به نام خالق هستی
عنوان:
تاثیر تفاهم و توافق هسته ای بر بازار بورس
رشته مدیریت بازرگانی داخلی
استراتژی هسته ای بازیگران خرد در بورس
شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال 94 جهش 13 درصدی را تجربه کرده است. با افزایش امیدواری ها به وقوع توافق در مذاکرات هسته ای، رشد شاخص را از روزهای پایانی سال پیش شاهد بودیم؛ در ادامه انتشار بیانیه لوزان در ساعات پایانی روز 13 فروردین و اوج گرفتن امیدواری ها برای حصول توافق هسته ای بین کشورمان و اعضای 1+5 و لغو تحریم های بین المللی، باعث جلب توجه سرمایه گذاران به بورس تهران شد. در این شرایط، با بررسی رفتار بازیگران بازار می توان روند تغییر رفتار سرمایه گذاری آنها را همراه با نوسانات موجود در مذاکرات هسته ای مشاهده کرد. از زمان شروع مذاکرات، در حدود یک سال و نیم قبل، با بیم و امیدهای هسته ای، تغییر رفتار بازیگران بازار به خصوص حقیقی ها تشدید شد. در این میان، پیش از آغاز هر دور از مذاکرات هجوم سرمایه های خرد ولی در عین حال با تعداد نفرات زیاد (حقیقی ها) مشاهده می شد
، اما با پایان یافتن مذاکرات در هر دوره و موکول شدن ادامه آن به نشست های بعدی عکس این حالت دیده می شد. همگام با رشد امیدواری ها در رسیدن به توافق هسته ای، خرید از سوی بازیگران خرد بازار با رشد همراه شده است و در نقطه مقابل، کاهش امیدواری ها برای وقوع توافق هسته ای بر شدت فروش از سوی سرمایه گذاران حقیقی افزوده است.
نوسانات «هسته ای» در معاملات حقیقی ها
در این میان، می توان به پایان مقطعی مذاکرات در آذر ماه اشاره کرد که با افزایش مقدار هیجانات فروش به خصوص از سوی بازیگران خرد بازار سرمایه و در ادامه با اثر دیگر عوامل منفی رکود فرسایشی 4 ماه بازار سرمایه را رقم زد. اگرچه از لحاظ مقدار سرمایه معامله گران حقیقی با حقوقی ها قابل مقایسه نیستند، اما تعداد زیاد این معامله گران باعث افزایش مقدار سرمایه مجموع آنها می شود که می توانند روند کلی بورس را تغییر دهند. مقدار مشارکت در خرید و فروش معامله گران حقیقی و حقوقی بورس تهران را می توان با استفاده از داده های انتشار یافته تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی ارزیابی کرد.
زمانی که تغییر مالکیت حقوقی عددی مثبت است، افزایش مشارکت بازیگران خرد بازار را در خرید سهام نشان می دهد، از سوی دیگر منفی شدن این مقدار، نمایانگر تمایل عمده حقیقی ها به فروش است. زمانی که به مذاکرات هسته ای که در آن احتمال انتشار خبرهایی از پیشرفت قابل ملاحظه وجود دارد نگاه کنیم ، نمودار تغییر مالکیت مقادیر مثبت را نشان می دهد اما، با موکول شدن ادامه مذاکرات به نشست های بعدی، دوباره از مقدار خرید بازیگران خرد کم و بر شدت فروش افزوده شد در ادامه مذاکرات لوزان سوئیس رقم خورد؛. با افزایش مقدار فروش از سوی حقیقی ها می توان این نتیجه را گرفت که در این روزها به رغم اخبار منتشرشده حاکی از پیشرفت در مذاکرات هسته ای اما بیم تمدید مذاکرات و شروع موج فرسایشی دیگر در بورس تهران وجود داشت. به دلیل اینکه در محاسبه شاخص کل بورس وزن نمادها متناسب با ارزش بازار آنها است، با نگاهی به بازار سرمایه مشاهده می شود که در صعود یا افول این بازار همیشه نمادهایی خودنمایی می کنند که برخی اوقات، دیگر نمادها را نیز با خود همراه می کنند.
بورس نیازمند محرک های بیشتر
فارغ از عوامل خرد که بر عملکرد شرکت های مختلف اثرگذار هستند، معیارهای مهمی برای تعیین وضعیت کلی بازار سهام وجود دارد که به دقت توسط معامله گران دنبال می شوند. در این میان، نسبت قیمت به درآمد یکی از مهم ترین این معیارها محسوب می شود؛ بر این اساس، هرگاه نسبت مزبور از متوسط تاریخی خود فاصله زیادی بگیرد، نشانه ای است مبنی بر تمایل تغییر قیمت ها به نحوی که نسبت P/ E به مقدار میانگین تاریخی خود برگردد. در بورس تهران، متوسط تاریخی نسبت قیمت به درآمد 6 مرتبه است؛ بنابراین، اکنون بازار سرمایه تحت تاثیر دو عامل می تواند با رشد مداوم و غیرهیجانی همراه شود؛ نخست، افزایشP/ E تعادلی بازار سرمایه و دوم رشد سودآوری شرکت های بورسی
از این نمادها با نام لیدرهای بازار یا هر گروه بورسی یاد می شودبطور مثال در نماد بانک صادرات که از گروه بانکی انتخاب شده است؛ بعد از تفاهم هسته ای لوزان، تغییر مالکیت بیش از 500 میلیون سهم از سهامداران حقوقی به حقیقی مشاهده می شود. بازدهی بیش از 50 درصدی این نماد از اوایل بهمن است .
رشد بورس تنها ناشی از مذاکرات هسته ای نیست
تشکیل صف های خرید در بورس در پی انتشار خبرهای مثبت از مذاکرات و نیز لغو تحریم ها از قبل پیش بینی می شد،اما عوامل دیگری نیز در رشد شاخص و قیمت ها در سال جدید اثرگذار بوده اند.
خوش بینی های به وجود آمده درخصوص رفع تحریم ها در کنار ابهام زدایی سازمان بورس از بازار از جمله بازگشایی نماد پالایشگاهی ها و کاهش حجم مبنا و نیز رکود بازارهای رقیب از جمله عوامل اثرگذار بر جذب اعتماد و ورود نقدینگی و در پی آن رونق بازار سرمایه از ابتدای سال هستند.
سهامداران بورس و مسوولان دقت کنند
نتیجه مذاکرات هسته ای و بیانیه لوزان روحیه مثبتی به فضای کسب و کار به خصوص بازار سرمایه تزریق کرده ولی باید مواظب بود تا این پدیده مثبت روانی به جو هیجانی در بازار و شکل گیری حباب تبدیل نشود.
همین که ایجاد جو روانی مثبت باعث شده تا پول جدید وارد بازار سرمایه شود، خوب است ولی سهامداران خرد حتما باید با دقت و مطالعه شرکت ها را بررسی و در سهام آنها سرمایه گذاری کنند و اسیر جو روانی نشوند.از سوی دیگر مسوولان بازار سرمایه نیز باید دقت کنند تا از حبابی شدن بازار و هیجانی شدن آن جلوگیری کنند به طوری که مسوولان باید با آگاهی نسبت به بازار سرمایه صحبت کنند و سرمایه گذاران و مردم را از ریسک ها و فراز و نشیب های موجود در بازار سرمایه آگاه کنند تا سرمایه گذاران تحت تاثیر جو روانی قرار نگیرند.
فضای فعلی بورس هیجانی است ودر حال حاضر فضای فعلی بورس مثبت است، اما این فضا روانی است زیرا اتفاق تازه ای در اقتصاد کشور رخ نداده و سودآوری شرکت ها افزایش پیدا نکرده است .
اگر توافق هسته ای در تیر ماه به امضا برسد انتظارات مثبت تری در بازار مشاهده خواهد شد، اما این انتظارات در حد معقول خود اشکالی ندارد زیرا در حالت خوش بینانه، رفع تحریم ها و تبدیل آن به سودآوری شرکت ها به یک سال زمان نیاز دارد بنابراین این رشد باید پایدار و مثبت باشد.
ورود موج دوم نقدینگی به بازار سرمایه
با اشاره به اینکه با بیانیه ای که بین ایران و گروه 1+5 منتشر شده، ریسک های سیاسی اثر گذار در بازار از بین رفته است، می توان گفت: همزمان با تحریم بخش های زیادی از جمله بانکی ها؛ خودرویی ها و شرکت های تجهیزاتی دچار رکود شدند به این معنا که بانک ها با هزینه نقل و انتقال مواجه شدند و طرح های توسعه ای شرکت هایی که مواد اولیه خود را وارد می کردند متضرر شدند.
سهامداران با مثبت شدن بازار و جو روانی مثبت ایجاد شده به خرید روی آورده اند و ورود این پول در بازار یک گام روبه جلو برای بورس است و منجر به سود سهامداران می شود.
کسب سود سهامداران منجر به ورود موج دوم نقدینگی تازه به بازار سرمایه می شود که با این اتفاق می توان شرایط سودآورتری را برای بازار سرمایه متصور بود.
نتایج مثبت حاصل از توافق نامه نهایی روند مثبت بلندمدتی رادر بورس پدید می آورد و در برآیند کلی می توان انتظار رشد پلکانی و با آرامش؛ اما پرحجم را از بورس انتظار داشت.
در صورتی که بازار با افزایش حجم معاملات روبرو شود این فرصت به وجود خواهد آمد که سهامداران نسبت به اصلاح پرتفوی خود اقدام کنند.
کاهش هزینه سرمایه گذاری و ریسک های موجود در بازار از جمله ریسک سیاسی عامل مهمی در استقبال سرمایه گذاران از این بازار خواهد بود.
بی تاثیری تفاهم نامه لوزان بر بورس فلزات
وضعیت صنایع معدنی در بورس به افزایش میزان تقاضا بستگی دارد از این رو تفاهم لوزان تاثیر چندانی معاملات صنایع معدنی نداشته است.
پس از تفاهم لوزان جو روانی بر ارزش سهام شرکت های حاضر در بورس اثر گذاشت اما تغییراتی در معاملات بورس کالا به وجود نیامد، زیرا در صورتی می توانیم شاهد معاملات بیشتری در بورس کالا در محصولاتی همچون فولاد، آلومینیوم، سیمان و …باشیم که پروژه های عمرانی و ساخت و سازی فعال شوند و برآیند آن افزایش تقاضای محصولات صنایع معدنی باشد.
البته باید به این موضوع توجه کرد که صادرات محصولاتی مانند فولاد، مس و آلومینیوم خارج از بورس انجام می شود و این مسئله تاثیری پذیری از شرایط تفاهم را کاهش داده است.
در داخل تقاضا برای محصولاتی همچون فولاد بالا نیست، هرچند که تعرفه ای 15 تا 20 درصدی برای انواع محصولات آهنی وضع شده است. به عبارت دیگر اگر تقاضای داخلی وجود داشت به طور قطع تعرفه می توانست روی معاملات و قیمت محصولات آهنی و فولاد اثر بگذارد اما در شرایط کنونی چنین تاثیری را شاهد نخواهیم بود. از سوی دیگر تامین میلگرد و ورق از تولیدات داخل بسیار ارزان تر از میلگرد و ورق وارداتی است. از این رو شرایط برای تغییر قیمت و معاملات محصولات صنایع معدنی در بورس کالا به وجود نیامده است.
بعد از توافق هسته ای
در راستای اجرایی شدن خرید و فروش های بین المللی بورس کالا با اعضای اتحادیه الکترونیکی بین بورسی، یکی از مشکلات انتقال وجوه است که با بر قراری مجدد سوئیفت و ارتباطات ارزی بیشتر، مسلما فضای لازم برای گام های عملی بیشتر ایجاد خواهد شد.
وضعیت قیمت های پایه کلیه محصولات در بازار داخلی در فرمول تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی و فلزی، قیمت دلار در بازار آزاد تاثیر مستقیم دارد .
– با برداشته شدن کلیه تحریم های مالی، قیمت دلار در بازار آزاد کاهش یافته و ضمن کاهش قیمت های پایه (با فرض ثابت بودن قیمت های جهانی) یکی از ریسک هایی که در بازار محصولات پتروشیمی و فلزی وجود دارد (ریسک نوسانات ارزی) از میان خواهد رفت
– صادرات به سایر کشور ها با برداشته شدن تحریم ها و تسهیل انتقالات ارزی -کشف قیمت محصولات و تعرفه ها ، کشف قیمت محصولات پتروشیمی و فلزی و تعرفه های واردات بسیار مهم خواهد بود و بازار نیز با سرعت بیشتری به تعادل خواهد رسید.
– افزایش بهره وری توسط تولید کنندگان داخلی
– واکنش سهامداران خارجی
تاثیر بر سهام خودروسازها
سهام کشتیرانی
نمودار شاخص کل در بورس تهران
17
سپاس از همراهیتان