مقدمه :
آب یکی از ابتدایی ترین واساسی ترین نیازموجودات زنده روی زمین است وبدون آن ادامه زندگی غیر ممکن است در طول تاریخ مقدار وکیفیت آبی که در دسترس انسانها قرارداشته عامل حیاتی در تعیین سطح آسایش آنها بوده است وکمبود آب ناشی از پدید آمدن تغییر در شرایط آب وهوایی،موجب نابودی کامل تمدنها گردیده است. یکی از معظلات عمده بعضی از مناطق روستایی کشورمان فقدان آب اشامیدنی سالم وکافی است که باعث بروز بیماریها وخسارت های جبران ناپذیر گردیده است ودر مناطق پیشرفته جهان بیماریهای وبا وتیفوتید کنترل شده،اما بیماریهای که از طریق آب منتقل میشود جان میلیون ها انسان راگرفته است
اصولا آب طی یک چرخه ای در جهان جریان داردومقدارآن درجهان ثابت است که حدود 97/3درصدآن در اقیانوس ها و2/1درصد درمناطق قطبی و6/. درصد دردریاچه ها و رودخانه ها وزیرزمین وجود دارد با افزایش جمعیت کره زمین وثبات مقدارشیرین،آب ازاهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد ومی توان پیش بینی کرد که جنگ های آینده بین ملل مختلف بر سر آب باشد.
ویژگی آبهای زیر زمینی:
1- مواد معلق بسیار پایین
2- دارای ذرات شن
3- مواد آلی بسیار پایین
4- دارای آهن ومنگنز محلول
5- دارای دی اکسید کربن زیاد
6- عاری از عوامل میکروارگانیسم
7- املاح زیاد
8- دارای سختی از جمله سختی موقت
ویژگی آب های سطحی :
1- زلال نیستند
2- پ- هاش آنها بین 7-8 می باشد
3- دارای مواد آلی ازجمله روغن ،نفت ،دترجنت ها….
4-دارای عوامل میکروبی
حریم های آب آشامیدنی
صنعتی
کشاورزی
بهداشتی
500m
2000m
30m
آب بهداشتی وسالم :
آبی را بهداشتی وسالم می گویند که برای مصرف کننده اگر به مدت طولانی استفاده کند خطری نداشته باشد ونیزدارای طعم مطبوع باشد وفاقد عوامل زنده بیماریزا ومواد شیمیایی زیان آور وقابل پسند مصرف کننده باشد.
تعریف آلودگی آب آشامیدنی :
آلودگی آب آشامیدنی عبارتست ازتغییرخواص فیزیکی،شیمیایی وبیولوژیکی آب به گونه ای که آن رابرای مصرف انسان زیان آور سازد.
ویژگی های آب آشامیدنی سالم
ظاهری(فیزیکی)
شفاف – زلال – بی رنگ – بی بو- بدون مزه – گوارا
شیمیایی
املاح و عناصر موجود درآن در مصرف کننده تولید بیماری نکند حتی در دراز مدت
میکروبیولوژیک
فاقد هرگونه عامل زنده بیولوژیک و بیماریزا باشد.
بررسی احتمال آلودگی آب آشامیدنی :
1- بازدید وکنترل منابع وتاسیسات آب
2- نمونه برداری وبررسی آزمایشگاهی شاخص ها
3- تفسیر نتایج آزمایشات
راههای انتقال بیماری توسط آب:
1- انتقال بیماری از طریق آشامیدن آب آلوده مانند وبا،حصبه
2- انتقال بیماری دراثر شستشوالبسه،لوازم وشناکردن
3- بیماریهای توسط میزبان واسط درآب از طریق حلزون
4-بیماریهای منتقله توسط حشرات ناقل آبزی مانند مالاریاتوسط پشه آنوفل
5- بیماریهای منتقله توسط استنشاق هوای آلوده به ذرات بخارآب
گندزدایی آب آشامیدنی وکنترل آن
گندزدایی آب ها برای از بین بردن میکروارگانیسمهای بیماریزای انجام می گیرد .
تمام آبهای آشامیدنی باید گندزدایی شوند.بخصوص آبهای سطحی ،به دلیل آلودگی بیشتر به عوامل بیماریزا .
متداولترین روش گندزدایی آب استفاده از گاز کلروترکیبات آن است ولی روشهای دیگری نیز وجود دارد مانند ازن زنی آب ،پرتوهای فرابنفش ، گندزدایی با استفاده از حرارت وجوشاندن
گندزدایی آب آشامیدنی از طریق کلر
کلرینه کردن آب عملی ترین روش وقابل دسترسی ترین روش گندزدایی است واستفاده از آن در اکثر شرایط زمانی ومکانی مناسب است. روش بی خطر وموثربرای نابودی ارگانیسمها ی بیماریزا می باشد.
فواید کلرزنی:
برای گندزدایی تانک های ذخیره آب ولوله های آب،برای اکسیداسیون آهن،منگنز وهیدروژن سولفوروکنترل بوها ومزه هاونابودی جلبک هاوتوده های شناور موجودات زنده مفید وموثر است.
ترکیبات کلر
گاز کلر 100%
پرکلرین (هیپوکلریت کلسیم) 70%
آب ژاول (هیپوکلریت سدیم) 3 تا 15% مایع سفید کننده
آب لاباراک (هیپوکلریت پتاسیم) 15%
آهک کلردار (کلرودوشو) 30%
پرکلرین :
یکی ازمشتقات کلر می باشد با درجه خلوص 60-70درصد در بازار عرضه می شود.این پودر سفید رنگ جهت ضدعفونی آب،سبزیجات وظروف کاربرد دارد.
اثرات گاز کلر:
گاز کلر ماده ای بسیارخطرناک وسمی که به سیستم تنفسی صدمه می زندوبافت ریه را ازبین می بردودر صورت افزایش غلظت منجر به خفگی و مرگ می گردد.
تنفس گاز کلر حتی در غلظتهای کم موجب سرفه وآبریزش بینی شده وتنفس را بامشکل مواجه می سازد.
هنگام استفاده از پرکلرین به نکات زیر توجه کنید:
1- در موقع برداشت واستفاده از پودر جلوی دهان وبینی خودرابا ماسک یا پارچه تمیزببندیم
2- پس از باز کردن درب ظروف توجه داشته باشیم که حداکثر در ظرف 1/5ماه قابل استفاده است وبیشتراز این زمان ،اثرش از دست می رود.
3- از دسترس اطفال خارج کنیم .
4- پرکلرین خاصیت رنگ بری دارد از تماس با لباس رنگی خودداری کنیم.
5- انبار نگهداری ظروف محتوی پودر باید مجهز به تهویه مناسب دارای کف از جنسی مقاوم به رطوبت باشد.
6- ظروف باید روی صفحاتی چوبی به فاصله 10سانتیمتری از کف قرار گیرند.
7- ظروف بدوراز نور،حرارت،رطوبت،مواد گندزادیی مثل کرئولین وسموم فسفره کشاورزی ومواد قابل اشتعال مثل بنزین،گازوئیل ،پاکننده ها ،صابون ،تینروروغن نگهداری شود.
روش سنجش میزان کلر آب آشامیدنی:
1-شیر آب را بازکرده تا آب باقی مانده درلوله خارج شود.(1-3دقیقه)
2- محفظه کلر سنج را با آب مورد آزمایش خوب شستشومی دهیم
3-پنج قطره معرف شماره یک را درون سلول آزمایش بریزید.
4-دو قطره معرف شماره دو را به آن اضافه کنید.
5- سلول آزمایش را تاخط نشانه از آب پرکنید.
6- میزان کلر را قراعت کنید.
روش سنجش میزان پ- هاش آب آشامیدنی:
1- سلول آزمایش را چند ین مرتبه با نمونه آب مورد نظر شستشو دهید.
2- سلول را تا خط نشانه از نمونه آب پر کنید.
3- پنج قطره معرف پ- هاش به آن اضافه کنید.
4- از مقایسه رنگ محلول با طیف رنگ مقدار پ- هاش را بخوانید.
سربلند باشید