بنام خدا
EUTHANASIA (اُتانازی)
EUTHANASIA
مرگ شیرین
مرگ خوب
مرگ مطلوب
قتل ناشی از ترحم
قتل ترحم آمیز
مرگ ازروی ترحم
مرگ آرامبخش
تعریف
طبق تعریف «اتانازی» به معنی کوتاه کردن مدت درد و رنج بیمار درمان ناپذیری است که براساس دانش پزشکی کنونی هیچگونه امیدی به شفا و بهبودی او وجود ندارد .
این واژه یونانی و مرکب از«EU» به معنی خوب وعادی و آسان و«THANASIA» مشتق از«THANATOS» به معنی الهه مرگ در اساطیر یونان باستان است .
تاریخچه
اتانازی سابقه تاریخی طولانی دارد . در 1516 میلادی « سِر توماس مور» در کتاب خود بنام «اتوپیا» به این مفهوم اشاره کرده است .
Francis Bacon(1626-1561) درسال 1620 برای اولین بار در کتاب خود «ارغنون نو Novum Organum» این اصطلاح را وارد فرهنگ پزشکی کرد خود او از مبلغین «مرگ بدون رنج» بود .
تقسیم بندی
انواع اتانازی
1. فعال (Active):انجام اقداماتی صریح که به منظورکشتن بیمارصورت میگیرد(تزریق آمپول کلریدپتاسیم)
2. انفعالی(Passive):خودداری ازانجام هرگونه عملی که سبب زنده ماندن بیمار میشود (قطع دارو
ویاهرگونه معالجه دیگر)
تقسیم بندی
غیر مستقیم : تلقین خودکشی به بیمارلاعلاج توسط پزشک یا اطرافیان او (مثل قرار دادن عمدی داروهای مخدر هیپنوتیک به مقدار زیاد درکنار بستر بیمار) .
«آلبرت شوایتزر»برنده جایزه صلح نوبل : پزشک هیچگونه وظیفه اخلاقی و قانونی ندارد که عذاب وفشار یک بیمار لاعلاج در حال مرگ راطولانی کند واگر بگذاریم بیمار به حال خود وبراحتی جان بسپارد هیچ تباینی با احترام به زندگی وحیات انسانها نخواهد داشت .
نوع دیگر تقسیم بندی
Voluntary :وقتیکه بیمارصلاحیت انتخاب اتانازی رادارد .
Involuntary :وقتی که پزشک میداند اتانازی موافق خواست بیماراست .
Nonvoluntary:وقتیکه بیمارازانجام اتانازی هیچگونه آگاهی ندارد .
خودکشی کمک شده (برمبنای تعریف کمیته سنا) :
خودکشی یک فرد با کمک دیگری که بطور عمدی راه خودکشی ، وسایل آن یا هردو را در اختیار او می گذارد .
دلایل درخواست اتانازی
– تمایل به جلوگیری از تحمل درد و رنج
– افسردگی
– تمایل به حفظ کنترل شخصی
– ترس از وابستگی به دیگران
– ترس از تحمیل شدن به دیگران
موافقین اتانازی چه توجیهاتی دارند ؟
1. هدف ازآفرینش لذت بردن اززندگی است .
2. کاهش رنج وعذاب بیمار .
3. توجه به شرائط روحی نامناسب بستگان .
4. تحمیل بارمالی به جامعه .
موافقین اتانازی چه توجیهاتی دارند؟(ادامه)
5 . پزشک وظیفه ندارد دوران دردکشیدن بیمار را
طولانی کند .
6. حق بیماراست که یک مرگ راحت داشته باشد .
7. برخی بیماریها اندیکاسیون اتانازی هستند .
8. بیمارلاعلاج سربار جامعه است .
مخالفین چه می گویند
1. هدف ازآفرینش تنها لذت بردن اززندگی نیست .
2. درد و رنج باعث تکامل انسان میشود .
3. نارسائی علم طب توجیهی برای این اقدام نیست .
4. قتل نفس جزدرموارد قصاص وحدود الهی جایزنیست.
مخالفین چه می گویند ؟(ادامه)
5. ازبین رفتن رابطه سالم بین پزشک وبیمار .
6. ایجاداسترس در بیمار و عدم تاثیر درمان .
7. بتدریج برای پزشک آسان شده، در مورد بیماران علاج
پذیرهم انجام می شود .
8. ممکن است به دلیلی غیرازترحم (مثلا خستگی بستگان
یا کادردرمانی) انجام شود .
مخالفین چه می گویند ؟(ادامه)
9. خود مختاری فردی محدود بوده وحق تصمیم گیری فردی نباید به عنوان ملاک اتانازی وکمک به خودکشی به جامعه تعمیم داده شود .
10. پذیرش اتانازی ممکن است بطورفزاینده ای باعث افزایش قتلهای سفارشی(Private Killing)درجامعه گردد .
نظر پزشکان
اکثرپزشکان با اتانازی فعال مخالف هستند :
– عواقب احتمالی قانونی وفردی
– چنین کاری را اشتباه می دانند (فکرکشتن یک انسان بااحساسات عمیق افراد مغایرت دارد)
– ازنظر اخلاق پزشکی فاجعه ای بزرگ محسوب شده و مغایر باروح سوگندنامه بقراط است .
بخشی از سوگندنامه بقراط
من هرگز داروی کشنده به کسی نخواهم داد ولو اینکه
از من بخواهند و مبتکر تلقین چنین فکری نیز نخواهم
بود .
بیانیه سال 1973 انجمن پزشکان آمریکا
پایان دادن به زندگى یک فرد توسط فرد دیگروبطور ارادى
( مرگ از روى ترحم ) با هدف حرفه پزشکى وخط مشى
انجمن پزشکان آمریکا مغایرت دارد هنگامیکه برطبق شواهدانکارناپذیر، مرگ بیولوژیکی فرد قریب الوقوع است
تصمیم گیرى درموردعدم استفاده ازابزار ویژه بمنظور استمرار حیات وى تنها برعهده بیماریابستگان درجه یک اوست(اتانازی انفعالی). پزشک موظف است بیمار ویا بستگان درجه یک او را راهنمائی کند .
در برخی کشورها ( آمریکا،کانادا،هلند ) اتانازی با شرائطی که ذکر شد جرم محسوب نمی شود .(نوع پاسیو)
کشوری که بیش از همه موضوع اتانازی را پذیرفته وسه جمعیت طرفدار آن فعالیت دارند «هلند» است .
درقانون مجازات اسلامی به اتانازی مستقیما اشاره نشده است ، اما می تواند «قتل عمد»محسوب شود که مجازات
آن قصاص است .
ماده 268 ق.م.ا
چنانچه مجنی علیه قبل از مرگ جانی را از قصاص نفس عفو نماید حق قصاص ساقط میشود و اولیاء دم نمیتوانند پس از مرگ او مطالبه قصاص نمایند .
اما :
برخی اعتقاد دارند تا وقتی جرمی واقع نشده بخشش معنا ندارد .
آیا نوع فعال وانفعالی واقعا متفاوتند ؟
دکتر کامرون عضوانجمن سرطان آمریکا :
عملاّ تفاوت میان مرگ از روی ترحم(فعال)وقطع معالجات بیمار(انفعالی) یک «ایهام اخلاقی»است .
درهرصورت بیمارپیش ازموعد می میرد واگر نتیجه هردو عمل یکسان است دیگرچه اهمیتی دارد که از چه روشی استفاده شود .
ازطرفی :
چنانچه تصمیم گرفته باشیم به رنج ودرد بیمار
پایان دهیم اتانازی به صورت فعال برنوع انفعالی آن ارجحیت دارد .
به نظر میرسد میان این دو حالت هیچگونه تفاوت اخلاقی وجود ندارد ، چرا که این اختلاف ازنظراخلاقی اصلا اختلاف محسوب نمی شود .
اگرمرگ با توجه به همه جوانب آن چیز خوبی است، پس
اشکالی ندارد که سبب مرگ کسی شویم (چه بصورت فعال
وچه بصورت انفعالی)
ماده 2 قانون مجازات اسلامی
هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن
مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب میشود .
قانون خودداری از کمک به مصدومین مصوب1354
ماده واحده 1 : هرکس شخص یا اشخاصی را در معرض خطر جانی مشاهده کند و بتواند با اقدام خود یا کمک طلبیدن از دیگران یا اعلام فوری به مراجع یا مقامات صلاحیت دار از وقوع خطر یا تشدید نتیجه آن جلوگیری کند بدون اینکه با این اقدام خطری متوجه خود او یا دیگران شود با وجود استعداد یا دلالت اوضاع واحوال بر ضرورت کمک از اقدام به این امر خودداری نماید به حبس جنحه ای تا یکسال و یا جزای نقدی تا پنجاه هزار ریال محکوم خواهد شد . در اینمورد اگر مرتکب از کسانی باشد که به اقتضای حرفه خود میتوانسته کمک موثری بنماید به حبس جنحه ای از سه ماه تا دوسال یا جزای نقدی از ده هزار ریال تا یکصدهزار ریال محکوم خواهد شد .
دیدگاه اسلام درمورد اتانازی
قتل نفس جز از طریق قصاص یا حدودالهی مجاز نیست .
قرآن کریم : کسی را که خدا کشتنش را حرام کرده مکشید مگر به حق وهرکس به ستم کشته شود به ولی او قدرت و اختیار داده ایم تا قصاص کند .
اسلام کشتن یک انسان را به منزله کشتن همه انسانها معرفی می نماید .
: بنابراین
اسلام اتانازی و قتل از روی ترحم را در هر صورت و به هر طریق حرام میداند .
اسلام خودکشی را نیز درهیچ حالی تجویز نمی کند و آنرا یکی از مصادیق قتل حرام می داند .
اسلام سقط جنین را نیز از مصادیق قتل نفس می داند، نه به مادر اجازه می دهد جنین خود را ساقط سازد نه پزشک حق دارد برایش سقط جنین کند .
بینش اسلام درمورد انسان
آدم را کرامت بخشیدیم و بر دریا و خشکی سوار کردیم واز چیزهای خوب و پاکیزه روزی دادیم و بر بسیاری از مخلوقات برتری دادیم .
او خدائی است که شما را خلیفگان زمین قرار داد .
اسلام، انسان را به اعتبار روح مجرد ملکوتی که یک هدیه الهی است، موجودی ممتاز و برتراز حیوانات می داند .
دیدگاه اسلام
بیماریهای توانفرسا و گرفتاریها، میتواند در طریق سعادت انسان قرار گیرد ، اگر همراه با صبر و رضا باشد و بهر حال به نفع «واقعی» انسان خواهد بود .
از دیدگاه اسلام ایام باقیمانده عمر بیمار غیرقابل علاج و حتی ساعات و دقایق آن برایش ارزشمند و سرنوشت ساز خواهد بود .
انسان برای لذت جوئی آفریده نشده تا حق داشته باشد در مواردی که زندگی بر او تلخ است خود کشی کند یا اجازه قتل خود را به دیگری دهد .
در سایر کشورها
درقوانین جنائی کانادا مجازات اقدام به اتانازی« حبس ابد» و کمک به خودکشی «14 سال زندان» است .
موافقت کسی که برای مرگ او تلاش شده است ماهیت جنائی این عمل را تغییر نمی دهد .
در سوئد اتانازی هنوز بطور رسمی یک اقدام جنائی است .
باید بین این سه حالت تفاوت قائل شد
تصمیمات مناسب و قابل احترام برای قطع درمان در شرائط خاص (مرگ مغزی )
انجام اقدامات حمایتی مناسب مثل کنترل صحیح درد
قبول درخواست اتانازی یا کمک به خودکشی که هردو
غیر قانونی می باشند .
می باش طبیب عیسوی هش
اما نه طبیب آدمی کش