علل خرابی سازه ها
اهمیت رعایت استاندارد ها
انجام آزمونها و کنترل کیفیت سازه ها
سالانه خسارات زیاد مالی و جانی به جوامع بشری به جهت
فروریختن سازه ها وارد میشود.
علل این همه ضرر در چیست ؟
نشست و فرو ریزی ساختمان ها بر اثر زلزله
فرو ریختن پلها بر اثر زلزله
فروریختن پل در اثر طوفان و یا شرایط جوی
فروریختن پل دراثر تشدید در فرکانسهای طبیعی آن
خرابی ساختمان ها به دلیل بی اعتنایی سازندگان به استانداردها
TITANIC
کشتی معروف تایتانیک
چرا غرق شد؟
تایتانیک دارای 270 متر طول و 28 متر پهنا بوده و 328/46 تن وزن داشت . ارتفاع آن 32 متر بود که تقریباً 11 متر آن زیر آب قرار می گرفت . تایتانیک بزرگترین شی متحرکی بود که توسط انسان ساخته شده بود . اندازه غول آسا و پیچیدگی کشتی توسط گزارش ناخدا دوم لایتولد به بهترین صورتی مدل شده است. وی در این گزارش چنین انگاشت:
در سمت راست بدنه کشتی دربی چنان بزرگ تعبیه شده بود که یک گاری با اسبش می توانست از طریق آن وارد کشتی شود.
کشتی دارای یک بدنه دولا با صفحات فولادی به ضخامت 5/2 سانتی متر بوده و به 16 بخش غیر قابل نفوذ توسط آب تقسیم شده بود. دربهای عظیم که با یک کلید الکتریکی بر روی عرشه به حرکت درآورده شدند ، این بخش ها را از هم مجزا کرده و کل کشتی را آب بندی می کردند. حتی این دربها می توانسند توسط حسگرهای الکتریکی سطح آب باز و بسته شوند . به پشتوانه این تدابیر ایمنی بود که مطبوعات کشتی تایتانیک را غرق نشدنی نامیدند .
TITANIC
ولی این کشتی غرق نشدنی براثر برخورد با یک کوه یخ و ایجاد شکافی به طول 100 متردر بدنه کشتی به قعر آبهای منجمد اقیانوس اطلس رفت و در طول شبی پر از حادثه و وحشت، 705 نفر از مسافرین نجات یافته و 1502 نفر به همراه بدنه عظیم کشتی که در حین فرو رفتن در آب به دو تکه شد، جان سپردند.
TITANIC
علت چه بود؟
نزدیک به سه میلیون میخ پرچ در اتصال قطعات تایتانیک به یکدیگر بکار رفته بود. برخی از این میخ پرچها از باقیمانده بدنه کشتی بازیابی شده و مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهند که آنها از آهن زیر حد استاندارد ساخته شده بودند.
زمانی که کشتی با کوه یخ برخورد کرد، نیروی برخورد باعث شد سرک میخهای پرچ بشکند و قسمتهای کشتی از هم جدا شوند. اگر از آهن با کیفیت بالا استفاده شده بود، ممکن بود که قسمتها از هم جدا نشده، و کشتی غرق نشود.
TITANIC
فولاد در دمای عادی نرم است و در اثر برخورد خم می شود. در حالیکه در دماهای زیر انجماد آب، فولاد مانند چدن شکننده می شود و در اثر برخورد می شکند. این پدیده به شکست ترد معروف بوده و در زمان واقعه تایتانیک برای دانشمندان ناشناخته بود. اگر بجای فولاد از آلیاژی که در دماهای پایین خاصیت نرمی خود را از دست نمی دهد استفاده می شد، در اثر برخورد چنان شکاف عظیمی در بدنه تایتانیک ایجاد نمی شد.
… اشتباه دانشمندان علوم آن زمان!
TITANIC
یک خرابی پرهزینه دیگر…
تخریب یک سوله تنها بوسیله وزش باد!!
عامل خرابی چه بود؟؟
فقط بکاربردن مهره های غیر استاندارد !!!
در حالی که با انجام آزمایشات کنترل کیفیت به هزینه ها اضافه می شد!!
% 0.06فقط
طبقه اول یک مجتمع تجاری درحال احداث در خیابان میرداماد فروریخت.
(کیهان 8/12/74)
یک ساختمان سه طبقه در خیابان خرمشهر فروریخت.
(ایران29/6/75)
چند نمونه دیگر خرابی که در اثر عدم کنترل کیفیت طبق گزارش مطبوعات در تهران به وجود آمده است :
ریزش اسکلت ساختمان در حال احداث پروژه نواب،4 کشته و مجروح برجای نهاد.
(کیهان 13/12/74)
150 ساختمان طی 18 ماه در تهران فرو ریخت.
(جمهوری اسلامی8/7/75)
اسکلت فلزی ساختمان بر سر سه کارگر فرو ریخت.
(ایران 15/6/75)
سقف زورخانه باشگاه ورزشی خاوران سه هفته بعد از افتتاح فروریخت. (کیهان 26/8/76)
هزاران نمونه دیگر از این خرابی ها سالانه در حال پدید آمدن است و علت های اکثر آنها یکی از موارد زیر میباشد :
1- نا آگاهی طراحان و مهندسین از اصول صحیح طراحی و نادیده گرفتن بعضی از عوامل تاثیر گذار
2- توجه نکردن به آیین نامه ها و استانداردهای طراحی
3- انجام ندادن آزمونهای لازم روی مصالح بدلیل نگرانی از افزایش هزینه ها و یا طول زمان ساخت و ساز
4- رعایت نکردن اصول صحیح و کامل کنترل کیفیت
5- بموقع انجام ندادن آزمون های لازم و انجام آنها بعد از اتمام بعضی از مراحل کار
6- نا آگاهی از رفتار مصالح سازه ها در شرایط جوی مختلف
دهها عامل کوچک و بزرگ و کم اهمیت می تواند سازه ای را از پا در آورد ولی همه این عوامل را می توان با روشهای صحیح کنترل کیفیت و آزمونهای استاندارد شناسایی کرده و برطرف نمود.
در آخر
جالب است به شعری از بنیامین فرانکلین اشاره شود:
میخی گم شد،
به خاطر این میخ، نعل اسبی افتاد
به خاطر این نعل، اسبی را هوار، از رفتن بازماند به خاطر این اسب، جنگجو نتوانست بجنگد به خاطر این مرد جنگی،جنگ مغلوبه شد، و به خاطر این جنگ،کشوری از دست رفت
همه این ها
به خاطر یک میخ نعل اسب بود.
پایان
حال خود حکایت مفصل بخوان ازاین مجمل !!