اهمیت بیماریهای قلبی
چرا بیماری قلبی؟
پیش بینی میشود که بیماریهای قلبی ـ عروقی به عنوان مهمترین علت مرگ و میر (36% کل مرگ و میرها) در سراسر جهان تا سال 2020 باقی خواهد ماند.
در ایران نیز بیماریهای قلبی ـ عروقی شایعترین علل مرگ و میر را به خود اختصاص داده است .. در گروه بیماریهای قلبی ـ عروقی نیز، انفارکتوس میوکارد(سکته قلبی) شایعترین علت مرگ و میر و از کار افتادگی محسوب میشود.
افزایش قابل توجه بیماریهای غیر واگیر
گذر اپیدمیولوژیک بیماریها
مقایسه علل مرگ و میر در طی 100سال در کشورهای پیشرفته
سال
درصد مرگ
سل
انفلوانزا و عفونت ریه
سوانح و حوادث
سرطان
قلبی عروقی
سایر علل
مقایسه علل مرگ تهران سا ل1350و18استان کشور سال 1380
روزانه در ایران800 نفرمی می میرند770% ا ز موارد مرگ را این 3گروه بخود اختصاص می دهند
قلب وعروق
(% 46)
حوادث17.5%
سرطان ها
%14
حول تولد و
ناهنجاری مادرزادی
بیماریهای ی تنفسی
6%
وضعیت استان خراسان جنوبی از نظرآمارمبتلایان به بیماریهای قلبی ـ عروقی چگونه است؟؟؟
1-علل مرگ ومیر در سالهای 1382-1381
نظام جامع ثبت مرگ و میر از سال 1381 در ابیرجند به اجرا درآمده، در این طرح ما از اطلاعات ثبت شده در نظام جامع مرگ در طی سالهای382-1381 استفاده کرده ایم و سیمای مرگ در استان خراسان جنوبی را ترسیم نموده ایم.
علل اصلی فوت استان خراسان جنوبی(1382-1381)
تفسیر نمودار
همانطور که مشاهده میشود :
3علت شایع علل مرگ ومیر در استان عبارتند از: بیماریهای قلبی عروقی(28/8%)،سوانح وحوادث(11/4%)،سرطانها(9%).
درزیر گروه بیماریهای قلبی عروقی،شایعترین علت مرگ سکته های قلبی و سپس سکته های مغزی است
علل مرگ بیماریهای قلبی-عروقی به تفکیک سن
تفسیر نمودار
همانطور که مشاهده میشود بیماریهای قلبی عروقی،عامل 41%مرگ ومیر ها درسنین
65-45سالگی یعنی افراد با تجربه و فعال جامعه میباشند
2-سیرسکته های قلبی در بیرجند (1385ـ1372)
این مطالعه که با هدف بررسی تغییرات اپیدمیولوژیک انفارکتوس حاد قلبی درموارد منجر به بستری در بیرجند طی سالهای 1385ـ1373انجام شد نتایج زیر بدست آمد:
فراوانی موارد انفارکتوس میوکارد(سکته قلبی) بین سالهای 72 تا 85
تفسیر نمودار
نتایج حاکی از افزایش حدود6برابر سکته های قلبی طی این14 سال می باشد.
دلایل این افزایش میتواند به علت افزایش جمعیت ،آگاهی بیشتر مردم از علایم قلبی و مراجعه زودرس آنها به بیمارستان، بهبود خدمات اورژانس، افزایش امکانات تشخیصی باشد.اما علت اصلی توجیه کننده این افزایش قابل توجه،افزایش تعداد موارد ابتلاء به بیماری قلبی در طی سالهای اخیر است.
3-تغییرات فراوانی سکته مغزی در بیرجند (1386ـ1381)
همانطور که در نمودار مشاهده میشود روندابتلا به انفارکتوس مغزی نیز افزایش یابنده و هشدار دهنده میباشد.
سئوال اصلی این است که با توجه به شیوع روز افزون بیماریهای قلبی عروقی در استان چه باید کرد؟
بیماریهای قلبی عروقی قابل پیشگیری ترین بیماریها ی مزمن در جامعه میباشند.
عوامل خطر بیماریهای قلبی عروقی
عوامل خطر یعنی مواردی که در صورت وجود آنها در یک فرد احتمال بروز بیماری افزایش مییابد.
عوامل خطر دو نوعند:
1-عوامل غیرقابل کنترل
2-عوامل قابل کنترل
عوامل خطر غیر قابل کنترل
سن بالا
جنس مذکر
زمینه خانوادگی بیماری قلبی ( عوامل ژنتیک)
بیماریهای قلبی با افزایش سن افزایش یافته،در مردان شایعتر بوده و در بعضی خانواده ها شایعترند.
عوامل قابل کنترل
فشارخون بالا
اختلال چربی خون
چاقی
بی تحرکی
قند خون بالا(دیابت)
رژیم غذایی ناسالم
کشیدن سیگار
استرس
پس با شناسایی عوامل خطر فوق در افراد جامعه وکنترل آنها ،میتوان از بیماریهای قلبی عروقی پیشگیری کرد.
لذا مادر استان به بررسی شیوع فاکتورهای خطر فوق درافراد سالم پرداختیم.
شیوع عوامل خطر بیماریهای قلبی عروق در شهر بیرجند
این مطالعه در سال 1385 در شهر بیرجند بر روی 500 فرد سالم بین 30 تا 50 سال انجام شد.
شیوع فاکتورهای خطرقلبی در افراد 50-30سال شهر بیرجند(1385)
همانطور که در نمودار مشاهده میشود
حدود 2/3افراد اختلال چربی خون،حدود نیمی از افراد مورد مطالعه اضافه وزن وچاقی داشتند.علت پایین بودن نسبی شیوع فشارخون بالا و دیابت در افراد فوق سن آنها میباشد.همه این افراد کمتراز50سال سن داشتند.
مقایسه شیوع فاکتورهای خطرقلبی در دو جنس در شهر بیرجند-1385
در هر دو جنس اختلال جربی خون ،اضافه وزن وچاقی ،فشار خون بالا شایعترین فاکتورهای خطر هستند.
پس لازم است زنان ومردان هر دو از نظر عوامل خطر قلبی بررسی شده ودرمان لازم صورت گیرد.
شیوع فاکتور های خطر قلبی در مدد جویان کمیته امداد امام خمینی بیرجند-1386
مطالعه فوق درسال1386برروی1008نفرازمددجویان کمیته امداد امام خمینی بیرجند صورت گرفت.افراد مورد مطالعه بصورت تصادفی انتخاب شده ودرمحدوده سنی65-15سال قرار داشتند.
هدف ازمطالعه فوق بررسی وضعیت عوامل خطربیماریهای قلبی در قشر کم درآمد جامعه میباشد.
شیوع فاکتورهای خطرقلبی درمددجویان کمیته امداد شهر بیرجند(1385)
همانطور که مشاهده شد در اقشار باسطح اقتصادی پایین باز هم اختلال جربی خون ،اضافه وزن وچاقی ،فشار خون بالا شایعترین فاکتورهای خطر هستند.
شیوع فاکتور های خطر قلبی در کارمندان دولت بیرجند 1390-1388
مطالعه فوق ازسال1388 تا کنون بر روی بیش از 2000نفرازکارمندان دولت دربیرجند صورت گرفت.
افراد مورد مطالعه از ادارات مختلف بوده ودرمحدوده سنی55-30سال قرار داشتند.
سابقه فاکتورهای خطر در افراد مورد مطالعه(کارکنان دولت) ومقایسه با شرایط واقعی فرد(1389-1388)
همانطور که مشاهده شد در کارمندان باز هم اختلال جربی خون ،اضافه وزن وچاقی ،فشار خون بالا شایعترین فاکتورهای خطر هستند.
از طرفی بساری از افراد از بالا بودن چربی،فشارخون و قند خون خود بی خبرند.
پس فرقی نمیکنه فقیر یا غنی باشید در معرض خطرید
البته دوچرخه سواری براتون خیلی مفید تره؟؟!!!
آیا امیدی هست؟
با توجه به شیوع روز افزون بیماریهای قلبی عروقی در استان چه باید کرد؟
“ بیش از 80% مرگهای قلبی قابل پیشگیری است”
بالاخص اگر برنامه های پیشگیری از دوران کودکی شروع شود.
Carf/Flickr
حال
چه
باید
کرد؟؟؟
شیوع بیماریهای قلبی در کشورهای پیشرفته(1970-1950)
شیوع بیماریهای قلبی در کشورهای پیشرفته(1990-1970)
همانطور که دو نمودار قبل نشان میدهد با انجام اقداماتی در کشورهای پیشرفته توانسته اند بیماریهای قلبی را بطور قابل توجه کاهش دهند.
اقدامات فوق:
1-آموزش همگانی به مردم
2-شناخت فاکتورهای فوق در هر فرد ودرمان ان
3-درمان کامل بیماران قلبی
عوامل تا ثیرگذار بر سلامتی
سبک و شیوه زندگی 50 %
محیط و عوامل محیطی 20 %
عوامل ژنتیکی 20%
خدمات بهداشتی ودرمانی 10%
آموزش همگانی
تستهای غربالگری
درمان فاکتورهای خطر
درمان بیماران قلبی
پیشگیری از بیمارهای قلبی در استان
ساختمان قلب و بیماریهای قلبی
کار قلب
اترواسکلروز=تصلب شرایین
تصلب شرایین(آترواسکلروز)
بیماری عروق کرونر
فشار خون بالا و قلب
فشار خون چیست؟
سرخرگها خون را از قلب به دیگر نقاط بدن می رسانند. برای آنکه خون بتواند در این عروق به جریان در آید، نیاز به فشار مناسبی دارد.
این فشار جریان خون در سرخرگهای بدن یعنی فشاری که در هر انقباض عضله قلب در اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ وارد می شود، فشار خون نام دارد.
بالاترین میزان فشار خون ، "فشار سیستولیک" است که همان فشاری است که به هنگام انقباض ماهیچه قلب موجب می شود تا خون از قلب به سایر نقاط بدن برسد.
کمترین میزان فشار خون ، "فشار دیاستولیک" است که فشار بین ضربانهای قلب محسوب می شود و مربوط به زمانی است که قلب در حالت استراحت است.
فشار خون بر حسب میلیمتر جیوه (mmhg) اندازه گیری می شود.
فشار خون بر حسب میلیمتر جیوه (mmhg) اندازه گیری می شود.
میزان فشار خون بر پایه دو عدد نشان داده می شود. اولین عدد مربوط به فشار سیستولیک یا ماکزیمم و دومی مربوط به فشار دیاستولیک یا مینیمم است
کلیات فشارخون بالا
. فشار خون بالا گاهی «کشنده بی سر و صدا» Silent Killer نامیده می شود زیرا تا مراحل انتهایی اکثراً هیچ علامتی ندارد.
فشار خون بطور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می رود
اما فردی که دچار بیماری فشار خون بالا است ، به هنگام استراحت نیز فشار خونش بالاتر از حد طبیعی است.
علایم شایع فشار خون بالا
اغلب علامتی ندارد.
سردرد و گاهی اوقات نیز تنگی نفس و خونریزی از بینی
تنها راه تشخیص فشار خون بالا ، اندازه گیری میزان آن است. هر فرد بالای 18 سال سالم هر سال یکبار کنترل فشار خون را باید انجام دهد.
عوارض فشار بالا
قلب:انژین،سکته قلبی،
مرگ ناگهانی،نارسایی قلبی
کلیه:نارسایی کلیه،پروتئین اوری
بیماری عروق محیطی
مغز:استروک،ضایعات چشمی
عوارض فشارخون بالا
کنترل فشار خون حداقل هر یک سال یکبار
درمان فشار خون بالا:فقط تحت کنترل منظم پزشک
درمان فشار خون بالا
رژیم غذایی
فعالیت بدنی
مصرف دارو فقط طبق دستور پزشک
سیگار و قلب
سیگار
سیگار و دخانیات مهمترین عامل خطری هستند که باید مهار شوند.
هر فرد سیگاری خطر ابتلاء به سکته قلبی را برای خود 5 برابرو برای اطرافیان دو برابر می کند
هر چه مقدار و مدت مصرف دخانیات بیشتر باشد این خطر بیشتر است.
بیماری عروق کرونر با تعداد سیگارهای کشیده شده، درجه استنشاق و سن شروع سیگار کشیدن در ارتباط است.
هم چنین سیگار ی غیرفعال(سیگاری دست دوم) در افراد مبتلا به آنژین صدری می تواند زمینه ساز حمله قلبی گردد.
سئوال؟؟؟؟
آیا یک فرد سیگاری
فقط به خود
صدمه میرساند؟
سیگاری دست دوم
سیگاری دست دوم دربالغین
افزایش 30-20%سرطان
افزایش 30-20%بیماری قلبی
باعث مرگ65000-25000بالغ دراثربیماری قلبی درامریکا
باعث مرگ3000بالغ در اثرسرطان ریه
سیگاری دست دوم در بچه ها
در بچه ها باعث :
کاهش رشد،
13%اسم،
13%پنومونی،
20%اوتیت مدیا (عفونت گوش میانی)درسنین کمتر از 5سالگی
20دقیقه بعد: فشار خون و ضربان قلب نرمال میشود.
8ساعت بعد: سطح اکسیژن خون افزایش وسطح دی اکسید کربن کاهش می یابد.
24ساعت بعد: احتمال حمله قلبی کاهش می یابد.
48ساعت بعد: بو ومزه بهتر میشود.
2هفته تا 3ماه بعد: جریان خون بهبود می یابد و30%کارریه بهبود می یابد.
فواید ترک سیگار
1تا9ماه بعد: سرفه وتنگی نفس کاهش می یابد یکسال بعد: ریسک بیماری قلبی نصف می شود. 5سال بعد: ریسک سکته مغزی مشابه غیر سیگاری، رسیک سرطان دهان،حنجره،مری،ریه نصف می شود. 10سال بعد: ریسک مرگ سرطان ریه نصف می شود. 15سال بعد: ریسک بیماری قلبی و سکته مغزی مشابه غیر سیگاری میشود.
به امید جامعه بدون سیگار
ورزش و قلب
علل کاهش فعالیت بدنی
افزایش دسترسی به وسایل نقلیه
ماشینی شدن انجام امور منزل
غیرمعمول بودن ورزش در برنامه روزمره زندگی
افزایش سرگرمی های غیرفعال مثل تماشای تلویزیون ،کامپیوتر،موبایل و …
افزایش شغلهای پشت میزنشینی
اهمیت ورزش
تقریباً از حدود 50 سال پیش محققان مشاهده کردند که حملات قلبی در کسانی که فعالیت فیزیکی بیشتری دارند، بسیار کمتر از افراد کم تحرک اتفاق می افتد.
یکی از عوامل خطرساز این بیماری ها را کم تحرکی و عدم فعالیت فیزیکی مناسب میدانند که متاسفانه در قرن حاضر با پیشرفت تکنولوژی و اختراع انواع ماشین آلات و ابزارهای صنعتی بر شدت و گستردگی این معضل افزوده شده است
فواید ورزش
کنترل فشار خون و وزن مناسب
کنترل بهتر قند خون
کاهش چربی خون
کاهش بیماریهای قلبی عروقی
پیشگیری از پوکی استخوان
افزایش شادابی، ایجاد خلق و خوی بهتر،
و داشتن عزت نفس
پیشگیری از بیماری های قلبی
مداوم و منظم بودن فعالیت بدنی بسیار مهم است.
ورزش مرتب، حداقل به میزان پنج روز در هفته و هر بار نیم ساعت،
البته باید ورزش از درجات کمتر و ملایم تر شروع شده و تدریجاً به این میزان دست یافت.
چه ورزشی؟
تمام ورزش هایی که همراه با تحرک عضلات هستند:
پیاده روی ، شنا در آب، دوچرخه سواری ،دویدن ،طناب زدن،فوتبال،والیبال،بسکتبال
دمای هوا ملایم ترباشد (اول صبح و شب)،هر وقت فرصت دارید
بلا فاصله پس از غذا خوردن ورزش ممنوع
گرم کردن قبل از ورزش و سرد کردن بعد از ان
یادمان نرود.
چاقی و قلب
چاقی در ایران
روش های متعددی برای تخمین چربی بدن و توزیع آن وجود دارند که بیشتر از همه به
نمایه توده بدنی و اندازه گیری دور کمر توجه میشود.
تعیین چاقی
نمایه توده بدنی که ارتباط وزن با قد را نشان می دهد، با میزان چربی بدن ارتباط معنی داری دارد.
تعیین BMI برای ارزیابی اضافه وزن و چاقی و نیز پایش تغییرهای وزن بدن لازم است؛
نمایه توده بدنی
به طور مثال در آقایی که 80 کیلوگرم وزن و 1 متر و 75 سانتیمتر قد دارد:شاخص توده بدنی 26 خواهد بود.
نمایه توده بدنی
شاخص توده بدن
بالارفتن سن عامل مهمی در چاقی شکمی است و به ذخیره چربی می انجامد.
احتمال بروز بیماریهای قلبی، دیابت، فشار خون بالا،اختلال چربی در چاقی ی شکمی بیشترل میباشد.
چاقی سیبی شکل اغلب در مردان پدید می آید امادر زنان پس از یائسگی وتحت هورمون درمانی و پس از زایمان نیز میتواند این تیپ چاقی دیده شود.
چاقی شکمی
چاقی شکمی
دور کمر (در حدود دور ناف)
دور باسن (در پهن ترین قسمت)
دور کمر طبیعی:
80 >درزنان
95 >درمردان
دورکمر به باسن غیر طبیعی:
>0/85درزن >0/95 در مرد
کنترل وزن
رژیم
فعالیت
ناگهانی خطرناک
هیچ داروی بدون عارضه ای وجود ندارد.
چربی و قلب
انواع کلسترول
کلسترول مضر: (اِل- دی- اِل) ا این کلسترول در دیواره عروق خونی بدن رسوب می کند.
کلسترول مفید: (اِچ- دی- اِل) .کلسترول مضر
را از عروق خونی برداشت کرده و به کبد
می برد تا کلسترول مضر، تجزیه شود.
LDL(کلسترول مضر)
در دیابت،بیمار قلبی: کمتر از100،(کمتراز70)
در حضور2فاکتور خطر قلبی: کمتر از130
در فرد سالم: کمتر از160
HDL(کلسترول مفید)
در مردان بیشتر از 40
در زنان بیشتراز50
بطور کلی: بیشتر از 60 عالی است
بطور کلی: کمتر از 35 بد است.
تری گلیسرید
طبیعی کمتر از 150
درمان بیشتر از 200
عوارض بیشتر(بخصوص درد شکمی یا التهاب پانکراس) بیشتر از 400
کلسترول
طبیعی کمتر از 200
درمان بیشتر از 200
عوارض بیشتر هر چه بالاتر باشد
علایم چربی بالا
بدون علامت
هر فرد بالای 20 سال کنترل چربی
درمان چربی بالا
رژیم غذایی
افزایش قعالیت بدنی
دارو(فقط با تجویز پزشک)
رژیم غذایی
شیوع دیابت
شیوع دیابت نیز از 4 درصد در سال 1995 به 5.4 درصد در سال 2025 برسد.
از هر ۲۰ ایرانی یک نفر به دیابت مبتلاست و نیمی از این تعداد نمی دانند که دیابت دارند.
هر ۱۰ ثانیه یک نفر در جهان به دلیل عدم آگاهی از دیابت و روش کنترل آن، جان خود را از دست می دهد.
هر ۳۰ ثانیه یک نفر در جهان به علت عدم آگاهی از دیابت و روش کنترل آن، پای خود را از دست می دهد.
در ایران مطالعه سال 1372 در تهران و حومه شیوع دیابت و اختلال تحمل گلوکزبرای مردان و زنان به ترتیب 7.3 و 7.2 درصد بدست آمد.
عوامل ابتلا به دیابت نوع 2
1- استعداد ژنتیکی
2- عوامل محیطی
– عدم تحرک بدنی
– تغذیه نامناسب
– چاقی و نمای بالای توده بدنی
افراد مستعد ابتلا به دیابت نوع 2
1- تمام افراد 45 ساله یا بالاتر
2- افراد زیر 45 سال که دارای عوامل زیر هستند:
BMI≥30Kg/m²چاقی-
– سابقه ابتلا به دیابت در افراد درجه یک خانواده(پدر، مادر، خواهر یا برادر)
– فشار خون مساوی یا بیشتراز 140 mmHg
– سابقه دیابت حاملگی
– تولد نوزاد باوزن بیش از 4 کیلوگرم
مساوی یا کمتر از 25 میلی گرم بر دسی لیتر HDL –
– تری گلیسرید مساوی یا بیشتر از 250 میلی گرم بر دسی لیتر
IGT یاIFG –
عوارض دیابت
1- چشم و دیابت
2- کلیه و دیابت
3- اعصاب و دیابت
4- بیماری های عروق بزرگ
5- قلب و دیابت
معیارهای تشخیص
126mg/dl – دو نوبت قند پلاسمای خون وریدی ناشتا مساوی یا بیشتر از
– یک نوبت قند پلاسمای خون وریدی 2 ساعت بعد از نوشیدن محلول گلوکز که حاوی 75 گرم گلوکز
200 Mg/dl منوهیدرات است مساوی یا بیشتر از
– در افرادی که علائم دارند،قند پلاسمای خون وریدی در هر زمان از طول روز بدون نیاز به ناشتا بودن در
200 Mg/dl دو نوبت مساوی یا بیشتر از
قند پلاسما خون وریدی 2 ساعت پس از مصرف 75 گرم گلوکز بین : IGT
140-199mg/dl
در دو نوبت آزمایش، میزان قند پلاسمای خون وریدی ناشتا مساوی : IFG
126mg/dl یا بیشتر از 110 ولی کمتر از
قند ناشتای غیرطبیعی است.
علائم دیابت
ٰ ممکن است دیابت بدون علامت باشد.
بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می شوند
.با بالاتر رفتن قند خون، علائم دیابت آشکارتر می شوند
.پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد از علایم اولیه شایع دیابت است
.بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت داشته اند و حتی دچار عوارض دیابت شده اند.
درمان دیابت
رژیم غذایی
داروی خوراکی
انسولین
پیشگیری از دیابت
رژیم غذایی
فعالیت بدنی
برنامه غربالگری
به امید جهانی بدون دیابت
کلید حل معما = اصلاح شیوه زندگی
8 راه ساده در پیشگیری از بیماری قلبی
فعالیت فیزیکی مناسب
رژیم غذایی سالم
کنترل وزن
کنترل قند؛چربی خون (منظم)
کنترل فشار خون
قطع سیگار
کنترل استرس
خنده
کلید حل معما = اصلاح شیوه زندگی
8 راه ساده در پیشگیری از بیماری قلبی
فعالیت فیزیکی مناسب
رژیم غذایی سالم
کنترل وزن
کنترل قند؛چربی خون (منظم)
کنترل فشار خون
قطع سیگار
کنترل استرس
خنده
و کلام آخر
بیماریهای قلبی عروقی شایعترین علل مرگ
شیوع بیماری بطور روز افزون در حال افزایش
قابل پیشگیری ترین بیماری مزمن
پس همه (پیر،جوان،زن ومرد) مراقب باشیم.
کودکان را واکسینه کنیم.
آموزش بهداشت قلب سالم برای همه
بیماریهای قلبی عروقی در استان خراسان جنوبی شایعترین علل مرگ ومیر می باشند.
میزان شیوع سکته های قلبی و مغزی در استان بطور فزاینده ای رو به افزایش است.وضعیت شیوع عوامل خطر بیماریهای قلبی در استان نشاندهنده شیوع چربی خون بالا،اضافه ورن وچاقی،فشار خون بالا،دیابت و سیگار میباشد.
نکته جالب توجه این است که عوامل فوق در زن،مرد،فقیر وغنی همه دیده میشود
پس لازم است که بسیج همگانی جهت کنترل عوامل فوق صورت گرفته و برنامه های آموزشی لازم در رابطه با شیوه زندگی سالم ،فعالیت بدنی، ترغیب ورزش و تبلیغ رژیم غذایی سالم صورت گیرد تا انشاءالله در آینده شاهد استانی با حداقل بیماریهای قلبی باشیم. به امید آن روز
مرکز تحقیقات قلب و عروق بیرجند
www.bums.ac.ir/Heart/
آنژین صدری
به امید قلبی سالم برای همه