In The Name of God
The Compassionate The Merciful
اصلاحات در نظام سلامت ایران ”بیمارستانهای منتخب“
دکتر حمید پوراصغری
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
بهمن ماه 1385
بررسی روند گذشته :
ایجاد شبکه عرضه خدمات بهداشتی اولیه و استفاده از بهداشتکاران بمنظورارائه عادلانه و مستمر
انواع خدمات مورد نیاز بهداشت و درمان
با کیفیت و قیمت مناسب
بویژه در مناطق محروم درسال 1356
بررسی روند گذشته :
تشکیل نظام شبکه بهداری با ادغام خدمات سلامت و آموزش پزشکی بمنظور کاهش تمرکز شدید در نظام اداری-مدیریتی در سال 1360
بررسی روند گذشته :
به منظور استفاده مطلوب و هماهنگ از امکانات پزشکی کشور در جهت تامین بهداشت درمان و بهزیستی و آموزش پزشکی در سال 1364 وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی تشکیل گردید.
وزارت بهداری و سازمان بهزیستی و سازمانهای وابسته به آنها منحل و کلیه وظایف و اختیارات به وزارت خانه جدید منتقل شد.
Before 1985
Health Ministry
Science Ministry
After 1985
Ministry of Health & Medical Education
بررسی روند گذشته :
در سال 1367 قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، که در این مصوبه دانشگاههاو دانشکده های علوم پزشکی به عنوان یکی از ارکان آن وزارت محسوب گردید. تبصره 1 ماده (2) این قانون روسای دانشگاهها یا دانشکده ها را به عنوان قائم مقام وزیر در استان معرفی می نماید.
Horizontal Integration
In 1988
بررسی روند گذشته :
تصویبنامه مورخ 10/12/1372 ، شورای عالی اداری
در پنجاه و دومین اجلاس ، بنا بر پیشنهاد مشترک وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و سازمان امور اداری و استخدامی کشور و در جهت نیل به اهداف نظام اداری و اجرائی برنامه اول توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و بمنظور تحدید تشکیلات دولت با رعایت تجانس وظایف و عدم تکرار و تداخل وظایف و مسئولیتها و محدود کردن منطقی مراجع تصمیم گیری و تبدیل حوزه مرکزی به ستاد مدیریتی دستگاه و همچنین صرفه جوئی در میزان هزینه ها موارد زیر را تصویب نمود:
ماده 1- سازمانهای منطقه ای بهداشت و درمان استانها در دانشگاهها و دانشکده های علوم پزشکی کشور ادغام و کلیه وظایف ، تعهدات ، اعتبارات ، تجهیزات ، دارائیها و نیروی انسانی سازمانهای مزبور به دانشگاهها و دانشکده های یاد شده که از این پس دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی – درمانی نامیده میشود انتقال می یابند.
روسای دانشگاهها یا دانشکده های مزبور بعنوان قائم مقام وزیر در استان عهده دار کلیه وظایف و مسئولیتهای قانونی محوله می باشند .
تبصره : وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی مکلف است ظرف مدت حداکثر یکسال از تاریخ ابلاغ این مصوبه چگونگی ادامه فعالیت دانشگاهها و د انشکده های علوم پزشکی مستقر در شهرستانها ( بجز مراکز استان ) را در چاچوب این مصوبه روشن و طرح لازم را به سازمان امور اداری و استخدامی کشور ارائه نماید .
Vertical Integration
In 1993
بررسی روند گذشته :
قانون برنامه اول توسعه کشور (1372-1368)
یکی از اهداف کلی قانون برنامه اول تامین حداقل نیازهای اساسی آحاد مردم می باشد از جمله خط مشی های لازم در رسیدن به این هدف کلی «تامین آموزش های عمومی بهداشتی – درمانی و مراقبت های بهداشتی اولیه برای عامه مردم با تاکید بر مناطق محروم و روستایی کشور» بوده است . همچنین در این برنامه تلاش شده است که «ارتقاء سطح سلامت افراد جامعه و کاهش مرگ و میر مادران و کودکان » جهت نیل به هدف کنترل جمعیت کشور حاصل گردد.
بررسی روند گذشته :
ا قانون برنامه دوم توسعه کشور (1378- 1374)
ازآنجائیکه در برنامه اول و دوم توسعه کشور هدف جلوگیری از نرخ رشد فزاینده جمعیت مورد نظر بود لذا سیاست هایی از قبیل تنظیم خانواده و رشد جمعیت از طریق موارد ذیل اتخاد گردید:
تامین و تعمیم گسترش وسایل پیشگیری از بارداری در سطح مناطق جغرافیایی کشور به ویژه روستاها و مناطق محروم
اختصاص بخشی از فعالیت بیمارستانها ، درمانگاهها و مراکز بهداشتی در سطح کشور به منظور ارائه مستمر خدمات پیشگیری از بارداری
کسب دانش و انجام مطالعات جهت استفاده و توسعه روش ها و تکنولوژیهای جدید در امر پیشگیری از بارداری
بررسی روند گذشته :
تصویب قانون بیمه همگانی:
تغییرتخصیص بودجه عمومی به دانشگاههای علوم بزشکی
دستورالعمل نظام نوین اداره بیمارستانها
قانون هیات امنا دانشگاههای علوم بزشکی
مصوبه مجلس در مورد حقوق و مزایا
بررسی روند گذشته :
قانون برنامه سوم توسعه کشور (1383-1379)
با توجه به اینکه در برنامه اول و دوم توسعه کشور تقریبا“ اهداف و شاخص های مورد نظر هزاره حاصل شده است . دولت در مورد بخش بهداشت ودرمان سیاست ها و اقدامات مهم دیگری را اتخاذ نموده است . این موارد عبارتند از :
اقدامات لازم به منظور افزایش کارآیی و توسعه خدمات بهداشتی درمانی در کشور و ایجاد تسهیلات جهت دسترسی آحاد مردم به این خدمات و تعیین حدود تصدی بخش د ولتی و غیر دولتی
تامین و توزیع متعادل خدمات درمان بستری
رعایت ضوابط بهداشتی کلیه و مراکز تولید و توزیع مواد خوراکی ، آشامیدنی ، آرایشی و بهداشتی
بررسی روند گذشته :
یکی از اساسی ترین جهت گیریهای برنامه سوم توسعه ، تاکید بر اصلاح ساختاری در بخشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی جهت افزایش شاخص های کارایی و اثر بخشی می باشد . در راستای تحقق این هدف ، بخش بهداشت ودرمان نیز در قالب مواد متعدد برنامه سوم موظف به اصلاح ساختار و تقویت نظام بیمه درمانی کشور ، اصلاح ساختار ، تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، اصلاح نظام دارویی ، برقراری نظام ارجاع ، ساماندهی شبکه اورژانس کشور ، اجرای سطح بندی خدمات درمان بستری در کنار افزایش مشارکت مردم ، کنترل و ریشه کنی بیماریهای واگیر ، ارتقای امنیت غذا و تغذیه و تقویت و توسعه همکاریهای بین بخشی گردید.
بررسی روند گذشته :
در ماده 192 قانون برنامه سوم توسعه و ماده 88 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت افزایش سهم بخش خصوصی ، تعاونی و خیریه در ارائه خدمات بهداشتی – درمانی به عنوان یکی از سیاست های استراتژیک بخش در نظر گرفته شد.
افزایش مشارکت جامعه در تصمیم گیری ، اجرا ، ارزشیابی و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی و افزایش سهم بخش غیر دولتی در ارائه خدمات و کاهش تصدی دولت (موضوع ماده 192).
چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی
با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه ریزی شده و مدبرانه جمعی و در مسیر تحقق آرمانها و اصول قانون اساسی، در چشم انداز بیست
ساله
ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین الملل.
جامعه ایرانی در افق این چشم انداز برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تامین اجتماعی، فرصتهای برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، به دور از فقر، فساد، تبعیض و بهره مند از محیط زیست مطلوب خواهد بود.
بررسی روند گذشته :
برنامه چهارم توسعه : راهبردها و سیاستهای اصلی در بخش :
اقدامات لازم برای بهبود شیوه زندگی مردم با هدف پیشگیری از عوامل خطر ساز سلامت
پیشگیری از عوامل اجتماعی ، اقتصادی و زیست محیطی تهدید کننده سلامت
توسعه آموزش همگانی سلامت
توانمند سازی مردم به منظور اصلاح فرهنگ سلامت ، بهبود شیوه زندگی جامعه ، ترویج الگوی زندگی سالم و کاهش رفتارهای پرخطر بویژه نزد کودکان و جوانان
ارتقاء بهداشت و ایمنی محیط های خصوصی و عمومی (خانه ، مدرسه ، محیط کار ، بیمارستان و000) با تاکید بر بهداشت آب آشامیدنی ، فاضلاب ، مواد زاید ، هوا و کنترل آلودگی های صوتی و ایمنی شیمیایی
بررسی روند گذشته :
برنامه چهارم توسعه : راهبردها و سیاستهای اصلی در بخش(ادامه)
مداخله نظام مند در کلیه سطوح پیشگیری از بیماری ها و عوامل خطر ساز فردی و اجتماعی
افزایش مشارکت بخش های مختلف توسعه در ارتقاء سلامت جامعه و رعایت ضوابط ایمنی و سلامت در انجام فرآیندها و طرحهای بخشهای مختلف
استمرار سیاست تحدید موالید.
هدفمند نمودن یارانه ها به منظور دستیابی به سبد مطلوب غذایی
ارتقاء فرهنگ و دانش غذا و تغریه در کشور
تامین و کنترل ریز مغذی ها
پایش مستمر امنیت غذا و تغذیه درکشور
ماده 49 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
دولت موظف است برای زمینه سازی و تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد، دانش مدار، خلاق و کارآفرین، منطبق با نیازهای نهضت نرم افزاری با هدف توسعه کمی و کیفی از ابتدای برنامه چهارم اقدامات ذیل را در ماموریتها و ساختار دانشگاهها و موسسات آموزش عالی برای پاسخگویی به نیازهای بخشهای مختلف کشور به اجام برساند:
الف: دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی دولتی و همچنین فرهنگستانهای تخصصی که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی و وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وسایر مراجع قانونی ذیربط می باشند، صرفاً براساس آیین نامه ها و مقررات اداری مالی، استخدامی و تشکیلاتی خاص، مصوب هیئتهای امنای مربوط که به تایید وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان وآموزش پزشکی حسب مورد می رسد، بدون الزام به رعایت قانون محاسبات عمومی، قانون استخدام کشوری و سایر قوانین و مقررات عمومی اداری و مالی و استخدامی اداره خواهند شد و تا زمانی که آیین نامه ها و مقررات مورد نیاز به تصویب هیئت امناء نرسیده است طبق مقررات سابق عمل خواهد شد.
ماده 88 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است، به منظور ارتقای مستمر کیفیت خدمات سلامت و تعالی عملکرد خدمات بالینی ، افزایش بهره وری و استفاده بهینه از امکانات بهداشتی و درمانی کشور، اقدامهای ذیل را انجام دهد
الف: تدوین، نظارت و ارزشیابی استانداردها و شاخصهای بهبود کیفیت خدمات و اصلاح رتبه بندی بیمارستانها، براساس الگوی ارتقای عملکرد بالینی.
ب- مشتری مدار نمودن واحدهای بهداشتی، درمانی، از طریق اصلاح فرآیندها و ساختار مدیریت اقتصادی (از جمله اصلاح نظام حسابداری، پرداخت مبتنی بر عملکرد، بودجه ریزی عملیاتی)
ج- اداره بیمارستانهای پیشنهادی دانشگاههای علوم پزشکی، به صورت هیئت امنایی و یا شرکتی و تفویض اختیارات مدیریت، جذب و بکارگیری نیروی انسانی و اداری- مالی به آنها در چارچوب تعرفه های مصوب
د- تفکیک بیمارستانها، از نظر تختهای آموزشی و غیر آموزشی و اعمال شاخصهای اعتباری و نیروی انسانی براساس آن.
هـ- طراحی و استقرار جامع اطلاعات سلامت شهروندان ایرانی
راهبردهای مورد نظر ماده 88
هیئت امناء
مدیریت منابع انسانی (مدیریت مبتنی بر عملکرد)
مدیریت منابع مالی (حسابداری نقدی به تعهدی/بودجه ریزی عملیاتی)
مدیریت منابع فیزیکی (نگهداشت بهره ور جامع)
مدیریت منابع اطلاعاتی (ثبت الکترونیکی پرونده بیمار)
مدیریت خدمات پشتیبانی (واگذاری به بیرون سازمان)
ماده 144 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
کلیه دستگاههای اجرایی موظف اند، به منظور افزایش کارآیی و بهره وری و استقرار نظام کنترل نتیجه و محصول، به جای کنترل مراحل انجام کار و اعطای اختیارات لازم به مدیران برای اداره واحدهای تحت سرپرستی خود به صورت مستقل و هدفمند نمودن تخصیص منابع، براساس دستورالعمل مشترک سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی، قیمت تمام شده آن دسته از فعالیتها و خدماتی که قابلیت تعیین قیمت تمام شده را دارند (از قبیل واحدهای آموزشی، پژوهشی و بهداشتی، درمانی، خدماتی و اداری). براساس کمیت و کیفیت محل جغرافیایی مشخص و پس از تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور یا استان و با اعطای اختیارات لازم به مدیران ذیربط اجرا نمایند.
عدالت
کارآمدی
کیفیت
معقولیت مالی
حق انتخاب و پاسخ گوئی محلی
اهداف تمرکززدائی:
شکل گیری بیمارستانهای منتخب: در اینخصوص در قدم اول برای اصلاح نظام مدیریتی و اقتصادی بیمارستانها پروژه مطالعات اصلاح فرآیندها در پنج بیمارستان اجرا شد .
در پی آن در سال 1381 برای اجرای یکسری استراتژی ها ، طرح اصلاح ساختار مدیریتی و اقتصادی بیمارستانها طی ردیفی در قانون بودجه پادار شد .
از هر دانشگاه یک بیمارستان انتخاب شد تا اصلاحات ساختاری و مدیریتی از جمله نظام حسابداری ، بودجه ریزی عملیاتی ، نظام پرداخت، کاهش تصدی گری ، فناوری اطلاعات و ارتباطات و خلاصه سازماندهی نوین بیمارستانی به مورد اجرا گذاشته شود.
ماده 88 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت
در اجرای وظایف اجتماعی دولت به ویژه تکالیف مذکور، در اصول بیست و نهم (29) و سی ام(30) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به منظور منطقی نمودن حجم و اندازه دولت و کاهش تدریجی اعتبارات هزینه ای و بهبود ارائه خدمات به مردم و جلب مشارکت بخش غیر دولتی و توسعه اشتغال و صرف بودجه و درآمدهای عمومی با رعایت اصول سوم(3)، بیست و نهم(29) و سی ام(30) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مصالح عامه، وزارتخانه ها، موسسات و شرکتهای دولتی که عهده دار ارائه خدمات اجتماعی، فرهنگی، خدماتی و رفاهی از قبیل آموزش فنی و حرفه ای ، آموزش عمومی، تربیت بدنی، درمان ، توانبخشی، نگهداری از سالمندان، معلولین و کودکان بی سرپرست، کتابخانه های عمومی، مراکز فرهنگی و هنری، خدمات شهری و روستایی، ایرانگردی و جهانگردی می باشند مجازند برای توسعه کمی و کیفی خدمات خود و کاهش حجم تصدی های دولت براساس مقررات و ضوابط این ماده اقدامات ذیل را انجام دهند:
ماده 88 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت(ادامه)
الف- اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی که متقاضی ارائه خدمات براساس مفاد این ماده می باشند می بایست صلاحیتهای فنی و اخلاقی لازم و پروانه فعالیت از مراجع قانونی ذیربط داشته باشند.
ب- ارائه خدمات موضوع این ماده توسط بخش غیر دولتی به سه روش: خرید خدمات از بخش غیر دولتی، مشارکت با بخش غیر دولتی و واگذاری مدیریت بخش غیر دولتی انجام می شود.
ج- دستگاههای اجرایی مشمول این ماده برای توسعه کمی خدمات خود با استفاده از ظرفیتهای موجود در بخش غیر دولتی موضوع بند«الف» و با پرداخت هزینه سرانه خدمات، نسبت به خرید خدمات و ارائه آن به مردم طبق شرایط دولتی اقدام نمایند.
تبصره: برای ایجاد و توسعه این گونه واحدها، دولت موظف است حمایتهای لازم از قبیل واگذاری زمین، ارائه خدمات زیر بنایی و استفاده از تسهیلات وجوه اداره شده طبق ضوابط و به میزانی که در قوانین بودجه سنواتی پیش بینی می گردد اقدام نماید.
د- در اجرای بند«ب» ماده (64) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ، دستگاههای مشمول این ماده مجازند مراکز و واحدهای خدماتی، اجتماعی و رفهی موجود و یا نیمه تمام خود را به صورت اجاره به اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع بند «الف» واگذار نمایند.
18بیمارستان منتخب در قانون بودجه 85
دستورالعمل نحوه اداره بیمارستانهای منتخب
در راستای اجرای مفاد ماده 88 قانون برنامه چهارم توسعه و به منظور ارتقاء مستمر کیفیت خدمات سلامت و تعالی عملکرد خدمات بالینی، افزایش بهره وری و در نهایت افزایش رضایت مندی آحاد جامعه، الگویی نوین از مدیریت با بکارگیری استراتژی های مدیریت عملکرد کارکنان، بودجه ریزی عملیاتی، کاهش تصدی خدمات، مدیریت نگهداشت، استقرار نظام جامع اطلاعات و ارتباطات بهداشتی و نظام جامع مدیریت بیمارستان با این دستورالعمل اجراء خواهد شد.
این دستورالعمل در 9 ماده و 13 تبصره به تایید وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور رسیده است.
Thanks for Your Attention