ادبیات جهان چیست
دیوید دمراش، مشهورترین و مهم ترین نظریه پرداز ادبیات تطبیقی در سطح جهان و نویسنده کتاب «ادبیات جهان چیست؟ می باشد
ادبیات جهان چیست
به گفته دیوید دمراش، ما عاشق مجموعه آثاری از زمان و مکانی دیگر می شویم ( 158 )، و مدام به عشق آثار و مجموعه های مختلف آثار گرفتار می آییم. ادبیات جهان را دوست داریم ولی مطمئن نیستیم که ادبیات جهان همان باشد.
دیوید دمراش، در صفحه نخست کتابش مطرح میکند : کدام ادبیات؟ جهانِ چه کسانی؟
مگر ادبیات به تنهایی چه مشکلی دارد، و با افزودن جهان به ادبیات چه چیزی به آن
افزوده ایم؟
ادبیات جهان چیست
ادبیات جهان برای گوته و همچنین برای مارکس و انگلس در بیانیه حزب کمونیست1، که در اوایل کتاب دمراش به هر سه شخص آنها استناد می شود، به معنی پایان ادبیات های ملی و جهانی شدنِ آنها چیزی بود که مارکس و انگلس « آفرینش های فکری ملت های جداگانه می خواندند.
از آغاز قرن بیستم تقریباً تا همین اواخر « ادبیات جهان » ،عبارت بود از همه آن آثار تخیلیِ سرزمین های خارجی که امریکاییانِ مبادی آداب و تحصیل کرده می بایست با آنها آشنا باشند؛ و همه این سرزمین های خارجی اروپایی از کار در می آمدند.
ادبیات جهان چیست
همچنین دیوید دمراش میگوید، واژه ادبیات کم وبیش « واژه ای عام »
برای مجموع ادبیات مختلف جهان است. بازتاب فعالیتی انسانی و مشخص کننده یک نتیجه است، و تمامیت بخشیدن به آن ضرورت ندارد.
می تواند پراکنده و متنوع باشد و دقیقاً به دلیل همین مرزهای متغیرش جالب است و به این دلیل که میتوان آن را از نظر تاریخی بررسی کرد.
ادبیات جهان چیست
تعریف دمراش از ادبیات جهان:
” به گمان من، ادبیات جهان همه آن آثار ادبی را در بر میگیرد که، به صورت ترجمه یا به زبان اصلی، بیرون از فرهنگ مبدا خود انتشار می یابد.“
”عمر واقعیِ یک اثر به عنوان ادبیات جهان محدود به زمان و مکانی است که در
یک نظام ادبی خارج از نظام ادبیِ فرهنگ مبدا خود حضور فعال داشته باشد“
وی همچنین می گوید :” ادبیات جهان مجموعه ای از آثار ماندگار نامحدود و دست نیافتنی نیست، بلکه روشی برای انتشار و خوانش آثار است.“
ادبیات جهان چیست
فرانکو مورتّی در سال 2000 در مقاله بحث انگیز” نظرپردازی هایی در باب ادبیات جهان“ می گوید که ” ادبیات جهان موضوع نیست، مسئله است. “
دمراش نسبت به بومی سازیِ سهل و آسانِ متون کهن یا بیگانه رویکردی سختگیرانه دارد؛ برخوردش با « جهانِ اروپا محورِ » ترجمه شعر مدرن بسیار جالب است .
ادبیات جهان چیست
در یکی دو مورد که دمراش کلمه « جهان » را مترادف با وطن یا زادگاه یا بافت بومی کاملاً تحقق یافته به کار می برد، خود به خوبی این موضوع را بیان میکند. او می گوید: « هر اثری در جهانی پدید می آید » و « اثرِ ادبیات جهان
همزمان در دو ساحت وجود دارد : « در عین آنکه در جهان ما حضور دارد مارا « با خود به جهانی بسیار متفاوت می برد. »
معنی دومِ این کلمه معنیِ اول آن را به ویرانی تهدید میکند، ولی ویرانی الزامی نیست، و این تنش مفید است.
ادبیات جهان چیست
اثر ادبیات جهان اثری است که از جهان خود خارج می شود و به جهان ما می آید. جهان بزرگ تر در معنی اول یک مکان نیست، و در این سطح اولیه، حتی روشی برای انتشار و خوانش هم نیست. نامی برای امکانِ یک برخورد است. بنابراین، پاسخِ پرسش ما درباره القا و صدور این است که نمی توانیم مطمئن باشیم که چنین نمی کنیم. ولی زمانی که این کار را انجام می دهیم می توانیم از این بابت مطمئن باشیم و تلاش کنیم تا معیارهای جهان های دیگر را در نظر آوریم.
حتی می توانیم این کار را با موفقیت انجام دهیم، و کتاب دمراش راهش را به ما
نشان می دهد.
ادبیات جهان چیست
تنها ادبیات به ما امکان میدهد که دیگری را آن قدر خوب بشناسیم که با اطمینان از رویاهایش و از وطنی که نمی تواند به آن بازگردد سخن بگوییم؛ و تنها ترکیب پویایی از خوانشِ نزدیک و دور- خوانشِ متونِ دور از نزدیک، یا به قول دمراش
« پیوستگیِ گسسته » به چنین ادبیاتی جان خواهد بخشید.
دمراش می گوید: « باید بیشتر از اینها تلاش کنیم »
حق با اوست؛ ولی با این کتاب هم اکنون گامی به پیش برداشته ایم.
ادبیات جهان چیست