پاورپوینت آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها

آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها

آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
به تفکیک فصل
ماده 1: به استناد ماده 48 قانون کار مصوب سال 1338 مجلسین شورای ملی و سنا شخصیت های حقیقی یا حقوقی که بخواهند کارگاه جدیدی احداث نمایند و یا کارگاه های موجود خود را توسعه دهند مکلف اند قبل از شروع بکار برنامه و نقشه های ساختمانی و طرحهای مورد نظر را با توجه به مقررات این آیین نامه تهیه و برای تصویب به وزارت کار ارسال دارند.
شروع ساختمان محل های مورد نظر و همچنین بهره برداری از کارگاه های مزبور منوط به اجازه کتبی وزارت کار خواهد بود.

آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
فصل دوم – روشنایی
فصل سوم – تهویه
فصل چهارم – پیشگیری حفاظت در برابر آتش سوزی

آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش اول – عوامل اطمینان
بخش دوم – کف سازی
بخش سوم- نرده ها
بخش چهارم- پلکان ها
بخش پنجم – نردبان های ثابت – راهروهای هوایی – سکوها
بخش ششم- آسانسورهای داخلی و خارجی کلیات
بخش هفتم- محوطه کارخانه صحن کارگاه
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار

ماده 2:کلیه ساختمان های دائمی و موقتی و موسساتی که مشمول مقررات قانون کار می باشند باید از نقطه نظر ساختمانی واجد استحکام کامل بوده و در محاسبه پایه و سقف و کفها رعایت نکات زیر بشود.
الف – تحمل فشار ناشی از حداکثر بارها و اشیاء ثابت و متحرک .
ب – تحمل فشار ناشی از ریزش برف – باران – یخبندان – باد و طوفان .
ج – تحمل فشار ناشی از بارهای معلق .
برای رسیدگی باین منظور بایستی خلاصه محاسبات فنی ضمیمه نقشه ها تسلیمی باشد.
ماده 3: اطاق ها و محل کار دائم باید لااقل 3 متر از کف تا سقف ارتفاع داشته و فضای آن باید برای حداکثر اشخاصی که درآن محل کار می کنند برای هرنفر12مترمکعب کمتر نباشد.
تبصره 1- در محاسبه متر مکعب فضا حجم اشغال شده بابت اثاثیه و ماشین آلات و مواد و لوازم چیزی کسر نمی گردد.
تبصره 2- در ساختمان هایی که ارتفاع هر طبقه از فضای کار از 4 متر متجاوز باشد برای محاسبه حجم لازم فقط تا ارتفاع 4 متر منظور و محاسبه می گردد.
ماده 4: در فضای کارگاه نصب ماشین آلات و یا قرار دادن اشیاء و محصولات نباید مزاحمتی برای عبور و مرور و یا کار کارگران ایجاد نماید.
ماده 5: در اطراف هر یک از دستگاه های ماشین یا واحدهای کار باید فضای کافی منظور داشت تا کارگران بتوانند به راحتی برای انجام کارهای عادی رفت و آمد نموده و در صورت لزوم اصلاحات و تعمیرات و نقل و انتقال مواد مصرفی یا تولیدی را انجام دهند.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش اول – عوامل اطمینان

ماده 6 : کف اتاق ها و قسمت هایی که محل عبور کارگران بوده و یا برای حمل و نقل مواد تخصیص داده شده بایستی صاف و هموار بوده و عاری از حفره و سوراخ ، تراشه های چوب ، برآمدگی ناشی از پوشش بی تناسب مجاری، میخ و پیچ و مهره و لوله ، دریچه یا برآمدگی و برجستگی و هر گونه موانعی باشد که ممکن است موجب گیر کردن و یا لغزیدن اشخاص گردد.
ماده 7 : کف اتاق ها و راهروها و پیاده روها نباید در شرایط عادی هیچ گونه لغزندگی داشته و یا از مصالحی ساخته و یا از موادی اندود شده باشد که در نتیجه رفت و آمد ایجاد ناراحتی و گردخاک و ساییدگی و در نتیجه لغزیدگی ایجاد شود.
ماده 8 : در محل کار و مکانهایی که دستگاه های متعددی قرار دارد بایستی به وسیله خط کشی با رنگ مشخص در دو طرف راه اصلی و راه های فرعی را مشخص نموده و حتی محل قرار دادن مواد خام و مواد تولیدی به وسیله این خطوط معین گردد تا محل های رفت و آمد، حمل ونقل مواد همچنین جهت حرکت اصلی با علامت گذاری روی زمین معلوم و روشن باشد.
ماده 9 : کف کارگاه ها بایستی قابل شستشو بوده و در مواردی که نوع کار موجب ریخته شدن آب در کف گردد بایستی شیب کافی داشته باشد که آبها را به سمت مجاری فاضلاب هدایت نماید.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش دوم – کف سازی

ماده10 : پلکان ها و اطراف محل‎ ورود و خروج ‎آسانسور و نقاط‎مشابه که ‎لغزندگی آنها موجب مخاطرات بیشتری نسبت به سایر جاها خواهد بود باید از مصالح غیر لغزنده ساخته شود.
ماده 11 : در نقاطی که از نردبان استفاده می شود انتهای فوقانی آن در هر قسمت که قرار گیرد باید به وسیله نرده های متحرک حفاظت شود.
ماده 12 : در هر طبقه از ساختمان پرتگاه های راه پله ها در هر طرفی که غیر مسدود باشد به استثنای قسمت ورود به پلکان باید به وسیله نرده های دائمی کاملاً محفوظ گردد. مدخل پلکانهایی که کمتر مورد نظر رفت و آمد هستند باید به وسیله نرده های متحرک مسدود شوند.
ماده13 : دریچه ها و مدخلهایی که درکف کارگاه بازمی شوند باید به‎وسایل زیرمحفوظ شوند.
الف – نرده های متحرک که فقط دو طرف آن آستانه داشته باشد.
ب – نرده های دائمی که تمام اطراف باز آن دارای آستانه باشد.
پ – دریچه های لولادار به همان کیفیت که در مورد مدخل پلکان های فرعی در ماده 12 ذکر شد.
ماده 14 : مدخلهای فردی (مانند حوضچه ها و آدم روها) بایستی به وسیله دریچه های بدون لولا که استحکام کافی دارند پوشش شده، دستگیره آنها بدون برآمدگی باشد.
ماده 15 : در مواقعی که پوشش های مندرج در ماده 13 بر حسب ضرورت برای مدت کوتاهی در جای خود قرار نگرفته باشد بایستی کلیه این مدخلها به وسیله اشخاص تحت مراقبت قرار گرفته و یا این که به وسیله نرده های قابل حمل یا دستی و در شب به وسیله نصب چراغ خطر که موقتاً در اطراف حوضچه قرار خواهند گرفت محفوظ شوند.
ماده 16: حفره هایی که در کف قرار دارند و به واسطه وجود ماشین آلات ثابت یا تجهیزات یا دیوار احتمال قدم گذاردن اتفاقی و ناگهانی اشخاص بآنها نمی رود بایستی به وسیله پوشش هایی که فقط اطراف آنها از 5/2 سانتی متر بیشتر درز نداشته باشد حفاظت شود.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش سوم- نرده ها

ماده 17: کلیه دهانه های قائم به بلندی کمتر از یک متر از سطح محل کار که ارتفاع آنها حداقل 75سانتی متر و عرضشان 45سانتی متر بوده و پرتگاه آنها بیش از2متر عمق داشته باشد بایستی به طور مطمئن به وسیله نرده های ثابت یا متحرک یا دریچه مسدود و محافظت شوند.
ماده 18: اقسام مختلف دهانه های قائم به هر عرض که باشد و دو متر یا بیشتر از طرف خارج پرتگاه داشته باشد باید به وسیله نرده های آستانه دار یا شبکه فلزی که چشمه های آن از 5/2 سانتی متر بیشتر نبوده و تا 50 کیلوگرم فشار افقی را تحمل نماید محفوظ شوند.
ماده 19 : کلیه نرده ها بایستی از چوب ، لوله آهن های پروفیل یا مصالح دیگری که استحکام کافی داشته باشد ساخته شود.
ماده 20 : ارتفاع نرده ها باید لااقل 90 سانتی متر از کف باشد.
ماده 21 : نرده ها باید در فواصل حداکثر 2 متر دارای پایه و کلافهای عمودی و افقی بوده و پس از تکمیل میله فوقانی آن تحمل لااقل 100 کیلوگرم فشار را در هر جهت داشته باشد.
ماده 22 : برای این که نرده های مورد بحث از نقطه نظر ساختمانی واجد شرایط مذکور در ماده فوق باشند باید با خصوصیات ذیل مطابقت کنند.
الف – نرده های چوبی – لبه های فوقانی و پایه ها به ضخامت حداقل 5×7 سانتی متر و کلافهای فاصل وسطی به ابعاد 5×5 سانتی متر یا 10×5/2 سانتی متر کلیه قطعات متشکله نرده باید عموماً صاف و هموار و عاری از گره های بزرگ و تراشه و شکستگی و ترک یا میخ و امثال آن باشد.
ب – نرده های لوله ای – لبه های فوقانی و پایه ها از لوله فلزی شماره 4 و لوله های فاصل یا وسطی حداقل شماره 5/2 باشند.
ج – نرده های پروفیله – قسمت‎های نبشی لااقل به اندازه 40×40 میلی متر و کلاف‎های فاصل از نبشی 3×30×30 میلی متر باشند.
ماده 23 : نرده ها باید عموماً از مصالح سالم و بدون عیب ساخته شده و قسمت های تیز و برنده در آنها وجود نداشته باشد.
ماده 24 : آستانه کلیه نرده های پلکان ها باید لااقل 5/1 سانتی متر ارتفاع و 5/2 سانتی متر ضخامت داشته و از آهن، فولاد، یا مصالح ساختمانی با دوام دیگر ساخته شوند.
ماده 25 : آستانه را باید به طور مستحکم در جای خود به فاصله ای در حدود 5 میلی متر از کف استوار ساخت .
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش سوم- نرده ها

ماده 26 : کلیه پلکان ها، سکوها، (پلانفورم ) و پاگردها باید استحکام کافی داشته و تحمل فشار و سنگینی بارهای عادی را داشته باشد (خلاصه محاسبات فنی باید ضمیمه نقشه جات تسلیمی باشد).
ماده 27 : پلکان ها و سکوهایی که از مصالح مشبک ساخته شده اند ابعاد چشمه های آن نباید از 25 میلی متر تجاوز نماید تا اشیاء متفرقه امکان سقوط از آن را نداشته باشد.
ماده 28 : عرض پلکان ها به استثنای پلکان های سرویس و یا امدادی نباید در هیچ مورد از 90 سانتی متر کمتر باشد.
ماده 29 : اختلاف سطح بین دو پاگرد نباید هیچ گاه از 70/3 متر تجاوز کند.
ماده 30 : پاگردهایی که در فواصل پلکان ها قرار دارند باید وسعتی در حدود 10/1 متر در جهت پلکان یا بیشتر به تناسب عرض پلکان داشته باشند.
ماده 31 : در تمام طول پلکان ها یک فاصله عمودی آزاد در حدود قد انسان باید منظور شود این فاصله آزاد نباید کمتر از 20/2 متر از سطح هر پله به موازات دیوار پله باشد.
ماده 32 : غیر از پلکانهای سرویس و یا امدادی عرض هر پله بدون محاسبه حاشیه یا برآمدگی آن نباید از 33 سانتی متر کمتر باشد و ارتفاع پله بین 14 تا 20سانتی متر خواهد بود.
ماده 33 : پله های یک پلکان باید دارای عرض مساوی و ارتفاع مساوی باشند.
ماده34 : کلیه پلکان ها بایستی از طرف‎پرتگاه به وسیله نرده های‎مخصوص‎پلکان‎حفاظت شوند.
ماده 35 : پلکان های محصور با عرض کمتر از 10/1 متر باید به وسیله یک نرده دستی که پایه های آن در دیوار کار گذاشته شده باشد در سمت راست از پایین به بالا مجهز شوند.
ماده 36 : پلکان های با عرض بیش از 10/1 متر باید در سمت پرتگاه با یک نرده و در سمت بسته هم به وسیله نرده دستی طبق ماده 35 مجهز گردند.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش چهارم- پلکان ها

ماده 37 : پلکان هایی که بیش از 25/2 متر عرض دارند بایستی علاوه بر نرده های کناری با یک نرده دستی میانه نیز مجهز باشند.
ماده 38 : کلیه نرده های پلکان ها بایستی از مصالح ساختمانی محکم و بادوامی مانند چوب ، لوله یا مصالح بنایی ساخته شوند.
ماده 39 : ارتفاع نرده های پلکان از لبه هر پله نبایستی از 75 سانتی متر کمتر باشد و در صورتی که از این نرده ها به عنوان نرده های دستی استفاده شود بلندی آن نباید از 85 سانتی متر تجاوز کند.
ماده 40 : نرده های دستی که پایه های آن به دیوار نصب می شود باید طوری ساخته شود که دست آزادانه بدون برخورد با موانعی اعم از رو کار یا کنار نرده حرکت کند حداکثر فاصله پایه ها از یکدیگر 2 متر و بین نرده دستی و دیوار باید لااقل 4 سانتی متر باز باشد.
ماده 41 : حداقل عرض پلکان سرویس و یا امدادی مانند پلکان های اتاق ماشین خانه یا دیگ بخار یا پلکان هایی که به سکوهای سرویس اطراف ماشین آلات منتهی می شوند 55 سانتی متر خواهد بود.
ماده 42 : شیب پلکان های سرویس نباید بیش از 60 درجه باشد و عرض هر پله نباید کمتر از 15 سانتی متر باشد.
ماده 43 : پلکان های سرویس نباید به شکل مارپیچ یا پیچ و خم دار ساخته شوند.
ماده 44 : مدخل پنجره هایی که در پاگردهای پلکان باز می شود در صورتی که پهنای آنها بیش از 30 سانتی متر و فاصله با سطح پاگرد کمتر از 90 سانتی متر باشد بایستی به وسیله نرده حفاظت شوند.
ماده 45 : حداکثر شیب مجاز برای (راهروهای شیب دار) رامپ مورد استفاده افراد 10 درجه است . این رامپ ها باید با کلیه شرائطی که در مورد پلکان ها منظور می شود از حیث ساختمان و عرض و نرده و غیره مطابقت داشته باشد.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش چهارم- پلکان ها

ماده 46 : کلیه اجزاء و قسمت های فلزی نردبان ها باید از فولاد، آهن و چدن ، آهن ورق یا مواد متشابه ساخته شود.
ماده 47 : نردبان های ثابت باید به قسمتی نصب شود که :
الف- فاصله از سمت جلو نردبان به‎نزدیکترین جسم ثابت نباید از 75 سانتی متر کمتر باشد.
ب – فاصله از سمت عقب نردبان به نزدیک ترین جسم ثابت اقلاً 20سانتی متر باشد.
ج – از طرفین نردبان فضای آزادی لااقل 40 سانتی متر از محور نردبان در هر دو طرف وجود داشته باشد.
ماده 48 : در صورتی که از نردبان های ثابت برای صعود به ارتفاع بیش از 9 متر استفاده شود نکات زیر باید رعایت گردد.
الف – ایجاد پاگردهایی حداکثر در فاصله هر 9 متر یا کمتر از آن .
ب – هر قطعه از نردبان حد فاصل بین دو پاگرد باید به نحوی قرار گیرد که در امتداد قطعه قبلی نباشد.
ماده 49 : کلیه راهروها، معابر و سکوهای کار یا سطح اطاق ها و طبقاتی که اطرافشان باز است (و بیش از 2 متر بالای سطح اطاق یا زمین ) قرار گرفته اند بایستی در سمت پرتگاه به وسیله نرده های استاندارد طبق مقررات مواد 9 الی 25 این آیین نامه محافظت و محصور شوند.
تبصره 1- سکوهایی که برای بارگیری یا تخلیه بار اختصاص داده شده یا سکوهای کوچک که به موتورها و تجهیزات متشابه اختصاص داشته و در آنها فضایی برای ایستادن اشخاص پیش بینی نشده باشد از مقررات این ماده مستثنی است .
تبصره 2- در مورد راهروهایی که برای پر کردن مخازن و روغن کار اختصاص دارد نرده یک طرف را ممکن است در صورت لزوم حذف کرد مشروط به این که عرض راهرو کمتر از 55 سانتی متر نباشد.
ماده 50 : کلیه معابر و راهروها و سکوهایی که روی ماشین آلات و نوارهای متحرک قرار دارند باید از دو طرف به وسیله نرده های استاندارد محافظت شوند.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش 5 – نردبان های ثابت – راهروهای هوایی – سکوها

ماده 51 : آسانسورها باید منطبق با اصول زیر باشد:
الف ) محاسبه فنی و مکانیکی صحیح و استفاده از مصالح مرغوب در ساختمان آن .
ب ) فرسوده نبودن هیچیک از قسمت ها.
بالابردن مصالح و افراد
ماده 52 : قفسه آسانسورها باید در سراسر ارتفاع بسته بوده و راه دیگری به استثناء درها و پنجره ها و منافذ نور نداشته باشد.
ماده 53 : قفسه آسانسورهایی که در خارج ساختمان ها قرار دارد تا ارتفاع سه متر از هر طرف و از این ‎ارتفاع به ‎بالا سمتی که رو به ‎ساختمان قراردارد و درتمام ارتفاع ‎باید بسته ‎باشد.
ماده 54 : دیواره قفسه آسانسور باید از یک تیغه سراسری و یا یک شبکه فلزی (توری یا میله ای ) و یا نرده چوبی ساخته شده باشد. به طوری عادی اندازه روزنه های شبکه فلزی یا نرده چوبی نباید از 5 سانتی متر در بعد کوچک خود بیشتر باشد. در جاهایی که امکان ایجاد خطر از اتاقک ها و وزنه های تعادل و درهای کشویی هست و روزنه های نامبرده نباید از 12 میلی متر تجاوز کند.
ماده 55 : لبه ها، تخته های کف اطاقک، نعل درگاه و چوب هایی که در کنار سطح تخلیه قفسه آسانسور قرار دارد و برجستگی آنها از 5/2 سانتی متر بیشتر است باید دارای سطح صاف و لبه های پخ باشد.
ماده 56: در قفسه آسانسورها نباید هیچگونه سیم ، طناب و یا لوله عبور داده شود مگر سیم ها و کابل هایی که برای به کار انداختن آسانسور لازم است .
ماده 57: کلیه سیم های برق بجز سیم های مخصوص برق اتاقک آسانسور باید در لوله های فلزی قرار داده شود مگر این که از نوع‎کابل مسلح‎باشد. بدیهی‎است کلیه‎دستگاه های برقی واقع در قفسه آسانسور یا در اتاقک باید به منظور جلوگیری از خطر اتصال بسته و محفوظ باشد.
ماده 58: فواصل بین جدار اتاقک یا قفسه آسانسور و همچنین فاصله بین اتاقک و وزنه تعادل نباید از 25 میلی متر کمتر باشد.
ماده 59: فاصله بین اتاقک و سکوی تخلیه برای آسانسورهایی که دارای ریل راهنما می باشد نباید از 20 میلی متر کمتر و در هر صورت از40 میلی متر بیشتر باشد.
ماده 60 : فاصله پایین اتاقک هنگامی که روی ضربه گیرها قرار دارد تا کف قفسه آسانسور نباید از 60 سانتی متر کمتر باشد.
ماده 61 : در طبقه آخر فاصله بالای اتاقک با سقف قفسه آسانسور نباید در هیچ صورت کمتر از 60 سانتی متر باشد.
ماده 62 : قفسه آسانسور باید دارای سقف محکم باشد.
ماده 63 : هر 30 سانتی متر مربع در هر قسمت از کف اتاقک آسانسور باید تاب تحمل 250 کیلوگرم بار متمرکز را داشته باشد. (از این محاسبه نباید در آن واحد برای سطح تمام کف استفاده نمود).
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش 6- آسانسورهای داخلی و خارجی کلیات

درهای قفسه آسانسور
ماده 64: درهای قفسه آسانسور جز در مواقع استفاده از آسانسور باید قفل باشد.
ماده 65: درهای قفسه آسانسور باید دارای قفل ضامن دار باشد به نحوی که اطاقک پس از طی حداکثر 5/7 سانتیمتر از کف پاگردی که هم سطح آن قرار داشته بطور خودکار در را بسته نگاهدارد و همچنین تا موقعی که در باز است نباید برای اطاقک آسانسور امکان حرکت وجود داشته باشد درهای قفسه آسانسور در موقع نبودن اطاقک نباید جز با کلید مخصوص امدادی باز شود.
ماده 66: در هر طبقه یا پاگردی که اطاقک می ایستد محفظه آسانسور باید دارای درهای معمولی یا کشویی یا ترکیبی از این دو باشد.
ماده 67: برای قفسه آسانسورهای بارکش باید درهای کشویی افقی یا قائم یا درهای کشویی و لولایی و یا ترکیبی از آنها تعبیه شود.
ماده68: بکاربردن درهایی که باز و بسته‎شدن آنها باحرکت‎اطاقک‎انجام ‎می گرددممنوع است .
ماده 69: در صورتی که درهای قفسه آسانسور چشمه دار باشد نباید عرض این چشمه ها از 5 سانتیمتر تجاوز کند.
ماده 70: درهای قفسه آسانسورهای بارکش که با نیروی دست کار می کند باید دارای قفلهای مکانیکی باشد که توسط اطاقک بکار انداخته شود.
ماده 71: درهای قفسه آسانسور در مواقعی که بسته است باید سراسر دهانه قفسه را از کف تا سقف بپوشاند.
اطاقک‏های آسانسور
ماده 72: اطاقک آسانسورهای برقی باید از همه طرف به استثناء دهانه های ضروری جهت ورود و خروج و بارگیری و بار اندازی بسته باشد.
ماده 73: بدنه اطاقک تا حداقل ارتفاع 20/1 متر از کف و همچنین سقف آن باید از مصالح محکم اعم از چوب یا فلز ساخته شود.
ماده 74: ممکن است که برای دیواره های اطاقک از ارتفاع 20/1 متری به بالا از قطعات مشبک استفاده کرد مشروط بر اینکه عرض روزنه ها از 5/2 سانتیمتر تجاوز نکند.
ماده 75: سقف اطاقک های کاملاً بسته باید مجهز به دریچه خروجی امدادی بوده و از دو طرف یا لااقل از طرف داخل قابل باز شدن باشد.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاه ها
بخش 6- آسانسورهای داخلی و خارجی کلیات

ماده 76: اطاقک آسانسورهایی که با نیروی دست کار می کنند باید از همه طرف به استثناء طرف خروجی و هواکش آن بسته باشد.
ماده 77: هر یکدهم متر مربع از هر قسمت سقف اطاقک ها باید تحمل صد کیلوگرم بار متمرکز را داشته باشد.
ماده 78: اطاقک آسانسورهای برقی باید در داشته باشد، حذف در اطاقک در صورتی ممکن است که سطح داخلی قفسه آسانسور در مجاورت در اطاقک کاملاً صاف و بدون منفذ بوده و از طرفی سرعت آسانسور از 5/1 متر در ثانیه تجاوز نکند
ماده 79: اطاقک کلیه آسانسورهای برقی باید دارای کلید برقی مخصوصی باشد تا از حرکت اطاقک مادامی که در بسته نیست جلوگیری شود.
ماده 80: اطاقک آسانسورهایی که با برق کار نمی کند باید دارای وسایل حفاظتی مشابه آنچه در موارد قبل ذکر گردیده باشد.
ماده 81: درهای کشویی اطاقک آسانسورهای برقی ممکن است به طرز زیر ساخته شود:
الف – توپر و از تخته های محکم و یا شیشه و یا تخته های مشبک و غیر مشبک .
ب – از شبکه و یا میله هایی که فواصل آن کمتر از 12 میلیمتر باشد.
ج – به صورت تاشو مشروط بر اینکه بعد منافذ آن از 65 میلیمتر تجاوز نکند.
ماده 82: در اطاقک آسانسورها موقعی که بسته می شود باید تمام دهانه خروجی را بپوشاند.
ماده 83: اطاقک آسانسورها باید دارای دستگاه اطمینانی که معمولاً به بدنه اطاقک نصب می گردد باشد این دستگاه اطمینان باید قدرت متوقف کردن و نگهداشتن اطاقک را با تمام ظرفیت آن در موارد سرعت غیر عادی و سقوط آزاد و یا رها شدن کابل ها را داشته باشد.
ماده 84: دستگاه اطمینان اطاقک باید توسط تنظیم کننده های سرعت بکار افتد.
تبصره – گیره یا دنده را نمی توان به عنوان دستگاه اطمینان تلقی نمود.
ماده 85: اطاقک آسانسورهای دستی باید به ترمزهای دستی که در جهت حرکت کار می کند مجهز باشد موقعی که ترمز مورد استفاده قرار می گیرد تا هنگامی که رها نشده باید در وضع (قفل ) باقی بماند.
ماده 86: موقعی که آسانسور در ارتفاع بیش از ده متر کار می کند برای کنترل سرعت اطاقک در موقع پایین آمدن باید دستگاه تنظیم سرعت تعبیه شود.
ماده 87: اطاقک آسانسورهای بارکش که ضمناً افراد را نیز حمل می کند و یا یک نفر متصدی در داخل آن بکار مشغول است باید طبق مشخصات آسانسورهای مخصوص حمل افراد ساخته شود.
ماده 88: آسانسورهای مخصوص حمل افراد به استثناء آنهایی که به وسیله کنترل خودکار بکار می افتد باید به وسیله یک متصدی آزموده بکار انداخته شوند.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش 6- آسانسورهای داخلی و خارجی کلیات

ماده 89: اطاقک آسانسورهایی که برای حمل افراد بکار برده می شود و سرعتشان از 45 متر در دقیقه بیشتر است (به استثناء آسانسورهای اتوماتیک ) باید دارای فرمان برقی باشد.
ماده 90: فرمان آسانسورهای بارکش می تواند توسط کنترل های خودکار یا دو دگمه ای و یا کلیدهای الکتریکی و یا کابل های دستی انجام گیرد.
ماده 91: دسته فرمان باید طوری باشد که پس از برداشتن دست متصدی فرمان بطور خودکار به حالت بسته برگردد.
ماده 92: فرمان چرخدار باید دارای علامت جهت حرکت اطاقک و یا تابلویی باشد که در آن با کلمات و یا علایم به سمت بالا – به سمت پایین و یا بی حرکت بطور واضح نشان داده شود.
ماده 93: در آسانسور با فرمان دستی باید کابل فرمان دارای ساچمه هایی باشد که حدود حرکت اطاقک را در هر طبقه معلوم کند.
ماده 94: کابل فرمان دستی باید دارای ضامنی باشد که حرکت دادن اطاقک را از طبقه دیگری غیر ممکن نماید.
ماده 95: آسانسورهای موتوری باید دارای کلیدهایی در بالاترین و پایین ترین نقاط قفسه آسانسور باشد تا اطاقک وقتی به اولین و یا آخرین طبقه می رسد بخودی خود متوقف شود. این کلیدها باید مستقل بوده و ارتباطی به دستگاه حرکت و یا فرمان اطاقک نداشته باشند.
ماده 96: داخل اطاقک آسانسورهای برقی باید برای مواقع خطر کلید قطع برق در نظر گرفته شود این کلید باید از دستگاه فرمان بکلی مجزا ولی در کنار آن قرار داشته باشد.
ماده 97: کلید قطع کننده دستی باید در موتورخانه دستگاه آسانسورهای برقی و یا در کنار موتور آسانسورهای موتوری در نظر گرفته شود. این قبیل کلیدها باید در محل قابل دید قرار داده شوند.
ماده 98: حد متوسط سرعت آسانسورهای موتوری بارکش که دارای متصدی نیست نباید از 5/37 متر در دقیقه تجاوز کند مگر در مورد آسانسورهای خودکار و یا آسانسورهایی که تحت نظر یک متصدی دائمی کار می کند.
ماده 99: حد متوسط سرعت آسانسورهای برقی بارکش نباید از45 متر در دقیقه تجاوزکند.
ماده 100: سرعت متوسط آسانسورهای بارکش تسمه ای یا زنجیری نباید از 18 متر در دقیقه تجاوز کند.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش 6- آسانسورهای داخلی و خارجی کلیات

ماده 101: آسانسورهای بارکش دستی نباید در جایی که بیش از 18 متر و یا 4 طبقه ارتفاع دارد مورد استفاده قرار گیرد.
ماده 102: اطاقک آسانسورها باید هنگام کار به اندازه کافی روشن باشد.
ماده 103: ریل های راهنما – ضربه گیر و وزنه تعادل اطاقک آسانسورهای موتوری که برای ارتفاع بیش از 30 متر و با سرعت سی متر در دقیقه در نظر گرفته شده است باید از فولاد یا مصالح مشابه دیگر ساخته شود. در مورد کارخانجات سازنده مواد شیمیایی یا مواد منفجره یا نظایر آنها در صورتی که وجود ریل های راهنمای فولادی احتمالاً تولید خطر نماید بدون توجه به سرعت و ارتفاع ریل های راهنما را می توان با شرایط مناسب و با رعایت احتیاطات لازم از چوب ساخت .
ماده 104: در داخل نودال قفسه آسانسورهای برقی باید ضربه گیرهایی در نظر گرفت که بتواند ضربه اطاقکی را که با ظرفیت کامل می افتد تحمل و دفع کند.
ماده 105: برای آسانسورهای مخصوص حمل افراد که سرعت آنها از 60 متر در دقیقه کمتر است می توان ضربه گیرهای روغنی یا فنری و یا هوایی بکار برد ولی اگر سرعت از 60 متر در دقیقه تجاوز نماید باید ضربه گیرها فقط از نوع روغنی باشد.
ماده 106: در مورد آسانسورهای باری که سرعت آنها از 15 متر در دقیقه کمتر است می شود از ضربه گیرهای توپر استفاده کرد اما چنانچه سرعت از 15 متر در دقیقه تجاوز کند باید حتماً ضربه‎گیرهای ارتجاعی هوایی و یا روغنی درنظر گرفته شود.
ماده 107: ضربه گیرها باید طوری نصب شود که در پایین ترین ایستگاه (سطح تخلیه ) موقعی که ضربه گیرها کاملاً فشرده و متراکم شده حداقل 60 سانتیمتر بین پایین ترین نقطه اطاقک و ته گودال فاصله باشد.
ماده 108: برای وزنه های تعادل نیز باید ضربه گیرهایی مشابه آنچه که برای اطاقک ها مقرر گردیده تعبیه شود وزنه های تعادل اطاقک باید روی ریل و راهنما و یا داخل محفظه محکمی که عاری از برجستگی باشد حرکت کند.
ماده 109: محل حرکت وزنه های تعادل نیز باید در قفسه آسانسور قرار داده شود و در صورتی که کناره های قفسه باز باشد باید حداقل تا ارتفاع 15/2 متر از کف گودال اطراف قفسه آسانسور محصور و محفوظ باشد.
ماده 110: در صورتی که محل حرکت اطاقک و وزنه های تعادل قفسه نداشته باشد باید آنرا محفوظ کرد.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش 6- آسانسورهای داخلی و خارجی کلیات

ماده 111: در مورد آسانسورهای مخصوص حمل افراد یا بارکش باید لااقل دو کابل برای وزنه های تعادل و دو کابل برای بالا بردن اطاقک در نظر گرفته شود.
ماده 112: حداقل قطر هر نوع کابل 12 میلیمتر است .
ماده 113: اتصال کابل ها باید بسیار محکم باشد برای این منظور بهتر است بست هایی در داخل قرقره ها پیش بینی شود موقعی که اطاقک یا وزنه های تعادل حداکثر طول را پیمود باید حداقل دو دور از کابل های بالا برنده و تعادل هنوز دور قرقره ها باقیمانده باشد.
ماده 114: تمام کابل ها باید دارای دستگاه تعادل باشد آسانسورهایی که دارای قرقره نیست باید به دستگاه متعادل کننده مجهز گردد.
موتورخانه
ماده 115: به استثناء آسانسورهای بارکش دستی اتصالی های بالای آسانسور باید روی تیرهای حمال و یا سقفی که محکم ساخته شده باشد (به طوری که در ماده 108 این آیین نامه مقرر شده ) قرار داده شود.
ماده 116: هیچیک از قسمت های مربوط به دستگاه حرکت دهنده نباید روی سقف قفسه آسانسور قرار داده شود.
ماده 117: هیچیک از قسمت های مختلف آسانسور به استثناء ضربه گیرها نباید در کف قفسه آسانسور قرار داده شود.
ماده 118: تمام قسمت های موتورخانه باید با رعایت آیین نامه حفاظتی ماشین آلات ساخته شده باشد.
ماده 119: قرقره ها و ریل های راهنما باید از چدن یا فولاد باشد. این قرقره ها باید دارای گلویی صیقلی شده با مقطع نیم دایره باشد بطوری که بازی بین کابل و گلوگاه مزبور از 6/1 میلیمتر تجاوز نکند.
ماده 120: قطر قرقره نباید از 40 برابر قطر کابل کمتر باشد.
ماده 121: در آسانسورهای مخصوص حمل افراد نباید برای اتصال قرقره ها به فرمان اصلی آسانسور کلاچ بکار برده شود.
ماده 122: آسانسورهای حمل افراد یا بارکش باید مجهز به ترمزهایی باشد که بطور خودکار هنگامی که دستگاه فرمان در وضع "توقف است " عمل کند.
ماده 123: سیم های فرمان باید در کلیه مسیر از کابل ها و سیم تلفن و برق اطاقک بطوری که در ماده 15 این آیین نامه ذکر شده مجزا باشد.
ماده 124: در کلیه ماشین ها و دستگاه های الکتریکی آسانسور باید یک اتصال زمین نیز پیش بینی شده باشد.
ماده 125: در صورتی که بخواهند در آسانسورهای حمل افراد و بارکش دستی تغییراتی داده و آنرا موتوری نمایند باید طبق مقررات این آیین نامه عمل گردد.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش 6- آسانسورهای داخلی و خارجی کلیات

ماده 126: تمام قسمت های مختلف آسانسور باید به وسیله موسساتی که صلاحیت آنها مورد تایید وزارت کار باشد در فواصل کوتاه که بیشتر از سه ماه نباشد مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
تبصره – جریان بازدید قسمت های مختلف آسانسور با ذکر تاریخ و اقداماتی که برای رفع نقائص به عمل می آید باید در دفتر چه مخصوص ثبت گردد.
ماده 127: اطاقک آسانسورهای حمل افراد باید زنگ امدادی و تلفن داشته باشد.
تابلو
ماده 128: درون اطاقک آسانسورها عموماً باید تابلوهایی نصب گردد که حداکثر بار مجاز آسانسور را بطور واضح مشخص کند.
ماده 129: در کنار مدخل و همچنین داخل اطاقک آسانسورهای موتوری که استثنائاً برای حمل افراد بکار می رود و با مشخصات مربوطه به آسانسورهای مخصوص حمل افراد مطابقت دارد باید به وسیله تابلویی تصریح گردد که بکار انداختن آن جز وسیله متصدی مربوطه ممنوع است .
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش 6- آسانسورهای داخلی و خارجی کلیات

ماده 130: برای کارگرانی که در خارج از سالن ها در محوطه کارخانه و اطراف ساختمان ها (در فضای آزاد) مشغول کار هستند می بایستی حفاظ و سایبان پیش بینی شود.
ماده 131: قسمت های روباز داخل و اطراف کارخانه که عنوان حیاط دارد باید همیشه طوری ساخته شود که آب در کف آن نمانده و گل نشود و همیشه اوقات نظیف و تمیز باشد تا رفت و آمد به ساختمان های کارخانه و حمل و نقل مواد و تجهیزات مختلف از میان آنها به سهولت صورت گیرد.
ماده 132: صحن کارخانه ها باید عموماً دارای مجاری فاضلاب باشد.
ماده 133: چنانچه در صحن کارخانه گودال هایی مانند چاله ، حفره و چاه و نهر و غیره وجود داشته باشد باید روی دهانه آنها با وسایل محکم و اطمینان بخش مستور گردیده یا اطراف آنها نرده محکمی نصب شود.
عبور افراد و وسایل نقلیه
ماده 134: معابر و پیاده روها و خط آهن های مخصوص کارخانه باید به قسمی احداث شده باشد که از هر گونه تقاطع خطرناک جلوگیری شود.
ماده 135: کارگاه هایی که محصور نیستند باید درهای مخصوص برای وسائط نقلیه و خط آهن و عبور افراد داشته باشند.
ماده 136: بین پیاده روها و راه عبور وسائط نقلیه و راه آهن باید فاصله کافی در نظر گرفته شود و ضمناً عرض پیاده روها به اندازه ای باشد که در ساعت تراکم رفت و آمد برای کارگران ایجاد زحمت نشود.
ماده 137: برای رفت و آمد افراد باید پیاده روهایی بین نقاط مهم در کوتاه ترین فاصله ساخته شود این قبیل معابر را نباید در زیر ناودان ها احداث نمود که بر اثر ریزش آب در سطح آنها لغزندگی پیدا شود.
ماده 138: در محل تقاطع پیاده روها با خطوط آهن و راه های عبور وسائط نقلیه بایستی معبرهای هوایی یا زیرزمینی احداث گردد. مگر آنکه وزارت کار ایجاد آنرا لازم نداند.
فصل اول – کارگاه های صنعتی ساختمان و محل کار
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش هفتم- محوطه کارخانه صحن کارگاه

آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش اول- نور طبیعی
بخش دوم- نور مصنوعی
بخش سوم- شدت نور
بخش چهارم- نور امدادی
فصل دوم – روشنایی
کلیات
ماده 139: در نقاطی که اشخاص بکار اشتغال دارند یا از آنها عبور می نماید باید در ساعات کار روشنایی کافی طبیعی یا مصنوعی تامین شده باشد این روشنایی باید در هر حال متناسب با نوع کار بوده و حتی المکان از روشنایی و نور طبیعی استفاده گردد.

ماده 140: پنجره های سقفی و پنجره های معمولی باید به قسمی و به فواصلی نصب شود که نور بطور یکنواخت به محل کار بتابد.
ماده141: در موارد ضروری برای جلوگیری از شدت تابش نور و پنجره های سقفی و پنجره های معمولی را باید باوسایل مناسبی مانندکرکره و پرده متحرک ونظائر آن‎مجهز‎نمود.
ماده 142: پنجره های سقفی و معمولی باید مرتباً تمیز گردند.
فصل دوم – روشنایی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش اول- نور طبیعی

ماده 143: در محل هایی که نور طبیعی وجود ندارد و یا در نقاطی که نور طبیعی به قدر کافی ایجاد روشنایی نمی کند باید از نور مصنوعی استفاده شود.
ماده 144: روشنایی باید بطور کلی یکنواخت بوده و از جهات مختلف بتابد تا از ایجاد سایه های تند جلوگیری شده و ضمناً باعث خیره شدن چشم نگردد.
ماده 145: در محل هایی که بطور موضعی احتیاج به نور شدیدی باشد علاوه بر نور کلی کارگاه نور اضافی در محل مورد نیاز طبق مفاد این آیین نامه تامین شود.
ماده 146: برای جلوگیری از خیره کردن چشم نور اضافی مذکور در ماده قبل باید به نحوی پوشیده شود که فقط محل مورد نظر را روشن نماید.
فصل دوم – روشنایی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش دوم- نور مصنوعی

ماده 147: حداقل شدت نور در معابر خارجی اطراف کارگاه و همچنین در داخل محوطه 20 لوکس است (لوکس واحد شدت نور و مساویست با شدت روشنایی یک شمع در فاصله یک متر).
ماده 148: در موارد زیر حداقل شدت نور بایستی 50 لوکس باشد.
الف – در محل هایی که تشخیص جزییات در آن ضرورت ندارد از قبیل جابجا کردن ذغال سنگ و سنگ آهک و اشیاء مشابه آن .
ب – راهروها – پلکان ها – انبارهای کالا – انبارهای مخصوص اشیاء زمخت و حجیم .
ماده 149: در موارد زیر حداقل شدت نور بایستی 100 لوکس باشد.
الف – هنگامی که تشخیص جزییات تا حدی ضروری باشد مانند محل تولید محصولات نیمه تمام آهنی و فولادی – آسیا کردن غلات – آماده ساختن الیاف پنبه و سایر عملیات مقدماتی امور صنعتی .
ب – در اطاق های ماشین و دیگ بخار – داخل اطاقک آسانسور برای حمل افراد و بار در قسمت های بسته بندی – در انبارهای اشیاء کم حجم و ظریف ، در سالن های توالت و شستشو، در رختکن ها و غیره .
ماده 150: در مواردی که تشخیص جزییات بطور متوسط ضرورت داشته باشد مانند سوار کردن اجزای معمولی ماشین و کارهای مربوط به بازرسی و معاینه فرآورده‎های عملیات مربوط به فرآورده‎های نساجی و چرمی با الوان روشن – تهیه کنسرو و بسته‎بندی گوشت – تراش چوب و الوار و امثال آن بایستی حداقل 200 لوکس باشد.
ماده 151: چنانچه تشخیص دقیق جزییات ضرورت داشته باشد مانند کارهای ماشینی بازرسی و معاینه معمولی پرداخت کردن چرم ، بافندگی پنبه و پارچه های روشن پشمی امور اداری (در پشت میز) خواندن و نوشتن متناوب بایگانی و ارسال مراسلات و غیره حداقل شدت نور باید 300 لوکس باشد.
ماده 152: در صورتی که تشخیص بسیار دقیق جزییات الزام آور باشد از قبیل سوار کردن و اتصال اجزای ظریف ماشین ، امور دقیق ماشینی ، بازرسی کابل ها، تراش و صیقل شیشه و بلور، کارهای چوبی ظریف ، بافندگی پارچه های تیره رنگ پشمی امور محاسباتی ، دفتر داری و تحریرات تندنویسی ، ماشین نویسی و نقشه کشی و سایر امور ممتد اداری بایستی حداقل شدت نور 500 لوکس باشد.
ماده 153: در مواردی که تشخیص جزییات بطور دقیق تر از آنچه در فوق گذشت ضرورت داشته باشد مانند سوار کردن و بازرسی دقیق ادوات و اسباب های بسیار ظریف جواهر سازی، ساعت سازی ، درجه بندی محصولات توتون ، مقابله کردن اوراق چاپی در چاپخانه ، چرخ کردن پارچه های تیره رنگ و نظائر آن حداقل شدت نور بایستی 1000 لوکس باشد.
تبصره – حداقل شدت های نوری که در موارد فوق تعیین شده در مواقعی است که چراغها ودستگاه های نور دهنده تحت شرایط عادی کار کند (نه در مواقعی که دستگاه های مزبور تازه نصب شده است از این رو لازمست که شدت نور در آغاز کار در صورت مساعد بودن شرایط 25 درصد و شرایط نامناسب (مواردی که نوع کار چراغها را کثیف می کند) 50 درصد بیشتر در نظر گرفته شود.
فصل دوم – روشنایی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش سوم- شدت نور

ماده 154: در ساختمان هایی که 250 نفر یا بیشتر بکار اشتغال داشته و فعالیت آنها تمام یا قسمتی از اوقات بعد از غروب تا قبل از طلوع آفتاب را فرا گیرد. کلیه معابر مهم ، پلکان ها، نقاط خروجی ساختمان ، معابری که به آنها منتهی می شود باید از سیستم های روشنایی امدادی که همیشه در مدت شب آماده بکار بوده و در صورت قطع روشنایی اصلی می توان از آن استفاده نمود مجهز باشند.
سیستم روشنایی امدادی باید حداقل ظرفیت تولید یک ساعت نیرو با شدت پنج لوکس را داشته و دارای منبع تولید نیرو و سیم کشی مستقل از شبکه عمومی باشد.
فصل دوم – روشنایی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش چهارم- نور امدادی

ماده 155: در کلیه کارگاه ها باید پیوسته شرایط مساعدی از نظر تهویه (طبیعی یا مصنوعی ) فراهم باشد هوای کافی و سالم با درجه حرارت و رطوبت مناسب برای افراد موجود بوده و نیز از تغییرات ناگهانی درجه حرارت جلوگیری شود.
ماده 156: هر نوع گرد و غبار، دود و گاز و بخارهای حاصله در کارگاه ها باید از همان وهله تولید تا جایی که امکان دارد به وسایل طبیعی والا به وسایل مصنوعی از محیط کار دور ساخت تا از آلودگی هوای کارگاه جلوگیری شود.
ماده 157: دستگاه های مولد حرارت که در محل های کار قرار می گیرد باید دارای هواکش مناسب باشد به نحوی که گازهای حاصله از احتراق با هوای داخل کارگاه مخلوط نگردد. استفاده از اجاقها و بخاریهای بدون دودکش و امثال آن بکلی ممنوع است .
ماده 158: در سالن ها و اطاق های کارگاه ها باید همیشه حرارت و رطوبتی متناسب با نوع کار وجود داشته باشد و این حرارت باید قابل افزایش و کاهش باشد تا بتوان درجه رطوبت و حرارت را به تناسب کار و حرارت و یا رطوبت خارج تغییر داد.
ماده 159: در نقاطی که اختلاف درجه حرارت فصلی زیاد است باید سقف و بدنه های محل کار و در صورت اقتضا درها و پنجره ها به وسایل مقتضی مانند عایق بندی حرارتی سقف ها، دیوارها و در صورت امکان کف ها و درها و پنجره های محل کار در مقابل حرارت یا برودت خارج مجهز شود.
ماده 160: در کارگاه ها بایستی به وسایل مقتضی از قبیل نصب حایل های ثابت یا متحرک یا عایق کردن لوله های ناقل بخار یا آب داغ از تشعشعات شدید حرارتی جلوگیری شود.
تبصره 1- این عایق ها باید حتی الامکان از مواد نسوز ساخته شود.
ماده 161: در مواردی که از حرارت مرکزی استفاده می شود رادیاتورها و لوله های آب گرم باید به قسمی نصب شود که کارگران در نتیجه تشعشع حرارت یا جریان هوای گرم ناراحت نشوند.
فصل سوم – تهویه
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها

آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
تعاریف
بخش اول- ارتفاع و تفکیک ابنیه
بخش دوم- گذرگاه ها
بخش سوم- درها
فصل چهارم – پیشگیری حفاظت در برابر آتش سوزی
بخش چهارم- آسانسورها و بالابرها
بخش پنجم- علایم خروجی

الف – منظور از ساختمان تندسوز (با اسکلت چوبی ) ساختمانی است که دیوارها کف و سقف آن بر روی استخوان بندی چوبی بنا شده باشد.
ب – منظور از ساختمان کندسوز ساختمانی است که دیواره های آن با مصالح بنایی ساخته شده و در داخل بنا الوارها و چوبهای سنگین بکار برده شده باشد.
ج – منظور از ساختمان مقاوم در برابر آتش سوزی ساختمانی است که در آن کلیه دیوارها، تیغه ها، کفها، پله ها، سقفها، پنجره ها و سایر قطعات داخلی بنا از مصالح مقاوم در برابر آتش سوزی ساخته شده باشد.
د – منظور از امکنه کم خطر محل هایی است که برای انبار کردن یا استفاده از اشیاء و موادی بکار می رود که معمولاً به سرعت یا با دود زیاد نمی سوزد و در صورت آتش گرفتن اشیاء بزودی دود و گازهای سمی یا انفجار خطرات فوری ناشی از مواد انبار شده به وجود نمی آورد.
هـ- منظور از امکنه با خطر عادی محل هایی است که برای انبار کردن یا استفاده از اشیاء و موادی بکار می رود که با سرعت زیاد می سوزد لیکن حین سوختن بزودی گازهای سمی ایجاد نمی کند.
و – منظور از امکنه خطرناک محل هایی است که برای بکار بردن و انبار کردن یا استفاده اشیاء و موادی بکار می رود که بسیار زود آتش می گیرد و این اشیاء در حین سوختن بزودی گازهای سمی و انفجار تولید می نماید.
ز – منظور از طبقه یک طبقه واقعی نیست بلکه ارتفاع پنج متر از کف زمین طبقه اصلی و هر چهار متر روی آن یک طبقه محسوب می گردد باین ترتیب ساختمان بدون طبقه ای که 25 متر ارتفاع دارد معادل بنایی محسوب می شود که طبقه هم سطح زمین آن پنج متر و پنج طبقه فوقانی آن هر یک 4 متر ارتفاع دارد.
ح – منظور از گذر فضای آزاد بین ماشین آلات تاسیسات یا انبوه مواد است و کلمه "آزاد" بدان معنی است که در گذر موانعی از قبیل ستون ، دستگاه ترانسمیسیون قرقره ها و یا انبوه مواد و نظیر آنها وجود ندارد.
ط – منظور از راه عبور فضای آزادی است که برای عبور و مرور داخل کارگاه با توجه به تفسیری که در بند (ح ) از کلمه آزاد شده است بکار می رود.
ی – منظور از "راهرو" فضای آزادی است که برای عبور و مرور خارج از محل کار با توجه به تعبیر کلمه آزاد به کار می رود.
ک – منظور از «خروجی » دهانه ای است که برای خروج از یک قسمت محل کار به قسمت دیگر آن به کار رود.
ل – منظور از "خروجی انتهایی " دهانه ای در بناست که بتوان به سهولت و بدون خطر از آن طریق به فضای آزاد راه یافت.
م – منظور از "گذرگاه " هر راهی است که برای عبور و مرور افراد به کار می رود.
فصل چهارم – پیشگیری حفاظت در برابر آتش سوزی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
تعاریف

ارتفاع
ماده 162: ارتفاع بنای کارگاه هایی که پس از اجرای این آیین نامه ساخته و یا تجدید بنا می شوند بسته به نوع ساختمان یا خطرات ناشی از آتش سوزی باید با جدول زیر مطابقت داشته باشد به استثنای بناهای چوبی (تندسوزی ) که الزاماً فقط در یک طبقه ساخته می شود.
ماده 163: چنانچه بناهای موجود کارخانه ها در کلیه طبقات با دستگاه های خودکار ضد آتش سوزی مجهز باشند حداکثر می توان اجازه داد که طبقات آنها از آنچه در جدول بالا تصریح شده یک طبقه بیشتر باشد.
تفکیک
ماده 164: کلیه اعمالی که متضمن بروز انفجارها و خطرات ناشی از جرقه و شعله می شود باید در بناهایی جدا از بنای اصلی کارگاه انجام شود.
فصل چهارم – پیشگیری حفاظت در برابر آتش سوزی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش اول- ارتفاع و تفکیک ابنیه

ماده 165: حداقل عرض گذرهای بین ماشین آلات و تاسیسات و یا انبوه مواد در کارگاه ها 60 سانتیمتر است .
ماده 166: در صورت احتمال بروز مخاطرات از جانب ماشین آلات و همچنین در مواردی که اندازه و ابعاد قطعاتی که ساخته می شود و یا مقدار ضایعات و یا تاسیسات و یا انبوه مواد و اشیاء ایجاب نماید بایستی برای گذرهای داخلی عرض بیشتری منظور شود.
ماده 167: چنانچه امکان دسترسی فوری به خروجی ها نباشد در کارگاه بایستی راهروهای مشخص و همواری بدون بریدگی و برجستگی با حداقل 20/1 متر عرض وجود داشته باشد که مستقیماً به خروجی ها مربوط می شود.
راه پله ها
ماده 168: در ابنیه مقاوم در برابر آتش سوزی که دو طبقه و یا بیشتر ارتفاع دارد بایستی کلیه پله ها و پاگردها (اصلی و فرعی ) از مصالح مقاوم در برابر آتش سوزی ساخته شود.
ماده 169: بجز در موارد خاصی که استفاده از پله های روباز مجاز شناخته شده کلیه راه پله ها و پاگردهای اصلی یا قسمت هایی از طبقات که مورد استفاده افراد برای رفت و آمد از راه پله های داخلی قرار می گیرد بایستی با مصالح مقاوم در برابر آتش سوزی ساخته و حفاظت شود.
ماده 170: راه پله های خارجی باید در برابر آتش سوزی و دود و باد محافظت و اطراف آن با مصالح مقاوم در برابر آتش سوزی پوشیده شود و حتماً راهی هم به بالکون های خارجی بنا و راهروهای آن داشته باشد.
ماده 171: در ابنیه ای که در ساختمان آنها مصالح غیر مقاوم در برابر آتش سوزی بکار رفته و بیش از دو طبقه ارتفاع دارد و شیب بام آنها کمتر از یک بر چهار است حتماً بایستی یک راه پله برای ارتباط به بام در نظر گرفته شود.
ماده 172: کلیه راه پله ها باید مستقیماً یا از طریق یک حیاط خلوت یا راهروی مقاوم در برابر آتش سوزی به فضای خارج یا خیابان راه داشته باشد عرض این راهروها با توجه به مواد 174 و 177 باید دست کم به اندازه مجموع حداقل مجاز عرض کلیه خروجی هایی که به آنها مربوط می شود باشد.
ماده 173: بر روی بالکان هایی که به منظور خروجی مورد استفاده قرار می گیرد باید بطور وضوح جهت خروج به طرف فضای آزاد مشخص شود.
فصل چهارم – پیشگیری حفاظت در برابر آتش سوزی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش دوم- گذرگاه ها

خروجی ها و خروجی های انتهایی
ماده 174: تعداد و وضع درهای خروجی باید طوری باشد که کلیه افراد بتوانند در موقع خطر محل کار را بلافاصله و با اطمینان کامل ترک کنند. حداقل عرض درهای خروجی 20/1 متر است .
ماده 175: فاصله بین محل کار تا در خروجی انتهایی یا تا راه پله مقاوم در برابر آتش سوزی مصون از دود یا تا درهایی که به راهروهای امن ارتباط دارد نباید از اندازه های زیر تجاوز کند.
الف – در مورد بناهای خطرناک 150 متر.
ب – در مورد بناهای کم خطر یا عادی 300 متر.
ماده 176: فواصل بالا را در کارگاهی که با آب پاش خودکار مجهز باشند و یا خطرات ناشی از آتش گرفتن احتمالی اشیاء باشد می توان زیادتر و یا کمتر نمود.
ماده 177: برای جلوگیری از ازدحام در کارگاه هایی که تعداد افراد آن از 50 نفر بیشتر باشد باید نسبت به تعداد اضافی افراد درب خروجی انتهایی عریض تر یا درب خروجی اضافی تعبیه گردد. با توجه به اینکه خروج افراد به صورت پشت سرهم (ستون ) همیشه رجحان دارد بنابراین اضافه عرض گذرگاه بایستی مضربی از 60 سانتیمتر باشد. عرض هر کدام از گذرگاه ها بایدطوری درنظر گرفته شود که عبور افراد بدون اشکال ممکن باشد.
تبصره – اضافه عرض هر درب خروجی انتهایی با ضریب 60 سانتیمتر باید محاسبه شود.
گذرگاه های افقی
ماده178: درگذرگاه های افقی نبایدهیچگونه پله یا اختلاف سطح ناگهانی وجود داشته‎باشد.
ماده 179: در صورت وجود اختلاف ارتفاع این دو گذرگاه بایستی برای اتصال آنها حتماً از سطح شیب دار (رامپ ) استفاده شود و در محل شروع رامپ مخصوصاً نقطه مرتفع آن علامت مخصوص نصب شود.
فصل چهارم – پیشگیری حفاظت در برابر آتش سوزی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش دوم- گذرگاه ها

درهای مقاوم در برابر آتش سوزی
ماده 180: در پاگرد راه پله ها و دیواره های داخلی گذرگاه هایی که برای خروج در مواقع آتش سوزی اختصاص دارد باید درهای مقاوم در برابر آتش سوزی که به فنرهای کمپرسی مجهز است نصب شود.
ماده 181: درهای خروجی انتهایی مقاوم در برابر آتش سوزی باید دارای لولای دو طرفه باشد چنانچه استفاده از لولای دو طرفه عملاً مناسب نباشد ممکن است اجازه داده شود که از درهای کشویی افقی استفاده گردد.
ماده 182: در مورد درهای مقاوم در برابر آتش سوزی استفاده از درهای کشویی قائم و درهای کرکره ای و درهای گردان مجاز نیست .
ترتیب قرار گرفتن درها
ماده 183: جهت باز شدن کلیه درهایی که به راهروها و سرسراها ارتباط دارند باید به سمت خروج از ساختمان بوده و واجد علامت باشد.
ماده 184: درهایی که از اطاق به راهرو و سرسرا باز می شود باید طوری در نظر گرفته باشد که برای حرکت جمعیت مانعی ایجاد ننماید.
ماده 185: پشت درهایی که به راه پله ها باز می شود نباید بلافاصله پله وجود داشته باشد.
قرار گرفتن پاگردی که عرض آن لااقل به اندازه عرض در باشد در پشت اینگونه درها الزامی است .
ماده 186: عرض درهای خروجی انتهایی راه پله ها نباید از عرض پله ها کمتر باشد.
ماده 187: فاصله درهای خروجی طبقه هم سطح زمین نباید بیشتر از 45 متر و عرض آنها نباید از 20/1 متر کمتر باشد.
ماده 188: هر یک از درهای خروجی باید مشخص و قابل دید باشد.
ماده 189: درهایی که برای ارتباط به داخل یا خارج بنای کارخانجات یا طبقات آنها در نظر گرفته شده در ساعات کار به هیچ وجه نباید با قفل یا کشو و غیره بسته شود.
فصل چهارم – پیشگیری حفاظت در برابر آتش سوزی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش سوم- درها

ماده 190: با اینکه آسانسورها بطور کلی نباید به عنوان خروجی به حساب آید معذالک قفسه کلیه آسانسورهای مخصوص حمل افراد باید سراسر با مصالح مقاوم در برابر آتش سوزی ساخته شود.
ماده 191: قفسه آسانسورها نباید با قفسه پله ها توام باشد مگر آنکه دیواره های آن با مصالح مقاوم در برابر آتش سوزی ساخته شده باشد.
فصل چهارم – پیشگیری حفاظت در برابر آتش سوزی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش چهارم- آسانسورها و بالابرها

ماده 192: درهای خروجی و گذرگاه ها باید بطور ساده و با علایم واضح که راه خروج را نشان دهنده مشخص شود، در کارگاه هایی که تعداد کارگران آن 250 نفر بیشتر است و ساعت کار در طول شب ادامه داشته باشد علایم فوق باید الکتریکی و به جریان برق فوق العاده (همانطور که در ماده 154 تشریح گردید) مرتبط باشد تا در صورت قطع جریان عمومی برق استفاده از آنها امکان پذیر باشد.
این آیین نامه مشتمل بر چهار فصل و 192 ماده و 8 تبصره به استناد ماده 47 قانون کار تدوین و در چهل و هفتمین جلسه شورایعالی حفاظت فنی مورخ 24/8/1340 به تصویب نهایی رسیده و قابل اجراست .
. ماده 47 قانون کار سابق به استناد مصوبه جلسه مورخ 12/5/83 شورای عالی حفاظت فنی به ماده 85 قانون کار مصوب آبان ماه 1369 تغییر یافته است.

فصل چهارم – پیشگیری حفاظت در برابر آتش سوزی
آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه ها
بخش پنجم- علایم خروجی

فصل اول – تعاریف :
منظور از دستگاه های بالابر در این قسمت ماشین هایی است که می تواند بار را در امتداد قائم یا امتداد افقی حرکت دهد (به استثنای آسانسور حمل افراد و بار) و انواع آن به شرح زیر است :
الف- جرثقیل Crane بالابری است که بتواند باری را در حال آویزان در امتداد قائم و افقی جابجا کند.
ب- جرثقیل‎متحرک (Travelling crane) جرثقیلی است که درروی یک یا چند ریل‎حرکت ‎کند.
ج – جرثقیل با پل متحرک (Over head Travelling crane) جرثقیل متحرکی است که در امتداد مناسبی زیر سقف کارخانه روی ریل حرکت کرده و بتواند بار را در امتداد طول و عرض و ارتفاع کار جابجا نماید.
د – جرثقیل با دروازه متحرک (Ganty Crane) جرثقیل متحرکی است که بر روی دو پایه خرپایی شکل سوار بوده و مجهز به چند بالابرنده عمودی باشد و بتواند بار را با خود از نقطه ای به نقطه دیگر در روی ریل و در مسیر خود حمل کند.
هـ- جرثقیل یک ریلی (Monorail Crane) جرثقیل متحرکی است که دستگاه بالابر و اطاقک فرمان آن (در صورت وجود) در حال آویز توسط چرخ هایی که روی یک ریل فوقانی حرکت می کند جابجا گردد.
و – جرثقیل متحرک موتوری (Locomotive Crane) نوعی جرثقیل است که بر روی وسیله نقلیه موتوری سوار شده است .
ز – جرثقیل بازویی (Jib Crane) نوعی جرثقیل ثابت یا گردان است که دارای بازویی افقی یا مایل بوده و کابل نگهدارنده بار به وسیله بازوی مزبور نگهداری می شود. در این دستگاه موقعیت قلاب بار نسبت به محور دوران جرثقیل توسط طول و شیب بازو تعیین می گردد و در بعضی موارد که بازوی جرثقیل افقی است ممکن است بار توسط اطاقک متحرکی (Trollex) جابجا شود.

فصل اول – تعاریف
آیین نامه حفاظتی وسایل حمل و نقل و جابجاکردن مواد و اشیاء در کارگاه ها

ح – جرثقیل متحرک زمینی (Portable floor Hoist) نوعی جرثقیل است که روی چرخ سوار بوده و روی زمین حرکت می کند.
ط – جرثقیل سکودار (چرخ چاه ) (tiering Hoist) نوعی جرثقیل است که دارای سکوی مخصوص جهت قرار گرفتن بار و حمل آن به قسمت ها و انبار کردن بار در ارتفاعات و جاهای مختلف باشد.
ی – جرثقیل ساختمانی (چرخ چاه ) (Crabs and winches) جرثقیل ثابتی است که زنجیر یا کابل بالابر در روی استوانه ای پیچیده شده و پایه دستگاه به وسیله پیچ های فونداسیون یا وسیله دیگری به زمین محکم شده باشد.
ک- جرثقیل‎الکتریکی (Electric hoist) جرثقیل ثابت یا متحرکی است که استوانه حامل کابل یا زنجیر توسط موتورالکتریکی به‎حرکت درآید و بار را بالاوپایین ببرد. این‎بالابر ممکن است مستقلاً کارکرده یا به عنوان بالابر فرعی برای دستگاه بالابر دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
ل – جرثقیل بادی (Pneumatic Hoist) جرثقیلی است شبیه بالا بربند(ک) که نیروی محرک آن هوای فشرده می باشد.
م – جرثقیل زنجیری (Chain Hoist) جرثقیل ثابت یا متحرکی است که با دست به کار می افتد و شامل یک یا چند چرخ زنجیری می باشد.
ن – جرثقیل قرقره ای (Block and Tackle) بالابر ثابت یا متحرکی است که با دست کار کرده و شامل یک یا چند قرقره بوده و نیروی محرک توسط کابل به قرقره ‎ها و قلاب بار منتقل می گردد.
ص – لوازم بستن و بلند کردن بار (Hoistinyttackje) شامل طناب کابل فولادی زنجیر و ادوات اتصال آنها به یکدیگر از قبیل (حلقه ، قلاب ، بست کابل و غیره ) می باشد.
فصل اول – تعاریف
آیین نامه حفاظتی وسایل حمل و نقل و جابجاکردن مواد و اشیاء در کارگاه ها

پایان