مقایسه روش های جدید و قدیم تدریس



موضوع تحقیق :
مقایسه روش های جدید و قدیم تدریس

فهرست مطالب
عنوان صفحه

چکیده 1
مقدمه 1
بیان مسئله 2
اهمیت و ضرورت پژوهش 3
تقسیم بندی روش تدریس 6
مقایسه روشهای سنتی و نوین درفرایند یاددهی یادگیری 10
روشهای تدریس سنتی و متداول 12
ادغام روش ها، بهترین الگوی آموزش 15
شرایط اجرای موفقیت آمیز روش های مناسب تدریس 16
محدودیت های بکارگیری روشهای تدریس نوین 16
محاسن و مزایای روش تدریس های سنتی 17
نتیجه گیری 18
منابع 21

چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه روشهای تدریس سنتی ونوین و توجه بیشتر به روشهای سنتی، روش پژوهش کتابخانهای استفاده از کتابها، مقالات و سایت های مختلف. نتایج تحقیق نشان می دهد که با تلفیق و استفاده به موقع در فرهنگهای متفاوت روشهای سنتی نیز میتواند گاهی بیشتر و بهتر پاسخگوی نیازهای فراگیران و معلمین باشد.
واژگان کلیدی: روش تدریس، روش تدریس سنتی، روش تدریس نوین، یادگیری

مقدمه
در دنیای امروز که علم به سرعت پیشرفت می کند ما قادرنیستیم همگام با علم حرکت کنیم و آن را به دانش آموزان منتقل کنیم. پس باید راه آموختن را به آن ها بیاموزیم تا بتوانند هر زمان به دانشی نیاز داشتند ، خودکفا شده و آن را بیاموزند. امروز باید دانش آموزان بیاموزند که چگونه دانش جدید را تولید کنند ومعلمین باید به دنبال روش هایی باشند که تفکر و اندیشیدن را به دانش آموزان بیاموزند.
با توجه به عصر اطلاعات و پیشرفت سریع درعلوم ما هم باید روش تدریس خود را بعد از سالها تغییر دهیم. (به راستی که دلها مثل بدنها خسته می شوند پس نوبرآنها و تازه یافته های دانش را برای این دلها بجویید. حضرت علی (ع) ).
روش های بسیار زیادی وجود دارد که می تواند دانش آموز را در کلاس فعال نموده و کلاس را برای او جذاب کند و به تولید دانش بپردازد. هدف از اجرای این روشها زنده کردن انگیزه تحصیل در دانش آموزان وبالا بردن حس تعاون وتعامل و درک متقابل می باشد.

معلمان در تصمیم گیری برای استفاده از روش های تدریس و انتخاب مناسب ترین آنها باید به عواملی همچون انتظارات خود و نظام آموزش از یادگیرندگان، امکانات، فضا، زمان، تعداد یادگیرندگان و . . . توجه کنند علاوه بر این اگرچه هر یک از روش ها رویکرد خاص خود را دارد ولی می توان از عناصر و مولفه های آنها به صورت ترکیبی استفاده کرد که این امر مستلزم خلاقیت، تجربه و مهارت حرفه ای معلمان گرامی است.
از دیرباز بر نقش معلمان در فرایند یادهی- یادگیری و پیشرفت تحصیل دانش آموزان تاکید می شود که اثر بخشی معلمان در شکوفایی استعدادهای یادگیرندگان به دانش و آگاهی آنان در زمیینه تحصیل و مهارت های آموزشی بستگی دارد.
مطمئنا تاکنون برایتان پیش آمده که شخصی بخواهد مطلب مهم و جدیدی را با شما در میان بگذارد. ولی مستقیما شروع نکرده است.و با مطالبی که شما با آنها آشنایی دارید ذهنتان را برای شنیدن و دریافت مطلب جدید آماده کردهاست.ودرآن موقع حتما˝این احساس را داشته ایدچقدردرک موضوع برایتان آسانتر بوده است.

بیان مسئله
ازمیان عناصربرنامه ی درسی (اهداف، محتوا ، تکنولوژی ، تدریس، ارزشیابی و… ) تدریس یکی ازعناصرکلیدی وتعیین کننده تلقی می شودواگربرنامه ریزی درسی را درسه مرحله – برنامه های قصده- شده، اجراشده وکسب شده- درنظربگیریم، نقش معلم ونحوه ی تدریس اودرفراینداجراوچگونگی کسب آن از سوی دانش آموزان به عنوان مهم ترین عامل تاثیرگذارمطرح است .
باتوجه به اهمیت تدریس ونقش ممتاز آن درتربیت عاطفی ، اجتماعی ، ذهنی ، اعتقادی واطلاعاتی دانش آموزان وزمینه سازی برای کسب دانش ومهارت های زندگی ، نیازمندبازشناسی فرهنگ تدریس هستیم .
بنابراین معلم باید فراگیران را با مطالب یادگرفتنی درگیر سازد و راه و روش دانستن را به آنها بیاموزد نه اینکه صرفاً به انتقال اطلاعات و معلومات اکتفا کند .
بعضی اوقات ، معلمان مطالب زیادی را تدریس می کنند ولی بعداً متوجه می شوند دانش آموزان می توانند حتی مقدار کمی از آنچه که را که مطرح شده است بازگو نمایند .
به همین دلیل ، کیفیت آموزشی در بسیاری از مدارس از سطح مطلوب برخوردار نیست و دانش آموز اغلب مطالب را حفظ ، و پس از پایان یافتن امتحانات آنها را فراموش می کند . بکارگیری روشهای مناسب تدریس نه تنها باعث می شود یافته ها و کشفیات خود را به سادگی فراموش نکنند بلکه در طول زندگی آن را به صورت کاربردی به کار ببرند .
در این پژوهش می خواهیم بدانیم آیا استفاده از روشهای فعال تدریس آنچنان که همیشه جای تعریف تمجید قرار میگیرد درمواقع و زمان های مختلف می تواند بهتر از روشهای سنتی باشد؟ آیا روشهای نوین بدون روشهای سنتی میتواند جایگاه خود را در تدریس، آموزش ویادگیری پیدا نمایید؟ آیا اساسا در هر فرهنگی روشهای نوین پاسخ گویی مناسبی برای میزان یادگیری فراگیران است؟

اهمیت و ضرورت پژوهش
در بسیاری مواقع شاید این بخش به دور از واقعیت نباشدکه نه معلم می داند محتوایی را چرا باید درس بدهد و نه دانش آموز چرایی را انتخاب محتوا را می داند. معلم صرفاً درس می دهد و فراگیران نیز به طور موقتی حفظ می کنند.
آیا از خود می پرسد این محتوا چگونه باید تدریس شود ؟ وهدف از تدریس این مطالب چیست ؟
متن آموزشی که در اختیار همه قرار دارد، اما چگونگی تدریس مهم است . موفقیت معلم در استفاده از شیوه های مناسب تدریس است. می توان گفت روش فرآیند یاددهی – یادگیری از موضوع درسی مهمتر است .
معلم باید روش دانستن را به دانش آموز بیاموزد نه اینکه صرفاً به انتقال فرمولها و معلومات اکتفا کند معلم باید دانش آموز را کمک کند تا خود تجربه کند و از طریق تجارب خود مطالب را فراگیرند، لذا توجه به کیفیت و شیوه تدریس معلمان باید امر بسیار ضروری و جدی تلقی شود و برنامه ریزان و مسئولان موظفند که فرصتهای لازم برای آشنائی هر چه بیشتر معلمان با روشها و الگوهای جدید و خلاق تدریس را فراهم نموده ، و شرایط و امکانات را برای اجرای موفقیت آمیز این روشها آماده نمایند .
از نتایج پژوهش می توان در دوره های ضمن خدمت آموزش معلمان ، درتدریس درس روش و فنون تدریس در دانشگاهها و مراکزتربیت معلم واستفاده معنا دار تر از روشهای سنتی و تلفیق آنها استفاده نمود. استفاده بجا از انواع روش تدریس موجب رشد قوه تفکر ، خلاقیت ، اعتماد به نفس ، روحیه جستجو گری ذهن دانش آموز می شود.
سوال:
آیا استفاده از روشهای نوین تدریس با توجه به وضعیت آموزشی موجود بهتر از روشهای سنتی باشد؟
آیا روشهای نوین بدون روشهای سنتی میتواند جایگاه خود را در تدریس، آموزش ویادگیری پیدا نمایید؟
آیا در هر فرهنگی روشهای نوین پاسخ گویی مناسبی برای میزان یادگیری فراگیران است؟

تعاریف :
روشهای فعال تدریس به روشهایی اشاره دارد که بتواند فعالیتهایی دانش آموزان را تقویت و یادگیری را به یک جریان دو سویه تبدیل نماید.
تعریف روش :
" روش در مقابل واژه ی لاتینی "متد " به کار می رود، و واژه ی متد در فرهنگ فارسی " معین " و فرهنگ انگلیسی به فارسی "آریانپور "به :روش ، شیوه ،راه ،طریقه ، طرز ، اسلوب معنی شده است . به طور کلی "راه انجام دادن هر کاری " را روش گویند .روش تدریس نیز عبارت از راه منظم ،با قاعده و منطقی برای ارائه درس می باشد .
تدریس :
عبارت است از تعامل یا رفتار متقابل معلم یا شاگرد ، بر اساس طرحی منظم و هدفدار معلم ، برای ایجاد تغییر در رفتار شاگرد.
تعریف تدریس :
"تدریس عبارت است از تعامل یا رفتار متقابل معلم و شاگرد، بر اساس طراحی منظم و هدفدار معلم ،برای ایجاد تغییر در رفتار شاگرد. تدریس مفاهیم مختلف مانند نگرشها ، گرایشها ،باورها ، عادتها و شیوه های رفتار وبه طور کلی انواع تغییراتی راکه می خواهیم در شاگردان ایجاد کنیم، دربر می گیرد."
تدریس فعال :
به روشی اطلاق می شود که در آن فراگیران در جریان آموزش برانگیخته شده و در امر یادگیری می کوشند در واقع معلم نقش راهنما و هدایت کننده را ایفا می کند و یک ارتباط متقابل بین معلم و شاگرد وجود دارد .

روش تدریس غیر فعال :
به روشی اطلاق می شود که به صورت معلم محور برگذار شده و دانش آموزان منفعل بوده و نقش شنونده را دارند . دانش آموزان منضبط در این کلاس، دانش آموزی است که ساکت باشد .
فرآیند یاددهی فعال :
فعالیتهای است که معلم در کلاس با کمک دانش آموزان انجام می دهد تا امر یادگیری با معنا محقق شود . در این تحقق فعالیتها عبارتند از درگیر کردن دانش آموز در حل مسئله ، مشارکت خود دانش آموز در امر یادگیری و ایجاد تفکر انتقادی در دانش آموزان .
یادگیری :
تغییرات دائمی و پایداری که در رفتار فرد بر اثر تجربه بدست آمده باشد.

تقسیم بندی روش تدریس
1 ـ روشهای تاریخی 2 ـ روشهای نوین
" اصطلاح تدریس، اگر چه در متون علوم تربیتی مفهومی آشنا به نظر می رسد ،اکثر معلمان و مجریان برنامه های درسی با معنی و ماهیت درست آن آشنایی دارند. برداشتهای مختلف معلمان از مفهوم تدریس می تواند در نگرش آنان نسبت به دانش آموزان و نحوه ی کار کردن با آنها تاثیرمثبت یا منفی بر جای گذارد . برداشت چند گانه از مفهوم تدریس می تواند دلایل مختلفی داشته باشد ؛از مهمترین آنها ضعف دانش پایه و اختلاف در ترجمه و برداشت نادرست معلمان از دیدگاههای مختلف تربیتی است. گاهی آشفتگی و اغتشاش در درک مفاهیم تربیتی به حدی است که بسیاری از کارشناسان، معلمان و دانشجویان این رشته مفاهیمی چون پرورش ، آموزش ،تدریس و حرفه آموزی را یکی تصور می کنند وبه جای هم به کار می برند. این مفاهیم اگر چه ممکن است در برخی جهات وجوه مشترک و در هم تنیده داشته باشند ، اصولاً مفاهیم مستقلی هستند و معنای خاص خود را دارند .
پرورش یا تربیت "جریانی است منظم و مستمر که هدف آن هدایت رشد جسمانی ، شناختی ، اخلاقی و اجتماعی یا به طور کلی رشد همه جانبه شخصیت دانش آموزان در جهت کسب و درک معارف بشری و هنجارهای مورد پذیرش جامعه و نیز کمک به شکوفا شدن استعداد آنان است ".
بر اساس چنین تعریفی پرورش یک نظام است، نظامی که کارکرد اساسی اش شکوفا کردن استعداد و تربیت شهروندانی است که هنجارهای مورد پذیرش جامعه راکسب کنند و متعهد به ارزشهای آن باشند. حتی بسیاری از صاحب نظران تربیتی کارکردی فراتر از کارکرد ذکر شده برای پرورش قائلند و معتقدند که القای ارزشها و سنتها و اخلاقیات پذیرفته شده جامعه به افراد یکی از قدیمی ترین دیدگاه پرورشی است ، به جای چنین کارکردی ،نظام تربیتی باید رشد مهارتهای شناختی از قبیل تفکر انتقادی ، تحلیل ارزشها و مهارتهای گروهی را در کانون کارکردهای خود قرار دهد تا زمینه ی مردم سالاری در جامعه فراهم شود. گروهی دیگر نیز بر این باورند که نظام تربیتی باید عامل تغییر و تحول اجتماعی باشد.
تحلیل مفاهیم و کارکردهای ذکر شده نشان می دهد که به هیچ وجه نمی توان مفهوم "پرورش " را با مفاهیمی چون آموزش ،تدریس و یا حرفه آموزی یکی دانست .پرورش مفومی کلی است که می تواند سایر مفاهیم را در درون خود جای دهد .
مفهوم آموزش برخلاف پرورش یک نظام نیست ، بلکه آموزش فعالیتی است هدفدار واز پیش طراحی شده ،که هدفش فراهم کردن فرصتها و موقعیت هایی است امر یادگیری را در درون یک نظام پرورشی تسهیل کند و سرعت بخشد .بنابراین آموزش وسیله ای است برای پرورش ، نه خود پرورش .آموزش یک فعالیت مشخص و دقیق طراحی شده است ؛پس هدفهای آن دقیق تر و مشخصتر و زودرستر از هدفهای پرورشی است .آموزش ممکن است با حضور معلم ویا بدون حضور معلم از طریق فیلم ،رادیو ،تلویزیون و سایر رسانه ها صورت گیرد .
مفهوم تدریس به آن قسمت از فعالیت های آموزشی که با حضور معلم در کلاس درس اتفاق می افتد اطلاق می شود. تدریس بخشی از آموزش است و همچون آموزش یک سلسله فعالیت های منظم ، هدفدار واز پیش تعیین شده را در بر می گیرد و هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری از سوی معلم است . به آن قسمت از فعالیت های آموزشی که به وسیله ی رسانه ها و بدون حضور و تعامل معلم با دانش آموزان صورت می گیرد به هیچ وجه تدریس گفته نمی شود. بنابر این آموزش معنایی عامتر از تدریس دارد . به عبارت دیگر می توان گفت هر تدریسی آموزش است ،ولی هر آموزشی ممکن است تدریس نباشد .
چهار ویژگی خاص در تعریف تدریس وجود دارد که عبارتند از :
الف ) وجود تعامل بین معلم و دانش آموزان
ب) فعالیت بر اساس اهداف معین واز پیش تعیین شده
ج ) طراحی منظم با توجه به موقعیت و امکانات
د) ایجاد فرصت و تسهیل یادگیری

نمونه های از روش های تدریس نوین و سنتی :
روش کنفـرانس ( گرد هم آیی )
روش شاگرد ـ استـادی
روش چند حسـی ( مختلط )
روش حل مسئلـه
روش پـروژه ای
شیــوه سخنـرانی
شیوه بازگویـــی
شیــوه پـرسش و پاسـخ
شیوه شیوه تمرینی
شیـوه بحثـی
شیـوه نمایشـی
شیـوه گـردش علمـی
استفاده از منابع دیداری و شنیـداری
الگـوی کاوشگری به شیوه حقوقی
الگـوی آموختن کنترل خود
الگوی ایفای نقش
روش کارگاهی
روش سخنرانی
سمینار
کنفرانس
الگوی دریافت مفهوم
الگوی پیش سازمان دهنده
الگوی یادسپاری
الگوی رشد عقلی
الگوی کاوشگری علمی
الـگـوی تدریس غیــر مستقیم
الگـوی آگاهی یابی
الگـوی پــژوهش گـروهی ( تفحص گـروهی )
الگـوی آمـوزش آزمایشگاهی
الگـوی کاوشگـری علـوم اجتماعـی
الگوی یادگیری در حد تسلط آمـوزش مستقیم

آنچه در کتابهای مختلف در مقایسه با دو روش تدریس نوین و سنتی میخوانیم دقیق نیست بلکه در صدد است که روشهای سنتی را ناکارآمد جلو دهد که تا حد زیادی هم موفق شده اند. در زیر به تعدادی از مقایسه ها اشاره میشود:

مقایسه روشهای سنتی و نوین درفرایند یاددهی یادگیری
روش سنتی :
– فراگیران مفاهیم، تجربه ها و قوانین را می خوانند و حفظ می کنند و می کوشند که به خاطر بسپارند.
– فراگیران هر چه به طور امانت ، به ذهن خود سپرده اند ، پس می دهند و هنگام آزمون ،امانت های دریافتی را مسترد می دارند.
– معلم اغلب با روش سخنرانی تدریس می کند و نقش حل مسائل را ایفا می کند. (تمرین می دهد ،به حل تمرین ها کمک می کند، با مثال مفاهیم را توجیه می کند)
– معلمان اغلب جزوه می گویند ،مطالب کتاب را خلاصه می کنند و فراگیران را به سوی استفاده از کتاب های حل مسائل سوق می دهند.
– معلم به کلاس تکلیف می دهد و فراگیران در این فرایند به عنوان تماشاگر هستند.
– معلم کلاس را کنترل می کند.
– معلم در صحنه ی آموزش کاملاٌ فعا ل است و فراگیران ساکت هستند.
– معلم تمرین می دهد،تمرین حل می کند، پاسخ پرسش ها را می دهد، رفع مشکل می کند، تدریس می کند و جزوه می گوید.
– هدف یاد دادن است و تکیه بر محفوظات و کسب دانستنی های ضروری و غیر ضروری .
– بیشتر تکالیف ، رونویسی و…می باشد.

روش نوین :
– فراگیران ضمن انجام فعالیت ها و یا کسب تجربه ، در تولید مفاهیم شرکت دارند و به طور مستقیم نتایج هر تجربه را به دست می آورند.
– فراگیران با تمام افراد گروه به بحث و گفت و گومی پردازند، با هم کار می کنند ، نظرات خود را با یکدیگر مقایسه و به تصحیح اشتباهات خود می پردازند و به فراگیری دانش یاری می رسانند.
– معلم راهنمای یادگیری است و به جای پاسخ مستقیم به پرسشها، می کوشد تا با پرسش های متعدد از فراگیران ، آنها را به پاسخ های صحیح هدایت و آنها را به اندیشیدن ترغیب کند.
– معلمان به فراگیران پاسخ کلیشه ای نمی دهند،پرسش هایی را مطرح می کنند که قابل بحث باشد و فرصت گفت و گو را برای دانش آموزان ایجاد می کند.
– معلم،هر فراگیر را تشویق می کند که از دیگران کمک بگیرد، برای نظریه های خود وسائلی بسازد، تجربه کند و نتیجه را گزارش دهد.
– حضوروغیاب کارسرگروه و معلم نظارت میکند.
– فراگیران در صحنه ی آموزش فعالیت می کنند و معلم، راهنمای فعالیت های آنها است.
– در این شیوه شاگردان با اعضا گروه بحث می کنند و معلم در صورت لزوم آنان را به طرح پاسخ صحیح هدایت می کنند.
– هدف یادگیری است ، فراگیران به یادگیرنده های مادام العمر تبدیل می شوند.
– تکالیف جمع آوری اطلاعات میباشد.
پژوهش و تحقیق، ارزش ایجاد جهت یابی یادگیری را با شروع دروس و فعالیت ها به کمک ادوات و نمودارهای سازماندهی پیشاپیش و یا مرور کوتاه آنچه در پیش است نشان می دهد . این آشناسازی ها یادگیری محصلان را با القای ماهیت ومقصد عمل یادگیری تسهیل می کنند،آن را به معلومات قبلی متصل می سازند ، ونشانه های راهنمای انواع پاسخ های محصل را که فعالیت مورد بحث به آن نیاز دارد ، در اختیار اومی گذارد.این امر به محصلان کمک می کند تا هدفمند بمانند و درهمان حا ل که به پردازش اطلاعات مشغولند و به پرسش ها یا وظایف مستتر در فعالیت یادگیری پاسخ می گویند، برخورداری ازنگرش راهبردی را حفظ کنند.

روشهای تدریس سنتی و متداول
روشهای سنتی به روش هایی گفته می شود که اکثر مدارس دنیا، در طول تاریخ آموزش و پرورش از آن استفاده کرده اند و امروزه نیز یکی از متداول ترین روشهای حاکم بر مدارس هستند. مهمترین این روشها ، روش حفظ و تکرار، سخنرانی ، پرسش و پاسخ ، نمایشی ، ایفای نقش ، گردش علمی ، بحث گروهی و روش آزمایشگاهی است.
روش حفظ و تکرار از قدیمی ترین روشهای آموزشی است . محور فعالیت در این روش ، حفظ و تکرار مطالب آموزشی است . در این روش ، انضباط بسیار سخت و آمرانه است و به علاقه ، استعداد و تفاوتهای فردی شاگردان توجه نمی شود.روش سخنرانی نیز سابقه ای طولانی دارد. اسا این روش ارائه اطلاعات شفاهی از طرف معلم و یادگیری آن از طریق گوش کردن و یادداشت برداشتن از طرف شاگرد است. در این روش معمولا معلم فعال و شاگرد پذیرنده و غیر فعال است . مراحل اجرایی این روش عبارت است از آمادگی برای سخنرانی ، مقدمه ، ارائه محتوا و جمع بندی و نتیجه گیری . در هریک از این مراحل ، مسائلی را باید مورد توجه قرار داد؛ مثلا در مرحله آمادگی ، سخنران باید از نظر تجهیزات و از لحاظ علمی و عاطفی کاملا آماده باشد. در در مقدمه ی سخنرانی ایجاد رابطه بین معلم و شاگرد ، جلب توجه شاگردان ، ایجاد انگیزش ، استفاده از پیش سازماندهنده و گرفتن پیش آزمون بسیار مهم است؛ زیرا زمینه ی لازم را برای شنیدن محتوای سخنرانی فراهم می کند . در مرحله ارائه متن و محتوای سخنرانی ، سخنران باید به جامع بودن محتوا و سازماندهی منطقی آن ، رابطه جزء با کل، همبستگی تسلسلی مطالب ، ایجاد رابطه بین هدف و محتوا و جلب توجه مستمر شاگردان در طول سخنرانی با به کارگیری محرک های مختلف – فعالیتهای جسمی و استفاده از طنز و پرسش و پاسخ – توجه داشته باشد. در جمع بندی سخنرانی ، معلم حتی الامکان باید سعی کند از وجود شاگردان استفاده کند.
در روش پرسش و پاسخ که عده ای آنرا روش سقراطی نیز کفته اند ، معلم می کوشد با طرح سوال ، شاگردان را به تفکر و تلاش ذهنی وادار کند . این روش برای کلاس های پر جمعیت کارایی چندانی ندارد.
در روش نمایشی شاگردان از طریق دیدن، مهارت خاصی را یاد می گیرند. این روش زمانی به کارمی رود که تجهیزات و امکانات آموزشی بسیار محدود یا منحصر به فرد باشد. روش نمایشی در چهار مرحله آمادگی ، توضیح ، نمایش ، و آزمایش و سنجش اجرا می شود . البته گاهی مراحل توضیح و نمایش در هم ادغام می شوند.
روش ایفای نقش نیز یکی دیگر از روشهای سنتی است که برای تجسم عینی بعضی از موضوعات درسی به کار می رود . از ویژگی های بارز این روش ارتباط عاطفی بین ایفاگران نقش وبینندگان (شاگردان) است که در یادگیری ، بویژه یادگیری در سطوح مختلف حیطه عاطفی ، بسیار موثر است.
روش گردش علمی نیز از روشهای است که امروزه کاربردزیادی دارد . روش گردش علمی با توجه به مدت زمان اجرای آن به گردش علمی بسیار کوتاه مدت، گردش علمی چند ساعتی ، گردش علمی روزانه ، و گردش علمی هفتگی و ماهانه تقسیم می شود. این روش از نظر اجرا شامل سه مرحله است:
1. فعالیتهای قبل از گردش علمی
2. فعالیتهای ضمن گردش علمی
3. فعالیتهای بعد از گردش علمی
هنگام اجرای این روش توجه به نکات مهمی همچون اخذ موافقت از اداره آموزش و پرورش و والدین شاگردان ، رعایت نکات ایمنی و انطباق محل بازدید با هدفهای آموزشی از اهمیت خاصی برخوردار است. روش گردش علمی روشی است که آموزش را ازدرون کلاس به بیرون کلاس سوق می دهد و زمینه ارتباط مدرسه با جامعه را فراهم می کند.
روش بحث گروهی روشی یکی از روشهای موثر آموزشی است ؛زیرا محورکار دراین روش فعالیت شاگرد است. این روش برای کلاسهای کم جمعیت قابل اجرا است. در این روش، مطالب علمی مستقیما به وسیله ی معلم در اختیار شاگردان قرار نمی گیرد. معرفی منابع توسط معلم صورت می گیرد ، اما شاگردان خود به مطالعه و جمع آوری اطلاعات می پردازند . در این روش ، علاقع و تسلط شاگرد بر محتوا بسیار مهم است. و علاوه بر کسب اطلاعات علمی ، تفکر شاگرد پرورش می یابد، توانایی اظهار نظر درجمع دراوایجاد می شود وانتقاد پذیروانتقادگر بار می آید علاوه بر این ، توانایی در مدیریت و قدرت بیان، استدلال، تحلیل و تصمیم گیری تقویت می شود . روش بحث گروهی همانند سایر روشها دارای مراحل آمادگی و برنامه ریزی و اجرا است . در مرحله آمادگی و برنامه ریزی عواملی همچون انتخاب موضوع، فراهم کردن زمینه های مشترک نحوه آرایش شبکه های ارتباطی ،ارتباط افراد و تعیین نقشها باید مورد توجه قرار گیرد . معلم باید درمرحله ی اجرا به نکاتی همچون وظایف خودش ، نحوه ی شرکت شاگردان دربحث، کنترل و هدایت بحث و، وظایف شاگردان در بحث توجه داشته باشد. روش بحث گروهی اگر به دقت انجام نشود ، موجب بدآموزی خواهد شد.
روش آزمایشگاهی: این روش بر اصول یادگیری اکتشافی استوار است و بدین علت ، عده ای آن را جزء الگوی حل مساله دانسته اند . د راین روش ، شاگردان از طریق آزمایش به کسب تجربه می پردازند. روش آزمایشگاهی برای دروسی مانند علوم تجربی روش بسیار مناسبی است. در این روش هدایت معلم بسیار حائزاهمیت است. قبل از شروع آزمایش توسط شاگردان ، معلم باید نحوه ی آزمایش ، نکات ایمنی و چگونگی تنظیم گزارش را به شاگردان بیاموزد . د رمواقعی که ابزارو مواد آزمایش خطرناک یا نادر است ، بهتر است معلم ، خود آزمایش را انجام دهد.
فرایند یاددهی یادگیری پیچیدگی ها دارد و رعایت نکته ها، فن ها و روش های معلمان که شناخت مهارت های اساسی و بالاتر و پیچیده تر را پیوسته آموخت و پرورش داد و شرایط را برای تسهیل فرایند یادهی و یادگیری اثر بخش فراهم نمود مهارت های یاددهی، یادگیری اثر بخش، شامل موارد است که در تدریس اثر بخش و یادگیری مطلوب تاثیر گذارند.

ادغام روش ها، بهترین الگوی آموزش
بسیاری از معلمان در تلاشند تا فرآیند آموزش را از حالت منفعل بیرون بیاورند و دانش آموزان را ترغیب کنند تا به صورت فعالانه در یادگیری مطالب درسی مشارکت داشته باشند.یکی از الگوهای آموزش "دانش آموز محور"، الگوی تجربه و گفت وگو است. در این الگو تمامی فعالیت های آموزشی برپایه تجربه و گفت وگو بنیان نهاده شده است. تجربه به دو بخش عملی و مشاهده تقسیم می شود و گفت وگو نیز شامل دو بخش گفت وگوی درونی و گفت وگو با سایر دانش آموزان است.

بهترین روش های تدریس کدام است؟
هیچ یک از روش های تدریس فی نفسه خوب یا بد نیستند، بلکه نحوه و شرایط استفاده از آنهاست که باعث قوت یا ضعفشان می شود. لذا معلم باید با توجه به:
هدف های آموزشی، محتوای تدریس، نیازها و علایق دانش آموزان، امکانات موجود (زمان، فضا، وسایل و…)، تراکم دانش آموزی و… مناسب ترین شیوه را برای یک تندریس مطلوب انتخاب کند.
در یک جلسه تدریس ما نباید الزاما فقط از یک روش استفاده کنیم و بر حسب موقعیت می توانیم ترکیبی از الگوها و روش های تدریس را مورد بهره برداری قرار دهیم برای انجام این مهم باید شناخت، توانایی و مهارت فراوان در به کار بردن الگوهای متنوع تدریس داشته باشیم.

شرایط اجرای موفقیت آمیز روش های مناسب تدریس
1- توسعه فرهنگ استفاده از روشهای مناسب تدریس در بین معلمین ، مدیران مدارس ، مسئولین اداره اولیاء دانش آموزان و فرزتدانشان تا فرهنگ استفاده از این روشهای بین همه گروه های مذکور توسعه نیابد امکان دست یابی موفقیت آمیز به این روشها محدود است . آشنایی معلمین با انواع روشهای سنتی و مراحل اجرا ی آنها.
2- داشتن روحیه ابتکار و خلاقیت برای معلمین، آنها را در پذیرفتن روشها مناسب کمک می نماید و امکان موفقیت آنها را در بکارگیری این روشها بالا می برد .

محدودیت های بکارگیری روشهای تدریس نوین
1- عدم فهم مشترک معلمی نسبت به این روش نوین لذا به نظر می رسد که اجرای همایش های منطقه ای و برگذاری ضمن خدمت که روشهای فعال تدریس را به شکل غیر فعال و سنتی تدریس نمایند.
2- بد ارائه نمودن روشهای نوین باعث نتیجه نگرفتن از آن می شود و نهایتاً به دل سردی می گراید .
3- مشغله فکری معلمان و عدم رضایت شغلی آنان امکان بکارگیری آنها از روشهای نوین تدریس را کم می کند .
4- ازدیاد جمعیت کلاس می تواند از توفیق در روشها ی نوین بکاهد .
5- کوچک بودن محیط کلاس و عدم تناسب موقعیت فیزیکی کلاس ( نور- صندلی و … ) مانعی برای روشهای نوین محسوب می شود.
6- حجم زیاد کتب مانع استفاده از این روشها ینوین می شود.
7- ارزشیابی های نهایی که تاکید بر محفوظات دارد و اهمیت کمتری به مهارتهای یادگیری می دهد معلم را در بکارگیری روشها سست می کند.

محاسن و مزایای روش تدریس های سنتی
1- به خاطر سپردن اصول و قواعد ( که برای هر علمی لازم ضرری است)
2- به معلمان باتجربه کمتر نیاز احساس میشود. ( که در کشورما ازاین چنین معلمانی استفاده میشود مثل سرباز معلمین)
3- ارزانتر هستند.
4- افراد زیادی می تواند در کلاسه شرکت کنند.
5- بر انگیختن علایق فراگیر در زمان کمتر
6- بر انگیختن علاقه تفکر خلاق
7- انگیزه فعالیت مطالعه و تحقیق
8- استدلال قدرت اظهار نظر شاگردان
9- به کارگیری اشیا حقیقی اقعی
10- تجسم موضوعات درسی
11- تاثیر در یادگیری سطح عاطفی
12- رفع کمرویی
13- فعالیت خارج از کلاس ار تباط با اجتماع
14- استفاده از عقاید و تجربیات یکدیگر
15- همکاری گروهی احساس دیگر دوستی
16- خود ارزیابی
17- اعتماد به نفس
18- تقویت قدرت مدیریتی ورهبری
19- یادگیری از طریق تجارب مستقیم
20- ایجاد انگیزه مطالعه وتحقیق
21- ارضا حس کنجکای
22- تقویت روحیه اکتشاف اختراع تفکرو علمی

نتیجه گیری
قطعا هیچ کس چنین ادعای ندارد که که روشهای نوین تدریس روشهای مناسبی نیستند اما این نکته مهم است که آیا شرایط این روشها مهیا است؟ تا مهیا شدن چه باید کرد؟ آیا روشها را ناقص و نادرست و بدون آموزش انجام دادن کار عاقلانه است؟ آیا معلمان ما برای این روشها آمزش لازم را دیده اند؟
گاهی دیده می شد با چیدن صندلی ها کنار هم ادای روشهای نوین در آورده میشود درحالی که به درستی نه روش سنتی است نه نوین و نه تلفیقی صحیح از آنها.
واقعیت دیگر این است که علی رغم اینکه برخی از روانشناسان و متخصصان تعلیم و تربیت با روش سخنرانی مخالفند به جرات میتوان گفت: نیمی فعالیت دانشگاهی و مدرسه از این روش استفاده می نمایند. یاحداقل بصورت ترکیبی این روش وجود دارد.
مگر این گونه نیست که مدرسه جامعه کوچکی نمونه ای است که باید در ارتباط تنگاتنگ با جامعه باشد. در فرهنگهای مختلف باید دیدگاههای مختلفی در مورد تدریس داشت. در خانواده های که با روش مستبدانه کودکان خود را تربیت مینمایند و در مدارس با روش های آزادنه تدریس مواجه می شوند و آزادانه به انجام کارها می پردازد ومعلم فقط به عنوان مشاور و راهنما عمل می نمایید در چنین کلاسهای هرج و مرج بیشتری دیده می شود. و این به دلیل همان تناقص تربیت و روشهای خانواده و مدرسه است. پس لازم ست بر نامه ریزان، مسولین ومعلممین علاوه بر مطالبی ( مانند موضوع درس، تعداد فراگیران، وسایل آموزشی و…) که در تعیین رو شها مد نظر دارند به فرهنگ جامعه ای که در آن می خواهند به فراگیر آموزش دهند توجه جدی نمایند.
معلم نیز در روشهای سنتی می تواند به دانش آموزان کمک کند که فعال باشند خود به یادگیری عمیق بپردازند ( مانند روش گردش علمی) پس نمی توان گفت که روشهای سنتی غیر فعال است بلکه در اکثر موارد این مجریان روشهاست که روشی را فعال یا منفل جلو می دهد. آیا در روش ایفای نقش فراگیر نمی تواند فعال باشد؟ آیا در روش بحث گروهی معلم نمی تواند به عنوان راهنما باشد؟
با توجه به محاسن ومزایای روش تدریسهای سنتی نظر به محدودیت های که از لحاظ تجهیزات امکانات فضا معلمین متخصص حجم محتوای کتاب فرهنگ تربیت خانواده آیا مناسب نیست که به جای اینکه این همه از محاسن روشهای نوین گاهی غیر قابل اجرا با توجه به ضع موجود بحث به میان آید به فکر تلفیق روشهای سنتی وآموزش صحیح مراحل این روشها باشیم که احتمالا در برخی مناطق با توجه به شرایط چه بسا مورد اطمنان تر و باعث یادگیری بهترو عمیق تر نیز بشود.

پیشنهاد های عملی جهت کاربست یافته ها :
1- توجه هر بیشتر به وضعیت موجود و امکانات آموزشی
2- آموزش و پرورش در ایجاد فضائی مناسب جهت بکارگیری روشها مناسب سعی و تلاش نماید .
3- توجه هر چه بیشتر معلمین به فرهنگ تربیت در خانواده ها
4- آشنایی معلمین با انواع روشهای سنتی مراحل اجرا ی آنها
5- تلفیق رو شهای سنتی با توجه به امکانات عنوان مطالب درسها
6- مناسب بودن فضای کلاس از بعد اندازه ، نور ، صندلیها و …
7- توجه بیشتر به ارزشیابی هایی که اهمیت بالاتری برای یادگیرهای مهارتی قائل است
8- به مراکز آموزش و نیروی انسانی توصیه می شود مدرسین دوره های ضمن خدمت خود با روشهای سنتی مراحل اجرای کامل تلفیق باتوجه به دروس مختلف آشنا باشند.
9- مدیران و مسئولین آموزش و پرورش مواد و وسابل آموزش و لوازم آزمایشی که برای تدریس به روش مناسب تهیه نمایند .
" با توجه به نقش بسیار اساسی معلمان در به کارگیری موفقیت آمیز این روشها توصیه های زیر به معلمان گرامی ارائه می گردد "
فرصتهای مناسبی را برای فعالیتهای علمی و تجربه کردن در مقابل طرح مسئله و مواجه ساختن دانش آموزان ، موقعیت های نا معین در اختیار دانش اموزان قرار دهید . زیرا آنها با عمل کردن تجربه کردن و فکر کردن درباره آنچه انجام داده اند ، بهتر یاد میگیرند و شما باید زمینه این فعالیتها را در کلاس درس فراهم کنید .
شما در جریان یادهی- یادگیری نقش سازمان دهنده ، جهت دهنده راهنمائی کننده را بر عهده دارید شما تسهیل کننده یادگیری به سوی اهداف آموزشی هستید نه اینکه شما بگوئید و آنها بشنوند .
ارزشیابی تکوینی و مداوم از فرآیند های یاددهی- یادگیری و پیشرفت یادگیری دانش آموزان در هر مرحله از روش فعال باید مورد توجه شما باشد و بهتر است لحظه به لحظه بر کیفیت یادگیری نظارت داشته باشید.

منابع
1- سنگری،محمد رضاودیگران، 1383، طراحی آموزشی فارسی اول دبستان (بخوانیم و بنویسیم)،تهران، انتشارات مدرسه .
2- شعبانی ،حسن ، 1385، مهارتهای آموزشی روشها و فنون تدریس ، تهران ، سمت .
3- صفوی ،امان الله ، 1370 ، کلیات روشها و فنون تدریس ، تهران ، نشر معاصر .
4- میرزا محمدی ، محمد حسن ، 1383 ، کتاب ارشد ، تهران ، پوران پژوهش.
5- احدیان، محمد و آقازاده، محرم. 1382، راهنمای روش های نوین تدریس برای آموزش و کارآموزی. چاپ چهارم، تهران: نشر آییژ، .
6-کریمی، عبدالعظیم. 1382، سازه های تربیت و دموکراسی: عقلانیت، مدنیت، و معنویت. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
7-مهرمحمدی، محمود. 1379، بازاندیشی فرآیند یاددهی-یادگیری و تربیت معلم. تهران: انتشارات مدرسه.
8-سیف، علی اکبر. 1386، روان شناسی پرورشی نوین. تهران: نشر دوران.
9- شعبانی، حسن. 1381، مهارتهای آموزشی پرورشی. تهران: انتشارات سمت.
10- نویسنده: محبوبه – فولادچنگ منبع: سایت – باشگاه اندیشه – تاریخ شمسی نشر 06/05/1385
11- مقایسه میزان تاثیر موثر تدریس بحث گروهی با روش تدریس سخنرانی بر پیشرفت تحصیلی و مهارتهای دانشجویان، لیاقت دار جواد، عابدی محمد رضا، جعفری ابراهیم، بهرامی فاطمه برگرفته از سایت SID.

1