مقاله کامل بحران خلاقیت و نوآوری



عنوان پروژه :
بحران خلاقیت و نوآوری

نام و نام خانوادگی:

زیرنظر استاد ارجمند

چکیده
نو اوری وخلاقیت یعنی ایجاد تغییر در محصولات خدمات و روشهای موجود به عنوان یک ضرورتباید در فرایندهای سازمانی و برنامه ریزی درهمه سطوح مورد توجه قرار گیرد. مهمترین دلیل نیاز به خلاقیت ونواوری بروز مشکل است حل مشکل به دو شیوه حل عقلانی وحل خلاقانه مشکل میسر است. مسئله حائز اهمیت در رابطه با خلاقیت، موانع خلاقیت است که در4 مورد خلاصه می شود:
1- ترس از انتقاد وشکست
2- عدم اعتماد به نفس
3- تمایل به همرنگی وهمگونگی
4- عدم تمرکز ذهن
خلاقیت ونواوری لازمه پیش درامد توسعه و پیشرفت وتعالی یک سازمان و جامعه است بسیری از فناوریها در دنیای امروز ما حاصل یکسری از خلاقیت ها ونواوریهای نوع بشر در طول تاریخ بوده است اما امروزه مدیریت در خلاقیت ونواوری نقش مهمتری دارد.

مقدمه
توسعه بازار به همراه دسترسی به اطلاعات وگزینه های گوناگون موجب شده است که مصرف کنندگان روز به روز کنترل بیشتری روی بازار داشته باشند که درنتیجه متصدیان امور بازار باید شنوندگان خوب وپاسخ گوی سریع نسبت به انچه می شنوند باشند وهمچنین تحولات بازار را پیش بینی کنند.همه انسانها از استعداد نواوری وخلاقیت برخوردارند جلوگیری از عوامل بازدارنده ظهور خلاقیت مهمتر از وجود استعداد خلاقیت است زیرا درصورت ازاد سازی ذهن از پیش فرض ها و الگوهای زنجیره ای در مدت کوتاهی میتوان قدرت خلاقیت وبه کارگیری فکرهای نو را به نحو چشمگیری افزایش داد.

تاریخچه
با پایان یافتن جنگ داخلی امریکا در سال 1856 وپیروزی شمال به جنوب توسعه صنعت گرایی به اوج خود رسید. پس از گذشت مدت زمان کوتاهی، شرکت بزرگ فراوردهای شیمیایی المان BASF،نخستین لابراتور صنعتی در ضمینه R&Dرا بنا نهاد تا فناوری نوئی را در صنعت رنگرزی پایه گذاری کند.
یکی از معروفترین ازماشگاههای نسل اول R&D که مدیریتان را دوپونت بر عهده داشت، محلی بود که در ان شیمیدان بزرگ،والاس کارترز، برای نخستین بار در سال 1339،موفق به ساخت نایلون. در جنگ جهانی دوم، کاربرد R&D به اوج خود رسید و توسعه فناوریهای مکانیکی و الکترونیک در ضمینه های هوا نوردی اصلح سازی و رادار،سوخت و تو لید لاستیک مصنوعی، نقش خود را ایفا کرد. مهمترین و اصلی ترین نمونه طرح های R&D که در زمان جنگ اجرا ش،ساخت بمب اتم بود. پس از جنگ، روئسای موسسات R&D دریافتند که ازمایشگاههای انهاباید بیشتر روی طرح های تجاری تمرکز داشته باشند.لیکن این مدیران روشهای مدیریت پروژه راکه در زمان جنگ طراحی شده بود، به کار گرفتند وانها را توسعه دادند. این روشها،امروزه نسل دوم R&D خونده میشود.با گسترس فناوری،تعداد شرکتهای فعال درزمینهR&D گسترش پیدا کرد و در نتیجه ریسک سرمایه کذاری افزایش یافت.بنابراین نسل سوم R&D عبارت است از مدیریت فناوری در چارچوب ریسک های سرمایه گذاری.
درفرایند نسل سوم،تنها نیازهایی که بروشنی قابل توضیح هستند مورد توجه قرارمی گیرند.اما یکی ازالزامات وفادارسازی مشتریان،شناسایی وارضای نیازهای پنهان انان است.نواوری پیوسته تنها قادربه کشف نیازهای اشکار مشتریان است.دستیابی به اطلاعات دقیق بازار میتواند با همکاری فروشندگان،خریداران و کانال های توزیع میسرشود.با این روش،نیازهای پنهان نیز اشکارمی شوند و نواوری ناپیوسته را ممکن می سازند.بدین ترتیب نسل چهارم R&D توانست جوابگوی این نیازویژه بازار باشد.

مفهوم خلاقیت و نواوری
خلاقیت همچون عدالت،دموکراسی وازادی برای افراد دارای معانی مختلف است ولی یک عامل مشترک در تمام خلاقیت ها این است که خلاقیت همیشه عبارتست ازپرداختن به عوامل جدیدی که عامل خلاقیت درانها موجود بوده وبه عنوان مجموع میراث فرهنگی عمل می کنند.خلاقیت بیشتر یک فعالیت فکری وذهنی است ونواوری بیشتر جنبه عملی دارد و در حقیقت محصول نهایی عمل خلاقیت است.بنابراین در یک تعریف کلی می توان نواوری رابه عنوان هر ایده ای جدید نسبت به یک سازمان و یا یک صنعت و یا یک ملت و یا در جهان تعریف کرد.خلاقیت پیدایی و تولید یک اندیشه و فکر نو است در حالی که نواوری عملی ساختن ان اندیشه و فکراست.از خلاقیت تا نواوری غالبا راهی طولانی در پیش است و تا اندیشه ای نو به صورت محصول یا خدمتی جدید دراید زمانی طولانی می گذرد و تلاش ها و کوشش های بسیار به عمل می اید.

اهداف و اولویت های نظام ملی مدیریت نواوری را میتوان به شرح زیر تبیین نمود‍‍
0ارتقای رقابت پذیری کشور
0ارتقا و بهبود کیفیت و استانداردهای زندگی
0تضمین محیط زیست پایدار
0توسعه منابع انسانی
0توسعه اجتماعی با استفاده ازابزارهای انتقال فناوری

لزوم نواوری
بدون نواوری محصولات جدید،خدمات جدید و روش های جدید انجام کسب و کار اصلا نمی توانند پدیدار شوند و بیشتر سازمان ها برای همیشه گرفتار خدمات قدیمی و روش های کهنه می شوند.از دلایل دیگر رویکرد به نواوری می توان به موارد زیر اشاره نمود
1- نواوری یک تغییر پارادایم؛نواوری اوردن تغییر جدید در روش انجام کسب و کار دراقتصاد در حال رشد جهانی است.
2- نواوری ها به منزله موتور رشد اقتصادی؛سرعت و کارایی اشاعه نواوری از طریق اقتصاد برای بهره وری و رشد اقتصادی حیاتی است.
3- نواوری به عنوان یک قانون؛شرکت ها شبیه به هر ارگانیسم زنده باید سازمان هایی یاد گیرنده شوند که تغییر می کنند و تطبیق می دهند تا محیط تجاری متغیر را تعقیب کنند

اجزای نظام ملی مدیریت نواوری
هر نظامی دارای اجزاء مشخص می باشد که شناخت هر یک از انها و ارتباطات فی ما بین ان میتواند در طراحی نظام ملی مدیریت نواوری و افزایش کارایی ان موثر باشد،لذا در این بخش اجزاء نظام ملی نواوری که در کشورهای مختلف مشترک می باشد،معرفی می گردد.نظام ملی مدیریت نواوری را می توان به عنوان یک نظام مدیریتی ،شامل بدنه اصلی،عناصر ساختاری و محیط پیرامونی(خارجی)به صورت زیر درنظر گرفت؛
0بدنه اصلی؛
بنگاههای اقتصادی(صنایع)،دانشگاه ها،پارکها و انکوباتورهای علم و فناوری،مراکز پژوهشی،سازمان های دولتی،نهادهای مالی
0عناصر ساختاری؛
بازار رقابتی،پژوهش،زیر ساخت های نواوری،مشارکت و همکاری،دسترسی به اطلاعات
0محیط پیرامونی(خارجی)؛
نظام مدیریتی کشور،فرهنگ نواوری،سیاستها و برنامه های دولت،مکانیزم های عملیاتی(قوانین و مقررات،انتشار تکنولوژی،مالکیت معنوی،سرمایه های ریسک پذیر،نظام تعلیم و تربیت و…
مقایسه خلاقیت با نواوری
در مقایسه خلاقیت با نواوری می توان گفت که خلاقیت،خلق ایده نو و دستیابی به اگاهی در مورد یک موضوع،به همراه درک مفهومی است که از ان حاصل می شود.

تفاوت بین نواوری تکنیکی و اداری
بین نو اوری تکنیکی واداری نیز تفاوت وجود دارد. نواوری تکنیکی در زمینه کالاها، خدمات وفرایندهای بهینه شده وکاملا جدید است،اما نواوری اداری مرتبط با ساختار سازمانی و فرایند اداری است که ممکناست نواوری تکنیکی راتحت تاثیر قرار دهد.نواوری تکنیکی میتواند یک کالا وبا فرایند باشد.بر اساس نظریه دامان پور،نواوری های کالایی به کالا یاخدماتی اطلاق می شود که با هدف تامین نیازهای خارجی و بازار ارائه گردیده اند.

فرایند خلاقیت و نواوری
مراحل خلاقیت ممکن است به فعالیت قوه درک و خرد انسان،یا مراحل مجزا ولی به هم پیوسته تعریف شود که انسان را به رهیافتهایی هدایت کند.فرایند خلاقیت به ترتیب در برگیرنده مراحل روبرو شدن با ایده یا مشکل،شدت روبرو شدن و رابطه روبرو شدن با محیط است که فرد خلاق را احاطه کرده است.

تکنیک های خلاقیت و نواوری
برای اینکه خلاقیتی ایجاد و پرورش یابد بایستی فنون و تکنیک هایی رعایت گردد.محققان مختلف فنونی را ذکر کرده اند که به مهمترین انها اشاره می شود؛
1-یورش فکری یا طوفان مغزی؛
اجرای یک تکنیک گردهمایی که از طریق ان گروهی می کوشند راه حلی برای یک مسءله بخصوص با انباشتن تمام ایده هایی که درجا به وسیله اعضا اراءه می گردد بیابند.
2-الگو برداری از طبیعت؛
یکی از تکنیک های خلاقیت و نواوری که در ابداعات فنی کاربرد گسترده و موفقی داشته تکنیک تقلید و الگوبرداری از طبیعت است.ابداعاتی که در زمینه علم ارتباطات و کنترل در دهه های اخیر شکل گرفته اند.برنامه ریزی های رایانه و موضوع هوش مصنوعی همه با الگوبرداری و تقلید از فعالیت های مغز ادمی انجام شده اند و روند فعالیت ها به گونه ای است که در اینده با ادامه این کار فنون و ابزارهای بدیع و جدیدی ساخته خواهند شد.

3-تکنیک گروه اسمی؛
گروه اسمی نام تکنیکی است که نیز تا حدودی در صنعت رواج یافته است.

پرورش نواوری
پرورش نواوری شامل سه اصل اساسی زیراست که این سه اصل به خودی خود از اصول مدیریتی اند؛
1-جداسازی افراد ازیکدیگر،جور کردن افراد باهم
2-نظارت و گوشزد کردن
3-پاداش به افرادی که چندین نقش را ایفا می کنند
ویژگی های یک نظام ملی مدیریت نواوری را میتوان چنین تشریح نمود؛
0دریک نظام ملی مدیریت نواوری روابط(رسمی و غیر رسمی)میان نهادها وجود دارد.
0در یک نظام ملی مدیریت نواوری جریان منابع فکری میان نهادها دیده میشود(جریان دانش)
0یادگیری و اموزش یکی از منابع اصلی اقتصادی در یک نظام ملی مدیریت نواوری محسوب شده که عوامل و موقعیت جغرافیایی در کیفیت و کمیت ان نقش بازی می کنند.

اقدامات وجهت گیری های عمده درجنبش مدیریت خلاقیت

شاید بتوان از ایجاد بانک های اطلاعاتی نوآوری هادرزمینه های مختلف، ایجاد مراکز همکاری و تبادل نوآوری ها، ایجاد سازمان های متولی حمایت از نوآوری ها در سطوح ملی و بین المللی، ایجاد نظام های ثبت و حفظ مالکیت های معنوی، برگزاری کنفرانس ها و سمینارها، برگزاری مسابقات و جشنواره های علمی، ایجاد دروس و رشته های تحصیلی در دانشگاهها در ارتباط با موضوع خلاقیت و ایجاد نظام های تشویقی در سازمان ها برای بروزنوآوری ها به عنوان مصادیق بارز برنامه ریزی و اعمال مدیریت نوآوری درحال حاضر نام برد

فرم های متفاوت نوآوری

امروزه در حالیکه تحقیقات نقشی مهم و حیاتی را به عنوان قسمتی عمده از نوآوری بازی می کنند فرم های جدید بسیاری از نوآوری پدیدار شده اند. آن ها شامل نگرش سیستم به یکپارچگی تکنولوژی ها و فرایندهای جدید با زمینه های دیگری مانند مدل های تجاری و روش های انجام کسب و کار جدید و روش ها هستند. نوآوری می تواند بر اساس معیارهای زیر متفاوت گردد: (سوین کاز 2007)
• تمرکز: تکنولوژی، سازمان ،روابط خارجی
• نوع: رادیکالی یا نموی
• منابع : انتقال تکنولوژی یا توسعه مدل های و مفاهیم تجاری جدید

قابلیت های سازمانی:

چنانچه نوآوری در بعد سازمانی بنیادی باشد, شرکت ها در بهره برداری از آن با دو مشکل روبرو خواهند شد. در اولین مرحله, چون تغییر, از بین برنده قابلیت ها می باشد, لذا شرکت ها توانایی بهره برداری از آن را ندارند. در مرحله دوم که شاید مهمترین مرحله باشد, قابلیت های موجود شرکت ها ممکن است نه تنها بی فایده باشند بلکه ممکن است عملا" در تدوین وارائه نو آوریها نقص داشته باشند.
تغییر رفتار برای شرکت ها کار دشواری خواهد بود, منظور تغییر خط مشی ها وبرنامه هایی است که آنها جهت بهره برداری از تکنولوژی قدیمی مورد استفاده قرار می دهند, زیرا آنها بایستی شیوه های قدیمی انجام کارها را به فراموشی بسپارند. ازسوی دیگر, شرکت ها ی جدید بار تکنولوژی جدید را به دوش نمی کشند و لذا می توانند بدون گرفتاری, قابلیت هایی جهت نوآوری و بهره برداری از آن ایجاد کنند.هم چنین اگر نوآوری تدریجی باشد, شرکت ها خواستار بدست آوردن آن هستند زیرا دانش مورد نیاز بر اساس آنچه قبلا" داشته اند ایجاد می شود, اما شرکت های جدید بایستی این دانش را از اول بدست آورند

ویژگیهای افراد خلاق و نوآور

افراد از نظر خلاقیت متفاوت اند. کسی که زندگی خلاق دارد، احساس توانمندی را در خود پرورش می دهد، با مهر و محبت ناکامیها را می پذیرد و نیروهایش را در راه تحقق اهدافی که دارد بسیج می کند.
ایام گرانبهای عمر را به بطالت تباه نمـــــی کند، خوب می داند که بیکاری و وقت گذرانی به فراغت پرداختن بیش از اندازه اسباب تکدر خاطر می شود.
انسان خلاق دلبسته مادیات نیست. اتومبیلهای گــران قیمت و لباسهای فاخر و خانه های مجلل ممکن است خوب باشند، اما اصل نیستند.
انسان خلاق سعادت را در القاب و زندگی در محلات مشهور و خوش آب و هوا جستجو نمی کند.
انسان خلاق از سرگرمیهای انفعالی فاصله می گیرد. از انگاره های انفعالی حذر می کند و علاقه مند و بانشاط در جهت هدفهایش گام بر می دارد. به قدری محو زندگی است که فرصتی برای خودخواهی پیدا نمی کند و جان کلام آنکه، مشتاق و هدف گراست. احساس جوانی دائم دارد، احساسی که همه به آن نیاز دارند متاسفانه اغلب از آن محروم هستند
سازمان های خلاق و نوآور
بطور کلی سازمان های نوآورسازمان هایی هستند که از نظر ساختار, فرهنگ و منابع انسانی بایستی ویژگیهای ذیل را داشته باشند: از بعد ساختاری, ساختار ارگانیک می تواند به صورتی مثبت بر نوآوری اثر بگذارد. سازمان هایی که دارای ساختار ارگانیک هستند, از نظر سلسله مراتب سازمانی بیشتر در سطح افقی گسترده شده اند, کارها کمتررسمی است وتصمیم گیری غیر متمرکز می باشد, از این رو سازمان دارای سازگاری وانعطاف پذیری بیشتری است ومی تواند نوآوری ها را سریعتر بپذیرد وخود را با آنها سازگار نماید. ثانیا": از بعد فرهنگی به سازمان های نوآور فرهنگی تشابه دارند, به آنها تجربه کردن را تشویق می کنند, هم به توفیقات و هم شکست ها پاداش می دهند, از اشتباهات تجربه کسب می کنند, ابهام را می پذیرند, در امور غیر عملی شکیبا هستند, کنترلهای بیرونیاندکی دارند, بردبار در مخاطره اند, در برخوردار ها شکیبا هستند, برنتایج بیش از وسایل تاکید دارند و همچنین بر تعامل با محیط بطور جدی تاکید دارند و سریعا" به نیاز های محیط پاسخ می دهند. در بعد سوم, منابع انسانی, سازمان های نوآور درزمینه توسعه منابع انسانی خود فعالانه عمل می کنند, امنیت شغلی بالایی برای کارکنان خود فراهم می کنند, به افراد یاد می دهند که تغییر پذیر باشند و از ارائه دهندگان اندیشه های نو حمایت می کنند.

نتیجه گیری
درعصر جدید مبالغ هنگفتی صرف سرمایه گذاری می شود.گام نهادن در راههای نوی تجاری،فرصت فراگیری را در اختیار افراد قرار می دهد.نواوری به عنوان اصل حیاتی در زندگی امروزه،تعابیر گوناگونی دارد از جمله القا،الهام پذیری،خلاقیت و بازافرینی.بنابراین اگاهی مدیران از خلاقیت و نواوری الزامی است،زیرا ماندگاری سازمان ها به سه عامل برنامه ریزی،فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی نیازمند است.
نظام ملی نواوری در کشورهای در حال توسعه موضوع بسیار جدیدی است که نقش دولت ها،طراحی،سازماندهی و مدیریت این نظام می باشد.یکی از انواع نواوری،نواوری استراتژیک است.
نواوری استراتژیک یک نگرش کل نگر سیستماتیک است که روی ایجاد نواوری های گسسته تمرکز دارد.نواوری استراتژیک سازمان ها را به مبارزه می طلبد و مسیری را که کمتر سایر رقبا استفاده کرده اند،به کار می گیرد.بدون شک روز به روز بر شدت رقابت در بازارهای جهانی برای ارائه محصولات و خدمات توسط بخش های مختلف صنعت افزوده می شود.لذا برای دوام در این بازارها،سازمان ها نیاز به کسب مهارت،توانایی و برتری در زمینه مدیریت نواوری دارند.
بنابراین ایجاد یک نظام نواوری کارامد،برای اینکه تقسیم کار در زمینه نواوری در صنعت به دقت انجام شود و مسئولیت های واحدهای مختلف در این حیطه مشخص گردد،ضروری است.

منابع و ماخذ :
1- خلیل ، طارق، (1381) ، مدیریت تکنولوژی ، ترجمه: سیدمحمد اعرابی و داود ایزدی ، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی .
2- الوانی ، سیدمهدی، (1378) ، مدیریت عمومی ، نشرنی .
3- اسبورن ، الکس، (1368) ، پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت ، ترجمه: حسن قاسم زاده ، انتشارات نیلوفر .

4- kaiser (1968) , " You and creativity " Aluminum News , Vol . 25 , no . 3 .

5- مورهد و گریفین، (1374) ، رفتار سازمانی ، ترجمه: سیدمهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده ، انتشارات مروارید .

6- Stoner.J and Freeman . E and Gilbert .D, (1995)," Management",6th. Ed., prentice Hall Inc.
7- Rosenfeld, R . and SER VO , J . C (1990) , Innovation and creativity at work : psychological and organization strategies , John wiley& sons , west SUSSEN .

8- رابینز ، استیفن (1378) ، رفتار سازمانی ، ترجمه علی پارساییان و سیدمحمد اعرابی ، جلد اول ، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی .

9-Hudson, Lcyril,(1970) , " Business organization and operations " , London : staples press .
10- Bovee , courtland L . , and Till , John V . , and wood , Marian Burk . and Dovel , Georgo (1993) , Management , International Ed , Mc Grow Hill Book Co
11- Koontz, Harold and weihrich, Heinz (1988) . " Management " , ( New York : Mc Graw Hill Book Co . )
12- Dror . Y (1971) , " Design for policy science " , NY : Elsevier.

13- ال دفت ، ریچارد (1378) ، مبانی تئوری و طراحی سازمان ، ترجمه: علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی ، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی .
14- طوسی ، محمدعلی، (1372) ، فرهنگ سازمانی ، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی .

15- C . A . o"Reilly III , J . chatman , and D . F . Caldwell (1991) . " people and organizational culture : A profile comparison Approach to Assessing person – organization Fit ," Academy of Management Journal .

16- رابینز ، استیفن (1379) ، تئوری سازمان ، ترجمه: سیدمهدی الوانی و حسن دانائی فرد ، انتشارات صفار . 17- رابینز ، استیفن (1374) ، رفتار سازمانی ، ترجمه: علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی ، جلد سوم ، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی .
18- میر سپاسی ، ناصر (1376) ، مدیریت منابع انسانی و روابط کار ( تمرین و مقالات ) ، انتشارات شروین .
19- تدبیر ( ماهنامه علمی – آموزشی در زمینه مدیریت ) ، " مدیریت خلاق ، در عصر تحولات پرشتاب " (میزگرد ) ، شماره 75 ، سال هشتم ، شهریور 1376 .

20- courtright , J . A . and Fairhurst , G . T . and Rogers . L . E (1989) , " Interaction patterns in organic and Me chanistic system , " Academy of Management Journal .
21- chandler , Jr . (1962) . " strategy and structure : chapters in the History of the Industrial Enterprise ( camberidge , MA : MIT press.)

22- اعرابی ، سیدمحمد (1381) ، طراحی ساختار سازمانی ، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی .

19