1
اوراق قرضه
پاورپوینتی بی نظیر در زمینه طراحی
تاریخچه اوراق قرضه و مشارکت در ایران
نخستین سابقه مکتوب: سالهای جنگ جهانی دوم و در خلال سال 1322 که فردی به نام دکتر میلسپو که که قبلا برای اصلاح امور مالیه به استخدام دولت ایران درآمده بود اقدام به انتشار اوراق نمود.
سال 1330: دوران ملی کردن صنعت نفت و نخست وزیری دکتر مصدق که این اوراق بنام قرضه اصلی صادر شد.که مبلغ کل آن معادل 2میلیارد ریال بود که قرار بود در 4نوبت هر دفعه 500 میلیون ریال منتشر شوداما فقط بار اول آن منتشر شد و با سقوط دولت دکتر مصدق در کودتای 28مرداد سال 1332 ادامه انتشار آن متوقف شد.
تا سالهای آغازین دهه 40:کسربوجه دولت از طریق استقراض خارجی و استقراض ازسیستم بانکی(بانک ملی) تامین شدو از اوراق قرضه استفاده نشد.
درسال 1346:به موجب قانون بودجه ، دولت اجازه پیدا کرد که اوراق قرض ای به نام اوراق قرضه دولتی یا دفاعی منتشرکند.که بطور بانام و بی نام با عاملیت بانک مرکزی و با سررسید 1 تا10 ساله منتشر شد و معاف از مالیات بوده و بازپرداخت اصل و فرع آن را دولت تعهد کرده بود.
افتتاح بورس اوراق بهاداردر بهمن سال 1346:که بازار ثانویه ای برای معاملات سهام و اوراق قرضه دولتی پدید آمد.
درجریان انقلاب اسلامی درسال57: بهای اوراق به شدت کاهش پیداکرد و بعد از پیروزی انقلاب، معاملات اوراق قرضه دولتی راکد ماند.
تصویب بانکداری بدون ربا در سال1362: پرونده استقراض عمومی از طریق صدور اوراق قرضه دولتی بطور کامل بسته شد.
برنامه اول توسعه(73-1369) :همچنان برای تامین کسری بودجه از استقراض از سیستم بانکی و بانک مرکزی استفاده شد.
برنامه دوم توسعه(78-74): درپی مطالعات گسترده سازمان برنامه و بودجه و بورس اوراق بهادار و بانک مرکزی و وزارت مسکن مسئله استقراض از طریق صدور اوراق بهادار مطرح شد.
برنامه سوم توسعه(84-79) : انتشار اوراق مشارکت توسط بانک مرکزی و تصویب شورای پول و اعتبار,انتشار 5 هزار میلیارد ریال اوراق مشارکت توسط دولت.
قرضه
تعریف و موارد قانونی:
طبق ماده 52 قانون تجارت ایران : « ورقه قرضه ، ورقه ی است قابل معامله که معرف مبلغ وامی است با بهره معین که تمامی آن یا اجزای آن در موعد معینی باید بازپرداخت شود»
تعریف دیگر اوراق قرضه:اوراق بهادار بدهی است که شرکتهای سهامی عام(یادولت) با انتشار آن مبلغی را وام گرفته و در مقابل دو نوع تعهد را تحمل میکند:
1-پرداخت ارزش سررسید که به آن ارزش اسمی اطلاق می شود.
2-پرداخت بهره در تاریخ های از پیش تعیین شده
مشخصات یک برگه قرضه
مبلغ اصل(مبلغ اسمی)
نرخ بهره اوراق(سود تضمین شده اوراق)
تاریخ پرداخت بهره(سود تضمین شده)
سررسید اوراق
یعنی اصل مبلغی که بر روی برگه قرضه درج میشود و نماینده میزان بدهی شرکت صادر کننده اوراق میباشد
نرخی است که شرکت صادر کننده اوراق قرضه موظف است بر اساس آن و برمبنای اصل ورقه قرضه به دارنده آن پرداخت میکند
مبلغ اصل(مبلغ اسمی)
نرخ بهره اوراق(سود تضمین شده اوراق)
تاریخ پرداخت بهره (سود تضمین شده)
سررسید اوراق
تاریخی است که روی ورقه قرضه جهت پرداخت بهره معین شده است
تاریخی است که صادر کننده اوراق مکلف است مبلغ اسمی این اوراق را به دارنده آن پرداخت نماید
انواع اوراق قرضه:
اوراق قرضه با نام
اوراق قرضه تضمین شده
اوراق قرضه قابل باز خرید
اوراق قرضه معمولی
اوراق قرضه شناور
اوراق قرضه بنجل
اوراق قرضه بی نام
اوراق قرضه تضمین نشده
اوراق قرضه قابل تبد یل به سهام
اوراق قرضه درآمدی
اوراق قرضه بدون بهره
اوراق قرضه نوبتی
اوراق قرضه با نام
اوراق قرضه بی نام
در وجه شخص معینی صادر می شود.
نام خریدار در دفاتر صادر کننده اوراق تجاری ثبت می شود.
در وجه شخص معینی صادر نمی شود.
اوراق قرضه تضمین شده
اوراق قرضه تضمین نشده
اوراق قرضه با وثیقه
اوراق قرضه بدون وثیقه
اوراق قرضه قابل باز خرید
اوراق قرضه قابل تبد یل به سهام
امکان باز خرید اوراق قرضه قبل از زمان سر رسید
امکان تبدیل اوراق قرضه به تعداد معینی از سهام عادی
اوراق قرضه معمولی
بهره ثابت
سر رسید معین
اوراق قرضه درآمدی
عدم الزام در پرداخت بهره
اوراق قرضه شناور
بهره متغیر
اوراق قرضه بدون بهره
عدم وجود کوپن بهره
اوراق قرضه بنجل
عدم توانایی در پرداخت بهره
اوراق قرضه نوبتی
سر رسید در تاریخ های متغیر
ویژگی های اوراق قرضه
وسیله اعطای اعتبار
تاریخ سررسید معین
ارزش اسمی
قراداد
حق رای
اولویت هنگام ورشکستگی
وثیقه
امین
سود اوراق قرضه
مبلغ سود سالانه که طی دوره نگهداری اوراق قرضه به صاحب آن تعلق می گیرد، کوپن قرضه نامیده می شود.
مبلغ سود سالانه اوراق قرضه با نرخ ثابت و از پیش تعیین شده ، از حاصل ضرب نرخ بهره در مبلغ اسمی قرضه به دست می آید. اگر سود در دوره های کمتر از یک سال (مثلا شش ماهه، سه ماهه یا ماهانه) پرداخت شود، مبلغ سود سالانه به تناسب بین این مقاطع تقسیم می شود.
درجه بندی ریسک اوراق قرضه
معمولاً سرمایه گذارها مرغوبیت اوراق قرضه را براساس میزان ریسک و بازده آن، مورد ارزیابى قرار مى دهند. نرخ بازده تا سررسید اوراق قرضه شاخص خوبى براى تعیین نرخ بازدهى آنها است، ولى هیچ شاخص کمّى وجود ندارد تا بتوان با آن ریسک اوراق قرضه را اندازه گیرى کرد. منظور از ریسک اوراق قرضه احتمال عدم توانائى شرکت در پرداخت به موقع بهره یا بازپرداخت اصل مبلغ ورقه قرضه است.
مزایا اوراق قرضه
تامین مالى از طریق انتشار اوراق قرضه داراى پنج مزیت به شرح زیر است:
1. هزینه خاص سرمایه مربوط به اوراق قرضه از هزینه خاص سرمایه مربوط به سهام ممتاز کمتر است.
2. معمولاً گرفتن وام هاى بلندمدت از طریق انتشار اوراق قرضه بر وام هاى کوتاه مدتى که باید مرتب آنها را تجدید یا تمدید کرد ارجحیت دارد.
3. اوراق قرضه اى که قابل بازخرید هستند به شرکت این امکان را مى دهند که در زمانى که نرخ بهره کاهش مى یابد، اوراق قرضه را بازخرید کرده، اوراق قرضه با نرخ بهره کمترى را جانشین آن کند.
4. دارندگان اوراق قرضه، در مجمع عمومى شرکت حق راى ندارند (برعکس سهامداران)؛ بنابراین، آنها نمى توانند در مورد مسائل مربوط به کنترل و اداره شرکت نظر بدهند.
۵. فروش اوراق قرضه نوعى اهرم مالى به وجود مى آورد.
معایب اوراق قرضه
انتشار اوراق قرضه براى تامین مالى داراى چندین نقطه ضعف است. برخى از آنها از این قرار است:
1. اگر شرکت نتواند معادل هزینه بهره اوراق قرضه بازدهى به دست آورد، اهرم مالى اى که از طریق انتشار اوراق بهاءدار (با بهره ثابت) به وجود مى آید باعث افت شدید سود هر سهم خواهد شد.
۲. شرکت مجبور است اصل و بهره اوراق قرضه را در موعد مقرر بپردازد.
۳. به لحاظ ساختار سرمایه، تصور بر این است که هر شرکتى فقط مى تواند تعداد محدودى وام بگیرد.
۴. شاید شرایط حاکم بر بازار به گونه اى باشد که انتشار اوراق قرضه و تامین مالى از این منبع کار مطلوبى نباشد.
۵. شرایط با قید و بندهاى منفى که در قرارداد اوراق قرضه گنجانده مى شود، احیاناً مانع بسیارى از فعالیت هاى شرکت خواهد شد.
منابع
1- مروری جامع بر حسابداری مالی، دکترایرج نوروش- دکتر ساسان مهرانی- دکتر غلامرضا کرمی- محمد مرادی، چاپ پنجم- 1388، انتشارات کتاب نو.
2- اصول حسابداری 2، دکتر ایرج نوروش- دکتر فیض اله شیرزادی، چاپ بیست و نهم – 1387، انتشارات کتاب نو.
3- مدیریت مالی، دکتر حسن قالیباف اصل، چاپ هشتم – 1389، انتشارات پوران پژوهش.
4- مدیریت مالی، دکتر رضا تهرانی، چاپ هشتم- 1389، انتشارات نگاه دانش.
در پایان ازهمه شما عزیزان که وقت خود را در خدمت ما گذاشتید صمیمانه تشکر می کنیم.