مقاله عوامل اجتماعی موثر بر خشونت علیه زنان
فصل اول بررسی عوامل اجتماعی موثر بر خشونت علیه زنان
-1-1 چکیده
ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻧﺴﺎن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺗﻼش ﺑﺮای ﺣﻔﻆ ﺑﻘﺎﺳﺖ. ﺑﺎ وﺟﻮد اﺧﺘﻼﻓﺎت ﺑﺴﯿﺎر در
آداب و رﺳﻮم ﺟﻮاﻣﻊ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ آﻧﻬﺎ در ﺑﺴﺘﺮ زﻣﺎن ازدواج ﯾﮑﯽ از ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮدی
اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﺑﺸﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده اﺳﺖ. در ﺗﻤﺎم ادﯾﺎن اﻟﻬﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮوز ﻣﺸﮑﻼت
ﻓﺮاوان در راه زﻧﺪﮔﯽ زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ و ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﺎﻧﻮن ﮔﺮم ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻮده و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ زﯾﺮ
ﺑﻨﺎی اوﻟﯿﻪ ﻟﻐﺰش در زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺸﺘﺮک را ﺑﺴﺎزد. در واﻗﻊ ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺎ ﺑﺴﺎﻣﺎن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﻓﺮزﻧﺪان ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ
ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. واﻗﻌﯿﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺎء درون و ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻮاده رواﺑﻂ زن و ﻣﺮد را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ
ﻗﺮار داده و ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻮردن ﺗﻌﺎدل اوﻟﯿﻪ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.
در ازدواج ﻋﺸﻖ و ﺧﺸﻮﻧﺖ دو واژه ﻣﺘﺪاول اﻣﺎ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﺣﺴﺎﺳﯽ، ﻋﺎﻃﻔﯽ، ﻋﻘﻼﻧﯽ و رﻓﺘﺎری ﻫﻤﻮاره
ﻣﻄﺮح ﺑﻮده اﻧﺪ.
ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﯾﮑﯽ از ﭼﺎﻟﺸﻬﺎی ﻧﻮ در زﻣﯿﻨﻪ ازدواج و رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ زوﺟﯿﻦ ﮐﻪ آﺛﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ
ﻣﺨﺮﺑﯽ را ﺑﺮ ﺑﺎﻓﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﻬﺎد ﺧﺎﻧﻮاده وارد ﻣﯽ ﺳﺎزد و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺤﺮان ﻣﻄﺮح ﺷﻮد، اﻓﺰاﯾﺶ آزار،
ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی و ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ. (ﻟﻄﻔﯽ ، 55: 1386)
اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن و ﺑﺪ رﻓﺘﺎری ﺑﺎ آﻧﻬﺎ از راﯾﺞ ﺗﺮﯾﻦ ﺟﺮاﺋﻢ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و از ﻋﺮﯾﺎن ﺗﺮﯾﻦ ﺟﻠﻮه ﻫﺎی ﻣﺮد ﺳﺎﻻری
در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎم ﻣﻠﯿﺘﻬﺎ، ﻃﺒﻘﺎت و ﮔﺮوﻫﻬﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد. ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ
ﺗﺎرﯾﺨﯽ، ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﺟﺮم را ﺑﺎﯾﺪ در اﺳﻄﻮره ﻫﺎ و داﺳﺘﺎﻧﻬﺎی دﯾﻨﯽ، ﻧﻈﯿﺮ ﻫﺎﺑﯿﻞ و ﻗﺎﺑﯿﻞ ﺳﺮاغ ﮔﺮﻓﺖ، واژه ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ
و ﺑﺰه دﯾﺪه ﻧﯿﺰ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر در ﻣﻮرد ﺑﺎ دﺧﺘﺮان ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﻓﺮاﺋﺾ ﻣﺬﻫﺒﯽ ﺑﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﮕﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﮑﺎر
ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده از زﻧﺎن ﻣﺸﮑﻞ ﺗﺎزه ای ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﻠﮑﻪ ﻗﺪﻣﺘﯽ ﺑﻪ ﻗﺪر ﮐﻬﻦ ﺗﺮﯾﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﺎ
دارد. (ﮔﯿﺲ، 5 : ،1377)٢
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زن در ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺘﺪاوﻟﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮﯾﻦ اﻓﺮاد ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻮﻫﺮ
ﺑﻪ وﻗﻮع ﻣﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪد. ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﺷﺎﯾﻌﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ، ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﮑﺮار، ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﮔﺰارش
ﺑﻪ ﭘﻠﯿﺲ و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮارض اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، رواﻧﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺷﯿﻮع آن در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﯿﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ.
ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺑﯿﺶ از ﻧﯿﻤﯽ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ وﺟﻮد دارد. از ﻫﺮ ﭼﻬﺎر زن ﯾﮏ ﻧﻔﺮ در ﻣﻌﺮض
ﺧﺸﻮﻧﺖ اﺳﺖ. ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﯾﮏ ﺳﻮم زﻧﺎن ﺟﻬﺎن ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ. آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮی
ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮ روی زن ﻣﯽ ﮔﺬارد ﺑﯿﺶ از آﻧﮑﻪ ﺟﺴﻢ زن را ﺑﺨﺮاﺷﺪ، روح او را ﺟﺮﯾﺤﻪ دار ﮐﺮده و از او ﻣﻮﺟﻮدی
ﺑﯽ اراده و ﻣﻔﻌﻮل و ﻣﻨﻔﻌﻞ ﻣﯽ ﺳﺎزد، ﺳﻼﻣﺖ و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ او را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد و اﻣﯿﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ در او را ﮐﺎﻫﺶ
ﻣﯽ دﻫﺪ و ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده در ﻫﻤﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ.
ﺑﺪ رﻓﺘﺎری ﻋﻠﯿﻪ زن ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎی ﺷﮑﺴﺘﻪ، ﺳﻮﺧﺘﮕﯿﻬﺎی درﺟﻪ ﺳﻪ و ﺳﺎﯾﺮ آﺳﯿﺒﻬﺎی ﺟﺴﻤﯽ، ﻣﻮﺟﺐ ﻋﻮاﻗﺐ
ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﯽ ﭘﺎﯾﺪار ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ، اﻗﺪام ﺑﻪ ﺧﻮدﮐﺸﯽ و ﺑﺮوز آﺳﯿﺐ و اﺳﺘﺮس ﭘﺲ از ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. (ﺑﻼﻟﯽ
ﻣﯿﺒﺪی، ﺣﺴﻨﯽ، 72 :1385)
ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻧﻈﺮ دارد ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن را در ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﺑﺮرﺳﯽ
ﻧﻤﺎﯾﺪ .
1-2- ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺎﻧﻌﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺑﺮاﺑﺮی، ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺻﻠﺢ اﺳﺖ. ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮﺧﻮرداری زﻧﺎن را از
ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادﯾﻬﺎی ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ، ﻧﻘﺾ، ﺗﻀﯿﻊ و ﯾﺎ ﺳﻠﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ دﯾﺮﯾﻨﻪ در ﺣﻔﻆ و ارﺗﻘﺎء اﯾﻦ ﺣﻘﻮق و
آزادی در ﻣﻮرد اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺎﯾﻪ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻫﻤﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎﺳﺖ."اﺻﻄﻼح ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن" ﺑﻪ ﻫﺮ ﻓﻌﻞ
ﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﯿﺰ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﻣﺆﻧﺚ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ آﺳﯿﺐ دﯾﺪﮔﯽ ﯾﺎ رﻧﺞ رواﻧﯽ و ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ و ﺟﻨﺴﯽ
آﻧﺎن ﺷﻮد. ﺳﻮال ﻣﻬﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﯽ ﺷﻮد؟ اﮔﺮ ﺑﭙﺬﯾﺮﯾﻢ ﺧﺸﻮﻧﺖ ٣
ﻫﻤﻮاره ﻋﻤﻠﯽ ﻧﺎﻣﺸﺮوع اﺳﺖ، ﭼﺮا ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺮدان ﺑﺪان ﻣﺘﻮﺳﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺪان دﺳﺖ ﻧﻤﯽ
زﻧﻨﺪ؟( رﺋﯿﺴﯽ ﺳﺮ ﺗﺸﻨﯿﺰی، 46 – 47 : ،1381)
از ﻟﺤﺎظ آﻣﺎری، ﯾﮏ ﻓﺮد در ﻫﺮ ﺳﻨﯽ و ﯾﺎ از ﻫﺮ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺣﺘﻤﺎل دارد ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻪ در ﻣﻌﺮض ﺣﻤﻠﻪ
ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ واﻗﻊ ﮔﺮدد ﺗﺎ در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ. در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن از ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻗﺘﻞ ﯾﮏ ﻗﺘﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮑﯽ از اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮاده
ﻋﻠﯿﻪ دﯾﮕﺮی ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.(آﻧﺘﻮﻧﯽ ﮔﯿﺪﻧﺰ، 1384، ص 449)
زﻧﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﯿﻤﯽ از ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﺸﺮی ﻗﺮﻧﻬﺎﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ رﯾﺸﻪ
در زﻣﺎﻧﯽ دارد ﮐﻪ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﺑﺮای اﻧﺴﺎن ﻣﻌﻨﺎ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد و ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ زن و ﻓﺮزﻧﺪ از اﻣﻮال ﻓﺮد ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪﻧﺪ.
(311 :،1385،ﻓﺎﻧﯿﺪ)
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رواج ﻫﻤﺴﺮ آزاری در ﺟﻮاﻣﻊ و ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺳﻮء آن ﺑﺮ ﻣﺎدران و ﻓﺮزﻧﺪان، ﺑﺎزﺗﺎب آزار زﻧﺎن در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﯿﻦ
اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر وﺳﯿﻊ ﺑﻮده اﺳﺖ.
ﻫﻤﺴﺮ آزاری ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ از آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ راﯾﺞ ﺗﺮ اﺳﺖ. در واﻗﻊ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن اﻣﺮی ﺟﻬﺎﻧﯽ
اﺳﺖ. ﻃﺒﻖ آﻣﺎر ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ (1997) از ﻫﺮ ﺳﻪ زن ﯾﮏ زن در ﻃﻮل زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد
ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ واﻗﻊ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺣﺪود ﭼﻬﺎر ﻣﯿﻠﯿﻮن از زﻧﺎن آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ در ﻃﻮل 12 ﻣﺎه، ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏ ﺑﺎر ﻣﻮرد
ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﺷﺪﯾﺪ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ از 30 ﺗﺎ 35 درﺻﺪ زﻧﺎن آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﮔﯿﺮ آزار ﺟﺴﻤﯽ
ﻫﺴﺘﻨﺪ، 15 ﺗﺎ 25 درﺻﺪ آﻧﺎن ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎرداری ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. (ﺷﻤﺲ
اﺳﻔﻨﺪ آﺑﺎد، 43: 1382)
ﻃﺒﻖ ﮔﺰارش ﺳﺎزﻣﺎن اف. ﺑﯽ. آی. در ﺳﺎل 1992 در آﻣﺮﯾﮑﺎ، از ﻫﺮ ده ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ زن، ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮﻫﺮ و ﯾﺎ دوﺳﺖ
ﭘﺴﺮ ﺧﻮد ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. در ﮐﺸﻮر ﮐﻠﻤﺒﯿﺎ ﺑﯿﺶ از 20 درﺻﺪ زﻧﺎن ﻣﻮرد آزار ﻟﻔﻈﯽ ﯾﺎ رواﻧﯽ ﺷﻮﻫﺮان ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﯽ
ﮔﯿﺮﻧﺪ. در ﺷﻬﺮ ﺳﺎﻧﺘﯿﺎﮔﻮ (ﮐﺸﻮر ﺷﯿﻠﯽ)، 63 درﺻﺪ از زﻧﺎن ﻣﻮرد آزار ﺟﺴﻤﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺴﺮآزاری
ﮔﺰارش ﺷﺪه در ﮐﻨﯿﺎ 43 درﺻﺪ، در ﮐﺎﻧﺎدا در ﺳﺎل 1982 ﻣﯿﺰان ﺧﺸﻮﻧﺖ 62%، در ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن 22 ﺗﺎ 60 درﺻﺪ و در ٤
آﻟﺒﺎﻧﯽ 40 ﺗﺎ 80 درﺻﺪ اﺳﺖ. در اﯾﺮان ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﻏﺎﻟﺒﺎً از ﺳﺎﻟﻬﺎی ﻧﺨﺴﺖ ازدواج آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد. در
ﺳﺎل 1375، از ﻫﺮ 100 زن آزار دﯾﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ، 81 ﻣﻮرد ﭘﯿﺶ از ﭘﺎﯾﺎن اوﻟﯿﻦ ﺳﺎل
ازدواج ﻣﻮرد آزار و اذﯾﺖ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ. (ﮔﯿﺲ، 7 : ،1377).
ﻃﺒﻖ آﻣﺎر در ﻫﺮ 12 ﺛﺎﻧﯿﻪ ﯾﮏ زن ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد واز ﻫﺮ 10 زوج 6 زوج دﺳﺖ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧﺖ
ﺑﺎر ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ و زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﺷﺪه اﻧﺪ، 8 ﺑﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺑﻘﯿﻪ زﻧﺎن اﻣﮑﺎن و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺳﺘﻢ ﮐﺮدن ﺑﻪ
ﮐﻮدﮐﺎﻧﺸﺎن را دارﻧﺪ. (ﻟﻄﻔﯽ، 5 : ،1386)
ﺧﺎﻧﻮاده ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس اﺟﺘﻤﺎع ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺎ وﺟﻮد دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺧﺎﻧﻮاده و ﻧﻘﺸﻬﺎی ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ، ﺑﯽ
ﺗﺮدﯾﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﻤﭽﻨﺎن ﯾﮑﯽ از ارﮐﺎن و ﻧﻬﺎدﻫﺎی اﺻﻠﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﺑﻪ اﻋﻀﺎی ﺧﻮد اﺣﺴﺎس اﻣﻨﯿﺖ
و آراﻣﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ و ﻃﯽ ﻫﺰاران ﺳﺎل ﭘﺎﯾﺪارﺗﺮﯾﻦ و ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ ﺣﻔﻆ وﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﻋﺎﻣﻞ اﻧﺘﻘﺎل آﻧﻬﺎ
ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ.
اﻧﺴﺎﻧﻬﺎی ﺳﺎﻟﻢ و رﺷﺪ ﯾﺎﻓﺘﻪ در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎی ﺳﺎﻟﻢ ﭘﺮورش ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ وآﺳﯿﺒﻬﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎی ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ
ﻧﺸﺄت ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﺳﻼﻣﺖ ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﮔﺮو ﺳﻼﻣﺖ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺳﻼﻣﺖ ﺧﺎﻧﻮاده در ﮔﺮو ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از رواﺑﻂ و
ﺗﻌﺎﻣﻼﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﯿﻦ اﻓﺮاد ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻮاده وﺟﻮد دارد. (ﺣﻀﻮری، 77 : ،1385)
زن در ﭼﺎرﭼﻮب ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻫﻞ ﻣﺪارا اﺳﺖ و ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ اﺻﻞ ﻣﺪارا در زﻧﺎن ﻣﺎ، ﮔﺎه ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه
ﮐﻪ او ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻖ اﻋﺘﺮاض ﻫﻢ دارد. زن ﺣﻘﻮق ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻧﺴﺎﻧﯽ از ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺮده
اﺳﺖ، ﭼﺮا ﮐﻪ اﮔﺮ زﻣﺎﻧﯽ در رواﺑﻂ ﺧﻮد ﻓﺮاﺗﺮ از اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﺑﺮود و ﺷﺮوع ﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﺟﺎری ﺧﻮد را
ﺑﮑﻨﺪ ﺑﻪ او اﻧﮓ ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎری ﺧﻮاﻫﻨﺪ زد. (ﻣﺎﺳﻮری، 76 : ،1381)
ﺗﺎ ﺣﺪود ﺳﻪ دﻫﻪ ﻗﺒﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻪ را اﻣﺮی اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و آن را ﺧﺎص ﺧﺎﻧﻮاده
ﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ دارای ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺎدی، ﺳﻄﺢ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﻼق ﺑﻮده اﻧﺪ، اﻣﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ
ﺑﺮ ﺧﻼف ﺗﺼﻮر راﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﻣﯿﺎن ﻫﻤﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ وﺟﻮد دارد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ در ٥
ﺧﺎﻧﻮاده زﻧﺎن و ﮐﻮدﮐﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﻓﻘﻂ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺻﺪﻣﻪ دﯾﺪن ﯾﮏ زن ﻧﻤﯽ ﺷﻮد، ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت
ﻧﺸﺎن ﻣﯽ د ﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻣﺎدر ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺪر در دوران ﮐﻮدﮐﯽ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﻮﻫﯿﻦ و ﺗﺤﻘﯿﺮ ﻣﺎدر ﺗﻮﺳﻂ
ﭘﺪر ﺳﺒﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﻮدک دﯾﺮوز ﻋﺎﻣﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻣﺮوز ﺷﻮد. (اﻋﺰازی، 1376)
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﭘﺪﯾﺪه ای اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﮐﻠﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﻋﻠﺖ وﻗﻮع ﺧﺸﻮﻧﺖ را ﺗﺒﯿﯿﻦ ﮐﺮد ﺑﻠﮑﻪ
ﺑﺎﯾﺪ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﺿﺎرب و ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه را از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ، ﺟﺎﻣﻌﻪ
ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار داد. ﻧﻈﺮ ﯾﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻄﺮح ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮ
راﺑﻄﻪ ﻣﯿﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ و ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ دارﻧﺪ. (اﻋﺰازی، 191 : ،1383)
در ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ای ﺷﮑﻠﻬﺎی ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ، دﯾﻨﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻫﻤﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. در اﯾﺮان ﺧﺸﻮﻧﺖ
ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰاری ﺑﺮای ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻗﺪرت ﻣﺮداﻧﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ در دو ﺣﻮزه ﺧﺼﻮﺻﯽ
و ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ. ﺣﻮزه ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪرو وﺷﻮﻫﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و از ﺣﻮزه ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﯽ
ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮاردی ﭼﻮن آداب و رﺳﻮم، ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻔﺎﻫﯽ و ﻣﮑﺘﻮب، ﻧﻬﺎدﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻧﻈﺎم ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ اﺷﺎره ﮐﺮد.
(رﺋﯿﺴﯽ ﺳﺮﺗﺸﻨﯿﺰی، 47 : ،1381)
ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت در اﯾﺮان زﻧﺎن ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدان اﻗﺪام ﺑﻪ از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﺧﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺧﻮد ﺳﻮزی ﻧﯿﺰ ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﯾﻌﺘﺮﯾﻦ
روﺷﻬﺎی ﺧﻮدﮐﺸﯽ زﻧﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ آﻧﺮا ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﻬﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻫﻨﻮز
ﺑﺴﯿﺎری از ارزﺷﻬﺎ و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎی ﺳﻨﺘﯽ ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ و ﻣﺮد ﺳﺎﻻری ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻧﮕﺮش در اﯾﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ
ﻋﺸﺎﯾﺮی ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، در اﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﻣﺮد ﺳﺎﻻر ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﻧﺘﻈﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ از زن، ﺗﺴﻠﯿﻢ و اﻃﺎﻋﺖ ﺑﯽ ﭼﻮن
و ﭼﺮا در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ. آﻧﺎن در ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺧﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻪ و در وﺿﻌﯿﺖ
اﻧﻔﻌﺎﻟﯽ ﻗﺮار دارﻧﺪ. ﻣﺤﺮوم ﺑﻮدن از ﺣﻀﻮر در ﺟﺎﻣﻌﻪ و دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻓﺮﺻﺘﻬﺎی ﺷﻐﻠﯽ ﺳﺒﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ازدواج و
ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮای زﻧﺎن ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻫﺪف ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﯾﺪ. (ﻗﺎﺳﻤﯽ، 275 : 1385 )٦
و ﻫﻤﭽﻮن دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﯾﺮان ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺿﻌﯿﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ و از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﺮد
ﺳﺎﻻراﻧﻪ در ﺧﺎﻧﻮاده و ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻮدن ﺣﺮﯾﻢ ﺧﺎﻧﻮاده، در ﺻﻮرت ﭘﯿﺶ آﻣﺪن ﺧﺸﻮﻧﺖ زوﺟﯿﻦ اﻓﺮاد ﻧﻤﯽ
ﺗﻮاﻧﻨﺪ دﺧﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪاﻧﯽ در رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ زن و ﻣﺮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﻃﺮﻓﯿﻦ و دﻋﻮت ﺑﻪ ﻣﺪارا اﮐﺘﻔﺎ ﻣﯽ
ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد، ﻗﺎﻧﻮن اﺟﺎزه دﺧﺎﻟﺖ در زﻧﺪﮔﯽ زن و ﺷﻮﻫﺮ را ﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺸﺎوره ﻫﻢ ﻧﻤﯽ
دﻫﺪ و اﯾﻦ ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﺸﮑﻞ ﺧﺎﻧﻮاده را ﺣﻞ ﮐﻨﻨﺪ.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ زن در ﺧﺎﻧﻮاده و ﺑﻪ وﯾﮋه ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺬﯾﺮی و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﺴﻠﻬﺎی آﺗﯽ دارد:
ﺳﻮال اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﺒﺐ ﺑﺮوز ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد؟ ﮐﻪ ﺿﻤﻦ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ
اﯾﻦ ﻋﻠﻞ و ﻋﻮاﻣﻞ از دﯾﺪﮔﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.
1-3- ﺿﺮورت و اﻫﻤﯿﺖ ﺗﺤﻘﯿﻖ :
ﺧﺎﻧﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه اﻣﻨﯿﺖ و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﺗﺼﻮر ﻣﯽ ﺷﻮد، اﻣﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﺑﺨﺸﯽ از ﺗﺠﺮﺑﮥ ﺑﺴﯿﺎری از زﻧﺎن
اﺳﺖ. (ﮔﯿﺪﻧﺰ، 218 : ،1384)
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن در واﻗﻊ ﯾﮑﯽ از ﺟﻠﻮه ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻧﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯿﺎن زﻧﺎن و ﻣﺮدان در ﺑﺮﺧﻮرداری از ﻗﺪرت در
ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ اﺳﺖ، ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﻣﺮدان ﺑﺮ زﻧﺎن و اﻋﻤﺎل ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻫﺎﯾﯽ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن و ﻣﺤﺮوم ﮐﺮدن آﻧﺎن از ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎﻣﻞ
ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. (ﻟﻄﻔﯽ، 61: 1386)
ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدی ﻫﻤﺴﺮ و ﺷﺮﯾﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﻣﻮرد ﺷﮑﻨﺠﻪ و اذﯾﺖ و آزار ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻓﮑﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ
ﺟﺮﯾﺤﻪ دار ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺑﻠﮑﻪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﺧﺎﺻﯽ را در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮ ﻣﯽ اﻧﮕﯿﺰد و اﯾﻦ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﺑﺮای ﻓﺮد ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﻪ
ﻫﻤﺮاه دارد، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪان آن ﺧﺎﻧﻮاده و ﮐﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ آﺳﯿﺐ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ. (ﻃﺮزی، 118 :1385)
ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ ﭘﻮﺷﯿﺪه و ﭘﻨﻬﺎن ﻧﯿﺴﺖ و ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﻋﺪه زﯾﺎدی دﭼﺎر
ﻋﻮارض ﻧﺎﻫﻨﺠﺎر ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.٧
زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺻﺪﻣﺎت ﺷﺪﯾﺪ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ،اﺛﺮات رواﻧﯽ ﺟﺒﺮان ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی از
ﺟﻠﻤﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻣﺰﻣﻦ، اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ، اﺿﻄﺮاب و اﺧﺘﻼﻻت روان ﺗﻨﯽ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮرﺳﯽ رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ رﯾﺸﻪ ﺑﺴﯿﺎری از اﻧﺤﺮاﻓﺎت و ﻣﺸﮑﻼت ﻋﺎﻃﻔﯽ و رواﻧﯽ ﮐﻮدﮐﺎن
و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎی ﭘﺮ ﺗﻨﺶ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻓﻮق، ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﺣﯿﺜﯿﺖ و ﮐﺮاﻣﺖ
واﻻی زن و ﻋﺪم اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ و ﺧﻮد ﺑﺎوری و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﺠﺎد ﺗﺮس و ﻋﺪم اﻣﻨﯿﺖ در زﻧﺪﮔﯽ زﻧﺎن و ﻣﻨﺎﻓﯽ ﺣﻘﻮق
ﺑﺸﺮ و آزادی و ﻣﺎﻧﻌﯽ ﻓﺮاروی اﻫﺪاف ﺑﺮاﺑﺮی و ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺻﻠﺢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻠﻞ و ﻋﻮاﻣﻞ آن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ
ﮐﻠﯿﺪی ﺟﻬﺖ ﮔﺸﻮدن درﻫﺎی ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺎﺷﺪ.( ﺣﻀﻮری، 79 : ،1385)
ﺧﺎﻧﻮاده آﺳﯿﺐ دﯾﺪه ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻧﯿﺰ در ﻣﻌﺮض آﺳﯿﺐ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ، ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎی آﺳﯿﺐ دﯾﺪه ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻮد ﺑﺎ
ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﯿﺰ از وﺿﻌﯿﺖ ﭘﺪﯾﺪ
آﻣﺪه ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻣﺘﻀﺮر ﺷﺪه و زﻣﯿﻨﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ آﺳﯿﺒﻬﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را از ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﺟﺘﻤﺎع ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ آورد.
ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎی آﺳﯿﺐ دﯾﺪه ﻧﺎﮐﺎرآﻣﺪی و ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی آﻧﻬﺎ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺎﻧﻮاده
ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ وﻇﺎﯾﻒ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی و ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ اﯾﻔﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺴﯿﺎری از آﺳﯿﺒﻬﺎ و
اﻧﺤﺮاﻓﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دﯾﮕﺮ از ﺟﻠﻤﻪ ﻃﻼق، ﮐﻮدک آزاری،اﻋﺘﯿﺎد ﺟﻮاﻧﺎن، ﺟﻮاﻧﺎن ﻓﺮاری و ﺑﺰﻫﮑﺎری و … ﻧﺘﯿﺠﻪ
ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ دارای وﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﺧﺎﺻﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ آن راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺮد و زن و ﮐﻮدﮐﺎن راﺑﻄﻪ ای ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ
دﯾﮕﺮان اﺟﺎزه دﺧﺎﻟﺖ در آن را ﻧﺪارﻧﺪ، ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ در اﻣﺎﮐﻦ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻧﯿﺰ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد، دﯾﮕﺮان
از دﺧﺎﻟﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در آن ﺧﻮدداری ﮐﺮده، اﺣﯿﺎﻧﺎً ﺑﻪ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﯾﺎ ﺳﺮزﻧﺶ اﮐﺘﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ
و ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻮﺟﻮد و از ﺟﻠﻤﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﺮد ﺳﺎﻻراﻧﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، زﻧﺎن ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ در اﮐﺜﺮ ﻣﻮاﻗﻊ
ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻃﻼق ﻧﺒﻮده و ﮔﺎﻫﯽ ﺧﻮدﮐﺸﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻃﻼق ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. ﮔﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ زوﺟﯿﻦ
ﺷﺪت ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و ﺑﻪ ﮐﺘﮏ ﮐﺎری و ﻗﻬﺮ ﮐﺮدن ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﺪ، دﺧﺎﻟﺖ ﺧﺎﻧﻮاده در ﺣﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﻬﺪ از ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻮده و ٨
ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻮﻗﻊ از زﻧﺎن، ﺗﺤﻤﻞ رﻓﺘﺎر ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ رﻓﺘﺎر ﺧﻮد اوﺳﺖ، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻌﺎرض را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﯽ
اﻧﺠﺎﻣﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﯿﺎورد. و ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ دارا ﺑﻮدن ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ آﻣﺎر ﺧﻮد ﺳﻮزی زﻧﺎن در ﺷﻬﺮ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺳﻄﺢ
ﮐﺸﻮر ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺮوﯾﻦ ﺑﺨﺘﯿﺎر ﻧﮋاد در ﮐﺘﺎب " زﻧﺎن ﺳﻮﺧﺘﻪ" ﮐﻪ در ﺳﺎل 1382 در ﺗﻬﺮان ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ در ﻣﻮرد ﻋﻠﺖ
ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﻣﯿﺰان ﺧﻮدﮐﺸﯽ در اﯾﻦ اﺳﺘﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ، ﮐﻪ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﯽ زﻧﺎن و اﻃﻼع از اﯾﻨﮑﻪ ﭼﻪ ﺣﻘﻮﻗﯽ
از آﻧﺎن ﺳﻠﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ در ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪن ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺠﯽ ﻧﻘﺶ ﺑﺎزی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. (ﺷﺠﺎﻋﯽ، 47 :1383)
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺴﺄﻟﻪ ای ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﻣﻠﯽ اﺳﺖ. در اﯾﺮان ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ وﺟﻮد
دارد و اﯾﻨﮑﻪ آﻣﺎر ﻣﺸﺨﺼﯽ از آن در دﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ، ﻣﯽ ﺗﻮان آﺛﺎر و ﻧﻤﻮدﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﭼﺮﺧﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺮ زﻧﺎن در
ﺣﻮزه ﺧﺼﻮﺻﯽ و ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﺜﻞ ﺿﺮب و ﺟﺮح، و ﻗﺘﻞ و ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﻣﯿﺰان آن را ﺗﺨﻤﯿﻦ زد. ﻣﺜﻼً در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎی
68-71 در ﻋﺮض ﺳﻪ ﺳﺎل ﻣﯿﺰان ﺧﻮدﮐﺸﯽ در زاﺑﻞ 16 ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ آﻧﺮا ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن
داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ. (ﺷﺮﻓﺨﺎﻧﯽ 81 :1386)
ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻃﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎی 78-82 ﺑﯿﻦ 52/2-61 درﺻﺪ از اﻗﺪام ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﺧﻮدﮐﺸﯽ
در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن زاﺑﻞ را زﻧﺎن ﺗﺸﮑﯿﻞ داده اﻧﺪ. واﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﭘﺪﯾﺪه ﺧﻮدﮐﺸﯽ را در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن زاﺑﻞ از ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﺸﻮر
ﻣﺴﺘﺜﻨﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ، ﺷﯿﻮع آن در ﺑﯿﻦ زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان 15-30 ﺳﺎل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. (ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ)
ﻧﮑﺘﻪ ای ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮدن ﻣﯿﺰان وﻗﻮع و ﺷﯿﻮع اﯾﻦ ﺳﻨﺪرم در اﯾﺮان ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. در ﺳﺎﯾﺮ
ﮐﺸﻮرﻫﺎی اروﭘﺎﯾﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ ﮐﻪ آﻣﺎر دﻗﯿﻘﯽ در ﻣﻮرد ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ووﺿﻌﯿﺖ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد، ﺷﯿﻮع زن آزاری
در ﺣﺪ 30 ﺗﺎ 35 درﺻﺪ از زﻧﺪﮔﯽ ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮک ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻻزم اﺳﺖ در اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ای
ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد و ﻣﯿﺰان دﻗﯿﻖ ﺷﯿﻮع زن آزاری در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﻌﺪاد ﻣﻮارد ﺟﺪﯾﺪ ﻫﺮ ﺳﺎل ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدد و
ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﮐﻪ آﯾﺎ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه در ﺣﺎل رﺷﺪ اﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟ (ﻧﺎزﭘﺮور-1381)
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺎ ﺧﺎﻧﻮاده از اﻫﻤﯿﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﺧﻮرداراﺳﺖ، در ﻏﺎﻟﺐ زﻧﺎن اﯾﺮاﻧﯽ اﯾﻦ ﻧﮕﺮش
ﮐﻪ ﺣﻔﻆ ﺧﺎﻧﻮاد ه ﺑﺎ اﻫﻤﯿﺖ ﺗﺮ از ﺧﻮد آﻧﻬﺎ و ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺷﺎن اﺳﺖ،ﻋﻤﯿﻘﺎً وﺟﻮد دارد و آﻧﻬﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ و آزاری ﮐﻪ در ٩
ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻫﻤﺴﺮﺷﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ . ﻋﺎﻣﻞ اﺧﯿﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت و آﻣﺎر
ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ در اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط در داﺧﻞ ﮐﺸﻮر ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ.( ﻣﺮﮐﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت زﻧﺎن ،1379). اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ
ﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮد ﺿﺮورت و اﻫﻤﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﻤﺴﺮآزاری را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ .
ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ اﻧﺠﺎم ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ
ﺷﺪن ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬار ﺑﺮ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از اﯾﻦ ﻣﻌﻀﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮔﺎﻣﯽ ﻣﺆﺛﺮ در
ﺟﻬﺖ ﺣﻤﺎﯾﺖ از اﯾﻦ زﻧﺎن ﺳﺘﻤﺪﯾﺪه ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد.
ﻟﺬا ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ دﯾﮕﺮ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ زواﯾﺎی اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه و ﻫﯿﭽﮑﺲ
ﭘﻮﺷﯿﺪه ﻧﯿﺴﺖ.
1-4- اﻫﺪاف ﺗﺤﻘﯿﻖ:
اﻫﺪاف ﮐﻠﯽ:
ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ در ﺳﺎل 1389
اﻫﺪاف ﺟﺰﯾﯽ:
1- ﺗﻌﯿﯿﻦ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ وﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﻓﺮدی و ﻣﯿﺰان ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ
2- ﺗﻌﯿﯿﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺒﯽ ، ﻧﻮع ﺷﻐﻞ ، ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان و ﺗﺤﺼﯿﻼت زوﺟﯿﻦ و ﻣﯿﺰان
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن
3- ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ
1-5- ﺳﺆاﻻت ﺗﺤﻘﯿﻖ:
1- از دﯾﺪﮔﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﺎﻫﻞ ﻣﯿﺰان ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﻣﯿﺎن زﻧﺎن ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ ؟
2- ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻮﺛﺮ در ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﮐﺪاﻣﻨﺪ ؟
3- ﻣﯿﺰان ﺧﺸﻮﻧﺖ در زﻧﺎن ﺷﺎﻏﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﺎﻧﻪ دار ؟١٠
4- ﻣﯿﺰان ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﯿﻼت ﻫﻤﺴﺮ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ ؟
1-6- ﻓﺮﺿﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ
1-از دﯾﺪﮔﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت زوﺟﯿﻦ ﭼﻘﺪر در ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
2- از دﯾﺪﮔﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ اﺧﺘﻼف ﺳﻨﯽ زوﺟﯿﻦ ﭼﻘﺪر در ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
3- از دﯾﺪﮔﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﻣﯿﺰان درآﻣﺪ ﻣﺎﻫﯿﺎﻧﻪ زوﺟﯿﻦ ﭼﻘﺪر در ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
4- از دﯾﺪﮔﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﻃﻮل ﻣﺪت ازدواج زوﺟﯿﻦ ﭼﻘﺪر در ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
5- از دﯾﺪﮔﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان زوﺟﯿﻦ ﭼﻘﺪر در ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
6- از دﯾﺪﮔﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﻧﻮع ﺷﻐﻞ زوﺟﯿﻦ ﺗﺎ ﭼﻘﺪر در ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
7- از دﯾﺪﮔﺎه زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی زوﺟﯿﻦ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺒﯽ ﭼﻘﺪر در ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ
ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
1-7- ﺑﯿﺎن ﻣﺸﮑﻼت
ﯾﮑﯽ از راﻫﻬﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺸﮑﻼت و اراﺋﻪ راه ﺣﻠﻬﺎﯾﯽ ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻃﺮف ﮐﺮدن آﻧﻬﺎ ﻣﯽ
ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎس ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ دﯾﺪی ﺑﯽ ﻃﺮﻓﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻨﮕﺮد و آﻧﺎن را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دﻫﺪ
ﺷﺎﯾﺪ ﺳﺎﯾﺮ ارﮔﺎﻧﻬﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﭼﻨﯿﻦ دﯾﺪی ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت را
ﻧﺎدﯾﺪه ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺪون ﺷﮏ اﯾﻦ ﺧﻮد ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻬﻢ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺎﻋﺚ
ﻋﺪم ﻫﻤﮑﺎری ارﮔﺎﻧﻬﺎی ذﯾﺮﺑﻂ ﺷﺪ.
ﺗﻌﺪاد ﻣﻮارد ﻧﺎدر ﭘﮋوﻫﺶ و ﮐﺘﺎب در زﻣﯿﻨﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﺣﺎﮐﯽ از اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﺟﻮاﻣﻊ در
ﺟﻬﺖ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن، ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎی ﻋﻠﻤﯽ دﻗﯿﻖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺷﺪه اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﻨﺪ راﻫﯽ ﺑﻪ ﺳﻮی
ﻣﻘﺼﻮد ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﮑﺎری و ﻫﻤﺮاﻫﯽ دﻟﺴﻮزاﻧﮥ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ و ارﮔﺎﻧﻬﺎی ذﯾﺮﺑﻂ را ﻣﯽ ﻃﻠﺒﺪ.١١
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ آﻣﻮزش و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﻪ آن ﻧﻘﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ای در ﺗﻮﺳﻌﻪ
ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، اﮔﺮ ﺑﺘﻮان زﻣﯿﻨﻪ و ﺑﺴﺘﺮ ﻻزم را ﺑﺮای ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮد و از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﺗﺨﺼﺺ
اﯾﻦ ﻋﺰﯾﺰان در ﺟﻬﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی آﺗﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد، ﻣﯽ ﺗﻮان در راﺳﺘﺎی ﺗﺤﻘﻖ اﻫﺪاف ﺗﻮﺳﻌﻪ
اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﮔﺎم ﺑﺮداﺷﺖ. ﺑﻪ اﻣﯿﺪ روزی ﮐﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺧﻮﯾﺶ را در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﯿﺎﺑﺪ.
ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ از ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻮﺟﻮد در اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ، ﻋﺪم اﻋﺘﻤﺎد اﻓﺮاد ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ
ﺷﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮش زﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ (ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن) درآﯾﺪ ﮐﻪ
دارای ﮐﺎﺳﺘﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﺬا اﻣﯿﺪوارم در زﻣﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺎﺳﺘﯿﻬﺎی آن را ﺑﺨﺸﯿﺪه ﺑﺎﺷﯿﺪ
فصل دوم خشونت علیه زنان
1- ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ
ﺗﻌﺪادی از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﻃﯽ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﯾﺎ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻠﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن و راﻫﻬﺎی ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ
اﻧﺪ:
1- ﯾﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ و ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎ درﺑﺎره ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در اﯾﺮان، ﯾﮏ ﻃﺮح ﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﯽ
آن ﺗﻌﺪادی از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎن اﯾﺮاﻧﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺤﻤﻮد ﻗﺎﺿﯽ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ، ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﻣﺤﺴﻨﯽ ﺗﺒﺮﯾﺰی و ﺳﯿﺪ ﻫﺎدی
ﻣﺮﺟﺎﯾﯽ ﻣﺠﺮی آن ﺑﻮدﻧﺪ. ﺗﻌﺪادی از اﺳﺘﺎدان داﻧﺸﮕﺎه و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺻﺪﻫﺎ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ و ﭘﺮﺳﺸﮕﺮ در ﻗﺎﻟﺐ
اﯾﻦ ﻃﺮح در 28 اﺳﺘﺎن ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ 3
ﺳﺎل ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﯿﺪ. ﻣﺤﻤﻮد ﻗﺎﺿﯽ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﻣﺠﺮی اﯾﻦ ﻃﺮح ﻣﻠﯽ، ﺑﺮای ﺗﻮﺻﯿﻒ اﺑﻌﺎد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ
ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در اﯾﺮان، اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ آن را در ﻫﺸﺖ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪی ﮐﺮده اﺳﺖ: ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎی زﺑﺎﻧﯽ، رواﻧﯽ،
ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، ﺣﻘﻮﻗﯽ، ﺟﻨﺴﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی، ﻓﮑﺮی و آﻣﻮزﺷﯽ و ﻣﺨﺎﻃﺮات. آﻣﺎرﻫﺎی اﯾﻦ ﻃﺮح ﻣﻠﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ
ﮐﻪ 66 درﺻﺪ زﻧﺎن اﯾﺮاﻧﯽ، از اول زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺸﺘﺮﮐﺸﺎن ﺗﺎ ﮐﻨﻮن، ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏ ﺑﺎر ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ
اﻧﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﻣﯿﺰان و اﻧﻮاع ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ در اﺳﺘﺎﻧﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﯾﺮان از ﺗﻨﻮع و ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎی زﯾﺎد و
ﻣﻌﻨﺎداری ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ زﻧﺎن در ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس از اول زﻧﺪﮔﯽ
ﻣﺸﺘﺮک ﺧﻮد ﺗﺎ ﮐﻨﻮن، ﺑﯿﺸﺘﺮ از زﻧﺎن ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻘﺎط اﯾﺮان ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. اﻣﺎ در ﻣﯿﺎن زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ
ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ، اﯾﻦ زﻧﺎن زاﻫﺪاﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ و ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮده
اﻧﺪ. زﻧﺎن ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس در ﻃﻮل ﯾﮏ ﺳﺎل دﻓﻌﻪ ﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﻧﺪ و زﻧﺎن
ﯾﺎﺳﻮج ﺑﻪ دﻓﻌﺎت ﮐﻤﺘﺮی ﺑﺎ آن روﺑﺮو ﺷﺪه اﻧﺪ.( ﻗﺎﺳﻤﯽ: 269).
2- آﻗﺎی اﻣﺮاﷲ ﺳﺮﺗﺸﻨﯿﺰی در ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮآن " ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی
ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺷﻬﺮ ﮐﺮد ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ.١٤
اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﺳﺎل 1380 از ﺑﯿﻦ زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺷﻬﺮ ﮐﺮد واﻗﻊ در اﺳﺘﺎن ﭼﻬﺎرﻣﺤﺎل و ﺑﺨﺘﯿﺎری،
162 زوج (ﻣﺮدو زن) را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ دو ﺻﻮرت اﺳﻨﺎدی و ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ، ﺧﺸﻮﻧﺖ را از دﯾﺪ آﻧﺎن ﺑﺮرﺳﯽ
ﮐﺮده اﺳﺖ. ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن اﺷﺘﻐﺎل، ﺗﺤﺼﯿﻼت، آﺷﻨﺎﯾﯽ ﻗﺒﻞ از ازدواج، ﻧﻮع ازدواج (ﺗﺤﻤﯿﻠﯽ، اﺧﺘﯿﺎری)،
اﻗﺘﺪار ﻣﺮد در ﺧﺎﻧﻮاده، دﺧﺎﻟﺖ اﻃﺮاﻓﯿﺎن در ﻃﻮل دوران زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ و ﺗﻔﺎوت ﺳﻨﯽ را آزﻣﻮن ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﯾﺎﻓﺘﻪ
ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ اﻗﺘﺪار وﺳﻠﻄﻪ ﻣﺮد در ﺧﺎﻧﻮاده، ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ را در ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن دارد.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﻧﻮع ﺷﻐﻞ ﻣﺮد و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﯽ دار وﺟﻮد دارد، ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ در ﺑﯿﻦ ﮐﺎرﮔﺮان
ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ(33,1 درﺻﺪ از آﻧﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ) و در ﺑﯿﻦ ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ
وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ (3,3 درﺻﺪ از آﻧﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ). و ﻧﯿﺰ ﺑﯿﻦ ﺗﻔﺎوت ﻋﻼﺋﻖ زوﺟﯿﻦ و ﺑﯽ
ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎی ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﯽ داری را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ از ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ﺷﻬﺮی و روﺳﺘﺎﯾﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ در ﻣﺮاﮐﺰ
روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد.
در ﻣﻮرد ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻠﯿﻞ رﮔﺮﺳﯿﻮن در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ را
داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﻋﺒﺎرت از: اﻗﺘﺪار ﻣﺮد، ﺗﻀﺎد و ﺗﻔﺎوت ﻋﻼﺋﻖ ﺑﯿﻦ زن و ﻣﺮد، آﺷﻨﺎﯾﯽ ﻗﺒﻞ از ازدواج و دﺧﺎﻟﺖ اﻃﺮاﻓﯿﺎن
ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ.( ﺳﺮﺗﺸﻨﯿﺰی، 1381)
3- دﮐﺘﺮ ﻧﺎدﯾﺎ اﻣﯿﺪ ﺑﺨﺶ و ﺧﺎﻧﻢ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﺨﺘﯿﺎری در ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ای زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎ و آﺛﺎر
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻮاده" در ﻣﺮاﺟﻌﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﺎﺑﻞ در ﺳﺎل (1380) ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﯾﻦ
ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺮداﺧﻨﻪ اﻧﺪ.
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻃﯽ ﻣﺪت ﯾﮏ ﺳﺎل (از ﻓﺮوردﯾﻦ ﺗﺎ اﺳﻔﻨﺪ 1380) روی زﻧﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ
ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. از ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ، زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﻤﺴﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ
ﺑﻮدﻧﺪ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﻣﻮرد (183) و ﺳﺎﯾﺮ زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ، ﺑﻪ ١٥
ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ(325). اﺑﺰار ﺟﻤﻊ آوری داده ﻫﺎ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ای ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﻪ روش ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ
و ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ.
ﻃﺒﻖ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ در ﻣﯿﺎن ﻣﺮاﺟﻌﯿﻦ 36% ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻧﻮع
ﺟﺮاﺣﺖ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ و 13% از ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر و ﺧﺸﻮﻧﺖ را در رواﺑﻂ ﺟﻨﺴﯽ ﻋﻨﻮان
ﻧﻤﻮدﻧﺪ. ﺷﺎﯾﻊ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺤﻠﻬﺎی ﺟﺮاﺣﺖ ﺳﺮو ﮔﺮدن (22/3%) و ﺑﻌﺪ از آن اﻧﺪاﻣﻬﺎ ﺑﺎ (21/6%)ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ
اﺑﺰار آﺳﯿﺐ اﺟﺴﺎم ﺳﺨﺖ ﺑﻮدﻧﺪ(89/6%). ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻋﻠﺖ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن اﻋﺘﯿﺎد ﺑﺎ (31/1%)و ﻣﺸﮑﻼت
رﻓﺘﺎری (29%) ﺑﻮده اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺷﯿﻮع ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ
آﻣﺎرﻫﺎ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺑﺎﻻﺳﺖ و ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺟﺴﻤﯽ و رواﻧﯽ ﺷﺪ ﯾﺪی دارد. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آﺷﮑﺎر ﮐﺮد ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎ
درﮔﺮوه ﺳﻨﯽ 20-40 ﺳﺎل، زوﺟﯿﻦ ﺑﺎ ﻣﺪت ازدواج ﮐﻤﺘﺮ از 10 ﺳﺎل و ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان ﮐﻤﺘﺮ رخ ﻣﯽ دﻫﺪ. (اﻣﯿﺪ
ﺑﺨﺶ و ﺑﺨﺘﯿﺎری، 28 :1380)
4- دﮐﺘﺮ ﺣﺴﻦ ﺷﻤﺲ اﺳﻔﻨﺪ آﺑﺎدو ﺧﺎﻧﻢ ﺳﻮزان اﻣﺎﻣﯽ ﭘﻮر در ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺴﺮ آزاری
و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ آن" ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ.
در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ رواج ﻫﻤﺴﺮ آزاری و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ آن در ﻣﯿﺎن زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان از
اﻟﮕﻮی ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﻮﻓﯿﺖ و ﻫﻤﮑﺎران (1997)اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎری اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ را زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ 18 ﺗﺎ
40 ﺳﺎل ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺴﺮ آزاری را 81/7 درﺻﺪ ﮔﺰارش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﺸﺎن
ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ از ﻣﯿﺰان آن در ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎ (30 ﺗﺎ 35 درﺻﺪ) و ﮐﻨﯿﺎ (42 درﺻﺪ) ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ.
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺪت زﻣﺎن ازدواج ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺴﺮ آزاری ﮐﺎﻫﺶ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ و ﺗﺤﻤﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﻘﺎی
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ آن ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻃﺒﻖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﯿﻦ
ﻫﻤﺴﺮآزاری و ﺳﻦ زن راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﯽ داری وﺟﻮد دارد. ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻦ، زﻧﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﻫﻤﺴﺮ
آزاری ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻦ ﻣﺮد ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺴﺮ آزاری در وی اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ١٦
اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺤﺼﯿﻼت زن و ﺷﻮﻫﺮ از ﻫﻤﺴﺮ آزاری ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺴﺮآزاری در ﻣﺮداﻧﯽ ﮐﻪ زﻧﺎن آﻧﻬﺎ
دارای ﺗﺤﺼﯿﻼت ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽ داری ﮐﻤﺘﺮ از ﺑﻘﯿﻪ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯿﺰان
ﻫﻤﺴﺮآزاری در ﻣﺮداﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﯽ ﺳﻮاد و ﯾﺎ زﯾﺮ دﯾﭙﻠﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻨﯽ داری ﺑﯿﺶ از دو ﮔﺮوه دﯾﮕﺮ اﺳﺖ.
در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ وﺿﻌﯿﺖ ﺷﻐﻠﯽ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ زﻧﺎن ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﯿﺶ از ﮔﺮوﻫﻬﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﻮرد آزار
ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ وﺿﻌﯿﺖ ﺷﻐﻠﯽ ﺷﻮﻫﺮ، ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺴﺮ آزاری در ﺷﻮﻫﺮاﻧﯽ ﮐﻪ
ﮐﺎرﮔﺮ ﯾﺎ دارای ﻣﺸﺎﻏﻞ آزاد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﯽ داری ﺑﯿﺶ از ﮔﺮوﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ دﯾﮕﺮ اﺳﺖ. در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان
درآﻣﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ درآﻣﺪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻤﺴﺮآزاری ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ. دﯾﮕﺮ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ
دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﯽ وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی و ﻓﻘﺮ راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد. ﻓﻘﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺗﻨﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و اﯾﻦ
ﺗﻨﺶ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﺷﻮد.
ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﯾﺸﺎن ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت زن و ﺷﻮﻫﺮ و ﻣﺸﺎﻏﻠﯽ ﮐﻪ از درآﻣﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ و
ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ (دﮐﺘﺮ و ﻣﻬﻨﺪس)، اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز ﺧﺸﻮﻧﺖ را در ﺧﺎﻧﻮاده ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ.
در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﻣﺼﺮف ﻣﯽ
ﮐﻨﻨﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ از زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﻣﺼﺮف ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ، ﻣﻮرد ﺳﻮءرﻓﺘﺎر ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ
رﺳﺪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﮑﻞ و ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﻗﻀﺎوت را ﻧﺎﻗﺺ، ﺑﺎزداری را ﮐﺎﻫﺶ و ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی را اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ.
در ﻣﻮرد ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در دوران ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺬﯾﺮی و ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه در اﯾﻦ
ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﮐﻮدﮐﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﻮدک ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮد ﮐﻪ در ﺑﺮﺧﯽ
ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎ، اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻣﺮی ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ. ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺮدان ﯾﺎد ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﺧﺮج دﻫﻨﺪ و
زﻧﺎن ﯾﺎد ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ و رﻓﺘﺎر ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮاﻧﻪ را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ.( ﺷﻤﺲ اﺳﻔﻨﺪ آﺑﺎد و اﻣﺎﻣﯽ ﭘﻮر، 1382، :
(72 ،71 ،70 ،69 ،59١٧
5- آﻗﺎی رﺿﺎ ﻫﻤﺘﯽ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ای ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻫﻤﺴﺮ آزاری و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ آن در ﻣﻨﻄﻘﻪ
اﺳﻼم آﺑﺎد زﻧﺠﺎن، ﺳﺎل 1382" ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ.
ﻫﺪف از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺴﻤﯽ و رواﻧﯽ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ آن در ﻣﻨﻄﻘﮥ
ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻘﻄﻌﯽ ﺑﺮ روی 300 ﺧﺎﻧﻮار ﮐﻪ ﺑﻪ روش ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ، ﺻﻮرت
ﮔﺮﻓﺖ.
ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع ﺧﺸﻮﻧﺖ ﮐﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن (رواﻧﯽ و ﺟﺴﻤﯽ)در ﺣﺪود 26 درﺻﺪ
اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان، ﺗﺤﺼﯿﻼت زﻧﺎن، ﻣﯿﺰان در آﻣﺪ ﻫﻤﺴﺮان، رﺿﺎﯾﺖ
زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ، اﺳﺘﺮﺳﻬﺎی ﺷﻐﻠﯽ، وﯾﮋﮔﯿﻬﺎی ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ و رواﻧﯽ ﺷﻮﻫﺮان، اﺳﺘﺮﺳﻬﺎی زﻧﺪﮔﯽ و ﺧﺸﻮﻧﺖ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﯽ
داری وﺟﻮد دارد. (ﻫﻤﺘﯽ، 36 : ،1382)
6- آﻗﺎی ﻣﺤﺴﻦ ﻣﺎراﺑﯽ در ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در اﺳﺘﺎن ﮐﺮدﺳﺘﺎن" ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﮐﺎﻣﯿﺎران ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ.
ﻫﺪف اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻧﻮع ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﯽ
ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ و روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﻃﺒﻘﻪ ای ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ، ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﮔﻠﻮﻟﻪ
ﺑﺮﻓﯽ ﺑﺮ روی 386 ﻧﻔﺮ از زﻧﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ دﯾﺪه ﺳﺎﮐﻦ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی و روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﮐﺎﻣﯿﺎران اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ
اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ، ﭘﺬﯾﺮش ﺧﺸﻮﻧﺖ، ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺧﺸﻮﻧﺖ،
ﭘﺪرﺳﺎﻻری، آﺷﻔﺘﮕﯽ ﺧﺎﻧﻮاده، ﺳﻦ زﻧﺎن، ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدی- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺷﻐﻞ زوﺟﯿﻦ ، ﺷﯿﻮه اﻧﺘﺨﺎب ﻫﻤﺴﺮ،
ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ زﻧﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ، ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﺣﻞ اﺧﺘﻼف ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ و ﻣﺮزﻫﺎی ﺑﯿﻦ اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮاده راﺑﻄﻪ
ﻣﻌﻨﺎدار ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﯿﻦ ﺷﻬﺮی و روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﻮدن ﺑﺎ ﻣﯿﺰان ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﯽ داری
ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ. ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﮐﺜﺮ زﻧﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎری از ﻃﺮف ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن ﻣﻮرد ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ اﻧﻮاع ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار
ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺴﻤﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان 95/3 درﺻﺪ، ﺧﺸﻮﻧﺖ رواﻧﯽ 100 درﺻﺪ، ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻗﺘﺼﺎدی 81/6١٨
درﺻﺪ و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان 95/3 درﺻﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﺸﯿﺪن ﻗﺒﺢ
اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن و ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد و رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺟﻤﻌﯽ، آﻣﻮزش و ﭘﺮورش و دﯾﮕﺮ
ﻧﻬﺎدﻫﺎ، ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ را از ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﻨﻔﯽ ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﺑﺮ زﻧﺎن و ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﺬارد آﮔﺎه ﮐﻨﻨﺪ.( ﻣﺎراﺑﯽ،
(14: 1384
7- آﻗﺎی ﻣﺤﻤﺪ زﻧﮕﻨﻪ در ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺷﻮﻫﺮان ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻮاده" ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی ﺷﻬﺮ ﺑﻮﺷﻬﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ.
ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ
در ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺷﻮﻫﺮان ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. دادﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ و ﺑﺎ ﺷﯿﻮه ﻧﻤﻮﻧﻪ
ﮔﯿﺮی ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﻗﺸﺮ ﺑﻨﺪی ﺷﺪه ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ای، از ﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ 530 ﻧﻔﺮی از زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺷﻬﺮ ﺑﻮﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﻃﻮل
ﻣﺪت ازدواج آﻧﻬﺎ ﺑﯿﺶ از ﯾﮑﺴﺎل ﺑﻮد، ﺟﻤﻊ آوری ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺳﻦ زوﺟﯿﻦ، ﺳﻦ ازدواج زن و ﺷﻮﻫﺮ، ﻃﻮل ﻣﺪت ازدواج، ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان،
ﻣﯿﺰان ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی زوﺟﯿﻦ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺒﯽ، ﻣﯿﺰان آزادی زوﺟﯿﻦ در اﻧﺘﺨﺎب ﻫﻤﺴﺮ، ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت زن و
درآﻣﺪ ﺷﻮﻫﺮ داری راﺑﻄﻪ ﻣﻌﮑﻮس و ﻣﻌﻨﯽ دار و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺗﻔﺎوت ﺳﻨﯽ زوﺟﯿﻦ، دﺧﺎﻟﺖ ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪان زوﺟﯿﻦ،
ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت ﺷﻮﻫﺮ، دارای راﺑﻄﻪ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻌﻨﯽ داری ﺑﺎ اﻧﻮاع ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺷﻮﻫﺮان
ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن (رواﻧﯽ، ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی) و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺷﻮﻫﺮان ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﯽ
ﺑﺎﺷﺪ. (ﻣﺤﻤﺪ زﻧﮕﻨﻪ، 1380)
8- ﺧﺎﻧﻢ روﯾﺎ ﻋﺰﯾﺰﯾﺎن در ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﭘﺰﺷﮑﯽ
ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺗﻬﺮان ﺳﺎل 1380" ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﻄﻌﯽ،
ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳﺖ وﺑﺮﺧﯽ اﻃﻼﻋﺎت آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﮕﺮ ﺟﻤﻊ آوری ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻫﺪف از اﯾﻦ
ﺑﺮرﺳﯽ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻠﻞ و ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده، ﺑﻮﯾﮋه ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ١٩
اﺳﺖ. زﻧﺎن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻓﺮادی ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺻﺪﻣﺎت و ﺟﺮاﺣﺎت ﻧﺎﺷﯽ از ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ
ﻫﻤﺴﺮ ﺧﻮد، اﻗﺪام ﺑﻪ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻧﻤﻮده و از ﻃﺮﯾﻖ دادﮔﺎه ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﯿﺰان ﺟﺮاﺣﺎت و درﯾﺎﻓﺖ
ﮔﻮاﻫﯽ ﻃﻮل درﻣﺎن ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﺪاد 120 زن ﺧﺸﻮﻧﺖ دﯾﺪه ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ
ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و ﻃﯽ دو ﻫﻔﺘﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ آﻧﺎن و ﺗﮑﻤﯿﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ
ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺮدﯾﺪ.
در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﻮاﻣﻞ زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز اﺻﻠﯽ در ﻧﺰاع ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ از ﭘﻨﺞ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ:
ﻣﺸﮑﻼت اﺧﻼﻗﯽ و ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ، ﻣﺸﮑﻼت اﻗﺘﺼﺎدی، دﺧﺎﻟﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﻮﻫﺮ، ﻣﺸﮑﻼت ﺟﻨﺴﯽ و اﺧﺘﻼف ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ
و ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ. ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪﮔﺎن در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺣﯿﻄﻪ ﻫﺎی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺖ 79/2 درﺻﺪ، 54/2 درﺻﺪ،
39/2 درﺻﺪ، 13/3 درﺻﺪ و 10 درﺻﺪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ ذﮐﺮ ﮐﺮدﻧﺪ. ﺑﺮﺧﯽ از زﻧﺎن ﭼﻨﺪﯾﻦ
ﻋﺎﻣﻞ را ﻣﺸﺘﺮﮐﺎً زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻪ داﺷﺘﻨﺪ. ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮدی و ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﮐﻪ دراﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان
ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪه وﯾﺎ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﺳﻦ زن، ﺗﺤﺼﯿﻼت زن و ﺗﺤﺼﯿﻼت ﻣﺮد.
(32 :1380 ﻋﺰﯾﺰﯾﺎن)
9- ﺧﺎﻧﻢ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺧﺴﺮوی زادﮔﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﻮﺷﻬﺮ در
ﺳﺎل 1380" اﻧﺠﺎم داده اﻧﺪ.
ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری وی ﺷﺎﻣﻞ زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﻮﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺳﻮء رﻓﺘﺎر ﺷﻮﻫﺮاﻧﺸﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪو ﺑﻪ
ﻣﺮاﮐﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ اﺳﺖ. ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ وی 350 ﻧﻔﺮ ﺑﻮده و روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی اﯾﺸﺎن
ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺑﺮﻓﯽ اﺳﺖ.
ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﺤﻘﯿﻖ وی ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﺳﻦ و اﺧﺘﻼف ﺳﻨﯽ زوﺟﯿﻦ، ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان، ﻃﻮل ﻣﺪت ازدواج،
ﺗﺤﺼﯿﻼت و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده ﭘﺪری. ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ وی ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺷﻮﻫﺮان ﻧﺴﺒﺖ
ﺑﻪ زﻧﺎن و ﺳﻦ زﻧﺎن راﺑﻄﻪ وﺟﻮد دارد. 40 درﺻﺪ از زﻧﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﮔﺮوه ﺳﻨﯽ 16 ﺗﺎ 30 ﺳﺎل ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﻧﺪ. در ٢٠
ﻣﺠﻤﻮع 79,7 درﺻﺪ از آﻧﺎن ﮐﻤﺘﺮ از 40 ﺳﺎل دارﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﯿﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺷﻮﻫﺮان و ﻃﻮل ﻣﺪت
ازدواج راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎدار وﺟﻮد دارد. در 15 ﺳﺎل اول زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﻣﯿﺰان ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺷﻮﻫﺮان اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ، اﻣﺎ
از اﯾﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﯿﺰان آن ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. (ﻟﻄﻔﯽ، 16: 1386 )
10- آﻗﺎی ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ ﺳﯿﻒ رﺑﯿﻌﯽ، ﻓﻬﯿﻤﻪ رﻣﻀﺎﻧﯽ و زﯾﻨﺖ ﻧﺎدﯾﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻫﻤﺴﺮآزاری و ﻋﻮاﻣﻞ
ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ آن در ﺳﺎل 1380" در ﻣﺮاﮐﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم داده و ﺑﻪ
ﻧﺘﺎﯾﺞ زﯾﺮ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺪ:
ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮرد ﻫﻤﺴﺮآزاری ﮔﺰارش ﺷﺪه در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ آزار روﺣﯽ و رواﻧﯽ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ و ﺑﺮﺧﻮرد
ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ در اﮐﺜﺮ آزﻣﻮدﻧﯿﻬﺎ ﻫﻤﺴﺮآزاری ﺷﺎﻣﻞ ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎﯾﯽ، ﻓﺤﺶ و ﻧﺎﺳﺰا، ﻗﻬﺮ و ﮐﻢ ﻣﺤﻠﯽ و
ﺳﺮزﻧﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮارد ﻫﻤﺴﺮآزاری ﮔﺰارش ﺷﺪه اﻧﺪ.
ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﯿﺰ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻣﺎدر، در دوران ﮐﻮدﮐﯽ آزﻣﻮدﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺪر و ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر ﺗﺤﻘﯿﺮ
و ﺗﻮﻫﯿﻦ ﻣﺎدر ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺪر ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﻓﺮد در دوران ﮐﻮدﮐﯽ ﺷﺎﻫﺪ آن ﺑﻮده، ﻫﺮ دو ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮآزاری از ارﺗﺒﺎط
ﻣﻌﻨﯽ داری ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺄﯾﯿﺪی ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ، زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده را
داﺷﺘﻪ اﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺿﻄﺮاﺑﻬﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻤﺘﺮی از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ.
در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺷﻐﻞ ﻫﻤﺴﺮان آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮآزاری ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮارد آزار در ﮔﺮوه ﺑﯿﮑﺎر ﯾﺎ
ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺎ 57 درﺻﺪ ﺷﯿﻮع ﮔﺰارش ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ.
ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز ﻫﻤﺴﺮآزاری در ﻣﺮدان ﺑﯿﮑﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺸﺎرﻫﺎی رواﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﯿﮑﺎری و ﻧﺪاﺷﺘﻦ
درآﻣﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ واﮐﻨﺶ زﻧﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻤﺴﺮآزاری ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﮔﺰارش ﺷﺪه و زﻧﺎن
ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺸﺎوره ﺑﺮای رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. و اﯾﻦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ رﯾﺸﻪ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ و
اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، زﯾﺮا اﮐﺜﺮ زﻧﺎن ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮدﺷﺎن آﺷﻨﺎ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﯾﺎ ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ٢١
ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﺨﺼﯽ ﺷﺎن در ﺑﯿﺮون ﭘﺨﺶ ﻧﺸﻮدﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﻪ ﺑﻬﺎی ﺗﺪاوم و ﺣﻔﻆ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺸﺘﺮک، اذﯾﺖ و آزار
ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن را ﺗﺤﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.( ﯾﻮﺳﻔﯽ ﻧﮋاد، 1384)
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺴﻤﯽ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﺑﻪ ﺻﻮر ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع رﻓﺘﺎر ﺧﺸﻦ از ﮐﺘﮏ زدن ﺗﺎ ﺗﺠﺎوز ﺟﻨﺴﯽ
ﮐﻪ ﺟﺴﻢ زن را ﻣﻮرد آزار ﻗﺮار دﻫﺪ اﻃﻼق ﻣﯽﺷﻮد(ﮐﺎر، 1375).ﻟﯿﺰ ﮐﻠﯽ(1988)ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﻨﺴﯽ را ﻫﺮ ﻧﻮع ﻋﻤﻞ
ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، ﺑﺼﺮی، ﮐﻼﻣﯽ، ﯾﺎ ﺟﺴﻤﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ زن ﯾﺎ دﺧﺘﺮ در زﻣﺎن وﻗﻮع ﯾﺎ ﺑﻌﺪﺗﺮ، آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت
ﺗﻬﺪﯾﺪ ﯾﺎ ارﻋﺎب ﯾﺎ ﺣﻤﻠﻪﺋﯽ اﺣﺴﺎس ﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﺛﺮش ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﺮﻫﻢراه ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﺮﻗﺮاریﺗﻤﺎس ﻧﺰدﯾﮏو ﺻﻤﯿﻤﺎﻧﻪ
را از او ﺳﻠﺐ ﮐﻨﺪ(آﺑﻮت و واﻻس، 244 : ،1380).
اﺛﺮات ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺴﻤﯽ و ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﮑﺴﺘﮕﯽﻫﺎ، زﺧﻢﻫﺎ، ﺑﺮﯾﺪﮔﯽﻫﺎ، ﺟﺮاﺣﺎت داﺧﻠﯽ، آﺳﯿﺐﻫﺎی
اﻋﻀﺎی ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ، ﺳﻘﻂ ﺟﻨﯿﻦ، ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﻣﻘﺎرﺑﺘﯽ و اﯾﺪز ﺑﺎﺷﺪ.ﺧﺸﻮﻧﺖﻫﺎی ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ و ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﻃﺮق ﻣﺨﺘﻠﻒ
اﺛﺮات ﻣﻬﻠﮏ ﺑﺮ ﺑﻬﺪاﺷﺖ زﻧﺎن دارد.اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖﻫﺎی ﺟﻨﺴﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻ آﺳﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ
ﻧﻤﯽآﯾﺪ.ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و ﺟﻤﻌﯿﺖﺷﻨﺎﺳﯽ در آﻓﺮﯾﻘﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ، در ﺳﺎل 1998، ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ
4/4 درﺻﺪ زﻧﺎن ﺑﯿﻦ 15 ﺗﺎ 49 ﺳﺎﻟﻪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ اذﻋﺎن داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﺠﺎوز ﺟﻨﺴﯽ ﻗﺮار
ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ(ﺟﻮﮐﯿﺰ، 1999).اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺎمﺑﺮده در ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن
درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﯾﮏﺳﻮم دﺧﺘﺮان ﻧﻮﺟﻮان در آﻓﺮﯾﻘﺎی ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﺎ زور ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺟﻨﺴﯽ وادار ﺷﺪهاﻧﺪ.
در ﺗﺎﯾﻠﻨﺪ ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪی زﻧﺎن OGN (ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ)ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ 10 درﺻﺪ زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرد
ﺗﺠﺎوز ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ DTS ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ(آرﭼﺎواﻧﯿﮏﻧﯽ و ﭘﺮاﻣﻮﻟﻮﺗﻨﺎ، 1 1999 ).اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اﭘﯿﺪﻣﯽ VIH در زﻧﺎن ﺟﻮان ﭘﻨﺞ ﺳﺎل زودﺗﺮ از ﻣﺮدان ﺟﻮان ﺷﺮوع ﻣﯽﺷﻮد.
2-2- ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮی ﺗﺤﻘﯿق
ﺳﻨﺖﮔﺮاﯾﺎن در ﻃﯿﻒ رادﯾﮑﺎلﺷﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ اﻧﺪ ﮐﻪ زﻧﺎن، ﺧﻮد ﺑﺎﻋﺚ و ﺑﺎﻧﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ، زﯾﺮا در ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ
ﺟﻨﺴﯽ،زﻧﺎن ﺧﻮد، ﻣﺘﺠﺎوز را وﺳﻮﺳﻪ ﻧﻤﻮده و ﻣﺴﺒﺐ ﭼﻨﯿﻦ ﺧﺸﻮﻧﺘﯽﻣﯽﺷﻮﻧﺪ.در ﻏﺮب اﯾﻦ ﻃﺮز ﺗﻔﮑﺮ ﺑﻪ اﯾﻦﺻﻮرت ٢٢
ﺗﺠﻠﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮد اﺟﺎزه دارد ﻫﻤﺴﺮش را ﺑﺰﻧﺪ ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﻮب از اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ او ﺿﺨﯿﻢﺗﺮ
ﻧﺒﺎﺷﺪ(آﺑﻮت و واﻻس، 1380، ص 233).اﯾﻦ ﺷﮑﻞ از ﺿﺮب و ﺟﺮح در اواﺧﺮ ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻏﯿﺮﻗﺎﻧﻮﻧﯽ
اﻋﻼم ﺷﺪ.در ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺟﻬﺎن، در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﻔﮑﺮ در ﻣﻮرد ﺗﻬﺎﺟﻢ و ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻋﻠﯿﻪزﻧﺎن ﻣﻨﺴﻮخ
ﻧﺸﺪه و ﻋﻤﻼ وﺟﻮد دارد و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻗﻀﺎﯾﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻫﻢ ﻟﻮاﯾﺤﯽ ﺑﺮ رد آن ﻧﺪارﻧﺪ.
دﯾﺪﮔﺎﻫﯽ دﯾﮕﺮ، ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن را ﻣﺸﮑﻠﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽآورد. اﯾﻦ رویﮐﺮد ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور اﺳﺖ ﮐﻪ
ﻣﺮداﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﯽورزﻧﺪ ﺑﯿﻤﺎرو ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ درﻣﺎن اﻧﺪ.ﻣﺮداﻧﯽ ﮐﻪ زﻧﺎن ﺧﻮد را ﮐﺘﮏ ﻣﯽزﻧﻨﺪ اﺣﺘﻤﺎﻻ
در دوران ﮐﻮدﮐﯽ در ﺧﺎﻧﻪ ﮐﺘﮏ ﻣﯽﺧﻮردﻧﺪ، ﯾﺎ از روی ﻣﺴﺘﯽ زن ﺧﻮد را ﮐﺘﮏ ﻣﯽزﻧﻨﺪ(آﺑﻮت و واﻻس، 1380،
.(234 :
ﺑﺮای ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﻈﺮﯾﻬﻬﺎی ﻣﺘﻌﺪدی ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎی زﯾﺮ ﺑﮑﺎر ﺑﺮده
ﺷﺪه اﺳﺖ:
1- ﻧﻈﺮﯾﻪ ی ﯾﺎدﮔﯿﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ: ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ، رﻓﺘﺎر ﻫﻢ از راه ﺗﻘﻠﯿﺪ (ﺗﻘﻠﯿﺪ رﻓﺘﺎر اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮادهودﯾﮕﺮان) و ﻫﻢ
از راه ﺗﺠﺮﺑﻬﻬﺎی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد. دﺧﺘﺮان ﮐﻮﭼﮏ از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﯾﺎدﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ زﻧﺎن ﭘﺎﯾﯿﻨﺘﺮ
از ﻣﺮدان ﺑﻮده و زﻧﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدان واﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل، آﻧﻬﺎ ﻣﯿﺂﻣﻮزﻧﺪ ﮐﻪ در ﻣﻘﺎم زن ﺑﺮای دﻓﺎع از ﺧﻮد در
ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ، اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺤﺪودی دارﻧﺪ. ﭘﺴﺮان ﻧﯿﺰ ﻧﻘﺸﻬﺎی ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ ﺧﻮد، ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﺮد ﺑﺰرﮔﺴﺎل را ﻓﺮا ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ
و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدان و ﭘﺴﺮان ﺑﺮﺗﺮ از زﻧﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﯿﺘﻮاﻧﻨﺪ زﻧﺎن را ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت و ﺳﻠﻄﻪ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ و در
ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻫﺮﮐﺎﺳﺘﯽ از ﻃﺮف زن، او را ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺤﻮ ﮐﻪ ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺘﻬﺎﻧﺪ ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ.( (اﻋﺰازی، 1380
2- ﻧﻈﺮﯾﻪ ی ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ: در اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه، ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ دارای ﻣﺮزﻫﺎی ﺑﺎز
ﯾﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﯾﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻔﻮذ اﺳﺖ. ﻣﺒﺎدﻟﻪ در اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎزﺧﻮرد ﻣﺜﺒﺖ ﯾﺎ ﻣﻨﻔﯽ ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد و اﻫﺪاف ﻧﻬﻔﺘﻪ
در ﻧﻈﺎم ﺑﺮ ﺑﺎزﺧﻮرد ﺗﺄﺛﯿﺮ دارﻧﺪ. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﺸﻮﻧﺖ در ﺟﻬﺖ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻫﺪف ﯾﺎ ﺑﻘﺎی ﻧﻈﺎم وﺳﯿﻠﻬﺎی٢٣
ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎزﺧﻮردﻫﺎی ﻣﺜﺒﺖ ﺳﺒﺐ .( اﻓﺰاﯾﺶ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﯿﺰ و ﺑﺎزﺑﺮﺧﻮردﻫﺎی ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ آن
ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ (اﻋﺰازی، 1380
آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﮐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺪﯾﺪﻫﯽ ﻫﻤﺴﺮآزاری ﮐﻪ در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮﮐﺸﯽ ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﺪ، ﻫﻤﮕﺎم
ﺑﺎ رﺷﺪ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﯿﻬﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ( ﮔﺮاﻧﯽ و ﮐﺎﻫﺶ ﻗﺪرت ﺧﺮﯾﺪ ﻣﺮدم)، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ (ﻣﺎﻫﻮارﻫﻬﺎ و ﺟﺮاﯾﺪ ) و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ (
اﻋﺘﯿﺎد زﻧﺎن و ﻃﻼق واﻟﺪﯾﻦ )، اﻣﺮی اﻧﮑﺎرﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ . (ﻋﺮب، 1383)
3- ﻧﻈﺮﯾﻬﯽ ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ: اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺮ وﺟﻮد ﺟﺮم و رﻓﺘﺎر ﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﯿﺰ در اﻧﺴﺎن، ﭼﻪ دارای اﻧﮕﯿﺰﻫﻬﺎی دروﻧﯽ
ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ از راه ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﯾﺪ، ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯿﻮرزد. آﻧﭽﻪ در اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ اﺳﺖ، دو اﺻﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ
اﻓﺮاد ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪﻓﯽ ﯾﺎ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻗﺘﺪار در ﺑﺮاﺑﺮ دﯾﮕﺮان ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از زور و ﻗﺪرت ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ. اﺻﻞ دوم
اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻬﯽ ﻣﺎﻧﻌﯽ در ﺳﺮ راه اﻗﺘﺪار و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد زﯾﺮا از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن،
ﺑﺪون وﺟﻮد ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺑﻪ ﺟﺮم، ﺟﻨﺎﯾﺖ و رﻓﺘﺎر ﻧﺎ ﺑﻪ ﻫﻨﺠﺎر ﺗﻤﺎﯾﻞ دارد، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺎز و ﮐﺎر ( ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ)
ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ آﻧﻬﺎ را .( ﺑﻮﺟﻮد آورد ﻣﻌﻈﻤﯽ، 1383)
4- ﻧﻈﺮﯾﻪ ی ﮐﺎرﮐﺮد ﮔﺮاﯾﯽ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺪرت: ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎ در ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮ ﺧﻼف ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺮوﻫﻬﺎ، ﺳﻠﺴﻠﻪ
ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺨﺼﺺ ﺑﻪ ﺻﻼﺣﯿﺖ و ﻟﯿﺎﻗﺖ ﻣﺮﺗﺐ ﻧﻤﯿﮕﺮدد ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻨﺴﯿﺖ، ﺳﻦ و ﻗﺪرت اﻗﺘﺼﺎدی ﺗﻨﻈﯿﻢ
ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻗﺪرت اﻗﺘﺼﺎدی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ دردﺳﺖ ﻣﺮدان ﺑﻮده و از ﻟﺤﺎظ ﺳﻨﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از زﻧﺎن ﻣﯿﺒﺎﺷﻨﺪ.
وﺟﻮد ﻋﺪم ﺗﻨﺎﺳﺒﻬﺎ در اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن ﺳﺒﺐ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ﺗﻀﺎدﻫﺎی آﺷﮑﺎر و ﭘﻨﻬﺎن ﻣﯿﺸﻮد. اﯾﻦ ﺗﻀﺎدﻫﺎ،
وﯾﮋﮔﯿﻬﺎ و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ را از ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺒﺮد. رﻓﻊ ﺗﻀﺎدﻫﺎی ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ ﻗﺪرت و
در ﻣﻮاردی از راه ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻣﯿﮕﺮدد (اﻋﺰازی، 1380 ؛ ﻣﺮﮐﺰ اﻣﻮر ﻣﺸﺎرﮐﺖ زﻧﺎن، 1380)
5- ﻧﻈﺮﯾﻬﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ( ﺗﻨﺶ – ﺗﻀﺎد ) : ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾﻬﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻓﺸﺎرﻫﺎ و ﺗﻨﺸﻬﺎی ﻣﻮﺟﻮد در
ﺧﺎﻧﻮادﻫﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻬﯽ ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﭘﺨﺶ ﺷﺪﻫﺎﻧﺪ. اﻓﺮادی ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻬﻬﺎی ﮐﻮﭼﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ، درآﻣﺪ ﮐﺎﻓﯽ
ﻧﺪارﻧﺪ و ﺗﻌﺪاد ﻓﺮزﻧﺪان آﻧﺎن زﯾﺎد اﺳﺖ، ﺑﯿﻤﺎری و ﻣﺸﮑﻼت ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ زﯾﺎدی دارﻧﺪ و ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻨﺸﻬﺎی ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ٢٤
ﻣﺘﻌﺪدی ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ. ﻫﺮ ﭼﻪ وﻗﺎﯾﻊ ﯾﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎی ﺗﻨﺶ آﻓﺮﯾﻨﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻮاده را ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯿﮑﻨﺪ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، اﺣﺘﻤﺎل
ﺑﺮوز ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﯿﺰ در آن ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ، اﻣﺎ ﻧﻤﯿﺘﻮان ﻓﺮض را ﺑﺮ اﯾﻦ ﮔﺬاﺷﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎی ﺗﻨﺶ
زا ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﯿﺎﻧﺠﺎﻣﺪ زﯾﺮا اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز ﭼﻨﯿﻦ رﻓﺘﺎری زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﻓﺮد ﺧﺸﻦ از راه ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﯾﺎ ﮐﺴﺐ
ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﮐﻪ اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧﺖ ﭘﺎﺳﺨﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎی ﺗﻌﺎرﺿﯽ اﺳﺖ. اﻓﺰون ﺑﺮ اﯾﻦ، او ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ
ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﭼﻨﯿﻦ رﻓﺘﺎری ﺑﺎور داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﮔﻤﺎن ﺑﺮد ﮐﻪ در اﺛﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺸﻮﻧﺖ، ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای او
ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯿﺂﯾﺪ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ (اﻋﺰازی، 1380 ،ص 73 و 74)
ﺑﻪ ﻣﺮدان اﺳﺖ.در دﻫﻪی ﻫﻔﺘﺎد ﻣﯿﻼدی ﻓﻤﻨﯿﺴﺖﻫﺎ ﮐﻮﺷﯿﺪﻧﺪ ﺗﺠﺎوز ﺟﻨﺴﯽ و ﮐﺘﮏ زدن ﻫﻤﺴﺮ را ﻋﻼﯾﻢ ﺟﺪی دﯾﺪﮔﺎه ﻓﻤﻨﯿﺴﺘﯽ، ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن را در ﻣﺘﻦ وﺳﯿﻊﺗﺮی ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻢآن ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻓﺮودﺳﺖ زﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ
ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﺮدان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﻨﻨﺪ، اﻣﺎ اﯾﻦ رویﮐﺮدﺑﻪ ﺗﺎزﮔﯽ ﻣﻮرد اﻋﺘﺮاضواﻗﻊ ﺷﺪه و ﻓﻤﻨﯿﺴﺖﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ
ﻫﺮﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ وﺣﺸﺖ و ارﻋﺎب زﻧﺎن ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ در ﺑﺴﺘﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدان ﺑﺮ رﻓﺘﺎر زﻧﺎن دارﻧﺪ، ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار
ﮔﯿﺮد(اﻋﺰازی، 1380 ،ص 235)
2-3- ﺧﺸﻮﻧﺖ رواﻧﯽ و ﭘﯽآﻣﺪﻫﺎی آن
ﺧﺸﻮﻧﺖ رواﻧﯽ ﺷﺎﻣﻞ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺤﻘﯿﺮ، ﺗﻤﺴﺨﺮ، ﺗﻮﻫﯿﻦ، ﻓﺤﺶ، ﻣﺘﻠﮏ و ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﻼق ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ
ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺪﺷﻪدار ﺷﺪن آﺑﺮو و ﺣﯿﺜﯿﺖ زن ﺷﻮد.زﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ اﺳﺖ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺣﻔﻆ اﺳﺮار اﺳﺖ.ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ
درﺑﺎرهی اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﺎرج از ﺧﺎﻧﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻮد، ﺑﻠﮑﻪ در داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﺑﺤﺜﯽ در ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺻﻮرت
ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد.ﻗﺎﻧﻮن"ﺣﺮف ﻧﺰن"، در ﺣﻘﯿﻘﺖ، ﻓﺮد ﺧﺸﻦ را ﺑﻪ اداﻣﻪی ﮐﻨﺘﺮل ﻗﺪرت و ﺧﺸﻮﻧﺖاش ﺗﻮاﻧﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ.وﻗﺘﯽ
زن ﯾﺎدﺧﺘﺮی ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮدﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ راز ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ در ﻣﯿﺎن ﺑﮕﺬارد، ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ
ﻣﻮرد ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ را ﻋﺎدی ﻣﯽﭘﻨﺪارد و اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ را ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد و ﺑﻪﺗﺪرﯾﺞ اﺣﺴﺎس ﭘﻮﭼﯽ ﻋﻤﯿﻘﯽ در
وﺟﻮدش ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ:ﻓﻘﺪان ﺧﻮدارزﺷﯽ.٢٥
2-4- ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﺎﻟﯽ و ﭘﯽآﻣﺪﻫﺎی آن
درﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺟﻬﺎن، زﻧﺎن ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺣﻘﻮﻗﯽ دﺳﺖرﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﺪارﻧﺪ و در ﺻﻮرت
ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺑﯿﺮون از ﺧﺎﻧﻪ و اﺧﺬ ﻣﻮاﺟﺐ، ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﺳﺘﺮداد آن ﺑﻪ ﻣﺮد ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮای زﻧﺎن
از ﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻟﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ در اداﻣﻪی زﻧﺪﮔﯽ او اﯾﺠﺎدﻧﻤﺎﯾﺪ.ﺑﺮﺧﯽ از ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان
در ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ، ﺑﻪ ﻓﻘﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ و اﺳﺎﺳﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ اﺷﺎره ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ. در ﺣﻘﯿﻘﺖ
ﻣﯽﺗﻮان اذﻋﺎن داﺷﺖ ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖﻫﺎ، ﺑﻪﺧﺼﻮص ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ، ﺗﺎ ﺣﺪ ﮔﺴﺘﺮدهﺋﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ
اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻋﻀﺎیﺧﺎﻧﻮاده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ،دﯾﺪﮔﺎهزن و ﻣﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺎﻟﯽ و ﻫﻢﭼﻨﯿﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎه
اﻗﺘﺼﺎدی ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﻣﻬﻢ در ﺑﺮوز ﺧﺸﻮﻧﺖﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ.
2-5- ﻣﺪل ﺗﺠﺮﺑﯽ ﭘﮋوﻫﺶ
در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن در ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻟﺬا در ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻦ
ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ ٢٦
نوع شغل
اﻋﺗﻘﺎدات ﻣذھﺑﯽ اﺧﺗﻼف ﺳﻧﯽ
زوجین
ﺧﺷوﻧت
علیه
زنان
ﺗﻌداد
ﻓرزﻧدان ﺗﺣﺻﯾﻼت
برای پاسخ یا باز ارسال، اینجا را کلیک کنید
فصل سوم خشونت علیه زنان
1- روش ﺗﺤﻘﯿﻖ:
اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ ( زﻣﯿﻨﻪ ﯾﺎﺑﯽ) اﺳﺖ . در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی آﻣﻮزﺷﯽ ، دوﻟﺘﯽ ، ﺻﻨﻌﺘﯽ
و ﺳﯿﺎﺳﯽ ، ﻏﺎﻟﺒﺎ از روش ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد . از اﯾﻦ روش ﺑﺮای ﺟﻤﻊ آوری ﺷﺮح ﻣﻔﺼﻠﯽ از وﺿﻌﯿﺖ
ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﯿﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ داده ﻫﺎ ﺑﺮای اﺻﻼح ﯾﺎ ﺗﻌﺪﯾﻞ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺮا ی
ﺑﻬﺴﺎزی ﻃﺮح ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﺟﺮا ﺷﺪه اﻧﺪ . در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺺ
2 . ون دﻟﻦ 1 ﺷﺪن وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آن ﺑﺎ وﺿﻊ ﻣﻄﻠﻮب ﯾﺎ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ( دﺋﻮﺑﺎﻟﺪﺑﯽ
ﺑﻪ ﻧﻘﻞ
از ﻧﺠﻔﯽ زﻧﺪ 1373 )
در روش ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ ، داده ﻫﺎ را از ﻣﻮارد ﻧﺴﺒﺘﺎ زﯾﺎدی در ﯾﮏ زﻣﺎن ﻣﻌﯿﻦ ﺟﻤﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ . در اﯾﻦ روش ، ﻣﺸﺨﺼﺎت
اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻧﯿﺴﺖ ، ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ آﻣﺎرﻫﺎی ﮐﻠﯽ ﺳﺮو ﮐﺎر دارد ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﺘﺰاع داده ﻫﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ
3 از ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻟﺰوﻣﺎ ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﺮﺿﯽ ﯾﺎ ﻣﻘﻄﻌﯽ اﺳﺖ . ( ﺟﺎن ﺑﺴﺖ
ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از
ﺷﺮﯾﻔﯽ 1371)
اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺎرﺑﺮدی ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ . ﻫﺪف ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺎرﺑﺮدی ﺗﻮﺳﻌﻪ داﻧﺶ ﮐﺎرﺑﺮدی در ﯾﮏ
زﻣﯿﻨﻪ ﺧﺎص اﺳﺖ . ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺎرﺑﺮدی ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮐﺎرﺑﺮد ﻋﻤﻠﯽ داﻧﺶ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد . ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ
ﻧﻮع ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت در ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود . (ﺳﺮﻣﺪ
و ﻫﻤﮑﺎران 1379 ) .
3-2- اﺑﺰار ﺗﺤﻘﯿﻖ:
اﺑﺰار اﺻﻠﯽ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﯿﺎﺳﻬﺎی ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
١
– deobald B
٢ Ven Dalen
٣Johan W. Best٢٩
–
3-3- رواﯾﯽ (اﻋﺘﺒﺎر):
ﺑﺮای ﺳــﻨﺠﺶ اﻋﺘﺒﺎر، ﭘﺮﺳــﺸــﻨﺎﻣﻪ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ را ﺑﻪ اﻓﺮادی ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان داور (اﺳــﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ) اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮده ﺑﻮدﯾﻢ
ﻧﺸﺎن داده و ﻧﻈﺮ اﯾﺸﺎن را در ﻣﻮرد درﺳﺘﯽ و ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﺟﻮﯾﺎ ﺷﺪﯾﻢ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮات اﯾﺸﺎن ﻋﯿﺒﻬﺎ
و ﻧﻮاﻗﺺ ﭘﺮﺳـﺸـﻨﺎﻣﻪ را ﺑﺮﻃﺮف ﮐﺮدﯾﻢ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺮﺳـﺸﻨﺎﻣﻪ را ﺑﺮ روی 30 ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن اﻣﺘﺤﺎن
ﮐﺮده و ﺳـﭙﺲ ﺑﻪ رﻓﻊ ﻧﻮاﻗﺺ ﭘﺮﺳـﺸـﻨﺎﻣﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﭘﺲ از اﺻـﻼح ﻣﻮارد اﺿـﺎﻓﯽ و ادﻏﺎﻣ ﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﺻﻠﯽ
ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪ.
3-4- ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ (اﻋﺘﻤﺎد):
ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳـﺖ از ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺴـﺎﻧﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺳﻨﺠﺶ ﻣﮑﺮر. ﭘﺮﺳﺸﯽ ﮐﻪ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﻧﺪارد، ﭘﺮﺳﺸﯽ ﮐﻪ
ﺑﺴـــﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪه اﺳـــﺖ ﯾﺎاﺣﺘﻤﺎﻻً ﭘﺎﺳـــﺨﮕﻮ آن را ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد ﭘﺎﺳـــﺨﻬﺎی ﻧﺎﭘﺎﯾﺎﯾﯽ در ﭘﯽ ﺧﻮاﻫﺪ
داﺷﺖ. (ﺗﺮزال. ﺑﯿﮑﺮ، 143 : ،1386)
از اﯾﻦ رو در ﭘﺮﺳـﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﯾﯽ ﻃﺮح ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ، ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﺎ آن
آﺷـﻨﺎ ﺑﺎﺷـﺪ، ﭼﻨﺪان ﭘﯿﭽﯿﺪه ﻧﺒﺎﺷـﺪ و ﺗﻌﺒﯿﺮ آن ﺳـﺎده ﺑﺎﺷـﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﭼﻮن ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در ﺣﻀﻮر
ﻣﺤﻘﻖ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻣﯽ ﺷـﺪ در ﺻـﻮرت ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻞ، ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻻزم ﺑﺮای ﭘﺎﺳ ﺨﮕﻮ داده ﻣﯽ ﺷﺪ. ﺑﺮای
ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ از ﺿﺮﯾﺐ آﻟﻔﺎی ﮐﺮوﻧﺒﺎخ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﮐﻪ در دو ﺑﺨﺶ ﻣﯿﺰان ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻮاﻟﻬﺎی 14 ،
29 ، 18 ، 17 ، 16 ، 15 و 30 ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 87 ﺻـﺪم ﺑﻮد و ﺑﺮای ﺳﻮاﻻت 1-33 ﺗﺎ 40 ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 84 ﺻﺪم ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ
ﮔﺮدﯾﺪ .
3-5- ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری:
ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ﺑﻪ اﻓﺮاد ﯾﺎ اﺷـﺨﺎﺻـﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷـﻮد ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﺧﺼـﻮﺻـﯿﺎت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮای ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻮﺿﻮع را
داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ (ﺗﻤﺎم زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ دارای ﻫﻤﺴﺮ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ در ﺳﺎل 1393) ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ٣٠
ﮐﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ اﯾﻦ زﻧﺎن ﻃﺒﻖ ﺳــﺮﺷــﻤﺎری ﺳـــﺎل 1385 ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ آﻣﺎر اﯾﺮان اﻋﻼم ﻧﻤﻮده ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 40665 ﻧﻔﺮ ﻣﯽ
ﺑﺎﺷﻨﺪ.
3-6- ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎری:
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻨﺘﺨﺒﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﮐﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎری ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎم ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪ
4 آﻣﺎری را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ از روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﻣﻮرﮔﺎن
( ﮐﺮﺟﺴﯽ ار وی و ﻣﻮرﮔﺎن
.دی . دﺑﻠﯿﻮ 1970 ) اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ .اﯾﻦ ﺟﺪول ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ روﺷﻬﺎی ﺑﺮ آورد ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﻌﺪاد
ﮔﺮوه ﻧﻤﻮﻧﻪ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﻃﺮح ﻫﺎی ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ . ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﺟﺪول ﺑﺮای ﺟﺎﻣﻌﻪ 40000
ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ 380 ﻧﻔﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎی زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻟﯽ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﮐﻞ زﻧﺎن
ﻣﺘﺄﻫﻞ دارای ﻫﻤﺴﺮ ﺷﻬﺮ زاﺑﻞ ﺗﻌﺪاد 100 ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎری در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﯾﻢ.
روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی و ﺑﺮآورد ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ:
روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی از ﻧﻮع ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﺗﺼــﺎدﻓﯽ ﺳــﺎده اﺳــﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺻــﻮرت ﺗﺼــﺎدﻓﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷــﺪه و
ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در اﺧﺘﯿﺎر آﻧﻬﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
3-7- ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺗﻌﺮﯾﻒ
3-7-1- ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ:
ﺧﺸـﻮﻧﺖ رﻓﺘﺎری اﺳـﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای آﺳـﯿﺐ رﺳـﺎﻧﺪن ﺑﻪ دﯾﮕﺮی از ﮐﺴـﯽ ﺳﺮ ﻣﯽ زﻧﺪ و داﻣﻨ ﮥ آن از ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﺗﻮﻫﯿﻦ،
ﺗﺠﺎوز و ﺿﺮب و ﺟﺮح ﺗﺎ ﺗﺨﺮﯾﺐ اﻣﻮال و داراﯾﯽ و ﻗﺘﻞ ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. (ﺻﺪﯾﻖ ﺳﺮوﺳﺘﺎﻧﯽ، 115 :،1386)
ﻣﮕﺎرژی ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ: ﺧﺸـﻮﻧﺖ ﺷﮑﻞ اﻓﺮاﻃﯽ رﻓﺘﺎر ﭘ ﺮﺧﺎﺷﮕﺮاﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد آﺳﯿﺒﻬﺎی ﻣﺸﺨﺺ در
ﻓﺮد ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﮔﺎﻟﺘﻮن ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ زﻣﺎﻧﯽ از ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﺎم ﻣﯽ ﺑﺮﯾﻢ ﮐﻪ اﻓﺮاد آﻧﭽﻨﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ
ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﻤﺎن ﺑﺮﻧﺪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎی ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ و رواﻧﯽ آﻧﺎن ﮐﻤﺘﺮ از ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎی واﻗﻌﯽ ﺷﺎن اﺳﺖ.
٤ Krejcie, R.V. & Morgan, D.W. (١٩٧٠). -٣١
وی اﻧﻮاع ﺧﺸﻮﻧﺖ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻢ ﻗﺮار داده اﺳﺖ:
1- ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎری در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻓﺮدی
2- ﺧﺸﻮﻧﺖ آﺷﮑﺎر در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﭘﻨﻬﺎن
3- ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺪون ﻫﺪف
4- ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ رواﻧﯽ (اﻋﺰازی 195 : ،1383)
ﺧﺸــﻮﻧﺖ در اﺻــﻞ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﻓﻠﺴــﻔﯽ اﺳــﺖ، اﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ را در ﻓﻠﺴــﻔﻪ "ﻗﺴــﺮ" ﻣﻌﻨﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﯾﺎ
ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ "ﻗﺴـــﺮ" ﯾﺎ "ﺧﺸـــﻮﻧﺖ" آن اﺳـــﺖ ﮐﻪ ﺿـــﺪ ﻣﺠﺮا و ﺣﺮﮐﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎﺷـــﺪ و ﻟﺬا
"ﺧﺸﻮﻧﺖ" ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ای ﺧﻼف ﻧﺮم و ﺧﻼف ﻃﺒﻊ دﺳﺖ ﺑﺮدن اﺳﺖ، ﺧﻮاه ﺧﻼف ﻃﺒﻊ ﻓﺮد اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ
ﺧﻼف ﻃﺒﻊ ﺟـﺎﻣﻌـﻪ اﻧﺴـــﺎﻧﯽ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻣﯽ ﺗﻮان ﺧﺸـــﻮﻧﺖ را از ﻧ ﻈﺮ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻨﺶ و ﻋﻤﻠﯽ در ﻧﻈﺮ
ﮔﺮﻓـﺖ ﮐﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﻓﺮد ﯾﺎ اﻓﺮادی و از روی اراده و آﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آﺳـــﯿﺐ رﺳـــﺎﻧﯽ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﯾﺎ روﺣﯽ ﺑﻪ
دﯾﮕﺮان اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد. در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻤﻠﯽ آﺳﯿﺐ رﺳﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮد ﺑﺮای ﭘﯿﺸﺒﺮد
ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺧﻮﯾﺶ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ.( ﻃﺮزی، 120 : ،1385)
3-7-2- انواع ﺧﺸﻮﻧﺖ:
1- ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺴﻤﯽ ﯾﺎ ﺑﺪﻧﯽ: از ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻗﺘﻞ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد.
2- ﺧﺸــﻮﻧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ: در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺸـــﻮﻧﺖ زن ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺷـــﺪﯾﺪ ﻣﺮد ﻗﺮار دارد و او را در اﻧﺰوای
اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ.
3- ﺧﺸﻮﻧﺖ رواﻧﯽ: رﻓﺘﺎر ﺧﺸـﻮﻧﺖ آﻣﯿﺰی ﮐﻪ ﺷﺮاﻓﺖ، آﺑﺮو،اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ و ﺷﺨﺼﯿﺖ زن را ﺧﺪﺷﻪ دار
ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
4- ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﻨﺴﯽ: ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻏﯿﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻪ از ﻟﻤﺲ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺗﺠﺎوز را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.٣٢
5- ﺧﺸـﻮﻧﺖ اﻗﺘﺼـﺎدی: اﯾﻦ ﺷـﮑﻞ از ﺧﺸـﻮﻧﺖ ﻣﺼـﺪاﻗﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺑﻬﺮه ﮐﺸـﯽ و اﺳﺘﻤﺜﺎر زن، ﻧﺒﻮد اﻣﻨﯿﺖ
اﻗﺘﺼــﺎدی ﺑﺮای زﻧﺎن و واﺑﺴــﺘﻪ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻣﺮدان از اﯾﻦ ﻧﻈﺮ و ﻋﺪم دﺳــﺘﺮﺳــﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ و ﻏﯿﺮه را ﺷــﺎﻣﻞ ﻣﯽ
ﺷﻮد.( ﺣﻀﻮری، 79 : ،1385)
نتیجه گیری
ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺗﻌﺮﯾﻒ "ﻻﻧﮑﺎﺷـــﺎﯾﺮ ﮐﻨﺴـــﺘﺎ ﺑﻮﻻری " (2002)"ﻫﺮ ﻧﻮع ارﺗﮑﺎب ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﺗﻬﺪﯾﺪ آﻣﯿﺰ، ﺧﺸـــﻮﻧﺖ ﯾﺎ ﺑﺪ
رﻓﺘﺎری رواﻧﯽ، ﺟﺴﻤﯽ، ﻣﺎﻟﯽ ﯾﺎ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﻣﯿﺎن ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻﻧﯽ ﮐﻪ اﮐﻨﻮن زوج ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﯾﺎ ﺟﺰءاﻋﻀﺎء ﺧﺎﻧﻮاده اﻧﺪ ﯾﺎ
در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮده اﻧﺪ، ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺷﺎن ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ." (اﻋﻈﻢ زاده و دﻫﻘﺎن
ﻓﺮد، 1385)
ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن:
"… ﻋﺒﺎرت ﺧﺸــﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻫﺮ ﻋﻤﻞ ﺧﺸــﻮﻧﺖ آﻣﯿﺰ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺟﻨﺴــﯿﺖ ﮐﻪ ﺳــﺒﺐ ﺑﺮوز ﯾﺎ ﺳــﺒﺐ
اﺣﺘﻤـﺎل ﺑﺮوز آﺳـــﯿﺒ ﻬـﺎی رواﻧﯽ، ﺟﺴـــﻤـﺎﻧﯽ، رﻧﺞ و آزار ﻋﻠﯿـﻪ زﻧـﺎن از ﺟﻠﻤـﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﭼﻨﯿﻦ اﻋﻤﺎﻟﯽ،
ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ اﺟﺒﺎری ﯾﺎ اﺧﺘﯿﺎری در ﺷــﺮاﯾﻂ ﺧﺎص از آزادی در زﻧﺪﮔﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﯾﺎ در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﺼــﻮﺻــﯽ ﻣﯽ
ﮔﺮدد." (ﺳﺮﺗﺸﺘﯿﺰی، 48 : ،1381)
اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ از اﻋﻼﻣﯿﻪ رﻓﻊ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺳﻨﺪ ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر وﯾﮋه ﻣﺒﺎرزه
ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﯿﻪ زﻧﺎن را ﻫﺪف ﻗﺮار داده، ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺳﻦ: ﺗﻌﺪاد روزﻫﺎ، ﻣﺎﻫﻬﺎ و ﺳﺎﻟﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از آﻏﺎز ﺗﻮﻟﺪ ﯾﮏ اﻧﺴﺎن ﻣﯽ ﮔﺬرد.
ﺷﻐﻞ: ﻫﺮ ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻓﮑﺮی ﯾﺎ ﺑﺪﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺴﺐ درآﻣﺪ ﻧﻘﺪی و ﻏﯿﺮ ﻧﻘﺪی را ﺷﻐﻞ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ.
ﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼـﯿﻼت: ﺗ ﻌﺪاد ﺳـﺎﻟﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ در ﻃﻮل دوران ﺗﺤﺼﯿﻞ از ﯾﮏ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و
ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ او در ﺣﺎﻟﺖ اﺑﺘﺪاﯾﯽ، راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ، ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ، ﻓﻮق دﯾﭙﻠﻢ، ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ و ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ.٣٣
اﻋﺘﻘﺎدات دﯾﻨﯽ: دﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎورﻫﺎ و اﻋﻤﺎﻟﯽ را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ واﻗﻌﯿﺖ ﯾﮑﺠﺎ ﯾﺎ ﺟﻤﻌﯽ اﻣﺎ
ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽ آﯾﺪ. واﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ اﻧﺴـﺎن ﺧﻮد را ﺑﺪان واﺑﺴـﺘﻪ ﻣﯽ داﻧﺪ و درﺻـﺪد ﺗﻤﺎس و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ آن اﺳﺖ.
(ﯾﻮﺳﻔﯽ ﻧﮋاد، 1384)
ﭘﺎﯾﮕﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ – اﻗﺘﺼﺎدی (ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ): ارزش و اﻋﺘﺒﺎری ﮐﻪ ﮔﺮوه ﯾﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮای ﻧﻘﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻗﺎﯾﻞ اﺳﺖ و
ﻣﯿﺰان درآﻣﺪ ﺧﺎﻧﻮاده، اﯾﻦ ارﻗﺎم ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ درآﻣﺪ ﺳـﺮاﻧﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻃﺒﻘﺎت و ﻣﺸـﺎﻏﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ، ﺑﻠﮑﻪ
ﻣﯿﺰان ﻣﺨﺎرج و ﺷﯿﻮه آن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﯿﺰان درآﻣﺪ در اﻧﻮاع رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﺎﻧﻮاده را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ. (ﯾﻮﺳﻔﯽ
ﻧﮋاد، 1384)
35