ریاضیات پایه پیش دبستانی(1)
مقدمه :
این کتاب شامل مفاهیم بنیادی ریاضی است که باید هر بچه قبل از ورود به دبستان با آنها درگیر شود.
مفاهیم پایه ای اگر به صورت اصولی و توسط مربیان مجرب, دلسوز و علاقمند آموزش داده شوند, گذر کودک از مرحله دبستان را آسان و ممکن می سازد.
روش آزمایش مفاهیم بطریق مجسم ( کار با اشیاء ) نیمه مجسم ( کار با تصاویر و اشکال ) و مجرد ( ذهنی ) خواهد بود. ابتدا مربی باید در روش مجسم از اشیاء اطراف کودک بهره بگیرد. به عنوان مثال برای آموزش مفهوم کوتاه و بلند از خود بچه ها و یا دو عدد مدادی که بچه ها هر روزه با آن سرو کار دارند استفاده کند. یا دو بچه قد بلند و قد کوتاه را کنار هم گذارده و بطور مجسم آموزش کوتاه و بلند را دهد و یا دو مداد کوتاه و بلند را انتخاب نماید. در مرحله نیمه مجسم مربی از تصاویر و اشکال استفاده می کند. مثلا تصویر دو آدم قد بلند و قد کوتاه.
و در مرحله مجرد یا ذهنی که سومین مرحله آموزشی است مربی از ذهنیات کودک استفاده می کند. لازم به ذکر است در صورتی که دو مرحله مجسم و نیمه مجسم طی نشود ورود به مرحله مجرد یا ذهنی امری باطل است.
پس نتیجه می گیریم در دوران پیش دبستانی و مهد کودک اگر آموزش مفاهیم پایه ای ریاضی درست انجام شود, کمک شایانی به امر آموزش ریاضی در مقاطع بعدی تحصیلی شده است, در غیر این صورت به جرات می توان گفت مشکلات کودکان در دوران دبستان نشات گرفته از دوران پیش دبستانی است.
در پایان برای مربیان, محققان و مسئولانی که به نوعی برای ریشه ای شدن امر تعلیم و تربیت زحمت می کشند آرزوی موفقیت می شود.
آموزش پیش دبستانی
تاریخچه
سوابق تاریخی آموزش پیش دبستانی در کشور اسپانیا به نیمه دوم قرن 19میلادی (زمانیکه یکسری مراکز آموزشی کودکان بر اساس اصول آموزشی فردریک فربول تاسیس گردید) بازمی گردد.در اوایل قرن 20 آموزش پیش دبستانی مورد توجه قرار گرفته ورشد کرد. خصوصاً در منطقه کاتالونیا این رشد در نتیجه احداث مراکز خصوصی آموزشی کودکان بود. درمراکز اسپانیا احداث گردید. مفهوم آموزشهای پیش دبستانی طی سالهای 1936 تا 1970بیشتر بر کمک ومشارکت در آماده سازی کودکان جهت ورود به مدارس ابتدایی وآموزش اولیه محدود می گردید.از این روی،غفلت در توجه به آموزش پیش دبستانی بعنوان یک سطح آموزشی منجر به غفلت دولت از اجرای برنامه های رسمی در این مراکز گردید.این در حالی است که از سال 1970، آموزش پیش دبستانی به عنوان نخستین مرحله رسمی نظام آموزشی کشور مورد توجه قرار گرفت.
از سال 1985 نیز برنامه های عملی آموزش پیش دبستانی با هدف حذف موانع موجود بر سر راه استقرار این سطح آموزشی به مورد اجرا در آمد.طی سال 1990 قوانین LOGSE در این سطح آموزشی سازماندهی گردیده و این مقطع آموزشی با عنوان آموزشی پیش دبستانی مرحله بین رده های سنی 0 تا 3سالگی واز 3 تا 6 سالگی برای کودکان طراحی گردید. اگر چه این سطح آموزشی بعنوان سطح غیر اجباری ارائه می گردد اما به اصلاح فرآیند آموزش کودکان و رشد مهارتهای دانش آموزان ورودی مقطع آموزش ابتدایی منتهی می گردد. برنامه LOGSE نیز به ارزیابی این نوع آموزش ونقش آن درمقایسه با دیگر سطوح آموزشی می پردازد.دولت اسپانیا نیز برفراهم سازی مراکز مناسب آموزشی و مراقبتی ویژه کودکان معتمد می باشد.
ساختار آموزشی
تعداد کل مراکز و واحدهای آموزش پیش دبستانی و نرخ مراکز آموزش دولتی طی سال 2000
تعداد کل 15739
مراکز آموزش پیش دبستانی
نرخ مراکز دولتی 7202
تعداد کل 59199
واحدهای آموزشی
نرخ مراکز دولتی 6852
نرخ کودکان ثبت نامی مراکز آموزش پیش دبستانی بر مبنای نوع مالکیت مراکز آموزشی طی سال2000
19.7درصد (56/1164نفر)
تعداد کل
19.0درصد
مراکز دولتی
20.9درصد
مراکز خصوصی
نرخ حضور کودکان رده های سنی مختلف در مراکز آموزش پیش دبستانی طی سال 1999
1.3
کودکان رده سنی زیر1 سال
5.7
کودکان رده سنی 1سال
13.7
کودکان رده سنی 2 سال
75.3
کودکان رده سنی 3سال
98.0
کودکان رده سنی 4 سال
100
کودکان رده سنی 5 سال
سال تحصیلی
سال تحصیلی در مراکز آموزش پیش دبستانی معمولاً از هفته اول ماه سپتامبر آغاز شده و تا پایان هفته ماه جولای ادامه می یابد. از جمله تعطیلات طولانی نیزمی توان به تعطیلات یک هفته ای کریسمس، تعطیلات یک هفته ای عید پاک و تعطیلات ماه آگوست اشاره نمود، گفتنی است که کودکان مراکز پیش دبستانی از مجوز حضور بیش از 9 ساعت در این مراکز برخوردار نمی باشند.
اصول بنیادین قانونگذاری
با اجرای برنامه LODE طی سال 1985 و برنامه LOGSE طی سال 1995 ایجاد مبانی قانونی وپایه ای برای ساختار آموزشی پیش دبستانی در کشور اسپانیا فراهم آمد. علاوه بر این در خصوص سازماندهی ومدیریت مراکز آموزش پیش دبستانی، در قالب برنامه های LODEو LOGSEسری قوانین ویژه آموزش پیش دبستانی برای جوامع مستقل تدوین گردید. گفتنی است چنین قوانینی به سازماندهی مراکز پیش دبستانی توسعه قوانین این مراکز می پردازند. علاوه بر این مبانی مصوب برنامه LOGSE به برآورده سازی حداقل نیارهای مراکز آموزشی من جمله مراکز آموزش پیش دبستانی تاکید دارد.
اهداف آموزشی
از جمله مهم ترین اهداف آموزشی مراکز آموزش پیش دبستانی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- بهبود توان فیزیکی، ذهنی، احساسی، اجتماعی واخلاقی کودکان
2- تقویت روابط میان کودکان و والدین
3- کسب شناخت کافی از درک کودکان و تربیت آنان در جهت ارائه تصویر مثبت و واقعی از خود و دستیابی به احساس خود اعتمادی
4- ارزیابی و شناخت استعدادها و محدودیت های رفتاری و شخصیتی کودکان
5- تربیت کودکان در جهت گام برداشتن در حوزه روابط اجتماعی و تاکید بر آن
6- بهبود طرز تفکر کودکان در جهت احترام گذاری و مشارکت با سایر افراد جامعه
7- تقویت روحیه کودکان در جهت شناسایی جنبه های مختلف شخصیتی و استعدادی آنان به ویژه در پرداختن به فعالیتهای هنری و ورزشی
آموزش پیش دبستانی
ساختار آموزشی
آموزش پیش دبستانی در کشور انگلستان در مهدهای کودک و مدارس آمادگی به کودکان رده های سنی 4-2 سال ارائه می گردد.با وجودی که آموزش کودکان انگلیسی تا سن 5 سالگی اجباری نمی باشد، با این حال بالغ بر 96 درصد از کودکان رده های سنی 4 سال و بالاتر در مراکز آموزشی پیش دبستانی ثبت نام می نمایند.
طبق آمار به دست آمده در سپتامبر سال98، در اسکاتلند 38% از کودکان رده های سنی4-3 سال درمراکز آموزش پیش دبستانی ثبت نام نموده اند. تدارک امکانات و اتخاذ شرایط ویژه آموزش پیش دبستانی از محل اختیارات و مقامات دپارتمان های محلی آموزش و پرورش و هیئت های مدیره آموزش غیر رسمی تامین می گردد. با وجودی که در قوانین آموزشی و مفاد اختیارات مقامات محلی دپارتمان های آموزشی(LEA )مسوولیت تدارک امکانات آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی لحاظ نگردیده است اما با این حال هزینه های آموزشی مقطع آموزشی مذکور از محل بودجه دولتی حوزه آموزش، بودجه دوایر محلی آموزش و پرورش و هیئت مدیره مدارس پیش دبستانی تامین می گردد. به عبارت دیگر دوایر محلی آموزش و پرورش (LEA ) عهده دار مسوولیت فراهم سازی شرایط مناسب برای کودکان رده های سنی2 تا 5 سال و شناسایی نیازهای ویژه مقطع آموزشی پیش دبستانی می باشند .پذیرش کودکان درمقطع آموزش پیش دبستانی با معیارهای تعیین شده توسط مدارس و بر اساس خط مشی های آموزشی دوایر محلی آموزش و پرورش LEA صورت می پذیرد که از جمله این معیارها می توان به بررسی نیازهای روانشناختی و آموزشی کودکان اشاره نمود. علاوه بر این، کلیه نهادها و مراکز ارائه دهنده خدمات اجتماعی کشور انگلستان از مرکز آموزشی پیش دبستانی برخوردار می باشند که کودکان زیر 5 سال را تحت پوشش قرار می دهند. عمده خدمات آموزش پیش دبستانی در کشور انگلستان از سوی ادارات خدمات اجتماعی با اختیارات محلی ارائه می گردد.گفتنی است که مراکز مذکور بر پایه درجه نیازمندی کودکان به کمک متخصصین و خانواده های انگلیسی درجهت ارائه خدمات آموزشی، بهداشتی و روان شناختی کودکان فعالیت می نمایند. کلیه موسسات آموزشی پیش دبستانی تحت نظارت ادارات محلی و مرکزی آموزش و پرورش از سوبسیدهای آموزشی برخوردار می گردند. لازم به ذکر است، آن دسته از مراکز آموزشی پیش دبستانی که تحت حمایت دوایر محلی آموزش و پرورش (LEA ) اداره می گردند، به طور کامل تحت حمایت های مالی دولتی نیز قرارمی گیرند. علاوه بر این مراکز آموزش خصوصی پیش دبستانی نیز فعالیت دارند که توسط والدین و انجمن های آموزش خصوصی سازمان دهی، نظارت و تامین اعتبار می گردند.طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال1993، 51 درصد از کودکان رده های سنی4-3سال بریتانیایی در مراکز پیش دبستانی دولتی و4درصد نیز در مدارس پیش دبستانی خصوصی ثبت نام نمودند. طی سال های 92/1991 در ولز، 5/68 درصد از کودکان در مدارس پیش دبستانی دولتی و 5/1 درصد در مدارس پیش دبستانی خصوصی ثبت نام نمودند.
به طور کلی می توان گفت که بالغ بر90درصد کودکان بریتانیایی رده های سنی5-2 سال، از شرایط لازم جهت حضور در مراکز آموزش پیش دبستانی برخوردارمی گردند.درمورخه نوامبر1994، دولت انگلستان توجه عمده ای بر تاسیس اماکن آموزشی پیش دبستانی ویژه کودکان رده هاس سنی 5-2 سال متمرکزداشت.از جمله اصلی ترین اهداف مقطع آموزش پیش دبستانی می توان به توسعه مهارت های شناختی، فیزیکی، زبانشناسی، عقلانی، اجتماعی کودکان و شخصیتی کودکان رده های سنی5-2سال اشاره نمود. از مدارس پیش دبستانی کشور انگلستان تحت عنوان مراکز تضمین کننده سلامت فیزیکی و روانی کودکان یاد می گردد.گفتنی است که دوره های آموزشی پیش دبستانی که توسط دوایر محلی آموزش و پرورش LEA ارائه می گردند، 5 روز در هفته از ساعت9صبح تا 3 بعد از ظهر دایرمی باشد. مراکز پیش دبستانی خصوصی نیز معمولاً از ساعت30/7 تا 6 بعد از ظهر در سراسر سال به ارائه خدمات آموزشی پیش دبستانی مبادرت می نمایند. دانش آموزان مراکز آموزش پیش دبستانی مطابق سن و با توجه به ابعاد کلاس ها گروه بندی می گردند. مطابق قانون مصوب سال1989، ویژه آموزش کودکان، حضور حداقل 2 کارمند برای تعداد 26 کودک درمهدهای کودک و 2 کارمند برای تعداد 20 کودک در کودکستان ها ضرروی است.این درحالی است که این میزان در مهدهای کودک روزانه، به نسبت1 به8 تقلیل می یابد. خدمات آموزش پیش دبستانی در کودکستان و مهدهای کودک کشور ایرلند به شهروندان ایرلندی ارائه می گردد .طبق خط مشی جدید دولت ایرلند تا سال 2004، تدارک عمده آموزشی به این مقطع آموزشی تعلق خواهد گرفت. طبق آمار به دست آمده طی سال های93 – 1992، تعداد مدارس پیش دبستانی کشور ایرلند بر88مدرسه تمام وقت، تعداد معلمین و مربیان آموزشی پیش دبستانی بر164مربی و تعداد کودکان ثبت نامی بر4500 نفر بالغ می گردد.
برنامه های آموزشی و ارزشیابی تحصیلی
مقررات خاصی در خصوص برنامه ریزی درسی، روش تدریس و یا ارزیابی تحصیلی مراکز آموزش پیش دبستانی کشور انگلستان وضع نگردیده است . از این روی مدیران و کادر آموزشی موسسات به صورت مستقل به تبیین برنامه های آموزشی مبادرت می نمایند.
در سال1989، طبق دستورالعمل تهیه شده توسط هیئت ارشد نظارت آموزشی کشور، کادر آموزشی مراکز آموزش پیش دانشگاهی به گذراندن9ماده آموزشی تحت عناوین هنری، اجتماعی، زبانشناسی، ریاضی، اخلاق، فیزیک، علمی، فنی و حرفه ای و مذهبی در مدارس آموزش پیش دبستانی موظف گردیدند.
طرح های آموزشی
از جمله مهمترین طرحهای به اجرا در آمده در مراکز آموزش پیش دبستانی انگلستان و ولز میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- طرح توسعه آموزش پیش دبستانی
اجرای طرح توسعه آموزش پیش دبستانی در ایرلند شمالی به احداث بیش از 900 مرکز جدید آموزشی ظرف مدت 4 سال منجر گردیده است. از جمله مهم ترین مشخصه دوره آموزشی پیش دبستانی درایرلند که وجه تمایز این کشور با کشور انگلستان نیز محسوب می گردد می توان به اجباری نبودن حضور کودکان درمراکز آموزش پیش دبستانی اشاره نمود.لازم به ذکر است که ارزیابی عمل کرد طرح توسعه آموزش پیش دبستانی در ایرلند توسط بنیاد کودکان ایرلندیEU و سازمان تامین اجتماعی ایرلند صورت می گیرد.بیش از 5 میلیون پوند طی مدّت 5 سال اخیر توسط بنیاد کودکان ایرلندی EU جهت مراقبت از کودکان ایرلندی و احداث تعداد 100 کلوپ بازی در نواحی مختلف کشور اختصاص یافته است.احداث مراکز تفریحی مذکور امکان فعالیت والدین کودکان رده های سنی 5-3 سال را فراهم آورده است.گفتنی است که با اختصاص بودجه مازاد 10 میلیون پوندی به بنیاد کودکان ایرلندی EU، بالغ بر12000 مرکز مراقبتی کودکان در اماکن غیر آموزشی(خارج از مدارس) احداث گردیده است.
2- طرح ملّی مراقبت از کودکان
در مورخه می 1998، دپارتمان آموزش و استخدام(DFEE)، سازمان تامین اجتماعی(DSS) و دپارتمان زنان با مشارکت یکدیگر، به ارائه طرحی با عنوان برآورده سازی احتیاجات کودکان انگلیسی مبادرت نمودند. گفتنی است که طرح مذکور به عنوان طرح استراتژی ملی مراقبت از کودکان مطرح می باشد.به عبارت دیگر طبق طرح مذکور دولت انگلستان مسوولیت مراقبت از کودکان رده های سنی14- 5 سال اعم از مراقبت های رسمی و یا غیر رسمی را بر عهده دارد.
تا به نیازها و روشهای لازم در جهت مراقبت مناسب از دانش آموزان برخوردار از والدین شاغل، بپردازد. هدف از طراحی و اجرای چنین راهبردی، ایجاد مراکز مراقبتی برای6 /1 میلیون کودک انگلیسی تا سال 2004 می باشد.مطابق طرح فوق، بالغ بر45 هزار مرکز مراقبتی جدید در جوار مراکز مراقبتی روزانه ایجاد خواهد شد. راهبردهای مشابهی نیز در مناطق ولز و اسکاتلند به مورد اجرا در آمده است. طی سال های(2002- 1998) بودجه ای معادل470میلیون پوند جهت حمایت از سیاست و استراتژی ملی مراقبت از کودکان از محل بودجه دولت انگلستان به این امر اختصاص یافت. گفتنی است که بالغ بر170میلیون پوند از این مبلغ توسط موسسات حمایتی خصوصی با عنوان(NOF) تامین می گردد.مهم ترین هدف موسسات مذکور مراقبت از165 هزارکودک مستقر در سراسر کشور انگلستان تا سال 2003می باشد.استراتژی ملی مراقبت از کودکان بصورت محلی برنامه ریزی شده و از طریق150سازمان حمایتی کودکان انگلیسی(EYDCPS) اجرا می گردد.
گفتنی است که دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE) اصلی ترین مجری و سرمایه گذار طرح مراقبتی کودکان انگلیسی می باشد که با اختصاص بودجه سالیانه معادل57میلیون پوند در جهت اجرای هر چه جامع تر طرح مذکور تلاش می نماید.لازم به ذکر است که بودجه دولتی فوق جهت اجرای برنامه ها و طرح های ذیل هزینه می گردد:
1. اجرای تعداد 40هزار برنامه مراقبتی با عنوان مراقبت از کودکان در خارج از محیط های آموزشی(DSC)
2. احداث تعداد 10هزار مرکز مراقبتی ویژه کودکان پیش دبستانی تا رده سنی 14 سال
3. احداث تعداد10 هزار مرکز جدید مراقبتی خارج از مدرسه توسط شورای سرمایه گذاری آموزش
لازم به ذکر است که از بودجه سالیانه 57 میلیون پوندی طرح مذکور، مبلغ 7 میلیون پوند توسط شوراهای تربیتی(TEC) و بالغ بر6 میلیون پوند نیز توسط مراکز آموزش عالی تامین اعتبار می گردد.طی سال 99- 1998 طرح توسعه آموزش پیش دبستانی (مقدماتی) پاره وقت کودکان رده های سنی4 سال و بالاتر در مشارکت با بخش های خصوصی به اجرا گذارده شد.لازم به ذکر است که در طرح مذکور اطلاعاتی در خصوص چگونگی مراقبت از کودکان و چگونگی ارتباط کودکان رده سنی 4 سال با آموزش های مقدماتی ارائه گردیده است.مسوولیت قانونی برقراری امنیت در مراکز آموزشی ویژه کودکان رده سنی 4 سال بر عهده مقامات محلی آموزشی کشور می باشد.طی سال1999 بالغ بر390میلیون پوند جهت راه اندازی تعداد190 هزار مرکز آموزشی مقدماتی ویژه کودکان رده های سنی 4-3 سال تخصیص یافت.
علاوه بر این، بالغ بر45میلیون پوند نیز میان57 مرکز آموزشی محلی(LEA) درجهت اجرای برنامه های مراقبت از کودکان رده های سنی14-3 سال و احداث مراکز آموزشی مقدماتی توزیع گردید.عمل کرد مراکز آموزشی مقدماتی توسط دایره استانداردهای آموزشی(OFSTED) مورد نظارت و ارزیابی قرار می گیرد.طبق قوانین نظام آموزشی مصوب 1998، دولت انگلستان متعهد است که سیستم واحدی از قوانین آموزش مقدماتی و مراقبتهای روزانه طراحی و ارائه نماید.از این روی و در جهت نیل به هدف مذکور، دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE)تحت نظارت دولت به مشاوره های گسترده ای با سازمانهای بهداشت و مراکز آموزشی در زمینه ارائه آموزش های مقدماتی و مراقبت های روزانه بهداشتی به کودکان مبادرت نموده است.از جمله مهم ترین مفاد مذاکرات و مشاورات مذکور می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1.مشارکت با مقامات محلی در جهت جذب پرستاران کودک (ژانویه سال 1999)
2.تشکیل انجمن پرستاران کودک در جهت نظارت بر عمل کرد آنان
3.ارائه خدمات مشاوره به والدین در خصوص استخدام پرستاران کودک
از جمله برنامه های ویژه دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE) درخصوص برگزاری دوره های آموزشی و مراقبت روزانه از کودکان طی سال2001میلادی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1.اختصاص30 میلیون پوند بودجه اضافی طی 2 سال جهت تربیت تعداد 300 مربی ویژه مراکز آموزش مقدماتی پیش دبستانی
2. ارائه خدمات به تعداد75هزارکودک در60 موسسه محلی LEA بر اساس شاخص محرومیت دپارتمان آموزشی انگلستان(DFEE)
3. تشکیل دایره محلی استاندارد های آموزشی جهت ارائه آموزش های مقدماتی و مراقبت های بهداشتی روزانه به کودکان محلی
4. کسب اطمینان از صلاحیت مربیان آموزشی و بهداشتی ویژه کودکان رده های سنی8-3 سال
5. اعطای معافیت های مالیاتی به طرح های آموزشی- بهداشتی مقطع آموزش پیش دبستانی
3- مراکز محلی آموزش مقدماتی کودکان
تعداد 29 مرکز محلی آموزش مقدماتی ویژه کودکان در مناطق مختلف کشور انگلستان فعالیت دارند. مراکز مذکور به ارائه خدماتی اعم از خدمات ارائه دوره های آموزشی مقدماتی، مراقبت از کودکان و حمایت از خانواده های برخوردار از فرزندان خردسال مبادرت می نمایند.دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE) در حال ارزیابی و ارائه استراتژی ملی در خصوص مراقبت از کودکان و ارائه آموزش های مقدماتی است تا از این طریق نهادها و مراکز محلی نیز از این استراتژی در برنامه ریزی های آموزشی و مراقبتی خود در نواحی مختلف کشور بهره برداری نمایند.
طی سال99- 1998، بودجه ای بالغ بر500 هزارپوند در جهت ارتقاء کیفیت برنامه های آموزشی و مراقبتی پیش دبستانی و احداث مراکز تفریحی ویژه کودکان هزینه گردید.
هزینه بودجه اختصاصی فوق به ایجاد فضاهای آموزشی و مراقبتی مناسب و حمایت از تشکیل مراکز آموزشی- مراقبتی جدید ویژه کودکان سراسر کشور منجر گردید.
4- طرح مراقبتی خارج از مراکز آموزشی
طرح مراقبتی کودکان در محیط های خارج از مدرسه با عنوان(OSCI) از سال1993، ارزیابی شده و به مورد اجرا گذارده شده است.در جهت تکمیل طرح تا اواخر مارس1999، تعداد 122856 مرکز مراقبتی جدید تشکیل یافت.از زمان آغاز فعالیت طرح مذکور، مسوولیت ارائه خدمات و پیشبرد طرح مراقبتی کودکان درخارج از محیط های آموزشی برعهده شورای تربیتی انگلستان (Tec) بوده است.طی سال های99- 1998، دپارتمان آموزش انگلستان(DFEE) نیز در حمایت از طرح مراقبتی کودکان در خارج از محیط های آموزشی به تشکیل40هزار مرکز جدید مراقبتی ویژه کودکان مبادرت نمود.مسوولیت نظارت بر استفاده از بودجه طرح مراقبتی کودکان در خارج از محیط های آموزشی(OSCI) درجهت برآورده نمودن نیاز های مراقبتی کودکان بر عهده سازمان حمایت از کودکان انگلیسی می باشد. گفتنی است که در حال حاضر، بودجه(OSCI) هم اکنون در جهت حمایت از ارتقاء ساختار کیفی و برقراری انسجام در ساختار طرح مراقبتی کودکان در خارج از مدارس هزینه می گردد. لازم به ذکر است که سرمایه گذاری ها از طریق مقامات محلی و تحت نظارت سازمان حمایت از کودکان انگلیسی (EYDCPS) به عنوان بخشی از سیاست های استراتژیک دولت در جهت ارتقاء کیفیت آموزشی و مراقبتی کودکان در مناطق مختلف کشور صورت می گیرد. شورای تربیتی انگلستان، نهاد مرکزی مسئول مراقبت از کودکان است که تحت نظارت سازمان حمایت از کودکان انگلیسی((EYDCPS فعالیت می نمایند.هیئت نظارت بر صلاحیت های آموزشی(QCA) به ارائه ساختاری در جهت مشاوره آموزشی طی نوامبر 1998 مبادرت نموده و ساختار اولیه تعیین صلاحیت های ملی حوزه آموزشی در اکتبر1999 طراحی گردید.از افراد واجد صلاحیت خواسته شد تا جهت ارائه استوار نامه خود تا آوریل1999 اقدام نمایند.بدین ترتیب سرمایه گذاران تربیتی از موقعیتی برخوردار گردیدند تا برنامه های تربیتی خود را در نهادهای ملی تربیتی(NTO) به ثبت رسانند.از این روی دولت انگلستان متعهد به اعطای امکانات خاص به خانواده های کارگران گردید، تا از این طریق خانواده های مذکور به صرف زمان بیشتری با کودکان خود مبادرت نمایند.
اعطای مرخصی های بدون حقوق و تعطیلات کاری به والدین کودکان، از جمله این امکانات محسوب می گردد.در اسکاتلند، هدف دولت از ارائه آموزش های پیش دبستانی فراهم نمودن مراکزی جهت ارائه دوره های آموزشی پاره وقت کودکان رده های سنی 3 سال وبالاتر میباشد.
در اسکاتلند، نیز مقامات محلی مسئولیت ارائه آموزش های پیش دبستانی را بر عهده داشته و بودجه آموزشی پیش دبستانی نیز توسط مقامات محلی تامین می گردد.
گفتنی است که بودجه های مذکور به واسطه تصویب لایحه آموزش اسکاتلند در سال 1996 و در جهت ارائه دوره های آموزشی پیش دبستانی سرمایه گذاری می گردند. لازم به ذکر است که میزان بودجه مذکور طی سال (2000-1999) بر112میلیون پوند، طی سال2001- 2000 بر134میلیون پوند و طی سال 2002-2001 نیز بر 138 میلیون پوند بالغ گردید.
طبق آخرین آمار بدست آمده طی سال1999 تعداد600 هزار کودک در مدارس پیش دبستانی ثبت نام نموده اند. در ماه می 1998، دولت به طراحی استراتژی مراقبت از کودکان اسکاتلندی مبادرت نمود. استراتژی مذکور در جهت حمایت از خانواده های اسکاتلندی از طریق حمایت و مراقبت از کودکان رده های سنی14- 5 سال طراحی گردید.هدف دیگر دولت، کسب اطمینان از مراقبت با کیفیت بالای کودکان اسکاتلندی و فراهم آمدن کلیه احتیاجات کودکان اسکاتلندی می باشد. در جهت نیل به چنین هدفی تا اواخر سال2001، تعداد5000 مربی جدید در مراکز آموزشی اسکاتلند تعلیم یافته و برنامه ریزی های آموزشی و متد های سرمایه گذاری مورد ارزیابی قرار گرفته و ارتقاءیافتند.بر اساس برنامه ریزی های جدید خانواده های کارگر برخوردار از2کودک از هزینه های مراقبتی و حمایتهای بیشتر دولتی برخوردار گردیده و بودجه های مربوطه نیز تا 4/8 میلیون پوند در سال افزایش می یابند.علاوه بر این بالغ بر 5 میلیون پوند بودجه اضافی طی سال 99-1998 و 25 میلیون پوند طی سال 2003-1999 در جهت توسعه طرح های مراقبتی کودکان در خارج از محیط های آموزشی هزینه می گردد.لازم به ذکر است که عمده مبالغ اضافی بودجه اختصاص یافته در جهت اجرای طرح های مراقبتی و آموزشی کودکان اقلیت های قومی و نژادی مستقر در کشور هزینه می گردد.علاوه بر این مراکز تلفنی، جهت برقراری ارتباط با والدین کودکان و ارائه خدمات اطلاع رسانی در زمینه طرح های مذکور به آنان احداث گردیده است.
در ایرلند شمالی نیز طرح استراتژی ملی مراقبت از کودکان ایرلندی در مورخه 19 آوریل 1999 در جهت تقویت خدمات مراقبتی کودکان سراسر کشور به اجرا در آمد. در حال حاضر اکثریت مراکز مراقبتی کشور ایرلند توسط مراکز و بخش های خصوصی اداره می گردد. تعداد43200 مرکز مراقبتی کودکان ایرلندی من جمله مهدهای کودک روزانه، مراکز تفریحی- ورزشی، انجمن پرستاران کودک، کلوپ های تفریحی خارج از محیط مدارس و اردو های تفریحی به ارائه خدمات مراقبتی مبادرت می نمایند.به عبارت دیگر مراکز فوق با ارائه خدمات مراقبتی بیش از13هزارکودک ایرلندی معادل 85 درصد از کل کودکان رده های سنی 5-3 سال را تحت پوشش قرار داده اند.طی سال های2002- 1999، بالغ بر61 میلیون پوند بودجه اضافی جهت ارائه خدمات اولیه مراقبتی بیشتر به کودکان اختصاص یافت. علاوه بر این بالغ بر9میلیون پوند نیز به تربیت مربیان طرح مراقبت از کودکان ایرلندی اختصاص یافت. لازم به ذکر است که بالغ بر5 میلیون پوند از بودجه طرح مراقبت از کودکان از محل صندوق بنیاد کودکان اتحادیه اروپا تامین می گردد.
5- طرح آغاز اطمینان
طرح آغاز اطمینان از جمله پروژه های محلی آموزشی است که از خانواده های برخوردار از کودکان زیر رده سنی4 سال حمایت می نماید. هدف از طراحی و اجرای چنین طرحی، به مورد اجرا در آوردن تعداد 500 برنامه محلی تا سال 2004 در انگلستان است. گفتنی است که با اجرای طرح آغاز اطمینان، بالغ بر400 هزار کودک انگلیسی تحت پوشش قرار می گیرند. طبق آمار بدست آمده تا سپتامبر2001، بالغ بر437برنامه ارائه گردیده که192 طرح، به ارائه خدمات مبادرت نموده اند که از جمله چنین خدماتی می توان به برپایی جلسات ملاقات با والدین جدید ظرف2ماه اول تولد، حمایت در جهت مراقبت بهتر از کودکان، فراهم سازی امکانات تفریحی و سرگرمی، آموزشهای اولیه و دسترسی کودکان به مراقبتهای بهداشتی اشاره نمود. علاوه بر این، توصیه هایی نیز درخصوص حمایت پس از تولد،تغذیه سالم و کسب شغل مناسب به والدین کودکان ارائه می گردد. لازم به ذکر است که برنامه های آغاز اطمینان مشابهی در سایر قسمتهای بریتانیای کبیر به مورد اجرا گذارده شده است.
آمار آموزشی
نرخ مراکز و تعداد کودکان ثبت نامی مراکز آموزش پیش دبستانی طی سالهای93/1992
تعداد کودکان ثبت نامی
کادر آموزشی
مراکز آموزشی پیش دبستانی
انگلستان
200/53
600 /1
561
ولز
(تمام وقت) 029/1 (پاره وقت) 525/2
113
52
نرخ ثبت نامی کودکان رده های سنی4-3 سال در مراکزآموزش پیش دبستانی
کودکان رده های سنی4- 3 سال
4
3
2
سال تحصیلی
87%89
%94
%93
%93
%92
%93
%9
5%
38%
39%
36%
44%
45%
47%
49%
50%
5%6
%5
%6
%6
%6
%7
%7
%
90-89
91-90
92-91
94-93
95-94
96- 95
97-96
98- 97
با توجه به جدول فوق می توان گفت که نسبت کودکان رده سنی 2 سال که تحت تعلیم مراکز آموزش پیش دبستانی من جمله مهدهای کودک قرار گرفته اند تا سال 98-97 بر 70درصد بالغ گردیده است.نرخ ثبت نامی کودکان رده سنی 3 سال نیز از 40% طی سال 90-89 به 50% طی سال 98-97 افزایش یافته است. نرخ ثبت نامی کودکان رده سنی 4 سال نیز از 90% طی سال 90-89 به 95% طی سال 98- 97 بالغ گردیده است.
آموزش پیش دبستانی
ساختار آموزشی
ازمراکز پیش دبستانی در ایتالیا تحت عنوان اسکولادل اینفاتریا یاد میشود.کودکستان که اولین شکل آموزش بچه ها در ایتالیا است ، اجباری نیست، اما در جایگاه اولین سطح تحصیلات قرار میگیرد.تعداد دانش آموزان شرکت کننده در این مدارس درحال افزایش است.اکنون درمجموع 96% از کودکان رده های سنی 3 و 5 سال در این کودکستانها شرکت می کنند.درطول این دوره معلمان ، باید مهارتهای بچه ها را مورد خلاقیت ، طرز برخورد های اجتماعی ، استقلال و روش یادگیری بهبود بخشند .
همه کودکان رده سنی3سال درشروع سال تحصیلی (اول سپتامبر) یا آنهائیکه سومین روز تولدشان قبل از سی و یک دسامبراست میتوانند در یک کودکستان پذیرفته شوند.
مطابق قانون شماره 444 از 1968 ، کودکستانهای دولتی از سه بخش ، تشکیل می شوند که هر بخش کودکان همسن را گروه بندی می کند.
گاهی اوقات این امکان وجود دارد که بخش هایی با کودکان غیرهمسن درحوزه های کوچک ، تشکیل یابد.هربخش نباید بیش از25دانش آموزداشته باشد به استثنای بخشهائیکه دانش آموزان عقب مانده ذهنی دارند.از اول سپتامبر سال2000، به علت استقلال،کلیه مراکز آموزش پیش دبستانی و مراکز مراقبتی کودکان در ایتالیا از بالاترین سطح قدرت سازماندهی و مدیریت آموزشی درپذیرش اهداف کلی سیستم آموزش ملی ، ازادی تدریس و حق انتخاب آموزشی خانواده ها در تعیین برنامه مطالعات ، موضوعات و تعداد ساعات برخوردار گردید.
برنامه آموزش کودکستانها بر اساس ارتباط نزدیک بین اهداف آموزشی (همانندی ، استقلال و رقابت) و ابعاد توسعه و سیستم های فرهنگی نمادین پایه ریزی شده است.
برنامه های آموزشی
از جمله مهمترین برنامه های آموزشی که در مراکز پیش دبستانی ارائه می گردد میتوان از موارد ذیل نام برد:
. شناخت اعضای بدن و اعضای حرکتی
. تقویت گفتار و ادای صحیح کلمات
. شناخت اشیاء ، زمان و طبیعت
. شناخت پیام ها ، اشکال و وسایل
. برقراری ارتباط با دیگران
آموزش پیش دبستانی در معنای دقیق تر آماده کردن تحصیلی بچه های 5 ـ3 سال است که بوسیله طرح به اصطلاح Materno Or Scuole per Ilnfanzia فراهم شده است .
توجه و خدمات آموزشی ویژه ای برای بچه های کوچک زیر 3 سال وجود دارد و بوسیله برنامه Asili Nido فراهم شده است . برنامه The Scuole Mateme بخشی از سیستم آموزشی است که با مسئولیت وزارت آموزش و پرورش می باشد در حالیکه Asili Nido متعلق به سیستم آموزشی نیست و تحت مسئولیت وزارت کار است .
برنامه Asili Nido عمدتاً توسط شهرداریها حمایت مالی شده و در میزان بسیار پایینی شرکت های خصوصی و غیر انتفاعی حمایت میکنند که البته فقط نسبت خیلی کمی از جمعیت را تحت پوشش خود قرار می دهند یعنی در حدود %8 در سطح ملی و بویژه در ایتالیای مرکزی و شمالی . باضافه موارد اندکی در ایتالیای جنوبی و جزایر آن
اما در طی دهه اخیر پیشرفت قابل ملاحظه ای در آمادگی تحصیلی افراد دیده می شود.
درسال 1992 کمتر از 100000 دانش آموز( %7/5 از میان بچه های زیر 3 سال ) تحت برنامه Asili Nido بودند که در سال 1998، این تعداد به 120000 نفر (حدود %8 ) رسید.برنامه Asili Nido توسط دولت یا گروههای فردی دیگری حمایت مالی شد ( مناطق و ایالت خود مختار ، شهرداریها ) یا یکسری موسسات خصوصی ، بویژه موسسات مذهبی و غیر انتفاعی بخشی از هزینه این برنامه را به عهده می گیرند .
حضور در مدارس پیش دبستانی اجباری نبوده اما تقریباً حالت فراگیر گرفته و بیش از %95 بچه ها مورد نظر در نوعی از محیط های آموزشی پیش دبستانی حضور یافته اند.
بچه های معلول هم به طور کامل در مدارس عمومی ، با دیگر بچه ها تلفیق داده شده اند که حدود %98/0 از تعداد کل دانش آموزان را طی سالهای 99 – 1998 تشکیل می دادند .
در مورد تفاوت نسبت دانش آموزان دختر و پسر به هم در مقطع پیش دبستانی ، نسبت دانش آموزان دختر به پسر %2/48 بود در مقابل %8/51 ( پسران ) در سال 97 – 1999 و این نسبت بر می گردد به عوامل جمعیتی به مسائل تبعیضی و . . . .
اخیراً بیش از 50% خدمات آموزشی پیش دبستانی توسط موسسات غیر دولتی ( شهرداریها و بویژه موسسات مذهبی ) فراهم می شود طی دهه 90 پیشرفت بیشتر مدارس دولتی باعث Preminenco (؟) این محیطهای آموزشی در مقایسه با موسسات غیر دولتی شد .
و حالا در سال 1999 این میزان شامل بیش از 57 % از بچه هایی که در آموزش پیش دبستانی دولتی شرکت کرده اند را در مقابل کمتر از 43% محیطهای آموزشی غیر دولتی می شود .هدف اصلی سیاستگزاران مملکت ، درحال حاضر تحت پوشش قرار دادن کل جمعیت مورد نظر و نیز بهبود کیفیت آموزشی در محیطهای آموزی می باشد . مدارس پیش دبستانی دولتی معیارها و الگوهایی را پیروی می کنند که توسط حکم وزارتی ( 3 ژوئن و 1991 ) صادر شده است که این الگوهای آموزشی چیزی مثل برنامه آموزشی دورس برای معلمین می باشد.این طرحها در حقیقت ، اهداف مقطع پیش دبستانی را طراحی می کنند که این اهداف عبارتند از ک تقویت قابلیتهای فرد با توجه به ویژگیهای بدنی ، عقلانی و سایکودینامیک زد ، کمک به فرد در حصول اعتماد به نفس ، توسعه تواناییهای فرد بویژه تواناییهای عقلانی، زبانی ، حرکتی . ادارکی و احساسی اوست .
فعالیتهای آموزشی به طور منظم کنترل و ارزیابی می شود که این کار توسط بازرسینی که در وقع در نقش مشاورین عمل می کنند انجام می گیرد .
بیشتر مقطع های پیش دبستانی غیر دولتی هم ( نه به طور رسمی) این الگوی آموزشی را پذیرفته و به این ترتیب ، کیفیت خدمات آموزشی را تضمین می کند.عوامل احساسی که انتظار می رود در بهبود کیفیت خدمات آموزشی دخیل باشند شامل : الگوهای آموزشی ذکر شده ، باضافه صلاحیت معلمین و نسبت تعداد معلمین به شاگردین است .
منظور از الگوهای آموزشی ، یک سری از بایدهایی هستند که مدارس پیش دبستانی باید به آن برسند و آن ها را بکار ببندند و فعالیتهای تحصیلی بچه ها باید در راستای این بایدها باشد .
البته این " بایدها " صرفاً برنامه آموزشی واقعی یا خلاصه دروس نیست و فهرستی از استانداردهای کسب شده را به ما نمی دهند ، اما می شود چنین پذیرفت که در واقع این معیارها به منزله یک کتاب راهنمای آموزشی برای معلمین و نیز برای آن دسته از افرادیکه مهمترین ابعاد پیشرفت و ترقی تحصیلی بچه ها را توضیح داده و تعریف می کنند و روشها و الگوهایی مناسب را بریا آموزش موثر طراحی می کنند می تواند موثر واقع شود .
بسیاری از مدارس غیر دولتی هم ، یک سری هماهنگی هایی را در راستای فعالیتهای آموزشی دنبال می کنند که معمولاً همسو و هماهنگ با مدارس دولتی بوده اما تا حدودی از طریق مطابقت با بافت محلی و اجتماعی ، غنی شده است .در این چارچوب ، تجارب مهمی بایستی ذکر شود به عنوان مثال Scuole dell Infanzia از Regio Emilia و میلان و دیگر شهرداریها ، Area Bambini از Pistoia ، مدارس پیش دبستانی Steiner و Montessori
در بسیاری از این موارد هدف از حمایت آموزش پیش دبستانی ، مزیت و ویژگی خاص این دوره است که اغلب در سطوح بین المللی هم شناخته شده است .
در مورد معلمان آموزش مقدماتی آنان تا سال 1998 توسط دانشکده های ویژه ای در سطح متوسطه سطح بالاتر همه ساله تکمیل شده بود ارسال 1998 سیستم اموزشی تغییر یافته که شامل آموزش علمی مدرسین در سطح آموزش پیش دبستانی با برنامه ویژه Laurea تا این که آنها برای پست تدریس صلاحیت لازم را کسب کنند .تقریباً (100 % در سال 92 ، 6 . 99 % ) در سال 1998 در مقطع پیش دبستانی معلم ها خانم بودند که تعداد این معلمین طی این دهه از 589 . 116 در سال 91 – 1995 تا 312 . 131 در سال 1994 تا 1998 افزایش یافته است.این افزایش به دلیل اصلاحات اساسی است که در مدارس دولتی در مقایسه با موسسات غیر دولتی انجام گرفته که نسبت بالاتری از میزان معلم به شاگرد را نشان می دهد .درمقایسه با مدارس پیش دبستانی بسیای از کشورهای دیگر این نسبت معلم به شاگرد بسیار پایین است که میزان آن 1/12 در سال 1994 تا 1998 بود.( 3 . 11 در مدارس دولتی ، 5 . 12 در مدارس غیر دولتی ) که این نسبت پایین با هدف مدارس دولتی این طور ترفیع داده می شود و بسیاری از مدارس خصوصی و شهرداری با امکان فراهم کردن بهترین خدمات آموزشی به عنوان مثال معرفی زمان آموزشی طولانی تر با همکاری دو یا چند معلم ، تعیین معلمان متخصص برای فعالیت های ویژه ، افزایش ساعت آزاد ، بالا بردن کیفیت تجهیزات آموزشی و اضافه کردن خدمات تکمیلی سعی در بهبود وضعیت آموزشی می کنند .
به واسطه تصویب قانون شماره 179 مصوب 27 می 1991، مجلس شورای ایتالیا ، توافق سازمان ملل متحد را درموردحقوق کودکان ( 20 نوامبر 1989 ) تصویب کرد و در حقیقت این قانون نقطه شروع سیاستهای ایتالیا در حوزه آموزش پیش دبستانی محسوب می گردد.
با تصویب این قانون از سال 1989 مدارس پیش دبستانی دولتی به صورت رسمی و جدی آغاز به فعالیت نمودند.
با تصویب قانون شماره 444 مصوب سال 18 مارس ، 1998که بر برخورداری کلیه کودکان برای حضور درمحیطهای آموزشی و تربیتی علیرغم زمینه اقتصادی ـ اجتماعی ، اجتماعی ، نژادی ، مذهبی و زبانی تاکید دارد،آموزش پیش دبستانی از اهمیت دوچندانی برخوردار گردید.از سال 1998 ، یعنی زمانی که آموزش پیش دبستانی دولتی ، پایه گذاری شد ، آموزش اولیه کودکان و توجه به آن ، به ابتکارات شهرداریها . موسسات مذهبی ، مجمع و گروههای خصوصی و فردی اختصاص یافته و فقط نسبت محدودی از کودکان ( کمتر از 50% ) از 6 – 3 ساله ها در آموزش پیش دبستانی و محیط آموزشی حضور پیدا می کردند. این درحالیست که در مدت 30 سال ، شرکت در مدارس پیش دبستانی به بیش از 95% رسیده است که این به واسطه افزایش سرمایه گذاری دولت ، احداث مراکز پیش دبستانی در کلیه مناطق وارتقاء کیفیت آموزشی مراکز آموزشی بوده است.
دهه کنونی 99 – 1990 ، نشان می دهد که در این بخش هدف مورد نظر حداقل در زمینه میزان حضور در آموزش پیش دبستانی تحقق یافته است.در زمینه کیفیت آمادگی تحصیلی ، مطالعات زیادی اخیراً انجام شده که نشان می دهد پیشنهاد معیارهایی برای مدارس پیش دبستانی دولتی در سال 1991باعث ایجاد روش جدیدی در آموزش دوران کودکی شد که بر پیشرفت قابلیتهای کودک در ابعاد گوناگون شامل پیشبرد تواناییهای فیزیکی ، عقلانی و سایکو دینامیک ، کسب تدریجی اعتماد به نفس و پیشرفت تواناییهای فرد بویژه قابلیتهای احساسی ، ادراکی ، حرکتی و زبانی و عقلانی فرد متمرکز شده بود.
تاثیر این الگوها نه تنها در مدارس پیش دبستانی دولتی بسیار تقویت شده بلکه در اغلب محیط ها توسط شهرداریها ، موسسات مذهبی و بخش های خصوصی و غیر انتفاعی حمایت مالی می شوند.این بخش ها مجبور به قبول Orientamenti نیستند اما با این وجود عاقلانه تر است که در رقابت با مدارس پیش دبستانی دولتی این برنامه در نظر گرفته شود .
مطلب دیگری که قابل توجه است تلاش در زمینه کسب برتری در سطوح پیش دبستانی دولتی و غیر دولتی است که چنان رقابتی به نظر می رسد که از طریق تفاوت های موجود بین محیط های مختلف آموزشی مورد تشویق قرار می گیرد.
تاریخچه آموزش پیش دبستانی
تاریخچه آموزش پیش دبستانی در ایران به 80 سال پیش باز می گردد.
در سال 1298 مسیونر های مذهبی و اقلیت های دینی به احداث کودکستان ها و مراکز آموزش پیش دبستانی درتهران مبادرت نمودند .در همان اثنا زنده یاد جبار باغچهبان در سال 1303 به احداث باغچه اطفال در شهرستان تبریز مبادرت نموده و چند سال بعد در سال 1307 کودکستان دیگری در شهرستان شیراز دایر نمود. گفتنی است که در آن اثنا تنها از کودکان خانواده های مرفه و کارمندان عالی رتبه ادارات در این مراکز ثبت نام به عمل می آمد . استقبال این خانواده ها از عملکرد مراکز آموزش پیش دبستانی (کودکستان ها( سبب گردیدکه طی مدت زمان کوتاهی در تهران وچندین شهر بزرگ دیگر کشور، کودکستان هایی توسط بخش خصوصی دایر گردد .از جمله مهمترین برنامه های این مراکز می توان به بازی های مرسوم ، آموزش مقدماتی خواندن و نوشتن ، نقاشی و بازی با عروسک و اشکال هندسی اشاره نمود.در سال 1303 شورای عالی فرهنگ ،به تصویب انحصاری آیین نامه احداث مراکز آموزش پیش دبستانی در شهرستان تهران و درسال 1304به تصویب این آیین نامه برای سایر شهرهای کشور مبادرت نمود.نخستین امتیاز تاسیس کودکستان توسط وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه در سال 1310 صادر گردید.از این روی سال1310 آغاز فصل جدیدی در تاریخ آموزش پیش دبستانی ایران محسوب می گردد.نخستین آیین نامه ویژه کودکستانها و مراکز آموزش پیش دبستانی درسال 1312 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید. در ماده اول این آیین نامه ، سن کودکان جهت پذیرش در کودکستانها 4 تا 7 سال قید شده بود. این در حالیست که درسال 1335 ، آیین نامه جدیدی جهت اداره کودکستانها به تصویب رسید که طی آن سن کودکان ، 3 تا 6 سال تعیین شده بود. در سال1334 ، اداره مستقلی جهت رسیدگی و نظارت بر امور کودکستان ها تحت نظارت وزارت فرهنگ تاسیس گردید. در سال1340 ، اداره امور کودکستانهای کشور منحل شده و وظایف مربوطه به اداره کل تعلیمات ابتدائی محول گردید. در آن اثنا دولت به تلاش هایی درجهت احداث کودکستان های دولتی مبادرت نموده و با احداث کودکستانها در شهرهای سراسرکشور،کودکان خانواده های طبقه متوسط را تحت پوشش خود قرار داد. تا سال 1322 در سراسر کشور تنها تعداد 7 کودکستان وجود داشت و این در حالیست که طی سال1331 به 74 و طی سال 51 13 به 431 مرکز بالغ گردید. در همان اثنا تلاش هایی درجهت تربیت مربیان مراکز پیش دبستانی نیز آغاز گردید. درسال 1336 ، آموزشگاه های کودکیاری آغاز به فعالیت نمودند . اولین اساسنامه و برنامه درسی این آموزشگاهها طی سال 1345 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید. چندسال بعد تدریس رشته کودکیاری یا آموزش و پرورش پیش ازدبستان در برخی دانشکده های علوم تربیتی من جمله مدرسه عالی شمیرانات و دانشگاه ابوریحان آغاز گردید.
درسال1350 ، اداره کل تعلیمات ابتدایی به دفتر برنامه ریزی آموزش ابتدایی تغییر نام داده و واحد کودکستان های این اداره، عهده دارمسئـولیت طرح و برنامه ریزی آموزش و پرورش پیش دبستانی گردید. درسال1354، با توجه به توسعه کودکستانها و تربیت مربیان کودک، دفتر برنامه ریزی آموزش ابتدایی به دفتر آموزش کودکستانی و ابتدایی تغییر نام داده و بالاخره درسال 1359 در اداره کل و سپس در دفتر آموزش عمومی ادغام گردید . طبق آخرین آیین نامه کودکستانها که در سال 1349به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسید، تشکیل کلاسهای آمادگی ضمیمه آموزش ابتدایی گردیده و سن کودکان کودکستانی 3 تا 6 سال تعیین گردید. درسال 1353 ، وزارت آموزش و پرورش طبق انتشار بخشنامه ای به اعمال اصلاحاتی در آیین نامه مذکور مبادرت نمود. مطابق این تغییرات تنها آندسته از کودکانی که از سن 5 سال تمام برخوردار بودند از حق ثبت نام درکلاسهای آمادگی بهره مند گردیدند.
درگذشته امتیاز تاسیس مهدهای کودک ویژه کودکان رده های سنی 3 تا 6 سال به وزارت آموزش و پرورش و مجوز تاسیس مراکز مراقبتی کودکان زیر رده سنی3 سال به اتاق اصناف واگذار گردید. ازسال1354، سازمانهای دولتی موظف به تاسیس مهدهای کودک شده و ضوابط آنها از سوی سازمان زنان تنظیم گردید. درسال1356، در بودجه کل سازمانهای دولتی، بودجه لازم جهت احداث مهدهای کودک ویژه فرزندان زنان کارمند پیش بینی شده و سازمان زنان مسئولیت تشکیل و نظارت بر آنها را عهده دار گردید. پس از انقلاب اسلامی ، بر اساس تصمیم گیری هیات وزیران، با انحلال سازمان زنان ، سازمان ملی رفاه خانواده، سازمان تربیتی شهرداری تهران و انجمن ملی حمایت از کودکان، اجازه تاسیس مهدهای کودک به وزارت بهداری و بهزیستی و سپس به سازمان بهزیستی محول گردید. درحال حاضر صدور مجوز و نظارت برکلیه مهدهای کودک دولتی و خصوصی بر عهده سازمان بهزیستی کشور است. ازسال 1372 کلیه کلاسهای آمادگی ضمیمه مدارس دولتی به علت کمبود جا منحل گردید.گفتنی است که این کلاسها 30 سال پیش درسال1349 و با تصویب شورای عالی آموزش و پرورش تشکیل شده بود . ازجمله انواع مهدهای کودک که درحال حاضر درسراسرکشور فعالیت دارند میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
ــ مهدهای کودک خصوصی که توسط بخش خصوصی احداث گردیده اند.
ــ مهدهای کودک خود محورکه وابسته به موسسات دولتی بوده و با کمک هزینه های دولتی و والدین کودکان اداره میگردند.
ــ مهدهای کودک کارگری که متعلق به کارخانجات بوده و تحت پوشش وزارت کار فعالیت دارند.
ــ مهدهای کودک ادارات آموزش و پرورش که به ثبت نام از فرزندان زنان شاغل درآموزش و پرورش مبادرت می نمایند.
ــ مهدهای کودک انجمنهای حمایتی سازمان بهزیستی که به ثبت نام از کودکان تحت پوشش بهزیستی و درصدی از افراد عادی مبادرت می نمایند.
ــ مهدهای کودک انجمنهای روستایی که به ثبت نام از کودکان روستایی مبادرت می نمایند.
تاریخچه فوق بیانگر این واقعیت است که سهم دولت در تاسیس مهدهای کودک بسیار ناچیز بوده و عمدتا به تنظیم آیین نامه ها و اعطای مجوزهای قانونی محدود بوده است به نحویکه پس از تشکیل اولین مهدهای کودک ، وزارت آموزش و پرورش به تاسیس مهدهای کودک دولتی پس از 42 سال مبادرت نمود. درحال حاضر برای کودکان زنان غیر شاغل مهد کودک دولتی وجود نداشته وکلاسهای آمادگی ضمیمه مدارس دولتی نیز از سال 1372 منحل گردیده است. علاوه بر این تعداد فارغ التحصیلان رشته کودکیاری با توجه به نیاز مهدهای کودک ، بسیار اندک بوده و دوره های باز آموزی بهزیستی ویژه مربیان و مدیران ، چه از لحاظ مدت زمان و چه از لحاظ تعداد نفرات تحت پوشش هر دوره آموزشی، جوابگوی نیاز مهدهای کودک نمی باشد. . بعنوان مثال از سال 61 13تا 69 13یعنی ظرف مدت زمان 8 سال تنها 1215 نفر ازمدیران و مربیان موفق به گذراندن دوره های آموزشی کوتاه مدت بهزیستی شده اند و این در حالیست که این رقم درمقایسه با تعداد مدیران ومربیان مهدهای کودک بسیار ناچیز می باشد.
علاوه بر این تعداد مهدهای کودک نسبت به جمعیت کودکان در ایران بسیار ناچیز می باشد.. بعنوان مثال طی سالهای1360- 1359 تعداد مهدهای کودک بر2971 ، تعداد کودکان بر 172002، تعداد کلاسها بر6340 و تعداد کارکنان بر9356 نفر بالغ می گردید واین درحالیست که طی سالهای 68 ـ 67 تعداد مهدهای کودک بر 2547 ، تعداد کودکان ثبت نامی بر177979، تعداد کلاسها بر5951، تعداد کارکنان بر1983و تعداد کودکان رده های سنی1 تا 6 سال بر12میلیون نفر بالغ گردید . ضــمنا تعداد مهدهای کودک خصوصی شهرستان تهران طی سال1370 بر200 مرکز، طی سال1371بر174مرکز و طی سال1372بر170 مرکز بالغ گردید.
آمارفوق نشانگر افزایش دائمی تعدادکودکانی ثبت نامی مراکز آموزش پیش دبستانی و مهدهای کودک و کاهش تعداد مهدهای کودک و کادر ویژه آن می باشد . آمار سال 68 ـ67 مبین این واقعیت است که تنها 5 ر1درصد کودکان رده های سنی 1 تا 6 سال و 5 ر2درصد کودکان رده های سنی 3 تا 6 سال ا ز امکانات آموزشی وتفریحی مهدهای کودک استفاده نموده اند. درضمن تعداد کودکان هرکلاس بر 30 نفر و نسبت کودکان به کادر آموزشی به نسبت 25 به1 بوده است.به عبارت دیگر به ازای هر 1 پرسنل، 25 کودک وجود داشته است . چنانکه قبلا نیز بدان اشاره گردید رده های سنی 1 تا 6 سال در رشد و پرورش شخصیت کودکان ،از نقش اساسی برخوردار بوده و از این روی آموزش پیش دبستانی به عنوان بخشی از نظام آموزش عمومی محسوب شده و دولتها به برنامه ریزی و سرمایه گذاری در این عرصه مبادرت می نمایند .در کشور ایران آموزش پیش دبستانی در واقع به بخش خصوصی واگذار گردیده وبدین ترتیب خانواده های کم در آمد و متوسط قادر به بهره گیری از امکانات مهدهای کودک نمی باشند و این درحالیست که کودکان خانواده های مواجه با مشکلات اقتصادی و فرهنگی از نیاز بیشتری به توجه و آموزش برخوردار می باشند. به این ترتیب به دلیل وجود کمبودها ، نواقصات زیاد و برنامه های نادرست و عدم برخورداری از کادر مناسب و عدم اولویت دولت به آموزش کودکان در دوره های پیش دبستانی، اکثریت کودکان با مشکلات عدید ه ای در روند آموزشی و رشد شخصیتی خود مواجه می گردند.
سرمایه گذاری درامور کودکان پیش دبستانی آثار پیش گیرانه بر آسیب های دوران نوجوانی و جوانی وبزرگسالی دارد . بسیاری از انحرافات اخلاقی ریشه درکمبودهای روحی و روانی دوران کودکی دارند. ارتباط اولیه کودک با الگوهای شخصیتی، آینده او را رقم میزنند .برخلاف تصورات عمومی مبنی بر عدم سود آوری سرمایه گذاری در مهدهای کودک چنین سرمایه گذاری هایی به معنای تربیت نیروی خلاق ، هدفمند و آگاه آتیه هر ملت و عوامل بازدارنده بسیاری از آسیب های اجتماعی مطرح می باشند . در مقطع آموزش پیش دبستانی ،والدین و مربیان کودک به شناسایی توانایی های بالقوه کودکان و رشد وتوسعه چنین توانایی هایی مبادرت نموده، شعور و رفتارهای های روانی کودک شکل گرفته و هـدایت صحیـح تجربیات کودک بــه خصوصیات روانی می انجامد که شخصیت او را پرورش میدهند. درجریان حضور درمراکز آموزش پیش دبستانی است که کودک شناخت نزدیک به واقعیتی از خود بدست آورده و خواسته های او به عنوان تبلوری از رشد عاطفی ،عقلی و اجتماعی او شکل می گیرد.
آموزش پیش دبستانی
بر اساس تجربیات و بررسیهای روان شناختی و تربیتی ، سال های اولیه زندگی کودکان نقش اساسی در رشد و پرورش آنان ایفا می نمایدچراکه 80 درصـد شخصیت کــودک ظرف6 سال اولیه حیات او شکل میگیرد. براین اساس آموزش و پرورش پیش دبستانی از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و تلاش عمده دولت ها بر این بوده است که هرروزه تعداد بیشتری از کودکان تحت پوشش آمــوزشهای این دوره قرار گرفته و بــا توجه به ویژگی ها ونیــازهای فردی ،از آموزشهای مناسب وسازنده برخوردار گردند. اولین ارتبـاطات انسانی- اجتماعی کودکان دردوران پیش دبستانـی شـکل گرفته و شکوفـائی و رشد این ارتباط منوط به آموزش عشق ورزیدن ، محبت نمودن ، …. و نشان دادن راه صحیح برقراری ارتباط توسط والدین و مربیان آنان می باشد . در واقع پایه های اولیه اعتماد به نفس ، مسئـولیت پذیری و استقلال و خلاقیت کودکان در دوران پیش از دبستان استوار می گردد. توجه دقیق و مناسب به کودکان به رشد و شکوفائی استعدادهای آنان کمک می نماید. مهدهای کودک و مربیان این مراکز نقش اساسی وحیاتی در تربیت و رشد شخصیت کودکان و نیل به اهداف فوق ایفــا می نمایند.
برنامه های آموزشی
از جمله مهمترین برنامه های آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- برنامه های علمی و عملی آموزشی که بر مشاهده و بازدید ، آموزش زبان فارسی ، ریاضیات مقدماتی ، مفاهیم ابتدایی علوم و اعتقادات مذهبی مشتمل می گردد.
2- فوق برنامه های آموزشی که بر صنایع دستی ، خمیر بازی ، بریدن و چسباندن اشیاء ، نقاشی ، بازیهای فکری ، قصه گویی ، شعرخوانی و تمرینات بدنی مشتمل می گردد.
برنامه ریزی و مدیریت آموزشی
اولین مرکز مستقل آموزش پیش دبستانی در سال 1924 در جهت ارائه دوره های آموزش اختیاری (سیستم آموزش غیر اجباری در سیستم آموزش رسمی)احداث گردید در طول دهه 1980 از مراکز فوق تحت عناوین مختلف اعم از مراکز مراقبت روزانه،کودکستانها، مدارس پیش دبستانی یاد می گردید.مراکز مذکور عمدتا در محل سازمانها و وزارتخانه های دولتی استقرار یافته و به مراقبت از کودکان با والدین شاغل در سازمان یا وزارتخانه مربوطه مبادرت می نمایند. مراکز مذکور به طور خصوصی وتحت نظارت سازمان بهزیستی وتحت سرپرستی وزارت آموزش و پرورش فعالیت می نمایند.
هدف عملی مراکزفوق مراقبت و تربیت کودکان برخوردار از والدین شاغل و ارائه تسهیلات به آنان بود. از جمله تقسیم بندی های به عمل آمده توسط مراکز پیش دبستانی کشور می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
کودکان رده های سنی4 تا 18 ماه
کودکان رده های سنی 18 ماهه تا 3 سال
کودکان رده های سنی 3 تا 5 سال
کودکان رده های سنی 5 سال
از مراکز ویژه کودکان رده سنی زیر 5 سال تحت عنوان(مراکز مراقبتی روزانه) و از مراکز ویژه کودکان رده سنی 5 سال تحت عنوان مدارس آمادگی یاد می گردد.
مسئولیت برنامه ریزی ، آماده سازی و توسعه متدهای آموزشی وتفریحی مراکز پیش دبستانی برعهده اداره برنامه ریزی و توسعه متون درسی کشور می باشد.
وظیفه نظارت بر عملکرد مراکز مذکور به دایره آموزش ابتدایی و مسوولیت تدارک امکانات و تسهیلات رفاهی به (( مدیریت عمومی تعاون و رفاه اجتماعی )) وزارت آموزش و پرورش تفویض گردیده است. معلمین ومربیان مراکز آموزش پیش دبستانی از میان فارغ التحصیلان رشته های تربیتی مراکز تربیت معلم و یا از میان فارغ التحصیلان دانشگاهی علوم تربیتی در حوزه آموزش پیش دبستانی انتخاب می گردد.وجود تغییرات اقتصادی، فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی دو دهه اخیر در ایران ، افزایش نسبت زنان شاغل و ضرورت مراقبت از کودکان به افزایش نرخ ثبت نام کودکان در مراکز پیش دبستانی منجر گردیده است.برگزاری کنفرانس جامتین و تاکید کلیه کشورهای شرکت کننده بر اهمیت ضرورت ارائه مقطع آموزش پیش دبستانی به کلیه شهروندان باعث اعمال توجه بیشتر به این جنبه از آموزش گردیده است. طی دهه پایانی قرن بیستم به اطمینان از برقراری هماهنگی میان وزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی به عنوان دو مجموعه مسئول در جهت رشد وتوسعه هر چه بیشتر آموزش پیش دبستانی تاکید شد. با این وجود در نتیجه تمرکز نامحسوس در برنامه ریزی ، مدیریت و سرپرستی مقطع آموزش پیش دبستانی ، هر یک از سازمانهای دولتی به تنظیم استراتژی هاو سیاست جاری خود با توجه به نیازها و امکانات کارشناسان مبادرت می نمایند.
اهداف آموزشی
اهداف مقطع آموزش پیش دبستانی
از جمله مهمترین اهداف مقطع آموزش پیش دبستانی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1-رشد جسمانی ، ذهنی ، عاطفی و اجتماعی کودکان بر پایه اصول اخلاقی و مذهبی
2-افزایش سطح توانائیها و استعدادهای کودکان
3- آماده سازی و تربیت کودکان جهت درک مفاهیم علمی و ذهنی
4- رشد و پویش زبان فارسی همسطح با زبانهای محلی
5- آماده سازی و تربیت کودکان جهت برقراری همکاریها و معاشرتهای اجتماعی
6- حمایت از خانواده های کم درآمد در روند تربیتی و تحصیلی فرزندان
از جمله مهمترین اهداف مقطع آموزش پیش دبستانی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
1. تربیت کودکان درجهت اجرای اصول اسلامی در زندگی شخصی و اجتماعی
2. تقویت احساس همکاری و مشارکت کودکان در فعالیت های اجتماعی و حس مسئولیت پذیری آنان
3. افزایش قدرت جسمی و ذهنی، برقراری تعادل جسمی و افزایش مهارت های پایه کودکان
4. آموزش زبان فارسی درجهت تقویت ارتباطات وابزارهای آموزشی کودکان اعم از خواندن ، نوشتن ، شنیدن و حرف زدن
از سال 1989 نظر به مشکلات زبانی کودکان مناطق دو زبانه کشور حین ورود به مقطع آموزش ابتدایی ، نرخ بالای تجدید کودکان طی سالهای اولیه آموزش ابتدایی ،عدم تسلط کافی دربرقراری ارتباطات به زبان فارسی و در دسترس نبودن تعداد کافی از مراکز پیش دبستانی ، هر ساله کلاس های آمادگی یک ماهه قبل از شروع سال تحصیلی در مناطق مذکور تشکیل می گردد. گفتنی است که وزارت آموزش و پرورش به فراهم نمودن زمینه هایی جهت آمادگی کودکان ساکن مناطق مذکور جهت ورود به مقطع آموزش ابتدایی از طریق تعیین برنامه های مورد نیاز و صدور بخشنامه های مربوطه اقدام می نماید.
استراتژی های آموزشی
ازجمله مهمترین راهبردهای آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1. ترغیب اولیای امور وزارت آموزش و پرورش به توجه هر چه بیشتر به سطح آموزش پیش دبستانی
2. کسب اطمینان از برقراری حداکثر هماهنگی ممکن میان نهادهای اداره کننده مراکز آموزش پیش دبستانی در وزارت آموزش و پرورش
3. اختصاص بیشتر وجوه غیر مستقیم از سوی وزارت آموزش و پرورش به مراکز آموزش پیش دبستانی
4. آموزش و تربیت نیروی انسانی ماهر از طریق تمرکز بر آموزشهای دوره پیش دبستانی
5. گسترش فضاهای مستقل آموزش پیش دبستانی
آموزش پیش دبستانی
ساختار آموزشی
حضور در دوره های آموزش پیش دبستانی در کشور فرانسه اختیاری و رایگان بوده وبه منظور آموزش کودکان رده های سنی 5-2 سال در نظر گرفته شده است. شایان ذکر است آندسته از کودکانی که تا روز اول سال تحصیلی مدارس به سن 2 سالگی رسیده باشند، مورد پذیرش واقع می گردند اقداماتی نیز در خصوص اولویت احداث مدارس مذکور در نواحی محروم اجتماعی کشور صورت گرفته است.
کودکان رده سنی 2سال(حدود 40% ) منحصرا در چارچوب مدارس و ظرفیت کلاسهای آموزشی موجود و کلیه کودکان رده سنی3 سال مورد پذیرش قرار می گیرند و این در حالیست که در سال1960 میلادی تنها 36% از کودکان فرانسوی مورد پذیرش مراکز آموزش پیش دبستانی قرار گرفتند. هدف غائی وزارت آموزش و پرورش، پژوهش و فن آوری فرانسه از ارائه دوره های آموزش پیش دبستانی، ارتقاء توانمندیهای کودکان، در جهت شکل دهی به شخصیت اجتماعی آنان میباشد. از سال 1995 میلادی، طرح آموزش واقعی پیش دبستانی با اهداف دقیق و کارآموزان متبحر به اجرا گذارده شد. درتمام مدت 26 ساعت آموزش در هفته، آموزش زبان از امتیاز ویژه ای برخوردار بوده و تسلط شفاهی و آشنایی با نوشتار،تقویت قدرت احساس، تخیل و قدرت خلاقیت دانش آموزان از طریق پرداختن به آموزش هنری توسعه می یابد.گفتنی است که بالغ بر20هزار مرکز آموزش پیش دبستانی به ثبت نام از بیش از2میلیون کودک فرانسوی مبادرت می نمایند. در صورت عدم وجود کلاس های پیش دبستانی،کودکان رده سنی 5 سال به کلاس های آمادگی و مدارس ابتدایی پیوسته و به چرخه آموزش ابتدایی ومقدماتی وارد می گردند.از آنجاییکه کشور فرانسه از تجربه فراوانی در ارائه آموزش پیش دبستانی به کودکان برخوردار می باشد، از این روی بیش از99% کودکان رده سنی3 سال در این مدارس حضور می یابند. رقم مذکور درخصوص کودکان رده سنی2سال بر2/ 35 % بالغ می گردد.تحصیل در مدارس عمومی پیش دبستانی رایگان می باشد واین در حالیست که مراکز خصوصی به اخذ شهریه تحصیلی مبادرت می نمایند. مدارس عمومی پیش دبستانی نیز توسط شهرداری ها احداث و اداره می گردند. طبق قانون اصلاحیه آموزشی مصوب15جولای1989و قانون مصوب 1975کلیه کودکان فرانسوی رده سنی3 سال از امکان حضور در مهدهای کودک برخوردار می باشند.علاوه بر این قانون مصوب6 سپتامبر 1995 نیز که در خصوص نمایش ساختار و نحوه عملکرد مهدهای کودک تصویب گردیده بر تقویت خصیصه های بالقوه کودکان، به فعل در آوردن آن در جهت شکل گیری شخصیت آنان و فراهم آوردن بهترین امکانات در جهت موفقیت کودکان در مدارس ویادگیری بیشتر تاکید دارد.
گفتنی است درمهدهای کودک کشور فرانسه از تخصصهای سرباز معلمان جهت آموزش کودکان استفاده می گردد چرا که خدمت سربازی درحال حاضر در کشور فرانسه به حالت تعلیق در آمده و با اجرای طرح جامع جذب سرباز معلم JAPD جایگزین گردیده است.از سوی دیگر،جهت جبران به حد نصاب نرسیدن تعداد ثبت نام کنندگان مهدهای کودک،که معمولاً در مناطق کم جمعیت وکوهستانی کشور رخ می دهد، کودکستانهای بین منطقه ای تاسیس گردیده است که به ارائه خدمات آموزشی به کودکان نواحی مختلف مبادرت می نمایند.در مناطق کم جمعیت نیز کلاس های موقتی پاره وقت تشکیل می گردد.به طور کلی دانش آموزان به سه رده سنی کودکان،رده سنی نوجوانان ورده سنی جوانان تقسیم می گردد. گفتنی است، تقسیم بندی فوق در جهت مد نظر قرار دادن بلوغ فکری و استعداد یادگیری رده های سنی از انعطاف پذیری برخوردار می باشد.تیم تدریس، با مشورت والدین به تعیین جایگاه کودکان در رده های سنی آموزشی مطابق با استعداد ها و نیازهای آنان مبادرت می نمایند. سه رده سنی مذکور با اولین چرخه آموزشی تطابق داشته در حالی که رده سنی جوانان و مقطع آموزش مقدماتی متوسطه با چرخه آموزشی پایه و مقدماتی تطابق دارد. چرخه های آموزشی چندین ساله نیز با هدف برآورده نمودن نیازهای کودکان طراحی گردیده است. متوسط آموزش هفتگی26 ساعته به کودکان مقطع پیش دبستانی ارائه می گردد.
سیاستهای آموزشی
مهم ترین سیاست آموزشی مقطع پیش دبستانی فرانسه بر این اصل استوار است که مراکز پیش دبستانی به عنوان ابزاری جهت برخورداری از برابری فرصت محسوب می گردند، چرا که کودکان از طریق به کارگیری زبان و توسعه این وسیله ارتباطی، به آماده سازی خود در جهت پرداختن به تمرینات ذهنی که لازمه موفقیت در مقاطع آموزش ابتدایی و کالج است، مبادرت می نمایند.
اهداف آموزشی
از جمله مهمترین اهداف آموزشی مقطع آموزش پیش دبستانی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- بیداری حواس و رشد عاطفی کودکان به ویژه کودکان متعلق به خانواده های کارگران و مهاجرین
2- پیشگیری از افت تحصیلی کودکان طی سنوات آموزش پایه
3- توسعه کلیه امکانات بالقوه کودک درجهت شکل پذیری شخصیت و فراهم سازی فرصت کسب موفقیت در تحصیل، اشتغال و زندگی وی
4- رشد هوشی، حسی- حرکتی و ذهنی کودکان
5- رشد ارتباطات غیرکلامی (بیدارسازی حس زیبایی شناسی و درک هنری) و کلامی (کیفیت کلام و تمرین زبان)
6- آگاهی نسبت به زمان و مکان
7- مشارکت درتشخیص نارسایی های حسی- حرکتی و ذهنی و فراهم سازی امکان درمان به موقع این قبیل نارسایی ها
8- آموزش مهارت و تمرینات لازم در جهت مشارکت مثبت کودکان در زندگی اجتماعی
برنامه های آموزشی و ارزشیابی تحصیلی
اجرای فعالیت های مقدماتی آموزشی در مقطع آموزش پیش دبستانی، به رشد اولیه کودکان و آمادگی آنان جهت حضور در مدارس ابتدایی منجر می گردد.گفتنی است که فعالیت ها ی مذکور بر فعالیت های فیزیکی، علمی و فنی و فعالیتهای آموزشی ارتقاء دهنده سطح ارتباطات ومهارتهای شفاهی و نوشتاری کودکان مشتمل می گردد. در مهدهای کودک، اجرای بازی های مختلف از نقش مهمی برخوردار می باشند، اما این امر بدین معنی نیست که درمراکز مذکور تدریس وجود ندارد.هیات نظارت ملی آموزش که مسئولیت رسیدگی ونظارت بر آموزش نواحی کشور را بر عهده دارد،برفعالیت های اداری وآموزشی موسسات نیز نظارت می نماید.شورای مدارس نیز به بازدید حداقل یک بار در طول ترم از مدارس کشور مبادرت می نمایند.شورای مذکور همچنین به ارائه نظراتی درخصوص قوانین داخلی مدارس و تعیین برنامه های آموزشی هفتگی مدارس کشور مبادرت می نماید.چرخه آموزشی کشور سبب میگردد که تیم تدریس به تطبیق فعالیت های تدریس با روند آموزش وپیشرفت کودکان مبادرت نمایند. تیم تدریس همچنین مسئولیت ارزشیابی میزان پیشرفت تحصیلی کودکان را بر عهده دارد. علاوه بر این تیم مذکور همچنین تعیین مینماید که کودکان ملزم به ثبت نام در مدارس ابتدائی بوده و یا می بایستی در سیستم آموزشی پیش دبستانی باقی بمانند. از آنجایی که مدارس پیش دبستانی از نقش پییچیده ای در سیستم آموزشی کشور فرانسه برخوردار می باشند، از این روی مدرسین مراکز مذکور،مشابه مدرسین مدارس ابتدایی، دوره های آموزشی ویژه ای را گذرانده و پس از گذراندن دوره3 ساله آموزشی (پس از اتمام تحصیلات آموزش متوسطه که به دریافت دیپلم متوسطه منتهی می گردد) به گذراندن دوره آموزشی2-1ساله تربیت مدرس در موسسات دانشگاهی تربیت معلم مبادرت می نمایند.
پس از اتمام سال دوم آموزش دانشگاهی در مراکز تربیت مدرس، از دانشجویان موفق به عنوان معلمین مدارس دعوت به همکاری می گردد. معلمین مراکز آموزشی پیش دبستانی، به عنوان مدرسین رسمی نظام آموزش عمومی و یا به عنوان مدرسین قرار دادی مدارس خصوصی، از حقوق،وظایف و مسئولیتهای مشابه معلمین مدارس ابتدایی برخوردار می باشند.
آمار وارقام تعداد مراکز و مدرسین مراکز آموزش پیش دبستانی ( طی سال1993/1992)
تعداد دانش آموزان
عمومی
خصوصی
تعداد مهدهای کودک
1895547
36793
تعداد مدارس آمادگی
336950
280348
تعداد مربیان
279078
–
نسبت تعداد مربیان به دانش آموزان
27.5
27.3
نقاط ضعف و قوت آموزشی
با وجودیکه یک سوم کودکان فرانسوی به آغاز دوران آموزش از رده سنی2 سال مبادرت نموده، تمامی کودکان رده سنی3 سال رهسپار مراکز آموزش پیش دبستانی شده و مراکز آموزش پیش دبستانی عمومی که در آن بر آموزش مهارت های سواد و زبان تاکید می گردد، رایگان و برای همگان قابل استفاده می باشند، اما با این حال، افزایش نرخ موالید درکشور فرانسه به وارد آمدن فشار بر پیکره نظام آموزشی کشور منجر گردیده است.
به نحوی که افزایش غیرمنتظره نرخ زاد و ولد کودکان از سال2000 به بعد، به انتظار بیش از17 هزار کودک در فهرست ثبت نامی منجر گردیده است. بنابر اعلام وزارت آموزش، طی سال 2002، مراکز آموزش پیش دبستانی با کاهش فضای آموزشی برای54 هزار کودک مواجه بوده اند که این امر خود به ایجاد مباحثاتی درخصوص تغییر امتیازات آموزشی از سنین پیش دبستانی به پایه منجر گردیده است. این درحالی است که کشور آلمان، همسایه فرانسه درگیر بحث داغی در خصوص اصلاح نظام آموزشی است. در مطالعه بین المللی جدیدی که بر روی 32 کشور جهان صورت گرفت، دانش آموزان رده سنی15 سال آلمانی از نظر سواد، ریاضیات و مهارت های علوم در رده بیست و پنجم قرار گرفتند که این امر خود سبب گردید تا تلنگری به نظام آموزشی آلمان وارد آید که همواره به تربیت نیروهای انسانی ماهر مباهات نموده است.کارشناسان معتقدند، علت اصلی نتیجه ضعیف آلمان در این مطالعه، این است که در این کشور، آموزش رسمی از رده های سنی7-6 سال آغاز می گردد. از این روی مراکز آموزش پیش دبستانی این کشور، چیزی جز زمین بازی به شمار نمی آیند.کشور فرانسه که در این مطالعه به طور متوسط در مکان دوازدهم قرار گرفت، از این نظر متفاوت است. مراکز آموزش پیش دبستانی این کشور با زمین بازی تفاوت دارند، چرا که در این قبیل مراکز، سواد و مهارت های اجتماعی از طریق فعالیت های گوناگون ارائه شده و کلاسهای هفتگی26ساعته برگزار می گردد. علاوه بر این، با وجودی که آموزش از رده سنی6 سال اجباری می گردد، بیش از99درصد کودکان فرانسوی از رده سنی3 سال رهسپار مدرسه می گردند. افزون بر این، بالغ بر 5/35 درصد از کودکان به حضور در مراکز آموزشی،1 سال زودتر از موعد مقرر، مبادرت می نمایند.
آموزش پیش دبستانی
ساختار آموزشی
مهدکودک های مجزا دیگر در هلند وجود ندارند ار آنجا که آموزش ابتدایی به پوشش دادن دانش آموزان 4 تا 6 ساله توسعه یافته است همچنین برای سنین 4 تا5 سال که در مدارس ابتدایی حضور نداشتند متداولترین تسهیلات مواظبت از کودکان ،مراکز بازی ومراکز مراقبتی روزانه است.برانگیختن توسعه اجتماعی واحساس وشناحتن کودکان از طریق بازی می باشد . گروه های ازی برای بجه های 2 تا4 سال می باشد ومعمولاً هفته ای 3 روز برای هفته ای 2.5 روز وروزانه 4 ساعت این محل بازی می باشد.هزینه آنها تا اندازه ای توسط اولیای محلی ایالت تامین می شود اما ممکن است این هزینه ها خصوصی هم باشد.والدین موظف به مشارکت می باشند اندازه گروه حداکثر به 12 تا 14 کودک محدود می شود 35% رده های 2 تا 3 ساله به گروه های بازی می روند که 50% آنها سه ساله می باشند.فقط بعضی گروه های بازی کارمندان تخصصی بکار می گیرد . مراکز مراقبت روزانه برای کودکان از سن 6 هفتگی تا 4 سالگی می باشند کودکان ممکن است هفته ای 5 روز واز ساعت حدود 7 صبح تا 6 بعد از ظهر به مراکز مراقبت روزانه بروند یا اینکه فقط بخشی از هفته را به آنجا بروند.هزینه برای تسهیلات نگهداری کودک در چنین سیستمهایی از طریق نماینده های محلی وزارت بهداشت ، بهزیستی وورزش تامین می گردد.والدین موظف به پرداخت حق عضویت می بانشد مراکز مراقبت روزانه همچنین ممک ن است توسط منابع خصوصی تامین هزینه گردد.در این مراکز می بایست دو ناظر تمام وقت یا سه ناظر پاره وقت وجود داشته باشد.هیج منع قانونی در تعداد کودکان در یک گروه وجود ندارد اما معمولاً تعداد کودکان در گروه 8 تا 16 نفر میباشد.تقریباً 1% کودکان بین سنین صفر تا 4 سال روزانه به این مراکز تربیتی میروند.ناظر ها می بایست حداقل گواهینامه MBO و یا HBO را داشته باشند.درپایان سال 1992، 3766 گروه بازی وجود داشت که در کل حدود 191 هزار بچه را در برمیگرفت. 1155 مرکز تمام وقت دارای تسهیلات مراقبت روزانه و153 مرکز پاره وقت دارای تسهیلات مراقبت روزانه وجود داشت .
تاریخچه
از سال 1840 دیر زمانی است که مراقبت از ودکان به صورت سازمان یافته در سرزمین هلند وجود داشته است زمانی که کودکان مادران کارگر از سن 2.5 سالگی به موسساتی به نام Bewaarscholenفرستاده می شدند.این موسسات توسط خیریه یا کلیسا تامین بودجه واداره می شوند . تغییر توجهات از مراقبت نمودن کودکان به امر آموزشئآنها سرانجام به گسترش آموزش کودکستان منجر شد.پس از جنگ جهانی دوم Bewaarscholen به کوکستان معروف شدند.بین سالهای 1956، 1985 آموزش 4 تا 6 ساله ها در حیطه مسئولیت قاتنون آموزش کودکستانی بود در طول این مدت اغلب کودکان ، کودکستان را در ن 4 سالگی آغاز کردند گر چه برای آنها اجباری نبود که تا سن 6 سالگی به مدرسه بروند .
سال 1985 شاهد ایجاد قانون جدید آموزش ابتدایی بود که اموزش 4 تا 12 ساله را تامین می کرد در نتیجه فعالیت کودکستان ها خاتمه یافت در همان زمان سنی را که لازم بود کودکان به مدرسه بروند به 5 سالگی کاهش یافت.اولین گروه بازی پس از جنگ جهانی دوم روم به وجود آمد.در سال 1970 انجمن مراکز مراقبت از کودکان (WKN) باهدف متخصص نمودن مربیات در مهد کودمک ها وگروه های بازی با ارائه راهنمای ها ، تشئیق کارمنتدان ومربیان وفراهم نمودن اطلاعات تاسس شد.این انجمن هم چنین راهنمای هایی را به مراکز مراقبت از کودکان و دولت محلی ارائه م کند . WKNتا به حال بخش از انستیتو بهداشت وخدمات اجتماعی هلند بوده است.درسال 1977، طرح کمک ودولت به مهد کودکم ها ارائه شد که طبق آن مهد کودکم هایی که تا قبل ار سال 1975 تاسیس شده بودند می توانستند تقاضای مک ماتلی نمایند.در اواخر دهه هشتاد این کمک ها هماهنگ با قوانین جدید رفاهی لغو شدند.از سال 1990 با اعطاء کمک دولتی وحذف مالیات کار فرمایان ووالدین ، سیاست ودولت بر گسترش تعداد مکانهای مراقبت از کودکان متمرکز شده است .
خط مشی قانونی
مراقبت از کودکان تحت اداره قانون رفاه اجتماعی سال 1994 قرار می گیرد . این قانون به مسئولان شهرداری مسئلیت برنامه ریزی وتامین بودجه تسهیلات رفاهی را در سطح محلی می دهد.حداقل استانداردهای که توسط مقامات شهرداری بر تسهیلات مراقبت ار کودکان اعمال می شود در حکم شرایط کیفیت مراکز مراقبت از کودکان مقرر می شود که در 1ژانویه 1996 به اجرا در آمد این ظرایط در تمام مراکز مراقبت از کودکان اعمال می شود.در سال 1996 طرح مراقبت از کودکان ومراقبت خارج از مدرسه توسط وزارت امور اجتماعی واشتغال برنامه ریزی شد تا این والدین قادر سازد تا کار ومسئولیت های خـانوادگی را با انگیزه مبارزه با فقر پنهان ومحرومیت اجتماعی با یکدیگر هماهنگ نمایند .
طبق این طرح ، مقامات شهرداری می توانند کل هزینه مراکز مراقبت از کودکان رابرای والدینی که به تنهایی عهده دار سرپرستی فرزندانشان هستند وکمک هزینه دریافت می کنند پرداخت نماید تا آنان بتوانند به محل کار خود بروند.این طرح در سال 1997 دائمی شد در سال 1999 طرح توسعه مراکز مراقبت از مودکان وئمراقبت خارج از مدرسه اجرا شد که بودجه ایجاد 71000 مکان اضافی دیگر را بین سالهای 1999 و2000 تامین می کند .این طرح تا پایان سال 2003 بسط داده می شود .بر خلاف سیستم آموزشی هیچ خطمشی فراگیری در قالب واژه های تعریف شده به صورت شفاف وجود ندارد. برخی تسهیلات اختصاصاً کودک محور میباشد مانند گروه های بازی کودکان نوپا در حالی که یعضی مانند مهدهای کودک در طی روز جهت کمک به والدین شاغل در مراقبت از کودکان آنان ایجاد شده اند.مراقبت از کودک تحت نظر قانون اجتماعی بهزیستی قرار دارد وینابراین تحت مجموعه وزارت بهداست ، بهزیستی قرار دارد .
مسئولیت مراقبت کودک بعهده مقامات شهری گذاشته شده است. در 1990 شمای پیشبرنده مراقبت کودک با هدف افزایش تعداد مراکز مراقبتی کودکان در طیف وسیع معرفی شدند.
این شما که توسط مقامات شهری اجرا می شود برپایه قانون بهزیستی اجتماعی بنا شده ودر مورد مراکز مراقبتی کودکان دریافت کننده یارانه قدیمی وجدید هر دو اعمال می گردد.
مدارک خط مشی بهزیستی 1998-1995 به برقراری سیستم بیمه با ویژگی ملی اشاره دارد استانداردهای حداقلی که توسط مقامات شهری بر امکانات مراکز مراقبت کودک تحمیل می شود از طریق شورا تعیین می گردد.این نیازهای حداقل در مورد تمام مراکز مزبور بدون توجه به دریافت یا عدم دریافت سوبسید اعمال می گردد.هیچ کنترلی قانونی رسمی بر اهداف محتوی وطراحی مهذ های روزانه ومراکز بازی اعمال نمی گردد. همچنین اجباری برای شرکت در آموزش پیش دبستانی یا خارج دبستانی وجود ندارد. حضور در این مراکز اختیاری می باشد.از اول ژانویه 1996 شمای عملی کلی برای نیازهای کیفی مراقبت کودک به ثمر نشسته است. این اعمال تنظیم موسسات مراقبت کودک وپرستار را قادر می سازد تا مجموعه نیازهای استاندارد کیفی را فراهم سازند ، اجازه نامه یا گواهی از مقامات محلی دریافت دارند وحقیقت برآوردن این نیازها را اثبات نمایند.پس از اتمام یک دوره 5 ساله این شمای کلی انقضاء می یابد سپس دولت محلی در مورد موفق بودن یا عدم موفقیت این اعمال بررسی وتحقیق می تماید.سیاست گذاری ECEC تا حدودی از اشتیاق والدین وپیشرفت اقتصادی ـ اجتماعی وتا حدودی علاقه به تقویت همبستگی اجتماعی کاهش معایب آموزشی وپیشگیری از رفتار بزهکارانه از طریق مداخله زودهنگام منشا می گیرد.تدارکات برای آموزش ومراقبت اوایل کودکی در هلند اهداف ومقاصد مختلفی را تحقق می بخشد. یک هدف مهم قادر ساختن مادران در مشارکت به عنوان نیروی کار می باشد.
سیاستهای اخیرآموزشی
در ژوئن 2000 وزارت آموزش ، فرهنگ وعلوم ، وزارت بهداشت ، رفاه وتربیت بدنی ووزارت برنامه ریزی شهری وهماهنگی اقلیت ها یک سند سیاسی را در مورد آموزش خردسالان (VVE) منتشر کردند.این سند ساست رئوس کلی سیاست دولت ا مطرح کرده وتدابیر مشخص رافهرست برداری میکند.آموزش خردسالان به کودکان 2 تا 5 ساله ای ارائه می شود که در خطر ضعف آموزشی هستند.هدف تا حدی هماهنگ ساختن این سیاست با سیاست برنامه ریزی شهری وسیاست شهرداری درباره ضعف آموزشی است.سند سیاست درباره مراقبت از کودکان در سال 1999 شامل یک دید کلی به سیاست اخیر است که به منظور افزایش قابل توجهی مکانهای در دسترس مراقبت از کودکان مخصوصاً برای 4 تا 12 ساله ها هماهنگ می شود.در سال2001 دولت لایحه مقدماتی ایجاد مراکز مراقبت از کودکان را تصویب کرد وبرای اظهار نظر به شورای دولتی ارائه شد.احتمالاً این لایحه در1 ژانویه 2004 اجرا می شود قانون جدیدی ساختار بخش مراقبت از کودکان یعنی تقسیم مسئولیت ، کیفیت ، نظارت وتامین بودجه را هماهنگ خواهد کرد .
استانداردهای جدید شفافیت بیشتری ایجاد خواهد کرد.به علاوه گرفتن اجازه ساخت وجواز کار را آسانتر خواهد نمود.اساساً مسئولیت مراکز مراقبت از کودکان میان والدین ، کار فرمایان ودولت تقسیم شود یا همانطور که بودجه آن تقسیم می شود.زمانی که قانون جدید اجرا می شود دیگر مراکز مراقبت از کودکان تحت نظارت قانون رفاه اجتماعی سال 1994 نخواهد بود.طی سالهای 1999-2000 سند سیاسی درمورد رفاه به عنوان"به سوی کیفت" سیاست مراقبت از کودکان بخش کاملی از سیاست مشارکت وهماهنگی را شکل میدهد و بنا براین با گسترش بیشتر سیاست محلی جوانان وآموزش هماهنگ می شود .
نهادهای مرکزی
مقامات شهرداری
سیستم جدید به مقامات واجد صلاحیت شهرداری نقش متفاوتی می دهد تا سال 2004 شهرداری ها هستند که تصمیم می گیرند که چطور هزینه ها تقسیم می شوند آنها همچنین مسئولیت های زیر را انجام خواهند داد:
. کمک به تامین بودجه ( از طریق سیاست برنامه ریزی وتاسیس )
. هماهنگ سازی سیاست ملی کودکان وآموزش آنان درمراکز مراقبتی کودکان
مقامات شهرداری همچنین مسئول یارانه ای کردن مراکز مراقبت از کودکان به گروه های خاص از افراد است که از کار فرما کمکی رابرای هزینه های مراقبت از کودکان دریافت نمی کنند.این گروه ها شامل افرادی که مساعدت وخدمات اجتماعی دریافت می کنند افرادی که دوباره وارد بازار کار شده اند مهاجران جدید ، دانش آموزان وافراد با مشکلات اجتماعی ، پزشکی می گردد.آنان بودجه جداگانه ای رابه این منظور دریافت خواهند کرد.
بودجه آموزشی
تامین بودجه
بالغ بر 20000 کودک از تسهیلات بیش از 300 مرکز مراقبت از کودکان که هزینه آنها توسط والدین ، کار فرمایان ویا دولت پرداخت می شود استفاده می کنند.افزایش تعداد مراکز مراقبت از کودکان در سالهای اخیر در دستور کار جلسات سیاسی بوده است.یک سبکه جامع وگسترده از تسهیلات با کیفیت بالای مراقبت از کودکان این کار را برای والدین آسانتر می کند تا کار ومراقبت را با هم انجام بدهند.از جمله منابع مختلف تامین بودجه مراکز پیش دبستانی میتوان از موارد ذیل نام برد:
. دریافت اعانات از مقامات شهرداری
. تامین بودجه توسط کارفرمایان
. دریافت شهریه تحصیلی از والدین کودکان
. تامین بودجه از محل اعتبارات وزارت خدمات اجتماعی واشتغال
مراکزمراقبتی کودکان
اکثر موسسات مراقبت از کودکان هیچ شیوه آموزش یا تدریس مشخصی ندارد. اگر چه بعضی از آنها که بر اساس مفهوم آموزش خاص از قبیل گروه بازی است.پزوژه تضمین کیفیت مراقبت از کودکان در سال 1999 با تامین بودجه از وزارت بهداشت ، رفاه وتربیت بدنی ارائه شد.گواهینامه ای ارائه شد که توسط یک مجموعه مستقل به سازمانهای مراقبت از کودکان که استانداردهای ملی رابر آورده نمایند داده می شد.این کار چنین موسساتی را بر آن می داشت تا به طور برنامه ریزی شده بر کیفیت مراکز خود نظارت کرده وآن را بالاتر ببرند.مشارکت به صورت داوطلبانه است اما دریافت یک گواهینامه سبب می شود که موسسه ای در نظر مشتریان متمول جذابتر شود. اولین گواهینامه در بهار سال 1999 اعطا شد.
در سالهای اخیر به منظور انسجام کودکان ناتوان در مراکز عادی مراقبت از کودکان مهارت های تخصصی بسیاری ایجاد شده است.هدف پایان دادن به تفاوت میان تسهیلات کودکان عادی وکودکان با معلوایت جسمی وذهنی است . با مجهز شدن به تخصص های لازم ، اطلاعات وحمایت ، مراکز مراقبت از کودکان می توانند کمک با ارزشی به رشد کودمکان ناتوان نمایند ودرحالیکه همزمان خطر انزوا را نیز کم می کنند.آنها همچجنین می توانند والدین را حمایت کنند این کار به این معنی نیست که به امکانات متخصصیت دیگری نیاز نیست.موسسات تخصصی متعددی وجود دارند که حمایت های بسیاری را به کارمندان مراکز مراقبت از کودکان عادی که از کودکان ناتوان مراقبت می کنند ارائه می دهند.
از جمله مراکز مراقبتی کودکان میتوان ازموارد ذیل نام برد:
. شیرخوارگاه
شیرخوارگاه ها تسهیلات لازم را برای کودکان 6 هفته تا 3 سال فراهم می کنند.
این مکانها در روزهای کاری با چند مورد استثناء از ساعت 7 تا 18 باز است .
برای هر گروه از کودکان 2 کارمند واحد صلاحیت وجود دارد. شیرخوارگاههای نیمه وقت امکانات لازم را برای همان گروه سنی فراهم می کنند وحداقل 5 ساعت در روز باز هستند. کاهی این دو نوع شیر خوارگاه با یکدیگر تلفیق می شوند.
. مراکزمراقبتی خارج از مدرسه
این مراکزبرای کودکان بین 4 تا 12 ساله فراهم است. این مراکز قبل وبعد از مدرسه عصرها یا روزهای که مدرسه باز نیست ودر طول تعطیلات باز هستند.اغلب این مراکز درتمام طول سال دایرند. مراقبت پس از مدرسه نوع خاصی از مراقبت خارج از مدرسه است که پس از ساعت مدرسه فراهم می شود.برنامه های آزمایشی برای نوجوانان زیر 16 سال نیزطراحی شده است.این برنامه ها فعالیت ها وامکانات ووسایل تفریحی رابرای انجام تکالیف پیشنهاد می کنند.
. مراکز پرستاری کودک
مراکز فوق،آژانس هایی قابل دسترسی هستند که به منظور دستیابی والدین به این پرستــاران برای نگهداری ازکودکان تا 4 سال در منازل خود ایجاد شده اند.
. مراکز اداری مراقبتی کودکان
مراکز فوق نیزدر شرکت ها برای مراقبت از کودکان کارمندان یا دانشجویان دانشگاهها در حین انجام وظیفه وغیره درنظر گرفته می شود.این مراکز شامل مهد کودک های ضمیمه شده به یک شرکت ، مهد کودکهای شرکتهای سهامی ومراکز رزرو شده درشیر خوارگاه های با یارانه وبدون یارانه می باشند. برای اینکه کار فرمایان امکانات مراقبت از کودکان را برای کارمندان خود فراهم نمایند مالیات کمتری می پردازند.
. مراکز تفریحی و بازی
مراکز فوق نیزمخصوص کودکان 2 تا 3 ساله است وبرای پرورش مهارتهای اجتماعی کودکان ایجاد می شود.معمولاکودکان دو روز یا دو عصر در هفته به مدت 2.5 تا 4 ساعت در روز به آن مراکز می روند.به گروه های بازی معمولاً توسط شهرداری یارانه داده می شود همچنین والدین کمک مالی اعطا می نمایند.کمک های والدین در هر شهرستان متفاوت است وگاهی ثابت شده است وبا میزان در آمد والدین در ارتباط می باشد.
. مراکز تغذیه کودک
مراکز فوق تنها به هنگام نهار مدارس باز هستند ومخصوص کودکان 4 تا 12 ساله ای است که در موقع نهار به خانه نمی روند.
پذیرش تحصیلی
شرایط پذیرش
به طور کلی تمام کودکان بین 2.5 تا 4 ساله می توانند در کروه های بازی ، جایی داشته باشند اگر چه ممکن است اولیت با کودکانی باشد که به مسکلات اجتماعی ـ پزشکی دارند وکودکانی که از تاخیر در رشد رنج می برند.ممکن است کودکان تا 4 ساله در شیر خوارگاه های روزانه یا نیمه وقت پذیرفته شوند کودکان بین 4 تا 12 ساله واجد شرایط مراقبت خارج از مدرسهع وپس از مدرسه هستند.حد سن کودکمان برای پرستاری متغیر است مقامات شهرداری می توانند در اختصاص یارانه به مراکز مراقبت از کودکان به گروه های هدف استثنایی مثل کودکان با مشکلات اجتماعیـ پزشکی اولویت بدهند.می توان با توافق میان کار فرما وکارمند محل های مراقبت از کودکان را در محل کار ایجاد نمود.عامل محدودیت پذیرش در گروه های بازی وشیرخوارگاه تعداد آنان است .
گروه بندی کودکان
با توجه به شرایط کیفیت برای مراکز مراقبت از کودکان ، گروه های بازی وشیرخوارگاه های روزانه محدودیت های در تعداد گروه ونسبت کارمندان به کودکان وجود دارد.دستورات شهرداری بر مراکز مراقبت از کودکان این قوانین را به عنوان استاندارد حداقل در نظر می گیرد :
ـ برای کودکان زیر 12 ماه : بیش از 12 کودک در یک گروه نباشد .
ـ برای کودکان زیر 13 ماه : بیش از 16 کودک در یک گروه نباشد
ـ برای کودکان 4 تا 12 ساله : بیش از 20 کودک در یک گروه نباشد
حداکثر مجاز تعداد کودکان به بزرگسالان به صورت زیر است :
ـ کودکان زیر 12 ماه : 4 نفر
ـ کودکان 1 تا 2 ساله : 5 نفر
ـ کودکان 3 تا 4 ساله : 8 نفر
کودکان 4 تا سن پایان مدرسه : 10 نفر
هر گروه باید توسط حداقل 2 نفر از کارمندان نظارت شود الگوی دستوراتی که توسط انجمن شرهداری ها در هلند طراحی شد.تعداد کودکان را در هر گروه به 16 نفر کاهش می دهد.این قوانین ممکن است به گروه های بازی ارائه شود حتی اگراین گروه ها توسط دستور شرایط کیفیت مراکزمراقبت از کودکان تحت پوشش قرار نگرفته باشند وممکن است که مقامات شهرداری استانداردهای جداگانه ای برا گروه های بازی طراجی نمایند .
اهداف کلی
امکانات مراقبت از کودکان وکودکان وگروه های بازی موقعیت وفضای رابرای کودکان فراهم می کند تا بازی کنند ودر جمع کودکان همسن خود رشد کنند هدف تحریک رشد اجتماعی ، فکری وعاطفی کودکان است.مراکز مراقبت از کودکان سبب می شوند که والدین در فعالیت های خارج از مدرسه شرکت کنند.دولت مرکزی به تامین مراکز مراقبت از کودکان به عنوان وسیله ای نگریسته می شود که به والدین بیشتری به خصو.ص مادران کم سن وسال این اجازه را برای رفتن به محل کار می دهد.هنوز بسیاری بر سر راه مردان وزنانی که تقسیم برابر کار ومسئولیت های خانوادگی را ترجبح می دهند وجود دارد. سیاست دولت به گونه ای طراحی می شود تا این مشکلات را به گونه ای با گسترش مکانهای مراقبت از کودکان وایجاد طرحهای مرخصی با حقوق ب طرف نماید .
برنامه های آموزشی
برنامه آموزشی به معنای واقعی در مراکز مراقبت از کودکان وجود ندارد. ازسن 4 سالگی کودکان به مدارس ابتدایی یا استثنایی میروند تسهیلات مراقبت خارج از مدرسه به طو کلی در ساعات خارج از مدرسه برای کودکان 4 تا 12 ساله ای که والدین آنها خواستار آن هستند موجود است.
مراقبتهای سالهای اولیه اوایل کودکی
سیستم آموزش ابتدایی کودکی ومراقبت کودک (ECEC) درهلند شامل انواع مختلف تدارکات می باشد که خدمات مختلفی را جهت بر آورده ساختن جامعه از قبیل مشارکت زنان در نیروی کار وافزایش گوناگونی در نژاد، زبان ، فرهنگ ودین در جامعه مسیر برنامه ریزی شده ECEC را تحت تاثیر قرار داده است.از آنجا که نتایج این تغییرات برای انواع مختلف تدارکات متفاوت می باشد ، تنوع قابل ملاحظه ای نیز در ایجاد تدارکات وجود دارد این تنوع با توجه به عقاید مختلف درمورد کودکان ، آموزش اولیل کودکی وچگونگی بر آوردن نیازهای والدین وکودکان تشدید میگردد.انتظار میرود بحث در مورد ECEC در محدوده سیاسی وعلمی ودر جامعه در آینده نزدیک در مقیاس گسترده ادامه خواهد یافت.
این امر ممکن است یا همگرایی رهیافت ها ب اساس توافق عمومی منجر کردد ویا روند های مختلفی را در بخش های متفاوت سیستم ، هر یک در زمینه کاری خود در پیش گیرند.مدارک اداری گوناگونی منتشر شده است که جهت های ممکن برای پیشرفت وتکامل را در آینده نشان می دهند.با توجه به زمینه سیاسی ای ندارک بر جهات اجتماعی ECEC یا ارتباط آن با یادگیری در تمام عمر یا پیشگیری ازجرم ، تاکید می ورزند.طی دسامبر 1998لایحه سیاست گذاری منتشر گردید که برایجاد ارتباط نزدیک تر بین مراکز مراقبت اوایل کودکی ، مراکز بهداشت شهری ، تدارکات قبل از مدرسه ، مدارس ابتدایی ومدارس متوسطه به منظور تضمین زنجیره تدارکات مورد پیشنهاد قرار گرفته است که ممکنن است به رشد مداوم کودکان کمک نماید.
مراکز مراقبت بهداشتی اوایل کودکی
حدود 2000 مرکز از این دست در کشور وجود دارد. این مراکز رشد فیزیکی کودکان نوباوه را تحت نظر قرار داده وواکسیناسیون انجام می دهد. همچنین ممکن است والدین را در مورد تربیت کودکان راهنمایی نماید.این مراکز تحت مسئولیت اداره مستقیم سازمانهای مراقبت در منزل قرار دارند ودر سطح ملی تحت محدوده اداری وزارت بهداشت ، بهزیستی وورزش اداره می گردند. این مراکز از طریق قانون عمومی هزینه های خاص پزشکی وتوسط کمپانی های بیمه سلامتی اعتبار می شوند.
مهدهای کودک
این مراکز از کودکان والدین شاغل مراقبت می نمایند کودکان ممکن است تمام یا قسمتی از روز را در این مراکز بسر برند.طبق آمارسال 1996 ، 2300 مرکز مراقبتی کودک در 5600 مرکز شهری با ظرفیت کل 75000 حا برای 140000 کودک موجود است.
در نتیجه الکوی مشوق مراقبت کودک ونیز در اثر سرمایه گذاری کمپانی ها ، ظرفیت مراکز مراقبت کودک بسرعت رو به افزایش می باشد.مهد کودک ویا مراکز مراقبت به مقامات شهری ویا به بخش هایی که مهد کودک را تامین مالی می کنند جوابگو هستند.
در سطح ملی مهد کودکها به محدوده اداری وزارت بهداشت ، بهزیستی وورزش تعلق دارند.مقامات ایالتی تقرییباً یک سوم هزینه مهدهای کودک را به عهده می گیرند. والدین بیش از 40% هزینه ها و کمپانی های خصوصی 25% هزینه ها را تامین می نمایند.کل هزینه ای که ایالت جهت مراقبت کودکان ومراقبت خارج از مدرسه کودکان در سال 1998 پرداخته است 750 میلیون NLG تخمین زده می شود.
مراکز تفریحی پیش از مدرسه
مراکز تفریحی امکان بازی کودکان 2-4 ساله را با دیگر کودکان همسنشان فراهم می آورند. مراکز بازی کودکان همجچنین ممکن ست فعالیت های خاصی را در جهت رشد ونمود کودکان انجام دهند.هیات مراقبتی مراکز بازی کودکان تحت مسئولیت مقامات شهری قرار دارند.درسطح ملی مراکز بازی به دامنه اداری وزارت بهداشت ، بهزیستی وورزش تعلق دارند.مراکز بازی توسط مقامات شهری تامین اعتبار می شوند.والدین مبلغی را بعنوان مشارکت اولیاء می پردازند که توسط مقامات شهری معین می گردد.
آمار تحصیلی
نرخ موسسات ومراکزمختلف پیش دبستانی طی سالهای1996- 1990
1996
1994
1990
موسسات
1587
1368
7213
مهد های روزانه
168
187
92
مهدهای پاره وقت
–
95
88
مهدهای اداری
3857
3890
3076
مراکزبازی
738
600
160
مراکزمراقبتی خارج از مدرسه
–
175
–
طرح پرستار کودک
نرخ کودکان تحت پوشش مراکز مختلف پیش دبستانی طی سالهای1996- 1990
100800
38000
38400
موسسات
4100
4200
2500
مهد های روزانه
–
5100
4600
مهدهای پاره وقت
–
200600
–
مهدهای اداری
–
15200
–
مراکزبازی
–
12200
–
مراکزمراقبتی خارج از مدرسه
–
–
–
طرح پرستار کودک
نرخ مراکزمختلف آموزش پیش دبستانی برمبنای ظرفیت طی سالهای1999- 1989
1999
1989
مراکز
116007
22507
تعداد کل مراکز
78036
17624
تعداد مراکزویزه کودکان زیر 4 سال
37072
4883
تعداد مراکز ویزه کودکان 4 تا 12 ساله
28446
13611
تعداد مراکز یارانه ای
53544
2847
تعداد مراکز تحت نظارت کارفرمایان
13029
1700
تعداد مراکز خصوصی
14679
4346
تعدادمراکزبرخوردار از ظرفیت
1999
1989
تعداد
3255
927
تعداد کودکان آزانسهای پرستاری از کودک
292
79
آژانس های پرستاری از کودکان
2073
719
تعداد مراکز ویزه کودکان زیر 4 سال
1182
208
تعدادمراکزویزه کودکان 4 تا 12 ساله
1999
1989
تعداد
209072
48066
تعداد کودکان مراکز مراقبتی کودکان
998
234
تعداد مراکز ویزه کودکان زیر 4 سال
209
0.27
تعداد مراکز ویزه کودکان 4 تا 12 ساله
1999
1989
تعداد
313870
27365
تعداد کودکان منتظر ورود به مراکز مراقبتی
2000
تعداد
4250
تعداد مراکز تفریحی و مراقبتی خارج از مدرسه
250000
تعداد کودکان مراکز تفریحی و مراقبتی خارج از مدرسه
فهرست مطالب
مقدمه : 1
آموزش پیش دبستانی 2
تاریخچه 2
ساختار آموزشی 2
سال تحصیلی 3
اصول بنیادین قانونگذاری 4
اهداف آموزشی 4
آموزش پیش دبستانی 5
ساختار آموزشی 5
برنامه های آموزشی و ارزشیابی تحصیلی 7
طرح های آموزشی 7
1- طرح توسعه آموزش پیش دبستانی 7
2- طرح ملّی مراقبت از کودکان 8
3- مراکز محلی آموزش مقدماتی کودکان 10
4- طرح مراقبتی خارج از مراکز آموزشی 11
5- طرح آغاز اطمینان 13
آمار آموزشی 14
آموزش پیش دبستانی 15
ساختار آموزشی 15
برنامه های آموزشی 15
تاریخچه آموزش پیش دبستانی 20
آموزش پیش دبستانی 24
برنامه های آموزشی 25
برنامه ریزی و مدیریت آموزشی 25
اهداف آموزشی 27
استراتژی های آموزشی 28
آموزش پیش دبستانی 28
ساختار آموزشی 28
سیاستهای آموزشی 30
اهداف آموزشی 30
برنامه های آموزشی و ارزشیابی تحصیلی 31
نقاط ضعف و قوت آموزشی 32
آموزش پیش دبستانی 33
ساختار آموزشی 33
تاریخچه 34
خط مشی قانونی 35
سیاستهای اخیرآموزشی 37
نهادهای مرکزی 37
بودجه آموزشی 38
مراکزمراقبتی کودکان 38
پذیرش تحصیلی 41
اهداف کلی 42
برنامه های آموزشی 42
مراقبتهای سالهای اولیه اوایل کودکی 42
مراکز مراقبت بهداشتی اوایل کودکی 43
مهدهای کودک 43
مراکز تفریحی پیش از مدرسه 44
آمار تحصیلی 44