به نام خدا
دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
(دانشکده معماری وشهرسازی ، دوره تحصیلات تکمیلی)
عنوان واحد درسی : معماری همساز با اقلیم
عنوان مطالعه :
مطالعات اقلیمی شهر زنجان
استاد راهنما : خانم دکتر تیمورتاش
تهیه وتنظیم :
محمدمهدی ناظمی
بهار 96
فصل اول : باد
براساس محاسبه ی اطلاعات اقلیمی دوره 45 ساله ی 2000-1955 ایستگاه سینوپتیک زنجان ، جهت وزش بادغالب منطقه در 11 ماه از سال شمال و یک ماه باقی مانده ( آپریل ) جنوب می باشد .
جدول شماره 1 : جهت وزش باد غالب ماهانه ی ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
ژانویه
فوریه
مارس
آپریل
می
ژوئن
ژولای
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
جهت وزش (درجه)
0
1
0
0
0
2
5
6
3
0
2
2
45
28
23
20
12
19
19
20
21
24
23
24
25
90
8
10
8
7
3
6
16
16
11
8
4
13
135
0
2
3
1
2
2
0
2
1
1
2
1
180
3
4
11
10
11
6
0
0
3
10
7
3
225
1
3
1
13
10
8
2
0
3
0
4
1
270
2
0
0
0
0
0
1
0
0
0
1
0
315
0
0
0
2
0
0
0
0
0
1
1
0
360
90
90
90
270
90
90
90
90
90
90
90
90
جهت غالب وزش باد
ماخذ : محاسبات نگارنده
نمودار شماره 1 : جهت وزش باد غالب ماهانه ی ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955همچنین در ماه آپریل که جهت وزش غالب باد برخلاف سایر ماه ها از سمت جنوب (270 درجه ) منطقه را تحت تاثیر قرار داده میانگین سرعت بالاتری نیز داشته است .
جدول شماره 2 : جهت و سرعت وزش باد غالب ماهانه ی ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
شاخص زمان (ماه میلادی)
ژانویه
فوریه
مارس
آپریل
می
ژوئن
ژولای
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
شاخص سرعت(متربرثانیه)
6.52
6.71
7.21
7.57
6.46
6.57
7.43
7.34
7.40
5.85
6.06
6.20
شاخص جهت(درجه)
90
90
90
270
90
90
90
90
90
90
90
90
ماخذ : محاسبات نگارنده
نمودار شماره 2 : جهت و سرعت وزش باد غالب ماهانه ی ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
فصل دوم : رطوبت نسبی
براساس اطلاعات موجود ، در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955 کمترین میزان حداقل رطوبت نسبی به طور میانگین با 24.1 درصد متعلق به ماه سپتامبر و بیشترین میزان با 57.2 درصد به ژانویه اختصاص داشته است .
جدول شماره 3 : میانگین حداقل ماهانه ی رطوبت نسبی (درصد) ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
عنوان
ژانویه
فوریه
مارس
آپریل
می
ژوئن
ژولای
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
میانگین (%)
57.2
52.5
43.2
36.0
30.9
24.5
25.6
24.8
24.1
33.0
42.3
51.8
ماخذ : محاسبات نگارنده
نمودار شماره 3 : میانگین حداقل ماهانه ی رطوبت نسبی (درصد) ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
همچنین در ارتباط با پارامتر میانگین حداکثر رطوبت نسبی ماهانه ی ایستگاه زنجان در بازه ی زمانی یادشده ، بیشترین میزان رطوبت با 86 درصد به ماه ژانویه و کمترین مقدار با 61.7 درصد به ماه اوت اختصاص دارد .
جدول شماره 4 : میانگین حداکثر ماهانه ی رطوبت نسبی (درصد) ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
عنوان
ژانویه
فوریه
مارس
آپریل
می
ژوئن
ژولای
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
میانگین (%)
86
85.2
82.8
78.6
76.2
66.1
61.8
61.7
62.0
71.3
79.2
84.1
ماخذ : محاسبات نگارنده
نمودار شماره 4 : میانگین حداکثر ماهانه ی رطوبت نسبی (درصد) ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
جدول شماره 5 : میانگین حداکثر و حداقل ماهانه ی رطوبت نسبی (درصد) ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
عنوان
ژانویه
فوریه
مارس
آپریل
می
ژوئن
ژولای
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
میانگین حداکثر
رطوبت نسبی (%)
86.0
85.2
82.8
78.6
76.2
66.1
61.8
61.7
62.0
71.3
79.2
84.1
میانگین حداقل
رطوبت نسبی (%)
57.2
52.5
43.2
36.0
30.9
24.5
25.6
24.8
24.1
33.0
42.3
51.8
ماخذ : محاسبات نگارنده
نمودار شماره 5 : میانگین حداکثر و حداقل ماهانه ی رطوبت نسبی (درصد) ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
فصل سوم : دما
تحلیل و محاسبات اطلاعات اقلیمی ایستگاه سینوپتیک زنجان نشان می دهد در دوره ی 45 ساله 2000-1955 بیشترین و کمترین مقدار میانگین بیشینه دمای ماهانه ی هوا به ترتیب ذکر نام با 36.9 و 9.2 درجه سانتیگراد به ماه های ژولای و ژانویه اختصاص دارد .
جدول شماره 6 : میانگین ماهانه ی بیشینه ی دمای هوا (سانتیگراد) در ایستگاه سینوپتیک زنجان برای دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
عنوان
ژانویه
فوریه
مارس
آپریل
می
ژوئن
ژولای
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
میانگین بیشینه دما
(درجه سانتیگراد)
9.2
11.2
18.1
24.6
28.8
34.3
36.9
36.3
32.9
26.4
18.9
13.0
ماخذ : محاسبات نگارنده
نمودار شماره 6 : میانگین ماهانه ی بیشینه ی دمای هوا (سانتیگراد) در ایستگاه سینوپتیک زنجان برای دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
همچنین در دوره ی یاد شده بیشترین و کمترین مقدار میانگین کمینه ی دمای ماهانه ی هوا به ترتیب ذکر نام با 9.8 و 17.8- درجه سانتیگراد به ماه های ژولای و ژانویه اختصاص دارد .
جدول شماره 7 : میانگین ماهانه ی کمینه ی دمای هوا (سانتیگراد) در ایستگاه سینوپتیک زنجان برای دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
عنوان
ژانویه
فوریه
مارس
آپریل
می
ژوئن
ژولای
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
17.8-
15.8-
9.6-
2.9-
1.5
6.2
9.8
9.4
4.1
0.9-
6.9-
13.3-
ماخذ : محاسبات نگارنده
نمودار شماره 7 : میانگین ماهانه ی کمینه ی دمای هوا (سانتیگراد) در ایستگاه سینوپتیک زنجان برای دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
جدول شماره 8 : میانگین ماهانه ی کمینه وبیشینه ی دمای هوا (سانتیگراد) در ایستگاه سینوپتیک زنجان برای دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
عنوان
ژانویه
فوریه
مارس
آپریل
می
ژوئن
ژولای
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
17.8-
15.8-
9.6-
2.9-
1.5
6.2
9.8
9.4
4.1
0.9-
6.9-
13.3-
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
9.2
11.2
18.1
24.6
28.8
34.3
36.9
36.3
32.9
26.4
18.9
13.0
ماخذ : محاسبات نگارنده
نمودار شماره 8 : میانگین ماهانه ی کمینه وبیشینه ی دمای هوا (سانتیگراد) در ایستگاه سینوپتیک زنجان برای دوره ی 45 ساله ی 2000-1955
فصل چهارم : نمایی از وضعیت دوپارامتر اقلیمی دما و رطوبت نسبی
جدول شماره 9: میانگین ماهانه ی بیشینه و کمینه ی دما و رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره 45 ساله 2000-1955
عنوان
ژانویه
فوریه
مارس
آپریل
می
ژوئن
ژولای
اوت
سپتامبر
اکتبر
نوامبر
دسامبر
میانگین کمینه دما
(درجه سانتیگراد)
17.8-
15.8-
9.6-
2.9-
1.5
6.2
9.8
9.4
4.1
0.9-
6.9-
13.3-
میانگین بیشینه دما
(درجه سانتیگراد)
9.2
11.2
18.1
24.6
28.8
34.3
36.9
36.3
32.9
26.4
18.9
13.0
میانگین حداکثر
رطوبت نسبی (%)
86.0
85.2
82.8
78.6
76.2
66.1
61.8
61.7
62.0
71.3
79.2
84.1
میانگین حداقل
رطوبت نسبی (%)
57.2
52.5
43.2
36.0
30.9
24.5
25.6
24.8
24.1
33.0
42.3
51.8
ماخذ : محاسبات نگارنده
نمودار شماره 9: میانگین ماهانه ی بیشینه و کمینه ی دما و رطوبت نسبی ایستگاه سینوپتیک زنجان در دوره 45 ساله 2000-1955
فصل پنجم :
وضعیت میانگین ماهانه ی دوپارامتر اقلیمی دما و رطوبت نسبی در دوره ی 45 ساله 2000-1955
ژانویه
عنوان
ژانویه
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
17.8-
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
9.2
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
86.0
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
57.2
همانگونه که مشاهده می شود در ماه ژانویه شاخص بطور کامل خارج از محدوده H' می باشد .
فوریه
عنوان
فوریه
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
15.8-
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
11.2
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
85.2
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
52.5
درماه فوریه مقدار بسیار اندکی از شاخص (حدود 50/1 طول شاخص) درمحدوده H' قرار دارد .
مارس
عنوان
مارس
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
9.6-
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
18.1
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
82.8
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
43.2
درماه مارس وضعیت شاخص دگرگون شده ، بطوریکه حدود 15 درصد آن در محدوده H و تقریبا 15 درصد درمحدوده H' قرار گرفته است .
آپریل
عنوان
آپریل
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
2.9-
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
24.6
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
78.6
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
36.0
در ماه آپریل طول شاخص درچهارمنطقه تقسیم شده است . حدود 16 درصد طول شاخص در منطقه H' ، 21.4 درصد درمنطقه H ، 16 درصد درمحدوده W و 46.6 درصد خارج از تمام مناطق است . همچنین حدود 15 درصد شاخص در محدوده N قرار دارد .
می
عنوان
می
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
1.5
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
28.8
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
76.2
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
30.9
در ماه می وضعیت شاخص بدین قرار است : 16 درصد در محدوده H' ، 21.4 درصد درمحدوده H ، 23.2 درصد درمحدوده W ، 17.9 درصد در محدوده N ، 7.1 درصد در محدوده N' و 2.5 درصد در محدوده V . همچنین 32.1 درصد طول شاخص خارج از تمام نواحی می باشد .
ژوئن
عنوان
ژوئن
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
6.2
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
34.3
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
66.1
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
24.5
در ماه ژوئن وضعیت شاخص بدین ترتیب است : 16 درصد در محدوده H' ، 21.4 درصد درمحدوده H ، 23.2 درصد درمحدوده W ، 17.9 درصد در محدوده N ، 7.1 درصد در محدوده N' ، 7.1 درصد در محدوده V ، 7.1 درصد در محدوده V' و 7.5 درصد در محدوده های EC و M . همچنین 14.3 درصد طول شاخص خارج از تمام نواحی می باشد .
ژولای
عنوان
ژولای
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
9.8
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
36.9
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
61.8
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
25.6
در ماه ژولای نیز 16 درصد ازطول شاخص در محدوده H' ، 21.4 درصد درمحدوده H ، 23.2 درصد درمحدوده W ، 17.9 درصد در محدوده N ، 7.1 درصد در محدوده N' ، 7.1 درصد در محدوده V ، 7.1 درصد در محدوده V' ، 7.1 درصد در محدوده M ، 3.5 درصد در محدوده M' ، 7 درصد در E'C و 7.5 درصد در محدوده های EC . همچنین 1.8 درصد طول شاخص خارج از تمام نواحی می باشد .
اوت
عنوان
اوت
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
9.4
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
36.3
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
61.7
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
24.8
در ماه اوت 16 درصد از طول شاخص در محدوده H' ، 21.4 درصد درمحدوده H ، 23.2 درصد درمحدوده W ، 17.9 درصد در محدوده N ، 7.1 درصد در محدوده N' ، 7.1 درصد در محدوده V ، 7.1 درصد در محدوده V' ، 7.1 درصد در محدوده M ، 3.5 درصد در محدوده M' ، 3.6 درصد در E'C و 7.5 درصد در محدوده های EC . همچنین 3.6 درصد طول شاخص خارج از تمام نواحی می باشد .
سپتامبر
عنوان
سپتامبر
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
4.1
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
32.9
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
62.0
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
24.1
در ماه سپتامبر نیز 16 درصد ازطول شاخص در محدوده H' ، 21.4 درصد درمحدوده H ، 23.2 درصد درمحدوده W ، 17.9 درصد در محدوده N ، 7.1 درصد در محدوده N' ، 7.1 درصد در محدوده V ، 7.1 درصد در محدوده V' ، 2.5 درصد در محدوده M قرار دارد . همچنین 21.4 درصد طول شاخص خارج از تمام نواحی می باشد .
اکتبر
عنوان
اکتبر
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
0.9-
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
26.4
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
71.3
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
33.0
در ماه اکتبر 16 درصد ازطول شاخص در محدوده H' ، 21.4 درصد درمحدوده H ، 23.2 درصد درمحدوده W ، 17.9 درصد در محدوده N ، 2 درصد و 39.3 درصد طول شاخص خارج از تمام نواحی می باشد .
نوامبر
عنوان
نوامبر
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
6.9-
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
18.9
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
79.2
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
42.3
در ماه نوامبر نیز 16 درصد ازطول شاخص در محدوده H' ، 16 درصد درمحدوده H و 60.7 درصد طول شاخص خارج از تمام نواحی می باشد .
دسامبر
عنوان
دسامبر
میانگین کمینه دما(درجه سانتیگراد)
13.3-
میانگین بیشینه دما(درجه سانتیگراد)
13.0
میانگین حداکثر رطوبت نسبی (درصد)
84.1
میانگین حداقل رطوبت نسبی (درصد)
51.8
در ماه دسامبر نیز 10.7 درصد ازطول شاخص در محدوده H' و 89.3 درصد خارج از تمام نواحی می باشد .
نمودار زیست اقلیمی ساختمانی زنجان
در طبقه بندی مورد استفاده (نمودار زیست اقلیم ساختمانی) محدوده هایی با حروف لاتین مشخص شده که معرف شرایطی می باشند . این حروف عبارتند از :
N محدوده منطقه آسایش
N' محدوده شرایط قابل تحمل
M محدوده شرایطی که استفاده ازمصالح ساختمانی متناسب با اقلیم، در ایجاد منطقه آسایش در داخل ساختمان موثر است.
M' محدوده شرایط قابل تحمل در صورت استفاده از مصالح متناسب با اقلیم
H محدوده تاثیرمصالح در گرمایش ساختمان
H' محدوده استفاده از مصالح متناسب با اقلیم در گرمایش ساختمان
نتیجه مطالعات انجام شده حاکی از این است که ساختمان ها در شهر زنجان در ماه های ژانویه ، فوریه و دسامبر نیازبه گرمایش توسط تاسیسات مکانیکی داشته و چنانچه در ساختمان از مصالح متناسب با اقلیم استفاده شده باشد در حفظ شرایط گرمایشی بسیار مفید است .
همچنین ماه های مارس و نوامبر نیزشرایط جوی ایجاب می کند که فضاهای داخل ساختمان بوسیله تاسیسات مکانیکی گرم شوند . در این ماه ها نیز مصالح متناسب با اقلیم در حفظ گرمایش بسیار تاثیر گذار است .
در ماه های ژولای و اوت درصورت استفاده از مصالح ساختمانی متناسب با اقلیم شرایط قابل تحمل است .
در ماه های ژوئن و سپتامبر شرایط به نحویست که استفاده از مصالح متناسب با اقلیم در ایجاد منطقه آسایش در داخل ساختمان موثر است.
در ماه می نتایج نمودار حاکی از وجود شرایط قابل تحمل دارد و شهر زنجان تنها در ماه آپریل در منطقه آسایش اقلیمی است .
طراحی همساز با اقلیم (مطالعات اقلیمی شهر زنجان)
استاد راهنما : خانم دکتر تیمورتاش تهیه وتنظیم:محمدمهدی ناظمی0Page 26