مجموعه آموزشی فرهنگی تفریحی


فصل اول :

مطالعات پایه

فرهنگ و هویت

مقدمه :
پیشرفتهای اجتماعی و سیاستهای علمی تکنولوژی بشر ارتباطات فرهنگی مردمان گوناگون را در سراسر دنیا آسان نموده است.
پیشرفت سیستمهای ماهواره ای – مخابراتی آرمانها، اندیشه ها و سنتهای اجتماعی را بر بال امواج سوار کرده و از این سوی جهان به آن سوی جهان در آن واحد انتقال می دهد.
امروزه برخوردهای فرهنگی تا حدی افزایش یافته که باورهای فرهنگی، هویتهای فرهنگی، ملی به آسانی قابل تغییر و تردید میشود.
باورهای فرهنگی که جامعه ای در طول سالیان دراز به آنها خوی کرده و با آنها زندگی کرده بسرعت رنگ می بازد و این خبر در سایه تقابل های گسترده اندیشه ها و سیر و انتقال اصول فرهنگی از طریق شیوه های صحیح تکنیکی صورت نمی گیرد.
در پس این انتقالها و برخوردهای فرهنگی همیشه روشهای انسانی و دوستانه بکار می رود به باد یغما رفتن وتاراج اصول فرهنگی جامعه و بر باد رفتن اخلاق و فضیلتهای اجتماعی آن اهداف سلطه گری در زمینه های اجتماعی – اقتصادی را در بر گرفته و شیوه های اعمال دشمنی های گسترده نیز در حد گسترده ای امروزه رواج یافه و این چیزی جز تهاجم فرهنگی نیست زیرا هنگامی که مبانی فرهنگی یک جامعه حتی به زیر سوال رفت و جامعه دچار سستی شد با تسلط و اعمال شیوه های جدید زندگی بیگانگان هموار می گردد بنابراین برخوردهای مقابله گرایانه با این تهاجم فرهنگی امروزه علاوه بر داشتن ابزارهای علمی و فنی لازم هوشیاری اجتماعی خاصی را احتیاج دارد.
متاسفانه مهم ترین قشری که مورد تهاجم فرهنگی قرار می گیرند نسل جوان هستند. زیرا نسل جوان در هر مملکتی در واقع پایه گذار نحوه پیشرفت و زندگی و آرمانهای آن جامعه در آینده است.
بنابراین تربیت و آموزش جوانان هر کشور تضمین کننده راه پیشرفتهای اجتماعی – اقتصادی و فنی آن کشور است.
امروز از سالیان دراز تجارب آموزش فرهنگی ممالک پیشرفته تقریباً این نتیجه حاصل شده است که مراکز تربیتی سنتی مانند معمول هر جامعه نظیر مراکز دانشگاهی و کانونهای خاص تربیتی امروز نمی توانند هم بار آموزشی فرزندان یک جامعه را بر دوش بکشند. و یا اینکه از اصول فرهنگی آن دفاع لازم را به عمل آورند و اینکه در تهاجمات فرهنگی مختلف و اجتماعی آسیب پذیر نباشند.
بنابراین نیاز به بازگشایی و احداث مراکز جدید آموزشی – فرهنگی – تربیتی، با شیوه های نوین مدیریتی می باشد یکی از این مراکز علاوه بر احداث مرکز علمی و آموزشی فعال ایجاد هسته ها و مراکز فرهنگی که تماماً زمینه های آموزشی – تربیتی را داشته در بر دارد.
مجموعه حاضر اگر چه بعنوان یک مجموعه فرهنگی خدماتی می تواند بطور مستقل عمل نماید اما در واقع برای تکمیل سایت شهرداری منطقه 22 طراحی شده است و همین عامل سبب می شود که در تمام مراحل طراحی، طراح نیم نگاهی هم به مجموعه شهرداری داشته باشد و تلاش کند تا نیازهای آنرا برآورده کند.
نیاز به وجود چنین مجموعه ای در کنار شهردای منطقه 22 هنگامی محسوس می شود که بدانیم روزانه 4 نفر برای انجام کارهای خود به شهرداری مراجعه می کنند و این مجموعه در سر راه این افراد قرار دارد و مردم باید برای رسیدن به ساختمان شهرداری از یک مجتمع فرهنگی عبور کنند و این باعث می شود که یکی از نیازهای مهم جامعه ما یعنی بالا بردن توسعه فرهنگی عموم مردم از این طریق میسر گردد زیرا هنگام عبور از این مجموعه هنرجویان کارگاهها و آتلیه های هنری را در رفت و آمد می بینند. هنرمندان آمفی تئاترها در حال اجرای برنامه های خود هستند و ..
تمام این عوامل بطور ناخود آگاه باعث تاثیر پذیری مراجعه کنندگان به شهرداری می شود. علاوه بر این در هنگام مراجعه به ساختمانهای اداری بارها پیش می آید که شخص باید ساعاتی را در انتظار بگذراند که این عامل خود باعث خستگی، اتلاف وقت و حتی گاهی عصبی شدن مراجعین ساختمانهای اداری می شود.
این مجتمع می تواند بعنوان وسیله ای مناسب برای جلوگیری از اتلاف وقت مراجعین به ساختمان شهرداری هم باشد با این توضیحات نیاز وجود چنین مجموعه ای در کنار شهرداری منطقه 22 کاملاً احساس می شود.
ویژگیهای طرح:
بعد از مشخص شدن لزوم وجود چنین مجموعه ای این سئوال پیش می آید که طرح باید چگونه باشد تا تمام نیازهای مخاطبین را پاسخ گوید و به یک طرح تمام عیار و معمارانه تبدیل گردد.
– طرح قبل از هر چیز بایستی ایرانی باشد.
– این مهمترین نکته ای است که شاید در چند دهه اخیر کمتر به آن توجه شده است این عامل هنگامی اهمیت خود را بیشتر نشان می دهد که بدانیم مجوز مورد نظر کلمه "فرهنگ" را به عنوان خود به همراه دارد.
– زیبایی طرح در جذب افراد برای گزران اوقات خود در آن موثر است زیرا ساختمانی کریه المنظر هرگز نمی تواند مخاطبین را به خود جلب کند.
– حق انتخاب و آزادی در دسترسی به بناهای مختلف موجود در سایت یکی دیگر از مشخصاتی است که باید رعایت شود زیرا مخاطب امروز را نمی توان وادار کرد برای رسیدن به یک بنا از راهی طولانی و اجباری بگذرد بنابراین باید ملی شود. مسیرهای دسترسی کوتاه باشند مگر آنکه به دلیل خاصی راهها را از نقاط دیگری بگذرانیم.
– هر یک از ساختمانها باید شخصیت خود را داشته باشد شخصیت ساختمانی شهرداری باید با یک هتل یا یک بیمارستان متفاوت باشد و هریک از بناها بتوانند با شخصیتی که از خود ارائه می دهند نوعی خوانایی ایجاد کنند تا مخاطبین بتوانند ساختمان مورد نظر خود را حتی بدون علائم راهنما شناسایی کنند.
– اگر چه سایت مورد نظر بسیار گسترده و بر روی شیب نسبتاً تندی قرار دارد ولی این نباید باعث شود که ساختمانها از هم جدا افتاده باشند بلکه باید کاملاً بهم مرتبط و متصل باشند بطوریکه نتوانیم بعد از اتمام طرح هیچ ساختمانی راکم و یا زیاد کنیم.
این ارتباط حتماً نباید با مصالح بنایی انجام شود بلکه می تواند مانند دانه های تسبیح با نخی نامرئی بهم متصل شده باشند.
– بناهای تاسیس شده نباید بگونه ای باشند که ساختمان شهرداری را تحت تاثیر قرار دهند. زیرا در هر صورت باید توجه داشت که این مجموعه باید تماماً سلطه ابهت ساختمان شهرداری باشد و هرگز در مقابل آن به خودنمایی نپردازد.
– البته نباید این سلطه تا حدی باشد که سایر ساختمانها کم اهمیت جلوه داده شوند.
– این مجموعه علاوه بر اینکه باید نیازهای ساختمان شهرداری را رفع کند باید بتواند خود بعنوان یک مرکز فرهنگی خدماتی مستقل هم عمل کند.
– هر بنایی باید مفهوم معنایی خاص خود را داشته باشد و باید در پس نمای خود حرفهایی برای گرفتن داشته باشد.
– باید از توپوگرافی و چشم اندازهای طبیعی سایت حداکثر استفاده به عمل آید صد البته نباید هرگز خود را اسیر شیب و توپوگرافی کرد و در نقاط لازم باید در سایت دخل و تصرف کرد. ولی همواره باید مسائل اجرایی و اقتصادی طرح را هم در نظر داشت.
– مجموعه باید به نحوی طراحی شود که توجه گذرندگان از مسیرهای اطراف (چه سواره و چه پیاده) راه خود جلب کند. تا حدی که حتی می تواند به یک لندمارک تبدیل شود.

فرهنگ و هویت
فرهنگ مرکب است از فر + هنگ
فر به معنی نیروی معنوی شکوه عظمت و جلال و بخشندگی
هنگ از ریشه ثنگ اوستایی به معنی کشیدن و تعلیم و تربیت
نخستین کسی که فرهنگ را تعریف کرد سر ادوارد برنت تایلر مردم شناس انگلیسی بود وی حدود 120 سال قبل فرهنگ را مجموعه پیچیده ای از دین دانش اخلاق و قانون کسب شده معرفی کرد از میان تعریف گرد آمد. آن مفاهیمی که به فرهنگ نزدیک ترند عبارتند از:
– فرهنگ خصوصیات قومی گروهی است که آنرا از گروه دیگر جدا می کند.
– فرهنگ تمام خصوصیات رفتاری و گفتاری نسلهای پیشین است.
– فرهنگ مجموعه میراثهای ادبی و هنری جامعه است.
– فرهنگ عبارت است از الگوهای مشترک زندگی و رفتارهای متقابلی که افراد از جامعه فرامی گیرند.
– فرهنگ فرآیند پویایی راه و رسم عرف و عادات مشترک گروهی انسان است.
– فرهنگ ماهیت اجتماعی فرهنگی یک قوم است.
– فرهنگ آن بخش از آداب زندگی است که همه اعضای یک گروه در آن مشترکند و …
فرهنگ دارای دو بخش مادی و غیر مادی (معنوی) است. که بخش مادی آن عبارت است از اشیای قابل درک مثل وسایل منزل و البسه و ابزار و غیره …
بخش معنوی آن عبارت است از ابزارت معنوی انسان مانند علوم قوانین و ادیان، افکار و آرای مربوط به مادیات.
فرهنگ از چهار عنصر تشکیل شده است:
1 – عنصر فرد
2 – عنصر خانواده
3 – عنصر اجتماع
4- عنصر جامعه
فرهنگ از قالبهای متفاوتی تشکیل شده است.
1 – قالب رفتاری، 2- قالب گفتاری، 3 – قالب کرداری، 4 – قالب هنری، 5 – قالب اقتصادی،
6 – قالب اجتماعی، 7 – قالب صنعتی
رابطه فرهنگ و طبیعت
مفهوم فرهنگ و طبیعت که جدای از هم و گاهی مغایر هم تفسیر می شوند از نظر جغرافی دانان مردود تلقی می شود. زیرا این دو پدیده نه تنها از هم جدا نیستند بلکه در رابطه با هم عمل می کنند.
از نظر جغرافی دانان بشر بر این باور بوده است فرهنگ سمبلی از ارزشهای معنوی است و محیط در برابر تلاش انسان تغییر پذیر است و بایستی بر مشکلاتی که طبیعت برای او ایجاد می کند غلبه یابد و به هر حال طبیعت و فرهنگ مکمل یکدیگرند و هویت فرهنگی افراد تحت تاثیر محیط پیرامون آنها شکل می گیرد. و خیلی اوقات آثار و دست ساخته های بشر موجب زیبا و دلپذیر شدن محیط می شود و از این طریق طبیعت تحت تاثیر فرهنگ قرار می گیرد.
مجموعه عواملی که می تواند با توجه به عوامل زمان و مکان روش بهتر زیستن و در کنار هم زیستن را بگونه ای مسالمت آمیز و با آرامش خاطر و به دور از تبعیضها و برخوردها و تضادها مفهوم فرهنگ را توجیه می کند مطالعه انواع فرهنگها که در طول زمان پیدا می شود مورد توجه و اهمیت است. از این رو در فرهنگ مفهوم زمان و تکامل با هم پیوند دارند و آنچه در این رابطه به نسلهای کنونی و در قید حیات می رسد میراث فرهنگی نامیده می شود.
هویت
1 – تعریف لغوی هویت: هویت حقیقت شیی یا شخصی است که مشتمل بر صفات جوهری او باشد. در فرهنگ لغات هویت به معنی شخصیت، ذات، هستی و وجود نیز آمده است. واژه هویت را در زبان فارسی گاهاً همانی یا این همانی نیز معنی کرده اند. معادل این کلمه در زبان انگلیسی واژه Identitiy است. و از بعد لغوی هویت در پاسخ به کیستی است یعنی وقتی که ما می گوییم چه کسی هستیم در واقع به نوعی ناظر بر تعیین هویت است. از نظر لغوی برای اولین بار توسط اریکسون مطرح شد و سپس بتدریج وارد روانشناسی اجتماعی شد و در این حوزه مورد استفاده قرار گرفت و سپس وارد ادبیات سیاسی – اجتماعی شد.
نتایج
– فرهنگ حد فاصل طبیعت و جامعه انسانی است و انسان بوسیله فرهنگ است که از حیوان جدا می شود.
– مفهوم فرهنگ معادل مفهوم ارزشهاست.
* فرهنگ چکیده جوهر زندگی و نشان دهنده رفتار انسانی و فراز و نشیبهای زندگی اجتماعی است.
در جوامع در حال توسعه فرهنگ را حفظ ملیت و بالا بردن سطح تفکر و آشنا ساختن مردم خود با آنچه در جهان می گذرد می دانند.
* فرهنگ مجموعه ای از عقاید و اخلاقیات فردی، اجتماعی و ملی است.
* در فرهنگ دو زمینه وجود دارد یکی مادی و دیگری غیر مادی.
* عوامل مادی فرهنگ، مجموعه عناصر قابل لمس و اندازه گیری ومقایسه باشند و عوامل معنوی فرهنگ، جنبه کیفی داشته و قابل لمس و اندازه گیری نیستند.
* تمدن نظمی اجتماعی است که بر اثر تدابیر انسان ایجاد می شود تا نیازهای مادی و گرایشهای درونی خود را پاسخ گوید و در پرتو آنست که خلاقیت فرهنگی امکان پذیر می گردد.
* فرهنگ به سوی ویژگی میل میکند و تمدن بسوی کلیت.
* تمدن بیرون ترین محیط فرهنگ است، آن چیزی است که در فرهنگ آنرا از همه محیطی تر و کلی تر می دانیم.
* فرهنگ هسته داخلی و زیر بنایی تمدن و ویژه ترین جنبه آن است.
* تمدن جنبه مادی فرهنگ و فرهنگ جنبه معنوی تمدن است.
* فرهنگ سازنده تمدن است و تمدن جلوه گاه فرهنگ
* هویت حقیقت شی یا شخص است که مشتمل بر صفات جوهری او باشد.
* هویت برآیند صورت و ماهیت است.
* در مفهوم فردی، هویت عبارتست از کشاکش تصور "من" از "او" و در مفهوم قومی و ملی عبارتست از کشمکش تصور "ما" از "دیگران"
* هویت تاریخی یا ایرانی دارای سابقه تاریخی است و ریشه در نژاد و مذهب ایرانی دارد.
* ملت یک واحد اجتماعی است که دارای سابقه تاریخی واحد و قانون و حکومت واحد و آمال و آرمانهای مشترک باشد.
* ملیت وجود احساس مشترک و یا "وجدان" و "شعور اجتماعی" در میان گروههای انسانی است که صرفنظر از رنگ و نژاد و آداب و سنن فردی در مسیر حرکت تاریخی خود منجر به تشکیل ملتها می گردد.
* ملیت شخصیت یک وجود جمعی است که در طول تاریخ تکوین یافته و رشد پیدا کرده و اکنون در رفتار، اندیشه و آفرینش و زندگی و خلق و خوی چنان آشکار است که آنرا از دیگر وجودهای جمعی در جامعه بزرگ بشری مشخص و ممتاز می سازد و بدان شناخته می شود.
* ملیت و ملت پرستی هیچ سنخیت و وجه مشترک مفهومی و عملکردی با هم ندارند.
* ملیت نه تنها هیچ تضادی با مذهب ندارد بلکه مذهب یکی از مهمترین زیر ساختهای ملیت است. فرهنگ ایرانی برای تعریف ملیت اصل اندیشیدن را بجای اصل زاییدن و روح را جانشین خون کرده است.
* از دیدگاه جامعه شناسی و علوم اجتماعی عناصر ملیت عبارتند از دین مشترک، زبان مشترک و آداب و رسوم مشترک.
* مذهب به عنوان آمیخته ای از عقیده و احساس خود زائیده فرهنگ است و با رسالت و حرکتی که در سیر تاریخ دارد عامل ایجاد با تغییر تمدن می گردد.
* ملیت و مذهب دو واقعیتی هستند که از یک سو چنان به هم آمیخته اند که امکان تفکیک میان آنها قابل تصور نیست و از روی دیگر اساساً دو مقوله جدا از هم هستند.

فصل دوم:

مطالعات پایه منطقه

درباره تهران و منطقه22

الف) بررسی شهر تهران
مقدمه:
" تهران بزرگترین شهر ایران و یکی از کلان شهرهای جهان، و در زمره بیست شهر دنیا محسوب می گردد. حدود 9 میلیون نفر از جمعیت 65 نفری کشور، در شهر تهران و نقاط جمعیتی وابسته به آن سکونت دارند. از این جمعیت،7/6 میلیون نفردر محدوده قانونی شهر و مابقی در سایر شهرها، شهرک ها و روستاهای اطراف ساکن گردیده اند. در حالی که، تا حدود 210 سال قبل، جمعیت این شهر تنها 15 هزار نفر بوده ، که نشان دهنده رشد و توسعه بسیار سریع شهر تهران می باشد.
گذشته از تمرکز بیش از حد جمعیت، وضعیت خاص جغرافیایی منطقه که از سمت شرقی، شمال و غرب به رشته کوه البرز و از ناحیه جنوب به حاشیه کویر نمک محدود می گردد، نیز مشکلاتی را در زمینه خود پالایشی آلودگی شهری و محیطی بوجود آورده است.
عمده ترین دلایل تمرکز و رشد سریع جمعیت در تهران و منطقه اطراف آن، واقع شدن بخش قابل توجهی از صنایع، تولیدات، امکان اشتغال، خدمات عمومی در سطح ملی و بالاخره خرمات آموزشی، بهداشتی و تفریحی در این منطقه می باشد.
دلیل آنکه تاکنون جمعیت متناسب با رشد اقتصادی در شهر تهران سکونت نیافته اند، مسایل و مشکلات گران قیمت بودن هزینه سکونت در این شهر به تناسب سایر شهرهای کشور می باشد.
و اما شهرداری تهران، قانونا به عنوان یک نهاد مدیریت شهری، عهده دار ارایه خدمات و عمران شهر تهران می باشد ولی در طول سالهای گذشته فاقد امکانات و اختیارات لازم، جهت اداره موثر چند میلیونی تهران بوده است و از سوی دیگر، تداخل وظایف سایر نهادها و ارگانهای دولتی و غیر دولتی نیز، مانع انجام وظایف مربوط گردیده است.
1- مختصات جغرافیایی
" شهر تهران در دامنه جنوبی ارتفاعات البرز و حاشیه شمالی کویر نمک، در منطقه شمالی فلات ایران در ارتفاع حدود 1400 متر بالای سطح دریای آزاد از غرب شهر تهران در محاصره رشته کوه البرز واقع گردیده، و از جنوب به حاشیه های کویر نمک محدود می گردد.
شکل فیزیکی این منطقه و نفوذ بادهای کویری از سمت جنوب غربی به این محدوده، وضعیت جوی خاصی را بوجود آورده و منطقه بسیاری از روزهای سال، با هوای ساکن و ریزش غبار کویری مواجه می باشد.
دمای هوای تهران، حراکثر 40 درجه سانتی گراد و حداقل 5- درجه سانتیگراد ثبت گردیده و میزان متوسط بارندگی این منطقه، معادل 219 میلی متر در سال می باشد و رطوبت هوا در فصول مختلف بین 34 تا 54 درصد متغیر می باشد.
محدودیتهای توسعه شهری تهران، از شرق، شمال و شمال غربی ارتفاعات البرز و از جنوب آب و هوای نامناسب کویری است. تنها امکان توسعه شهر، به سمت غرب و دردامنه ارتفاعات البرز می باشد و این وضعیت، موجب توسعه خطی شهر در آینده خواهد گردید.
شهر تهران بر روی گسل اصلی زلزله واقع گردیده و در گذشته، زلزله ای شدید در محل فعلی شهر تهران اتفاق افتاده است. به دلیل واقع شدن در دامنه کوههای البرز، مسیلهای متعددی سرتاسر شهر تهران، از شمال به جنوب را طی می کند. با توجه به تعرض به حریم این مسیل ها، سابقه وقوع سیل در شهر تهران وجود دارد، که موجب خسارت جانی و مالی نیز گردیده است.
2- سابقه تاریخی شهر تهران
نام تهران، برای نخستین بار در یکی از نوشته های " تئودوریس" یونانی در حدود اواخر سده دوم پیش از میلاد، بعنوان یکی از توابع ری ذکر گردیده است. شهر تهران تا حدود 130 سال قبل، بعنوان منطقه مسکونی کوچکی، در حرمه شهر ری که دارای سابقه طولانی شهرنشینی می باشد. محسوب می گردیده و حتی در زمان انتخاب شده به عنوان پایتخت در سال 1166 ه.ش تنها در حدود 15 هزار نفر جمعیت داشته است و وسعت آن تا سال 1335 از یکصد کیلومتر مربع تجاوز نمی کرد.
بدین لحاظ، این شهر با توجه با سابقه تاریخی برخی از شهرهای کشور که به بیش از 30 قرن می رسد، شهری جدیدالتاسیس به شمار می رود. از این نظر با پایتخت های اکثر کشورهای جهان که عموما در قدیمی ترین شهرهای کشور مربوطه استقرار یاقته اند، متفاوت می باشد.
طی مدتی کوتاه، شهر تهران به سرعت رشد و توسعه یافته و در حال حاضر از نظر وسعت و جمعیت، از بسیاری پایتخت های با سابقه دیگر جهان سبقت گرفته است. هسته اولیه شهر تهران را منطقه بازار تشکیل می دهد که در ابتدا مرکز داد و ستد مردم بوده و به غیر از مجموعه های سلطنتی و اداری – سیاسی که عموما در شمال بازار استقرار یافته اند، از بافت عملکردی متناسب با نیازها و عملکردهای زمان خود برخوردار بوده است. با شروع رشد و توسعه سریع شهر، مناطق مسکونی در تمامی جهات اطراف پراکنده شده و ابتدا در دو جهت اصلی؛ یکی به سمت شهر ری و دیگری به سمت شمیرانات و سپس در جهات شرق و غرب گسترده گردیده است.
3- بررسی های جمعیتی
جمعیت شهر تهران در سال 1166 ه.ش یعنی زمان انتخاب این شهر بعنوان پایتخت کمتر از 15 هزار نفر بوده است. و تا سال 1316 به حدود 500 هزار نفر رسیده است، که نرخ رشد سالانه جمعیت در این فاصله برابر با 4/2 درصد محاسبه می گردد. در اولین سرشماری کشور در سال 1355 حدود 1512083 نفر در تهران ساکن بوده اند که این رقم حدود 25 درصد از جمعیت شهری و 8 درصد از جمعیت کل کشور را تشکیل می دهد. و نرخ متوسط جمعیت در فاصله این سالها 6 درصد بوده است.
بنابر سرشماری سال 1370 جمعیت شهر تهران برابر با 6475527 نفر اعلام شده است و بدین ترتیب نرخ رشد جمعیت بین سالهای 1365 تا 1370 برابر با 2/1 درصد بوده است.
در این سال 20 درصد جمعیت شهری و 6/11 درصد جمعیت کل کشور در شهر اقامت داشته اند.
در بین مناطق بیست و چندگانه شهر تهران، 10 منطقه قدیمی و مرکزی و جنوبی شهر در بین سالهای 1359 تا 1370 به علت توسعه بافت اداری، تجاری و خدمات جنبی آن، بخشی از جمعیت خود را از دست داده اند، ولی مناطق حاشیه ای شهر رشد قابل توجهی داشته اند.
4- بررسی وضعیت اقتصادی
علاوه بر تمرکز امکانات سیاسی و اداری، بخش عمده ای از تولید و خدمات در شهر تهران را می توان از علل عمده رشد جمعیت و مهاجرت به تهران داشت. در سال 1345 بنابر مطالعات طرح جامع تهران حدود3/1 تولید ناخالص ملی در تهران ایجاد شده است و در سال 1371 حدود 6 درصد از ارزش بخش معدن و 34 درصد ارزش افزوده کارگاههای بزرگ صنعتی و نیز 33 درصد ارزش افزوده خدمات غیر صنعتی در استان تهران متمرکز بوده است.
تهران بعنوان بزرگترین مرکز توزیع محصولات و تولیدات داخلی و خارجی کشور، سهم عمده ای را در اقتصاد کشور دارد و با توجه به این شاخص ها هنوز می تواند جاذب جمعیت جویای کار سایر نقاط کشور باشد. از سوی دیگر شاخص بهای خرده فروشی کالا، در استان تهران به مراتب بیش از متوسط شهر بوده و بالا بودن هزینه زندگی در تهران به عنوان مانع رشد و توسعه سریعتر جمعیت، در این منطقه محسوب می شود.
در سال 1370 حدود 4/3 جمعیت شاغل شهر تهران در سه گروه عمده فعالیت، شامل 7/35 درصد، در گروه خدمات عمومی و اجتماعی،2/22 درصد در گروه صنعتی و 6/15 درصد در گروه فروش، شامل عمده فروشی، رستوران و قبیل داری فعالیت داشته اند. حمل و نقل، ساختمان و خدمات مسکن به ترتیب،8،6/6 و 2/4 درصد جمعیت شاغل شهر را جاذب نموذه اند و سایر گروهها کمتر از 8 درصد را جذب کرده اند.
5- شبکه و تاسیسات حمل و نقل و دسترسی های شهری
بخش وسیعی از محدوده مرکز شهر تهران در سالهای قبل از 1335 شکل گرفت و به علت عدم وجود نقشه و برنامه مدون از یکسو، و سرعت بسیار زیاد رشد و توسعه در آن دوره از نظر شبکه ترافیکی و امکانات حمل و نقل و عبور و مرور، با مشکلات وسیعی مواجه می باشد.
بدین ترتیب این محدوده به تدریج ساکنین خود را از دست داده و اراضی آن حسب نیاز، به توسعه مراکز تجاری تولیدی و اداری اختصاص می یابد که موجب افزایش تعداد سفرهای روزانه به این مناطق می گردد و به بروز بحران ترافیکی و عبور و مروری می انجامد. بر این اساس، مشکلات اصلی شهر تهران در زمینه شبکه های دسترسی و حمل و نقل عبارتند از:
1- کمبود سطح معابر شهری، بخصوص در مرکز و جنوب شهر
2- عدم رعایت سلسله مراتب لازم در ایجاد معابر و عدم وجود شبکه منسجم بزرگراهها
3- کمبود وسایل حمل و نقل عمومی
4- عدم وجود سیستم های پیشرفته، جهت حمل و نقل پر حجم و سریع در تناسب با ابعاد شهر تهران
5- ناهماهنگی شبکه های عبور و مرور با کاربری های عمده شهری
6- ناهماهنگی سیستم های حمل و نقل عمومی و عدم پوشش کامل سطح شهر
مشکلات مذکور، همه روزه موجب اتلاف وقت بسیار زیاد نیروهای فعال موجود در شهر تهران می گردد. که هیچگاه ارزش اقتصادی آن در محاسبات منظور نگردیده است و از سوی دیگر… آلودگی شهر، به حد غیر قابل قبولی رسیده است که اثرات آن در سلامتی شهروندان و فرسودگی سریع ساختمانها و عوامل فیزیکی موجود در شهر، کاملا مشهود است.
6- بررسی آلودگی های زیست محیطی
شرایط جغرافیایی، اقلیمی و آب و هوایی تهران، رشد سریع جمعیت، بالا بودن سرانه مصرف سوخت و پایین بودن بازده مصرف آن در خودروها، منازل و ساختمانها، بالا بودن سن متوسط خودروها، تعداد زیاد موتور سیکلت ها، تکنولوژی پایین موتورهای موجود، نامطلوب بودن وضع عبور و مرور، نامتناسب بودن بافت شهری و بالاخره نارسایی سیستم های ارتباطی از مهمترین عواملی هستند که منجر به بحران آلودگی هوای شهر تهران شده اند.
بطور متوسط، روزانه حدود 3211 تن منوکسید کربن،470 تن از انواع هیدروکربنها،151 تن اکسیدهای ازت، 73 تن دی اکسید گوگرد و 32 تن ذرات معلف در هوای شهر تهران منتشر می شوند، که در اغلب موارد،غلظت این آلاینده های هوا در شهر تهران بیش از حد مجاز اعلام شده، توسط بهداشت جهانی است.
از سوی دیگر، عدم وجود شبکه فاضلاب و سیستم دفع آبهای سطحی مناسب، فرسوده بودن شبکه توزیع آب آشامیدنی شهر و آلوده شدن منابع تامین آب نیز موجب پراکنده شدن آلودگی در بخشهایی از شهر گردیده است.
حجم زباله تولید شده، توسط شهروندان و مشکلات دفع آن، نظام محیط طبیعی و خود پالایشی را مختل نموده و بر معضلات شهر افزوده است.
اکثر واحدهای صنعتی موجود در شهر تهران، فاضلاب تولیدی خود را بدون طی مراحل تصفیه، در مسیل ها و انهار موجود سطحی تخلیه می کنند و فاضلاب منازل نیز از طریق چاه های جذبی وارد سفره های آب زیرزمینی می گردد. از آن گذشته، بسیاری از مجتمع های مسکونی، بهداشتی و اداری نیز، به علامت عدم امکان دفع فاضلاب بصورت جذب، به تخلیه فاضلاب در جوی ها و انهار اقدام می کنند، که موجب تماس شهروندان7 بصورت مستقیم با عفونت حاصل از فاضلاب می گردد.
7- بررسی وضعیت فرهنگی در شهر تهران
شهر تهران در مجموع ،دارای1786 مرکز فرهنگی – هنری مختلف، از جمله 1400 مسجد و 159 حسینیه می باشدعلاوه بر این 79 سینما،41 کتابخانه،34 موزه،18 تئاتر،18 نگارخانه و 29 مرکز مربوط به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و 8 مجموعه فرهنگی در زمره مرکز فرهنگی عمده شهر محسوب می شوند.
تهران به طور کلی در این سالها فاقد هر گونه سالن ویژه موسیقی از نوع سالن های موجود در مقیاس جهانی می باشد. در تمامی نواحی شهر، سهم غالب از نظر تعداد مرکز فرهنگی در گونه های مختلف آن متعلق به مساجد و سپس حسینیه ها می باشد. این امر مبین آنست فعالیتها و آموزشهای مذهبی، بیشترین نقش را در جلب سرمایه گذاری و تخصیص امکانات مردم در جهت فعالیتهای فرهنگی را دارا می باشد.
از سوی دیگر علاوه بر مراکز فوق 84 بنای تاریخی دیگر، شامل مقبره ها و بقعه های امامزادگان و ابنیه تاریخی مانند کاخ ها و قلعه ها و سایر ابنیه خاص در شهر تهران وجود دارد که در مناطق مختلف پراکنده بوده و مورد توجه جدی واقع شده اند.

مجموعه فرهنگی تعداد

مسجد 1400
حسینه 159
سینما 79
کتابخانه 41
موزه 34
تئاتر 18
نگارخانه 18
کانون پروشی 29
مجموعه فرهنگی 8
سالن موسیقی استاندارد صفر
بناهای تاریخی و خاص 84

بررسی منطقه 22 و سایت طرح:
الف) بررسی منطقه 22 در تهران
1- موقعیت قرار گیری منطقه :
منطقه 22 دارای مساحت حدودا5966 هکتار و محدوده آن از سمت شمال به منحنی میزان 1400 متر، از جنوب به اتوبان تهران – کرج، از سمت غرب به محدوده 25 ساله طرح جامع] وردآورد[ و از سمت شرق به مسیل کن منتهی می باشد.(نقشه شماره 1)
در تعیین محدوده ها و مرزهای منطقه22 تهران صرفنظر از عوامل مجازی ناپایدار، به موانع طبیعی و شرایط جغرافیایی توجه شده است، از جمله ارتفاعات شمالی و مسیل در شرق و اتوبان در جنوب آن.
منتهی شدن این منطقه از غرب به محدوده طرح25 سال در زمینه عدم اتصال نامطلوب تهران و کرج نقشی مهم داشته و سبب انسجام حد غربی تهران بزرگ در آینده خواهد بود.
مناطق حوزه غربی تهران ضمن برخورداری از وسیع ترین مراکز ورزشی، تفریحی و فضای بین شهری مکان عملکردهای شهری عمده، از موقعیت کارکردی ویژه ای در سطح شهر تهران برخوردار خواهد بود.
حضور مجموعه ورزشی آزادی با استادیومی به گنجایش یکصد هزار نفر، به همراه سالن های سر پوشیده و فضاهای باز ورزشی، در مجاورت پارک های وسیع جنگلی و مراکز تفریحی متعدد، در منطقه22، شرایط مناسبی را جهت گذران اوقات فراغت شهروندان فراهم آورده است.
2- وضعیت شبکه های دسترسی:
در شرایط حاضر، این منطقه از طریق شبکه های موجود در اطراف ورزشگاه آزادی و خیابانهای احداثی در داخل شهرک ها، به راستای شهری آیت الله کاشانی در شرق منطقه و اتوبان تهران – کرج در جنوب آن متصل می شود.
همچنین دو مسیر دیگر شامل بزرگراه شمال عباس آباد در بخش شمالی – غربی منطقه و نیز امتداد کمربندی تهران در شرق منطقه نیز دسترسی این منطقه را با مرکز شهر تهران میسر خواهند ساخت.
متروی تهران نیز عاملی اساسی در سرویس دهی و ارتباطات شهروندان در منطقه مذکور می باشد. امتدا خط شماره 2 مترو، از مرزهای جنوبی منطقه 22 تهران و در جهت اتوبان تهران – کرج عبور نموده و از این طریق به این منطقه سرویس دهی مناسبی را عرضه می کند.
منطقه22 تهران که توسط بزرگراهها شکل پیرامونی خود را بدست آورده است، دارای 8 ناحیه شهری می باشد. 3 ناحیه، در برگیرنده شهرک های موجود بوده و 5 ناحیه دیگر، در ارتباط با توسعه این منطقه در نظر گرفته شده است.
معابر شریانی درجه یک، نواحی فوق را که در مرحله تکمیلی خود می بایست به حد نصاب جمعیتی برسند محدود می کند و معابر شریانی درجه دو، شبکه درون هر ناحیه را شکل می دهند.
بطور کلی پیش بینی شده است که منطقه22 تهران، با جمعیت مورد675000 نفر بتواند با جذب بخش مهمی از سرزیر جمعیتی شهر تهران، بعنوان مرکز غربی تهران بزرگ ایفای نقش نماید.
3- بررسی ویژگیهای طبیعی
1-3- موقعیت جغرافیایی:
منطقه 22 تهران یک دشت گسترده در دامنه سلسله جبال البرز واقع شده و جبال مذکور آن را از شمال و غرب احاطه کرده نموده است. موقعیت جغرافیایی عبارتست از؛
– از جنوب، به اتوبان تهران – کرج
– از شمال، به ارتفاعات1400و1500
– از غرب، به محدوده استحفاطی تهران
– از شرق، به مسیل کن
شیب زمین در غالب مجموعه بجز مرزهای شمالی آن ملایم و جهت عمومی آن از شمال به جنوب است. در مرزهای شمالی منطقه که سایت طرح در آن واقع است شیب زمین بیشتر شده و به ارتفاعات 1400 و 1500 می رسد.
بخشهای طبیعی منطقه 22 تهران عبارتند از؛
الف) محدوده کوهپایه ای:
منطقه کوهپایه ای که تقریبا اراضی بالاتر از رقوم توپوگرافی1300 را تشکیل داده است، دارای ساختاری موفولوژیکی بصورت مخروط افکنه های کوپک می باشد که با شیب حدودا20 درصد وارد دشت نسبتا کوچکی می شود. ]منطقه قرارگیری سایت[
ب) بلندی های چیتگر
ارتفاعات چیتگر بصورت تپه هایی با راستای شمال غرب – جنوب شرق، موفولوژی خاصی به منطقه داده است که در نتیجه آن، فرونشت شمالی این بخش بصورت حوضچه ای محدود دیده می شود.
ج) فورنشست شمال تپه های چیتگر
این بخش، رقوم توپوگرافی کمتر از 1300 متر را در بر می گیرد. این فرونشست از طرف شمال و غرب با مخروط افکنه های کوچک منطقه کوهپایه ای و از طرف جنوب شرقی با کاهش تدریجی شیب زمین به دشت تهران متصل می گردد.
2-3- شیب و توپوگرافی:
منطقه 22 تهران در حدود(5966)هکتار بصورت یک دشت به دامنه های البرز متصل شده است و شیب عمومی منطقه از شمال به جنوب می باشد. با این همه حضور شیب های مزاحم، عاملی مهم در محدودیت استفاده از زمین در این منطقه می باشد.
– چنانکه در نقشه " وضعیت توپوگرافی و شیب اراضی " نیز مشخص شده است، میزان شیب های شمالی و غربی در جبهه اول. 5 تا 10 درصد و در جبهه دوم تا 15 درصد و در نقاطی هم بالای 15 درصد ]تا مرز20درصد[ است که این نواحی علیرغم داشتن شیب زیاد، غیر قابل استفاده نبوده و درصدد ساخته شدن هستند.
– قسمت اعظم سطح منطقه دارای شیبی کمتر از 5 درصد است. و بدین لحاظ این منطقه بطور کلی از شرایط زمینی مناسب برای ساخت و استقرار فضاهای مسکونی – تجاری – خدماتی و اداری برخوردار می باشد.
در این اراضی، بخش اندکی از سطح زمین، در داخل پارک جنگلی چیتگر دارای 10،15 و یا حتی بالاتر می باشد که ضمن کم بودن وسعت آن، بر زیبایی چشم اندازهای طبیعی منطقه افزوده است.
3-3- وضعیت زلزله در منظقه22
بطور کلی ناحیه شمالی مرکز ایران که تهران در میانه آن قرار دارد، یکی از نواحی مهم زلزله خیز در ایران به شمار می رود. شمار زلزله هایی که به هر یک سال و نیم یکبار می رسد و شدت این زمین لرزه های گویای این واقعیت خواهد بود.

تعداد زمین لرزه ها شدت مطلق
58 6-5
12 7-6
3 8-7
جدول: تعداد لرزه های سالهای1930 تا 1967 در شمال مرکزی ایران
در این چنین شرایطی می بایست اهمیت و توجه ویژه ای در زمینه توسعه شهر در ارتباط با مسئله زلزله قایل بود. در این راستا حداقل دو راهکار اولیه در زمینه برخورد و نگرش نهادهای اجرایی قابل ارزیابی خواهد بود؛
– اول؛ آنکه محاسبات باید آنقدر محتاطانه باشد که ایمنی کل ساختمان ها، انسانها و وسایل و تجهیزات داخل آنها را تضمین کند.
– دوم آنکه؛ پیش بینی ها می بایست چنان واقع بینانه صورت گیرند که از تحمیل مخارج گزاف و غیر ضروری برای صاحبان ساختمانها و هدر رفتن نیروی انسانی و مصالح جلوگیری به عمل آید.
3- در منطقه مورد مطالعه(منطقه 22 تهران) در غرب کن و شمال جنگل چیتگر، راندگی شمال تهران در داخل سازند کرج دیده می شود و فاصله ای در حدود300 تا400 متر را نسبت به مرز شمالی منطقه(رقوم1400) متر دارا می باشد. اهمیت این گسل و خطرات احتمالی ناشی از فعالیت مجدد و بروز زمین لرزه در اثر فعالیت احتمالی گسل می بایست به هنگام ساخت و سازهای این منطقه مدنظر پیمانکاران و طراحان باشد.
4-3- پوشش گیاهی:
جنگلهای غرب تهران که در مجاورت منطقه22 تهران می باشند، در فاصله سالهای 47-1345 توسط سازمان جنگلها و مراتع کشاورزی و عمران روستایی به مساحت کل 1200 هکتار احداث گردیده است. پراکندگی این جنگلها عبارتست از:
– جنگل مهرآباد، با مساحت180 هکتار
– جنگل خرگوش دره، با مساحت 200 هکتار
– جنگل چیتگر، با مساحت828 هکتار
عمده ترین جنگل این منطقه، جنگل چیتگر است که در فاصله15 کیلومتری از طرف اتوبان به سمت شمال امتداد یافته و به طول 6 کیلومتر در امتداد اتوبان تهران – کرج واقع است.
مهمترین درختان این جنگل و پارکهای دیگر در منطقه عبارتند از :
الف – درختان سوزنی برگ، شامل
– کاج الدار
– سرونقره ای
– سروخمره ای
ب – درختان پهن برگ شامل؛
– چنار
– اقاقیا
– بلوط،ارغوان،تبریزی،سنجد،توت،آپلان و ناودان چتری
5-3- ویژگی های هیدرولوژیکی
ارتفاعات شمالی منطقه 22 دارای19 حوضه آبریز است، که در میان آنها3 حوزه سطحی قابل توجه بوده و سطح بقیه کوچک است. آب حوزه های بزرگتر به مسیلهای محلی ریخته و دفع می گردد. حوزه های یاد شده عبارتند از؛
– حوزه رودخانه کن
– حوزه رودخانه وردآورد
– حوزه پارک جنگلی چیتگر
طولانی ترین مسیل در منطقه 22 که بیشترین مساحت را نیز دارا می باشد، مسیل کن است. مسیل چیتگر که در12 متری مسیل کن قرار دارد و مسیل کوهک، به ترتیب وسعت کمتری را به خود اختصاص داده اند.
– قرار گیری منطقه در دامنه ارتفاعات جنوبی البرز، مکان برخورداری از دید مناسب به کوه بالاست و نیز استفاده از آب و هوای کوهستانی را برای ساکنان منطقه به همراه آورده است.
– وجود فضای وسیع جنگل کاری در جنوب منطقه و مشرق به آن، منظری مناسب و زیبا را فراهم آورده و یک امکان تفریحی مناسب در منطقه محسوب می گردد.
4- بررسی های اجتماعی
ترکیب جمعیت:
– بر اساس پیش بینی های برنامه طرح جامع، جمعیت نهایی منطقه22،000/675 نفر پیش بینی شده است. که در حال حاضر تنها 614/80 نفر در آن سکونت دارند.
از این تعداد جمعیت، نزدیک به 000/68 نفر(افراد 6 ساله و بیشتر و 720/12 نفر را افراد کمتر از6 سال تشکیل داده اند. با فرض ثابت بودن این ترکیب، در جمعیت نهایی این منطقه حدود 000/570 نفر افراد 6 سال و بیشتر و نزدیک به000/105 نفر کمتر از 6 سال در منطقه ساکن خواهند بود.
– روند تغییر وسعت خانوار در طی 20 سال اخیر مسیر نزولی داشته و از مقایسه آماری70-1345 وسعت خانوار از6/4 به 2/4 نفر نزول یافته است.
سال
میانگین وسعت خانوار
1370
1371
1380
1385
1390
1395
1400
46/4
17/4
08/4
00/4
93/3
88/3
83/3
جدول: پیش بینی میانگین وسعت خانوار در منطقه22تهران
5-
بررسی کاربری ها:
کاربری های عمده مسکونی، معابر و خدماتی – اداری در منطقه22، در برنامه طرح جامع و تفصیلی مشاهده می شوندو طبقه وسیع کاربری خدماتی و دولتی در این منطقه، شامل کاربری آموزشی،درمانی،مذهبی،ورزشی،فرهنگی،نظامی ،اداری، صنعتی و فضای سبز را در بر می گیرد.
نام کاربری درصد سطح(هکتار)
مسکونی 86/7 75/468
معابر 11/4 23/245
تجاری 01/0 75/0
آموزشی 25/0 82/14
مذهبی 25/0 82/14
اداری 01/0 67/0
ورزشی 95/5 8/355
درمانی 01/0 44/0
نظامی 85/20 01/1244
سبز عمومی 14/14 16/843
مزارع 06/4 95/241

فصل سوم:

تحلیل سایت وروند طراحی

فصل چهارم:

بررسی شرایط اقلیمی

شرایط اقلیمی شهر تهران
منطقه تهران در مرز تلاقی دو اقلیم کوهستانهای غربی و شمالی و فلات مرکزی ایران قرار گرفته و بالطبع نقاط مختلف آن بر حسب نزدیکی و همجواری با هر یک از اقلیم های فوق، از خصوصیات متفاوتی برخوردار هستند. شهر تهران جزئی از منطقه نیمه بیابانی اقلیم گرم و خشک فلات مرکزی محسوب می گردد که نواحی شمالی آن تا حدودی متاثر از این شرایط و نیز شرایط اقلیم کوهستانهای غربی و شمالی می گردد دامنه ها و پیش کوههای ارتفاعات شمالی که به داخل فلات مرکزی ایران ختم می شوند بعلت ارتفاع نسبت به چاله های مرکزی یا محلی از رطوبت بادهای مرطوبی که از فراز آنها می گذرند تا حدی استفاده نموده و اقلیم تقریباً معتدلی نسبت به چاله های اصلی به وجود می آورند.
شهر تهران دارای تابستانهای گرم و خشک و زمستانهای سرد است که متوسط حداکثر دما در تابستانهای آن از 35 تا 40 درجه سانتیگراد و در زمستانها حداقل دما بین صفر تا 5- درجه می باشد خلاصه مشخصات آب و هوای تهران بر اساس آمارهای سازمان هواشناسی کشور طی سالهای (1951-1975) میلادی در جداول و نمودارها نشان داده شده است.

تابش آفتاب
نور خورشید به عنوان اصلی ترین و مهم ترین عامل تعیین کننده انرژی گرمایی در زمین یکی از عوامل عمده ی تعین کننده ی اقلیم در هر منطقه می باشد. گرچه فاصله ی زمین با خورشید تقریباً ثابت (150 میلیون کیلومتر) می باشد ولی به علت تفاوت در زاویه ی تابش هر منطقه به تبع قرار گیری و موقعیت جغرافیایی (عرض جغرافیایی) به میزان مشخص از انرژی خورشید بهره می گیرد.
تاثیر تابش آفتاب در سه مورد می توان مرود بررسی قرار گیرد.
1 – تاثیر بر انسان: رشد فیزیکی بدن و ایجاد شرایط بهینه برای ادامه حیات مطلوب از نظر فیزیکی مرهون این تابس که شامل استعدادهای متفاوت از جمله اشعه ی ماوراء بنفش می باشد، گرچه در مواردی خاص جبران این نقیسه را با دارو می توان بر طرف کرد ولی سالمترین، ارزانترین و مناسب ترین راه برای ایجاد شرایط مناسب جهت رشد فیزیکی بدن همانا استفاده مناسب از تابش آفتاب می باشد. هر چند عدم وجود این اشعه می تواند مشکلاتی را به بار آورد استفاده مکرر از آن نیز مشکل زا و ضایعات پوستی را به دنبال خواهد داشت.
2 -تاثیر بر زندگی انسان به لحاظ وجود اشعه های متفاوت در تابش آفتاب از جمله اشعه ی ماوراء بنفش خواص متفاوتی در این اشعه وجود دارد که از آن جمله می توان خاصیت گندزدایی یا میکروب کشی، رنگبری، و افزایش سرعت واکنشهای شیمیایی و … اشاره کرد.
البته اشعه ی آفتاب ممکن است در برخی موارد باعث افزایش یا کاهی غیر مصالح ساختمانی نیز شود.
3 – تاثیر بر معماری (ظرف زندگی انسان) برای بهره گیری یا عدم بهره گیری از این تابش در ساختمان می توان راه حلهای متفاوتی را پیش بینی نمود. در شرایط کشور ما که در عرض های جغرافیایی از ْ25 تا ْ39، قرار دارد. خورشید بدین نحو عمل می کند.
در اول تیر ماه خورشید دارای بیشترین، زمان تابش بوده بدین معنی که زودترین طلوع و دیرترین غروب را در طول روز دارد. خورشید در این زمان تقریباً از شمال شرقی طلوع و در شمال غربی غروب می کند و با اندک تفاوتی در سر ظهر دارای زاویه ای تقریباً عمود بر سطح زمین می باشد.
در اول دیماه خورشید دارای کمترین زمان تابش بوده و دیرترین طلوع و زودترین غروب را دارد. و بالاترین زاویه ی تابش را در این روز که هنگام ظهر می باشد ( از ْ30 تا ْ40 نسبت به خط افق) تجاوز نمی کند. طلوع خورشید در این روز از جنوب شرقی طلوع و غروب خورشید در جنوب غربی می باشد.
معیار و ملاک سنجش برای تعیین اندازه گرمای تابیده شده از خورشید معمولاً توسط دستگاه های مربوطه با واحد کالری یا کیلو کالری یا واحدهای مشابه بر واحد سطح در زمان مشخص بیان می شود.
دمای هوا
گرچه دمای هوا رابطه ی مستقیمی با انرژی خورشید در هرمنطقه دارد صرفاً به آن وابسته نیست و عوامل دیگری نیز بر آن تاثیر گذارند. از جمله ی ان می توان به رنگ محیط، نوع پوشش، عوامل در هوا و … اشاره کرد. گرچه کنترل دمای تولید شده در محیط در آغاز زندگی بشر خارج از اختیار وی بود لیکن در این زمان به مدد تکنولوژی و .. بشر توانایی کنترل دما در بعضی موارد را دارد. و فعالیت های مخرب وی نیز در بعضی موارد دما را بهم می زند.
تمام تلاش بشر در این زمینه کنترل دمای محیط بر این است که دما را در حد راحتی و آسایش انسان نگه دارد به گونه ای که در آن محدود دمایی، نه احساس سرما و نه احساس گرما به وی دست دهد.
تاثیر دما بر انسان: نظر به ثابت بودن دمای داخلی و سطح بدن ْ37 و ْ32 سانتیگراد همواره قبل از هر اقدامی که توسط شخص صورت گیرد، سعی می کند با مکانیزمهایی پاسخ مناسبی به محیط دهد. همانند، گشاد شدن رگها، تنگ شدن رگها، لرزش در پوست، تعرق و … .
لکن بدن معمولاً نیازمند به شرایط دیگری می باشد که بتواند خود را با محیط وفق دهد که از آن جمله پوشش مناسب به جهت جلوگیری از اتلاف حرارت بدن با توانائیهای متفاوت از نظر ضخامت و جنس و ارزش رسانایی یا نارسایی.
تاسیسات مکانیکی اعم از سرمایشی یا گرمایشی، استفاده از سایر عوامل اقلیمی دیگر چون آفتاب، باد، رطوبت.
(از آنجا که طیف تحمل بدن به دما بسیار محدود می باشد یکی از انتظارات بشر از معماری ایجاد شرایط مطلوب از معماری و صنایع وابسته ی به آن، برای زندگی می باشد.)
تاثیر دما بر زندگی انسان: در این جا دما نیز به عنوان یکی از عوامل افزایش دهنده سرعت واکنش های شیمیایی نیز مطرح است که می تواند در عمر مواد و مصالح مصرفی موثر باشد. لکن اصلی ترین تاثیر دما بر زندگی از نظر روانی احساس تمایل به کار و فعالیت و یا … در انسان است که معمولاً توسط دما صورت می پذیرد و اگر چه ممکن است عوامل دیگری نیز موثر باشد.
3- تاثیر دما بر معماری: با توجه به متغیر بودن دما در شرایط مختلف و اینکه دمای مطلوب برای بدن انسان ثابت است (محدوده ی آسایش) باید ساختمان را طوری طراحی کرد که اولاً حداکثر استفاده از اقلیم را برای رسیدن به دمای مطلوب ببرد و همزمان از دستگاه ها و وسایل تاسیساتی مناسب برای کنترل دقیق دما داخل فضاها بهره برد.
رطوبت
یکی از مهمترین عواملی که در نوع اقلیم هر منطقه نقش بازی می کند میزان رطوبت در هوای آن منطقه می باشد. رطوبت موجود در هوا با توجه به خاصیت آب حه ظرفیت گرمایی ویژه بالایی را دارد می تواند در کاهش یا افزایش دمای محیط، اختلاف دمای کم یا زیاد بین شب و روز و … بسیار موثر باشد.
1 – تاثیر رطوبت بر انسان: حسب شرایط فیزیکی بدن لازما ست هوای تنفسی همواره دارای میزانی از رطوبت باشد که در صورت عدم وجود رطوبت عوارضی همچون سوزش گلو، سوزش چشم، خشک شدن پوست و … بدنبال دارد. و در صورت افزایش کثرت دم و باز دم، احساس سستی و رخوت نیز از موجبات آن است. رطوبت در صورتی که منتقل شده از کالبد ساختمان باشد یا به انهاء دیگر می توان موجبات بیماریهای جسمی را نیز فراهم آورد.
2 – تاثیر رطوبت بر زندگی انسان: رطوبت نیز همانند دما و تابش آفتاب از عوامل سرعت دهنده بر واکنشها می باشد که عمده ترین ضایعات زندگی همچون فساد مصالح، پوسیدگی ابزارها و خوردگی، حاصل کثرت رطوبت است.
تاثیر رطوبت بر معماری: رطوبت در کاهش عمر ساختمانها نحوه شکل گیری آنها بسیار موثر است بطوریکه حتی می تواند معماری درونگر را به برونگرا تبدیل کند و آثار شدیدی بر معماری داشته باشد.
باد
اختلاف دمای منطقه و نتیجتاً اختلاف فشار موجب تولید باد می شود. باد حسب گذر از مناطق متفاوت (دریاها، جنگلها، بیابانهای گرم و …) می تواند تغییراتی در اقلیم بوجود آورد. بر حسب تعریف عامیانه حرکت هوا یا تنوع بادها دارای اساس متفاوت است که از آن جمله: نسیم، باد معمولی، طوفان، داغ باد، سوز باد، باد باران زا، و گرد باد و … است.
1 – تاثیر باد بر انسان: حسب سرعت باد و نوع آن(خشک، سرد، مرطوب، داغ و …) می تواند فرحبخش یا مخلّ آسایش باشد.
2 – تاثیر باد بر زندگی انسان: نظر به اینکه معمولاً زندگی ماشینی امروزه در فضاهای محصور و با کالبد فیزیکی صورت می پذیرد. باد تاثیر مستقیمی بر زندگی ندارد. و این معماری است که می بایست پاسخی مناسب برای موضوع داشته باشد.
3 – تاثیر باد بر معماری: باد می تواند ساختمانها را به موضع گیری موافق یا مخالف جهت تغییر دهد بطوریکه در کویر نمای بیرون ساختمانها در مقابل باد مزاحم و پر گرد و غبار بسته است. و در عین حال باد گیرها برای جذب باد مناسب رو به آسمان افراشته شده اند.
بارندگی:
آخرین عامل از عوامل اصلی اقلیمی نزولات آسمانی بوده که می تواند به طور مستقیم یا غیر مستقیم باعث تغییرات اقلیمی عمده شود. که از آن جمله کاهش یا افزایش دما، ایجاد یا عدم ایجاد فضای سبز و تعیین رطوبت محیط و … است.
حسب شرایط جغرافیایی و اقلیمی نزولات آسمانی دارای تنوعهای زیر است:
1 – باران 2 – برف 3 – تگرگ 4 – برفاب 5 – گلیز (باران یخ زده)
1 – تاثیر نزولات بر انسان: عموماً انسان سعی می کند خود را از نزولات آسمانی محفوظ دارد.
2 – تاثیر نزولات بر زندگی انسان: نظر به اینکه حاصل نهایی کلیه نزولات آسمانی، آب و رطوبت است و موجبات خوردگی و فساد را به وجود می آورد عموماً تلاش بشر در دوری از نزولات است.
3 – تاثیر نزولات بر معماری: ساختمان هم مانند انسان در مقابل بارش نزولات جبهه می گیرد که نمونه های آن شیبدار شدن سقف مناطق پر باران است
عوامل فرعی
1 – ارتفاع از سطح دریا:
نظر به اینکه کاهش فشار رابطه ی مستقیمی با ارتفاع از سطح دریا دارد و تغییرات دیگری همچون افزایش و کاهش رطوبت، شدت بارش و نوع آن و سایر عوارض جغرافیایی ، این مورد نیز می توان تغییرات محدودی را در اقلیم بوجود آورد.
2 – عرض جغرافیایی:
در شرایط فعلی در نیمکره ی شمالی هر چه از عرضه ای پایین به عرض های بالا حرکت کنیم به شرط اینکه عوامل دیگری همچون عوارض جغرافیایی،دریاها و دشت ها و جنگلها وجود نداشته باشند یا در شرایط یکسانی باشند می بایست هوا سردتر شود که با نگاهی به اقلیم کشورهایی که در این طیف قرار دارند صحت موضوع تایید می شود.
3 – فاصله از دریا:
نظر به اینکه یکی از عوامل عمده ی تامین رطوبت تبخیر آن دریاهاست لذا است که هر چه از دریاها دورتر شویم حجم رطوبت موجود در هوا کاهش یافته و طبعاً اختلاف در اقلیم را حاصل می شود.
معماری و اقلیم:
تاثیرات سوء و مفید عواملی اقلیمی بر ساختمان
عوامل اقلیمی اعم از اینکه به طور مجرد باشد یا در ترکیب با یکدیگر، می تواند تاثیرات متفاوتی را بر معماری و ساختمان بگذارد. به عنوان مثال رطوبت، اعم از رطوبت موجود در هو یا رطوبت بالا رونده باعث کاهش عمر ساختمان شده یا اینکه تابش آفتاب می تواند باعث تغییرات در مصالح شود.
لذا است که در جهت طراحی ساختمان علاوه بر رعایت کلیه مسائل اقلیمی لازم است به بحث مصالح و عوامل اقلیمی نیز توجه شود.

تاثیرات متقابل کلیات ساختمان و اقلیم
1 – حجم:
بسته به نوع حجم هر ساختمان می تواند شرایط خاصی داشته باشد.
مکعب، مکعب مستطیل، استوانه و امثالهم نمونه هایی هستند که تاثیر پذیری متفاوتی از اقلیم دارند. هر یک از این نمونه ها در برابر تابش آفتاب، دما (انتقال انرژی) باد، رطوبت و بارندگی رفتار خاص خود را دارند که می بایست به خوبی تحلیل و سپس اجرا گذاشته شود.
2 – مساحت جانبی:
علیرغم ثابت بودن نوع حجم می توان اندازه مساحت جانبی را حتی با عنایت به ثابت بودن زیر بنا با توجه به طبقات، تغییر داد. تغییر مساحت جانبی می تواند بر میزان تاثیر پذیری ساختمان از کلیه عوامل اقلیمی همچون باد، باران، رطوبت، آفتاب و دما موثر باشد.
3 – فرم بنا:
علاوه بر موارد ذکر شده از جهت نوع حجم و مساحت جانبی، کشیدگی یا آیرودینامیک بودن بنا برای هماهنگی ساختمان با بعضی از عوامل اقلیمی می تواند موثر باشد. بدین لحاظ است که فرم و انحنای بنا یا عدم آن همواره در زمان طراحی مد نظر قرار بگیرد. که این انحنا می توان در پلان یا در مقطع باشد. (افقی یا عمودی باشد) این تغییر شکل حتی می تواند اندازه ی سایه و زمان آنرا بر روی ساختمان مشخص کند.
4 – جهت استقرار:
چگونگی استقرار ساختمان در زمینی که برای ساخت بنا در نظر گرفته شده است و زاویه ای را که بنا با جهات جغرافیایی می سازد. متاثر از عوامل اقلیمی می باشد. بسیاری از این عوامل نظر به جهت دار بودن آنها در این مقوله تاثیرات به سزایی را دارند.
واکنش گیاهان و آب در طراحی بنا و هماهنگی آن با اقلیم
آب و معماری
نظر به توان مندی آب در جذب حرارت و ذخیره آن در خود و پس دادن به تدریج آن،آب در فضاهای معماری چندین نقش ایفا می کند که اهم آنها عبارتند از:
1 – کاهش اختلاف دمای بین روز و شب؛ به این علت که در طول روز قسمتی از گرمای وارده به محیط را جذب و در طول شب به تدریج آن را پس می دهد.
2 – با توجه به اینکه تابش آفتاب و افزایش دما باعث افزایش دما باعث افزایش تبخیر در محیط می شود در بسیاری از شرایط این امر می تواند حلال مشکل اقلیمی یا تشدید کننده ی آن باشد که بسته به شرایط می تواند از آن استفاده ی مناسب را برد به عنوان مثال در اقلیم گرم وخشک استفاده از آب خصوصاً آبی که قلیان و تحرک داشته باشد می تواند برای محیط ایجاد مطلوبیت کند. و بالعکس در شرایطی که هوا گرم مرطوب است عدم استفاده از آب مطلوب و مناسب است.
3 – استفاده از آب در اندازه ی انعکاس تابش در فضا نیز موثر است. که بر این اساس می توان اندازه ی نور و گرمای وارد شده به فضاهای معماری را تعریف و طراحی کرد.
گیاهان و معماری
1 – نظر به لزوم وجود سایه در بسیاری از فضاهای معماری در قسمتی از ایام سال که تابش آفتاب شدید و زیاد است و همچنین استفاده از تابش آفتاب در قسمتی دیگر از ایام سال که هوا سرد است می توان از درختان برگ ریز درختانی که در پاییز و زمستان برگهای خود را از دست می دهند) استفاده کرد.
2 – در مناطق گرمسیر و خشک که تابش عموماً مزاحمت دارد و رطوبت فراوانی نیز وجود ندارد موضوع با بدست آوردن ساعات فوق و با استفاده از دیاگرام موقعیت خورشید در عرض جغرافیایی 31 درجه شمالی زاویه تابش وجهت تابش آفتاب را در روز اول تیر ماه و در ساعات فوق بدست می آوریم. ما در وسعت داشتن کلیه اطلاعات فوق و استفاده از فرمول ذیل عمق سایه بان پنجره ها را محاسبه می نمائیم.
D : عمق سایه بان(m):
h : ارتفاع سایه ای که در نتیجه عمق سایه بان بر روی شیشه ایجاد می شود (m)
Z: جهت تابش
B: زاویه ی تابهش
N: زاویه ی بین خط عمود بر پنجره و جنوب حقیقی.
نتیجه :
بعلت توسعه شهر تهران در طول و عرض وسیع، اقلیم آن تابع یک نوع از انواع چهار گانه اقلیم ایران نیست بلکه بیشتر ترکیبی است از اقلیم سرد منطقه غرب و اقلیم گرم و خشک منطقه مرکزی ایران بطوریکه این گستره ی اقلیمی برای تمام ساکنان شهر ملموس است و گاهی درست هنگامی که در شمال شهر شاهد بارش برف هستیم در مناطق جنوبی شهر هوا صاف و آفتابی است. این مثال و مثالهای مشابه نشان می دهند که تهران بعنوان یک کلان شهر خود از اقلیمهای متنوعی تشکیل شده است.
الف) اقلیم سرد
این اقلیم که بیشتر کوهستانهای غربی در دامنه های رشته کوه های مرکزی ایران را شامل می شود ویژگیهای خاص خود را دارد که از جمله ی آن داشتن گرمای شدید دره هادر تابستان و اعتدال آنها در فصل زمستان است. زمستان در این مناطق طولانی است و سرما تقریباً از اوائل آذرماه شروع می شود و تا اواخر فروردین ماه ادامه دارد.
مقدار بارندگی در تابستان کم و در زمستان وزیاد و اکثراً بصورت برف است.
ب) اقلیم گرم و خشک
این اقلیم شامل اکثر مناطق نیمه استوایی می شود که در اثر وزش بادهای جنوب غرب و شمال غرب به سمت استوا بسیار خشک است. توجه به خشکی هوا در این مناطق که با ویژگیهای دیگری همراه است از نظر تامین آسایش انسان در نتیجه طراحی ساختمان اهمیت فراوانی دارد.
آفتاب در این مناطق شدید می تابد و بیشتر آن منعکس می شود، آسمان در این مناطق اکثراً صاف و بی ابر است. کمبود رطوبت و نبودن ابر در آسمان باعث می شود که دامنه تغییرات دمای هوا در شب و روز بسیار زیاد باشد.
از مشخصات کلی این اقلیم که در فلات مرکزی ایران حاکم است، زمستانهای سرد و سخت و تابستانهای گرم و خشک است.
به جهت پراکندگی مناطق تحت تاثیر این اقلیم می توان آنرا به دو مناطقه بیابانی و نیمه بیابانی تقسیم کرد. که آب و هوای منطقه نیمه بیابانی در بیشتر مناطق شهر تهران حاکم است بنابراین به توضیح و تشریح آن می پردازیم:
دامنه ها و پیش کوه های ارتفاعات شمالی، غربی و جنوبی که به داخل فلات ختم می شوند و کوه های منفرد مرکزی و ارتفاعات، نا منظم شرقی فلات، حوضه های مستقل یا نیمه مستقل بوجود آورده از بعلت ارتفاع نسبت به چاله های مرکزی یا محلی از رطوبت بادهای مرطوبی که از فراز آنها می گرند تا حدی استفاده نموده و اقلیم تقریباً معتدل نسبت به چاله های اصلی بوجود می آورند البته هر اندازه از غرب به شرق نزدیک شویم اثر بادهای مرطوب کاهش یافته و خشکی هوا افزایش می یابد.
با توجه به توضیحات یاد شده در فوق تدابیر زیر برای این منطقه پیشنهاد می شود:
1 – استفاده از بافت فشرده به جهت به حداقل رساندن مساحت جانبی و پرهیز از گزند تابش و باد مزاحم.
2 – استفاده از احجام مکعبی شکل با ارتفاع در حد 2 طبقه و پلانهای تقریباً مربع شکل در جهت حداقل رساندن مساحت جانبی.
3 – استفاده از سقفهای با فرم گنبدی به جهت استفاده از سایه ی اندکی که معمولاً در یک طرف سقف بندی به وجود می آید که این خود نیز باعث ایجاد کوران در اطراف سقف می شود.
4 – استفاده از رنگ روشن به جهت جذب انرژی کمتر.
5 – استفاده از مصالحی که دارای ظرفیت انتقال حرارتی کمی هستند.
6 – استفاده از دیوارهای ضخیم به جهت به تاخیر انداختن زمان انتقال حرارت.
7 – استفاده از پنجره هایی با فریم چوبی و ابعاد شیشه خود کمتر به جهت انتقال کمتر حرارت.
8 – استفاده از شیشه های رنگی و قطعات کوچک به خاطر جلوگیری از ورود اشعه ی شدید به داخل.
9 – نصب پنجره در منتهی الیه، داخل دیوار به جهت سایه اندازی بیشتر بر روی آن.
10 – استفاده ی بیشتر از پنجره های عمودی به جای پنجره های افقی و کشیده.
11 – استفاده از انواع تابش گیرها و آفتابگیرها.
12 – استفاده از زیر زمین در جهت ایجاد شرایط مطلوب برای زندگی و معماری (دفن کردن قسمتی از ساختمان در داخل زمین).
13 – استفاده از بادگیر در جهت ورود باد مطلوب در زمانهای مناسب به داخل ساختمان.
14 – استفاده از حوض آب به خاطر جبران کاهش رطوبت در حیاط.
15 – استفاده از گیاهان و درختان در حیاط به لحاظ ایجاد سایه و تامین رطوبت بیشتر برای زندگی.
16 – عدم استفاده از پنجره در نماهای بیرونی ساختمان (عموماً اکثر بازشوهاو پنجره ها به داخل حیاط مرکزی دید دارد.)
17 – ایجاد ایوانهای تابستانی برای سایه اندازی بیشتر بر فضاهای داخلی.
18 – استفاده از سقفهای کاذب تزئینی به جهت دو جداره کردن سقف.
19 – استفاده از نقوش آجر کاری متفاوت خصوصاًً پیش آمدگی رخ بام با نقوش متفاوت برای سایه اندازی بیشتر در نما.
20 – استفاده از فضاهای حائل در قسمتهایی از پلان که در معرض آسیب های اقلیمی است.
21 – ایجاد سایه روشن در داخل کوچه ها با سر پوشیده کرده قسمتی از آن به منظورهای:
الف) استفاده از سایه ی بیشتر.
ب) کوران بیشتر هوا.

فصل پنجم:

فضایابی؛استانداردهاوبررسی رابطه عملکردها

فضاهای موجود در سایت
1 – آمفی تئاتر و سالن نمایش، 2 – مهمانسرا، 3 – فضاهای آموزشی، 4 – رستورانها، 5 – زمین ورزشی، 6- بخش اداری، 7 – پارکینگها (عمومی و خصوصی)، 8 – نگارخانه آزاد، 9 – کتابخانه، 10 – موزه، 11 – فضای عمومی برای نشستن شامل فضای باز و نیمه باز.
1 – آمفی تئاتر و سالن نمایش
یکی از نشانه های پیشرفت تمدن تطبیق فرهنگ سنتی آداب و رسوم قدیم به نسل جدید است نه آنچه که ما امروزه به آن دچار شده ایم یعنی تقلید غلط و نابجا و فراموش کردن هویت خویش.
ملت ما ملتی است فرهنگی و با تاریخچه و پیشینه بسیار کهن و ما باید سعی کنیم که با تکیه بر این فرهنگ کهن و با استفاده از تکنولوژی و امکانات جدید مراحل پیشرفت را طی کنیم.
فرهنگی می تواند پایدار باشد که پویا باشد و در سمت غنی شدن گام بردارد و تنها راه موفقیت احترام به سنت دیرین و سعی در غنی کردن آن است. در این راستا زنده کردن تئاتر سنتی ایران و انطباق آن با خواست های نسل امروز می تواند جذابیتی خاص به مجموعه دهد. .
این مکان با تغییراتی جزئی می تواند بعنوان سالن موسیقی هم استفاده شود می تواند محل برخورد گروه های موسیقی و تبادل فرهنگ و اطلاعات فنی بین آنها باشد در عین حال که مکانی است مناسب برای گذراندن اوقات فراغت به همراه افراد خانواده.
مشخصات اجرایی:
1 – حداقل شیب سالن در صورت پست سر هم قرار گرفتن صندلی ها 100 میلی متر به ازای هر ردیف صندلی در صورت یکی در در میان پشت سر هم قرار دادن صندلی 75 میلی متر می باشد.
2 – حتی المقدور سالن ها باید در جاهایی دور از شلوغی باشند.
3 – برای ایزوله کردن سالنها از راهروها، کمدها و فضای اطراف آن استفاده شود.
4 – برای هر متر مربع افزایش صندلی 40 متر مکعب افزایش حجم لازم است بطور کلی برای هر نفر 65/0 متر مربع سطح لازم است.
5 – فرم باید طوری انتخاب شود که امواج یکنواخت پخش گردند.
6 – اگر پنهای صحنه از 5/13 متر تجاوز کند سقف باید کوتاه باشد و دارای شکل بی قاعده نباشد.
مقررات مربوط به آمفی تئاترها انعطاف پیذیرتر از در ساختمانهای مسکونی بوده و طرح آزادی بیشتری دارد و بیشتر جهت ممانعت از انتشار آتش، ایمنی و تسریع در جهت تخلیه ساختمان در شرایط اظطراری می باشد. این مقررات در همه جا بطور کلی یکسان است و در هر کشور کم و بیش مشابه اجرا می شود.
سعی و کوشش طراح ایجاد تعادل بین حداکثر و حداقل صندلی ها و دید خوب، شرایط صوتی مناسب و گردش آسان وجود راه های فرار در حد مقررات ایمنی است.
آمفی تئاترها را می توان به سه قسمت تقسیم کرد.
1 – پذیرش ورودی، سرسرای رزرو – هال – رختکن و ….
2 – ادیتوریوم
3 – سن: سن اصلی، پشت سن انبار سن، اتاقهای رختکن و …
آمفی تئاترها باید ورودی و خروجی به راه اصلی داشته باشند و تقریباً 20 متر فاصله از سمت دیگر خیابان داشته باشد اگر آمفی تئاتر در وسط یا کنار قرار گرفته باشد این فاصله به 15 متر تقلیل می یابد اگر تقریباً 600 صندلی داشته باشد به 12 متر کاهش می یابد.
زمان ورود حضار 15 تا 30 دقیقه است اما همگی با هم خارج می شوند و درهای خروج باید به خارج باز شوند.
کیفیت دید ادیتوریم بستگی دارد به عوامل زیر:
1 – بلندی خط تراز چشم و برقراری منحنی ضمن دید و تغییر یکنواخت خط تراز چشم در هر نشیمن ادتیوریوم لازم است صندلی لازم یک در میان دید از بین سر افراد جلو را امکان پذیر می کند.
2 – تغییر حداقل تراز چشم 6 سانتی متر و تغییر متوسط تراز چشم 12 سانتی متر می باشد تغییر ارتفاع بین تراز کف و تراز چشم ردیف جلو 15 تا 20 سانتیمتر است و مرکز به مرکز ردیفها 80 تا 90 سانتی متر است.
3 – محوطه پیش پرده و زاویه دید می تواند بر حسب پیش پرده و فاصله آن تا بینندگان متفاوت باشد.
کف پایین ترین صندلی نسبت به سن حدود یک متر می تواند پایین تر باشد و بالاترین صندلی تقریباً 2 متر بالاتر از کف میتواند باشد.
شیب قسمت کف نشیمن تقریباً 20/0 متر است.
ضاهای آموزشی
این نوع فضاها مستقیماً در امر اموزش دخالت داشته و در واقع فضاهای خاص هر مرکز آموزشی می باشند و خود به دو گروه تقسیم می شوند:
1 – فضاهای آموزشی نظری: شامل کلاسهای درس، سالن کنفرانس، سمینار و دفاتر استادان.
2 – فضاهای آموزش عملی: شامل کارگاه ها، مرکز کامپیوتر و فضاهای جنبی آنها می باشد.
3 – فضاهای کمک آموزشی: (وابسته آموزشی)
این نوع فضاها مستقیماً در امر آموزش فعالیت نداشته و شامل فضاهایی از قبیل کتابخانه، سالن تجمع، نمایشگاه، بخش اداری، مرکز دانشجویان، آمفی تئاتر و … می باشد.
لازم به ذکر است که در این گزارش به دلیل اینکه طراحی مرکز فرهنگی مورد نظر می باشد تنها بذکر ضوابط طراحی آن دسته از اماکن آموزشی خواهیم پرداخت که در این مرکز آموزشی به صورتی کاربرد داشته باشد و از بیان ضوابط سایر فضاهای آموزشی خود داری خواهیم کرد.
ضوابط طراحی و گروه فضاهای آموزشی (کلاسها – کارگاهها)
در واقع مهمترین بخش از محاسبات زیر بنایی مورد نیاز چنین مراکزی را فضاهای آموزشی تشکیل می دهند. زیرا تجارب گوناگون نشان داده است که سطح زیر بنایی فضاهای آموزشی در حدود 53 – 25 درصد کل زیر بنای ساختمان آموزشی است، اختلاف موجود در مقدار زیر بنای مورد نیاز برای رشته های مختلف هنری بیشتر ناشی از تفاوت های کمی و کیفی فضاهای آموزشی برای کلیه رشته های آموزشی یک مجموعه هنری تقریباً بطور یکسان منظور و محاسبه می گردد.
مشخصات فضاهای آموزشی:
فضاهای آموزشی شامل کلاسها در اندازه های مختلف، اتاق سمینار، آتلیه ها، استدیوهای سمعی و بصری، سالنهای جمعی و کارگاه ها می باشد.
کلاسهای تئوری، اتاق های گردهمایی، کلاسهای نقشه کشی و کارگاه ها.
کلاسهای مورد نیاز موسسات آموزش هنری شرایط تقریباً مشابهی دارند به استثنای کلاسها و اتاقهای سمیناری که ظرفیت آنها بیش از 60 نفر می باشد و احتیاج به مشخصات فیزیکی و وسایل و تجهیزات خاصی دارند در طراحی کلاسهای عمومی و اتاقهای سمینار مشخصات فیزیکی زیر باید در نظر گرفته شود:
1 – میز و صندلی های بصورت یکپارچه باشند.
2 – فاصله صندلی ها پشت تا پشت 90 سانتی متر و با فاصله آکس به آکس 60 سانتی متر
3 – عرض ردیف کمتر از 7 صندلی: عرض کل راهروهای داخل کلاس 180 سانتیمتر
4 – عرض ردیف بیشتر از 7 صندلی: عرض کل راهروهای داخل کلاس240 سانتیمتر
5 – اگر بیش از 50 صندلی در کلاس وجود دارد باید در دومی نیز وجود داشته باشد.
6 – در مواردی که بیش از 7 صندلی در عرض و تعداد درها 2 عدد می باشند 90 سانتی متر عرض اضافه در انتهای کلاس باید وجود داشته باشد در غیر این صورت فاصله صندلی عقبی با دیوار بیش از 60 سانتیمتر باشد.
7 – میزان نور در کلاسها باید با ابعاد و مساحت آن متناسب باشد و مصالح سقف و دیوارها و کف طوری انتخاب شوند که از نظر انعکاس نور و یا صدا مشکلی پیش نیاید.
کارگاه ها:
باید طوری طراحی شوند که با تغییرات ناشی از روشهای آموزشی با تکنولوژی قابل انعطاف باشند. برای طراحی فضاهای مربوط به کارگاهها مشخصات فیزیکی زیر باید مورد توجه قرار گیرند.
1 – درصدی متناسب اضافه بر احتیاجات برای توسعه آینده در نظر گرفته شود.
2 – فقط قسمتهای اساسی و غیر قابل تغییر بصورت دائمی طراحی و اجرا شوند و تعبیه فضاها قابل انعطاف باشند.
3 – برای کارگاه هایی که در آنها فعالیتهای علمی با دستگاه ها و ابزار مخصوص انجام می گیرد مانند کارگاه چوب، سفال و .. فضاهای مخصوص مسئول کارگاه در نظر گرفته شود.
4 – تامین نور طبیعی بجر در محدودی از کارگا ه ها اساسی شمرده می شوند و در عین حال کارگاه ها باید برای آزمایشات قابل تاریک شدن باشد.
5 – در صورتی که کارگاه توسط افراد خارج از مجموعه مورد بازدید قرار می گیرد و جنبه نمایشگاهی دارد بهتر است مسیری طراحی شود که در آن مکان مشاهده روند فعالیتها فراهم بوده و در عین حال از دسترسی به ابزار کارگاه و مسیر رفت و آمد پرسنل کارگاه به دور باشد.
رستورانها
در رستورانها نقش اصلی را طرح بندی میزهای غذاخوری بازی می کنند. میزها را می توان بصورت ساده یا قطری آرایش داد. در طرح بندی ساده یک گذرگاه پهن برای سرویس بین هر ردیف میز لازم است.
محوطه لازم برای سر میز شامل گذرگاه های 42/1 × 20/2 متر مربع است.
محل لازم برای هر مهمان بعلاوه، فضای جلوی درها تقریباً 5/1 متر می باشد.
فضا بین دو میز را می توان با میزهای کوچک 65 تا 70 سانتی متری پر کرد.
ستونها بهتر است بین یک گروه از میزها یا در گوشه میزها قرار گیرند.
در طرح بندی قطری میزها مساحت لازم برای هر میز شامل گذرگاه ها 31/3 متر مربع و مساحت لازم برای میهمان 83/0متر مربع می باشد.
ستونها بهتر است در گوشه بین میزها قرار گیرد در صورت لزوم باید سرویس در جلوی میزها قرار گیرد.
میزهای تاشو در جوار صندلیهای تاشو بسیار ساده و راحت انبار شده و در فضا صرفه جویی می شود.
فاصله بین میزها تقریباً 3/1 متر است.
نیمکتها فقط 43 سانتی متر ارتفاع و 10 سانتی متر دور از میزها باشد که ورود از پشت را آسان می کند اگر اتاقها 4 یا 5 متر ارتفاع و روشنایی از هر دو طرف داشته باشند عمق آن 15 تا 20 متر می تواند باشد میزها را می توان بر حسب عمق سالن در ردیف های گروهی یا دو ردیف در وسط قرار دارد. در هر صورت فضای مورد استفاده خیلی با هم فرق نمی کند.
فضاهای لازم برای هر میهمان به علاوه5% متر گذرگاه.
1 – گذرگاه برای هر میز63/0 متر مربع
2 – نیمکت پشتی میز 74/0 متر مربع
3 – سالن برای 40 میهمان 12/1 متر مربع
4 – غذاخوری 30 صندلی 12/1 متر مربع
5 – اتاق بار و غذاخوری 41 نفره 03/1 متر مربع
6 – اتاق غذاخوری هتل 04/1
7 – رستوران 108 نفره 70/1 متر مربع
8 – محوطه لازم برای آشپزخانه و سرویس در موارد 3 تا 7 ثابت می ماند.
مساحت لازم برای سرویس حدود 32 متر مربع و مساحت لازم آشپزخانه به ازای هر میهمان 6% متر مربع می باشد.
مجموعه ورزشی:
بشر از دیر باز نیاز به تحرک و فعالیت را در خود احساس می کرده است و در راه ارضای این نیاز حیاتی به ورزش روی آورده است.
ورزش مجموعه ای از حرکات منظم بدنی مسابقات و رقابتهاست که فرد در آن به تجدید توان جسمی و روحی خود به آن متوسل می گردد.
ورزش در حقیقت شکل نظم یافته بازیهای کودکانه است که به بزرگسالان امکان استفاده بیشتر از نیروی فکری و بدنی را داده است و تندرستی آنها را تضمین می کند. ورزش و شرکت در بازیهای گوناگون انسان را از محیط روزانه اش دور ساخته و او را به محیطی سرشار از نشاط رهنمون می گردد. در زندگی صنعتی امروز ورزش می توان وسیله مهمی برای ایجاد تعادل روحی برای انسان خسته امروز باشد با ورزش در جامعه مدرن تا حد زیادی سلامت افراد تامین می گردد. زیرا اشتغال به ورزش راه بسیار مفید برای جلوگیری از ابتلا به بیماریهای مختلف است افراد جامعه امروز باید سعی کنند برای حفظ تعادل روح و سلامت جسمی خود از ورزش در فعالیتهای بدنی در اوقات تعطیل و فراغت استفاده کنند.
گذراندن اوقات فراغت با محل سکونت وضعیت اقتصادی و حتی وضع خانوادگی رابطه بسیار نزدیکی دارد گذراندن این اوقات در گروه های سنی، جنسی، و مناطق مختلف شهری و روستایی یکسان نیست.
در این میان فعالیتهای ورزشی به سبب آثار مثبتی که در ارضای نیازمندیهای روحی و جسمی در نسل جوان دارد بسیار مفید و سازنده است.
ورزش به تعدیل ناهنجاریهای جسمی کمک می کند تجربه نشان داده است که ورزشکاران دشواریهای زندگی را راحتر تحمل می کنند. دین مبین اسلام نیز ورزشهای شنا، تیراندازی و سوارکاری را برای مسلمانان لازم و حتی واجب دانسته و برای تشویق مردم به ورزش شرط بندی را که در اسلام مجاز نیست در تیراندازی و اسب سواری مجاز کرده است.
امروزه نیز وجود مجموعه ورزشی می تواند در جو مردم منطقهیا ناحیه خاص موثر باشد.
کتابخانه ها
1- فضای مورد نیاز:
الف) فضای مورد نیاز برای کتابها
ب) محل قرائت کارمندان
ج) محل قرائت عمومی
د) فضای تاسیسات مکانیکی
هـ) مجلات
و) انبار کتاب
ز) سالن مرجع
این فضاها با توجه به دامنه خدماتی کتابخانه و طبق نیازهای استفاده کنندگان تامین می گردد
الف) فضای کتابها: نحوه قفسه بندی کتابها بستگی به بزرگی کتابخانه دارد و این مورد که کتابخانه برای اعضای خاص است یا برای عموم ساخته شده است.
اکثر طراحان هنگام طرح نقشه به ازای هر سه نفر جمعیت بین 1 تا 5/1 کتاب در نظر می گیرند که رقم 1 مربوط به شهرهای کوچک و رقم 5/1 مربوط به شهرهای بزرگ است در هر صورت فضای قفسه بندی برای توسعه های احتمالی هم باید منظور گردد.
شرح برنامه بایستی شامل آنالیز دقیق مقدار قفسه های مورد نیاز باشد این برنامه بایستی بر طبق قسمت بندی موقعیت متر طول بیان گردد
قسمت بندی تقریباً در تمام کتابخانه های عمومی وجود دارد و شامل کتابهای داستانی ، غیر داستانی، بزرگسالان، کتابخانه بچه ها، کتابهای جوانان کتابهای مرجع ، روزنامه ها، میکروفیلها، نشریات دوره ای و … علاوه بر اینها با توجه به گسترش استفاده مردم از انواع وسائل ارتباط جمعی بخشی برای SCD و نوارهای ویدئویی و … اختصاص داده شود
علی رغم اینکه در ابعاد کتابها اختلافات گسترده ای وجود دارد اما می توان فرمول قابل اعتمادی برای ارائه حجم پیشنهادی بدست آورد
این فرمولها عبارتند از: 1- قرائت خانه باز 23 جلد کتاب در متر طول طبقه بندی یا 165 جلد کتاب در هر متر طول قفسه دیواری با ارتفاع استاندارد یا 230 جلد کتاب در هر متر طول قفسه دو مخازن زدن کتاب، 160 در متر مربع شامل راهروها با 70 کتاب در متر مکعب
جای خوانندگان کتاب: صندلی های مورد نیاز باید برحسب توسعه سالهای آینده در نظر گرفته شود مهمترین عامل در تعیین فضای قرائت کتاب تعیین میزان کتابخوانی مردم بطور کلی کسانی که بایستی از کتابخانه استفاده نمایند می باشد
کتابخانه ای که در جای مناسبی قرار گرفته و ظاهر جذابی هم دارد می تواند اثر زیادی در جذب مردم برای خواندن کتاب داشته باشد هنگام برآورد نیازهای کتابخانه جدید تکیه مطلق بر وضعیت و اطلاعات کتابخانه های قدیمی می تواند موجب پیش آمدن مشکلات عمده ای در طرح گردد
مساله دیگری که بایست بطور دقیق در نظر قرار گیرد موضوع پیش بینی تعدادی صندلی مناسب برای ساعات شلوغ و پرازدحام کتابخانه می باشد این موضوع در سالهای اخیر بخاطر افزایش توجه تحصیلی و روش جدیدتر آموزشی که متضمن گسترش استفاده هر چه بیشتر از کتابهای مربع، کتابهای کمک درسی بویژه بوسیله محصلین در کلیه سنین می باشد شدت بیشتری یافته است. با توجه به آنکه این ازدحام غیرعادی در سازمان کوتاهی رخ می دهد پیش بینی غلط سالن های بسیار بزرگ که این ازدحام و شلوغی غیرعادی را در خود جای دهد اقتصادی نیست.
بنابراین برخی کتابخانه ها سعی نموده از این مساله را با پیش بینی اتاقهای چند منظوره در جوار محیط مطالعه و مراجعه بزرگسالان حل نمایند و مشخص شده که این کار در کتابخانه های کوچک و شعبات آنها تاثیر بیشتری داشته است
روشهای زیرین توسط ژوزف ال ویلر بوسیله کتابخانه هایی که در زمانی بیش از 30 سال ساخته شده است بنا گردیده:
1- اگر جمعیت شهرهای آینده کمتر از 10000 نفرات 10 صندلی به ازای هر 1000 نفر کافی است
2- اگر جمعیت شهرهای آینده بیش از 10000 نفر ولی کمتر از 25000 نفرات 5 صندلی به ازای هر 1000 نفر کافی است
3- اگر جمعیت شهرهای آینده بیش از 100.000 نفر ولی کمتر از 200.000 نفرات 2 صندلی به ازای هر 1000 نفر کافی است .
4- اگر جمعیت شهرهای آینده بیش از 200.000 نفر ولی کمتر از 500.000 نفرات 25/1 صندلی به ازای هر 1000 نفر کافی است
6- برای شهرهای بیش از 500.000 نفر یک صندلی به ازای هر 1000 نفر کافی است
بعنوان یک قانون سرانگشتی به ازای هر بزرگسال 79/2 متر مربع و خردسال 86/1 متر مربع سطح مورد نیاز است این مقادیر برای خوانندگان کتاب شامل میزها، صندلی ها، راهروها و میز متصدی می باشد. تجهیزات جای نشستن بایستی برای چند فضای مختلف ساختمان تنظیم شود بعلاوه شرح برنامه بایستی نسبت میز و صندلی های عادی را نسبت به میز و صندلی های غیرعادی را تعیین نماید
باغ ایرانی:
خاستگاه باغ در اسلام:
در همه ادیان الهی انسان را موجودی رانده شده از بهشت می دانند و او را به بهشت موعود وعده داده اند از اهمیت باغ در زندگی حال و گذشته مسلمانان ظاهراً از مفهوم فردوس یعنی باغ بهشت که در قرآن وصف شده سرچشمه می گیرد.
باغ بهشت آکنده از درختان گوناگون و چمنزارهای گسترده است که جویبارهایی از میان آن می گذرند. مسلمانان بهشتی را در این عالم طرح کرده اند که با خصوصیات آن مطابقت دارد اما تصویر بهشت آخرت را تداعی می کند که تمام فصول سال زیبایی و بهره دهی در یک سیستم بسته و جدا از محیط فراهم می آید.
خاستگاه باغ در فرهنگ ایرانی
پدیده باغسازی در زمانهای پیش از اسلام درکشور ما وجود داشته و برکه و آب و درختزار بر روی سفالهایی که پیدا شده در شوش و … نمایانگر اهمیت باغ در زندگی مردم بوده است و ایرانیان پیش از همه اقوام پی بردند که باغسازی اساس کشاورزی است چهار هزار قبل آریاییها از کوهها سرازیر شدند و در دره های طویل فلات بزرگ ایران بکار کشاورزی پرداختند آریاییها معتقد بودند که دنیا بصورت یک خشکی است با چهار قسمت که در وسط این چهاربخش دریایی وجود دارد برمبنای همین عقیده بود که باغهای فراوان به این شکل احداث شده که به چهار قسمت تقسیم شده و در این بخش معمولاً درختان میوه کشت می شد. در محل تقاطع محورها آبگیر یا آب نما وجود داشت ایرانیان از قدیم الایام به ساختن باغ و باغچه ها در حیاطها و اطراف بناها علاقه خاصی داشتند. شاید خاطره میهن اصلی و خاستگاه قوم آریا منشا این علاقه بوده است.
آنها باغچه هایی را که در اطراف بنا می ساختند "چه اره دئسه" می نامیدند که به معنای پیرامون دژیادیس بود فرمانروایان شهرهای داخل ایران یا شهرهای قلمروشان در خارج همه ملزم به ساخت چنین باغچه هایی بوده اند واژه پردیس به معنای بهشت در عربی به فردوس و در زبانهای دیگر به پرادایس تبدیل شده است. خود بهشت یا "وهشت" به معنای بهترین زندگی است. این بهشت به شکل باغی سرسبز و خرم و زیبا مجسم می شد. ما برای این مفهوم واژه های جنت فردوس بهشت یا رضوان را بکار می بریم در پارسی قدیم واژه پالیز هم به همین معنا بوده است بنابراین ایرانیان تصور ذهنیشان را از بهشت که به پاداش اعمال نیک به آنان می بخشیدند در باغهای سرسبز و خرم تجسم بخشیده اند. در بهشت کوثر هست و درختان و سبزه و جویبار، و در باغ نیز آب روان خوش و گلهای زیبا و درختانی که می توان در سایه آنها آرمیده و این همه محصور در دیواری است که مانع ورود جهنمیان در آن شود.
باغ سازی یکی از هنرهای اصلی هنرهای ایرانی محسوب شده که علاوه بر جهات هنری گوناگونی که خود دارد همچون معماری، گل آرایی و هنرهای تزئینی بر روی سایر هنرها مانند سفالگری، معماری، قالی بافی، موسیقی تاثیرات فراوان دارد و روی سفالهای شوش و تخت جمشید نقش استخر آب و باغ و تک درختها دیده شده و نقوش برجسته درختان سرو و کاج بر روی دیوارهای تخت جمشید نیز بیانگر احترام مردم به گل و گیاه بوده است
ویژگی باغهای ایرانی:
1- طرح باغهای ایرانی و ساختمان آن غالباً ترکیبی از باغسازی پیش از اسلام و شیوه های معماری سده های بعد که ویژگیهای کلی معماری ایران را داراست و با نام معماری اسلامی شناخته می شود و با برخی تاثیراتی که از معماری و باغسازی کشورهای دیگر پذیرفته می شود. شکل باغ در ایران از دیرباز تاکنون با چگونگی طبیعت و هوا و میزان آب تناسب داشته است. درواقع اهمیت آب در باغ ایرانی بیش از هر عامل دیگری است و در همه باغها تقریباً یکنواخت و هماهنگ و در بیشتر شهرهای ایران نگریسته می شود، متناسب و تابع این نیاز است و این طراحی اکثراً به شکل مستطیل و دارای دو خیابان اصلی بصورت صلیبی می باشد. و برای آبیاری سایر قسمتها جویهای آب در وسط یا طرفین این خیابان ساخته می شود
2- همانطور که می دانیم یکی از اصول معماری ایرانی درونگرایی بود. باغها نیز از همین امر تبعیت می کرده و معمولاً دور تا دور آن با دیوارها محصور بوده است. این مساله علاوه بر ایجاد یک حفاظ باعث می شود وقتی انسان از فضای گرم بیرون به داخل باغ وارد می شود چیزی بسیار متفاوت با بیرون را ببیند. علاوه بر این محدود کردن آن باعث کار بیشتر بر روی آن می شود.
3- در باغ ایرانی توجه خاصی به شکلهای هندسی می شود و شکل مربع که فاصله بین اجزاء باغ را ساده و روشن نشان می دهد از اهمیت خاصی برخوردار بود. بوقت کاشتن درخت نخستین گام دقت در تعیین فاصله کاشت از هر طرف بود و به این ترتیب مربعهایی شکل می گرفت که از هر طرف که نگاه می کردند ردیف درختها را می دیدند.
4- یک اصل مهم دیگر در باغسازی ایرانی باز بودن چشم انداز اصلی به شکل مستطیلی کشیده بود. در این باغها در مقابل بنا فضایی باز و کشیده ای بود که درست در چشم انداز اصلی واقع می شد. که در این فضا درختان بلند نمی نشاندند واگر زمین آن قسمت شیب داشته باشد بصورت آب نما درآورده اند مثل باغ شازده ماهان
5- باغهای ایرانی را می توان در یک تقسیم بندی کلی از لحاظ طرح به دو دسته تقسیم کرد
الف) باغهایی که در محور موازی قرار دارند و کوچه باغهای فرعی این دو محور را با زاویه º90 قطع می کنند مثل باغ دلگشا در شیراز
ب) باغهایی که دو یا سه یا چهار محور مضاعف و موازی دارند و در مرکز باغ از یکدیگر می گذرند مانند باغ جهان نما و باغ سلطان آباد در شیراز
6- در خاتمه این بحث ویژگیهای مشترکی که در باغهای ایرانی وجود دارد برمی شماریم
الف) احداث باغ بر زمین شیبدار
ب) محصور بودن پیرامون باغ
ج) تقسیم سطح باغ غالباً به چهار قسمت
د) استفاده از خطوط راست در طراحی باغ
هـ) وجود یک ساختمان در مرکز یا بلندترین قسمت فضا
و) استفاده از یک جوی اصلی
ز) روان نمودن آب به گونه ای که مساوی آب بوجود آید
س) استفاده از سنگهای تراشدار در کف جوی برای نمایان شدن موج آب
ظ) وجود حوض و استخر برای تامین آب و زیبایی چشم انداز در مقابل عمارت
ی) وجود رابطه ای نزدیک با طبیعت و عدم وجود حد فاصل بین باغ و ساختمان
پ) استفاده از درختهای زیبا و سایه دار و وجود معبرهای تاریک
ت) اختصاص دادن بیشترین قسمت باغ به درختان میوه
ث) استفاده از گلهای زینتی و دارویی
ویژگیهای عناصر باغ ایرانی:
1- عمارت سردر: باغهای ایرانی علاوه بر عمارت اصلی یا کوشک اصلی بناهای سردر هم بودند که در واقع بیرونی باغ یا محل پذیرایی باغ محسوب می شوند و معمولاً بسیار زیبا بودند مانند عمارت سردر باغ شازده ماهان
گاهی هم بجای عمارت سردر یک در معمولی وجود داشت اما در مقابل آن دیواری مشبک بوده که موجب می شده داخل باغ از بیرون مستقیماً قابل رویت نباشد.
2- میان کرت: فضایی که در دو طرف خیابان با درختان سایه دار بوده و در مقابل کوشک اصلی قرار دارد که در آنجا درختان بلند نمی کاشتند تا دید و چشم انداز اصلی باز باشد.
اگر زمین باغ شیبدار بود در آنجا هم از آب نما استفاده می کردند و در کنار آب معمولاً کرت های گلکاری و یا یونجه کاری قرارمی دادند.
برعکس در خیابانهای دوطرف درختانی بلند می ساختند که خیابان را بصورت دالانی سبز درمی آورد
3- کوشک: مهمترین ویژگی باغ ایرانی در معماری تلفیق باغ و نبات و این دوگاه آنچنان بهم آمیخته اند که گاه نمی توان احساس کرد کجا باغسازی خاتمه یافته و یا از کجا آغاز شده است این رابطه و این آمیختگی بوسیله ایجاد ارتباطهای فضایی و ارتباط عناصر تشکیل دهنده باغ صورت می پذیرد
بنا در باغ ایرانی فضا را مجزا نمی کند و دید انسان از آن می گذرد و با بقیه قسمتهای باغ رابطه پیدا می کند همینطور فضای باغ به داخل بنا راه می یابد و حد فاصل بوجود نمی آید.
این بنـا را در نقاط مختلف باغ می ساختند مثلاً گاه بنای اصلی در وسط باغ بوده و از 4 طرف دیده می شده است و یا بناهای فرعی و سردر در اطراف بودند و بناهای اصلی باغ یک طرف بود در باغهایی نیز کوشک بـه نسبت در امتداد محور طولی قرار داشت و بناهای اندرونی را درطرف خلوت باغ قرار می دادند و منظر اصلی در جهت مخالف اندرونی بود (باغ دلگشای شیراز)
نوعی باغ هم بود که در پشت بنای اصلی آن یک حیاط بسته بود و رو به جلو منظر داشت اما در پشت بنا حیاط خلوت و گوشه دنج بود مثل باغ ارم شیراز.
باغهایی هم بودند که علاوه بر باغ اصلی یک باغ بیرونی هم داشتند که کمی عمومی تر بود و بعد از عبور از آن وارد باغ اصلی می شدند (مثل باغ دولت آباد یزد)
ساختمان کوشکها اغلب چهار یا هشت گوش بوده است مانند باغ جهان نما یا ارم.
4- ساختمانهای فرعی- خدماتی:
در باغ ایرانی ساختمانهای فرعی یا خدماتی از قبیل عمارتهای تابستانی یا زمستانی آشپزخانه اصطبل آب انبار حمام و … وجود داشتند که بناهای مورد نیاز برای آنها ساخته می شده است که معمولاً در حاشیه باغ قرار می گرفته اند.
5- گیاهان
گیاهان جلوه های جمال و زیبایی طبیعت هستند ایرانیان قدیم معتقد به فرشته مقدسی به نام "اوزر" بودند که صدمه زدن به گل و گیاه موجب ناراحتی او می شد.
شاید پناه بردن از گرمای جهنمی اقلیمهای خشک و سوزان بسوی سایه طوبایی درخت دلیل بر این گرایش بوده است به همین دلیل درختان کهنسال که نقش اساسی در تامین آکوستیک محیط داشتند مورد توجه و تقدیس قرار می گرفتند در بزرگداشت نوروز که خود جشن پیشواز آمدن بهار است استفاده از گل و سبزه نشان علاقه ایرانیان به گیاهان است. در وصف بهشت آیات و احادیث متعددی وجود دارد بطوریکه از آن تصویر باغهای زیبا و بس بزرگ با درختان تنومند و چشمه های آب بدست می آید.
در یک مورد نیز در آیات بهشت، ارم نامیده شده و آن بهشتی است که روی زمین ایجاد شده است. همواره باغهای زیادی در ایران با عنوان باغ ارم و باغ بهشت وجود داشته که مفاهیم آنها کنایه از بهشت است.
گیاه در باغهای ایرانی سلسله مراتب مشخصی دارد که این سلسله مراتب از هندسه باغ ناشی می شود نظم باعث می شود که فضای معماری داخل باغ تکامل یابد و مجموعه بصورت یک کل غیر قابل تجزیه جلوه گر بشود. درختان و گیاهانی که در طراحی باغ مورد استفاده قرار می گیرند نسبت به شرایط اقلیمی متفاوت می باشند در باغها در هر قسمت درختانی با عملکرد متفاوت می کاشتند، بعضی از درختان برای ایجاد سایه بود که این درختان را "چده" یا "بیاخ" می گفتند مثل سرو و کاج و نارون و … و بعضی درختان برای ثمردهی بوده است مثل توت، سیب، گلابی، آلو و غیره
گیاهان باغ را به 4 قسمت کلی می توان تقسیم کرد:
1- درختان بی بر کاج، صنوبر، زبان گنجشک، افرا و …
2- درختان بی بر تزئینی: سرو، ارغوان، بید مجنون، اقاقیا و …
3- درختان میوه: بادام، هلو، سیب، زردآلو و …
4- گلها و بوته ها: اطلسی، شب بو، گل سرخ و …
پارکینگ
اهمیت پارکینگ در شهرها بخصوص در شهرهای بزرگ امری است انکار ناپذیر. نکات زیر و مقایسه هایی که بعمل آمده است نمودار اهمیت موضوع است.
مدت زمانی که یک وسیله نقلیه در سال به طور متوسط در حرکت است برابر با 400 ساعت می شود. با توجه به تعداد ساعات در سال ملاحظه می شود که هر وسیله نقلیه به طور متوسط 8360 ساعت در حال سکون بوده و یا به عبارت دیگر احتیاج به محلی برای پارک شدن دارد. به احتمال زیاد بیشتر این مدت اتومبیل ها در پارکینگ های خصوصی منازل یا خیابانهای اطراف محل های مسکونی پارک خواهد بود.
بنابراین ملاحظه می شود که مدت زمانی که یک اتومبیل احتیاج به پارکینگ دارد به مراتب بیش از زمانی است که در حال حرکت است. اندازه متوسط سطحی که برای پارکینگ یک اتومبیل در نظر گرفته می شود حدود چهارده متر مربع است. متوسط سرنشین های اتومبیل در شهرها غالباً کمتر از دو نفر می باشد یعنی برای هر سرنشین به طور متوسط 8360 ساعت در حال سکون بوده و یا به عبارت دیگر احتیاج به محلی برای پارک شدن دارد ..
بنابراین ملاحظه می شود که مدت زمانی که یک اتومبیل احتیاج به پارکینگ دارد به مراتب بیش از زمانی است که در حال حرکت است. اندازه متوسط سطحی که برای پارکینگ یک اتومبیل در نظر گرفته می شود حدود چهارده متر مربع است. متوسط سرنشین های اتومبیل در شهرها غالباً کمتر از دو نفر می باشد یعنی برای هر سرنشین به طور متوسط 7 متر مربع از سطح شهر برای پارکینگ لازم است. از طرف دیگر فضایی برای پارک اتومبیل در محل کسب و کار و یا محل های خرید و نظایر مورد استفاده قرار می گیرد که این مکان های ثانوی پارکینگ غالباً در شب ها و ایام تعطیل بلا استفاده می ماند.
به طور کلی می توان گفت که یک اتومبیل با توجه به سرویسی که مهیا می سازد از کلیه وسائل حمل و نقلی که تا کنون اختراع شده زمین بیشتری را لازم دارد.
امروزه یکی از مسائل مهم و مشکلی که شهرنشینان به ویژه مردمی که در شهرهای بزرگ و صنعتی زندگی می کنند با آن روبرو هستند مسئله پارکینگ است که غالباً هم باید در محل های محدود و گران شهر احداث گردد.
در بیشتر کشورها و شهرهای بزرگ دنیا مسئله پارکینگ از مسائل مهم است. در نیویورک طرح جلوگیری از ورود اتومبیل ها به مرکز شهر مورد توجه است. در سانفرانسیسکو که تقریباً برای هر دو نفر یک اتومبیل وجود دارد و روزانه قریب 35000 اتومبیل هم از نقاط دیگر به داخل شهر رفت و آمد می کنند مسئله پارکینگ از عمده ترین مشکلات موجود است. در تهران و سایر شهرهای بزرگ ایران نیز مسئله پارکینگ روز به روز پیچیده تر می شود.
به هر حال آنچه مسلم است در این گونه شهرها تراکم روز به روز در حال افزایش است. تنها راه حل که به نظر بیشتر کارشناسان رسیده است جلوگیری از افزایش سریع اتومبیل و فراهم کردن وسائل نقلیه عمومی است.
گرچه ممکن است ساختن پارکینگ های وسیع و مناسب در محل های لازم، یکی از طرق مبارزه با مشکل پارکینگ باشد ولی تنها با این وسیله نمی توان مشکل را حل کرد. بعلاوه ساختن پارکینگ متعدید و بزرگ در نقاطی نظیر مرکز شهر همیشه مفید نخواهد بود.
باید به خاطر داشت که حتی در شهرهایی که وسیله نقلیه شخصی چه از نظر تعداد و چه از نظر کاربرد تقریباً به حد اشباع رسیده تعداد پیاده ها هم در مراکز شهری و یا محل های خرید و نظایر آن روبه افزایش است و در هیچ کشوری هنوز تعداد اتومبیل داران از کسانی که اتومبیل ندارند ( از نظر تعداد نفر نه از نظر خانواده ها) بیشتر نیست. بنابراین چنانچه مراکز شهر و محل های پر رفت و آمد آنها را اختصاص به عبور وسائل نقلیه شخص و ایجاد پارکینگ های متعدد و وسیع دهیم مشکل آن دسته از مردم را افزایش خواهیم داد. لذا در طرح پارکینگ ها و محل آنها باید دقت لازم را بخرج داده ٍو این امر باید با سیاست های دیگری نظیر اختصاص معابر مخصوص پیاده ها و بالا بردن ظرفیت و استاندارد ترافیک عمومی همراه باشد.
مطالعه پارکینگ و برآورد احتیاجات
قبل از هر گونه اظهار نظر و تصمیمی در مورد ایجاد پارکینگ و حل مسئله آن لازم است که اطلاعات لازم و اولیه ای در مورد منطقه ای که برای احداث پارکینگ در نظر گرفته شده است جمع آوری گردد. این عمل ممکن است از طریق گردآوری یک سری اطلاعات و مطالعه آن انجام شود.
اهم زمینه های بررسی عبارت است از:
برای گروه هایی که معمولاً به زمان پارک کمتری احتیاج دارند باید حداکثر امتیاز را قائل شد، ولی محدودیت زمان پارک غالباً ضروری است. از نقطه نظر رانندگان بهترین محل برای احداث پارکینگ مقابل اداره و محل کار و یا حداقل در چند قدمی آن می باشد. واضح است تامین این خواست دشوار است.
در مورد محل احداث پارکینگ از هر نوع، عوامل اندازه و ظرفیت تنها دو مشخصه از پارامترهای متعددی است که باید در نظر داشت.
مطالعاتی که در کشورهای دیگر انجام شده نشان می دهد بیش از 60% از دارندگان وسائل نقلیه که در مراکز شهرها پارک شده در ساعات تراکم و غالباً در راس ساعت معینی به منازل خود باز می گردند و لاجرم به ترافیک سنگین آن مواقع افزوده و باعث تراکم زیاد می شوند.
یک پارکینگ باید طوری طرح ریزی و ساخته شود که لااقل بتواند 50 درصد ازظرفیت خود را در مدت نیم ساعت تخلیه کند و مسیرهای مجاور پارکینگ قدرت کشش این مقدار بار اضافی را داشته باشد. از نقطه نظر مهندسی ترافیک بهترین مکان ها جهت ایجاد پارکینگ در مراکز شهرها نزدیک ایستگاه های مرکزی وسائل نقلیه عمومی نظیر اتوبوس و راه آهن و مترو است.
صاحبان اتومبیل را باید ترغیب به انتخاب پارکینگ های عمومی نموده و از پارک کردن در خیابان هایی که غالباً محل های پر رفت و آمد شهر هستند جلوگیری کرد تا ظرفیت موجود به طور صحیح و اساسی استفاده گردد.
اندازه پارکینگ از نظر ظرفیت نیز حائز اهمیت است. یک پارکینگ کوچک ممکن است اثر ناچیزی روی ترافیک خیابان های مجاور در ساعات تراکم ماکزیمم داشته و خود باعث تراکم بیشتر شود. ورود و خروج از پارکینگ باید طوری تنظیم گردد که وسائل نقلیه ای که از آن استفاده می کنند مسیر ترافیک را قطع نکنند و در عین حال برای استفاده پارک کنندگان نیز تسهیلات لازم پیش بینی شده باشد.
تراکم پارکینگ در مراکز شهرها
بسیاری از شهرها و بخصوص مراکز و محل های اصلی کسب و تجارت (مثلاً تهران منطقه بازار) برای زمان فعلی یعنی عصر اتومبیل طرح ریزی و ساخته نشده است.
با وجود این که شهرها مرتب در تغییر و گسترش هستند این تغییرات و گسترش (حتی اگر بر اساس برنامه ریزی صحیح و احتیاجات باشد) معمولاً از رشد سریع وسائل نقلیه از نظر تامین ظرفیت مورد نیاز عقب تر است.
اگر هر محل پارک فقط توسط یک اتومبیل در تمام مدت روز اشغال گردد در حقیقت خدمتی است که به یک اتومبیل شده و یک نفر را راضی کرده است در صورتی که اگر مدت توقف را در محل های معینی که لازم است محدود کرده و مثلاً به حداکثر دو ساعت توقف در هر نوبت تقلیل داده شود در این صورت هر محل توسط چند نفر مورد استفاده قرار خواهد گرفت و از اینرو به نفع اکثریت مردم است و محل های پارک در مناطق پر رفت و آمد که احتیاج مبرمی به پارکینگ در آنهاست به وسیله یک اتومبیل در تمام مدت روز اشغال نمی شود. یکی از راه های جلوگیری از توقف طولانی تر از زمان تعیین شدن افزایش توقف برای وقت های اضافی و فراهم آوردن پارکینگ های زیاد و ارزان در مکان های مناسب قبل از ورود به منطقه مرکزی و پر تراکم شهر است.
مقدار سطح لازم برای پارکینگ که در کشورهای دیگر محاسبه و یا در نظر گرفته می شود می تواند راهنمای مفیدی از نظر درک اهمیت موضوع باشد، در ایالات متحده آمریکا مقدار تقاضا برای پارکینگ در حالی که نسبت اتومبیل به جمعیت تقریباً برابر 2/1 است در مراکز خرید در شهرک ها و حومه اطراف شهرها برابر است با سه برابر سطح زیر بنای فروشگاه ها و مراکز خرید.
این مقدار سطح لازم برای پارکینگ در حالی محاسبه گردیده که فرضه شده است 50% مشتری ها از وسائل نقلیه دسته جمعی استفاده کرده و یا پیاده برای خرید مراجعه کنند. موضوع مهم دیگری که باید در نظر گرفته آن است که با افزایش تعداد اتومبیل نمی توان فقط رانندگان اتومبیل ها را در نظر داشته بلکه هر چقدر تعداد اتومبیل افزایش یابد باز تعداد زیادی از مردم بدون این وسیله بوده و باید روشی انتخاب نمود که استفاده از امکانات موجود برای همه افراد اعم از دارندگان اتومبیل یا بدون اتومبیل به طور یکنواخت میسر باشد. در لندن محاسبه گردیده است که 93% مردمی که به مرکز شهر لندن آمد و شد می کنند از وسائل نقلیه دسته جمیعی استفاده می نمایند. همیچنین محاسبات نشان می دهد که اگر هیچگونه ممانعتی جهت پارک کردن در مرکز لندن وجود نداشته و پارکینگ به اندازه ای که مورد احتیاج و تقاضا هست مهیا گردد در این صورت بعد از اختصاص دادن مقدار لازم زمین به جاده ها و پارک ها فقط یک چهارم باقی مانده زمین ها را می توان به فروشگاه ها و ساختمان ها ی دیگر اختصاص داد و سه چهارم بقیه را باید برای پارکینگ ها در نظر گرفت که در این صورت در مرکز شهری مثل لندن بسیاری از ساختمان ها به صورت انبار اتومبیل در خواهد آمد.
اطلاعات ضروری اولیه
همانطور که قبلاً گفته شده اندازه محل های در پارکینگ ها بستگی به اندازه اتومبیل هایی دارد که ممکن است از آن پارکینگ استفاده کنند که البته این اندازه بسیار متغیر است. در اروپا که اغلب اتومبیل های معمولی طولی کمتر از 4.75 متر دارند متراژ 4.75 متر را جهت محل هایی که برای پارک در نظر گرفته می شود انتخاب می کنند. در ایران که غالب اتومبیل ها ساخت کشورهای اروپایی است نیز می توان متراژ فوق را به عنوان طول محل های پارک در نظر گرفت. عرض محل پارک باید با در نظر گرفتن عرض اتومبیل به اضافه مقدار لازم جهت باز کردن در آن باشد. تقریباً 90% اتومبیل های اروپایی عرضی کمتر از 1.75 متر و طولی کمتر از 5 متر دارند.
با توجه به اینکه فضای لازم برای باز کردن در بین 30 تا 45 سانتیمتر است اگر عرض هر محل پارک 5/2 متر در نظر گرفته شود و اتومبیل ها در وسط محل های پارک توقف کنند فاصله بین انها 75 سانتی متر خواهد بود و به همین علت گاهی تصور می شود که اگر به جای 5/2 متر، عرض برابر 30/2 متر را در نظر بگیرند ضمن اینکه از نظر اقتصادی مناسب تر است فاصله بین اتومبیل ها برابر 55سانیمتر می شود که به ظاهر کاملاً کافی است. ولی در عمل رانندگان نمی توانند و یا سعی کامل نمی کنند که اتومبیل های خود را درست در مرکز محل در نظر گرفته شده پارک کنند. به علاوه غیر از عرض لازم جهت باز کردن درها لازم است فضای کافی جهت عبور آزاد افراد نیز وجود داشته باشد تا باعث برخود لباس با اتومبیل ها و در نتیجه کثیف شدن آنها نگردد.
بنابراین توصیه می گردد که در مورد عرض محل های پارک دفت شود و همان 5/2 متر را به عنوان حداقل عرض برای آنها در نظر گرفت. در آمریکا که عرض و طول اتومبیل ها زیادتر از اتومبیل های اروپایی است عرض محل های پارک را بین 60/2 و 75/2 و طول آنها را 5 متر در نظر می گیرند.
شعاع گردش برای اتومبیل های مختلف متفاوت است و قطر دایره گردش برای اتومبیل ها بین 7.64 تا 15 متر تغییر می کند. غالب اتومبیل ها دایره گردشی با قطر 20/12 متر و ارتفاع 80/1 متر دارند (ارتفاع مینی بوس ها تا 15/2 متر افزایش می یابد) حداقل ارتفاعی که برای پارکینگ های چند طبقه باید در نظر گرفت 2 متر است ولی در غالب موارد این ارتفاع برابر 13/2 متر انتخاب می شود. چنانچه اتومبیل های دیگری نظیر مینی بوس ها هم اجازه پارک کردن داشته باشند ( ارتفاع مفید پارکینگ ها را باید حداقل برابر 30/2 متر در نظر گرفت.
عرض محلی که برای عبور اتومبیل ها باید منظور شود نیز متفاوت است. در انگلستان برای عبور یک طرفه عرض 6 متر توصیه می گردد و اگر عبور دو طرفه باشد این عرض به 5/7 متر افزایش می یابد در حالتی است که پیاده ها نیز از این مسیر استفاده کنند. سازمان ترافیک آلمان عرض 5 متر را توصیه می کند در حالیکه در آمریکا عرضی برابر 70/6 متر برای عبور یک طرفه در نظر می گیرند.
اگر عبور یک طرفه باشد اتومبیل ها می توانند به صورت زاویه ای (تا 70 درجه) پارک کنند که در این صورت پارک کردن و از پارک خارج شدن برای رانندگان سهلتر است و عرض راه وسط را نیز می توان کاهش داد.
انواع پارکینگ
انواع پارکینگ هایی که امروزه در کشورهای مختلف مورد استفاده اند عبارتند از:
1 – پارکینگ خیابانی
2 – پارکینگ های روی سطح زمین
3 – پارکینگ های چند طبقه
4 – پارکینگ های مکانیکی
هر یک از انواع پارکینگ های فوق که ممکن است خود شامل چند نوع اختصاصی باشد مختصراً در زیر شرح داده شده است.
پارکینگ های چند طبقه
در طرح پارگینگ های چند طبقه چهار عامل اصلی زیر حائز اهمیت است:
1 – ظرفیت لازم.
2 – آسانی ورود و خروج اتومبیل ها.
3 – میزان مخارج ساختمان و تاسیسات و نگهداری.
4 – هم آهنگی بین پارکینگ و ساختمان های مجاور.
تعداد طبقات پارکینگ های چند طبقه نیز تابع عوامل فوق است ولی امروزه عقیده بر این است که تعداد طبقات پارکینگ هایی که اتصال طبقات آنها به وسیله رمپ صورت می گیرد از پنج طبقه تجاوز نکند.
انواع پارکینگ های چند طبقه را به شرح زیر می توان ساخت:
پارکینگ های چند طبقه با رمپ
قبلاً یادآوری می شود که پارکینگ های چند طبقه با رمپ لزوماً همیشه بهترین نوع پارکینگ های چند طبقه نیستند. بلکه در هر مورد با توجه به مسائل و امکانات موجود باید موضوع را مطالعه و بر اساس مطالعات و نتایج حاصله بهترین طرح را جدا نمود.
پارکینگ های چند طبقه با رمپ خود به چند نوع تقسیم گردیده اند:
الف: پارکینگ های چند طبقه بدون رمپ مجزا
شاید ساده ترین نوع پارکینگ های چند طبقه از نظر ساختمان پارکینگ هایی هستند که طبقات آنها با شیبی برابر 4% در حالیکه راه های ارتباطی آنها دو طرفه در نظر گرفه می شود باشند.
از نظر اقتصادی نیز این نوع پارکینگ ها با صرفه ترند زیرا معبر اتومبیل ها برای ورود و خروج و دسترسی به محل های پارک در این پارکینگ ها یکی است.پس از ورود اتومبیل به پارکینگ در اولین محلی که خالی است می تواند پارک کند ولی اگر تعداد طبقات زیاد و جای خالی در طبقات پائین یافته نشود عبور از طبقات و برگشت از آنها کاری خسته کننده است. به علاوه سیستم دو طرفه بودن آنها گاهی باعث تراکم زیاد می گردد که از عیوب اصلی اینگونه پارکینگ هاست.
ب – پارکینگ های چند طبقه با راه خروجی جدا گانه
برای کم کردن تراکم در معبر پارکینگ های فوق که به علت دو طرفه بودن ممکن است به صورت غیر قابل قبولی در آید می توان یک راه خروجی مجزا در نظر گرفته و راه اتصالی طبقات را که به طریق قبل ساخته شده است فقط به اتومبیل های ورودی اختصاص داد. این رمپ مجزا ممکن است به صورت رمپی در خارج از قسمت اصلی پارکینگ پیش بینی شود. در این صورت اگر رمپ خروجی حلزونی در نظر گرفته نشود باید طول آن را به اندازه کافی گرفت تا شیب آن از 10% تجاوز نکند. با وجود راه خروجی مجزا دیگر تراکمی به وجود نیامده و اتومبیل ها به راحتی از طبقات خارج و یا به آن وارد خواهند شد ولی مخارج ساختمان پارکینگ بالطبع بالاع خواهد رفت و به علت شیب تند رمپ گاهی مجبور می شوند که سیستم گرمایی جهت جلوگیری از یخ زدگی سطح آن در زمستان پیش بینی نمایند.
راه خروجی حلزونی برای پارکینگ های کوچک به صرفه نبوده ولی اگر ظرفیت پارکینگ از 400 اتومبیل تجاوز کند می توان راه خروجی را به صورت حلزونی در نظر گرفت.
ج- پارکینگ های شیب دار با راه های اتصالی میانی
با این روش اتصال فقط یک راه عبوری یک طرفه در هر طبقه وجود دارد، طبقات در وسط به هم پیوسته اند. بدین ترتیب هر سطح شیب دار ارتفاع دو طبقه را به طرف بالا یا پائین هدایت می کند و راه های میانی در طبقات که یکی به طرف بالا و دیگری به طرف پائین اتومبیل ها را هدایت می کند اتصال طبقات را ممکن می سازد. عیب بزرگ این گونه پارکینگ ها آن است که ممکن است رانندگان دچار نوعی سرگردانی شده و در پیدا کردن جای خالی دچار اشکال شوند.
پارکینگ های چند طبقه افقی با رمپ های مستقیم
این گونه پارکینگ ها را از نظر راه های اتصالی به دو صورت می توان ساخت. نوع اول آنهایی که راه های اتصالی خارج دارند. و نوع دوم با راه های اتصالی داخلی بین طبقات و راه ورودی خارجی.
در کنار ساختمان پارکینگ ممکن است از نظر گردش باری اتومبیل ها اشکالاتی فراهم آورد که برای رفع مشکل می توان جایگاه های مجاور مسیر را حذف کرد. شیب راه های مذکور نباید از 10% تجاوز کند و گاهی لازم است که برای جلوگیری از یخ زدگی سطح آن در فصول سرد، از سیستم گرمایی استفاده شود.
در مورد پرکینگ های چند طبقه با رمپ داخلی دو رمپ جداگانه لازم است، چون این رمپ ها از بین محل های پارک عبور می کنند حداقل پیش بینی عرضی به اندازه سه برابر عرض هر محل پارک به اضافه عرض رمپها لازم است تا بتوان سیستم را پیاده کرد.
رمپ ها مستقیم بین طبقات افقی چه از نوع خارجی و چه داخلی مسیرها را قدری طولانی می کند و به همین علت گاهی ممکن است برای رانندگان خسته کننده باشد. بعلاوه مقدار نسبتاً زیادی از سطح مفید پارکینگ را باید به این امر یعنی تعبیه راه های ارتباطی اختصاص داد.
پارکینگ های چند طبقه تراز طبقه با رمپ های حلزونی
برای از بین بردن بعضی از معایب رمپ های مستقیم در پارکینگ های تراز طبقه ممکن است از رمپ های حلزونی استفاده کرد. بعلاوه می توان دو رمپ جدگانه یکی برای ورود ودیگری برای خروج اتومبیل ها از پارکینگ در نظر گرفت.
پارکینگ چند طبقه راه راه های اتصالی حلزونی و کف های تراز راه حل دیگر آن می توان دو رمپ حلزونی ورودی و خروجی را در یک محل نشان داد.
نکته ای که در پارکینگ های دارای راه های حلزونی باید کاملاً و با دقت رعایت گردد نصب علائم مخصوص و مشخص در مورد تعداد جاهای خالی هر طبقه برای رانندگان است تا آنها را در پیدا کردن جای خالی راهنمایی کند.
پارکینگ های چند طبقه با طبقات شکسته
ساختن و طرح این گونه پارکینگ ها نسبتاً ساده بوده و به آسانی در زمین های مستطیل شکل قابل استقرار است. از مزایای این نوع پارکینگ ها آن است که رمپ ها به اندازه نصف مجموع ارتفاع هر طبقه متوالی بالا می روند و به همین علت رمپ ها معمولاً کوتاه بوده و به یک گردش 180 درجه ای به رمپ دیگر متصل می شوند. از نظر اتصال طبقات ممکن است پارکینگ های مذکور را به چند طریق طراحی نمود.
1 – رمپ های دو طرفه نمونه ای از این نوع پارکینگ را نشان می دهد. همان گونه که شکل نشان می دهد اتومبیل روی رمپ ها و همچنین در خود محوطه پارکینگ در دو جهت حرکت می کند. این طریقه به خصوص در محوطه پارکینگ. (جایی که اتومبیل ها به محل های پارک داخل می شوند) چندان مناسب نیست. باضافه اینکه عبور اتومبیل ها از این راه ها باعث تراکم و کندی حرکت در پارکینگ خواهد شد ضمن این که برای رمپ ها و راه های دو طرفه عرض بیشتری لازم است.
2 – رمپ های یک طرفه: برای رفع عیوب فوق که در مورد رمپ های دو طرفه گفته شد ممکن است از رمپ های یک طرفه استفاده نمود.
در این طریق مسیر اتومبیل هایی که به طرف بالا در حرکتند از آنهایی که به طرف پایین حرکت می کنند مجزا می گردد. ممکن است رمپ های خروجی را از نظر طولی به حداقل کاهش داد و رمپ های ورودی یا بالا رونده را در سرتاسر مسیرهای داخلی عبور داد به طوری که از کنار تعداد زیادی از جایگاه ها عبور بگذرد.
راه حل دیگر در نظر گرفتن دو رمپ مجزا یکی برای ورود و دیگری برای خروج اتومبیل ها است.
پارکینگ های چند طبقه با طبقات سه ترازه
این نوع پارکینگ ها را طوری طرح می کنند که در حقیقت یک سقف به سه قسمت و هر یک با ترازی مجزا تقسیم گردد. دو قسمت ابتدا و انتهای طبقات در یک تراز و قسمت مرکزی سقف به اندازه نصف ارتفاع هر طبقه بالاتر و یا پائین تر از دو انتهای هر سقف است.
از مزیت این پارکینگ ها به طوری که در عمل مشاهده می شود پیشگیری از بسیاری گردش های اضافی است. البته این عیب را هم داراست که انتهای هر قسمت فقط یک راه به طرف پائین و یا بالا خواهد داشت و بنابراین هر اتومبیل باید به اندازه نصف هر طبقه جهت ورودو یا خروج بپیماید.
این گونه پارکینگ ها باید با حداقل چهار ردیف توقف (دوبدو مجزا) طرح شود که البته هر چند ردیف که مورد نظر باشد می توان بر این تعداد اضافه گردد (سه ردیف جایگاه دوبله مناسب ترین حالت است).
پارکینگ های پشت بامی
به نظر می رسد که بام ساختمان ها یکی از راه حلهای اساسی به منظور اضافه نموده سطح پارکینگ به خصوص در مناطق متراکم شهرها جهت کاهش مشکل پارکینگ باشد در حالی که اضافه چرخشی از نظر ساختمانی پیش خواهد آورد در عوض مشکل کمبود و گرانی زمین در بین نخواهد بود ولی با توجه به مسائل زیر گاهی انجام عمل بسیار مشکل و یا غیر ممکن می باشد.
1 – هزینه مازاد که در اثر اضافه شدن بار سنگین سقف طبقه آخر باید در نظر گرفت بسیار افزون تر از هزینه احداث بناهای عادی خواهد بود زیرا بار اضافی برای طبقه آخر را تقریباً 2400 کیلوگرم برای هر متر مربع باید در نظر گرفت.
2 – امکان ساختن رمپ های لازم جهت ورود ون خروج اتومبیل ها که البته بستگی زیادی به تعداد طبقات ساختمان دارد گاهش مشکل و یا غیر ممکن می باشد که در این صورت می توان از وسایل دیگر نظیر آسانسورهای مخصوص استفاده نمود. چنانچه سطح پشت بام کوچک باشد مخارج ساختمان رمپ به نسبت ظرفیت پارکینگ بالا خواهد بود و در این موارد بهتر است در صورت امکان چند پشت بام مجاور را در هم به وسیله راه هایی به هم متصل کرده و از یک رمپ برای تمام سطح آنها استفاده نمود. با توجه به مسائل فوق ملاحظه می شود که پارکینگ های بامی برای ساختمان های کوتاه از نظر تعبیه رمپ ها مناسب تر است، ولی مشکل آن است که اینگونه ساختمان ها در مراکز شهرها که معمولاً مشکل کمبود پارکینگ زیادتر از سایر نقاط است کمتر یافت می شود.
پارکینگ مکانیکی
وقتی که در نقاطی از شهر نظیر مرکز آن تقاضای پارکینگ زیاد باشد معمولاًزمین جهت ایجاد پارکینگ های بزرگ و کافی بندرت یافت شده و یا فوق العاده گران است و لذا اجباراً باید اززمین های کوچک و یا از زیر زمین ساختمان های کوچک جهت ایجاد پارکینگ استفاده گردد. در این مواقع معمولاً استفاده ار رمپ ها به علت لزوم اختصاص مقدار زیادی از سطح پارکینگ به آن به صرف نیست و برای فایق آمدن به مشکلات نظیر کمبود زمین و گرانی آن می توان پارکینگ های مکانیکی که بطریق مختلف ممکن است طراحی شود احداث نمود.
پارکینگ های مکانیکی ممکن است باعث افزایش ظرفیت درمقایسه با سیستم رمپ گردد که در این حالت هر چه تعداد طبقات پارکینگ زیادتر باشداز نظر اقتصادی با صرفه تر است. در مقابل این امتیازها مشکل نگهداری و تعمیر وسائل مکانیکی آن مطرح می باشد. پارکینگ های مکانیکی را ممکن است طوری ساخت که ارتفاع هر طبقه از کف تا سقف برابر 3 متر باشد. در غالب موارد لازم است یک فضای اضافی در مجاورت پارکینگ در نظر گرفت تا اتومبیل هایی که منتظر استفاده از بالابر هستند منتظر بمانند در غیر این صورت باعث سد کردن جریان ترافیک و ایجاد تراکم زیاد خواهند شد.
تفاوت پارکینگ های مکانیکی در نوع وسائل مکانیکی به کار رفته و طرز کار آنهاست. این نوع پارکینگ ها را می توان به سه گروه زیر تقسیم نمود.
1 – وسائل مکانیکی ساده.
2 – وسائل مکانیکی با حرکت افقی.
3 – بالا برنده های ثابت و متحرک با محل پارک ثابت.
1 – پارکینگ های مکانیکی با وسائل مکانیکی ساده
وسائلی که در این گاراژها به کار می رود برای قرار داده یک اتومبیل دیگر است رانندگان اتومبیل های خود را بر روی سکوهایی که در حدود 11 درجه شیب دارد قرار می دهند. با استفاده از یک سیستم هیدرولیک اتومبیل به طرف بالا برده می شود و بلافاصله سکوی دیگری بجای آن در دسترس قرار می گیرد. برای بیرون آوردن اتومبیل از پارک هم با یک تکمه کنترل می توان عکس عمل قبلی را انجام داد. این سیستم را می توان به صورت چند سکویی که در کنار هم قرار می گیرند و دیوار تقسیمی هم بین آنها نیست نیز ساخت.
2 -پارکینگ های مکانیکی با وسائل محرکه افقی
در این سیستم اتومبیل با آسانسورهای بزرگ به طبقات منتقل و سپس با استفاده از سیستم محرکه های که با دست حرکت می کند در محل پارک قرار می گیرد روش کار چنین است که پس از دریافت رسید و اعلام ساعت توقف مورد نظ توسط مشتری، اتومبیل بالافاصله توسط آسانسور به یکی از طبقات فرستاده می شود. در طبقه مورد نظر اتومبیل به وسیله هل دادن روی چرخ دستی قرار گرفته و به محل توقف منتقل می شود. در ضمن این کارها آسانسور به طبقه هم کف برگشته و عمل تکرار می گردد.
تعداد آسانسورها بر حسب ظرفیت و موقعیت و تعداد مشتری پارکینگ ممکن است یک – دو – سه و یا بیشتر باشد. با توجه به اینکه در این گونه پارکینگ ها به فضای زیادی برای مانور و حرکت اتومبیل لازم نیست از نظر فضا بسیار صرفه جویی می گردد.
کسانی که در بازگشت جهت دریافت اتومبیل مراجعه می کنند بلیط را تحویل داده و پس از پرداخت هزینه توقف بلیط توسط لوله های مکنده به طبقه ای که اتومبیل در آن پارک است فرستاده می شود و شخص یا اشخاصی که مامور طبقه هستند اتومبیل را با بهره گیری از همان سیستم قبلی به طبقه هم کف می آورند.
این گونه پارکینگ ها را می توان مجهز به بخش های شستشو، تعویض روغن و تعمیرات مختصر نمود و از کارگرانی که در مواقع کاهش تعداد مراجعین کاری ندارند برای انجام امور استفاده کرد و بدین ترتیب از مخارج زیادی که برای نگهداری کارگران لازم است کاست.
از انواع دیگر این نوع پارکینگ ها نوعی است که در هر طرف از راهروی عبوری دو ردیف اتومبیل در پشت سر هم می توان پارک کرد و فقط اتومبیل های جلویی بر روی چرخ هایی که بطریق خودکار حرکت می کنند قرار می گیرند و این ردیف فاصله ای به اندازه عبور یک اتومبیل باقی می گذارند. با حرکت دادن اتومبیل های جلویی به طرف راست یا چپ می توان این فاصله را در مقابل هر اتومبیل عقبی که مایل به خروج باشد قرار داد بدین ترتیب از فضای گاراژ به مراتب بیشتر از حالات قبلی و یا حالاتی که بین هر دو ردیف راهی برای عبور در نظر گرفته می شود استفاده می گردد.
3 – پارکینگ های مکانیکی مجهز به آسانسورهای ثابت و متحرک و محل های پارک ثابت
هر طبقه از پارکینگ شامل محل هایی جهت پارک یک یا چند اتومبیل به صورت مقابل هم است و دستگاه مکانیکی بالا رو محرک در وسط دو قسمت از پارکینگ قرار گرفته است.
ساختمان این گونه پارکینگ ها نسبتاً ساده و می تواند بتنی یا اسکلت فلزی و یا ترکیبی از این دو نوع باشد. در موقع پارک صاحب ماشین باید اتومبیلش را به یکی از ورودی ها آورده و موتور را خاموش کرده آن را آزاد بگذارد و بقیه کارها یعنی بالا بردن پارک کردن در جای خالی و نظایر آن، به طور خودکار و مکانیکی صورت می گیرد. سرعت عمل دستگاه های مکانیکی برای این نوع گاراژها متفاوت و بسته به نوع دستگاه کهخود بسته به انادزه و ساختمان پارکینگ دارد می باشد
پارکینگ های زیر زمینی
یک پارکینگ زیر زمینی ممکن است در زیر یک جاده،زیر میدان، زیر پارک، زیر زمین یک هتل و یا ساختمان های عمومی دیگر و نظائر آن ساخته شود. در پارکینگگ های چند طبقه اگر طبقه اول آنها از زمین طبیعی پائین تر قرار داشته باشد در حقیقت نقش یک پارکینگ زیر زمینی را خواهد داشت. تقریباً اکثریت پارکینگ های زیر زمینی جداگانه ساخته شود و این به علت هزینه زیاد آن شامل مخارج خارکبرداری، ساختن دیوارهای شامل رمپ، ستون ها و سقف، تهویه،نور، وسائل آتش نشانی و نظائر آن می باشد.
پارکینگ های زیر زمینی خصوصیت ویژه ای غیر از آنچه در مرود سایر انواع پارکینگ ها گفته شد ندارد فقط ساختمان آنها بیشتر بستگی به موقعیت محل داشته و معمولاً در نقاطی که زمین فوق العاده گران و یا وجود ساختمان های تاریخی و نظائر آن اجازه ساختن پارکینگ های روز مینی و یا چند طبقه را نمی دهد اجباراً زیر ساختمان ها را به عنوان پارکینگ استفاده می کنند که حتی ممکن است این پارکینگ زیر زمینی خود شامل چند طبقه باشد.
رعایت سلسله مراتب فضایی
سلسله مراتب فضایی را در سطوح گوناگون و نیز از چشم اندازهای مختلفی می توان بررسی نمود. بعنوان مثال، ارتباط و تناسب کالبدی و محتوای میان مواد و مصالح و جزئیات، عناصر ساختمانی، ساختمان، محوطه و سایت نهایی را می توان ذیل این عنوان ارائه نمود.
همچنین سلسله مراتب عملکردی نیز در فضای طراحی شده وجود خواهد داشت و به روابط میان فعالیتها و فضاها از این ریزتین مقیاس تا شبکه کلی و نهایی ساختار فضایی – عملکردی مربوط می گردد.
از سوی دیگر، بر اساس حرکت افراد در میان فضاها نیز می توان سلسله مراتبی را در طراحی فضایی در نظر گرفت. در این نوع نگرش ارتباط میان ورودیها، فضاهای مفصل، فضاهای کار، استراحت، انتظار و تناسب آنها با تغییرات کالبدی مدنظر خواهد بود.
بطور کلی منظور ما از سلسله مراتب فضایی، مفهومی نسبی است که تمامی نگرشهای فوق را در بر می گیرد. بدین ترتیب، هر فضایی، متناسب با ظرفیتهای انسانی، اهمیت عملکردی و موقعیت دسترسی و نیز چگونگی روابط آنها با سایر فضا، دارای بعد و اندازه و خصوصیات کالبدی خود می گردد.

فصل ششم :

تاسیسات
تاسیسات
در استفاده از سیستمهای تهویه مطبوع و حرارت مرکزی مهم ترین بخشی که نیاز به دقت دارد موزه است زیرا اشیای موجود در آن ممکن است در مقابل گرما یا سرما آسیب ببیند اصولاً در موزه ها برای جلوگیری از لرزشها باید همواره سازمان تاسیسات را از ساختمان اصلی جدا کرد.
روش مناسب برای تامین حداکثر تهویه طبیعی، جریان همیشگی هوا، جلوگیری از ورود گرد و غبار می باشد.
در این طرح مجموعه تاسیساتی دور از سالنها و مراکز حساس است و سعی شده که توسط داکتها گرما و سرما به داخل مجموعه انتقال یا در صورت وجود امکانات بیشتر می توان از هواکشها و فنهای مکنده تخلیه استفاده کرد که برای این منظور هواکشها را برای جلوگیری از ورود گرد و غبار (بخصوص برای بخش موزه) به فیلتر مجهز نمود همینطور می توان ماشینهای سرد و مرطوب کننده به آنها افزود.
فنهای تخلیه برقی بخصوص برای سالنهای سخنرانی بسیار مفید می باشند
تاسیسات نظافتی
می توان بهنگام نصب تاسیسات کلی یک شبکه لوله ثابت فولادی مکنده در فضاهای مورد نیاز قرار داد و به آن دستگاهای مرکزی، توربین مکنده و … را اضافه نمود
تاسیسات برقی
مبانی طرح ریزی و نصب تجهیزات برقی
1- نیاز جهت روشنایی
2- نیاز فوری
3- امکان افزایش و توسعه آن در آینده
نکات لازم
1- متصل شدن تمام سیمها بهم بطور مناسب و بدون اتصالی
2- کنترل دستگاهها در تمام ساختمان
3- استفاده از مدارهای مستقل
4- جعبه کلید اصلی در بخش نظارت هر مجموعه
5- آزادی لازم برای دسترسی به کلیدهای کنترل جهت پرسنل
6- وجود شبکه اضطراری افزون بر شبکه اصلی بی نهایت ضروری است
کنترل و مقابله بادزدی (تاسیسات امنیتی)
نکات این بخش بخصوص برای موزه به شرح زیر است:
1- استفاده از نشانه های صوتی، نوری برای بازدید کنندگان و نشانهای ویژه برای کارمندان
2- روشن بودن مسیرهای حرکت در موزه
3- نشانه هایی برای اعلام تعطیلی موزه
4- نشانهای ویژه برای کارمندان به منظور برقراری ارتباط و اعلام خطر
5- روش مناسب در به نمایش گذاشتن اشیا
6- استفاده از نگهبان
7- استفاده از دور بینهای الکترونیکی
8- سیستم خودکار اعلام خطر
9- کمتر کردن درهایی که با بیرون ارتباط دارند
10- چشم الکتریکی
تاسیسات برای جلوگیری از حریق
1- شناخت مکانهایی که احتمال آتش سوزی در آنها بیشتر است
2- انتخاب مصالح ساختمانی مناسب
3- استفاده نکردن از وسایل قابل اشتعال در مناطق حساس
4- استفاده از درهای عایق یا پنبه نسوز
5- کنترل مرتب سیستمهای برقی برای جلوگیری از اتصال و …
6- مجهز بودن به وسایل اطفای حریق
7- کلیدهای اعلام حریق
8- استفاده از درهای مخصوصی که هنگام بالا رفتن غیرعادی دما خود به خود بسته می شوند.

فصل هفتم:

برنامه فیزیکی

بخش آموزشی

نام فضا

تعداد
مساحت
مساحت کل

مدیریت
1
15 m
15m
استراحت مربیان
1
15m
15 m
آبدارخانه
1
10 m
10 m
سرویس بهداشتی خواهران
4
2 m
8 m
سرویس بهداشتی برادران
4
2 m
8 m
نگارخانه
2
20 m
40 m
لابی مرکزی
1
100 m
100 m
نمایشگاه
1
60 m
60 m
آمفی تاتر
1
200 m
200 m
اتاق گریم
2
11 m
22 m
مدیریت کلاسها
1
10 m
10 m
کلاس آموزش هنری
3
20 m
60 m
سمعی وبصری
1
16 m
16 m
اینترنت
1
30 m
30 m
انبار
1
6 m
6 m

600 m

کتابخانه
طبقه زیرزمین

سرویس بهداشتی خواهران
6
2 m
12 m
سرویس بهداشتی برادران
6
2 m
12 m

کتابخانه
طبقه همکف

نام فضا
تعداد
مساحت
مساحت کل
لابی
1
60 m
60 m
تحویل کتاب
1
25 m
25 m
جستجو
1
25 m
25 m
نشریات
1
30 m
30 m
فروشگاه
1
60 m
60 m
مخزن
1
130 m
130 m
مدیریت
1
12 m
12 m
اتاق فنی
1
12 m
12 m

354 m

طبقه اول

نام فضا
تعداد
مساحت
مساحت کل
مطالعات برادران
1
70 m
70 m
مطالعات خواهران
1
70 m
70 m
بخش مرجع
1
50 m
50 m

190 m

رستوران
طبقه همکف

نام فضا
تعداد
مساحت
مساحت کل
لابی
1
20 m
20 m
پیشخوان
1
10 m
10 m
کافی شاپ
1
60 m
60 m
سالن
1
140 m
140 m
مدیریت
1
15 m
15 m
سردخانه سرد
1
20 m
20 m
سردخانه گرم
1
20 m
20 m
استراحت
1
15 m
15 m
سرویس بهداشتی کارکنان
2
2 m
4 m
حمام
1
9 m
9 m
بارانداز
1
15 m
15 m
سرویس بهداشتی بانوان
1
4 m
4 m
سرویس بهداشتی آقایان
1
4 m
4 m

330 m

رستوران
طبقه اول

نام فضا
تعداد
مساحت
مساحت کل
پیشخوان
1
10 m
10 m
استراحت
1
10 m
10 m
سالن
1
100 m
100 m
تراس
1
40 m
40 m

منـابـع
نویفرت آرشیتکت دیتا اطلاعات معماری، ترجمه رن ملامد
اقلیم و معماری مرتضی کسمایی، انتشارات بازتاب 1378
ابعاد انسانی و فضاهای داخلی نوشته جولیوس پانرو و مارتین زلنیک ترجمه محمد احمدی نژاد نشر خاک بهار 78
طراحی داخلی د. ک. چینگ ترجمه محمد احمدی نژاد نشر خاک 78
مقاله میراث فرهنگی و صنعت توریسم دکتر زرگر انتشارات سازمان ایرانگردی و جهان گردی تهران از ص 61 تا ص 63
برگزیده مقالات سمینار اصفهان اثرات اقتصادی فرهنگی توریستها در سال 81
مجله جهانگردی گفتگو با محمد بهشتی رئیس سازمان میراث فرهنگی سال اول شماره 2 ص 46
مقاله روزنامه همشهری 18 آبان 79 در مورد هویت
مطالعه طرح آمایش سرزمین، مهندسین مشاور نوی
جغرافیای مفصل ایران مسعود کیهان
پژوهشی از معماری وقت آزاد ژرژ کاندیلیس
طراحی باغ و فضای سبز غزاله روحانی
شیوه های معماری ایرانی استاد پیرنیا، مهندس غلامحسین معماریان
معماری موزه آ- دو- گلاس عبدالرحمن اعتصام
پایتختهای ایران، محمدیوسف کیانی معاونت پژوهشی میراث فرهنگی 1374
مجله هژو مردم شماره 78 اسفند 1347 و فروردین 1348
مجله معمار شماره 2، 4، 8، 10 ناشر اندیشه و هنر معماری
هنر ایران (پارت و ساسانی) رومن گریشمن
آشنایی با معماری اسلامی ایران محمدکریم پیرنیا
تمدن ایران ، ولادیمیرگر مگوریچ لوکونین
سفرنامه ابن حوقل: ابن حوقل
نشان رازآمیز گردونه مهر، دکترن، بختورتاش
پژوهشی در باغهای ایران و باغهای شیراز علیرضا آریانپور
www.archnet.org

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد بجنورد

دانشکده معماری

عنوان :
مجموعه (آموزشی- فرهنگی- تفریحی)

شهرداری منطقه 22 تهران

استاد راهنما:
جناب آقای مهندس نداف

دانشجو:
طاهره میری

بهار 87

تقدیم به پدر عزیز و مادر مهربانم
ج
که زبان در بیان فداکاریهایشان عاجز و وجود پر مهرشان
گرمی بخش زندگی ام است.
به امید آنکه خداوند توفیق جبران قطره ای از دریای
بیکران محبتهایشان را نصیبم گرداند.

تقدیر وتشکر
قدردانی و تشکر خالصانه خود را از استاد ارجمند
جناب آقای مهندس نداف
که به حق مسئولیت سنگین و خطیری را به عهده دارند و شبانه روز در جهت ارتقاء تحصیلی دانشجویان فعالیت دارند را ابراز می دارم و سلامت و سعادت ایشان را از خداوند منان خواهانم.

فهرست مطالب :
عنوان صفحه
فصل اول- درباره فرهنگ و هویت
مقدمه 2
ویژگیهای طرح 4
فرهنگ و هویت 5
فرهنگ و طبیعت 7
نتایج 8
فصل دوم- درباره تهران و منطقه 22
مقدمه 11
مختصات جغرافیایی 12
سابقه تاریخی شهر تهران 12
بررسی های جمعیتی 13
بررسی وضعیت اقتصادی 14
شبکه و تاسیسات حمل و نقل و دسترسی های شهری 15
بررسی آلودگی های زیست محیطی 15
بررسی وضعیت فرهنگی تهران 16
بررسی منطقه 22 در تهران 19
موقعیت قرار گیری منطقه 19
وضعیت شبکه های دسترسی 19
موقعیت جغرافیایی 20
شیب و توپوگرافی 21
وضعیت زلزله 22
پوشش گیاهی 23
بررسی های اجتماعی 24
بررسی کاربردی 26
فصل سوم- سایت، تحلیل سایت و روند طراحی
پانورامای سایت 28
نقشه های مختلف تهران و منطقه 22 29
روند طراحی 30
تحلیل سیرکرلاسیون سایت 30
فصل چهارم- بررسی شرایط اقلیمی
شرایط اقلیمی تهران 32
نمودارهای اقلیمی 33
تابش آفتاب 35
دما 36
رطوبت 37
باد 38
بارندگی 38
عوامل فرعی 39
معماری و اقلیم 40
گیاهان و معماری 42
نتیجه 43
فصل پنجم- فضایابی، استانداردها و بررسی رابطه عملکردها
فضاهای موجود در سایت 48
آمفی تئاتر و سالن نمایش 48
فضاهای آموزشی 50
رستورانها 52
مجموعه ورزشی 54
کتابخانه 55
باغ ایرانی 57
پارکینک 63
انواع پارکینگ 69
ارائه یک نمونه 79

فصل ششم- تاسیسات
تاسیسات 82

فصل هفتم- برنامه فیزیکی
بخش آموزشی 86
کتابخانه 86
رستوران 88
منابع و ماخذ 89

ضمیمه 2 :

نقشه های معماری

ضمیمه 1 :

تجزیه وتحلیل سایت

2