مناظره Debate
فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ اَحْسَنَهُ
با موضوع:مبانی نظریه اوراق خزانه اسلامی و صکوک
Islamic Treasury Bill
فهرست موضوعات
3
معرفی اوراق خزانه اسلامی
The introduction of Islamic treasury bills
معرفی اوراق صکوک
The introduction of sukuk
کاربرد
Application
مزایا
Advantages
مقایسه
Comparison
مبانی نظری
4
به مجموعه ای از گزاره ها اطلاق می شود که به لحاظ نظری قادر به تبیین یا طبقه بندی متغیر وابسته یا اصلی تحقیق هستند. این گزاره ها ممکن است از یک نظریه خاص گرفته شده باشند یا تلفیقی از نظریات مختلف باشند که همگرایی آنها به لحاظ نظری توسط محقق ثابت شده باشد.
Refers to a set of propositions that theoretically able to explain or categorize or dependent variable are the main research. These statements may be taken from a particular theory or a combination of different theories that convergence is theoretically proven by the researcher.
جمهوری اسلامی ایران در سال (1373 ) مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت را تهیه کرد و شهرداری تهران به عنوان ناشر، اولین اوراق مشارکت را (به عنوان نخستین ابزار مالی اسلامی)، منتشر نمود. بنابراین ایران اولین کشوری است که اقدام به طراحی و انتشار چنین ابزارهایی نموده است. لیکن به دلیل عدم اطلاع رسانی بین المللی، این موضوع به سایر کشورها منتقل نشده است. محققین خارجی ایده انتشار اوراق اجاره را به عنوان نخستین ابزار مالی اسلامی (از دیدگاه آنها) به منذرقحف نسبت میدهند که نظرات خود را در مقاله های با عنوان "استفاده از اوراق اجاره دارایی برای پوشش شکاف بودجه" در سال 1997 مطرح کرد. ارسلان طریق ( 2007 ) نیز انتشار نخستین ابزار مالی اسلامی را در سال 1999 میداند که با انتشار صکوک بین المللی مالزی و بحرین آغاز شده است در دهه بعد و با وقوع حوادث 11 سپتامبر، مسلمانان به علت مواجه با مشکلات متعدد در کشورهای غربی به استفاده از ابزارهای اسلامی بازار سرمایه و سرمایه گذاری در کشورهای اسلامی بیش از پیش روی آوردند. از آن زمان کلمه "صکوک" در دنیا بسیار گسترش یافت تا جایی که حتی کشورهای غیر اسلامی جهت جذب سرمایه مسلمانان، اقدام به استفاده از این ابزار نمودند. اصطلاح "صکوک" برای ابزارهای مالی اسلامی، نخستین بار در سال ۲۰۰۲در جلسه کمیته فقهی بانک توسعه اسلامی برای ابزارهای مالی اسلامی پیشنهاد شد
Islamic Republic of Iran in the year (1373) to prepare regulations governing the issuance of participation and Tehran municipality, as the publisher, the first Bonds (as the first Islamic financial instruments), was released. So Iran is the first country that has the design and publication of such tools. Lack of international information, this issue has not been transferred to other countries. Islamic instruments and investment of capital markets in Islamic countries turned more than ever. Since the word "sukuk" in the worlds developed to the point that even non-Muslim countries to attract investment Muslims have attempted to use this tool. The term "sukuk" for Islamic financial instruments, the first time in 2002 at a meeting of the committee was proposed Islamic jurisprudence, Islamic Development Bank for financial instruments
مقدمه ای بر شکل گیری اوراق
5
اوراق خزانه چیست
اسناد خزانه، در زمره اوراق بهادار با نامی قرار می گیرند که بیانگر تعهد دولت ها به بازپرداخت مبلغ اسمی آنها در آینده است. اسناد خزانه از ابزارهای مالی با ماهیت بدهی بوده که بدون کوپن سود منتشر می شود و هدف اصلی آن، تامین کسری بودجه دولت هاست. اسناد خزانه اصلی ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست های پولی است.
Treasury bills, securities with a nominal fall in the category that reflects the government's commitment to repay the face value of the future. Treasury bonds from financial instruments to which the nature of debts without interest coupon is released and its objective to meet the funding needs of governments. Treasury bills, money market instruments to implement monetary policy is the key.
انواع انتشار اوراق خزانه اسلامی
7
انتشار برای پرداخت بدهی دولت به بانک مرکزی
Published for the payment of debt to the central bank
انتشار برای پرداخت بدهی دولت به شبکه بانکی
Published for the payment of debt to the banking network
انتشار اسناد خزانه اسلامی برای پرداخت بدهی دولت به پیمانکاران بخش خصوصی
Published Islamic treasury bills to pay debt to private sector contractors
انتشار برای پرداخت بدهی دولت به نهادهای عمومی غیردولتی
Published for non-payment of debt to public institutions
ویژگی اسناد خزانه اسلامی
8
عدم مداخله دارندگان این اوراق در فعالیت های اقتصادی
Holders of the securities of non-intervention in economic activity
امکان فروش اوراق با نرخ تنزیل
The possibility of selling bonds at a discount rate
قدرت نقد شوندگی بالا
The realizability of power
تامین هزینه جاری و کوتاه مدت دولت
Current and short-term government funding
پرداخت بدهی های معوقه دولت به نظام بانکی، پیمانکاران، سازمان ها و نهادهای عمومی
Government debt arrears to the banking system, contractors, agencies and public bodies
9
جایگاه اوراق خزانه و صکوک بر اساس تقسیم بندی اوراق بهادر
کاربرد اوراق خزانه اسلامی
10
اسناد خزانه های اسلامی طراحی شده جهت جبران 3نوع کسری بودجه
11
انواع اوراق صکوک
صکوک اجاره
صکوک استصناع
صکوک مشارکت
صکوک مرابحه
صکوک سلف
صکوک مضاربه
صکوک مزارعه
صکوک مساقات
صکوک مغارسه
صکوک حق الامتیاز
صکوک نماینده سرمایه گذاری
صکوک منافع دارایی
12
کاربرد اوراق صکوک
13
پیشنهاد مدل عملیاتی از کاربرد انتشار صکوک استصناع
شرکت تولید گاز خارج
1.قرار داد استصناع اول
نهاد امین(سازمان توسعه تجارت)
2. واگذاری دارایی ها
Spvموسسه ناشر صکوک
پیمانکار ایرانی
موسسه اعتبارسنجی
بورس اوراق بهادار
بانک توسعه صادرات
موسسه بیمه اعتباری
2
3. واگذاری انتشار صکوک
4. اخذ رتبه اعتباری
5. ارائه صکوک
6.قرار داد استصناع موازی
7. اخذ بیمه نامه اعتباری
8. پرداخت وجوه
9. واگذاری طرح
10. پرداخت وجوه در سررسید
10
8
14
پیشنهاد مدل عملیاتی انتشارصکوک مضاربه(تجاری)
خریدار خارجی
فروشنده ایرانی
شرکت ایرانی
نهاد امین(سازمان توسعه تجارت)
Spvموسسه ناشر صکوک
بانک توسعه صادرات ایران و مردم
موسسه اعتبارسنجی
سازمان بورس
موسسه بیمه اعتباری
1. واگذاری دارایی
2.واگذاری مسئولیت انتشار صکوک
3.اخذ رتبه اعتباری
4. ارائه صکوک
5. اخذ بیمه نامه اعتباری
6. پرداخت وجوه
6
6
7.انجام فعالیت بازرگانی
8. بازپرداخت وجه سود
9.خرید وفروش صکوک بازار ثانویه
15
مقایسه Comparison
سایر اوراق بهادار
Other securities
اوراق مشارکت
Bonds
اوراق اجاره
Ijarah Sukuk
اوراق بدهی
Debt securities
و….
And…
اوراق خزانه اسلامی
Islamic treasury bills
سررسید
Maturity
پرداخت سود
Interest payments
– تنها برای بدهی های مسجل پیشین
16
مقایسه
سایراوراق بهادار
Other securities
اوراق مشارکت
Bonds
اوراق اجاره
Ijarah Sukuk
اوراق بدهی
Debt securities
و….
And…
صکوک
sukuk
مالکیت دارایی مشخص
Ownership of certain assets
دارایی آن از نظر شرعی باید مجاز و صحیح باشد
Its assets should be legally permissible and is correct
اعتبار آن به ناشر بستگی ندارد بلکه به ارزش دارایی پشتوانه بستگی دارد
Its reliability depends on the publisher does not depend on the value of assets backing
در صُکوک امکان افزایش اصل دارایی و در نتیجه ارزش خود ورقه صُکوک وجود دارد
Sukuk may result in an increase in the asset and its value sheet there sukuk
17
بررسی لایحه بودجه سال1395و1396
افزایش حداقل 2.5 برابری اوراق بهاداردولت و امکان افزایش تا5برابر
رشد 150 درصدی نسبت به سال 94وحدود 10درصد منابع عمومی دولت
منابع دولت از محل فروش اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت و صکوک اسلامی275هزار میلیارد ریال
50هزارمیلیارد فروش اوراق مشارکت
150هزار میلیارد فروش صکوک اسلامی
75هزار میلیارد فروش اسناد خزانه اسلامی
18
تحلیل نظری آثار اوراق قرضه در اقتصاد متعارف
آثار مثبت
Positive effects
آثار منفی
Negative effects
کنترل تورم
Inflation
هدایت نقدینگی به سمت تولید
Steer liquidity towards production
کاهش کسری بودجه
Reduce the deficit
تامین مالی از داخل
Financing through
بازی پونزی و کاهش اعتبار بخش دولتی
Ponzi game and reduce the credibility of the public sector
اصلاح صوری ترازنامه
Formal modification of the balance sheet
افزایش احتمالی نرخ سودبانکی
Svdbanky rate hike
آسیب دیدن رشد اقتصادی
Damage to economic growth
عدم ارتباط با بخش حقیقی اقتصاد
Dealing with the real economy
19
با استفاده از اوراق نامبرده می توان مشکلات حوزه صادرات(تامین مالی) به تفکیک صادرات کالایی و صادرات خدمات فنی و مهندسی تا حدودی مرتفع گردد.
از صکوک فوق به عنوان ابزار مناسب برای جذب پس اندازهای افراد استفاده نمود و صکوکی مانند مضاربه و مشارکت از بازده متغیر برخوردارند که می توانند موجب مشارکت بانکها در بخش واقعی اقتصاد باشند.
پیش بینی شده است که سود این اوراق و سود مورد انتظار بازار مطابقت داشته باشد که همین موجب ابزار مناسبی برای بانکها و سرمایه گذاران در زمینه کسب سود و همچنین ابزار مناسبی برای دولت جهت اعمال سیاست پولی در جامعه باشد.
با انتشار این اوراق در کنار سایر اوراق بهادار می توان منابع خرد و کلان را جمع آوری کرده و به سمت اهداف کلان جامعه اسلامی حرکت نمود.
این اوراق (خزانه اسلامی) به دلیل اینکه پشتوانه آن خزانه داری کل میباشد جزء بدهی های ممتاز دولت محسوب می شود.
ابزاری مناسب جهت پاسخگویی به بدهی های معوقه دولت به نظام بانکی، پیمانکارن، سازمان ها و نهادهای عمومی (شهرداری، بیمه و تامین اجتماعی ) باشد.
ابزاری مناسب جهت رونق بیشتر بازار سرمایه در ایران محسوب می شوند.
نتیجه
20
منابع فارسی
مهندسی مالی اسناد خزانه اسلامی، خادم الحسینی اردکانی، مجید؛ موسویان، سید عباس، فصلنامه علمی پژوهشی، مجلات تخصصی نور
طراحی الگوی تامین مالی بخش صادرات با استفاده از صکوک در اقتصاد ایران، امیرحسین مزینی، سعید قربانی و نسرین صلح خواه، فصلنامه پژوهش های اقتصادی، سال چهاردهم، شماره2.
امکان سنجی فقهی طراحی اسناد خزانه اسلامی در بازارهای مالی اسلامی، موسویان، سیدعباس؛ محمد نقی؛ خزائی، ایوب، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، مجلات تخصصی نور.
بررسی لایحه بودجه سال1395 کل کشور، 55. تحلیل انتشار اوراق بهادار توسط دولت، معاونت پژوهش های اقتصادی دفتر مطالعات اقتصادی
احمدی ، محمد و همکاران، اصول بازار سرمایه، انتشارات آریانا، چاپ1392
پورمند، محمد؛ کرمی، محمد مهدی، مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، پژوهشکده حوزه و دنشگاه، 1393.
روزنامه دنیای اقتصاد، شماره4048
21
منابع لاتین
Andreas Jobst, Peter Kunzel, Paul Mills and Amadou Sy, Islamic bond issuance:what sovereign debt managers need to know
Andreas Jobst, Peter Kunzel, Paul Mills and Amadou Sy, Islamic bond issuance:what sovereign debt managers need to know
22
از توجه همه دوستان سپاسگزاریم