مبانی نظری وپیشینه تحقیق سیلاب وعوامل موثر در بروز سیلاب
2-1 شاخص های جغرافیایی در توسعه پایدار فضایی شهر 19
2-1-1- عوامل جغرافیای طبیعی 19
2-1-2-عوامل جغرافیایی انسانی 28
2-2- رواناب 31
2-3- سیلاب 32
2-3-1-سیلاب شهری 32
2-3-2- سیل ناگهانی شهر 33
2-4- مهمترین خسارات سیل 33
2-5- عوامل موثر در بروز سیلاب 34
2-6- پیش بینی سیل 35
2-7- اهمیت پیش بینی وقوع سیل 36
2-8- فرایندایمن سازی 37
2-8-1 – توصیه های قبـل از بـروز سیل 37
2-8-2- توصیه های زمان بروز سیل 40
2-8-3 – راههای کمک در مقابل سیل 44
2-9- محاسبه حداکثر سیل محتمل 45
2-10- فراوانی سیلاب 45
2-11- دوره بازگشت سیلاب (سال) 46
2-12- سدهای مخزنی 47
2-13- سیل بندها و گوره ها (LEVEES AND FLOOD WALLS) 48
2-14- نگهداری سیل بندها 50
2-15- مخازن تاخیری 51
2-16- معابر شهری …………………………………………………………………………………………………………………52
2-1 شاخص های جغرافیایی در توسعه پایدار فضایی شهر
در رشد و توسعه شهر بصورت های گوناگون عوامل زیادی تاثیر گذار می باشند که از دید جغرافیایی ما میتوانیم عوامل زیادی را بررسی نماییم. عوامل جغرافیایی را می توانیم به دو دسته عوامل جغرافیایی طبیعی و انسانی دسته بندی کرده و بعد عنوان های آنها را بطور مجزا مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم.
2-1-1- عوامل جغرافیای طبیعی
– عوامل جغرافیای طبیعی عبارتند از (موقعیت جغرافیایی، شیب، توپوگرافی، اقلیم، خاک و آب، پوشش گیاهی، زمین شناسی).
– عوامل جغرافیایی انسانی (عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی اداری، عوامل اجتماعی؛ جمعیت، فعالیتهای عمرانی شهر و قوانین و مقررات مروبط به شهر) هر کدام را جداگانه مورد بررسی قرار میدهیم.
1- موقعیت جغرافیایی:
موقعیت جغرافیایی که شهر در آن استوار شده است سرآغاز شناخت جغرافیایی در محدوده محلی و ناحیه ای است که ما به کمک نقشه های متفاوت و به تبیین موقع و مکان جغرافیایی شهر پی می بریم.
موقعیت شهر با مجموعه ی داده های طبیعی و اقتصادی و انسانی موجود در فضای ناحیه ای که شهر در آن درست شده مشخص می شود. در قلمرو داده های طبیعی علاوه بر اهمیت گذرگاهی و معابر طبیعی مرز- تماس و برخورد دو ناحیه که از لحاظ مورفولوژیکی با هم مغایر هستند مورد توجه است. مقر و نشستگاه جغرافیایی شهر می تواند یکی از عوتمل توجیه کننده موقعیتی باشد که شهر از آن برخوردار است. مقر شهزر مکانی است که به مقتضای توپوگرافی محل به اشغال انسان ها در آمده و نطفه شهر از همان جا تکوین یافته و توسعه پیدا کرده است.
بنابراین انتخاب مکان و ارزیابی آن در رابطه با عوارض جغرافیایی محلی و محدود امکان پذیر است به علاوه در انتخاب مکان بیش از موقع جغرافیایی خواسته انسان و عمل انسانی است و اگر احیاناً مکان به طور اتفاقی برگزیده شود و همین انتخاب مکان به رغم آن که اتفاقی و یا بر مبنای فکر و اندیشه صورت گیرد توجیه کننده شرایط کنونی و آینده شهر است. انتخاب مکان جغرافیایی شهر و توسعه آن شرایط زمانی و ضرورت های تاریخی به ویژه امکانات تکنیکی نقش بسزایی دارد. چرا که در دوره تاریخی معین – عدم امکان دسترسی و دستیابی بر امکانات اقتصادی و تکنیکی موثر مکان جغرافیایی شهر بی حرکت و نازا و در دوره تاریخی دیگر به تبع بهره گیری از داده های اقتصادی و علمی و فنی رشد و توسعه شهر پویا خواهد شد. (فرید، 1384، ص 54)
به طور معمول هر شهر متاثر از شرایط و موقعیت استوار طبیعی ناحیه ای است که با آن در ارتباط است. در بیشتر موارد نقش آینده شهر ها با انتخاب مکان های ویژه طبیعی در نظر گرفته می شود به عنوان مثال شهر های نظامی با توپوگرافی محل یا رودخانه های اطراف هر کدام با توجه موقعیت جغرافیایی خاص خود برای اهدافی مشخص در نظر گرفته می شوند چون شناختن منطقه با مختصات جغرافیایی و عوارض طبیعی در سرنوشت و توسعه منطقه و شهر و رشد همه جانبه آن تاثیر بسزایی دارد.
بسیاری از صاحب نظران امور شهری به مساعدت موقعیت جغرافیایی برای پیدایش شهر ها تاکید داشتند در بسیاری از نواحی که موقعیت جغرافیایی مناسب بوده و باعث پیدایش کشاورزی و در آمد و افزایش جمعیّت و تقسیم کار و پیامد آن تمرکز قدرت و دیوان سالاری و ساخت مراکز دولتی و همه این ها نهایتاً منجر به پیدایش شهر و رونق آن شده است. ( شکوهی، 1371، ص 141 )
استقرار شهر ها در مرحله اول تحت تاثیر این موقعیت جغرافیایی و فضا های مجاور آن که عوامل زیادی از جمله شکل ناهمواری ها، کوه، دشت، رودخانه، جلگه و سواحل آن نقش تعیین کننده دارد به طوری که شکل گیری شهر ها از زمان پیدایش تحت تاثیر این عوامل طبیعی بوده است.
2 – توپوگرافی :
توپوگرافی شهر به عنوان عامل تسهیل کننده رشد و توسعه شهر عمل می کند و یا در کل به عنوان عامل مهار کننده رشد و توسعه و ابعاد آن اثر می گذارد و توپوگرافی در لغت به معنی شناخت ناهمواری های روی زمین از عنوان های مهم در مطالعات جغرافیایی است. تاثیرات ویژه توپوگرافی در مکان گزینی و استقرار فعالیت های اساسی شکل و ابعاد توسعه و جهات توسعه شهر ها تاثیر گذار است و یکی از موضوعات محوری در برنامه ریزی مربوط به توسعه فیزیکی محسوب می شود. اساساً یکی از شرایط موثر بر شکل گیری شهر وضعیت توپوگرافی و مورفولوژی زمین است انسان برای ایجاد شهر تمامی جوانب متعدد مختلف را بررسی می کند و با توجه به اهداف و آینده شهری مکان گزینی مناسبی را منظور خواهد کرد. و انسان در این بررسی علاوه بر توجه به نکاتی که چنین شناختی ایجاب می نماید و ضروری است که عملکرد تولیدی اثر بی چون چرایی در رشد و سرعت شکوفایی شهر داشته است. موقعیت جغرافیایی شهر به توسعه وسایل موتوری پیشرفته که زیر ساخت حیات جامعه شهری را تشکیل می دهد باید هماهنگی لازم را بدست آورد زیرا توپوگرافی مکان و جهت گیری ناهمواری های طبیعی و انسانی در حرکت و جابجایی جمعیت و رشد شهر رابطه تنگاتنگی دارد.
در توسعه و رشد شهر عوارض طبیعی و شیب موجود با بیش بینی آینده در هنگام سیل و بارندگی باید مشکل آفرین نباشد و مناطق مسکونی و تجاری و آموزشی. . . همه و همه باید با توجه به کارکرد ها و تناسب دسترسی و سیب برای رشد و توسعه شهر برنامه ریزی شود.
شکل و ناهمواری تاثیر زیادی در شیوه بهره برداری های مختلف از زمین وسیع اطراف دارد. پس از شناسایی مقدماتی و توجه به مراکز و حداقل ارتفاع میزان شیب و جهت و وضعیت کلی شبکه توپوگرافی باید یک برنامه ریزی مطلوب و با وضعیت مورد نظر انتخاب کرد. توپوگرافی معمولاً به دسته های مناطق جلگه ای، تپه ای، کوهستانی تقسیم می شود که هر کدام از آن ها می تواند بنا به موقعیت وشرایط خود در چگونگی رشد و توسعه تاثیر می گذارد معمولاًدر مناطق جلگه ای رشد و توسعه سریع و بدون هزینه های اضافی که مسئولان باید برای ارائه خدمات به شهروندان بپردازند اتفاق می افتد در مناطق کوهستانی به علت وجود ناهمواری های زیاد و شیب تند سرعت رشد و توسعه شهر به علت وجود این عوامل و مشکلات کند می شود. و معمولاً مسئولان و برنامه ریزان با توجه به این موانع و مشکلات موجود در زمینه رشد شهر تمامی جوانب را بررسی کرده وبهترین جارا برای ایجاد مراکز شهری و رشد آن در نظر می گیرند
3 – شیب :
میزان سربالایی یا سرازیری سطح زمین را شیب گویند و از جمله مسائلی است که برنامه ریزان و طراحان و مهندسان شهر باید مورد توجه قرار دهند. در هنگام تهیه نقشه ها جهت برنامه ریزی برای بدست آوردن درصد شیب و انتخاب بهترین موقعیت و شیب مناسب برای ایجاد و رشد و توسعه شهر با پیش بینی و آینده نگری باید دقت شود. ( جعفری، 1370، ص 27 )
بدون شناسایی و انتخاب شیب مناسب رشد و توسعه شهر دچار مشکلاتی شده و هزینه های گزافی جهت حل مشکلات پیش بینی نشده در پی خواهد داشت.
شیب و درصد آن در رشد وتوسعه شهر بسیار تاثیر گذار بوده و تمامی کاربرد ها را تحت تاثیر قرار می دهد در جاهایی که شیب بسیار کم بوده تقریباً زندگی سخت بوده و هدایت آب های سطحی و زاید شهر دچار مشکل شد و هزینه های زیادی را بوجود می آورند در مورد شهر چورزق با مراحعه و مصاحبه و مشاهده و تجزیه تحلیل آمار و اطلاعات بدست آمده در استقرار کاربری ها متوجه می شویم که بیشترین کاربری ها در شیب حدود 15 – 10 درجه ساخته شده زیرا در این درجه شیب ایجاد معابر و راه های ارتباطی جهت دسترسی شهروندان به تمامی نیاز ها نسبت به شیب خیلی کم و خیلی زیاد آسان بوده و هزینه های زیادی ندارد و رشد و توسعه شهر با اوج گرفتن شیب در شهر کاهش می یابد زیرا شیب زیاد هم مشکلا ت مخصوص خود را در همه زمینه ها دارد از هر 100 واحد ساخته شده بر طبق نمودار می توان نتیجه گرفت که شیب چگونه تاثیر میگذارد. پس شناخت شیب و درصد آن و استفاده از آن در تجزیه و تحلیل و مدیریت شهری ضروری است زیرا عدم شیب مناسب باعث نفوذ پذیری بیشتر آب در سطح شهر و مشکلات زیادی در زمینه دفع آب های سطحی زاید و رواناب های شهری بوجود می آورد و شیب بیش از حد نیز مشکلات مخصوص به خود به خصوص در زمینه ایجاد معابر و راه های ارتباطی و حمل و نقل شهری را به بار می آورد شیب را می توان به عنوان یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در زمینه رشد و توسعه فیزیکی شهر محسوب کرد.
4 – اقلیم :
شناخت اقلیم هر سرزمین عامل بسیار مهمی در زیست و تقسیم نواحی و جغرافیای زیستی بشر بشمار می رود شناخت اقلیم در اغلب فعالیت های انسان به منظور آزمایش سرزمین نخستین گام و ضروری ترین اقدام مطالعاتی تلقی می گردد. و برای تعریفو توضیح اقلیم به ناچار باید به توضیح هوا نیز بپردازیم.
" شرایط جوی موقت و معینی را که برای مدتی کوتاه در یک مکان معیت غالب می گردد هوا و میانگین دراز مدت این شرایط متغیر جوی را نیز اقلیم می گویند. " اقلیم یک منطقه مجموعه ای از میانگین های شرایط جوی دراز مدت برای آن منطقه است. بارندگی درجه حرارت – رطوبت – تابش – ساعات آفتابی – سرعت و شدت وزش باد و. . . . در یک منطقه وسیع و برای زمانی طولانی اقلیم یک منطقه بشمار می رود و برای شناسایی اقلیم دقیق یک منطقه وسیع باید تمام مدت ها را نظیر حداقل همه عناصر و حداکثر همه عناصر و میانگین آن ها را بکار برد و با شناسایی این عناصر در برنامه ریزی که بسیار مهم و ضوروری است می توان یک برنامه ریزی مناسب هم گام یا اقلیم منطقه که دچار مشکل نشود برای توسعه بهتر شهر در نظر گرفت. عرض جغرافیایی و یا نزدیکی یا دوری به دریا ها و ارتفاع و ناهمواری ها و یا غیره تفاوت می کند و تحت تاثیر همین عوامل طبیعی قرار می گردد. در بیان وضعیت اقلیم یک منطقه اطلاعاتی در مورد مسائلی ( نوع و مقدار دما و میانگین روزهای سرد و یخبندان و سرعت و جهت وزش باد و رطوبت ) در طول یک مدت طول حداقل یک دوره 3 ساله مطالعه و میانگین آن بدست آورد و بر اساس آن برنامه ریزی مطلوبی را پیش بینی نمود ( مطیعی لنگرودی، 1377، ص 124 ).
اقلیم منطقه با ایجاد مناطق شهری جدید و چگونگی اسقرار واحد های مسکونی و صنعتی و چگونگی جذب جمعیت و مهاجران جدید و اثرات زیست محیطی تعیین کننده می باشد.
مناطق صنعتی که در اطراف شهر ها ساخته می شود باید با بررسی اقلیم منطقه و جهت وزش باد و حرکت آب های سطحی صورت گیرد تا در آینده برای شهروندان و ساکنین مشکلاتی ایجاد ننماید.
ایجاد شهرک های صنعتی در اطراف شهر های باعث جذب جمعیت و مهاجران شده و این جمعیت جذب شده نیاز به خدمات و مناطق مسکونی جدیدی دارند کهدر این رابطه مسئولان و برنامه ریزان با یک پیش بینی و آینده نگری مطلوب بتوانند زمین های مناسب را حظف کرده و مناطق جدیدی را جهت وتوسعه در نظر بگیرند.
5 – خاک و آب :
کلید خاک های سطح زمین در نتیجه متلاشی شدنو خرد شدن سنگ های قشر – زمین به وجود می آید. تخریب آنها به دو صورت شیمیایی و فیزیکی صورت می گیرد. تشکیل خاکهای نواحی مرطوب ایران نظیر سواحل دریاها به دلیل فرسایش شیمیایی و در نواحی خشک و نیمه خشک به روش فیزیکی است. و زمانی میتوان به این مواد تخریب شدخ لفظ خاک را اطلاق کرد که مواد حاصله با مواد حاصله با مواد حاصله آلی و نپوسیده موجودات زنده و هوا و آب ترکیب خود و خاکها به غیر رنگ مختلف هرکدام برای فعالیت خاصی مناسب هستند که توسط متخصصان زمین شناسی مورد مطالعه قرار گرفته و با توجه به نتایج این مطالعات و انتخاب اراضی برای کاربری های مطلوب در نهایت با توجه به نتایج داده ها می توان یک مکان گزینی مناسبی با توجه به جنس خاک و کاربری مطلوب آن برای ساخت و رشد و توسعه شهری با توجه به تمام پیش بینیهای موجود برای ساخت و نیازمندی های – به شهر را در نظر می گیرند زیرا ساختار شهر علاوه بر اهمیت کاربری اراضی کشاورزی بر مسکونی باید طبق مطالعات زمین شناسی و جنس خاک در زمین برای مقابله با خطرات احتمالی آینده درنظر گرفته شود. زیرا خاک منطقه مواد تشکیل دهنده و شکل زمین آن منطقه را مشخص می کند و به تبع آن مطلوبیت خاک باعث جذب جمعیت و انتخاب مکانی برای تجمع و رشد آن به وجود آمدن شهر خواهد شد. درجه استحکام طبیعی زمین برای ایجاد مناطق صنعتی و خدمات زیربنایی و روبنایی جهت جمعیت و سرمایه برای رشد شهر تاثیر می گذارد.
بخش وسیعی از سرزمین ایران در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است در چنین شرایطی نزولات جوی تامین کننده آب مورد نیاز در زمین ما است و بیشتر آب مصرفی مورد نیاز کشور ما از منابع آب سطحی و زیرزمین به خصوص در شهرهاست. آب شهری قسمت بزرگی از علم هیدرولوژی است که به شناسایی حوضههای آبگیر مجاور شهری و ارتباط اراضی با شبکه و حوضه های آبریز و خطر سیل خیزی در مناطق شهری است.
وجود آب از دیرباز کلی از عوامل موثر در انتخاب مکان بسیاری از شهرها به شمار می آمده اما با گذشت زمان و افزایش جمعیت و توسعه صنایع تمرکز فعالیت های مختلف در شهر و نیاز همه آنها به آب از طرف و شکل جمع آوری آب های سطحی و فاضلاب ها از طرف دیگر مشکلاتی به وجود آورده است. بنابراین بررسی منابع آب شهر و توزیع بهینه آن در بین کاربری های مختلف و هدایت آنها زاید شهری به بهترین شیوه ممکن از اقدامات اساسی برنامه ریزی شهری محسوب می شود.
رشد سریع جمعیت شهرها در جریان نیم قرن گذشته و تمرکز واحدهای تولیدی در شهرها باعث افزایش مصرف سرانه روزانه آب به خصوص در شهرهای صنعتی شده است. بر این اساس تامین آب شهر و توزیع آن و متقابلاً دفع آبهای اضافی به بیرون از محدوده شهرها از مسائل مهم رفاهی شهرهای امروزی است و در برخی از موارد آب مصرفی بسیاری از شهرهای صنعتی از مناطق دور بر تدارک دیده می شود هزینه ای چند برابری پیش بینی شده بر دولت و شهر تحمیل نمایند.
آب در تعیین مکان ابجاد شهرها نقش مهمی را ایفا می کند شهرها در آغاز در مسیر و جریان های آب ایجاد شده اند. تاثیر بر میزان و کیفیت آن نیز بستگی دارد و روش استفاده از آن نیز بسیار تاثیرگذار است.
هرچه قدر میزان دبی آب زیاد شده و کیفیت آن مناسب باشد، مطمئناً تقاضا برای زیاد شده مردم می توانند با استفاده از این آب در قسمت های مختلف شهری به خصوص کشاورزی بتوانند برای خود درآمد مناسب کسب کرده و این باغث رشد جمعیت و رشد شهر خواهد شد. یکی دیگر از مسائل مهمی در قسمت تاثیر آب، چگونگی استفاده از این آب می باشد که در بشتر موارد با استفاده از روش های سنتی قسمت اعظم آب را هدر داده و دیگر نمی توانیم استفاده بهینه داشته باشیم. استفاده مناسب با روش های جدید کمبود آب را برطرف ساخته و مردم زیادی می توانند از این آب برای فعالیت های مختلف بهره گیرند که این موضوع نیز به نوبه خود تاثیر زیادی در رشد و توسعه شهر می گذارد. مشخصات رواناب و کیفیت آب از موضوعات مهم در مطالعات هیدرولوژی در بخش برنامه ریزی برای انتخاب مکان شهر محسوب می شود. و در شهر استفاده از آب شامل مصارف خانگی، آبیاری و استفاده صنعتی است. هر نوع کمبود آب و میزان آن باید بررسی شود و راه حل های ممکن ارائه گردد برای پیش بینی مصارف آینده باید برآوردهایی در مورد رشد جمعیت و توسعه شهر و صنعت انجام گیرد.
6 – پوشش گیاهی
پوشش گیاهی توان های محیطی نقش پرارزشی را در زندگی انسانها بر عهده دارد. در طول تاریخ زندگی انسان وابسته به پوشش گیاهی و جنگل و توان های محیطی طبیعی بوده است. بهره برداری های مختلف از جنگل ها سبب جذب جمعیت به این نواحی می شود. در گذشته و تا به حال استفاده های مختلف از جنگل و توان های آن شده است در قدیم زندگی بدان وابسته بود و امروزه به ویژه جمعیت شهری به محض یافتن اوقات فراغت به سوی جنگل ها و فضاهای سبز روی می آورد زیرا علاوه بر ارزش اقتصادی دارای ارزش اجتماعی و فرهنگی نیز می باشد. هر مسافری در مسیر جاده های شمال شاهد فعالیت بسیاری از افراد مشاغل وابسته به پوشش گیاهی است.
در نواحی جنگل و دارای پوشش گیاهی نزولات جوی در خاک نفوذ نموده و عامل تغذیه منابع آب های زیرزمینی می گردد. یعنی پوشش گیاهی در نفوذ آب و جلوگیری از جریان سطحی بسیار موثر است رابطه بین جنگل و پوشش گیاهی یک ناحیه و فرسایش خاک وجود دارد. پوشش گیاهی در تعدیل آب و هوا بسیار موثر است. بنابراین جنگل و پوشش گیاهی در زمینه های مختلف دارای ارزشی است. انسان خسته از آلودگی و هیاهوی شهری به این نواحی پناه می برد. و به استراحت می پردازد و این جزیی از ارزش انتهای بر پوشش گیاهی مناسب و فضای سبز می باشد.
توپوگرافی، ارتفاع با شیب و اقلیم، خاک و آب و روابط میان آنها موجب تنوع پوشش گیاهی شده می تواند باعث به وجود آمدن پوشش گیاهی متفاوتی به وجود آوردند.
گیاهان ودرختان زراعی، پوشش علفی، پوشش گیاهی هستند که در یک منطقه مناسب می تواند به وجود آید و هوای مناسب و عدم سرما و گرمای طاقت فرسا باعث رشد گیاهان بومی متعددی در این شهر و حومه آن شده است. که چون اقتصاد شهر بر پایه کشاورزی بوده بیشتر مردم با فعالیت در این بخش زندگی خود را از این راه تامین می کنند.
پوشش گیاهی مناسب باعث رشد و کشاورزی و دامداری می شود. و این باعث رشد اقتصاد و بالا رفتن سطح رفاه شهروندان شده و مردم ساکن می توانند از اینکه در این شهر ساکن هستند احساس رضایتمندی کنند پس پوشش گیاهی و نوع گیاهان موجود در شهر و اطراف آنها می تواند نقش بسیار مهمی را ایفا کنند. پوشش گیاهی ضامن حیات هر سرزمین است و شدیداً تحت تاثیر توپوگرافی منطقه قرار دارد. تشخیص و تعیین گونه های گیاهی و جنگل ها و گونه های خوراکی و تراکم و درصد تراکم پوشش گیاهی به قابلیت و مطلوبیت منطقه جهت مکان گزینی انسان و استقرار آنها در منطقه کمک می کند و در دوره های گذشته اولین پارامتر برای سکونت به شمار می رفت.
7 – زمین شناسی :
برای مطالعه و مکان گزینی و ایجاد یک شهر باید طبیعت و ساختمان زمین یعنی سرشت و وضع استقرار سنگ های تشکیل دهنده ناهمواری ها را باید تفسیر نمود که باید متخصصان مربوطبه مطالعات وسیع و جدی بر روی آن متمرکز نمایند تا اطلاعات مربوط به زمین شناسی در منطقه به دست آوردن و در جهت مطلوب بودن نتایج خود را در اختیار مسئولان و برنامه ریزان مربوطه قرار دهند تا دراین راستا بتوانند با توجه به شناسایی زمین و جنس خاک و بهره وری آن نوع و مقاومت سنگ و خاک و ساختمان آن و اطلاعات در مورد لایه های مختلف زمین برای انتخاب کاربری مسکونی با پیش بینی های لازم برای آینده شهر برنامه ریزی کرده و یک شهر مطلوب و ایده آل ایجاد کرد از آن جا که وقوع اغلب زمین لرزه ها با فعالیت گسل ها مرتبط است بررسی عملکرد گسل ها و شناسایی آن ها با به کارگیری روش ها مبتنی بر روابط علمی در اولویت کار زمین شناسان قرار گیرد و با بررسی آثار به جا مانده از فعالیت گسل ها در گذشته و ویژگی های زمین شناسی می توان برای پیش بینی و نوع چگونگی فعالیت آتی گسل ها استفاده نمود که همه و همه در حیطه کار و فعالیت زمین شناسان قرار دارد که با مطالعات نتایج خود را در اختیار مسئولان ذیربط قرار دهند. رشد و توسعه شهر با شناختن ساختمان زمین جنس خاک و مقاومت آن تغییر می کند خاک های سست باعث از بین رفتن سریع ساختمان ها و سایر کاربرها می شود. و یا با شناخت ساختمان داخل زمین ما باید تقریباً هیچ نوع کاربری را بر روی گسل ها ایجاد ننماییم را باعث هدر رفتن سرمایه می شود. و برعکس هرجا که ساختمان زمین مناسب برای استقرار کاربری ها می شود رشد و توسعه در این مناطق خیلی سریع اتفاق می افتد. نوع خاک و جنس آن و فعالیت در روی آن در همه زمین ها باعث جذب جمعیت و مهاجران و رشد شهر خواهد شد.
8- ژئومورفولوژی
فرآیند های ژئومورفولوژیکی زمین همواره ناشی از نیروهای فیزیکی، شیمیایی و یا بیولوزیکی هستند که در سطح زمین تغییراتی ایجاد می کنند. در نتیجه این فرآیند تغییر شکل های مختلفی را در سطح زمین بوجود میآورد. فرآیندهای موفرولوژیکی در حقیقت نیروهای طبیعی هستند که می توانند در موارد و عناصر تشکیل دهنده سطح زمین تغییر شکل ایجاد نماید. فرآیندهای موفرولوژیکی عبارتند از : هوای ساکن، بادها، ابرها، صاعقه، باران، برف، یخچال، آبهای روان و آبهای ساکن مانند: دریاچه ها، دریاها و اقیانوس ها، همچنین آتشفشان ها و زلزله. . . هستند.
2-1-2-عوامل جغرافیایی انسانی
– عوامل اقتصادی:
هدف از مطالعات اقتصادی یافت و شناخت بیشتر اقتصادی در شهر و بررسی میزان و چگونگی تاثیر اقتصادی بر الگو و روش کاربری زمین در این شهر است. در بررسی چگونگی اثر گذاری تحولات اقتصادی در شکل گیری آتی شهر نه تنها میزان و اندازه آنها بلکه شعاع تاثیر گذار نیز باید مدنظر قرارگیرد. و چگونگی آن در تعیین و محاسبه کاربری ها لحاظ شود.
انجام دادن مطالعات اقتصادی آگاهی ازترکیب وارزیابی حیات اقتصادی و پیش بینی وضعیت آینده اقتصادی است. تا از این طریق بتوان رشد و توسعه منطقه ای پیش بینی کرد. ودر این مطالعه باید اشتغال-درآمد میزان نیاز به فضا برای فعالیت های مهم اقتصادی مشخص شود.
براساس تحقیقات انجام شده بازده تولید درمادر شهر بزرگ بیشتر ازشهرهای میانی است بدین سان به موازات افزایش جمعیت شهری و سمایه گذاری بیشتر درشهرها میزان بازده و به تبع آن در آمد و وابستگی های آن افزایش یافته ودرنهایت منطقه و انتخاب مکان برای ساخت شهر باید فاکتور ها و پارامترهای لازم اقتصادی بنا به نیاز شهر را داشته باشد تا بتواند درآینده تمام نیازمندیهای یک شهرکامل با جمعیت فراوان آن راتامین کند(مطیعی لنگرودی، 1377، ص 39)
در قابلیت اقتصادی منطق برای یک شهر عوامل زیادی از جمله سیاست و برنامه ریزی حکومت امکانات و تاسیسات بالقوه و بالفعل لازم برای ساخت شهر جهت صدور کالا و جذب سرمایه و نقش مرکز ناحیه را داشته باشد تا بتوان برای منطقه با این داده ها و تاسیس یک شهر جدید برنامه ریزس مناسبی را انتخاب کرد. ایجاد انگیزه بین افراد باعث سودمند شدن تجات می شود و صرفه جویی ها به جای تمرکز سرمایه در دست افراد به صورت کارخانه های انبوه در می آید و تجمع سرمایه که عامل گرد هم آمدن فعالیت های اقتصادی در یک منطقه خاص است و باعث رشد و تسعه فیزیکی شهر می شود (صباغ کرمانی، 1380، ص 15)
نقش اقتصادی غالب و نقش شهر را در اقتصاد محلی – منطقه ای تعیین می کند و پایه اصلی مطالعات شهرسازی و طراحی شهری بر اساس اشتغال جمعیت و درآمد آنها و نهایتاً میزان نیاز آنها به فضا مشخص میشود. (شیعه – 1380 – ص 116)
سرنوشت هر شهر بر اساس میزان و چگونگی فعالیت های تولیدی و درآمد زایی آنها معلوم می شود.
زیرا تولید و توزیع کالاها و خدمات باعث ایجاد اشتغال شده و موجب مهاجرت افراد به محل کار می شود پس طبیعی است که عامل اقتصادی را مترادف با نیاز بیشتر به زمین برای هر نوع فعالیت های اقتصادی دانست. (هوشیار – 1383 – ص 24)
معمولاً شهرهایی که دارای پایه اقتصادی قوی هستند تمایل زیاد به بزرگ شدن دارند در مراحل اولیه توسعه اقتصادی، تمرکز شهری (نظریه مرکز – پیرامون) افزایش می یابد زیرا منابع و امکانات به طور فزاینده ای به ما در شهر جریان دارد، در حالی که سطوح پیشرفته ما در شهرها رشد خود را از دست داده و شهرهای متوسط توسعه می یابد. (فرید 1375 – ص 257)
-عوامل سیاسی – اداری :
یکی دیگر از عوامل موثر بر رشد شهر عامل سیاسی تصمیمات و سیاست های مسئولان محلی و سیاسی و سرمایه گذاری در شهر که نتیجه ان در کیفیت زندگی و درآمد و رشد شهر تاکید دارد می باشد در هر شهرها عامل سیاسی که باعث انباشت سرمایه و اقتصاد یک جا می باشد اثر می گذارد و باعث کارکردهای مختلف شهر در همه زمینه ها و جذب جمعیت مهاجر پذیری و درآمد و رفاه بهتر در ارتباط با رشد و توسعه شهر می باشد. سرمایه گذاری در داخل و ارتباط با مسائل شهری از قبیل احداث بزرگ راه – ساختمان – دانشگاه – بیمارستان و غیره و به دست آوردن سود کافی سیل جمعیت به سوی شهر را باعث می شود و به تبع آن رشد سریع شهر باعث تغییر کاربری زمین های اطراف رشد و توسعه فیزیکی شهر را باعث می شود. بدین ترتیب مرکزیت اداری، سیاسی وسیع واحدهای مربوط به آن در یک منطقه در توسعه جمعیت و ثبات آن و سکونت گاه تاثیر دارد و این منطقه با مدیریت و سامانه و ارائه خدمات مورد نیاز باعث جذب نیرو و سرمایه شده و با جذب سرمایه بیشتر وضع و امکانات رفاهی و آموزشی بهبود می یابد. و مشاغل جدید به ویژه در قسمت ساختمان سازی به وجود امده و مردم از اطراف به جهت یافتن شغل و درآمد بیشتر با جذب به شهر و در نتیجه رشد و توسعه فیزیکی و اجتماعی و اقتصادی شهر می شود.
عامل سیاسی در زمینه نقش دولتها و سازمان های وابسته به آن به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در زمینه رشد شهرها محسوب می شود. امروزه نقش دولتها در فضاسازی جغرافیایی که در مطالعات جغرافیایی فراموش شده بود از عوامل تعیین کننده محسوب می شود در زمینه های جغرافیایی به ویژه جغرافیایی شهری بر آن تاکید میشود (شکوهی 1373 – ص 347 )
قرن 20 قرن قدرت یابی دولت ها و گسترش نقشه های آن ها است – در اقتصاد برنامه ریزی شده متمرکز دولت به عنوان بازیگر اصلی در امور اجتماعی – اقتصادی محسوب می شود و در کشور های سرمایه داری هزینه های فزاینده رفاه اجتماعی و مرز های عملکردی دولت ها را بسیار وسعت بخشید. از اینرو در بیشتر جوامع سرمایه داری دولت در امور رفاهی نقش اصلی بر عهده دارد. ( شکوهی، 1373، ص 366 )
نقش دولت ها و تصمیمات سیاسی و اقتصادی آن ها شبیه به متمرکز بودن یا نبودن امور سیاسی و اجتماعی کشور ها اثرات خارجی زیادی را از خود بر جای می گذارد. در نظام سرمایه داری نقش دولت در رشد شهر ها چشمگیر نبوده اما در اقتصاد برنامه ریزی شهده دولت مهم ترین نقش را دارد. آن ها سیاست های اقتصادی را تعیین می کنند و سرمایه رادر مسیر تعیین کننده بکار می گیرند در نتیجه از توسعه شهر های بسیار بزرگ جلوگیری می کنند و در نواحی نا مساعد حقوق و دستمزد بیش تری می پردازند و به توسعه شهری میانی و کوچک اولویت می دهد. ( شکوهی، 1373، ص 339 )
بنابراین دولت ها به خصوص با دو اهرم سیاسی و اقتصادی به ویژه در قرن حاضر در شکل گیری و توسعه شهر ها موثر بوده اند شهر ها را به عنوان مهم ترین نمود فضایی سکونت گاه انسانی در سطح زمین تحت تاثیر خود قرار داده و در رشد و توسعه شهر ها موثر بوده اند.
-عوامل اجتماعی :
یکی دیگر از عوامل مهم که در استقرار و رشد و پویایی شهر تاثیر دارد عوامل اجتماعی و نوع کاربری زمین در راستای افزایش خدمات و تسهیلات برای عموم شهروندان سعی و تلاش برای از بین بردن نابرابری موجود در استفاده از زمین شهر تقویت و از بین تبعیض هایی که در طول زمان رشد شهر به وجود می آید. بهسازی قسمت های قدیمی شهر و محله هایی که برای شهروندان هویت محله ای ایجاد می کند ایجاد مناطق و مرکزی جهت بالا بردن سطح رفاه شهروندان و گذراندن بهتر اوقات فراغت و لذت و رضایت شهروندان را جلب کرده است. اقدام فعالیت های عمرانی در جهت کیفیت استفاده از امکانات موجود در شهر و بالا بردن کیفیت بنا های ساختمانی و اهمیت دادن به زیباسازی شهر و اطراف آن و توجه به توان های محیطی و طبیعی و انتخاب آن ها که از جذب جمعیت مهاجران جدید و رشد دادن این استعداد های بالقوه و توسعه راه های ارتباطی در مجاورت این توان ها در جهت استفاده از آن ها و سرمایه گذاری در این قسمت که همه و همه در جهت رشد و توسعه فیزیکی شهر نقش بسزایی را ایفا می کنند.
2-2- رواناب
هرگاه شدت بارندگی از ظرفیت نفوذ آب به داخل خاک بیشتر باشد. بخشی از آب حاصله از بارندگی در سطح حوضه باقی می ماند. این آب پس از پرکردن گودیهای سطح زمین در امتداد شیب جریان پیدا کرده و از طریق شبکه آبراهه ها و سپس رودخانه اصلی از حوضه خارج می گردد. به این بخش از بارندگی که می توان مقدار ان را در رودخانه اندازه گیری کرد رواناب سطحی می گویند (علیزاده, 1377، ص368).
2-3- سیلاب
پدیده سیل یکی از رویدادهای حدی هیدرواقلیمی و از جدی ترین بلایایی طبیعی است که جوامع بشری مورد تهدید قرار می دهد. فراروانی وقوع سیل در چند دهه اخیر باعث شده که اکثر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلابهای ادواری و مخرب قرار گیرد و تلفات جانی و مالی سیل به نحو چشمگیری افزایش یابد. در بحثهای کارشناسی یکی از علل افزایشش سیل کاهش نزولات جوی جامع و یا تغییر نزولات جامد به مایع در اثر تغییرات اقلیمی عنوان می شود اما افزایش جمعیت همراه با ضعف برنامه رریزی برای بهره برداری از زمین، تخریب جنگلها و مراتع، توسعه سطوح غیر قابل نفوذ سبب شده تا در حوضه های آبخیز، آب کمتری به زمین نفوذ کرده و سریعتری به طرف پایین دست جریان پیدا کند. در نتیجه سیلها فراوانتر، شدیتر، و ناگهانی تر شده و مردم بیشتری از سیلهای شدید تری آسب می بینند. گرچه وقوع سیلابها رابطه تنگاتنگی با بارندگی دارند اما از آنجا که در حال حاضر برای جلوگیری و یا کاهش بروز سیل نمی توان در عوامل و عناصر جوی تغییری ایجاد نمود لذا باید در جستجوی روشهای بود که با مدیریت آنها بتوان تا حدی شدت و فراوانی سیل را کاهش داد.
2-3-1-سیلاب شهری
با تغییر کاربری اراضی از مزارع و جنگل به خیابان و ساختمان، قدرت جذب باران توسط زمین کم می شود. اراضی شهر ی 2 تا 6 برابر رواناب بیشتر نسبت به اراضی بکر و طبیعی تولید می کنند (بهبهانی و همکاران، 1375، ص21).
در زمان وقوع سیلاب شهری خیابان ها و کوچه های شهر به مجرا ها و مسیل های پر سرعتی تبدیل میشوند که می توانند زندگی شهری را مختل کرده و موجب خسارات فراوانی گردند. بطور کلی سیلابهایی که در شهرها رخ می دهند. خسارات ناشی از آن را به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می کنند.
2-3-2- سیل ناگهانی شهر
عدم لایروبی انهار و رودخانه های داخلی شهری از یک طرف از بین بردن نفوذ پذیری آب در خاک در داخل شهرها که عموما از آسفالت می باشد و توسط خاک و زباله عموما انباشته می گردد از جمله عواملی است که سیل های شهری را ایجاد می نماید.
2-4- مهمترین خسارات سیل
تخریب پلها، تخریب جادهها، تخریب زمینهای کشاورزی، تخریب چاهها و قناتها و تخریب بندها و سدها، تخریب منازل مسکونی ازدیاد ناقلین (مالاریا)، آلودگی آب، از بین رفتن محصولات و حیوانات اهلی (سوء تغذیه) آسیب به مکانهای بهداشتی و ارتباطی.
زیانهای ناشی از سیل مربوط به پوشیده شدن زمین از آب و نیز فشار خود آب است. سیل ممکن است لولههای آب یا فاضلا را جابهجا کند. در یک مورد، 5 کیلومتر از یک لوله 90 سانتیمتری آب را سیل با خود برده است.
ممکن است تاسیسات تصفیه آب و تلمبه خانهها زیر آب فرو روند و گل و لای داخل تلمبهها، موتورها و سایر تجهیزات شوند که این امر سبب تعمیرات گران و وقتگیری خواهد شد. آسیب ساختمانهای محافظ چاهها و چشمهها ممکن است منجر به آلودگی آب آشامیدنی شود. تاسیسات تصفیه فاضلاب و لولههای خروج فاضلاب بیشتردر معرض صدمات سیل قرار میگیرد. پس زدن آب در لولههای فاضلاب بیشتر در معرض صدمات سیل قرار میگیرند. پس زدن آب در لولههای فاضلاب سبب سرریز شدن آدمروها، مخازن فضولات و چاههای فاضلاب میشود. به علت بالا آمدن سطح آب انواع زباله در نقاط مختلف پخش میشوند که جمعآوری و دفع آنها مشکل مهمی ایجاد میکند. جمع شدن زباه و فضولات سبب افزایش مگس و جوندگان میشود. دفن مردگان و زیر خاک کردن لاشه حیوانات مرده مواقعی مشکل فوری و مهمی را به وجود میآورد.
شگفت این که هنگام وقوع سیل خطر آتشسوزی نیز افزایش مییابد. بالا آمدن سطح آب ممکن است سبب واژگون شدن مخازن نفت یا بنزین شود و یا ورود آب به مخازن برگ مواد سوتی سبب پخش شدن آنها در منطقه وسیعی گردد. اگر جرقهای به این مواد سوختی برسد آتش به سرعت همه جا را فرا میگیرد، زیرا اشغال شناور در سطح آب و سایر اشیاء معمولاً همگی مواد قابل اشتغالاند. گاه اتصال در شبکه برق ساختمانهایی که زیر آب رفتهاند، باعث آتشسوزی و برقگرفتگی میشود. تاسیسات بهسازی مناطق ساحلی ممکن است به هنگام هجوم این امواج ویران شوند و یا در اثر شسته شدن زمین و فرو ریختن آن، در معرض صدمه قرار گیرند.
2-5- عوامل موثر در بروز سیلاب
عوامل بروز سیل را می توان بطور کلی به سه دسته اقلیمی، خصوصیات فیزیکی و فعالیتهای انسانی تقسیم کرد. علت اصلی وقوع سیل بارش می باشد. خصوصیات فیزیکی حوضه ها باعث می شودکه حجم زیادی از بارندگی به رواناب تبدیل گردد.
1- عوامل اقلیمی:
این عوامل شامل موارد زیر می باشد.
بارندگی بیش از اندازه، رگبارهای سیکلونی، بارش با شدت زیاددر حوضه های کوچک مقیاس، بارش و ذوب برف می باشد.
2- خصوصیات فیزیکی حوضه ها
میزان رطوبت خاک، سطح آب زیر زمینی پیش از باران، آهنگ نفوذ طبیعی، نفوذ ناپذیری سنگهای تشکیل دهنده حوضه، نوع و شکل هندسی حوضه می باشد.
3- فعالیتهای انسانی
از جمله فعالیتهای انسانی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
تغییر کاربری اراضی رواناب را افزایش می دهد
تجاوز به حریم رودخانه ها مانع جریان می شود
زهکشی در بالادست پیکهای سیل را افزایش می دهد
تغییر اقلیم بر فراوانی و بزرگی بارش ها و سیل ها تاثیر می گذارد
در واقع فشار جمعیت توسعه زیستی، که همراه با سود خالص اقتصادی است. از راههای نفوذ سیل در یک مکان جغرافیایی است. چگونه انسان به وقوع سیل کمک می کند؟ مسیر عبور آب یک جریان طبیعی است و سیل رودخانه ای نیز یک خطر همیشگی است زمانی تبدیل به یک سانحه می گردد که انسان مسیر آن را اشغال نماید. در نتیجه افزایش جمعیت در یک ناحیه محدود، امکان وقوع سیل را به چند برابر می رساند. امکانات حفاظتی، امکان وقوع را به صفر نمی رساند بلکه با افزایش فشار به آب صدمات تخریبی آن بسیار بالا می رود، از بین بردن جنگلها در واقع از بین بردن کاهش جذب آب توسط خاک است. در نتیجه امکان وقوع سیل بالا می رود. تخریب عرصه مرتع، جنگل، افزایش جاده، ساختمان و توسعه شهر و کاربری نادرست اراضی از عوامل عمده انسانی و مصنوعی سیل می باشد(لطفی، 1390، ص 289).
2-6- پیش بینی سیل
هدف از پیش بینی سیل برآورد دبی جریان و سطح سیلابی است که در یک دوره بازگشت مشخص (مثلا در یک دوره 25، 50 یا 100 ساله) احتمال وقوع آن وجود دارد. نتایج این پیش بینی که سیلاب طراحی نام دارد، به عنوان مبنایی برای انتخاب روشهای مقابله با سیل مورد استفاده قرار می گیرد. سیلاب طراحی معمولا بر مبنای هزینه لازم برای کنترل آن و میزان ریسک و خطری که تخریب سیستم کنترل سیلاب پیشنهادی برای جان انسانها دارد، انتخاب می شود.
در مواردی که گسیختگی سازه آبی منجر به از دست رفتن جان انسانها و اموال زیادی بشود، طراحی بر مبنای سیلابها با احتمال رخداد کمتر و دوره بازگشت طولانی تر، مثلا سیلاب 1000 ساله و حتی بیشتر، انجام می شود. سطح گسترش و ارتفاع این سیلابها بیش از سیلابهایی است که از احتمال رخداد بیشتری برخور دارند. پیش بینی سیلاب طراحی به دو صورت تحلیلی و زمین شناسی انجام می شود که اغلب مکمل یکدیگرند. عواملی که برای پیش بینی تحلیلی سیلاب مورد توجه قرار می گیرند شامل موارد زیر است.
1. بررسی توپوگرافی بخشی از حوضه آبریز که جریان آب را به منطقه مورد مطالعه تامین می کند.
2. تعیین نوع پوشش سطح زمین (سنگ، خاک، گیاهان)، جهت تخمین نسبت آب جاری شده به آب نفوذی و تبخیرشده.
3. تعیین بزرگترین رگبار و بارندگی محتمل با توجه به داده های موجود.
4. توجه به فصل، زیرا شرایطی مثل اشباع بودن زمین از آب یا پوشیده بودن سطح آن از برف تاثیر مستقیمی بر جریان سطحی آب دارند.
5. تعیین ظرفیت ذخیره بستر اصلی رود و دشت سیلابی اطراف آن، تغییرات احتمالی در ظرفیت ذخیره بخشهای پائین رود در آینده نیز مورد توجه قرار گیرد.
2-7- اهمیت پیش بینی وقوع سیل
اطلاع از چگونگی جریان، حجم، شدت، مدت، مکان و بالاخره زمان وقوع سیلها اهمیت ویژه ای در طراحی و نگهداری سازه های مهندسی، مخصوصا تاسیسات آبی و همچنین پیش بینی خطرات و زیانهای احتمالی ناشی از سیل دارد. به دلیل شرایط آب و هوایی کشورمان سیلابها، چه از نوع بهاره و ناشی از ذوب برف باشند و چه از نوع ناگهانی ناشی از رگبار، بخش عمده ای از جریان سطحی اغلب رودهای حوضه مرکزی را تشکیل می دهد.
اندازه گیری دبی رودها در کشور ما از 40 سال پیش و ابتدا از رودخانه های اطراف تهران آغاز شد. شبکه ایستگاههای اندازه گیری سطح آب و مقدار جریان رودهای کشور (شبکه هیدرومتری)، در حال حاضر دارای 870 ایستگاه است که بخشی از آن فعال است. شبکه آب شناسی کشور شامل ایستگاههای اندازه گیری آب، تبخیر، باران، برف و آزمایشگاههای تعیین کیفیت آب و رسوب زیر نظر دفتر بررسیهای منابع آب وزارت نیرو اداره می شود. معمولاً سیل در اثر عوامل زیر ایجاد میشود:
1. ریزش سریع نزولات آسمانی و عدم گنجایش محل نزول.
2. عدم نفوذپذیری زمین محل و ذوب سریع برفها.
3. عدم گنجایش و عدم طراحی صحیح مسیر رودخانه و سیلها
4. عدم استفاده از سیل بند و دیوارهای محافظ در مناطق سیلخیز
5. عدم گنجایش صخرهها و جویها جهت عبور آب درمناطق شهری و مسدود شدن رودخانه به علت ریزش کوه
6. عدم لایروبی رودخانه و تجمع رسوبات سنگین و غیرطبیعی پشت سدها.
7. خرابی سیلبندها، سدها و مخازن آب.
2-8- فرایندایمن سازی
فرایند ایمن سازی شامل انواع اقداماتی است که پیش از وقوع حادثه و برای کنترل و کاهش خسارات جانی و مالی احتمالی ناشی از بروز سیل انجام می گیرد. فرایند ایمن سازی به دو صورت توصیه های قبل از وقوع سیل و بعد از وقوع سیل مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرند.
2-8-1 – توصیه های قبـل از بـروز سیل
همان طور که می دانیم سیل از بلایای طبیعی است که همه ساله در گوشه و کنار دنیا اتفاق می افتد و باعث خسارت های مالی و جانی زیادی می شود.
دستورالعمل مقابله با این گونه موارد اضطراری، به شرح زیر است:
اصل بهداشت روانی عبارت است از حفظ خونسردی و همدلی با دیگران توام با امید به خداوند سبحان. این نکته را هرگز فراموش نکنید.
هشدار سیل در رسانه ها، به معنای آن است که سیل جاری شده است یا جاری خواهد شد، لذا از قبل آماده باشید.
همواره کیف امداد و نجات هلال احمر را در منزل آماده داشته باشید.
از منابع مختلف از جمله رادیو و تلویزیون و سایر وسایل ارتباطی، مانند بی سیم و پایگاه انتظامی، اطلاعات و آگاهی های لازم را دریافت کنید.
برای زمان وقوع سیل، در منبعی آب سالم ذخیره کنید.
در مناطق سیل خیز، تامین جانی و مالی در برابر زیان های احتمالی ضروری است، بنابراین، بهتر است اسناد و اوراق بهادار را در جعبه ای مطمئن قرار دهید.
در نظر داشته باشید اگر به شما گفته شود منزل را تخلیه کنید، به چه جاهایی می توانید بروید. بنابراین از قبل چند مکان را انتخاب کنید.
همواره کمی بنزین در باک اتومبیل داشته باشید زیرا ممکن است مجبور شوید خانه را ترک کنید.
با مناطق سیل خیز آشنا شوید. برای اطلاعات بیشتر می توانید با مرکز هلال احمر محل خودتان تماس بگیرید.
تابلو برق را در طبقات فوقانی ساختمان جاسازی کنید.
خانواده و اموالتان را در برابر سیل بیمه کنید.
از ساختن خانه یا محل کار خود در مکان هایی که خطر سیل آنجا را تهدید می کند خودداری کنید.
به تعداد کافی آجر و گونی و به مقدار کافی شن و ماسه در منزل داشته باشید.
اسناد، کاغذها و اسکناسهای خود را در کیسه های پلاستیکی و در مکانی امن نگهداری کنید.
چنانچه ورودی های منزل یا پنجره ها در معرض خطر سیل هستند، لبه های آنها را با کیسه های شن و ماسه بپوشانید.
فرشها و اشیایی گرانقیمت را به طبقات بالاتر و یا سطوح مرتفع منتقل نمایید.
ظروف پلاستیکی، سینک ظرفشویی و وان یا زیردوشی حمام را با آب سرد تمیز پر کنید.
از آجرها برای بالا بردن سطح اثاث منزل استفاده کنید.
سریعترین وایمن ترین راه رسیدن به نزدیکترین نقطه مرتفع درمحل سکونت خود را همیشه درنظر داشته باشید.
همیشه رادیوی باتری دار، چراغ قوه با باتری وکیف کمکهـای اولیـه دردسـترس داشته باشید
فراهم نمودن آب خوراکی و غذای کنسرو شده دربعضی از شرایط جان شما را نجات می دهد
تهیه کیـسه های شن جهت جلوگیری از ورود آب به منزل الزامی است
توصیه هایی برای دستگاه های اجرایی جهت پیشگیری و مقابله با سیل :
مجهز نمودن بعضی از مراکز مهم مانند مراکز درمانی به جنراتـور تولید برق ضروری است
لزوم رعایت اصول و ضوابط مهندسی رودخانه در احداث پلها مطابق استاندارد.
مطالعه و اجرای طرحهای سیستم هشدار سیل (مناطق پرجمعیت، کوهستانی و رودخانههای بزرگ).
حفاظت و جلوگیری از دخل و تصرف غیرمجاز در بستر رودخانهها و مسیلها.
پاکسازی و دفع انباشتههای طبیعی و مصنوعی در محدوده پلها و زیرگذرها با هماهنگی شرکتهای آب منطقهای.
لزوم استفاده از کارشناسان شرکتهای آب منطقهای در هنگام بروز سیلاب به منظور ثبت آمار و خسارات سیلاب و یکنواختسازی آمار و اطلاعات و استفاده از نظرات کارشناسی شرکتهای آب منطقهای در زمینه تحلیل علل بروز و تشدید سیل و چگونگی مقابله و کاهش خسارات در حین وقوع سیل.
نصب تابلوهای هشدار سیل در مسیر رودخانههای سیل خیز (در نقاط خاص و مهم و با توجه به شرایط رودخانهها و مسیر سیلها).
ایجاد نظام هشدار و مدیریت سیل (حوزههای کوچک و پرجمعیت کوهستانی – مناطق شهری – رودخانههای بزرگ).
لزوم به کارگیری و توسعه نقش بیمه در سرمایهگذاری طرحهای پیشگیری و جبران خسارات ناشی از سیل.
ارایه خدمات آموزش عمومی از طریق جمعیت هلالاحمر، آموزش و پرورش و رسانههای عمومی با هماهنگی کمیتههای فرعی پیشگیری از سیل در استانها.
اصلاح بستر رودخانهها:
الف) عریض کردن بستر رودخانه
ب) عمیق کردن در اثر لایروبی
ت) عریان کردن رودخانه از نباتات
ث) تسطیح رودخانهها
ج) تصحیح مسیر برای کم کردن طول رودخانه
ایجاد سیل برگردان:
الف) ایجاد دیوارهها در کنار رودخانهها.
ب) کندن کانالهای عرضی و موانع در مسیر سیل.
پ) منحرف کردن آبهای تجمع شده به مناطق دیگر.
ت) ایجاد سیل شکن در درهها برای جلوگیری از تجمع آب.
ایجاد و ساخت سدها و آب بندها: بهترین چاره است که میتوان در تولید برق و آبیاری از آن استفاده کرد.
حفاظت از بستر رودخانهها: در حوضههای مرتفع با استفاده از مصالح ساختمانی.
حفاظت بیولوژیکی : عدم کاشت درخت در کنار رودخانهها و ایجاد پوشش گیاهی و جنگلها برای کم کردن سرعت قطرات باران.
ایجاد سرعت شکنهای بتونی و سنگی در مسیر بستر رودخانهها و مسیر سیلابها
2-8-2- توصیه های زمان بروز سیل
اگر در خارج از ساختمان(اداری، مسکونی) هستید، خونسرد باشید.
از جاده های هموار، عبور کنید و به محل هایی که امکان فروریختن آن ها وجود دارد نزدیک نشوید.
در صورتی که مجبور به ترک منزل و محل سکونت خود هستید، قبل از خروج حتماً جریان برق، آب و گاز را قطع کنید.
برای کسب اطلاعات و دستورالعمل های لازم به پیام های رادیو و تلویزیون گوش کنید و در صورتی که دستور تخلیه داده شد، فوراً این کار را انجام دهید.
وقتی که اطلاعیه یک سیلاب برق آسا، پخش می شود:
اگر تصور می کنید سیل قبلاً شروع شده است، فوراً منزل را ترک کنید چرا که ممکن است تنها چند ثانیه وقت گریز داشته باشید.
گوش به زنگ باشید تا در صورت اعلام سیلاب، به سرعت منزل را ترک کنید.
اگر ماشین شما در آبهایی که به سرعت سطح آن ها بالا می آید، گیر کرده است، فوراً آن را رها کنید و به محل مرتفعی بروید.
به آرامی رانندگی کنید و مراقب خرابی ها و شیب های جاده باشید.
هنگام رانندگی از دنده های سنگین استفاده کنید؛ زیرا ترمز در آب، به خوبی کار نمی کنند.
اگر خانه شما در محل مرتفعی است همان جا بمانید.
به نقطه مرتفعی دور از رودخانه ها، نهرها، جویبارها و زهکشی ها بروید.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
همیشه و همه جا اصل خونسردی را حفظ کنید.
برای اطلاع از وضعیت و گرفتن دستورات لازم به رادیو، تلویزیون و یا اعلام بلندگوهای عمومی گوش دهید در صورتی که دستور تخلیه داده شد فوراً این کار انجام دهید.
وسیله روشنایی تهیه کنید (چراغ قوه، شمع و. . . )
به سرعت کمی غذا و آب ذخیره کنید. (ممکن است منابع آب آلوده گردد و مواد غذایی یافت نشود) و از مصرف مواد غذایی در تماس با سیل و فاقد ظرف ضد آب خودداری شود. از غذاهای کنسرو شده سالم استفاده نمایید.
در خارج از منزل مواظب سیمهای برق که روزی زمین افتاده (خصوصا در آب) باشید تا دچار برقزدگی نشوید.
در هنگام رانندگی مراقب شیبها و پیچهای جاده باشید به آرامی و با خونسردی رانندگی کنید (ترمزها بخوبی کار نمیکند).
اگر خانه شما در محل مرتفعی است و خطر آب گرفتگی شما را تهدید نمیکند نیاز به خروج از منزل نمیباشد.
مناطق کم ارتفاع را سریعا ترک نمایید.
به نقطه مرتفعی دور از رودخانهها، نهرها و زهکشی بروید.
از فاضلابها و جویبارهای به ظاهر آرام دوری نمایید. و از ورود به جریان پرشتاب آب بدون توجه به قابلیت شناگری که خطر غرق شدن را به دنبال دارد، اجتناب کنید.
سیلابهایی که سطح جاده و پلها را پوشانده است دارای قدرت مافوق تصور است.
راهرفتن و یا رانندگی در سیلاب خطرناکترین کاری است که ممکن است انجام دهید.
وسایل نقلیه، حیوانات مزرعه و اشیاء قابل حمل و نقل را به نزدیکترین محل مرتفع انتقال داده شود. خودروها و وسایل نقلیه محلهای امنی در مقابل سیل نمیباشد زیرا خودرو ممکن است در آب جاری از کار بیافتد و یا توسط آب حرکت داده و برده شود.
حشرهکشها را از آب دوری کنید چون امکان دارد آلودگی خطرناکی را موجب شود.
هیچگاه به تنهایی در یک ناحیه سیلزده، به این طرف و آن طرف ندوید.
آبهای جمع شده در گودالهای مناسب برای رشد حشرات بخصوص پشهها میباشد. لذا از توری در محل اقامت استفاده گردد و پوشاک آستین بلند و چکمههای ساق بلند بپوشید
سریعاً خود را به نزدیکترین محل مرتفع و امن برسانید
در اسـرع وقت از محل سیل زده دور شوید
جریان برق و گاز منزل را قطع کنید. درپوش چاهک ها را گذاشـته وکانالهـا ومنافـذ ورود آب را با کیسه شن مسدود کنید
هیچگاه در مسیر جریان سیل راه نروید
اگر در اتومبیل خود در محل سیل گیر کرده اید سریعاً از آن خارج شوید
از طریق رادیو به توصیه های ایمنی مسئولین به دقت گوش داده و عمل نمایـد
نکـات ایمنـی پس از وقوع سیل
با مناطق سیل زده آشنا شوید. اگر در این موارد مطمئن نیستید، با مراکز جمعیت هلال احمر محل خود تماس بگیرید.
برای کسب اطلاعات و دستورالعمل های لازم به رادیو گوش دهید.
کمک های اولیه را به افراد آسیب دیده برسانید و در صورت نیاز از دیگران کمک بخواهید.
از مناطق سیل زده دور شوید مگر آن که از شما درخواست کمک شده باشد یا این که بتوانید کمک کنید.
از سیم های آویزان برق و منابع اصلی آب و شبکه های تخریب شده فاضلاب دور شوید و این موارد را به مقامات مسئول گزارش دهید.
سیل به خطوط برق آسیب می رساند و موجب بروز آتش سوزی می شود. این تخریب می تواند آتش سوزی در انبارهای حاوی مواد سوختی را گسترش دهد.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
سعی کنید شعله های کوچک آتش را خاموش کنید و به سرعت با آتش نشانی و اورژانس تماس بگیرید.
منابع تخریب شده آب ممکن است باعث کاهش فشار آب شوند. هنگام فرونشاندن حریق به نکته فوق توجه کنید.
در منطقه سیل زده مراقب مارها باشید زیرا سیل مارها را از لانه بیرون می کشد.
پس از سیل احتمالی شیوع بیماری های عفونی مانند عفونت دستگاه گوارش ناشی از انواع میکروب ها و ویروس ها (شیگلا- اشرشیاکولی- هپاتیت و عامل حصبه) وجود دارد که باید مراقبت های لازم بهداشت فردی و عمومی و بهداشت آب و غذا به عمل آید.
سریعاً نسبت به پاکسازی خانه و محل سکونت خود اقدام نمایید.
سکونت در مرتفع ترین محل امن تا اعلام رفع خطر سیل از طریق مسئولین امـر
رعایـت احتیـاط خطـر انتقال جریان الکتریسته از طریق آب پس از باز گشت به منزل
بررسی خطر ریزش سقف و دیوار های منـزل
جوشـاندن آب قبل از مصرف ودور ریختن غذاهایی که با آب سیل درتماس بوده اند
مراجعه به نزدیکترین مراکز درمانی در صورت بـروز هـر گونه آسیب جدی.
از جاده های هموار عبور کنید و به محل هایی که امکان فرو ریختن آنها وجود دارد نزدیک نشوید.
در منطقه سیل زده مراقب مارها باشید زیرا سیل مارها را از لانه بیرون می کشد.
اگر تصور می کنید سیل قبلاً شروع شده است، فوراً منزل را ترک کنید چرا که ممکن است تنها چند ثانیه وقت گریز داشته باشید. اگر منزل شما در محاصره سیلاب قرار گرفته است به بالاترین نقطه ساختمان پناه ببرید.
گوش به زنگ باشید تا در صورت اعلام سیلاب برق آسا، به سرعت منزل را ترک کنید.
اگر خانه شما در محل مرتفعی است همانجا بمانید.
به نقطه مرتفعی دور از رودخانه ها، نهرها، جویبارها و زهکشی ها بروید.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
در صورت امکان، در منزل بمانید
چنانچه در ساختمان قابل اعتمادی زندگی می کنید، در آن بمانید، اگر می توانید، به طبقات فوقانی بروید، به اندازه کافی غذا، آب، لوازم ضروری همراه داشته باشید. اشیاء گرانبها و اسناد مهم را با خود بردارید.
چنانچه وقوع سیل را پیش بینی نکرده بودید یا سرعت بالا آمدن آب بسیا ر زیاد است، به گونه ای که فرصت جمع آوری و حمل اشیاء گرانبها را ندارید، آنها را به سطوح بالاتر منزل مثل طاقچه ها منتقل کنید.
به یاد داشته باشید که سیل، می تواند زیرسازی ساختمانها را تضعیف کند و ساختمانهای تضعیف شده را ویران نماید. همواره از سلامت کامل ساختمان منزل خود اطمینان حاصل کنید.
به سطح آب در محیط اطراف خود توجه داشته باشید تا بتوانید تخمینی از بالا آمدن سطح آب و میزان پیشرفت سیل داشته باشید.
تا زمانی که از سلامت منابع آب یا آب لوله کشی اطمینان حاصل نکرده اید، از آبی که ذخیره کرده اید استفاده نمایید. در صورتی که می خواهید منزل را ترک نمایید:
به میزان کافی آب، مواد خوراکی و وسایل ضروری به همراه خود داشته باشید.
پوشاک کافی به همراه داشته باشید. گاه ممکن است تا چند روز، مجبور باشید در محیط باز باقی بمانید.
2-8-3 – راههای کمک در مقابل سیل
در صورتی که پیش بینی می کنید سطح آب، بیش از حد بالا بیاید و زندگی شما را به مخاطره بیاندازد، به فکر روشی جهت کمک خواستن باشید.
از سطوح بلند مثل طبقات فوقانی، لبه پشت بام و حتی لبه پنجره ها استفاده کنید و با تکان دادن پارچه و اشیاء براق و رنگهای مشخص و حتی فریاد زدن کمک بخواهید.
چنانچه طوفان شدید وجود دارد یا احتمال تخریب سقف می دهید، از رفتن به قسمتهای میانی پشت بام خودداری کنید. همچنین اگر سقف پشت بام شما شیبدار است، حتی المقدور از رفتن پشت بام اجتناب کنید.
چنانچه بیرون هستید:
در هنگام عبور از میان آب، بسیار مراقب باشید. تنها ارتفاع ۱۵ سانتی متر آب با جریان شدید کافی است تا تعادل شما را بهم بزند.
در صورت امکان، از یک تکه چوب جهت تخمین مسیر پیرامون خود و سطح زیر آب استفاده نمایید.
از تردد در نزدیک سدها و آب بندها پرهیز کنید.
تماس خود را با آب باقیمانده از سیل به حداقل برسانید چرا که احتمال آلودگی شدید آن، قابل توجه است.
2-9- محاسبه حداکثر سیل محتمل
بطور کلی محاسبه حداکثر سیل محتمل محتاج برآورد پتانسیل بارش و مقدار و نحوه توزیع بارش در داخل حوضه آبریز است. مقدار آبدهی یا سطح آب رودخانه بر حسب زمان، معمولا توسط منحنیهای خاصی به نام هیدروگراف نشان می دهند. به این منظور اغلب از هیدروگراف واحد استفاده می شود. مقدار آبدهی رود در یک مدت زمان مشخص از روی هیدروگراف قابل محاسبه است.
به منظور پیش بینی سیل معمولا مقادیر محاسبه شده برای جریان به تراز (ارتفاع) آب تبدیل می شود. مبنای پیش بینیهای زمین شناسی شامل تعیین مرزهای دشت سیلابی توسط تصاویر فضایی و عکسهای هوایی، جهت تعیین پراکندگی آبرفتها و خاکهای جدید (کواترنر) در دره و شناسایی اشکالی که به وقوع سیل مربوط می شوند، ازجمله پادگانه ها، گودالها و مانند آن است، می باشد.
این بررسیها زمان دقیق وقوع یک سیل در گذشته را مشخص نمی سازد. بلکه ضمن تاثیر وقوع آن در زمانهای جدید زمین شناسی احتمال رخداد مجدد آن را گوشزد می کند. نتایج بررسیهای زمین شناسی مخصوصا در جاهایی که رکود طولانی از وضعیت آب و هوایی وجود ندارد، می تواند از روش تحلیلی دقیق تر باشد.
2-10- فراوانی سیلاب
روشی مورد اطمینان برای اینکه پیش بینی شود که سیلاب بعدی چه زمانی بوقوع می پیوندد و ابعاد آن در چه مقیاسی است وجود ندارد. با این وجود سیلابهای گذشته سرنخ ها را از آنچه محتمل است بدست میدهد. مهندسین با مطالعه سیلابهای گذشته و استفاده از علم آمار احتمال وقوع سیلابهایی با ابعاد مختلف را برآورد می نمایند.
مثلا در 100 سال در 33 سال سیلاب بزرگتر از یک سیلاب 3 و در 10 سال بزرگتر از سیلاب 10 ساله خواهد بود. این به معنای آن نخواهد بود که درست در هر 10 سال یکبار سیلاب 10 ساله اتفاق می افتد. در یک سال پر آب ممکن است چندین سیلاب بزرگتر از سیلاب 10 ساله بوقوع پیوندد. حتی ممکن است دو سیلاب 100 ساله یا بزرگتر در فاصله کمی روی دهند. درصد احتمال وقوع یک سیلاب بر اساس متوسط در یک دوره طولانی مدت می باشد.
در یک سال پر آب ممکن است چندین سیلاب بزرگتر از سیلاب 10 ساله بوقوع پیوندداحتمال وقوع دو سیلاب بزرگ بصورت پیاپی مشابه شیر و خط کردن سکه است. چون برای مثال 5 بار متوالی شیر آمده دلیل نیست که بار ششم هم شیر نیاید. احتمال وقوع همان 50 در 50 است. روشی مورد اطمینان برای اینکه پیش بینی شود که سیلاب بعدی چه زمانی بوقوع می پیوندد و ابعاد آن در چه مقیاسی است وجود ندارد.
2-11- دوره بازگشت سیلاب (سال)
روشهای سازه ای مدیریت سیلاب زیر مجموعه ای از مدیریت سیل است که شامل نقش سازه و بهره برداری از آن میباشد. بسیاری از این روشها سابقه چند هزار ساله دارند. برای مثال سد کفرا در مصر در 4600 سال پیش به منظور کنترل سیلاب در حال احداث بود که در اثر سیلاب تخریب گردید. به روشهای سازه ای, مهار سیلاب نیز اطلاق میشود. مهار سیلاب شامل فرایندهای خاصی است که با فراهم آوردن و بهره برداری از سازه های طراحی شده, اثرات تخریبی سیل را رفع یا کاهش دهد که این امر با ذخیره, محدود سازی و انحراف جریان سیلاب تا حدی که از لحاظ اقتصادی توجیه پذیر باشد, انجام میشود. هم اکنون در بسیاری از کشورها، ایمنی صدها میلیون نفر در مقابل سیلاب وابسته به سدها، سیل بندها و کانالهای انحراف سیل میباشد.
درجه ایمنی سازه های مهار سیلاب بر اساس ملاحظات اقتصادی تعیین میشود
روشهای سازه ای مدیریت سیل و اهداف اصلی روشهای سازه ای مدیریت سیلاب در جدول زیر ارائه شده اند:
جدول شماره 2-1 روشهای سازه ای مدیریت سیل و اهداف اصلی روشهای سازه ای مدیریت سیلاب
نوع مهار
راههای مهار و یا کاهش سیل
سدهای مخزنی
ذخیره سیلاب در مخزن و کاهش پیک سیلاب
سیل بندها
محدود کردن سیلاب
مخازن تاخیری
کاهش پیک سیلاب و افزایش زمان تمرکز
اصلاح و بهسازی مسیر
افزایش سرعت جریان و گذردهی رودخانه و حفاظت از کناره ها و بستر آن
انحراف سیلاب
کاهش میزان سیلاب در یک بازه از رودخانه
گوناگون
روش های دیگر مدیریت سازه ای سیلاب
2-12- سدهای مخزنی
بسیاری از قدیمی ترین سدهای جهان به منظور کنترل سیلاب احداث گردیده بودند. سدهای مخزنی غالبا" چند منظوره بوده و برای اهدافی چون آبیاری, تامین آب شرب, تولید برق, مهار سیلاب و اهداف تفریحی مورد استفاده قرار می گیرند.
سدهای مخزنی غا لبا چند منظوره بوده و برای اهدافی چون آبیاری, تامین آب شرب, تولید برق, مهار سیلاب و اهداف تفریحی مورد استفاده قرار میگیرند.
هدف یک مخزن مهار سیلاب, ذخیره قسمتی از جریان سیلاب به منظور کاهش حداکثر آن میباشد. در صورتیکه سیلابهای رودخانه دارای خصوصیات فصلی باشند، کارایی مخازن چند منظوره برای کاهش پیک سیلاب به نحو قابل ملاحظه ای افزایش مییابد. در شرایط ایده آل مخزن درست در بالادست منطقه حفاظت شده قرار دارد و بهره برداری از آن به منظور کاهش حداکثر سیلاب به ظرفیت گذردهی ایمن پایین دست صورت میگیرد. سیلاب ذخیره شده با توجه به زمان وقوع آن یا بتدریج رها میشود و یا در صورتیکه پایان فصل سیلاب نزدیک باشد, برای مصارف آبیاری و تولید برق ذخیره میشود. در صورت وجود حوزه میانی بعد از سد و منطقه مورد حفاظت، هدف مدیریت مخزن در جریان سیلاب, جاری شدن حداقل سیلاب در منطقه حفاظت شده خواهد بود که در اینصورت الزاما" سیلاب در محل سد حداقل نخواهد بود. در صورتیکه سیلابهای رودخانه دارای خصوصیات فصلی باشند، کارایی مخازن چند منظوره برای کاهش پیک سیلاب به نحو قابل ملاحظه ای افزایش مییابد
2-13- سیل بندها و گوره ها (Levees and flood walls)
محدود کردن جریان سیلاب در یک عرض معینی از رودخانه به کمک سازه هایی نظیر گوره ها و دیواره های سیل بند انجام میگیرد. این سازه ها از پخش شدن و گسترش سیلاب در زمینهای اطراف رودخانه جلوگیری کرده, آن را در یک مسیر و مجرای مشخص و محدود هدایت میکند. ساخت گوره ها (خاکریزهای سیل بند) قدیمی ترین، رایج ترین و نیز یکی از مهمترین روشهای مهار سیلاب از دیر باز تاکنون بوده است. گوره, بند خاکی کوتاهی است که در فواصل مختلف از کناره رودخانه و در امتداد آن ساخته میشود تا نقش سواحل مصنوعی را در دوره های سیلابی که آب رودخانه از سواحل طبیعی خود بیرون میرود, را ایفا کند و بخش عمده زمینهای اطراف رودخانه را از آب گرفتگی محافظت نماید درمناطق شهری و سایر مناطق که ارزش زمینها زیاد میباشد, به جای گوره از دیواره های سیل بند استفاده میگردد. دیواره های سیل بند از جنسهای مختلف بتنی, سنگی, آجری و …. ساخته میشوند. ساخت گوره ها (خاکریزهای سیل بند) قدیمیترین, رایج ترین و نیز یکی از مهمترین روشهای مهار سیلاب ازدیر باز تاکنون بوده است.
شکل 2-1 مقطع تیپ سیل بندها
بطور کلی طراحی سیل بندها و دیواره های سیل بند بایستی مشابه سدهای معمول باشد. مزیت اصلی گوره ها امکان استفاده از مصالح محلی ارزان قیمت است.
گوره ها از مصالح معادن قرضه که به موازات گوره میباشند احداث میشود. این مصالح بایستی در لایه ها ریخته و کوبیده شود. نفوذ ناپذیری مصالح د رکناره رودخانه بایستی بکار گرفته شود. در کل مصالح مناسب برای هسته بندرت در دسترس میباشد و بیشتر سیل بندها, خاکریزهای همگن میباشند.
مقاطع گوره ها بایستی با توجه به شرایط محلی و مصالح موجود طراحی شوند. به منظور امکان پذیر شدن عبور ماشین آلات, حداقل عرض سیل بند 3 متر میباشد.
شکل 2-2 نرده های سیلاب سنتی در ژاپن برای محافظت سیل بند ها با قدمت 400 سال
برای زیبایی, شیب گوره را می توانند ملایم تر از میزان لازم احداث نمایند. در این حالت سیل بند کمتر مشخص بوده و رفت و آمد مردم با سهولت بیشتری انجام میشود. زهکش های پاشنه ای برای حفظ ایمنی گورهها در مقابل آبشستگی و جلوگیری از خروج آب از شیب پایین دست لازم است. بعلت عرض زیاد گوره در پایین و ارزش بالای زمینهای شهری، در این مناطق معمولا از دیواره های سیل بند استفاده میشود این دیوارهها به نحوی طراحی میشوند که درمقابل فشار هیدرواستاتیکی (فشار بالا بر آب) مقاومت کنند.
شکل 2-3 مقاطع محتلف دیواره های سیل بند
از مسائل مهم در طراحی گوره ها, زهکشی مناطق داخلی میباشد که از راه حلهای مختلف, بشرح زیر مورد استفاده قرار میگیرند:
حوضچه جمع آوری و ایستگاه پمپاژ، زهکشی درونی گوره ها، زهکشی انحرافی، کانال زهکشی، تخلیه از لولههای تحت فشار می باشد.
2-14- نگهداری سیل بندها
شرایط و مصالح ساختمانی بندرت کاملا" رضایت بخش میباشد و بنابراین با توجه به عدم قطعیتهای مهندسی آب حتی با بهترین فنون احداث, خطر تخریب وجود دارد.
با توجه به عدم قطعیتهای مهندسی آب حتی با بهترین فنون احداث، خطر تخریب وجود دارد
در صورت تخریب سیل بندها، عواقب میتواند از شرایطی که اصلا" سیل بندی احداث نشده باشد بسیار وخیمتر شود.
2-15- مخازن تاخیری
مهار سیلاب با استفاده از مخازن تاخیری تاثیری مستقیم و سریع بر روی سیلاب میگذارد. چنانچه توپوگرافی امکان ایجاد مخزن تاخیر با حجم مناسب را بدهد و منابع قرضه در فاصله کمی از محل پروژه موجود باشد, به علت تاثیر سریعتر آن در مقایسه با روشهای آبخیزداری بر تسکین سیلاب, میتوان مورد استفاده قرار گیرد.
خروجی یک سد تاخیر, معمولا" یک سرریز بزرگ و یا چند خروجی بدون دریچه می باشد. سد Pinary در فرانسه شامل یک سد با بازشدگی در میان میباشد. نوع خروجی که بکارمیرود بستگی به ماهیت سیلاب ومشخصات جمعی مخزن دارد. عموما"خروجی های روزنه ای ترجیح داده میشوند که با توجه به فرمول خروجی روزنه این √ h Q ≈ موجب تاخیر بیشتر در جریان و افزایش ملایم تر جریان خروجی می شود. یک سرریز ساده سطحی معمولا" برای سدهای تاخیری مطلوب نمی باشد زیرا حجم زیر تاج سرریز برای کاهش سیلاب مورد استفاده قرار نمی گیرد. با این وجود برای حفظ ایمنی خود سد یک سرریز بزرگ با ظرفیت چند برابر ظرفیت خروجی ها همیشه لازم است. ظرفیت خروجی یک سد تاخیری با مخزن پر بایستی برابر حداکثر ظرفیتی باشد که میتوان از رودخانه درپایین دست عبور کند. با شروع سیلاب، مخزن تاخیر پر میشود و خروجی آن قدرافزایش مییابد که مساوی سیلاب ورودی میشود. از آن به بعد حجم ذخیره شده خود بخود از مخزن خارج می شود.
سدهای تاخیری بیشترین کارآیی را در حوزه های کوچک و با شیب زیاد دارند. مثال بارز کارایی سدهای تاخیری, سدهای احداث شده در ایالت اوهایو آمریکا میباشد. بعلت زمان تمرکز کم سیلابهای حوزه های کوچک، بهره برداری کارآ از مخازن ذخیره ای بسختی ممکن میشود. بعلاوه استفاده از مخازن تاخیری تخلیه خودبخود مخازن بعد از سیلاب را تضمین نموده و مانع از فدا شدن منافع کنترل سیلاب برای منافع ذخیره سازی میشود. سدهای تاخیری بیشترین کارآیی را در حوزه های کوچک و با شیب زیاد دارند.
بیشتر زمینهای پایین دست سدهای تاخیری در اوهایو برای کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرند و بندرت دچار آبگرفتگی میشود و مجوز احداث تاسیسات در این زمینها داده نمیشود. در طراحی سدهای تاخیری بایستی توجه شود که احداث این سدها موجب همزمانی سیلابهای شاخه مختلف و افزایش سیلاب در پایین دست نشود. برای حوضه های کوچک افزایش سیلاب در اثر سدهای تاخیری بسیار غیر محتمل است ولی در حوضههای بزرگ با سرشاخه های متفاوت این احتمال افزایش مییابد. بنابراین سدهای تاخیری عمدتا برای حوضه های آبریز کوچک و سدهای مخزنی برای حوضه های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند.
2-16- معابر شهری
مجموعه ای است که برای عبور وسایل نقلیه موتوری، دوچرخه و پیاده ساخته میشود. به راه در داخل آبادانیها، خیابان نیز اطلاق میشود، مگر در مورد راههایی که عملکرد برون شهری دارند ولی از داخل این مناطق میگذرند (راههای شریانی درجه 1) که اطلاق خیابان به آنها معمول نیست (آئین نامه راههای شهری ـ بخش مبانی، وزارت مسکن وشهرسازی، 1374).
از نظر نحوه تعیین مشخصات هندسی، راههای شهری به سه گروه کلی متمایز از یکدیگر طبقه بندی میشوند که عمدتا با توجه به نقش آنها تعریف می شوند.
1. راههای شریانی درجه 1
2. شریانی درجه 2.
3. خیابانهای محلی
راههای شهری شش نقش اصلی برعهده دارند که عبارتند از :
1- فراهم آوردن امکان جابجایی برای وسایل نقلیه موتوری (نقش جابجایی)
2- فراهم آوردن امکان دسترسی وسایل نقلیه موتوری به بناها و تاسیسات (نقش دسترسی)
3 – ایجاد بستری برای ارتباطات اجتماعی نظیر کار، گردش، بازی و ملاقات (نقش اجتماعی)
4 – شکل دادن به ساختارمعماری (نقش معماری شهری)
5 – تاثیر در آب و هوای محیط اطراف راه (نقش تاثیرات آب و هوایی)
6- تاثیر در اقتصاد شهر (نقش اقتصادی)
ازشش نقش فوق الذکر، سه نقش جابجایی، دسترسی و اجتماعی، معیارهای اصلی طبقه بندی راههای می باشند
در راههای شریانی درجه 1، جابجایی تنها نقش اصلی است و نقشهای دسترسی و اجتماعی به نفع آنها تنظیم میشوند.
در راههای شریانی درجه 2، نقشهای جابجایی و دسترسی هر دو اصلی است و نقش اجتماعی راه به نفع این دو نقش تنظیم میشود.
در خیابانهای محلی، هر سه نقش جابجایی، دسترسی و اجتماعی اصلی اند و به آنها توجه یکسان میشود. از آنجا که بطور طبیعی غلبه با وسایل نقلیه موتوری است، رعایت نقش اجتماعی ایجاد میکند که سرعت و حجم ترافیک موتوری به شدت تحت نظر گرفته شود.
منابع وماخذ
الف – منابع و ماخذ فارسی :
1. آکان، عثمان، 1381، هیدرولوژی رگبار در حوضه های شهری، انتشارات دانشگاه شهید چمران، فصل دوم ص 7.
2. آهنچی، محمد ( 1376 ) مدیریت سوانح : سوابق، مفاهیم، اصول و تئور یها، کتاب یکم، جمعیت هلال احمرجمهوری اسلامی ایران، مرکز آموزش و تحقیقات: تهران.
3. آیت الهی، علی رضا(1377)، اصول برنامه ریزی، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی، تهران
4. احمدی، حسن، (1376)، نقش شهر سازی در کاهش آسیب پذیری شهر، مجله مسکن و انقلاب، شماره 80، زمستان 1376، ص185و186
5. اسمیت، کیت، (1382)، مخاطرات محیطی، ترجمه دکتر ابراهیم مقیمی و دکتر شاهپور گودرزی نژاد، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهی (سمت) تهران.
6. اصلاح عربانی، ابراهیم، 1374، کتاب گیلان (جلداول)، گروه پژوهشگران ایران.
7. اویسی، الهام، (1384)، آثار زیست محیطی بلایای طبیعی در جهان، مجموع مقالات کنفرانس بین المللی مخاطرات زمینف بلایای طبیعی و راهکارهای مقابله با آنها، دانشگاه تبریز، مهرماه 84
8. ایمنی، الهام(1384) نقش شهر سازی در کاهش آسیب پذیری شهر، خلاصه مقالات کنفرانس بین المللی مخاطرات زمین، بلایای طبیعی وراه کارهای مقابله با آنها، مهرماه 1384، دانشگاه تبریز، تبریز
9. بابا خانی، علی، مجموعه مقالات ائلین کنفرانس بین المللی بلایای طبیعی در مناطق شهری، بخش دوم، ، 1371، ص447
10. برآبادی، محمود(1383) مدیریت بحران، مجله شهرداریها، سال ششم شماره68
11. برومند نسب، سعید، ، (1381)، هیدرولوژی رگبار در حوضه های شهری، انتشرات دانشگاه شهید چمران اهواز.
12. بهفروز؛ فاطمه، 1378، فلسفه روششناسی تحقیق علمی در جغرافیا، دانشگاه تهران
13. بیرودیان، نادر، (1385)، مدیریت بحرانی(اصول ایمنی در حوادث غیر منتظره)، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
14. پاپلی یزدی، محمد حسین – رجبی سناجردی، حسین، (1382)، نظریه های شهر و پیرامون، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، تهران
15. پناهی، نور الدین- نظافت، علی(1384) حوادث طبیعی و پیامدهای آن در توسعه اقتصادی و اجتماعی (با تاکید ایران) مجموعه مقالات کنفرانس بین المللی مخاطرات زمین بلایای طبیعی و راه کارهای مقابله با آنها دانشگاه تبریز مهر ماه 1384
16. تاجیک، محمد رضا، (1379)، مدیریت بحران، انتشارات فرهنگ گفتمان، تهران.
17. توفیقی، فرشید، (1380)، آمادگی در برابر بلایا، جمعیت هلال احمر، انتشارات معاونت برنامه ریزی و آموزش سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر.
18. توماس ایو درابگ، و جی هوائمر، جرالد، (1383)، مدیریت بحران، اصول و راهنمایی عملی برای دولتهای محلی، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری وابسته به شهرداری تهران، 1383
19. حافظ نیا، محمد رضا، 1377، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت، تهران
20. حبیبی، سید حسن، (1388)، ازشار تا شهر، تحقیقی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن، تفکر و تاثر، انتشارات دانشگاه تهران، تهران
21. حسین زاده دلیر، حسین وهمکاران(1384) پایداری وناپایداری شهرها را منظر توسعه پایدار مجموعه مقالات کنفرانس بین المللی مخاطرات زمین بلایای طبیعی و راه کارهای مقابله با آنها، مهر ماه 1384، دانشگاه تبریز
22. حسینزاده دلیر؛ کریم، 1380، اصول و مبانی برنامه ریزی ناحیه ای، انتشارات سمت.
23. حسینی، مازیار، (1387) مدیریت بحران، انتشارات موسسه نشر، با همکاری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، تهران.
24. حسینی؛ م. ا. محسن؛ و. حسینی جناب، (1382)، مدیریت بحران شهر تهران و مانور، مجله الکترونیکی راه و ساختمان(www. Vojoudi. com)
25. حیدریان، حمیرا، ایران روی خط بلا، روزنامه ایران، سال1381.
26. خالدی، شهریار، 1380، بلایای طبیعی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران
27. خزایی، علی اکبر، (1388)، مقاله مدیریت بحران ماهنامه اطلاعات سال هشتم راهبردی، مرداد 88، شماره 75
28. داگلاس، لن، (1983) مدیریت و برنامه ریزی در جهت کاهش خطرات محیطی، ترجمه رضا مستوفی الممالکی مجله رشد آموزش جغرافیا.
29. داوری، د ؛ م. ج. شانه ساز (1380)، مدیریت استراتژیک (او تئوری تا عمل، انتشارات نشر آتنا، ٌ 381
30. درابک، توماس، ای، هوامتر، جرالد، جی، (1383) مدیریت بحران، اصول و روشهای علمی برای دولتهای محلی، ترجمه رضا پورخردمند، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری وابسته به شهرداری تهران، 1384
31. دروئو، ماکس، ماکس، (1374)، جغرافیای انسانی، ترجمه دکتر سیروس سمامی، انتشارات رایزن تهران ص 601
32. دفتر مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، (1371)، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین المللی بلایای طبیعی در مناطق شهری، بخش دوم، تهران
33. دفتری، بیژن، (1382)، اسکان آسیب دیدگان از حوادث و سوانح و مدیریت اردوگاه ها، مرکز آموزش و تحقیقات جمعیت هلال احمر.
34. رجایی، عبدالمجید، (1373)، کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، نشر قومس.
35. رضویان، محمدتقی، (1381)، مدیریت عمران شهری، انتشارات پیوند نو، تهران
36. رودینی، عزیزالله، (1381)، فرآیند مدیریت برای توسعه ایمنی و آمادگی در مقابل سوانح، مجموع مقالات اولین همایش علمی-تحقیقی مدیریت امداد و نجات، موسسه آموزش های علمی-کاربردی هلال ایران
37. رودینی، عزیزالله، (1381)، فرایند مدیریت برای توسعه ایمنی و آمادگی در مقابل سوانح، مجموعه مقالات اولین همایش علمی- تحقیقی مدیریت امداد ونجات، موسسه آموزش عالی علمی- کاربردی هلال ایران
38. روزنامه ایران، ( 4/6/1388)
39. روشنی، محمود، و همکاران، 1380، معادلات برآورد رگبار و تعیین منحنیهای IDF در غرب گیلان.
40. رهنمایی، محمد تقی، ( 1367)، روند مطالعات شهری و جایگاه جغرافیایی شهری در ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال سوم، شماره 3 زمستان
41. زارع، جمال، ( 1374)، علل و عوامل وقوع سیلاب و آب گرفتگی در مناطق شهری ایران و راههای پیشگیری از آن، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین المللی بلایای طبیعی در مناطق شهری، دفتر مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، تهران 1374.
42. زیاری، کرامت اله، (1385) اصول وروش های برنامه ریزی منطقه ای، انتشارات دانشگاه یزد.
43. سازمان برنامه و بودجه، مطالعات طرح پایه آمایش سرزمین اسلامی ایران، کتاب دوم، استراتژی توسعه در سازماندهی فضای کشور، جلد اول و جلد دوم و جلد سوم
44. سازمان مدیریت و برنامهریزی استان گیلان، 1381، سالنامه آماری استان گیلان 1380، ص740
45. سازمان مدیریت و برنامهریزی استان گیلان، 1381، گزارش اقتصادی، اجتماعی استان گیلان، ناشر سازمان مدیریت و برنامهریزی گیلان، ص 863
46. سایت اینترنتی هلال احمر جمهوری اسلام یایران(www. hbi. ir) (1385 ) تاریخچه سازمان امداد نجات.
47. ستاد حوادث غیره مترقبه استان گیلان، (1380)، وضعیت سیل و خسارات ناشی از سیللاب.
48. ستوده؛ محمد رضا، 1357، تجزیه و تحلیل و ارزیابی اجمالی برنامههای عمران ناحیهای در ایران تا پایان برنامه پنجم عمرانی کشور، سازمان برنامه و بودجه
49. ستیران (مهندسین مشاور)، 1356، مطالعه استراتژی دراز مدت طرح آمایش سرزمین، سازمان برنامه و بودجه، جلد پنجم
50. شادپور، محمد(1382)، بررسی و شناخت سیلاب و مشکلات ناشی از آن، پروژه دانشجویی درسی اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی با راهنمایی دکتر قاسم عزیزی.
51. شادی طلب، ژاله، "مدیریت بحران"، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره اوسل، شماره 3و4، انتشارات دانشکاه علامه طباطبایی، (زمستان 1371و بهار 1372).
52. شاه میرزائی، علیرضا، دیماه 1379، "آینده و راهبردها"، مجموعه مقالات همایش علم و فناوری، انتشارات. . . . مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، ش20 و 21
53. شرکت جهاد تحقیقات آب و آبخیزداری، 1378، پروژه مطالعات طرح جامع مهار سیلاب استان گیلان (مطالعات هواشناسی گزارش نهایی، استانداری گیلان، ص 358)
54. شیعه، اسماعیل(1381) تمهیدات شهر سازی قبل از بروز سوانح طبیعی در شهرهای ایران، مجموعه مقالات اولین همایش علمی- تحقیقی مدیریت امداد ونجات، موسسه آموزش عالی علمی- کاربردی هلال ایران
55. شیعه، اسماعیل، (1375)، مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری، چاپ چهارم و پنجم، انتشارات دانشگاه علم صنعت، تهران
56. صالحی، اسماعیل ( 1377 ) راهنمای مدیریت بحران(وقایع طبیعی)، شماره 89، وزارت کشور، مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری: تهران.
57. طرح جامع امداد ونجات کشور)، تهیه شده توسط وزارت کشور- جمعیت هلال احمر ونیروی مقاومت بسیج، انتشارات وزارت کشور، 1382
58. طرح منطقه ای گیلان و مازندران، مطالعات جغرافیایی و محیطی، تهران، 1368، ص 7.
59. عالیان، پیمان، (1378)، طرح پراکندگی بلایای طبیعی ( نقاط حادثه خیز ) استان گیلان، ستاد حوادث غیر مترقبه استانداری گیلان
60. عبدالله، مجید (1380)، مدیریت بحرانی در نواحی شهری، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور.
61. عبدالهی، مجید(1383)، مدیریت بحران در نواحی شهری، انتشارات سازمان شهرداریها ودهیاریهای کشور
62. عزتی، منصور، (1389)، راهکارهایی در مدیریت بحران، نشریه صنعت کفش، اردیبهشت 1389، 149، سال هفدهم، ص 50 قسمت اول
63. عسگری نژاد، محمد رضا، مقاله مدیریت بحرانی و نقش سپاه درامداد رسانی درصورت وقوع زلزله تهران، اولین همایش ملی موسسه زلزله شریانهای حیاتی، تهران، اردیبهشت 1377
64. غیور، حسنعلی، سیل و مناطق سیل خیز در ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال یازدهم شماره 1، شماره پیاپی 40، انتشارات موسسه مطالعات عاشورا، بهار 1375
65. فرید؛ یدالله، 1379، شناختشناسی و مبانی جغرافیای انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی اهر، 556 ص
66. مجتهد زاده، غلامحسین، (1383)، برنامه ریزی شهری در ایران (رشته جغرافیا)، انتشارات دانشگاه پیام نور با همکاری انتشارات دلیل تهران
67. مدیریت بحران زمین لرزه ابر شهرها، کتابخانه موسسه آموزش علمی-کاربردی هلال احمر-1382
68. مرکز پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، دستوالعمل ( 1001 )، فرماندهی و کنترل عملیات مقابله با حادثه و فعال سازی اتاق بحران برای مناطق 22 گانه شهر تهران، ویرایش دوم، 1383
69. مطالعات طرح جامع مهار سیلاب استان گیلان(گزارش اقتصادی، اجتماعی، جلد سیزدهم استانداری و شرکت جهاد تحقیقات آب و آبخیزداری
70. مهندسین مشاور ایران آمایش، 13، طرح جامع شهر رشت
71. ناطقى الهى، فریبرز ( 1378 ). مدیریت بحران زمین لرزه در ایران. تهران: پژوهشگاه بین المللى زلزله شناسی و مهندسی زلزله.
72. ناطقی الهی، فریبرز- استوار ایزدخواه، یاسمین، (1388)، برنامه ریزی پیشگیری از سوانح و توسعه پایدار شهرهای بزرگ، مجموعه مقالات اولین همایش علمی-تحقیقی مدیریت امداد نجات، موسسه آموزش عالی علمی-کاربردی هلال ایران.
73. نظریان، اصغر، (1383)، جغرافیای شهری ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران
74. نوریان، علیمحد، (1381)، بلایات طبیعی و مدیریت ریسک، مجموعه مقالات اولین همایش مدیریت امداد و نجات، موسسه آموزشی عالی علمی – کاربردی هلال ایران
75. نیکنام، جواد(1383) مدیریت بحران پیشگیری پیش از وقوع مجله شهرداریها سال ششم، شماره 68
ب – منابع و مآخذ غیر فارسی :
1-Aron, R. 1967. what is a Theory of international relations, Jour? Of international affaires, No. 2:21-38
2-Ashomer, J (2001), Emergency family shelter system assembly instructions, lterproject. org. 197- Balaji , D. ,R. sankar , and s. karthi. 2001. GIS Approach for Disaster Management Through Awareness- An oVerview. Geo – information paper , Dep. of civil Engineering , Anna University , Chennai.
3-Brown ,B. ,S. cochrane and N. Dalkey. 1969. The Delphi Method LL:structure of Experiments. Rand crnd crop. ,Santa Monica , California , RM- 5957-pr,131pp.
4-Burgess , D. W. ,L. D. Hennington , J. DoViak , and P. S. Rag. 1976. Multi – moment DoppLer display for severe storm identification ,Journal of Applied Meteorolgy , 15 (12) :1302 – 1306.
5-chen yong , Q. f. ,N. Frolova , V. larinov , A. Nikolaev , JPejcoch , s. sucheshev and A. N. Ugarov. 2001. Decision support Tool for Disaster Management in the case of strong Earthquakes. ADRC. publications , Report No 10.
6-chorley , R. J. ,and B. A. kennedy. 1971. Physical Geomorphogy : A systems Approach. prentice – Hall International , London,P. 370.
7-Fedrovich, B. 1965. physical geology. Ed. By Gorshkov and Yakushova. Mirpub. Moscow,P. 322
8-FOG: Agency for International Development, Bureau for Humanitarian Response Office of Foreign Disaster, Field Operations Guide For Disaster Assessment and Response, U. S. 1998.
9-Foster, H. D. (1980) Disaster planning, The Preservation of life and property. Spring- verlag, P. 275
10-Gerry Johnson, "Managing Strategic Change; The Role of Symbolic Action", British
Gruntfest , E. C. 1077. what people Did During the Big Thompson Flood? Working paper No. 32 , Institute of BehaVioral science , VniVersity of Colorado , Boulder , Colorado.
11-Harry, Frank P. and Breacher, Micheal , 1998, "Conflict in World Politics: Advances in the Study of Crisis, War and Peace", UK: Macmillan press ltd , p. 10-40
12-Hermman, C. (ed), 1972 "International Crisis: Insights from Behavioral Research", New York: free Press, P. 14.
13-Journal of Management, Volume 1, Issue 4, November 1990, pages 183-200
14-Kelly, S. 1989, "Battling a Crisis in Advance", Public Relations Quarterly, 34(1), 6-8.
Koczot , K. M. and M. D. Dettinger. 1999. GIs Tool to compare simulated and Remotely sensed snow- cover observations. Proceedings,gg western snow conference , californiaUSA.
15-MC conkey, D. D. 1987, planning for Vncertainty , business Horizon; Vol, 30: 80-99.
Meier , M. F. 1979 , Remote Sensing of Snow and Ice. VNESCo technical paper in hydrology,No. 19 , paris , France , 65 pp.
16-Miller, K. , and Iscoe I. "The Concept of Crisis" Human Organization, Vo. 22, Fall 1963 pp. 195-201.
17-Mitroff, Pearson, and Pauchant, T. C. 1992, "Crisis Management and Strategic Management:
18-Nelson Harchler, 1986, "Crisis Management Team", Baltimore: Johns Hopkins university press.
19-pincus,W. 1979. N-Blast , then then the horror begins. Victoria Times , Australia , May 29,pp. 1-2.
20-Reilly, Anne, 1987, "Preparing for the worst: the process of effective crisis management", Michigan: Loyola University Chicago Press.
21-Similarities, Differences and Challenges", In Shrivastava, P. (Ed. ), "Advances in Strategic Management", JAI Press, p. 235.
22-UNDP. 2002 AN Overview of Disaster management. TRAINING dules,UN. Disaster Management Training program. 355p.
23-UNDRO&UNDP(1992); An Overwiew of disaster management. 2th edition
vndp. 2002. An overview of disaster management. Training modules, VN. Disaster management Training Program. 355P.
ج – سایتها:
1- www. rasht. ir
2- www. Aftab. ir
3- www. rcs. ir
4- www. tdmmo. ir
5- www. Vojoudi. com
6- www. fema. com
7- www. juem. com
8- www. fiorida. disaster. ory
9- www. ema. gov. au
10- www. jupiter. fl. us/water/com
11- www. pref. hyogo. jp
12- www. floridudisaster. org
13- www. emsa. ca. us/.
14- www. nyc. ny. us
15- www. iranrivers. com
16- www. iranhydrology
17- www. hbi. Ir