نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس
کتاب: هدیه های آسمان
پایـه: دوم دبستان
درس13: بهترین دوست
مقدمه
این درس، بیانگر نمونه ای از رفتار کریمانه و مهربانی و ادب امام حسن(ع)، نسبت به مردم به ویژه نیازمندان است. در این درس علاوه بر هدف اصلی که آشنایی با شخصیت امام حسن(ع) می باشد، اهداف ضمنی مختلفی نیز مد نظر است که در قسمت دانستنی های درس به آن اشاره شده است. مفاهیم کلیدی که در این درس به آن توجه شده است عبارتند از: امام حسن(ع)، مهربانی، کمک به نیازمندان
اهداف درس
* آشنایی با امام حسن(ع) به عنوان امام دوم مسلمانان
* تقویت احساس علاقه و محبت نسبت به امام حسن(ع)
* تلاش برای الگوگیری از رفتار امام حسن(ع)
انتظارات درس
دانش آموز طی فرایند آموزش:
– حضرت امام حسن(ع) را به عنوان امام دوم می شناسد و نام می برد.
– امام حسن(ع) را انسانی مهربان و خوش اخلاق نسبت به دیگران می شناسد.
– علاقه خود را نسبت به حضرت ابراز می کند.
– در مورد رفتار امام حسن(ع) در این درس با دوستانش گفت وگو می کند.
مراحل تدریس
* پیشنهاد برای شروع مناسب تدریس
* با توجه به عنوان درس با بچه ها گفت وگو کنید. بهترین دوست چه کسی می تواند باشد؟
* با توجه به ساختار داستانی درس، بهترین شیوه برای شروع ایجاد اشتیاق نسبت به شنیدن داستان است.
* پیشنهادهایی برای انتخاب روش تدریس مناسب
* می توانید از شیوه قصه گویی و یا شیوه کارگروهی برای قضاوت درباره رفتار شخصیت های داستان بهره بگیرید.
* می توانید بخش بدانیم را جهت آشنایی بی شتر بچه ها با امام حسن(ع) قبل از متن درس بخوانید (یا دانش آموزان بخوانند. )
* فعالیت های پایان درس
* فکر می کنم: می توانید قبل از پرداختن به این بخش از دانش آموزان بخواهید در قالب یک نمایش رفتارهای مختلفی که هرکسی در برخورد با دیگران در پیش می گیرد را اجرا کنند و بعد فعالیت را انجام دهند.
* گفت و گو کنیم: به دانش آموزان فرصت دهید در قالب یک کار گروهی ابتدا با هم گفت و گو کنند سپس به یک نظر واحد برسند و هر گروه این قسمت را تکمیل و برای سایر دوستان همکلاسی اش بخواند. پاسخ های احتمالی دانش آموزان به این فعالیت می تواند چنین باشد:
– در برابر حرف ها و کارهای بد دوستمان زود ناراحت و عصبانی نشویم.
– رفتار بد دوستانمان را تلافی نکنیم.
– در برخورد با دیگران مهربان و خوش اخلاق باشیم.
– در مورد دیگران زود داوری و قضاوت نکنیم.
– وقتی با کسی بد صحبت کردیم، از او زود عذرخواهی کنیم و…
* امین و مینا: با توجه به متن بخش بدانیم دانش آموزان این فعالیت را انجام می دهند.
پاسخ ها چنین است: نام پدر: امام علی(ع)، نام مادر: حضرت زهرا(س)، دومین امام، نام دشمنش: معاویه
ارزشیابی
برای ارزشیابی این درس نیز باید بیش از هر چیز بر احساسات بچه ها و تلقی و جه تگیری آنان توجه شود.
عناوین کارنامه
اهداف کلی
نشانه های تحقیق
سطوح عملکرد
امامت
آشنایی با امام دوم و ادای احترام نسبت به ایشان
معرفی امام دوم و ادای احترام نسبت به ایشان
بیان نمونه ای از رفتار امام دوم و تلاش برای الگوگیری از ایشان
خیلی خوب
امام دوم را با احترام در چند عبارت معرفی می کند.
به نمونه های متنوعی از رفتار امام دوم اشاره می کند و برای الگوگیری از ایشان تلاش می نماید.
خوب
امام دوم را با احترام در چند جمله معرفی می کند.
به چند نمونه ای از رفتار امام دوم اشاره می کند و برای الگوگیری از ایشان تلاش می نماید.
قابل قبول
امام دوم را با احترام در یک جمله معرفی می کند.
به نمونه ای از رفتار امام دوم که در کتاب آمده اشاره می کند و برای الگوگیری از ایشان تلاش می نماید.
نیازمند تلاش بیشتر
با کمک آموزگار امام دوم را با احترام در یک جمله معرفی می کند.
با کمک آموزگار به نمونه ای از رفتار امام دوم که در کتاب آمده اشاره می کند و برای الگوگیری از ایشان تلاش می نماید.
دانستنی های درس
نکته 1: در این درس علاوه بر هدف اصلی که آشنایی با شخصیت امام حسن(ع) می باشد، اهداف ضمنی ذیل نیز مد نظر است.
– مهربانی خاندان پیامبر و دلسوزی آنان در مورد همه انسان ها، از دوست گرفته تا دشمن.
– رابطه خوب و محبت آمیز امام با کودکان با هدف ایجاد علاقه در دانش آموز نسبت به آن حضرت.
نکته 2: صبر و بردباری در مقابل رفتار زشت و غلط دیگران و پاسخ مودبانه به اهانت و دشنام دیگران یکی از رفتارهای نیک و پسندید های است که انتظار می رود دانش آموز در این درس با الگو گرفتن از امام به آن پای بند شود.
نکته 3: توجه به نیازمندان و نیز مبارزه با ظالمان و زورگویان یکی دیگر از آموزه های قابل استفاده در این درس است که در بخش بدانیم به آن توجه شده است.
نکته 4: بیان آدابی همچون سلام کردن امام به مرد رهگذر، پیاده شدن از اسب برای صحبت با مرد مسافر (که مصداق امروزی آن می تواند پیاده شدن از دوچرخه یا ماشین برای صحبت با افراد پیاده و یا بلند شدن از روی صندلی برای صحبت با فرد ایستاده باشد. ) از نکاتی است که قابل آموزش است.
نکته 5: آموزش این مطلب که ما با رفتار خوب با دشمنان خود، می توانیم هم آنان را متوجه اشتباه خود کنیم و هم آن ها را به بهترین دوستان خود تبدیل سازیم. " من پیش از این دشمن شما بودم؛ اما از امروز شما بهترین دوست من هستید. "
نکته 6: داستانی دیگر از امام حسن علیه السلام: روزی امام حسن علیه السلام در باغی مشغول غذا خوردن بود، سگی در مقابلش ایستاد و به او نگاه کرد. امام لقمه ای در دهان خودش می گذاشت و لقمه دیگری را جلوی سگ می انداخت. سگ آن را می خورد و برای تشکر دمش را تکان می داد و صدا می کرد و دوباره به آن حضرت نگاه می کرد و امام دوباره لقمه ای جلوی سگ می انداخت.
مردی از آنجا می گذشت. جلو آمد وگفت: اجازه بدهید این سگ را بزنم و از شما دور کنم تا به راحتی غذا بخورید.
امام فرمود: نه این کار را نکن، این حیوان را خدا آفریده است. خدا او را دوست دارد. من از خدا خجالت می کشم که غذا و نعمت او را بخورم و به این حیوان که آفریده خداست چیزی ندهم.
طرح درس روزانه درس بهترین دوست
هدف کلی
– آشنایی با امام حسن(ع) و ادای احترام نسبت به ایشان
اهداف جزئی و رفتاری
– آشنایی با امام حسن(ع) به عنوان امام دوم مسلمانان
– تقویت احساس علاقه و احترام نسبت به امام حسن(ع)
– تلاش برای الگو گیری ازرفتار امام حسن(ع)
– چند نمونه از ویژگی های امام حسن(ع) را نام ببرند. (دانشی)
– محتوای درسی را در قالب داستان نمایش دهند. (شناختی و کاربرد)
– درمورد رفتار امام حسن(ع) قضاوت کنند. (ارزشیابی)
– داستانی کوتاه در مورد امام حسن(ع) بنویسند. (ترکیب)
– درس را به صورت خلاصه توضیح دهند. (درک و فهم)
– تکالیف کتاب را با مهارت انجام دهند. (روانی و حرکتی)
فعالیت های مقدماتی
بعد از ورود به کلاس و سلام و احوالپرسی با دانش آموزان و اشاره به بسم الله روی تابلو و با ذکر یاد و نام خدا در آغاز کلاس و کمک خواستن از خدا در انجام هر کاری و رسیدگی به وضعیت جسمی و فیزیکی فراگیران درس را شروع می کنم.
روش تدریس و مدل کلاس
تلفیقی از روش های پرسش و پاسخ، نمایشی
به صورت ردیفی و گروهی
رسانه های آموزشی
کتاب هدیه های آسمانی، کلیپ، وایت برد، ماژیک، ابزار نمایش
آمادگی و ایجاد انگیزه
برای ایجاد انگیزه انیمیشنی از دوستی برای دانش آموزان پخش می کنم و بعد سوالاتی می پرسم که به نظرتان بهترین دوست شما چه کسی است؟ پاسخ می دهند مهربان باشد، اذیت نکند، دروغ نگوید و…
ارزشیابی اولیه
– بهترین دوست شما چه کسی است؟
– دوست خوب چه ویژگی هایی دارد؟
ارائه درس
یک داستان دیگر برایشان تعریف می کنم تا خودشان بین نتیجه ی رفتار های خوب و بد قضاوت کنند. (پسرکی بود که همیشه دوستانش را اذیت می کرد ولی بعدا زود پشیمان می شد پدرش برای اینکه او را تنبیه کند به او گفت: هر بار که دوستانت را اذیت کردی باید یک میخ به دیوار بکوبی و پسرک هم قبول کرد بعد از مدتی دیوار پر از میخ شده بود پسرک دیگر از کوبیدن میخ خسته شده بود. این موضوع را با پدرش در میان گذاشت. پدرش به او گفت از این به بعد هر وقت با دوستانت خوش رفتاری کردی یکی از میخ ها را از دیوار بکش. بعد از مدتی هیچ میخی روی دیوار نبود.
پدر به پسرک گفت: آفرین پسرم هیچ میخی روی دیوار نمانده ولی یک نگاهی به دیوار بینداز. پسرک نگاهی به دیوار انداخت و به فکر فرو رفت.
در این جا از گروه ها می خواهم که خوب مشورت کنند و بگویند پسر به چه چیزی فکر می کرد؟
پاسخ هایی می دهند در آخر می گویم دیوار مانند دل آدم ها ست بعضی از حرف هایی که ما میزنیم دل آدم ها را زخمی می کنه زخم هایی که ممکنه هرگز خوب نشه پس باید مراقب رفتارهامون باشیم.
بعد متن درس را به صورت قصه برای دانش آموزان تعریف می کنم سپس از دانش آموزان می خواهم هر چه از درس یاد گرفته اند با مشورت در گروه ها بیان کنند. در ادامه امام حسن(ع) ر ا به عنوان امام دوم مسلمانان و پسر اول حضرت علی (ع) معرفی می کنم. سپس دانش آموزان نمایش درس را اجرا می کنند.
صدای پای اسب را از گوشی پخش می کنم بعد روی درس را از هر گروه یک نفر روان خوانی می کند. بعد از بچه ها می خواهم در قالب یک نمایشی دیگر رفتارهای مختلفی که هر کس در برخورد با دیگران درپیش می گیرد را اجرا کنند.
برای ارزشیابی و به کمک اعضای گروه با کاغذ رنگی ها گلبرگ هایی را می کشند و مشخصات امام حسن(ع) را داخل آن می نویسند.
در قسمت گفت و گو کنیم: به دانش آموزان فرصت می دهم در قالب یک کار گروهی ابتدا با هم گفت و گو کنند سپس به یک نظر واحد برسند و هر گروه این قسمت را تکمیل و برای سایر دوستان بخواند.
پاسخ های احتمالی: در برابر حرف ها و کارهای بد دوستمان زود ناراحت و عصبانی نشویم، رفتار بد دوستمان را تلافی نکنیم.
قسمت امین و مینا: این بخش در قسمت ارزشیابی انجام شده است.
در آخر مطالب را جمع بندی می کنم خلاصه را بیان می کنم بعد از فراگیران می خواهم هر چه از درس جدید یاد گرفته اید به طور خلاصه بیان کنید. جلسه ی درس را پخش سرود شکر خدای مهربان به اتمام می رسانم.
تعیین تکلیف
در گروه خود فهرستی از رفتارهای درست و نادرست را تهیه کرده و در جدولی بچسبانند.
سوالات درس به همراه پاسخ
1. نام پدر و مادر امام حسن (ع) چه بود؟
جواب: امام علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س)
2. دومین امام ما مسلمانان چه نام دارد؟
جواب: امام حسن (ع)
3. پیامبر در مورد امام حسن چه فرمود؟
جواب: فرمود اخلاق و رفتار امام حسن (ع) مثل اخلاق و رفتار من است.
4. امام حسن (ع) در چه روزی به دنیا آمد؟
جواب: روز 15 از ماه مبارک رمضان
5. امام حسن (ع) چندمین فرزند امام علی (ع) بود؟
جواب: اولین فرزند امام علی (ع) و فاطمه زهرا (س)
6. دشمن امام حسن (ع) چه کسی بود؟
جواب: معاویه
7. رفتار امام حسن (ع) با مردم چگونه بود؟
جواب: خیلی مهربان و خوش اخلاق بود و به نیازمندان کمک می کرد.
8. امام حسن (ع) چگونه به شهادت رسید؟
جواب: با زورگویان مبارزه کرد و سر انجام به دست همسرش به شهادت رسید.
9. چرا مرد مسافر از امام حسن (ع) خوشش آمد؟
جواب: چون او خوش اخلاق و با محبت و مهربانی با مرد مسافر صحبت کرد و بهترین دوست آن مرد شد.
10. در مورد بهترین دوست از امام حسن (ع) چه یاد می گیریم؟
جواب: خوش اخلاق و مهربان و دلسوز باشیم و بی احترامی نکنیم و با تندی و عصبانیت حرف نزنیم.
11. امام حسن (ع) هم مثل آن مرد تندی می کرد چه می شد؟
جواب: با مرد دعوایشان می شد.
12. چه چیزهایی از داستان بهترین دوست یاد می گیریم؟
جواب: به دیگران حرف زشت نزنیم، مهربان و دلسوز باشیم، به دوستان خود احترام بگذاریم و به آنها بی احترامی نکنیم.