سنگهای رسوبی Sedimentary Rocks
رئوس مطالب
انواع سنگهای رسوبی
شرایط تشکیل
طبقه بندی سنگهای رسوبی
بافت
ابعاد ذرات
جورشدگی
Proportions of Rock Types on the Earth
%75 از سطح کره زمین را سنگهای رسوبی پوشانده اند
انواع سنگ های رسوبی
سنگ های رسوبی تخریبی
کنگلومرا (conglomerate)
سنگ های رسوبی شیمیایی
تراورتن (Travertine)
سنگ های رسوبی بیوشیمیایی
شل استون
تبدیل رسوبات به سنگ
سنگ شدگی (lithification)– به همه تغییرات فیزیکی و شیمیایی که رسوبات پس از ته نشین شدن تحمل می کنند سنگ شدگی می گویند. این تغییرات در دمای کمتر از 150 درجه سلیسیوس رخ می دهند.
تبدیل رسوبات به سنگ
عوامل موثر در Lithification :
تراکم (Compaction)
سیمانی شدن (Cementation)
تبلور (Crystallization)
تشکیل کانی های پایدار تر (Stabilization)
(Example = CaCO3 to CaMg(CO3)2)
هیچ ماده معدنی دیگری، مصارفی را که سنگ آهک و دولومیت دارند، نداشته باشد. سنگهای کربناته به خاطر خواص فیزیکی خود پایه های اساسی صنعت مصالح ساختمانی را تشکیل می دهند و از بدو تمدن بشری مورد استفاده بوده و در حال حاضر نیز مصارف این سنگها رو به افزایش است. سنگ های کربناته ۵۰٪ مخازن نفت و گاز دنیا و۹۵٪ مخازن نفت و گاز ایران را شامل می شوند
کلسیت
دولومیت
تبدیل رسوبات به سنگ
Sediment
Rock
تبدیل رسوبات به سنگ
سیمانی شدن:
مهمترین فرآیندی است که باعث تبدیل رسوبات به سنگ می شود.
مستلزم رسوب مواد از داخل محلول ها به فضاهای خالی بین ذرات رسوبات تخریبی است.
سیمان های طبیعی شامل کلسیت و سیلیکا می باشد.
Cementation
طبقه بندی سنگ های رسوبی
سنگ های رسوبی بر اساس بافت (texture ) که نشانگر اندازه و شکل ذرات است، و ترکیب (composition) طبقه بندی می شوند.
دو نوع بافت اصلی در سنگ های رسوبی وجود دارد:
بافت کلاستیک (Clastic)
ذرات و اجزای مجزا
همه سنگ های تخریبی یا آواری دارای بافت کلاستیک هستند.
بعضی از سنگ های بیوشیمیایی نیز دارای بافت کلاستیک هستند.
بافت غیر کلاستیک یا بلوری (Nonclastic or Crystalline)
الگویی از بلورهای به هم پیوسته دارند.
شبیه سنگ های آذرین هستند.
بافت
انواع سنگ های رسوبی بر اساس بافت
سنگ های رسوبی تخریبی:
کنگلومرا (Conglomerate) یا برش (Breccia)
ماسه سنگ (Sandstone )
سیلت (Siltstone )
شیل (Shale or Claystone )
سنگ های رسوبی شیمیایی و بیوشیمیایی:
سنگ های تبخیری (Evaporites )
سنگ های رسوبی کربناته (Limestones and dolostone)
سنگ های رسوبی سیلیسی (Chert)
سنگ های رسوبی ارگانیک (Coals)
ابعاد ذرات و طبقه بندی سنگ های رسوبی
سنگهای رسوبی آواری (Detrital Sedimentary Rocks ) با استفاده از اندازه ذرات تشکیل دهنده شان رده بندی می شوند.
Detrital Sedimentary Rocks
Shale
Sandstone
Conglomerate
Breccia
ابعاد ذرات نشان دهنده چیست؟
توانایی انتقال اجزای رسوب بستگی به سرعت جریان سیال دارد.
وجود کنگلومرا نشانگر سرعت جریان بالاست.
سیلت و رس در محیط های آرام و کم انرژی مانند بستر دریاها و دریاچه ها رسوب می کنند.
Grain Size Interpretation
Gravel
Sand
Silt
Clay
River, Beach
River, Beach, Desert
Delta, Shallow Ocean
Deep Ocean, Lake, Swamp
High Energy
Low Energy
STOP
جور شدگی (Sorting)
جور شدگی: دامنه تغییرات ابعاد ذرات در داخل سنگ.
جورشدگی خوب (Well Sorted )– دامنه تغییرات ابعاد ذرات کوچک است و سنگ ها از ذراتی با اندازه های نزدیک به هم تشکیل شده اند.
جور شدگی ضعیف (Poorly Sorted )– دامنه تغییرات ابعاد ذرات زیاد است و سنگ ها از ذراتی با اندازه های متفاوت تشکیل شده اند.
جور شدگی نشانگرچیست؟
جور شدگی بد بیانگر نوسانات شدید در سرعت جریان آب و رسوب گذاری سریع است.
رسوبات حمل شده توسط یخچال ها جورشدگی بد دارند.
رسوبات بادی جورشدگی خوبی دارند.