سنجش میزان رضایتمندی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی



فصل اول
کلیات پژوهش

1/1 مقدمه:
دانشگاه به عنوان یک نهاد اجتماعی- فرهنگی یکی از ارزشمند ترین منابعی است که جامعه برای پیشرفت و توسعه در اختیار دارد، این نهاد به جهت نقش تعیین کننده ای که در تولید دانش (پژوهش)و انتقال دانش (آموزش) دارد به عنوان یکی از شاخص های تعیین میزان توسعه کشورها مد نظر قرار گرفته است.
همانطور که می دانیم جوانان در مقطع پیش دانشگاهی تلاش زیادی برای ورود به دانشگاه می کنند و شاید بتوان گفت که یکی از آمال و آرزوهای جوانان امروزی ورود به دانشگاه می باشد با ورود جوانانی که با امید و آرزو به دانشگاه راه یافته اند اگر تلاش کنیم که رضایتمندی این دانشجویان تازه وارد را بطور نسبی فراهم کنیم می توان انتظار داشت که این دانشجویان بعد از فراغت از تحصیل تعهد داشته بیشتری نسبت به شغل ، زندگی، دیگران درآینده داشته باشند زیرا زمانیکه افراد تعهد داشته باشند دیگر رشوه خواری، ریاکاری، دروغ گویی برای رسیدن به اهداف خوب یا بد، فقر فرهنگی ، بی سوادی جوانان تحصیل کرده، … وجود نخواهد داشت . بر اساس نظریه تسری Spill-over Theory رضایت از یک بخش از زندگی بروی رضایت از بخشهای دیگر زندگی موثر است.
(از کمپ، 278:1369)
مثلا در این تحقیق زمانیکه دانشجویان از تحصیل راضی باشند از حوزه های دیگر زندگی اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی، سیاسی نیز راضی خواهند بود.

2/1 طرح مساله:
دانشگاه مکانی فرهنگی و اجتماعی می باشد و هر ساله جمع کثیری از جوانان برای گذراندن تحصیلات عالیه وارد آن می شوند و هر یک از این جوانان با در نظر داشتن اهداف خاص خود (ارتقاء سطح علمی، کسب شغل بهتر، رندگی بهتر ، گرفتن مدرک،…)به این مکان مقدس قدم می گذارند.
اکنون با ورود این جوانان با نشاط و امیدوار به آینده و همچنین علاقمند به تحصیل مسئولیت سنگینی به عهده مسئولین دانشگاه می باشد ، از این جهت که این مسئولین محترم باید از پرسنل و اساتید متعهد و کارآمد بهره گیرند، زیرا این دو قشر تماس بیشتری را با دانشجویان که آینده سازان جامعه هستند دارند، که توجه بیشتر این تحقیق به نقش اساتید متمرکز است آنچه از یک استاد وظیفه شناس و شایسته انتظار می رود این است که بکوشد از ناکامیهای درسی دانشجویانش جلوگیری کند و آنها را علاقمند به تحصیل،مطالعه، پژوهش سازد.
همانطور که می دانیم دانشجویان اغلب در سن جوانی به تحصیل می پردازند و دوران جوانی بسیار حساس می باشد زیرا پایه های شخصیتی افراد در این دوران شکل می گیرد فردی که مشغله ذهنی جز تحصیل نداشته باشد و تحصیل دانشجو با رضایت باشد البته که این فرد در تحصیل موفق تر خواهد بود و آینده تضمین شده تری نسبت به دیگران دارد زیرا در آرامش به سر می برد و این دانشجویان مسلماً در آینده فرد مفید و شایسته ای برای خود، خانواده وجامعه خواهند بود.
در مصاحبه اکتشافی که با چند تن از اساتید و دانشجویان انجام دادیم به نظر می رسید که مقداری نارضایتی در بین دانشجویان وجود دارد به دلایلی همچون عدم وجود امکانات مختلف ، عدم وجود کارکنان دلسوز و متعهد ، هزینه های سنگین دانشگاه آزاد، عدم وجود اساتید با تجربه و با انگیزه ، تبعیض اساتید بین دانشجویان ، وجود مقررات آموزشی نامناسب ، … بخاطر عدم نظارت و دقت کافی مسئولین که موجبات نارضایتی دانشجویان را فراهم می کند.
بنابراین رضایت عبارت است از: حالت خوشایندی است که بخاطر فاصله کم انتظارات با واقعیت ، ارضای نیاز حاصل می شود و دست یابی به هدف در موقعیت های مختلف برای فرد حاصل می شود. کسب سعادت در زندگی به عنوان هدف والای وجود انسانی تلقی شده است که باعث رشد و شکوفایی و پیشرفت انسان می شود، و بالعکس عدم کسب سعادت اغلب به عنوان مانعی در راه انجام وظایف فرد تلقی می شود، همانگونه که ذکر شد رضایت از زندگی بازتاب توازن میان آرزوهای فرد و وضعیت فعلی او می باشد. (کمبل و دیگران 1976 به نقل از اینگلمارت 1373 ص 244)
به عبارتی هر چه فاصله بین سطح آرزوهای فرد و وضعیت فعلی وی بیشتر گردد رضایتمندی کاهش می یابد و بالعکس هر چه فاصله بین سطح آرزوهای فرد و وضعیت فعلی وی کمتر گردد رضایتمندی افزایش می یابد.
بنابراین در این پژوهش اولا درپی سنجش میزان رضایت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد قوچان ثانیاً می کوشیم که عوامل موثر بر این امر را بیابیم.

3/1 اهمیت و ضرورت تحقیق
رضایت حالت خوشایندی است که بخاطر دست یابی به هدف در موقعیت های مختلف به فرد دست می دهد. رضایت انواع مختلفی دارد که عبارتند از رضایت از زندگی خانوادگی، رضایت از زندگی زناشوئی، رضایت از وضعیت اقتصادی ، رضایت از خود، رضایت مشتری ، رضایت کارگر، رضایت کافرما، رضایت از محل زندگی، رضایت مردم از سازمانهای اداری رضایت مشترکین (از شرکت برق، آب، گاز، تلفن)رضایت از شغل ، رضایت از درآمد و رضایت از تحصیل که ما بنا به دلایل زیر درصدد بر آمدیم تا تحقیقی در مورد رضایت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد قوچان از تحصیل انجام دهیم:
همانطور که مشهود است عده زیادی از جمعیت کشور را جوانان تشکیل می دهند تعداد نسبتا زیادی از جوانان ایرانی را دانشجویان تشکیل می دهند واین جوانان هستند که باید فردای کشور را به آنها سپرد و این امر زمانی تحقق پیدا می کند که دانشجویان از وضعیت تحصیلی خود راضی باشند که این رضایت از تحصیل هم برای دانشجو و هم برای جامعه ضرورت دارد. اما اگر رضایت در این سن جوانی و دوران دانشجویی برای دانشجو فراهم نشود آثار سوء فراوانی در سطح خرد، میانه، کلان خواهد داشت.
در سطح خرد
افزایش تنش ، مشکلات رفتاری ، ناامیدی ،اضطراب ، افسردگی و … از جمله آثار منفی نارضایتی از تحصیل می باشد.
به عنوان مثال فردی که تصمیم دارد تمام سعی و تلاش خود را در دانشگاه بکار گیرد و سخت درس بخواند و در راستای همین هدف نیز گام بر می دارد بعد مشاهده می کند افرادی که به درس کمتر توجه کرده اند ، کمتر در کلاس حاضر شده اند و … با استفاده از طرح دوستی با استاد نمره شان بالاتر یا مانند فرد اول می شود در اینصورت اگر آن دانشجو از نظر روحی حساس باشد ممکن است که افسرده و ناامید از عدم پاداش در مقابل زحمتهایش سرکوب شود.
در سطح میانه
نیز پیامدهایی چون کاهش روحیه مشارکت جویی، همکاری و تعاون ، عدم اعتماد و … را در پی دارد.
مثلا دانشجویی که از وضعیت تحصیلی خودناراضی باشد دیگر انگیزه ای ندارد همانطور که مشاهده می شود بعضی اوقات چند دانشجو با هم یک تحقیق را انتخاب می کنندو در نهایت فردی که علاقمندتر و با انگیزه تر از بقیه است ممکن بیشتر کار تحقیق را انجام دهد و بقیه فقط در نمره گرفتن شریک باشند در این صورت دانشگاه که یک مکان اجتماعی شدن است دانشجویان مشارکت را در کار گروهی نمی آموزند پس یک مشکل کاهش روحیه مشارکت جویی به جامعه تحمیل می شود.

درسطح کلان
نیز پیامدهایی چون انواع مفاسد وانحرافات (بزهکاری) و درنهایت زمینه ساز مشکلات درجامعه خواهد بود.
به عنوان مثال زمانیکه دانشجویان ازتحصیل خود ناراضی باشند در آن صورت مشاهده می شود که گاهی اوقات مثلا بعضی از دانشجویان یک تحقیق مشابه تحقیق خود(از دانشجویان دیگر، دانشگاههای دیگر، …) کپی می کنند و به استاد تحویل می دهند این عمل دانشجو یک نوع تقلب محسوب می شود. بنابراین شناسایی و ریشه یابی عواملی که در متغیر رضایت تاثیر( مثبت و منفی) می گذارد ما را در جهت پیشبرد اهداف کوتاه مدت و درازمدت یاری خواهد کرد.

4/1 اهداف تحقیق
الف- 4-1- هدف کلی
هدف اساسی این پژوهش پاسخگویی به سوال اساسی تحقیق تحت عنوان سنجش میزان رضایت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی – واحد قوچان در سال 85-1384 از تحصیل و بررسی عوامل موثر بر آن می باشد.
ب- 4-1 اهداف جزئی
1- بررسی رابطه متغیر وابسته تحقیق با متغیرهای زمینه ای (جنس، سن، وضعیت تاهل و…)
2- بررسی وجوه تمایز رضایت در بین دانشجویان با توجه به ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی آنان (تعداد اعضای خانواده ، تحصیلات پدر، شغل پدر و …)
3- بررسی رابطه متغیر وابسته تحقیق با متغیرهای مستقل (امیدواری به آینده شغلی، احترام به دانشجو و…)

فصل دوم
مبانی نظری تحقیق

1/2 تعریف رضایت از دیدگاه صاحبنظران جامعه شناسی
1- رضایت Gratification
احساس شادی یا ارضایی که یک فرد، هنگامیکه از دیگران پاداش می گیرد یا توسط آنها تایید می شود، تجربه می کند، بر اساس نظریه یادگیری، رضایت مثبت درتقویت رفتاری که پاداش گرفته موثر بوده و درنتیجه احتمال اینکه فرد در آینده تحت شرایط مشابه همان رفتار را تکرار کند، افزایش می یابد. (خضر نجات ، حمید 69:1369)
2- رضایت satisfaction
بیشتر جنبه اجتماعی و روانی دارد ودر برابر آن Gratification خوشایندی جنبه عاطفی و روانشناختی قوی تری دارد. رضایت بیشتر از یک عین یاامر خاصی موردنظر است و نهایتاً تمایل شخص را به یک موضوع می سنجد بنابراین می توان گفت رضایت نوعی گرایش است ولی هرگرایش رضایت نیست در واقع رضایت نوعی گرایش خاص است و محدودتر از گرایش است. (چلبی 1375)
3- رضایت
هر چه فاصله بین ایده آل وواقعیت کمترشود فرد راضی تر خواهد بود و هرچه فاصله بین ایده آل و واقعیت بیشتر شود فرد ناراضی تر خواهد بود.
(رفیع پور، فرامرز 15:1372)
4- رضایت
هروشکا دسترسی به هدف و ارضای نیاز با احساس رضایت و تجربیات مطبوع را همراه می داند وعدم ارضا نیاز را با نارضایتی و ارزشهای احساس منفی.
(رفیع پور، فرامرز، 17:1372)
تعریف رضایت در پژوهش حاضر
حالت خوشایندی است که به خاطر دستیابی به هدف د رموقعیت های مختلف به فرد دست می دهد.
به عبارت دیگر حالت خوشایندی است که به خاطر فاصله کم بین انتظارات با واقعیت به وجود می آید دراین صورت ارضای نیاز راحت تر و دست یابی به هدف در موقعیت های مختلف برای فردحاصل می شود.

2/2- پیشینه تحقیق
هر پدیده دارای سابقه یا پیشینه ای است که مطالعه سابقه آن محقق را در شناسایی و درک ماهیت آن پدیده یاری می کند. پدیده های اجتماعی وابسته به گذشته اند و در زنجیره ای از تداوم جای می گیرند و هویت آنان بدون در نظر گرفتن گذشته ای که در آن تکوین یافته اند به دست نخواهد آمد وقتی محقق در خصوص موضوع مورد تحقیق به منابع مختلف مراجعه می کند
اولاً: از محتوای منابع در رابطه با موضوع آگاه می شود و بر اساس آن می تواند حدو مرز شناخت علمی را در رابطه با موضوع مشخص کند و آماده شود تا یک گام به جلو بردارد.
ثانیاً: با آگاهی از نکات قوت وضعف منابع در برخورد با موضوع می تواند چارچوب نظری جامع تر و واقع بینانه تری را شکل دهد واز ارتکاب خطاهای گذشتگان بپرهیزد.
ثالثاً: در قالب این چارچوب نظری عمده ترین مفاهیم یا متغیرها را انتخاب کندو با پیش بینی روابط احتمالی در بین آنها فرضیه هایش را رشد دهد.
(عبدالهی ، 13:1374)
درتحقیق حاضر از طرح خانم مژگان عظیمی هاشمی که شامل 12 پیشینه داخلی و خارجی بوده است که از این تعداد 7 مقاله داخلی و 5 مقاله خارجی بوده است.
همچنین از طرح آقای غلامرضا صدیق اورعی که شامل 3 مقاله داخلی بوده نیز استفاده شده است.

1/ 2/2 -بیشینه پژوهش های داخلی
بررسی عوامل موثر بر رضایت مشتری و افزایش فروش فروشگاههای زنجیره ای رفاه استان تهران
در این تحقیق که توسط علی اکبر سجادی در سال 1375 صورت گرفته است فرضیات تحقیق را عوامل قیمت،برخوردو رفتار مناسب با مشتریان، تنوع و جور بودن کالا و خدمات متنوع فروشگاه درنظر گرفته است. واین موارد را به عنوان عوامل بسیار موثر بر رضایت مشتری وافزایش فروش فروشگاههای زنجیره ای رفاه برشمرده است.
(عظیمی هاشمی، مژگان 9:1381 به نقل از سجادی ، علی اکبر 1375)
بررسی موثر رضایت بخش مشتریان بانکی به منظور بهبود و بالندگی سازمان
(در مورد مطالعه بانک ملت مشهد- تهران)
این پژوهش توسط محمدرضا پورایرج در سال 1377 انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که :
بانکها از طریق توجه به نیازها وانتظارات مشتریان خود می توانند ضمن افزایش کیفیت ارائه خدمات بانکی موجبات رضایتمندی مشتریان را فراهم نمایند.
سرعت عمل کارکنان در ارائه خدمات بانکی از عوامل موثر دیگری است که مشتریان به آن حساسیت زیادی داشته اند.
باوجود مدیریت صحیح منابع انسانی دربانکها، روابط بین کارکنان و مدیران بهبود یافته تا موجب ایجاد انگیزش کاری وافزایش رضایت شغلی کارکنان و ارائه خدمات بانکی به طور بهینه شود.
(عظیمی هاشمی، مژگان 8-1381:9 به نقل از پورایرج محمدرضا 1377)

بررسی موثر رضای بخشی مشتریان بانکی به منظور بهبود وبالندگی سازمان(درمورد مطالعه بانک ملت مشهد- تهران)
این پژوهش توسط محمدرضا پور ایرج در سال 1377انجام شده است.
نتایج این پژوهش نشان داد که:
1- بانکها از طریق توجه به نیازها و انتظارات مشتریان خود می توانند ضمن افزایش کیفیت ارانه خدمات بانکی موجبات رضایتمندی مشتریان را فراهم نمایند.
2- سرعت عمل کارکنان در ارائه خدمات بانکی از عوامل موثر دیگری است که مشتریان به آن حساسیت زیادی داشته اند.
3- با وجود مدیریت صحیح منابع انسانی در بانکها، روابط بین کارکنان و مدیران بهبود یافته تا موجب ایجاد انگیزش کاری وافزایش رضایت شغلی کارکنان وارائه خدمات بانکی به طور بهینه شود.
(عظیمی هاشمی، مژگان 1381: 8-9 به نقل از پورایرج محمدرضا 1377)

بررسی میزان رضایت بیمه شدگان تامین اجتماعی تهران از خدمات درمانی سازمان تامین اجتماعی
این پژوهش توسط آقای عبدالحسین نیک گهر انجام شده است.
یافته های تحقیق نشان می دهد که میل به قدرشناسی از جانب دیگری که در احترام اجتماعی و در رتبه و مقام و شغل منعکس می شود.
بالاترین اهمیت را در رضایت شغلی دارد وضع تغذیه بیمه شدگان نسبت به خدمات غیردرمانی سازمان کم است و بیشتر با مستمری بازنشستگی معتقدند که سازمان تا حدودی نیاز های درمانی آنان را تامین می کند بیش ازنیمی از بیمه شدگان از خدمات درمانی مسقیم رضایت داشته اند.
(عظیمی هاشمی، مژگان 9:1381 به نقل از نیک گهر، عبدالحسین)

سلیمانی دریچه ، براتعلی ، بررسی رضایتمندی از زندگی بعداز مهاجرت درمیان گروهی از مهاجرین ساکن خمینی شهر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی علامه، 1373
رضامندی از زندگی بیانگر میزان ارضا تمایلات و نیازهای اساسی انسانها بوده واز این طریق مفهوم رضامندی با نیاز ارتباط می یابد. رضامندی از زندگی به عنوان ارضا نیازهای اساسی و تلقی مثبت و احساس خوشایند افراد نسبت به قلمروهای مختلف زندگی است. از تئوری نیازهای پنجگانه (فیزیولوژیک، ایمنی، اجتماعی، احترام یا صیانت ذات و خودشکوفایی) مازلو به عنوان چارچوب تعیین نیازهای اساسی استفاده شده است. نتایج تحقیق بر اساس نمونه 140نفری دربین مهاجرین ساکن خمینی شهر نشان می دهد در جامعه مورد مطالعه رضامندی افراد از نیازهای سطوح بالا و به عبارتی نیازهای معنوی در حد قابل توجه بوده و کمبودهای افراد و نارضامندیهای آنها بیشتر به نیازهای سطوح پایین و نیازهای مادی و فیزیولوژیک مربوط می شود. درتبیین مکانیسم رضامندی از زندگی بعد از مهاجرت وعوامل موثر بر آن از تئوری های نیاز، مبادله درجامعه شناسی و تئوریهای برابری، احتمال وانتظار ودو عاملی هرزبرگ درروان شناسی اجتماعی استفاده شده است.
بر اساس مدل نظری امرمهاجرت به عنوان نوعی مبادله اقتصادی در بازار تصور شده است که در آن ویژگی ها و امکانات افراد در زندگی قبل از مهاجرت به عنوان داده و امکانات و ویژگیهای زندگی بعداز مهاجرت به عنوان نوعی "ستاده" در مبادله مهاجرت تلقی می شود. هرچه ستاده های افراد در مقابل داده های آنها بیشتر و یا در همان حد انتظار باشد، یا احتمال بیشتری برای کسب ستاده ها در آینده وجود داشته باشد. رضامندی از زندگی بعد از مهاجرت بیشتر می شود. بر اساس نتایج این تحقیق با افزایش سن خواسته ها کمتر شده و رضامندی بیشتر می شود. پایگاه اجتماعی و آگاهی اجتماعی هر چه از سطوح بالاتر برخوردار باشند، توقعات بیشتر و احساس نیاز بیشتر و رضامندی کمتر می شود. تمایل به زندگی در شهر، داشتن روحیه تقدیرگرا، خوشبینی نسبت به آینده، داشتن انگیزه برای زندگی در محل و ارزشها و ایده آلهای سطح پایین موجب افزایش رضامندی از زندگی بعد از مهاجرت است.
(عظیمی هاشمی، مژگان 1382 به نقل از سلیمانی دریچه، براتعلی 1373)

سنجش میزان احساس خوشبختی سرپرستان خانوارهای تهرانی، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، 1373
فرضیات اصلی این تحقیق این بوده است که احساس خوشبختی با شغل، تحصیلات ، درآمد، اوضاع اقتصادی، رضایت شغلی، رضایت کلی از زندگی ، اعتماد به دیگران پیوستگی مثبت و با بیگانگی پیوستگی منفی دارد.
رضایت از زندگی شاخصی مرکب از چند خرده شاخص ذیل تعریف شده است:
1- رضایت از زندگی خانوادگی
2- رضایت از مسکن (محل سکونت، رضایت از محله)
3- شاخص تندرستی
4- رضایت از شغل- رضایت از همکار و مافوق
پیوستگی شاخص رضایت از زندگی با احساس خوشبختی، درآمد، رتبه شغلی و اعتماد و پیوستگی منفی با بیگانگی موید اعتبار و روایی نسبی آن است. در سنجش بیگانگی از مقیاس آنومی لاسرول srole's anomie scale 5 گویه ) که توسط دکتر محسنی تبریزی نرم شده است استفاده شد.
1- به نظر شما بیان مشکلات به مسئولین چقدر ثمر بخش است.
2- بعضی معقتدند امروزه آدمی ناگزیر است همواره در فکر حال بوده در قید آینده نباشد نظر شما چیست؟
3- واقعا نمی توان به کس اعتماد کرد
4- اوضاع و احوال خیلی از مردم عادی روز به روز بهتر می شود.
5- چقدر به آینده خوشبین هستید.
جهت سنجش احساس خوشبختی چون احساس خوشبختی بر حسب نظام های ارزشی اجتماعی متنوع و گوناگون است و تعریف صریح و روشنی ندارد از پاسخگویان به طور کلی سئوال شده چقدر احساس خوشبختی می کنند و پاسخ ها در مقیاس 5 گزینه ای است.
(عظیمی هاشمی ، مژگان 1382: ص 20)

نظرسنجی از مردم تهران درباره کیفیت زندگی "رضایت ازمحل زندگی" ، مرکز تحقیقات ، مطالعات و سنجش برنامه های صدا و سیما
مفهوم رضایت از زندگی دراین بررسی از بعد میزان برخورداری از تسهیلات و امکانات محل سکونت موردارزیابی قرار گرفته است نتایج مربوط به شاخص احساس امنیت و وجود امکانات آموزشی وتفریحی نشان می دهد که بیشترین عدم رضایت در بعد مورد اشاره در میان مناطق بسیار پایین و نسبتاً پایین دیده می شود. رضایت ازهوای محله و چگونگی جمع آوری زباله نیز نتایج مشابهی داشته است. نتیجه گیری کلی این بوده است که با افزایش سطح پایگاه اقتصادی – اجتماعی منطقه محل سکونت پاسخگویان رضایت کلی از محله مورد سکونت افزایش می یابد.
(عظیمی هاشمی، مژگان 8:1382)

وضعیت و نگرش جوانان ایران ، گزارش نهایی نتایج پژوهش مشاوره ملی جوانان، 1380.
این پژوهش با هدف شناسایی نگرش جمعیت جوانان 14 تا 30 ساله کشور نسبت به حوزه های اساسی در قلمرو هویت و فرهنگ ملی ، باورهای دینی ، سیاست و نهادهای اجتماعی ، برخورد با جهان غرب، آموزش و پیشرفتهای علمی ، شغل و خانواده و … انجام شده است. جامعه آماری تمامی جوانان 14 تا 30 ساله شهری کشور است که سی و چهار هزار و پانصد و بیست و یک نفر حجم نمونه را تشکیل داده اند.
مدل راهنمایی بررسی وضعیت و نگرش جوانان با استفاده از نظریه زمینه های اجتماعی- فرهنگی و نظامهای اکولوژیکی یا بوم شناختی اقتباس و گسترش داده شده است.این مدل راهنما ، که بصورت ارتباط متقابل و پویایی چهار نظام محیطی فرهنگی اجتماعی (نظام کوچک ، نظام میانی، نظام بیرونی و نظام بزرگ)و به شکل چهار سطح متحدالمرکز نشان داده می شود کمک می کند که محیط و زمینه های زندگی و فرهنگی اجتماعی نوجوانان و جوانان در یک مفهوم وسیع و دارای سطوح گوناگون ، که ساختارهای درهم پیچیده و مرتبط با یکدیگر دارد، مورد بررسی واقع گردد. به این ترتیب مطالعه زمینه ها و عوامل اجتماعی ، فرهنگی موثر بر زندگی نوجوانان و جوانان مستلزم توجه به چهار نظام محیطی فرهنگی- اجتماعی مذکور است که آنها را می توان در حوزه های مطالعاتی زیر بررسی کرد.
الف- حوزه های مربوط به وضعیت فردی در نظام کوچک ، ویژگیهای روانی – اجتماعی و هویت نوجوانان و جوانان
ب- حوزه های مربوط به نظام میانی : ارتباطها و مسائل جوانان از نظر محیط نزدیک اجتماعی – فرهنگی آنان (خانواده – دوستان، وضعیت ازدواج و …)
ج- حوزه های مربوط به نظام بیرونی، وضعیت محیط های دورتر اجتماعی – فرهنگی ( آموزش و پرورش، آموزش عالی، رسانه های گروهی و …)
د- حوزه های مربوط به نظام بزرگ : وضعیت و هویت ملی (قانونگرایی ، آزادی ، غرورملی، مشارکت مردم، . …)
همچنین بر اساس این تحلیلها به مقایسه ابعاد مختلف نگرش جوانان پرداخته شده است:
الف- وضعیت فردی زندگی جوانان شامل: 1- وضعیت اجتماعی 2-وضعیت روانشناختی
ب – نگرش بر ارتباطهای نزدیک جوانان که شامل دیدگاههای آنها در مورد 1- خانواده 2- دوستان 3- آموزش 4- کار می شود
ج- نگرش جوانان برنهادهای بیرونی اجتماعی و فرهنگی که در برگیرنده دیدگاههای جوانان در مورد 1- نهادهای آموزشی 2-نهادهای اجتماعی سیاسی 3- نهادهای فرهنگی 4- نهادهای مذهبی و انقلابی است.
د- نگرش جوانان بر وضعیت و مسائل بزرگ ملی و جهانی که شامل مسائل مربوط به 1- هویت ملی 2- اعتقادات دینی 3- فرهنگ غرب 4- ارزشهای ملی و فراملی می شود .
بر اساس مدل مذکور متغیرهای پژوهش به سه بخش عمده تقسیم شده اند.
1- متغیرهای زمینه ای : متغیرهایی که در تجزیه و تحلیل ها یا بعنوان متغیر کنترل یا به عنوان متغیر تعدیل کننده مورد استفاده قرار گرفته اند.
2- متغیرهای اصلی: در واقع نمراتی است که از سئوالات پرسشنامه ها بدست آمده است.(که شامل متغیرهای مستقل و وابسته می شود.)
3- متغیرهای مدل تحقیق: این متغیرها بر اساس مدل تحقیق کنارهم قرار گرفته و در مورد خرده مدلهای پژوهش با یکدیگر ترکیب شده اند.
خلاصه ای از نتایج پژوهش مذکور در محورهای سلامت روان، رضایت از محیط زندگی و اعتقادات دینی در بین دانش آموزان که به موضوع پژوهش حاضر نزدیک است به شرح ذیل می باشد. مقایسه بین دو گروه دختر و پسر دانش آموز در مورد مسائل مختلف نشان می دهد که د ر موضوعات وضعیت اقتصادی ، وضعیت تحصیلی و قدرت زندگی ، نگرش مثبت پسران دانش آموز از دختران دانش آموز بیشتر است. درمورد سلامت روانی، نگرش به دوستان، نگرش به کارکرد مذهبی مساجد هر دو گروه تقریباً وضعیت یکسانی دارند، امادرموضوعات نگرش به خانواده ، دانشگاه، صدا و سیما ونهادهای سیاسی نگرش مثبت دختران دانش آموز از هنجار گروه، پسران دانش آموز دراین موارد بالاتراست. هم پسران و هم دختران دانش آموز از نظر سلامت روانی در سطح پایین تر از متوسط قراردارند. بخصوص دختران دانش آموز در مقایسه باپسران از نظر سلامت روانی وضعیت نسبتا بدتری دارند.
– پسران دانش آموز در مقایسه با دختران نگرش منفی تری نسبت به نهادهای سیاسی دارند.
– دختران دانش آموز درمقایسه با پسران نگرش مثبت تری نسبت به فرهنگ و تمدن ایران دارند.
– با افزایش (بالارفتن) مقطع تحصیلی نگرش جوانان نسبت به خانواده نیز بهتر می شود.
– با افزایش سن و ورود به مقاطع تحصیلی بالاتر نگرش مثبت دانش آموزان جوان نسبت به دوستانشان نیز بالاتر می رود.
– دانش آموزان سالم از وضعیت اقتصادی بهتر در مقایسه با سایر گروهها برخوردارند .
دانش آموزان مشکل دار از نظر تحصیلی وفرهنگی نیز در شرایط نامناسبی هستند در حالیکه دانش آموزان کاملاً سالم عموماً از خانواده های تحصیل کرده تر ودارای شرایط فرهنگی بهتری هستند. بررسیهای به عمل آمده نشان داد که رضایت از خانواده با سلامت روانی رابطه مسقیم دارد. به این معنی که هر قدر رضایت فرد از خانواده بیشتری شود.
سطح سلامت روانی وی بالاتر می شود. دانش آموزانی که درگروه مشکل دار قرار گرفته اند، کمترین سطح رضایت از خانواده و دانش آموزانی که در گروه کاملاً سالم قراردارند، بیشترین رضایت را از خانواده دارند.
– نگرش مثبت دانش آموزانی که در گروه مشکل دار قرار دارند نسبت به دوستانشان از سایر گروهها بیشتر است. گروه مشکل دار عموماً نسبت به خانواده شان نیز نگرش چندان مثبتی ندارند.
– به طور کلی می توان گفت فردی که به لحاظ روانی سالم تر است، دیدگاه مثبت تری به زندگی و امور اطراف خود دارد.
– جوانان دانش آموزی که از سلامت روانی بیشتری برخوردارند نسبت به اعتقادات قلبی دینی نگرش مثبت بیشتری نشان می دهند . به عبارتی برخورداری از اعتقادات دینی با سلامت روانی همبستگی بالایی دارد.
– مقایسه نگرش در مقوله شهرها نشان داد که: دانش آموزان اصفهانی و تهرانی در مقایسه با سایر شهرها نگرش مثبت تری نسبت به دوستانشان دارند.
– دانش آموزان تهرانی در مقایسه با دیگران از نظر اعتقادات قلبی دینی درسطح پایین تری قرار دارند.
– سلامت روانی با وضعیت اقتصادی رابطه مستقیمی دارد. عموماً هر قدر دانش آموزان از امکانات زندگی بیشتری برخوردار باشند، سلامت روانی آنها بالاتر است.
– نگرش دانش آموزان با وضعیت اقتصادی پایین، نسبت به خانواده هایشان چندان مثبت نیست.
– هر قدر دانش آموزان از قدرت زندگی بالاتری برخوردار باشند، سلامت روانی آنها نیز بیشتر است. همچنین نگرش به خانواده با قدرت زندگی رابطه مستقیم دارد. یعنی هر قدر دانش آموز از قدرت زندگی بیشتری برخوردار است نگرش بهتری نسبت به خانواده خود دارد.
– نگرش دانش آموزانی که در گروه قدرت روانی پایین قرار گرفته اند، نسبت به دوستانشان از سایر گروه ها مثبت تر است. چنین به نظر می رسد که نوجوانان و جوانان دانش آموزی که قدرت زندگی بالاتری دارند، درمجموع نسبت به زندگی اطراف خود احساس بهتری دارند تا کسانی که از نیرومندی روانی لازم برای زندگی برخوردار نیستند .
– نگرش به اعتقادات قلبی دینی نیز با قدرت زندگی رابطه مستقیم دارد. هر قدر دانش آموزان از قدرت زندگی بیشتری برخوردار باشند، نگرش مثبت تری نسبت به اعتقادات دینی قلبی دارند.
– مقایسه میانگین های دانش آموزان در مقوله وضعیت تحصیلی (فرهنگی) نشان داد که هر قدر دانش آموزان از وضعیت اقتصادی بالاتری برخوردار باشند، ا زنظر تحصیلات خانواده نیز وضعیت بهتری دارند و هر قدر وضعیت تحصیلی خانوادگی بهتر باشد از سلامت روانی بهتر و بالاتری برخوردارند.
– نگرش به خانواده با وضعیت تحصیلات خانواده رابطه مستقیم دارد. هر قدر دانش آموزاز نظر تحصیلات خانواده وضعیت مطلوبتری داشته باشد نگرش مثبت تری به خانواده اش دارد.
– نگرش مثبت به اعتقادات قلبی دینی در همه سطوح تحصیلی خانوادگی و بیش ازهمه در سطح تحصیلی خانوادگی نسبتاً پایین مشاهده می شود.
درنتیجه گیری پایانی پژوهش درتعریف سلامت روانی آمده است.
سلامت روانی یکی از جنبه های سلامت عمومی (یعنی برخورداری از رفاه کامل جسمی و روانی و اجتماعی و معنوی) است. سلامت روانی که در مفهوم دقیق کلمه، به معنای احساس رضایت و شادابی و نشاط و تعادل روانی، درک در ست از واقعیت ها و ارائه پاسخ سازگارانه و موثر در برخورد با آنها، تعامل سالم دنیای درونی فرد با دنیای پیرامون، توانایی کنترل کردن و نظم بخشیدن به کششها و تمایلات درونی، برخورداری از خصوصیات روانی سبک زندگی غیرمتعارض با هنجارهای سالم زندگی – اجتماعی – فرهنگی و دارابودن عملکردهای سازنده و مولد درزندگی شخصی و اجتماعی است. در زندگی جوانان (وسایر افراد) حائز اهمیت درجه اول است. سلامت روانی مطلوب برای جوانان این است که اندیشه و عواطف و رفتارآنان هماهنگ با فطرت خدادادی انسان و الگوی شخصیت اسلامی در تعالیم دینی باشد . رضایت از خانواده مهمترین منبع عاطفی در زندگی نوجوانان وجوانان است. نوجوانان و جوانانی که دچار مشکلات روانی بیشتری هستند کمترین میزان رضایت را از خانواده های خود دارند. مشکلات روانی نوجوانان و جوانان خانواده های پرجمعیت نیز بیشتر است. به بیان دیگر ، نقش خانواده درسلامت روانی ودر ایجاد و یاکاهش مشکلات روانی کاملاً قطعی است و قدم اول در اصلاح جامعه، اصلاح خانواده ها و رفع مشکلات نوجوانان و جوانان از طریق بازسازی وبهبود کارکردهای خانواده است . سلامت روانی جوانان با سلامت روابط اجتماعی محیط زندگی آنان نیز همبستگی بالایی دارد.
(عظیمی هاشمی، مژگان 1382 :8تا 13.)

صفاریان، مهرداد، بررسی عوامل موثر بر رضایت مشترکین شرکت توزیع نیروی برق زنجان، به راهنمایی، هومان لیاقتی، پایان نامه( کارشناسی ارشد) . دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اداری، 1378.
بررسی وتجزیه و تحلیل رضایتمندی یکی از موضوعات مورد توجه اندیشمندان علوم بازاریابی می باشد، که با برخورد صحیح و مدیریت مناسب می توان آنرا عیینت بخشید. رضایتمندی مشتریان، امری فراتر از یک تاثیر جنبی مثبت بر روی مساعی به عمل آمده درشرکت است. به عبارت دیگر تنها کارکنان را وادار به ادامه فعالیت نمی کند. بلکه منبع سود آوری یک موسسه اند، آنها دلیلی برای ادامه فعالیت یک شرکت هستند. موضوع تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر بر رضایت مشترکین شرکت توزیع برق زنجان می باشد. دراین تحقیق متغیرهای داشتن برق مطمئن و مستمر، محاسبه صحیح بهای برق مصرفی، نحوه برخورد مامورین و رابطه آن با رضایت مشترکین شرکت توزیع برق زنجان مورد بررسی قرار می گیرند که فرضیات تحقیق در همین راستا تنظیم شده است.
برای آزمون فرضیه ها از روش تحقیق کتابخانه ای و همچنین روش تحقیق از نوع پیمایشی و از شاخه میدانی استفاده گردیده است. درتحلیل یافته ها از آزمون کای دو، استفاده گردیده است. در این پژوهش از پرسشنامه ای که با توجه به فرضیه های تحقیق تنظیم گردیده بود استفاده شده که د ارای سئوالات بسته و باز می باشد. با توجه به محاسبات انجام شده حجم نمونه برابر با 515 مشترک تعیین گردیده که پس از جمع آوری پرسشنامه ها یافته ها ی آماری نشان می دهدکه بین رضایت مشترکین وداشتن برق مطمئن و مستمر و همچنین نحوه برخورد مامورین رابطه خطی معنی داری وجود دارد و همچنین بر اساس نتایج بدست آمده از تحقیق رابطه ای بین رضایت مشترکین ومحاسبه صحیح بهای برق مصرفی مشاهده نگردید. این تحقیق دردی ماه سال 77 شروع گردید و در بهمن ماه سال 78 به پایان رسید. در پایان بر اساس یافته های تحقیق پیشنهادات و رهنمودهایی نیز ارائه شده است.
(صدیق اورعی ، غلامرضا 7:1383 به نقل از صفاریان ، مهرداد 1378)

رضایت مشتری ، ترجمه و تدوین احمد فرشیدفرهت ، استاندارد، شماره 109 مهر 1379.
امروز سازمان های تولیدی وخدماتی به طور روزافزونی رضایت مشتری لازمه رقابت جهانی است. این حقیقت کاملاً در جایزه ملی مالکوم بالتدریج انعکاس یافته است و 30% از کل امتیاز لازم جهت دریافت این جایزه به رضایت مشتری اختصاص دارد. مدیریت کیفیت نیز دقت نظر و ترجمه سازمان یافته ای رادر جهت درک نیازهای مشتری و حرکت فراتر از انتظار مشتری در جهت تامین رضایت او را ارائه می نماید.
یک سازمان می بایست سطحی از محصولات یاخدمات رابه مشتریانش ارائه کند که از لحاظ نیازهای مشتریان ، کیفیت قیمت مناسب، تحویل به موقع و خدمات مناسب پس از فروش رابرآورده سازد. برای نایل شدن به چنین سطحی از کیفیت سازمان می بایست همواره سیستم کیفیت خود را مورد ارزیابی قرار دهد تا اطمینان حاصل کند که این سیستم توانایی پاسخگویی به نیازمندیهای و انتظارات دائماً در حال تغییر و تزایدمشتریان را درارا می باشد.
موفق ترین برنامه های کیفیت جامع با توصیف کیفیت از دیدگاه مشتری آغاز می شوند. کیفیت یعنی برآورده کردن نیازها و انتظارات مشتری یاحرکت فراتر از این انتظارات دکتر دمینگ می افزاید که کیفیت همچنین به معنای پیش بینی نیازهای آینده مشتری می باشد.
کسب رضایت مشتری باید هدف اصلی سازمان باشد چرا که رضایت مشتریان افزایش منافع تجاری را به همراه خواهد داشت.
(صدیق اورعی، غلامرضا 8:1383 به نقل از فرهت فرشید احمد 1379)

صمدعالی، رضایت مشتری ، تدبیر، شماره 130 بهمن 1381
امروز ارزش آفرینی برای مشتری درجهت تاثیرگذاری بر رفتار وی از اهمیت بالایی برخوردار شده است. در سبک و کار امروز، کسب رضایت مشتری هدف اصلی شرکت هاست. یکی از مهمترین عوامل موثر بر رضایت مشریان در شرکتهای خدماتی رفتار مناسب با آنهاست. سازمانهای خدماتی برای راضی کردن مشتریان خود باید دو اصل گزینش و آموزش را موردتوجه قرار دهند. کلید موفقیت در خدمات ، سرمایه گذاری در آموزش است و شرکتها با سرمایه گذاری دراین بخش به کارکنان خود می آموزند که چگونه در برابر مشتریان و خواست آنان واکنش نشان دهند آموزش کارکنان باید متسمر باشد تا از این طریق آنان قادر باشند به تغییرات در تکنولوژی ، مشتریان و الزامات شغلی پاسخگو باشند. طرفداران خدمت به مشتری معتقدند که آموزش کارکنان به اندازه سایر فعالیتهای سازمان حائز اهمیت است.
(اورعی صدیق، غلامرضا 1383 به نقل از عالی صمد 1381)

2/ 2/2- نقد و بررسی پیشینه های داخلی
در پژوهش هایی که انجام شده است بیشتر رضایت از زندگی، رضایت مشتری، رضایت مشترکین، رضایت شغلی و … مدنظر قرار گرفته است و کمتر به رضایت از تحصیل پرداخته شده است به طور کلی عوامل موثر بر رضایت شامل عوامل محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و … می شود و با توجه به این که بیش از نیمی از جمعیت کشور ما را جوانان تشکیل می دهند و بیش از نیمی از این جوانان در دانشگاهها مشغول تحصیل می باشند(در دانشگاه دولتی، غیرانتفاعی، آزاد، علمی و کاربردی و … )اکنون ما قصد داریم که در مورد رضایت دانشجویان دانشگاه آزاد- واحد قوچان تحقیقی انجام دهیم چون به نظر می رسد که ریشه یابی و شناسایی عوامل موثر بر رضایت به مسئولین امر کمک بزرگی خواهد کرد.

3/2/2- پیشینیه پژوهش های خارجی:
مقاله پژوهشی اولین مطالعه پیرامون مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی دربین دانش آموزان و نوجوانان (گیلان ریچ، هیوپز اسکات و جیمزای لاگلین سال 1999، آمریکا).
چکیده: دراین مقاله قابلیتهای اندازه گیری روانی مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی دانش آموزان Mslss (هیوبز 1994) بوسیله نمونه ای از نوجوانان پایه تحصیلی 12-9 ارزیابی شده است. نتایج تقویتی تحلیلهای عاملی ، ساخت عاملی مفروض مبتنی بر تئوری را تایید نموده علاوه بر این شاهدی بر همگرایی و اعتبار جدا کننده ابزاری است که حاصل این بررسی است. برآوردهای قابل پذیرش نیز برهمبستگی درونی برای کل و خرده مقیاسها بدست آمده است. این قابلیتها روان سنجی مشابه یافته های مقیاس با بچه های کم سن تر یا نوجوانان است. محدودیتها و یافته های دیگر این بررسی نیز مورد بحث قرار گرفته است. تجربه سعادت به عنوان هدف اعلی وجودانسان تلقی می شود (آناس 1993، کامن ودیگران 1984) بر عکس، پذیرش ناخرسندی اغلب به عنوان آخرین شکست یک فرد تلقی می گردد( ساندریک ، داینروسیلدیز، 1993) این تجربه منفی به عنوان یک همبستگی اساسی پریشانی روانشناختی و مسائلی بین شخص در نظر گرفته می شود.(فوروفوندر، 1998)
محققان احساس سعادت (SWB) ؛ را در ارتباط با چگونگی و چرایی تجارب مردم در روشهای مثبت بررسی می کنند. یافته ما در طول سه دهه از تحقیق احساس سعادت ( دانیر ودیگران 1999) روی ناخرسندی و بیماری متمرکز شده وتلاش شده است که برای طراحی استراتژیهای موثر مداخله گر جهت افزایش احساس سعادت در بین افرادی که ناشادمان باقی می مانند، فرموله شود. (کوون 1991، 1994 و …)
پذیرفته ترین مدل احساس سعادت، ساختاری را که شامل یک جزء احساسی (احساسات مثبت و منفی) ویک جزء شناختی که رضایت از زندگی نامیده شده است، مفهوم سازی می کند. (داینر 1984، 1994، داینر ولارسن 1984 و پارت و داینر 1993) ، هر دو جزء اگرچه عمود بر هم نیستند ، جدا از یکدیگر نشان داده شده اند.(آندروس و ویتی 1976 و …)
بیشتر پروژه های تحقیقی پیرامون رضایت از زندگی بانمونه هایی که وابسته به امراض پیری وسالخوردگی بوده ، انجام شده است (بندر ، 1997، راتر 1995) و در مورد کودکان و نوجوانان مطالعات قلیلی انجام شده است . فقدان تحقیق دراین خصوص می تواند شاهد مهمی بر این مدعا باشد که ماهیت مولفه های رضایت از زندگی در بین کودکان و بزرگسالان در هر جمعیت یکسان نیست. کالینز(1991) و لاسک(1987) ، گزارش کرده اند که رضایت زناشویی به طور معناداری تاثیر معناداری بر رضایت از زندگی جهانی بزرگسالان داشته است.
علاوه بر این (نتیت، باجست وباورین 1989) در یک فراتحلیل ، همبستگی متوسط بین رضایت شغلی ورضایت از زندگی جهانی را گزارش کرده اند. هیچ یک از حوزه ها متناسب با بچه هایی در سنین مدرسه نیست بنابراین لازم است طرحهای پژوهشی دیگری در زمینه رضایت از زندگی درمیان کودکان و نوجوانان صورت گیرد تا مولفه های ویژه و مربوط به این گروه سنی را مشخص سازد. اولین توضیح جهت کمبود این تحقیقات ممکن است فقدان ابزار مورد بررسی جهت چنین جمعیتی باشد. یک استثناء چند بعدی بودن طیف رضایت از زندگی دانش آموزی (هیوپز 1994) این ابزار به این منظور طراحی شده است تا محققین جهت سنجش رضایت از زندگی در میان کودکان امتیاز مجزایی در پنج مولفه مهم زندگی شان که شامل خانواده ، دوستان، مدرسه ، محیط زندگی و خود است ، بدست دهند مولفه های پنجگانه ویژه بر پایه ادبیات تحقیق، مطالعات پیلوت دربین کودکان در سن مدرسه و تحقیقات پیشین(هیوپز، 1991) انتخاب شده است ظاهراً مولفه های پنجگانه مذکور مهمترین ابعاد برای دانش آموزان در سن مدرسه تلقی می شوند. تحقیقات دیگر که مولفه هایی اشاره نموده اند برای مثال مدرسه (توسط التپین و مک پات لند 1997) خانواده، همسالان (آشر و دیگران 1984) و خود، (حارتو 1989) محیط زندگی (مامل و بارنز 1989) می باشد. بنابراین استفاده از مقیاس چند بعدی رضایت از زندگی در بین دانش آموزان یک تصویر چند بعدی از رضایت کودکان را دربر دارد که به هر حال ممکن است به تلاشهای مداخله گر ویژه بیشتر، جهت تقویت سلامت مثبت کمک کند.
(هیونر1994، 1998 ودیگران)
مطالعه این مقیاس به طور هماهنگ قابلیتهای روان سنجی قابل پذیرش را در بین دانش آموزان ابتدایی و متوسطه نشان داد(گرین اسپون وسافکولنیک 1997 و …) که شواهدی در تایید استفاده از ابزار در تحقیق را فراهم می آورد برای مثال پایایی (ضریب آلفا) برای مقیاس کلی از 90% تا 92% و 77% تا 85% برای خرده مقیاسها در تغییراست. علاوه بر این ضرایب همبستگی برای هر خرده مقیاس و مقیاس کلی از 78% تا 90% در تغییر است.
قابلیتهای روان سنجی مقیاس مذکور فقط در بچه های پایه 8-3 بررسی ومطالعه شده است. هیچ تحقیقی این مقیاس رابر ای دانش آموزان بزرگتر(دبیرستانی) به کار نبرده است. زیرا تغییرات رشته متناسب با بلوغ بافرضیه قابلیت اجراء آن برای نوجوانان بزرگتر نامناسب خواهد بود. بر پایه تحقیق پیشین مربوطه به خود ادراکی و شادی بچه ها (دیر و هیوبز1994 و 1996 ) و تحقیقات پیلوت در بین نوجوانان، انتظار می رود که ابعاد مقیاس مذکور در مورد نوجوانان بزرگتر مانند دانش آموزان جوانتر معنی دار باشد.
مقاله پژوهشی دینداری و رضایت از زندگی (جیمز پی کاک و مارگارت . م . پالو ما، سال 1998 ، آمریکا)
چکیده
دراین مقاله که با استفاده از پیمایش گالوپ 1988 در چهار مقیاس اندازه گیری دینداری (پرستش شخصی ، مشارکت مناسک عمومی ، تعامل روحانی و آسمانی و ترجیح دینداری عام یا خاص) در هفت گروه سنی بررسی شده واثر این مقیاسها روی رضایت از زندگی برای هر طبقه سنی بررسی می گردد. با توجه به یافته های این مقاله، نویسندگان به طرف رشد تئوری دینداری ودوره زندگی پیش می روند. رضایت از زندگی در تحقیق کیفیت زندگی به عنوان نماینده سلامتی استفاده گردیده است
(نیوگارش، پالوما و دیگران 1991) غیر از چند استثناء مهم، مطالعات رضایت زندگی و تحقیق های کیفیت زندگی دیگر تنها شناخت نسبتاً کمی از حوزه مذهبی رادر بر می گیرد.
ادبیات علوم اجتماعی کلاسیک نتایج متناقضی را در مورد تاثیرات دینداری بر سلامت روان نشان می دهد برای مثال فرار و آلبرشت جنیس(1991) ادعا می نماید که فروید و مارکس تاثیر مذهب را بر زندگی انسان و کارکردهای روانی آن منفی تلقی می نماید برعکس یونگ و سوروکین تاثیرات دینی را بر سلامت روان زندگی مثبت تلقی می نمایند. علاوه بر این کمپل، کان ورس و راجرز(1976) نیز یک گرایش شتابزده را در اثر بالقوه مذهب روی کیفیت زندگی نشان دادند، اما کمک ایشان به تغییر کیفیت زندگی به یافته های ناهماهنگی ختم گردید. د رحالیکه بعضی از مقیاسهای اندازه گیری دینداری رابطه ای مثبت و کوچک و ضعیف با رضایت زندگی داشتند، مقیاسهای دیگر ارتباط منفی با آن برقرار کردند. در رابطه با تحلیل این موضوع وداده های آن، هداوی (1978) یک اشتباه درکدگذاری را کشف کرد و با تصحیح آن ناهماهنگی ها برطرف گردید و مشخص شد که مذهب یک اثر مثبت اما ضعیف روی رضایت از زندگی دارد. گنجایش محدود حوزه دینی به تصویر کشیده شده است، برای مثال در بررسی کیفیت زندگی توسط ویتر، استوک واکون و هرینگ (1985) مطالعاتی صورت گرفته است، در حالیکه تنها 28 منبع از 556 منبع تجربی شامل یافته های مذهبی بودند.یک مرور کلی بر این فهرست نشان می دهد که از بین 28 مطالعه هیجده یک دهم باجمعیت سالخورده سروکار داشته است که در آن محققان مذهب را در زندگی بزرگسالان مهم شمرده اند، اما این مطالعات شایسته یک مطالعه جدی در طول دوره زندگی نمی باشند.
هنوز بعضی تمایلات دانشمندانه د رمطالعه اثرات مذهب روی کیفیت زندگی وجود دارد . بعضی از این تمایلات د رتحقیق مربوط به مبارزه روانشناسی در تعصب فرویدی، که با مذهب به عنوان یک تصور مضر رفتار کرده است، مطرح گردیده اند، پالتر(1989)برای رفع این شاخص رهیافت تازه ای را در مفهوم سازی دین اتخاذ می کند و در این فرایند از سنجش باورها و مناسک مشترک استفاده می کند، در واقع تاکیدش بر مولفه های نمادین قرار می دهد.
پالتر دینداری را به عنوان یک ارتباط بین خود و خدامی بیند و از داده های نظرسنجی ملی و مرکز پیمایشی اجتماعی استفاده می کند. او دامنه و حدی را که ارتباطات با دیگران روحانی روی سلامت روانی تاثیر می گذارد، کشف کرد. پالنر در می یابد که مشارکت در ارتباطات روحانی و آسمانی قویترین همبستگی را با سه مقیاس از چهار مقیاس سلامتی (شادی ، رضایت از زندگی ، شور زندگی، رضایت زوجین) دارد، این قوت برتری در شاخصهای نیرومندی مثل طبقه، درآمد، سن، … ظاهر می گردد.
فراور و آلبرشت جنیس(1991) گزارش کردند که مطالعات زیادی اثر مثبت مذهب را روی سلامت روحی وروانی در نوجوانان نشان میدهد. (فورد به هندل، وونیز، 1989 و دیگران) دین می تواند اثرات مذهبی و رضایت از زندگی داشته باشد زیرا مردم را در یک محیط حمایتی قرار می دهد. چنین حمایتی دستیابی به امنیت نظامی، شناختی و اخلاقی را ارائه می دهد.
چنانکه پالوما و پندلتون (1991) پیشنهادمی نمایند، دینداری به معنی وهدف زندگی یا به طور عامتر، کیفیت زندگی می نماید. در واقع آنها دریافتند که معنی و هدف به طور معناداری بارضایت از زندگی همبستگی دارد. طبق بررسی دیگر، پی کاکو ونگ (1987) معنی و هدف در زندگی میانسالی، روابط آشنایی، بازتولید و آفرینش را شکل می دهد. تحقیق دیگری (کورن وال، 1989) پیشنهادمی نماید که یک مشارکت معنادار بین پیشرفت دینی و وظایف رشدیافته سنی وجود دارد.
دراین پژوهش مشخص می گردد که اعتقاد مذهبی در طول دوره زندگی تغییر می یابد ونیز دینداری تغییرپذیر وسازگار بوده و بنابراین خطی نیست.
با توجه به اهداف این مقاله ، چنانکه علم اجتماعی به طور طولانی به آن توجه کرده است نویسندگان مقاله معتقدند که دینداری احتیاج به مفهوم سازی چندبعدی دارد. دینداری فراتر ازیک مفهوم سازی عام مذهب است که شامل عقیده، فعالیتها واعمال مذهبی خاص و عام وحوزه تجربی گردد.
علی رغم مشکلات مفهوم سازی، اندازه گیری و گروههای ویژه مطالعه، روابط کوچک امامثبت و هماهنگ و استواری بین کیفیت زندگی و دینداری به طور عام و رضایت از زندگی و دینداری به طور خاص پیدا شده است.
مقاله پژوهشی "رضایت از زندگی در بین دانشجویان فارغ التحصیل آمریکایی وایرانی" ،(هجری وسورنسون ، آمریکا)
چکیده:
این مطالعه به دنبال کشف تفاوتها دررضایت از زندگی دانشجویان ایرانی (که بعد از انقلاب ایران در سال 1997 به آمریکا رفتند) در مقایسه با دانشجویان آمریکایی است. هدف دیگر این تحقیق شناسایی ادراکات دانشجویان از بعضی از متغیرها مانند شبکه اجتماعی، شایستگی ، و لیاقت و استرس که بر روی کیفیت زندگی شان موثر است، می باشد. حجم نمونه این مطالعه را 94 دانشجوی ایرانی تشکیل میدهند که به دانشگاههای کالیفرنیا لوس آنجلس، دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و لانگ بیچ ایالت کالیفرنیا، در طول سال تحصیلی 87-1986 وارد شدند، تکنیک استفاده شده در این کار تحقیقی، تحلیل چند متغیره از واریانس جهت مقایسه نمرات دو گروه ایرانی و آمریکایی با پانزده نمره خرده مقیاس رضایت از زندگی است. نتایج نشان داد که در هردو گروه، ادراکات رضایت از زندگی همبستگی معناداری با درک از لیاقت ، شبکه اجتماعی و امید به آینده دارد. آمریکایی ها ارتباط رضایت از زندگی را با درک از لیاقتشان ، نسبت به ایرانیان بیشتر وبالاتر نشان دادند. ایرانیان دسترسی بیشتر به منابع شبکه اجتماعی را نسبت به آمریکائیها گزارش کردند. نتایج همچنین نشان داد که هر دو گروه فشارهای وارده در زندگیشان را به طور نسبتاً خوبی تحمل می کنند. ونیز هر دو گروه درباره آینده شان با توجه به اکثر جنبه های زندگی شان، خوش بین هستند. دلالتهای این یافته ها جهت مشاوران در فرهنگهای متقابل و مفهوم چند گانه رضایت از زندگی موثر و مفید است.

مقاله پژهشی "تجربیات زندگی ، جهت گیری کنترل و رضایت از مدرسه درنوجوانی" (اسکات هوبز، چریش اش و جیمز لاگلین ، مارس 2001)
دراین مقاله مدلهای روابط بین تجربیات زندگی، جهت گیری کنترل ورضایت از مدرسه نوجوانان بررسی شده است.
نشان داده می شود که متغیرهای جمعیتی با رضایت از مدرسه رابطه ای ندارندو نیز بین تجربیات (چه مثبت و چه منفی) زندگی و وقایع مهم وسخت تجربیات محیطی و رضایت از مدرسه نوجوانان رابطه متوسطی وجود دارد. اگر چه جهت گیری کنترل، حتی رضایت متوسط از مدرسه را به دنبال نداشت، در رابطه بین تجربیات منفی زندگی و رضایت از مدرسه، نقش واسطه را داشت. تئوریهای رضایت از مدرسه نوجوان باید با ویژگیهای میان شخصی وفشارهای محیطی ترکیب شود. تقویت نگرشهای مثبت نسبت به مدرسه احتمالا ، توجه لازم را در ایجاد عوامل زمینه ای غیرمدرسه ای (مثل خانواده ) و مدرسه، به علاوه عوامل محافظ و ریسک شخصی خواهند داشت.
اکثر طرحهایی که روی پیامدهای توسعه شناختی و موفقیت تحصیلی متمرکز شده اند، در مورد پیامدهای تجربی موثر، دقت بسیار کمی را مبذول داشته اند.
برای مثال فیلیپس ذکر می کند که ما به طریقی اثر عواطف بچه ها و نوجوانان و جنبه های موثر یادگیری و رفتار در مدرسه را نادیده گرفته ایم، هگارتی بیان می دارد که معلمان و مربیان، بهتر است توجه بیشتری را به چگونگی دریافت و درک بچه از زندگی در مدرسه اختصاص دهند.
ایپستین و مک پارتلند(1976) اشاره کردند که رضایت از مدرسه برای نوجوانان شبیه به رضایت از شغل د ربزرگسالان در بسیاری از جنبه ها ست بنابراین مهم بوده و خود به عنوان جنبه مهمی از کیفیت زندگی نوجوانان به حساب می آید. از آن به بعد مطالعات کمی درمورد رضایت از مدرسه انجام گرفته است.(167)
گرانددر ادبیات تجربی ونظری در مورد رضایت درونی و ذهنی (1994) رضایت از مدرسه را به عنوان یک ارزیابی موثر شناختی از رضایت کلی نسبت به تجربیات مدرسه تعریف کرد.
اگر چه در این رابطه، رضایت از مدرسه می تواند از رضایت از حوزه های دیگر زندگی، مثل رضایت از خانواده، دوستان، خرده محیط زندگی و … متفاوت باشد.
مطالعه اخیر رضایت از زندگی نوجوانان درایالات جنوب شرقی امریکا که توسط هوبز در سال 2000 انجام شد به نیاز بالقوه به تمرکز و توجه بیشتر به رضایت از مدرسه نوجوان تاکید کرد. جامعه آماری و حجم نمونه 5545 نفری از کل دانش آموزان دبیرستانی تشکیل شده بود که سطوح رضایت آنان بامراجعه به پنج زمینه خاص (خانواده، دوستان، مدرسه خود ومحیط زندگی، مثل متغیر رضایت کلی از زندگی) مرتب شد. اگرچه میزانهای میانگین دانش آموزان همه مثبت بود کمترین میزان برای حوزه مدرسه بدست آمد. 25 درصد از نوجوانان تا حدودی رضایت داشتند ، 7 درصد کاملاً ناراضی ، 7 درصد ناراضی و 9 درصد وحشتناک را انتخاب کردند نتیجه این شد که تجربیات مدرسه بعنوان منبع مهم استرس و نارضایتی برای تعداد معنا داری از دانش آموزان دبیرستانی مطرح شد.
اگر چه ادبیات موضوعی درباره رضایت از مدرسه کم است تحقیقی که در آن به رابطه بین نوعی از پیامدهای منفی و نارضایتی از مدرسه توجه کند مشکل است، زیرا دراین صورت کمترین و جزئی ترین شکست درمدرسه، مشکلات رفتاری را افزایش داده، باعث ترک مدرسه می شود.
تنها چندمطالعه کوچک سعی کرده اند روابطی را که بعنوان اولویتهای قبلی (تحقیقات قبلی) و یا تعیین کننده های رضایت از مدرسه مطرح می شود، توضیح دهند. این مطالعات روی متغیرهای محیطی مدرسه مخصوصاً متغیرهای شخص و میان ساختاری تمرکز کرده اند، (مثل تحقیقاتی که اهمیت رفتارمعلم پشتیبان ، تعاملهای همتای مثبت ، درگیری دانش آموز درتصمیم گیری و وظایف میان ساختاری رقابت برانگیز را نشان می دهند.
تلاشهای انجام شده قبلی عمدتاً متغیرهای شخصی رانایده گرفته اند که شاید به خاطر این است که داده های موجود خیلی محدود شده است دوتحقیق اخیر روابط بین متغیرهای محیطی(مشکلات کلاس درس) متغیرهای شخصی(خود پنداره تحصیلی) و رضایت از کلاس را بررسی کرد ه اند. بکرتاثیر متغیرهای محیطی خصوصاً متغیرهای مدرسه (مثل مواظبت ، جو حمایتی مدرسه، مسائل کلاس) ومتغیرهای شخصی (خودپنداره تحصیلی، مشکلات ناخوشیهای روانی) را روی رضایت از مدرسه در مدارس معمولی بررسی کرد.
دریک تحقیق دیگر، هومنز و مک کولوف(2000) تاثیر تجربیات محیطی و عزت نفس تحصیلی را روی رضایت از مدرسه در بین دبیرستانهای نمونه بررسی کرد اگر چه هر دو مطالعه روابط پیچیده بین شخص و محیطی(که لازم است در داوریهای رضایت از مدرسه مورد توجه قرار گیرد) را نشان میدهند، چند تفاوت در این مطالعات ویافته های آن به چشم می خورد.
اول، رابطه بین رضایت از مدرسه و خودپنداره تحصیلی، در مطالعه هومنز ومک کولوف مثبت و در کاربکر منفی شد. همچنین، تجربیات غیر تحصیلی (مثل خانواده ها دوستان، توجهات فیزیکی)؛ رضایت از مدرسه روابط قویتری داشتند تا تجربیات مدرسه، یک دلیل محتمل این تفاوتها مربوط به ماهیت منحصر به فرد هر نمونه است تفاوت در قومیت و سطوح سنی دو نمونه می تواند باعث این یافته های متفاوت شود. متغیرهای جمعیتی (مثل قومیت) ممکن است روی رابطه در رضایت از مدرسه و روابط خاص(مثل خودپنداره) تاثیر بگذارد، برای مثال، بکر(1998) بحث کرد که چگونه تمرینات میان ساختاری در بعضی مدارس عمدتاً درآمد پایین را حفظ می کند. دانش آموزان آفریقایی – آمریکایی ممکن است به طور متفاوت روی خود پنداری های دانش آموز و رضایت از مدرسه تاثیر بگذارند. به هرحال در این مورد، تحقیق دیگری لازم است که روابط قابل تعمیم دربین تجربیات زندگی مدرسه ای و غیرمدرسه ای ومتغیرهای دانش آموزی و رضایت از زندگی پوشیده نشود. هدف عمده این مطالعه بررسی بیشتر روابط بین متغیرهای محیطی و شخصی در تعیین رضایت از مدرسه نوجوانان است. چون مباحث نظری در این قسمت از تحقیق محدود است این بررسی عمدتا از نوع توصیفی می باشد.

مقاله پژوهشی "رضایتمندی جوان و کودک د ر ایالات متحده در سه دهه (1998- 1975 بعضی یافته ها از یک شاخص جدید؛" (کنت لند ویکی لامب و ساراکاهلر موسیتلو، ژوئن2001)
سوالات این کار پژوهشی عبارتند از: به طور کلی، دریک حد متوسط چگونه رضایتمندی جوان و کودک در ایالات متحده آمریکا در ربع آخر دهه 20 تغییر می یابد ؟ بهبود می یابد یا بدتر می شود؟ چقدر؟ در کدام زمینه ها یا حوزه های زندگی اجتماعی؟ آیا برای گروههای سنی خاصی است؟ آیا برای گروههای قومی/ طبقه ای خاصی است؟ و آیا اختلافات گروه های قومی/ طبقه ای افزایش می یابد یا کاهش؟
و در این مقاله، تاثیر متوسط شاخصهای رضایتمندی در طول سریهای زمانی فرد بجای هفت حوزه زندگی آزموده شد به همین علت پاسخها بر پایه شاخصهای مختصر رضایتمندی در (1985 و 1975) که به طور متوسط باهم برابرند، در کل سریهای زمانی مربوط به فرد مورد محاسبه قرار گرفت.
یافته های مربوط به رضایتمندی ، همچنین برپایه شاخصهای ویژه ای است که از ترکیب شاخصهای مختصر با شاخصهای عمومی، به عنوان وزنهایی که توسط آنها تغییر سنجیده می شود، در این راستا به نتایج متعددی دست یافته شد.

4/ 2/2 نقد وبررسی پیشینه های خارجی
درپژوهش هایی که انجام شده است بیشتر رضایت از زندگی در بین دانش آموزان و نوجوانان، دینداری و رضایت از زندگی، رضایت از زندگی در بین دانشجویان فارغ التحصیل آمریکایی و ایرانی، تجربیات زندگی ، جهت گیری کنترل و رضایت از مدرسه در نوجوانی، رضایتمندی جوان و کودک در ایالات متحده در سه دهه 1998- 1975 بعضی یافته ها از یک شاخص جدید موردنظر قرار گرفته است وتنها یک کار در بین دانشجویان انجام شده و آنهم مربوط به مقایسه بین دو جامعه آماری گوناگون آمریکا و ایران می باشد که ما محققان باتوجه به کمبود امکانات تصمیم داریم عوامل موثر بر متغیر رضایت را در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد قوچان شناسایی نمائیم.

3/2 مبانی نظری تحقیق
بهره گیری ا زنظریه ها که حاصل تلاش صاحبنظران هر علمی می باشد مارا در جهت پیشبرد اهدافمان یاری می کند و نظریه ما در حقیقت الگویی ا ست برای پژوهشگری که تصمیم دارد یک تحقیق علمی انجام دهد.
پژوهشگر با الهام از نظریه، روابط منظمی را بین پدیده های اجتماعی برقرار می کند و آنها را مورد سنجش قرار می دهد و این مفروضات وبیان روابط موجود، خود ممکن است منجر به نتایج و پیش بینیها و تصمیمهای تازه ای شود.
بسیاری از دانشجویان تصور می کنند که جامعه شناسی قادر است همه معضلات جامعه را حل و فصل کند، ولی چنین نیست ما در این تحقیق بناست تا واقعیتها را بدون در نظر گرفتن به گروهی خاص تا جایی که برایمان مقدور است بیان کنیم و تاجایی که توان علمی و امکانات داشته باشیم عوامل را شناسایی و تعریف کنیم امیدواریم که گامی مثبت در ا ین راستا برداریم.

1/ 3/2 نظریه تسری(spill over theory)
تئوری گرونبرگ (Grunebery) به نام تئوری "سرایت یا تسری "برای این تحقیق مناسب به نظر می رسد. بر اساس این نظریه رضایت از یک بخش از زندگی بر روی رضایت ا زبخشهای دیگر زندگی موثر است.
(از کمپ، 378:1369)

2/ 3/2 نظریه هدف گذاری "ادوین لاک" E.A.lock
استدلال این تئوری حاکی از آن است که کارکنان اهداف مشخصی برای خود تعیین می کنند و شخص می تواند با اعمال نفوذ در آن اهداف تاثیری شدید بر رفتار کارکنان بگذارد. اگر شاغل به اهداف از پیش تعیین شده اش دست یافت، احتمالا رضایت از شغل حاصل خواهد شد. این نظریه با نظریه انتظار و برابری از این جهت تفاوت دارد که در نظریه هدف گذاری تاکید بر هدف است. یعنی آنچه مهم است و موجب انگیزه می شود خود هدف است نه پاداش
(حسین شکرکن، 1373 : 253)

3/ 3/2 نظریه مبادله
نظریه مبادله رجعتی به روح واصول فردگرایی افراطی و واکنشی به نظریه ساختارگرایانه و کارکرد گرایانه است و پیدایش آن به دهه 1940 وتوسعه آن در دهه 1950 صورت گرفته است.
در نظریه مبادله ما با رویکرد قیاسی به نظریه جامعه شناسی روبه رو هستیم یعنی چگونه می توان با رعایت سلسله مراتب نظریه ای با اصول تقریباً قانونمند ساخت واز آن فرضیه هایی درباره مشاهدات واقعی استنتاج کرد.
این نظریه به مبادله اعیان یا احساسهای با ارزش بین افراد به عنوان مبنایی برای نظم اجتماعی توجه دارد.
نظریه مبادله بر این فرض استوار است که افراد آرزوها و هدفهای شخصی روشنی برای خود دارند که طی آن هر کس به چیزی نیاز دارد و بر اساس نیاز خود حرکت می کند با این دیدنظریه مبادله در مراحل اول هر گونه تاثیر ارزشها و ساختها را بر رفتار انسان منکر و همه چیز را فردی و شخصی می بیند پس واحد تحلیل دراین نظریه فرد است همچنین انگیزه – سود – اراده گرایی- تایید اجتماعی نیز از اصول مهم این نظریه است.
هومنز یکی از اصلی ترین شارحان و صاحب نظران نظریه مبادله است که "اندیشه های صریح وروشنی از مبادله دارد و و استدلال می کند که موارد خاص را می توانیم با ارجاع به تعداد اندکی از گزاره ها استنتاج نمائیم و فقط بدین ترتیب است که بعضی از جنبه های نظم اجتماعی را می توانیم توضیح دهیم.
(اسکید مور 1372 ص 91)
هومنز در این باره پنج گزاره بیان نمود که چهار گزاره اول یعنی گزاره محرک موفقیت ، ارزش و محرومیت در قالب اندیشه های نظری او هستند اما گزاره پنجم به بیان عدالت توزیعی می پردازد که مورد نظر ماست.
((عدم اجرای عدالت هر اندازه بیشتر به ضرر شخص باشد احتمال بیشتری وجود دارد که او نوعی رفتار عاطفی را که عصبانیت می نامیم از خود بروز دهد.))
او معتقد است بین رفتارها و احساسها قابل مبادله باید یک نرخ مبادله برقرار کنیم در کل سرمایه گذاریها یک شخص در یک مبادله که بر اساس تلاش ، تعهد و زمان محاسبه می شود باید با آنچه در ازای آنها دریافت می کند نسبت مستقیم داشته باشد اگر سرمایه گذاری ما زیاد باشد این احساس در ما قوت می گیرد که صلاحیت گرفتن پاداش قابل ملاحظه ای را داریم علاوه بر آن انتظار نداریم کسانی که سرمایه گذاری زیادی نکرده اند پاداش زیادی بگیرند ایده توزیع عدالت در نظریه هومنز نشان می دهد که افراد در رابطه مبادله مقایسه های خود را صرفا به کسانی که با آنها به مبادله می پردازند محدود نمی کنند نرخهای متداول مبادله بین سایر مردم برای ما نیز معیار است و هر چند لزومی ندارد که ما ارزشهای سایر مردم را بپذیریم این ارزشها بر انتخابهای ما تاثیر می گذارد.(همان ص 96-95)

4/3/2 نظریه نیازها
غالبا رفتارانسان منتج از نیازهای اوست و از جمله مهمترین نیازهای انسان نیاز به تحصیل است از خصوصیات بارز گزینش تحصیل آن است که خود در ارضاء سایر نیازهای انسان موثر است بدیهی است اکثر افرادی که دوران تحصیلی موفقیت آمیزی را پشت سر گذاشته اند این موفقیت در دیگر جوانب زندگی آنها نیز تاثیر دارد و شاید بتوان گفت رضایت از تحصیل پلی است به سوی رضایت از زندگی.
از این رو بحث رضایت تحصیلی به موضوع نیازهای بشری گره می خورد روانشناسان نیازهای کلی انسان را به گونه های متفاوت تقسیم بندی کرده اند که مشهورترین آن تقسیم بندی هنری موری و مازلو است.
(محمد پارسا ص 199)
آنها اغلب چنین اظهار می دارند که ((سلسله مراتب نیازهای مازلو)) در بررسی خشنودی و رضایت تحصیلی کاربرد دارد مازلو معتقد است که آدمی به طور مداوم و پیوسته در حالت برانگیختگی است و فقط برای مدت کوتاهی می تواند به ارضاء کامل نیاز برسد وقتی یک نیاز ارضاء شد نیاز دیگری جای آنرا می گیرد و می توان نیازهای مازلو را به صورت سلسله مراتب و به ترتیب تقدم و تاخر نشان داد مک گریگور سلسله مراتب نیازهای مازلو را چنین معرفی می نماید.
1. نیازهای فیزیولوژیک: شامل نیاز به غذا، آب و … این نیازها نیاز حیاطی انسان است و نمی توان آنها را برای مدت طولانی ارضاء نشده باقی گذاشت و باید قبل از سایر نیازها ارضاء شوند.
2. نیاز به ایمنی: آدمی نیازمند آن است که از خطرات جسمی، تهدید و محرومیت اقتصادی درامان باشد.
3. نیازهای اجتماعی: نیاز به عشق، پذیرش توسط دیگران، دوستی و ….
4. نیازهای قدر و منزلت حرمت و احترام: نیاز برای کسب منزلت اجتماعی، شناخته شدن تایید، احساس ارزشمندی.
5. خودشکوفایی: خود فعلیت بخشیدن، خودیابی، یعنی نیاز به تشخیص تواناییهای بالقوه ورشد مداوم خویش.
(ساعتچی 1369: 403)
در اینجا سلسله مراتب نیازها بر اساس نظریه مازلو ا زنیازهای فیزیولوژیک شروع می شود و به نیاز خودشکوفایی که عالیترین مرتبه آن است ختم می شود این تقسیم بندی براساس اولویت صورت گرفته است به گونه ای که رسیدن به هر مرتبه مستلزم ارضاء نیاز مرتبه ماقبل است و به طور کلی ارضاء نیازهای بنیادی موجبات خودشکوفائی فرد را فراهم می آورد مازلو در سال 1954 نیازها را به 6 دسته تقسیم کرد ولی در سال 1970 روت1 یکی دیگر از روانشناسان لیست نیازهای مازلو را با مختصر تغییراتی به صورت جدول زیر تکمیل کرد.
به عقیده مازلو نیازهای آدمی را می توان به دو دسته مهم 1- نیازهای کمبود2 نیازهای هستی 3 یا وجود تقسیم می شوند و همانطور که قبلا ذکر شد نیازهای طبقه های بالاتر هنگامی متجلی می شوند که نیازهای مرتبه های پایین تر ارضا شده باشند هر گاه نیاز مرتبه پایین با نیاز مرتبه بالا برخورد کند در صورتی که دارای نیروئی برابر باشند نیاز مرتبه پایین چیره می شود وزمانی که فرد به خودشکوفائی می رسد یعنی تمام نیازهایش برآورده شده است. (محمد پارسا 185:1371)

4/2 چهارچوب نظری تحقیق
محققین در پاسخ به سئوالات چرایی و فرآیندی 0(چگونه ای) غالباً به نظریات مرتبط رجوع می نمایند آنهابا این کار چهارچوب نظری پژوهش خودرا تعیین می کنند هدف از استفاده از چهارچوب نظری آن است که محقق از مطالعه دانشمندانی که در زمینه موردنظر کار و تعمق کرده اند کمک بگیرد و بر اساس مطالعه آنها بداند که در تحقیق .موردنظرش به دنبال چه متغیرها و فرضیه هایی باید باشد بنابراین چهارچوب تئوریکی کمک می کند که مسئله و ابعاد آن تجزیه شود و ارتباط بین اجزاء (یعنی ساخت مسئله) مشخص و حدود مسئله تعیین گردد.
بر اساس نظری تسری زمانیکه افراد از خانواده خود راضی هستند و در یک محیط آرام خانوادگی زندگی می کنند، دیگر ناملایمات تحصیلی، شغلی، و …. را بهتر تحمل می کنند و تحصیل وشغل خود را خیلی منفی ارزیابی نمی کنند، در نتیجه زمانیکه افراد از زندگی، همسر، پایگاه اقتصادی، اجتماعی خود و خانواده راضی اند بر وی رضایت از تحصیلیشان نیز تاثیر می گذارد.
بر اساس نظریه هدف گذاری لاک هر فردی که به دانشگاه راه می یابد با ورود به دانشگاه هدفی خاص برای خود ترسیم کرده است (گرفتن مدرک، بالابردن معلومات، یافتن شغل بهتر، یافتن همسر ایده آل ، کسب درآمد بیشتر، وجهه اجتماعی) اگر دانشجو به اهدافی که از پیش تعیین شده اند دست یابد احتمالاً آن فرد دانشجو از تحصیل خود راضی خواهد بود. بر اساس نظریه مبادله هومنز اگر در یک کلاس درس دانشگاهی یک دانشجو در تمام طول ترم در کلاس حضور داشته باشد و به مباحث درس گوش داده و به طور کلی دانشجوی فعال و پرتلاش باشد ودرست برعکس آن دانشجویی در طول ترم بی انضباطی کرده درس نخوانده و تعداد غیبتهایش زیاد بوده و در آخر ترم این دو دانشجو با یک نمره مشابه قبول شوند دراین صورت است که دانشجو اول احساس می کند که استاد رعایت عدالت را نکرده و تلاشهای خود را بی ثمر می بیند و این امر موجبات نارضایتی را در او تقویت می کند و گاه دانشجوی دوم الگو برای دانشجوی اول می شود واین خود باعث گسترش بی انضباطی دربین دانشجویان است.
بر اساس نظریه نیازهای مازلو نیازهای بنیادین زیرمجموعه ای از نیازهای رده بالا محسوب می شود حال فرض را بر این می گیریم که اگر دانشجویانی که به دانشگاه آزاد راه یافته اند تا حدی نیازهای بنیادی آنها اشباع شده است در نتیجه در این تحقیق به علت کمبود وقت و امکانات دیگر قصد داریم فقط یک مورد از نیازهای بنیادی (اشتغال) و یک مورد از نیازهای رده بالا( احترام) را موردسنجش قرار دهیم.

5/2 مدل تئوریکی تحقیق:

فصل سوم
روش تحقیق

3/1 مقدمه
انسان از آغاز پیدایی، در برابر دنیای پیرامون خویش به سوال نشست، از خود پرسید دگرگونیهای طبیعت چیست و ناشی از کدام عامل یا عوامل است؟ چگونه می توان طبیعت را مسخر ساخت و آنها را مهار نمود؟ اینها و بسیاری دیگر سوالهایی هستند که انسانها در جستجوی پاسخ بدان بوده اند. چه، هیچ چیز سخت تر از ابهام نیست، شناخت حتی بصورت موقت آرام بخش است و اندیشدن با ذات و سرشت انسانی در انطباق است.
اما کسب شناخت شیوه هایی بسیار دارد. (ساروخانی باقر;1377: 14) لذا هدف از هر نوع بررسی و تحقیق علمی کشف حقیقت است، اعتبار و روایی هر تحقیقی به انتخاب درست جامعه آماری روش تحقق، روش نمونه گیری، روش جمع آوری اطلاعات و روش آماری بستگی دارد.
هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هر چه دقیق تر، آسانتر سریعتر و ارزانتر در دستیابی به پاسخهایی برای پرسش هایی تحقیق مورد نظر کمک کند. منظور از تحقیق اجتماعی بهتر فهمیدن معانی یک رویداد اجتماعی یا یک رفتار و تحلیل هوشمندانه، یک وضعیت اجتماعی یا فرهنگی است، برای شناخت علمی پدیده های اجتماعی باید روش مناسب انتخاب شود و پژوهش در این زمینه باید با اصالت و پایبندی به اصول روش شناختی انجام شود. یعنی برای شناخت علمی پدیده اجتماعی باید روش تحقیق با پدیده ها و یا موضوع تحقیق سازگار باشد. روش نیز شیوه پیش رفتن به سوی یک هدف است و شرح روش علمی عبارت است از طرح اصول اساسی که در هر کار تحقیق به اجرا گذشته می شود).
(کیوی، کامپنهود، 1381: 5 تا 10)
2/3روش تحقیق:
همانطور که می دانیم پدیده های اجتماعی پیچیده اند و ابعادی گوناگون دارند. با توجه به پیچیدگی پدیده های انسانی- اجتماعی، روشها نیز باید تعدد یابند. محقق باید در صحنه تحقیق و با توجه به ویژگیهای خاص پدیده مورد نظرش، ابزار تحقیق را بکار گیرد و با واقعیت منطبق سازد. از اینروست که می توان به درستی ادعا کرد هر تحقیق فرآیندی از ابتکار محقق را می طلبد، او با پدیده ای مواجه است که در نوع خود بی سابقه و بی همتاست،پس باید تمامی روشها را در نظر آورد، جهات مثبت و منفی هر یک را بشناسد و سپس یک یا چند روش را برگزیند و با واقعیت انطباق بخشیده و آنها را به کار گیرد. حال سخن از انواع روشهاست که با توجه به زمینه های تحقیق می توان از روشهایی چون اسنادی، میدانی، تاریخی، موردی و …. یاد کرد.
هنگامیکه مطالعه ای صرفا از طریق کتب و یا اسناد و مدارک دیگر بطور با واسطه صورت می گیرد بدان مطالعه اسناد اطلاق می شود، در مقابل زمانیکه محقق خود به میدان می رود و بطور مستقیم شناخت را تحقق می بخشد تحقیق میدانی خوانده می شود. در مطالعات تاریخی، شناخت به پدیده های اجتماعی که در گذشته وجودداشته اند، اختصاص می یابد.
(ساروخانی، باقر، 1377: 63)
حال روش تحقیق حاضر با توجه به موضوع آن که سنجش میزان رضایت دانجشویان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد قوچان از تحصیل و عوامل موثر بر آن است از نوع میدانی و پیمایشی (survey) است.

شرح مراحلی که پیموده ایم:
1/2/3: پرسش آغازی:
بهترین شیوه شروع یک کار تحقیق اجتماعی این است که طرح تحقیق بصورت یک پرسش آغازی عنوان شود در این پرسش محقق سعی می کند آنچه را که می خواهد بداند، آشکار کند، بهتر بفهمد و به دقیق ترین صورت ممکن در گزاره یک پرسش آغازی بیان کند.
به عبارت دیگر، پرسش آغازی که به دقیق ترین وجه ممکن پاسخگوی آنچه که او در طلب دانستن، آشکار کردن و بهتر فهمیدن آن است بیان کند.
(کیوی-کامپنهود،1381: 18-28)
پرسش آغازی این پژوهش عبارت است از (سنجش میزان رضایت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد قوچان و عوامل موثر بر آن)

2/2/3 مطالعات مقدماتی و اکتشافی:
مطالعات اکتشافی جزء لایتجزای تحقیق اجتماعی است که یک محقق بوسیله خواندن متون مختلف مرتبط با موضوع می تواند به اهدافی دست یابد که عباتند از:
(کیوی- کامپنهود، 1381، 18 – 28)
1- مطالعات مقدماتی به محقق کمک می کند که افق اندیشه هایش را بگستراند و از مرز تعبیرهای کهنه و زمان باخته فراتر رود.
2- با کارهای مرجعی که در همان مضمون وجود دارد یا با نظریه هایی که به آن موضوع مربوط است آشنایی پیدا کند.
3- به تدوین نظری مسئله تحقیق کمک می کند و محقق می تواند در باره پرسش آغازی حضور ذهن پیدا کرده و چشم اندازهای تازه ای پیش روی او می گشاید.
(کیوی- کامپنهود، 1381: 36-37
بنابراین با توجه به اهمیتی که مطالعات مقدماتی در کار تحقیق دارد ما نیز از این امر غافل نبودیم و سعی کردیم در حد امکان با مطالعه منابع متعدد، شامل کتب، مقالات، مجلات پژوهشی، مراجع به مراکز علمی و تحقیقی کتابخانه های مختلف و بررسی تحقیقات انجام شده، طرح های پژوهشی و پایان نامه ها آن ها را مورد ارزیابی دقیق قرار دهیم و در این زمینه هر گونه منبعی را که می توانست نگرش هایی را درباره موضوع مورد مطالعه رضایت- ارائه دهد و کمک کند که به موضوع احاطه پیدا کنیم جستجو کردیم.

3/2/3 طرح نظری مسئله تحقیق:
اکنون می خواهیم با نگاهی فراگیر به اطلاعات جمع آوری شده ومهار کردن ایده های فراهم آمده، محورهای اصلی تحقیق را مشخص کرده و یک طرح نظری متناسب با مسئله طرح شده در پرسش آغازی تعیین کنیم.
منظور از طرح نظری مسئله تحقیق (problematique) نگرش یا چشم انداز نظری است که تصمیم گرفته می شود برای بررسی مسئله ای که در پرسش آغازی طرح شده پذیرفته شود.
) کیوی و کامپنهود، 1381، 81)
در علوم اجتماعی بدون ساختن یک چهار چوب نظری مرجع هیچ تجربه وتحقیق معتبری امکان پذیر نخواهد شد و هیچ مقایسه ثمر بخشی امکان نخواهد داشت، اصولا هر قضیه ای را در معرض تجربه با واقعیات قرار نمی دهند. قضایای علمی باید از یک تلاش فکری مبتنی بر اصول منطقی و مفروضات نظری معقول نتیجه شده باشد.
( کیوی و کامپنهود، 1381، 13)
آماده سازی طرح نظری تحقیق و در سه فاز صورت می گیرد.
نخست جنبه های گوناگون مسئله ای را که در پرسش آغازی مطرح شده است و آنطور که از خلال خواندن متون و مصاحبه های اکتشافی به نظرمان رسیده است، مشخص می کنیم. این عملیات مبتنی است از یک سو، بر شناسایی و شرح تفصیلی نگرشهای مسئله و از سوی دیگر، تشخیص همگراییها واگراییها که میانشان وجود دارد. این نگرشهای گوناگون صریحاً یا تلویحاً به نظامهای نظری وابسته اند که می توانند به عنوان چهار چوب نظری در بسیاری از تحقیقات محل استفاده باشند.
در فاز دوم کار محقق این خواهد بود که مسئله تحقیقش را یا در یک چار چوب نظری موجود طرح کند یا چارچوب نظری تازه ای ابداع کند.
در فاز سوم، کار محقق عبارت است از آشکار سازی چارچوب نظری مسئله تحقیقش.
(کیوی و کامپنهود . 1381: 96)
از میان تئوریهایی که مطالعه شده تئوریهای که مناسب با موضوع تحقیق حاضر می باشند عبارتند از: تئوری تسری، تئوری هدف گذاری، تئوری مبادله، تئوری نیاز و به این ترتیب چارچوب تئوریک مسئله تحقیق از نظریات نظریه پردازان مختلف به دست آمد.

4/2/3 ساخت و ارائه مدل تئوریک:
مدل نظری تحقیق (که آنرا مدل فرضی نیز گویند)، به دنبال چهار چوب نظری تحقیق شکل می گیرد، بر اساس فرضیه هایی که در تحقیق آمده است، چهار چوب تحلیلی و نمادین را بین مفاهیم ذکر شده در فرضیات و متغیر وابسته تحقیق نشان می دهد. این مدل به همراه فرضیات تحقیق به محک آزمون گذاشته می شود. تا روابط نهایی بین متغیرهای پژوهش روشن شود. در واقع بدون این مدل، تحقیق پراکنده شده و محقق نخواهد توانست به کارش سامان دهد.

5/2/3 تبدل نظریه ها به فرضیه ها:
معادل لاتینی فرضیه، از ریشه ای یونانی فرض و حدس گرفته شده است. در فارسی معادلهایی چون شرط و فرض یافته است: "به طور کلی، فرضیه پرسشی است جهت یافته که انسان در برابر یک امر واقع، که از قبل برگزیده شده است مطرح می سازد، خواه به منظور بررسی این امر که آیا قوانین شناخته شده در مورد آن قابل اعمال هستند یا خیر، خواه جهت دستیابی به قوانینی تازه، روابطی نو و یا پیشنهاد تجربه هایی جدید.
(بیرو آلن، 1366، 165)
فرضیه ها را می توان از طریق قیاس از نظریه ها به دست آورد، یا با مشاهده بدان دست یافت و یا آنکه فرضیه می تواند یکباره و بدون هیچ اندیشه پیشین به ذهن آید و از کشف و شهود منشا گیرد. در عین حال، فرضیه را می توان با تلفیق چند شیوه با یکدیگر احراز کرد.)
(ساروخانی، باقر، 1377: 104)
فرضیه ها موتور تحقیق اند. از دیدگاهی آزمون آنها هدف تحقیق است. رد یا اثبات فرضیه هر دو دارای اهمیت است و یک محقق دارای روح علمی از رد شدن فرضیه اش همانقدر لذت می برد که از اثبات آن به عبارت دیگر، فرضیه ها نظریه های موقت محقق هستند و او تمام توانش را در تمامی برهه های تحقیق در راه آزمون درست و بی طرفانه آنان بکار می گیرد.
(ساروخان، باقر، 1377، 116)
ویژگی های فرضیه:
* ناشی از تجربه خاص روزمره نیستند.
* ضرورتاً نیاز به سابقه پژوهشی طولانی ندارند.
* از اندیشه، خرد و منطق محض منبعث نمی شوند.
* با تلاش و کوشش صرف به دست نمی آیند.
(ساروخانی، باقر، 1377 105)
فرضیه رابطه ای است حسی یا احتمالی که محقق بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل خود پیش بینی می نماید تا در عمل راهنمای تحقیق او باشد و بتواند درستی یا نادرستی آن را به محک تجربه بیازماید.
(عبدالهی، 1374: 25)
پس در این مرحله از تحقیق برای آنکه نظریه های مطرح شده قابل استفاده باشند باید آنها را به فرضیه های قابل آزمون تبدیل کنیم چرا که سازمان به یک تحقیق در محور فرضیه ها بهترین وسیله هدایت منظم و استوار آن است، یعنی پس از ارائه چهار چوب نظری تحقیق لازم است رابطه ی میان متغیر وابسته "رضایت از تحصیل" و با متغیرهای مستقل که از نظریه ها به دست آمده در قالب فرضیه هایی مشخص شوند.
6/2/3 تعریف عملیاتی متغیرها و یافتن معرفهای مناسب برای سنجش آنها:
در این مرحله از کار تحقیق سعی شده است تا متغیرهای هر نظریه را بگونه ای واضح و روشن تعریف کنیم یعنی برای متغیرها معرف بیابیم تا اولا متغیرها برای همه افراد به طور یکسان تفهیم شود و همه از آنها تصور و برداشت واحدی داشته باشند و ثانیا بتوانیم به راحتی آنها را اندازه گیری و بررسی کنیم. چرا که در مراحل بعدی سوالات پرسشنامه که ابزار جمع آوری اطلاعات در تحقیق ماست از همین معرف ها تهیه خواهد شد پس برای اینکه پرسشها برای پاسخگویان قابل فهم و واضح باشند باید متغیرها به روشنی تعریف شود.
تعریف متغیر عبارت است از: هر صفت، ویژگی یا عنصر کمی و یا کیفی که در یک تحقیق تغییر پذیر باشد.
(ساروخانی، باقر، 1377: 123)
انواع متغیر که عبارتند از
1- متغیرهای اسمی Naminal variables
2- متغیرهای ترتیبی ordinal variables
3- متغیرهای مستقل independent variables
4- متغیرهای وابسته، تابع یا غیر مستقل Dependent variables
5- متغیرهای کنترل contrd variables
6- متغیرهای کنترل شده controlled variables
7- متغیرهای واسط یا متداخل Intervening variables
8- متغیرهای درونی Intrinsic variables و متغیرهای بیرونی Extrinsic variables
9- متغیرهای منفرد single variables
10- متغیرهای پیوسته و مجزا
11- متغیرهای تصنعی
12- متغیرهای الگویی Pattern variables
(ساروخانی، باقر،1377: 126-135)
بنا به ضرورت تحقیق حاضر تنها به تعریفی از متغیر وابسته و متغیر مستقل می پردازیم.
متغیر وابسته Dependent variables:
منظور متغیرهایی است که در جریان یک تحقیق، متاثر از متغیر یا متغیرهای دیگرند.
متغیر مستقل Independent variables
منظور متغیرهایی است که بر دیگر متغیرها تاثیر می گذارند.
در نتیجه در تحقیق حاضر متغییر وابسته "رضایت از تحصیل " و متغییرهای مستقل شاخص امیدواری به آینده شغلی، شاخص احترام به دانشجو، شاخص عدالت در سطح دانشگاه، شاخص میزان رسیدن به هدف، شاخص رضایت از زندگی، ویژگی های شخصیتی است.

7/2/3 تهیه پرسشنامه برای سنجش متغیرها
طراحی پرسشنامه یکی از مراحل اساسی هر تحقیق پیمایشی به شمار می رود و پرسشنامه دارای حساسیت و اهمیت است از این جهت که اعتبار کلی پژوهش به آن بستگی دارد و پرسشنامه یکی از بهترین و پرکاربردترین ابزار گردآوری اطلاعات است.
پرسشنامه مجموعه ی پرسش هایی است که تمامی شاخص های همه مفاهیم منظور در فرضیه ها رادر بر می گیرد. هر پرسشی با یکی از شاخص ها متناظر ااست و پاسخی که دریافت می کند اطلاعات لازم برای سنجیدن فرضیه رافراهم می کند.
(کیوی و کامپنهود، 1382: 158 )
اصول اساسی:
کار تهیه پرسشنامه باید تابع اصولی بسیار باشد که هم آنان چنین اند:
1- اصل صراحت هر واژه یا علامت باید در نهایت سادگی، صراحت و اجتناب از هر نوع ابهام تهیه و مطرح گردد.
2- اصل بی طرفی: باید محقق تا سر حد امکان از ارزشهای خود بکاهد.
3- اصل اختصار: پرسشنامه طولانی پاسخگو راخسته می کند ، از حساسیت پاسخ می کاهد و در نهایت اعتبار غایی تحقیق را کاهش می دهد.
4- اصل تمیز: پرسشنامه باید چنان تنظیم شود که عناصر تشکیل دهنده هر سوال به درستی از یکدیگر تمایز یابند.
5- اصل همگنی: همه کلمات و جمله ها برای مخاطب باید یک معنی داشته باشد.
(ساروخانی، 1377: 245- 246)
هر پرسشنامه دارای چند بخش است
1- مقدمه پرسشنامه: هر پرسشنامه با یک مفدمه ورودی آغاز می شود. این مقدمه باید ترغیب کننده، مختصر و حاوی اطلاعاتی در خصوص اهداف تحقیق و موضوع مطالعه باشد و به فرد اطمینان دهد که اطلاعات وی محفوظ خواهد ماند.
2- سوالات پرسشنامه که باید برای گردآوری داده های مربوط به آنها طراحی شده باشد.
3- سوالات شناسایی: که به ویژگی هایی چون سن، تحصیلات، بعد خانوار و … پاسخگو مربوط می شود و باید در پایان پرسشنامه آورده شوند.
(پاک سرشت، 1381: 3 )
صور یا راه های اجرای پرسشنامه:
تکمیل پرسشنامه به سه صورت امکان پذیراست.
– از طریق گفتگوی مستقیم با مخاطب که بدان مصاحبه حضوری اطلاق می شود.
– از طریق ارسال با پست که بدان پرسشنامه پستی اطلاق می شود.
– از طریق تلفن که بدان مصاحبه تلفنی اطلاق می شود.
در نهایت آنچه موزد سنجش قرار می گیرد معرف هایی است که بر اساس متغیرها به دست آمده برای طراحی پرسشنامه باید هر متغیر و معرف های آن در قالب یک گویه مطرح شوند.
باتوجه به اینکه در این پژوهش برای طراحی پرسش ها سعی شده از طیف لیکرت استفاده شود. در نتیجه باید دقت شود تا نکات زیر رعایت شود:
– پاسخگو میزان موافقت و مخالفت خود را با هر گویه بر اساس طیف 5 قسمتی بیان نماید.
کاملاً موافق  موافق  بی نظر  مخالف  کاملاً مخالف 
* تعداد گویه های موافق و مخالف باید تقریباً یک اندازه باشند.
* از پاسخگویان درخواست شود در مورد همه گویه ها نظر خود را بیان نمایند .
* بیشتر کارشناسان لازم می دانند که آزمون مقدماتی نیز انجام شود تا حجم نمونه مسخص شود.
* باید پرسشگران از نظر جهات و ابعادی که جامعه بدان حساسیت دارد، مشخص و همگن شوند. پرسشگران بایداز اعمال سلیقه شخصی بپرهیزند.
* باید دقت شود همه گویه ها معنای یکسانی برای پاسخگویان داشته باشد.
* پرسشگران باید توجه داشته باشند که ذهن پاسخگو به هنگام تکمیل پرسشنامه به انگیزه های کاذب و عوامل بیرونی منحرف نشوند.
در پژوهش حاضر برای سنجش متغیر وابسته "رضایت تحصیل" 13گویه طراحی شد.

گویه های مربوط به متغیر وابسته"رضایت از تحصیل"
تسلط به درس
* اساتید رشته ما قدرت بیان خوبی دارند.
* اساتید رشته ما به درس تسلط ندارند.
* توضیحات درسی اساتید ما جامع وکامل است.
* اساتید رشته ما به سوالات خارج از سرفصل نمی توانند پاسخ مناسب دهند.
مسئولیت پذیری
* اساتید منظم و سروقت در کلاس حضور می یابند.
* اساتیدبا بی میلی به کلاس می آیند.
* اساتید در مقابل یادگیری دانشجویان بی تفاوتند.
انگیزه
* اساتید با علاقه و اشتیاق درس می دهند.
* اساتید ما بارفتار خوب خود باعث علاقه مندی دانشجویان به درس می شوند.
* اساتید مانع بحث های علمی در کلاس می شوند.
مقررات آموزشی
* انتخاب واحد در دانشگاه ما در اختیار دانشجو نیست.
* مقررات آموزشی در دانشگاه ما به نفع دانشجویان نیست.
* ترتیب ارائه دروس متناسب با خواسته های دانشجویان می باشد.
گویه های مربوط به متغیر مستقل "امیدواری به آینده شغلی"
* من به رشته ام افتخار می کنم.
* بازار کار رشته ام خوب است .
* رشته ای که انتخاب کرده ام متناسب با شغل مورد علاقه ام نیست.
* تحصیلات دانشگاهی باعث یافتن شغل بهتر نمی شود.
گویه های مربوط به متغیر مستقل "احترام به دانشجو"
* رفتار اساتید به دانشجویان خوب نیست
* دانشجو در جامعه امروز ما از موقعیت اجتماعی خوبی برخوردار است.
* از وقتی دانشجو شدم خانواده ام بیشتر به من احترام می گذارند. .
گویه های مربوط به متغیر مستقل "عدالت در سطح دانشگاه"
* نحوه برخورد اساتید با دانشجویان تبعیض آمیز است.
* نحوه نمره دهی اساتید عادلانه نیست.
* اساتید تمام دانستنیهای خود را فقط در اختیار بعضی از دانشجویان می گذارند.
* در ازای هزینه ای که برای دروس عملی پرداخت می شود امکانات در اختیار دانشجو قرار می گیرد.
* اساتید به حضور و غیاب اهمیت می دهند.
گویه های مربوط به متغیر مستقل "رسیدن به هدف"
* ورود به دانشگاه باعث افزایش معلومات می شود.
* تحصیلات دانشگاهی نوعی تلف کردن وقت است.
* هدفم از ورود به دانشگاه عقب نماندن از دیگران است.
* ورود به دانشگاه باعث ازدواج موفق تر است.
* هدف از دانشگاه گرفتن و مدرک نیست.
* یک دانشجو بهتر می تواند در تصمیم گیری های آینده جامعه خود موثر باشد.
* هدفم از ورود به دانشگاه کسب درآمد بیشترمی باشد.
گویه های مربوط به متغیر مستقل "رضایت از زندگی"
* والدین خوبی دارم.
* دوستان خوبی دارم
* در دانشگاه خوبی تحصیل نمی کنم.
* در محله خوبی زندگی می کنم.
* حضور من در دانشگاه در آینده فرزندانم تاثیر نخواهد داشت.
گویه های مربوط به متغیرهای زمینه ای
-جنس -مقطع تحصیلی -وضعیت تاهل
– شهر محل سکونت – سن -رشته تحصیلی
-معدل -ترم -وضعیت شغلی
-تحصیلات مادر – شغل مادر
-تحصیلات پدر – شغل پدر
-میزان درآمد خانواده -نوع مالکیت منزلتان
-بعد خانوار

8/2/3 آزمون مقدماتی
بهد از تهیه پرسشنامه اولیه در بین 30 نفر از دانشجویان رشته های مختلف که به طور تصادفی انتخاب شده بودند آزمون مقدماتی pre Text انجام دادیم در تحقیقات به دودلیل آزمون مقدماتی انجام می دهند. 1- اشکالات پرسشنامه رفع شود .2- حجم نمونه مشخص شود.
بعد از جمع آوری پرسشنامه ها با توجه به نرم افزار spss آلفای کرانباخ را محاسبه کردیم، در بحث اعتبار محقق در پی آن است که تدابیری اتخاذ کند تا ابزاری که قبلاً روایی اش تامین شده است مفاهیم مربوط را دقیق بسنجد به گونه ای که بشود به آن اعتماد کرد. آزمون آلفای کرانباخ برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد که در ابتدا آلفای کرانباخ 62% به دست آمده وکه با حذف چند آیتم (گویه) نامناسب آلفای کرابناخ به 77% رسید سپس پرسش نامه نهایی با توجه به نظر استاد راهنما تهیه شد.

3/3 جامعه آماری
جامعهآماری عبارت است از همه افرادی که می خواهیم یافته های پژوهش را به آنان تعمیم دهیم ومیدان تحقیق آن جایی است که عملاً کار خود را شروع کرده و اطلاعات مورد نیاز را از جمعیت به دست می آوریم. انجام هر تحقیق پیمایشی و میدانی مبتنی است بر انتخاب افرادی که مشاهده باید روی آنها صورت گیرد تا اطلاعات لازم برای آزمون فرضیه ها بدست آید.
طبق آماری که دانشگاه در اختیار ما قرار داد 5602 نفر دانشجو در رشته های مختلف مشغول بر تحصیل بودند که از این تعداد 2654 نفر مرد و 2948 نفر زن بودند.
که البته از تمام این افراد آزمون به عمل نیامد بلکه نمونه گیری کرده و آن نمونه را مورد آزمون قرار دادیم.

1 /3/3حجم نمونه:
در تعریف نمونه یا جمعیت نمونه باید گفت "در معنای کلی هر جز از جامعه را می توان نمونه آن جامعه خواند". اما در معنای متعارف و دستوری کلمه در هر جامعه به آن جزئی نمونه گفته می شود که معرف جامعه باشد. منظور از شرط معرف بودن آنست که همه صفات جامعه، خاصه آن صفاتی که از لحاظ موضوع تحقیق دارای اهمیت است به تناسب در نمونه وجود داشته باشد و بتوان نتایج حاصل از آنرا به کل جامعه آماری تعمیم داد. (نصفت (م)، 1366، 246).
بزرگترین نمونه لازم برای جواب دادن وقتی بدست می آید که P مساوی 5/0باشد، زیرا وقتی P مساوی 5/0 است اشتباه استاندارد P ، (P) se بزرگترین مقدار را به خود می گیرد.
(سرایی، حسین،1375: 100)
P(1-P)
P
0
30/0
40/0
46/0
49/0
5/0
0 یا 1
1/0 یا 9/0
2/0 یا 8/0
3/0 یا 7/0
4/0 یا6/0
5/0

با توجه به فرمول کوکران حجم نمونه 300 نفر بدست آمد که از این تعداد 141 نفر مرد و 159 نفر زن به عبارت دیگر 47% مرد و 53% زن و با استفاده از نمونه گیری طبقه ای متناسب ( نسبت افراد در نمونه برابر نسبت افراد در جامعه آماری) با حجم نمونه تعداد افراد در رشته های مختلف مشخص شد.
یک راه پیدا کردن واریانس

لیست کل دانشجویان داشنگاه آزاد اسلامی – واحد قوچان – مهرماه 1384
تعداد کل دانشجویان 5602 نفر به تفکیک جنسیت تعداد دختران 2948 تعداد پسران 2654
رشته تحصیلی
جامعه آماری
نمونه آماری

دختر
پسر
دختر
پسر
1- مهندسی شیمی – صنایع غذایی ( کارشناسی ارشد)
2- مهندسی شیمی – صنایع غذایی
3- مهندسی شیمی – صنایع گاز
4- مهندس شیمی صنایع شیمیایی معدنی
5- مهندس شیمی- طراحی فرآیند نفت
6- مهندسی کاپیوتر- نرم افزار
7- کاردانی علمی کاربردی کامپیوتر
8- مهندسی مکانیک خودرو
9- مهندسی کشاورزی علوم و صنایع غذایی
10- مهندسی شیمی کاربردی
11- کاردان فنی صنایع غذایی
12- تکنولوژی مواد غذایی
13- پرستاری
14- مامایی
15- آموزش زبان انگلیسی
16- زبان و ادبیات انگلیسی
17- آموزش زبان انگلیسی- کاردانی
18- مترجمی زبان انگلیسی
19- علوم اجتماعی – مردم شناسی
20- علوم اجتماعی – برنامه ریزی
21- علوم اجتماعی – پژوهشگری اجتماعی
22- آموزش ابتدایی – کاردانی
23- آموزش ابتدایی- کارشناسی
24- علوم تربیتی
25- مشاوره و راهنمایی
26- علوم تجربی – کاردانی
14
364
–
–
–
149
104
–
176
184
2
101
145
81
45
206
107
391
46
27
144
143
57
9
280
102
49
67
827
145
190
94
47
129
88
106
154
31
–
–
17
53
30
125
20
12
91
31
23
2
86
19
1
20
–
–
–
8
6
–
9
10
–
5
8
4
2
11
6
21
3
2
8
8
3
–
15
5
2
3
44
8
10
5
2
7
5
6
8
2
–
–
1
3
1
7
1
1
5
2
1
–
4
1
.

فصل چهارم
یافته های پژوهش

جدول توزیع فراوانی
در این قسمت قصد داریم که برای متغیرهای زمینه ای که شامل ویژگیهای شخصی پاسخگویان می باشد جداول فراوانی رسم کنیم.

جدول توزیع فراوانی – 1-4 جنس

جدول و نمودار فوق نشان می دهد که 157 نفر (52%) زن و 143 نفر مرد (48% ) مرد از 300نفر پاسخگو راشامل می شود.

جدول توزیع فراوانی 2-4 مقطع تحصیلی

جدول نشان می دهد که از 300 نفر پاسخگو 74 نفر 25% در مقطع کاردانی و 222 نفر 74% در مقطع کارشناسی و 4 نفر 1% در مقطع کارشناسی ارشد را تشکیل می دهند.

جدول توزیع فراوانی – 3-4 وضعیت شغلی

نمودار نشان می دهد که 260 نفر 87% بیکار و 40 نفر (13%) شاغل در حجم نمونه وجود دارد.

جدول توزیع فراوانی – 4-4 وضعیت تاهل

این جدول نشان می دهد که 80% افراد یعنی 241 نفر از300 نفر مجرد می باشند و 19% افراد یعنی 56 نفر متاهل و 10/0 افراد یعنی 3 نفر مطلقه می باشند.

جدول توزیع فراوانی – 5-4 شهر محل سکونت

جدول و نمودار این صفحه بیانگر این مسئله است که 36% افراد یعنی 107 نفر از 300 نفر بومی و 63% افراد یعنی 193 نفر غیر بومی می باشند.

جدول توزیع فراوانی – 6-4 تحصیلات مادر

در جدول مشاهده میشود که 5% پاسخگویان مادرانشان بی سواد و 16% ابتدایی و 13% راهنمایی و 39% دیپلم و 17% فوق دیپلم و 8% لیسانس و 1/0 فوق لیسانس و 1% دکترا می باشند.

جدول توزیع فراوانی – 7-4 شغل مادر

همانطور که مشاهده می شود 66% پاسخگویان شغل مادرانشان خانه دار می باشد و 3% از پاسخگویان شغل مادرانشان هنرمند است .

جدول توزیع فراوانی -8-4 تحصیلات پدر

همانگونه که مشاهده می شود 38% افراد تحصیلات پدرشان دیپلم میباشد و 18% افراد تحصیلات پدرشان لیسانس می باشد.

جدول توزیع فراوانی – 9-4 شغل پدر

جدول و نمودار فوق نشان می دهد که 108 نفر 36% افراد از 300 نفر شغل پدرانشان اداری می باشد و کمترین مقدار فراوانی مربوط به افرادی است که شغل پدرشان هنرمند که 2 نفر (7%) را شامل می شود.

جدول توزیع فراوانی – 10-4 وضعیت مالکیت منزلتان

جدول بالا نشان می دهد که 85% افراد یعنی 256 نفر از 300نفر منزل شخصی دارند و 10% افراد یعنی 30 نفر منزل استیجاری دارند.

جدول توزیع فراوانی – 11-4 سن

نمودار نشان می دهد که 22% پاسخگویان یعنی 67 نفر از 300 نفر سن 21 سال دارند و 18% یعنی 54 نفر سن 22 سال دارند و 3% افراد یعنی 1 نفر سن 35 – سن 40- سن 42 دارند.

جدول توزیع فراوانی – 12-4 معدل

جدول نشان می دهد که بیشترین درصد مربوط به افرادی است که معدل 14 دارند 27% یعنی 80 نفر از 300 نفر را تشکیل می دهند و 14% افراد یعنی 41 نفر از پاسخگویان معدل خود را بیان نکرده اند.
جدول توزیع فراوانی – 13-4 ترم

نمودار نشان می دهد که بیشترین درصد مربوط به افرادی است که در ترم 3 مشغول به تحصیل هستند 25% یعنی 74 نفر از 300 را تشکیل می دهند و نکته جالب توجه این که 1 نفر از پاسخگویان در ترم 14 مشغول به تحصیل می باشد.

جدول توزیع فراوانی – 14-4 تعداد اعضای خانواده

نمودار نشان می دهد که بیشترین درصد مربوط به افرادی است که تعداد اعضای خانواده آنها 5 نفر می باشد 32% افراد یعنی 97 نفر از پاسخگویان را تشکیل می دهند و کمترین درصد مربوط به افرادی است که تعدادی اعضای خانواده آنها 12 نفر می باشد که 1 نفر یعنی 3% از پاسخگویان را تشکیل می دهد.
جدول توزیع فراوانی – 15-4 میزان درآمد خانواده

نمودار نشان می دهد که41% افراد یعنی 122 نفر از 300 نفر درآمد خانواده شان بین 150تا 300 هزار تومانمی باشد که رتبه اول را به خود اختصاص داده است و کمترین رتبه مربوط به افرادی است که درآمد خانواده شان زیر 150 هزار تومان می باشد و 9% پاسخگویان یعنی27نفر از 300 نفر را تشکیل می دهند.
تحلیل جداول توزیع فراوانی برای متغیر وابسته و متغیرهای مستقل مربوطه
در این قمست تلاش می کنیم که برای متغییر وابسته"رضایت از تحصیل " که این متغیر شامل 4 نوع ارزیابی می گردد که عبارتند از: تسلط به درس، ایجاد انگیزه، مقررات آموزشی، مسئولیت پذیری می باشد و پاسخگویان بیشترین میزان موافقت یا مخالفت خود را باکدام گویه بیان نموده اند جداول فراوانی و نمودار میانگین را رسم کرده ایم .

جدول 16-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص تسلط به درس

جدول 17-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص مسئولیت پذیری

جدول18-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص ایجاد انگیزه

جدول19-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص مقررات آموزشی

جدول 20-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص رضایت از تحصیل

جدول و نمودار نشان می دهد 13 گویه ای که برای متغییر رضایت از تحصیل طراحی شده 7/49% پاسخگویان با آیتم اساتید منظم و سر وقت در کلاس حضور می یابند و همچنین 43% پاسخگویان با آیتم اساتید مانع بحثهای علمی در کلاس می شوند که میانگین هر دو آیتم 5/3 میباشد بیشترین موافقت را تشکیل می دهندو34% پاسخگویان با آیتم ترتیب ارائه دروس متناسب با خواسته های دانشجویان می باشد با میانگین 7/2 و همچنین 23% پاسخگویان با آیتم مقررات آموزشی در دانشگاه به نفع دانشجویان نیست با میانگین 5/2 بیشترین میزان مخالفت را در نظر داشته اند.

جدول 21-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص امیدواری به آینده شغلی

همانطور که در جدول مشاهده می شود 47% پاسخگویان با آیتم تحصیلات دانشگاهی باعث یافتن شغل بهتر نمی شود بامیانگین 4/3 بیشترین موافقت و 5% پاسخگویان باآیتم من به رشته ام افتخار می کنم با میانگین 4 کمترین مخالفت را داشته اند.

جدول 22-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص احترام به دانشجو

همانگونه که در جدول و نمودار فوق مشاهده می شود 24% پاسخگویان با آیتم دانشجو در جامعه امروز از موقعیت اجتماعی خوبی برخوردار است با میانگین 3 بیشترین موافقت و 40% پاسخگویان با آیتم رفتار اساتید با دانشجو خوب نیست با میانگین 3 بیشترین میزان میزان مخالفت را در نظر داشته اند.

جدول 23-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص عدالت در سطح دانشگاه

همانطور که در جدول و نمودار پیداست 34% پاسخگویان با آیتم نحوه نمره دهی اساتید عادلانه نیست با میانگین 5/2 بیشترین میزان موافقت و 13% پاسخگویان با آیتم در ازای هزینه ای که برای دروس عملی پرداخت می شود امکانات در اختیار دانشجو قرار می گیرد با میانگین 4/2 کمترین میزان مخالفت را بیان نموده اند.

جدول 24-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص رسیدن به هدف

جدول و نمودار فوق نشان می دهد که 51% پاسخگویان با آیتم یک دانشجو بهتر می تواند در تصمیم گیریهای آینده جامعه خود موثر باشد با میانگین 9/3 بیشترین موافقت و 34% پاسخگویان با آیتم هدفم از ورود به دانشگاه عقب نماندن از دیگران است با میانگین 6/2 بیشترین میزان مخالفت را اعلام نموده اند

جدول 25-4 مقایسه میانگین های معرف های شاخص رضایت از زندگی

جدول و نمودار نشان می دهد که 47% پاسخگویان با آیتم در محله خوبی زندگی می کنم با میانگین 4 بیشترین میزان موافقت و 25% پاسخگویان با آیتم در دانشگاه خوبی تحصیل نمی کنم با میانگین 7/2 بیشترین میزان مخالفت را اعلام نموده اند.

تحلیل رابطه متغییر وابسته "رضایت از تحصیل" با متغییرهای مستقل مربوطه
در این فصل قصد داریم تابه استنباطی در باره روابط موجود میان متغیرهای تحقیق دست پیدا کنیم برای اینکه متوجه شویم کدامیک از متغیرهای مستقلی که در تحقیق آمده است در تبیین رضایت از تحصیل موثر است و اینکه کدامیک از فرضیه های طراحی شده قابل قبول هستند و کدامیک رد می شوند و اثبات نمی شوند و کدامیک از فرضیات تحقیق را می توان به کل جامعه آماری تعمیم داد یا خیر ، میزان رابطه را با توجه به آزمون تای بی کندال بررسی می کنیم .
در جداولی که در صفحات آینده مشاهده می شودباید به مقدار (sig) آن توجه کنیم به این معنی که اگر مقدار عددی که در مقابل ردیف سطح معناداری (sig) سمت راست جدول دیده می شود مساوی یا کمتر از 0.05 باشد فرضیه قابل قبول است و می توان رابطه بین متغیر وابسته و متغیر مستقل رابه کل جامعه آماری تعمیم داد و در صورتیکه سطح معناداری به دست آمده بزرگتر از 0.05 باشد فرضیه رد می شود و نمی توان به کل جامعه آماری تعمیم داد.

جدول 26-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و امیدواری به آینده شغلی

بین رضایت از تحصیل و امیدواری به آینده شغلی رابطه مستقیم معنادار وجود دارد به این معنی که با احتمال 95% به بالا بین دو متغیر رابطه وابستگی وجود دارد و می توان نتیجه را به جامعه آماری تعمیم داد به عبارتی هر چه امیدواری به آینده شغلی افزایش یابد به همان اندازه رضایت از تحصیل افزایش می یابد.

جدول 27-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و احترام به دانشجو

رابطه بین رضایت از تحصیل و احترام به دانشجو معنادار است یعنی هر چه احترام به دانشجو بیشتر رضایت از تحصیل بیشتر می شود و با احتمال 95% به بالا می توان نتیجه رابه جامعه آماری تعمیم داد.

جدول 28-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و عدالت در سطح دانشگاه

بین رضایت از تحصیل و عدالت در سطح دانشگاه رابطه مستقیم معنا دار وجود دارد یعنی هر چه عدالت در سطح دانشگاه افزایش یابد به همان میزان رضایت از تحصیل افزایش می یابد و با احتمال 95% به بالا بین این دو متغیر وابستگی وجود دارد.

جدول 29-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و رسیدن به هدف

رابطه بین رضایت از تحصیل و رسیدن به هدف معنادار است یعنی هر چه رسیدن به هدف در بین دانشجویان افزایش یابد به همان میزان رضایت از تحصیل افزایش می یابد و با احتمال 95% به بالا بین متغیر وابسته و متغیر مستقل وابستگی وجود دارد.

جدول 30-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و رضایت از زندگی

بین رضایت از تحصیل و رضایت از زندگی رابطه مستقیم معنادار وجود دارد یعنی هر چه رضایت از زندگی افزایش یابد رضایت از تحصیل نیز افزایش می یابد و با احتمال 95% به بالا بین این دو متغیر وابستگی وجود دارد و می توان نتیجه را بر جامعه آماری تعمیم داد.

تحلیل رابطه متغیر وابسته " رضایت از تحصیل " با متغیرهای زمینه ای دو مقوله ای
در این قسمت بر آن هستیم که ببینیم کدامیک از فرضیات تحقیق که بیشتر در مصاحبه های اکتشافی پاسخگویان به آنها اشاره کرده بودند و آنها را مهم می دانستند و در تحقیق حاضر جزء متغیرهای زمینه ای در نظر گرفته شد اکنون در این قسمت می خواهیم ببینیم که کدامیک از فرضیات فوق قابل قبول و کدامیک از فرضایت رد می شود که از آزمون " مان ویتنی" استفاده کردیم.
در این قسمت نیز باید به مقدار عددی که در مقابل ردیف سطح معناداری (sig) سمت راست جدول دیده می شود توجه کنیم که اگر مقدار آن مساوی یا کمتر از 0.05 باشد فرضیه قابل قبول است و می توان رابطه بین متغیر وابسته و متغیر مستقل زمینه ای را به کل جامعه آماری تعمیم داد و در صورتیکه سطح معناداری بزرگتر از 0.05 باشد فرضیه رد می شود و نمی توان به کل جامعه آماری تعمیم داد.

جدول 31-4 تحلیل واریانس یک طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و جنس

این جدول رابطه بین متغیر وابسته رضایت از تحصیل و متغیر مستقل زمینه ای جنس را نشان می دهد برای اینکه ببینیم این فرصیه قابل قبول هست یاخیر باید به سطح معناداری مقدار عددی sig نگاه کنیم که با توجه به جدول بین رضایت از تحصیل و جنس رابطه معنادار وجود دارد و قابل تعمیم به جامعه آماری می باشد.

جدول 32-4 تحلیل واریانس یک طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و مقطع تحصیلی

این جدول رابطه بین متغیر وابسته " رضایت از تحصیل " و متغیر مستقل زمینه ای مقطع تحصیلی را با آزمون مان ویتنی نشان می دهد و نتیجه تجزیه و تحلیل بیانگر این است که بین این دو متغیر رابطه معنادار وجود ندارد (باتوجه به مقدار عددی sig) در نتیجه قابل تعمیم به جامعه آماری نمی باشد .

جدول 33-4 تحلیل واریانس یک طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و وضعیت شغل

جدول فوق رابطه بین متغیر وابسته رضایت از تحصیل و متغیر مستقل زمینه ای وضعیت شغلی را نشان می دهد و این جدول بیانگر این مطلب است که بین دو متغیر رابطه معنادار وجود ندارد و نتیجه قابل تعمیم به جامعه آماری نیست.

جدول 34-4 تحلیل واریانس یک طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و شهر محل سکونت

همانطور که در جدول مشاهده می شود بین رضایت از تحصیل و شهر محل سکونت رابطه مستقیم معنادار وجود دارد.

تحلیل رابطه متغییر وابسته "رضایت از تحصیل" با متغییرهای زمینه ای چند مقوله ای
قصد داریم مشاهده کنیم که آیا بین متغیر وابسته رضایت از تحصیل و متغییرهای زمینه ای مانند رشته تحصیلی، وضعیت تاهل، تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، ….رابطه معنادار وجود دارد و آیا این نتایج را میتوان به جامعه آماری تعمیم داد یا خیر؟ و کدامیک ازاین فرضیات که در این پژوهش در نظر گرفته شده قابل قبول هستند و کدامیک رد می شود که برای آزمون فرضیات فوق بایدآزمون "کوروس کال والیس" بهره گیریم و در اینجا نیز باید به سطح معناداری مقدار عددی(sig) نگاه کنیم که اگر کمتر یا مساوی 05/0 باشد فرضیه قابل قبول است و اگر بزرگتر از 05/0 باشد فرضیه رد می شود و نمی توان به جامعه آماری تعمیم داد.

جدول 35-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و رشته تحصیلی

– همانطور که در جدول مشاهده می شود بین رضایت از تحصیل و رشته تحصیلی با توجه به سطح معناداری مقدار عددی sig تفاوت معنادار وجود دارد به این معنی که اگر به میانگین آنها در جدول توجه شود مشاهده می شود که بیشترین افرادی که از تحصیل خود راضی هستند در رشته علوم تربیتی مشغول به تحصیل هستند و رتبه اول را به خود اختصاص داده اند .و رشته مهندسی شیمی – صنایع غذایی رتبه دوم رضایت از تحصیل رابه خود اختصاص داده اند و رتبه سوم رضایت از تحصیل در رشته کاردان فنی صنایع غذایی مشاهده می شود و کمترین مقدار رضایت از تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر – نرم افزار و بعد از آن علوم تجربی – کارشناسی ناپیوسته می باشد. و نتیجه فوق قابل تعمیم به جامعه آماری می باشد.

جدول 36-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و وضعیت تاهل

– همانطور که در جدول مشاهده می شود بین رضایت از تحصیل و وضعیت تاهل تفاوت معنادار وجود ندارد به این معنی که وضعیت تاهل دانشجویان هیچ تاثیری در رضایت از تحصیل دانشجویان ندارد یا اینکه تفاوت آنقدر نیست که بتوان به جامعه آماری تعمیم داد.

جدول 37-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و تحصیلات مادر

جدول فوق نشان میدهد که بین رضایت از تحصیل و تحصیلات مادر تفاوت معنادار وجود ندارد وتفاوت آنقدر نیست که بتوان به جامعه آماری تعمیم داد.

جدول 38-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و شغل مادر

جدول نشانگر این مسئله است که بین رضایت از تحصیل و شغل مادر تفاوت معنادار وجود ندارد و رابطه فوق قابل تعمیم به جامعه آماری نمی باشد.

جدول 39-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و تحصیلات پدر

جدول نشان می دهد که بین رضایت از تحصیل و تحصیلات پدر تفاوت معنادار وجود ندارد و تفاوت آنقدر نیست که بتوان به جامعه آماری تعمیم داد.

جدول 40-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و شغل پدر

جدول نشان می دهد که بین رضایت از تحصیل و شغل پدر تفاوت معنادار وجود ندارد و رابطه فوق قابل تعمیم به جامعه آماری نمی باشد.

جدول 41-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و نوع مالکیت منزل

همانگونه که در جدول مشاهده می شود بین رضایت از تحصیل ونوع مالکیت منزل تفاوت معنادار وجود ندارد ورابطه فوق قابل تعمیم به جامعه آماری نمی باشد.

فصل پنجم
خلاصه و نتیجه گیری

در این فصل تلاش می شود از مطالب ارائه شده و همچنین یافته های حاصل از پژوهش نتیجه گیری کلی به عمل آید. در گام نخست برای شروع کار تحقیق ابتدا باید تلاش کنیم نگاه جامعه شناسی به مسائل اجتماعی داشته باشیم و عده ای تصور می کنند که جامعه شناسی قادر است همه معضلات جامعه را حل و فصل کند ، ولی چنین نیست . در تحقیق حاضر بناست تا واقعیت ها بدون در نظر گرفتن به گروهی خاص تا جایی که برایمان مقدور است و توان علمی و امکانات در اختیار داریم عوامل موثر بر رضایت از تحصیل را شناسایی و تعریف کنیم.
با توجه به این که مشاهده می شود تعداد زیادی از جوانان مشغول به تحصیل در دانشگاهها (دولتی ، آزاد ، غیر انتفاعی ، علمی و کاربردی و ..) می باشند و هزینه های زیادی متقبل می شوند و وقت گرانبهایشان را می گذراند ولی از تحصیل خود راضی نیستند بنا به دلایل و مشکلاتی که در طول تحصیل برایشان پیش می آید البته نارضایتی از تحصیل عواقبی نیز به دنبال دارد پس پرداختن به موضوع رضایت از تحصیل دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قوچان و عوامل موثر بر آن مهم به نظر می آمد.
بعد از اینکه پرسش آغازی به صورت واضح و روشن تبیین شد به سراغ خواندن متون از جمله کتاب ها ، مجلات پژوهشی ، طرح های پژوهشی ، پایان نامه ها و… که به نظر می رسید برای موضوع مورد نظر مناسب است انتخاب شد هر چند که موضوعات مشابه موضوع مورد نظر شامل رضایت شغلی ، رضایت کارگر ، رضایت مشتری ،… بود ولی می توانست مفید باشد و از جمله فواید خواندن متون این است که به محقق ایده های جدید ارائه می دهد و باعث می شود که محقق بتواند چارچوب نظری تحقیقش را تا حدودی حدس بزند و برای اینکه چهارچوب اصلی تحقیق پی ریزی شود باید قبل از هر چیز به دنبال نظریاتی گشت که بتواند در قالب فرضیه هایی که بعداً از نظریه ها به دست می آید به سوال تحقیق پاسخ دهند به هر حال بعد از مطالعه و کند وکاوهای متعدد و از بین نظریه ها و دیدگاههای مختلف تئوری تسری ، تئوری هدف گذاری، تئوری مبادله ، تئوری نیاز برای این پژوهش مناسب به نظر رسید.
تئوری تسری یا سرایت بر این اصل استوار است که رضایت از یک بخش از زندگی بر روی رضایت از بخشهای دیگر موثر است به این معنی که اگر فردی از رندگی خانوادگی ، موقعیت خانوادگی که شامل پایگاه اجتماعی و اقتصادی خانواده می باشد راضی باشد. در حقیقت رضایت از زندگی باعث رضایت از ابعاد دیگر (تحصیل ، شغل،…) خواهد شد و بعد از این فرضیه تحقیق اینطور طراحی شد که رضایت از زندگی بر رضایت از تحصیل تاثیر خواهد داشت و این رابطه مثبت است به این معنی که هر چه رضایت از زندگی بیشتر باشد رضایت از تحصیل نیز افزایش خواهد یافت.
تئوری دیگری که در این پژوهش استفاده شد تئوری هدف گذاری بود و این نظریه تاکید بر هدف دارد یعنی آنچه مهم است و موجب انگیزه می شود خود هدف است نه پاداش .
زمانیکه فرد از تحصیل خود ، هدف خاصی داشته باشد ممکن است مشکلاتی که در طول تحصیل با آنها برخورد می کند دیگر برایش مهم نباشد زیرا هدف والاتری برای خود در نظر گرفته است و فرضیه تحقیق اینطور به دست آمد که:
رسیدن به هدف بر رضایت از تحصیل تاثیر مثبت دارد یعنی زمانیکه فرد احساس کند به اهداف از پیش تعیین شده اش خواهد رسید رضایت از تحصیل افزایش می یابد . تئوری مبادله یکی دیگر از تئوریهایی است که در این پژوهش مناسب به نظر آمد در این نظریه ایده توزیع عدالت نشان می دهد که در رابطه مبادله هر چقدر فرد تلاش بیشتری برای موفقیت انجام دهد به همان اندازه انتظار پاداش دارد و خود را با دیگرانی که تلاش کمتری می کنند مقایسه می کند و اگر به این نتیجه برسد که در مورد او بی عدالتی صورت گرفته در این صورت حق خود را پایمال شده تلقی می کند و احساس نارضایتی در او پدیدار می شود و فرضیه پژوهش اینگونه به دست آمد که : احساس عدالت بر رضایت از تحصیل تاثیر مثبت دارد یعنی هر چه احساس عدالت در فرد بیشتر رضایت از تحصیل نیز بیشتر خواهد شد.
تئوری نیاز یکی دیگر از تئوری های این پژوهش است همانطور که می دانیم ارضای نیاز باعث رضایت می شود و طبق این نظریه اگر نیازهای فرد برآورده شود فرد احساس رضایت می کند بین نیاز و رضایت رابطه وجود دارد.
بر اساس نظریه مازلو نیازما از نیازهای فیزیولوژیک (بنیادین) تاسیس نیاز خودشکوفایی (نیازهای رده بالا) ادامه پیدا می کند که دو دوسته نیاز برای تبیین رضایت از تحصیل در نظر گرفته شد یک مورد از نیازهای بنیادین و یک مورد از نیازهای رده بالا را مورد سنجش قرار دادیم . و فرضیه تحقیق اینطور به دست آمد که:
ارضای نیاز با زضایت از تحصیل رابطه مستقیم دارد یعنی ارضای نیاز موجب رضایت می شود. علاوه بر تئوریهایی که به آنها اشاره شد با توجه به مصاحبه های اکتشافی که با چند تن از دانشجویان و اساتید انجام شد اینطور تصور شد که متغیرهای زمینه ای مانند رشته تحصیلی، وضعیت تاهل ، شهر محل سکونت ، جنس، مقطع تحصیلی و … بر رضایت از تحصیل تاثیر دارند.
و فرضیه هایی که از آنها به دست آمد به این صورت بود که : خصوصیات فردی دانشجویان بر میزان رضایت از تحصیل تاثیر دارد . بعد از اینکه فرضیات پژوهش از نظریه ها به دست آمد ، متغیرهای هر نظریه تعریف و برای تئوری تسری ، تئوری هدف گذاری ، تئوری مبادله ، تئوری نیاز معرفهایی در نظر گرفته شد که قابل اندازه گیری باشند و سعی شد این معرف ها آنقدر واضح و روشن باشند که همه برداشت واحدی از آنها داشته باشند مثلاً در مورد متغیر رضایت از زندگی هر کس رضایت از زندگی را در در ذهن خود به همان صورت که برایش مطلوب است ترسیم می کند پس برای اینکه این مشکل حل شودبرای رضایت از زندگی معرف ها شامل رضایت از والدین ، دوستان، محله زندگی ، دانشگاهی که فرد در آن تحصیل می کند و …
در مرحله بعدی نیاز به وسیله ای بود که بتوان از طریق آن اطلاعات لازم برای سنجش و آزمون فرضیه های تحقیق را جمع آوری کرد و چون روش تحقیق میدانی بود پرسشنامه مناسبترین ابزار برای این مهم بود و سپس به ساختن پرسشنامه پرداختیم و چارچوب پرسشنامه طیف لیکرت بود و پاسخگویان باید میزان موافقت یا مخالفت خود را با هر گویه با توجه به گزینه هایی که در نظر گرفته شده بود به رو ش زیر اعلام نمایند.
کاملاً موافق ( موافق( نه موافق نه مخالف ( مخالف(کاملاً مخالف( سپس متغیرها و معرفها در قالب گویه هایی مشخص شدند در این پژوهش متغییر وابسته "رضایت از تحصیل " که سوالات 1 تا 13 پرسشنامه را تشکیل دادند و 5 متغییر مستقل : "امیدواری به آینده شغلی 4 گویه " "احترام به دانشجو 3 گویه " "عدالت در سطح دانشگاه 5گویه "، "رسیدن به هدف 7 گویه" "رضایت از زندگی 5 گویه "، که شماره 14 تا 37 پرسشنامه را تشکیل دادند و یک بخش از پرسشنامه نیز متغیرهای زمینه ای که شماره 38 تاسیس 55 پرسشنامه را تشکیل دادند و بیشتر سوالات پرسشنامه به صورت بسته بود و تعداد اندکی از سوالاتبه صورت باز بود. بعد از اینکه پرسشنامه مقدماتی تهیه شد برای اینکه حجم نمونه و اشکالات احتمالی پرسشنامه رفع شود یک آزمون مقدماتی انجام شد یعنی پرسشنامه در اختیار 30 نفر از دانشجویان که به صورت تصادفی انتخاب شده بود قرار گرفت و بعد از جمع آوری پرسشنامه ها با نرم افزار spss آلفای کرانباخ محاسبه شد که در ابتدا آلفا 62% بود که با حذف چند آیتم (گویه) به 77% رسید و از این طریق اشکالات پرشسنامه رفع شد و پرسشنامه نهایی تهیه شد .
میدان تحقیق در پژوهش حاضر دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی – واحد قوچان می باشند و جامعه آماری تحقیق یعنی افرادی که مشاهده باید روی آنها انجام شود و اطلاعاتی از آنهابه دست آید طبق آماری که دانشگاه آزاد اسلامی- واحد قوچان در اختیار ما قرار داد 5602 نفر دانشجو در رشته های مختلف مشغول به تحصیل بودند که از این تعداد 2654 نفر مرد و 2948 نفر زن را تشکیل می دادند.
برای شروع مرحله اصلی کار و پر کردن پرسشنامه ها باید حجمی از جمعیت جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب می شد که برای به دست آوردن حجم نمونه از فرمول استفاده شد که کل جمعیت (N) 5602 و با صریب اطمینان 955/ و درصد خط (d) 055/0گرفته شد که بر اساس آن خطای استاندارد (t) 96/ 1 در نظر گرفته شد. بعد از جایگزینی این اعداد در فرمول حجم نمونه 300 نفر به دست آمد که از این تعداد 141 نفر مرد و 159 نفر زن را شامل می شد به عبارت دیگر (47% مرد و 53% زن ) و با توجه نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم نمونه (نسبت افراد در نمونه برابر نسبت افراد در جامعه آماری ) تعداد افراد در رشته های مختلف مشخص شد.
در طول 2 هفته با تمامی افراد جامعه نمونه مصاحبه به عمل آمد و پرسشنامه ها پر شدند بعد از اتمام کار پرسشنامه، آنها را کدگذاری کرده و با نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد نتایج به دست آمده عبارتند از :
– در مورد فرضیه اشتغال رابطه بین متغیر وابسته رضایت از تحصیل و متغیر مستقل امیدواری به آینده شغلی معنادار است یعنی هر چه امیدواری به آینده شغلی افزایش یابد به همان میزان رضایت از تحصیل افزایش می یابد و با احتمال 95% به بالا بین متغییر رضایت از تحصیل و امیدواری به آینده شغلی وابستگی وجود دارد.
– در مورد فرضیه احترام رابطه بین متغیر .وابسته رضایت از تحصیل و متغیر مستقل احترام به دانشجو معنادار است به این معنی که هر چه احترام به دانشجو بیشتر شود میزان رضایت از تحصیل بیشتر می شود و با احتمال 95% به بالا متغیر رضایت از تحصیل و احترام به دانشجو وابستگی وجود دارد.
– در مورد فرضیه احساس عدالت و میران رضایت از تحصیل رابطه مثبت وجود دارد یعنی هر چه احساس عدالت در فرد افزایش یابد رضایت از تحصیل افزایش می یابد و این نتیجه را با احتمال بالای 95% می توان به جامعه آماری تعمیم داد.
– بررسی فرضیه رسیدن به هدف به این نتیجه رسید که رابطه بین رسیدن به هدف و رضایت از تحصیل مثبت است هر چه رسیدن به هدف در دانشجویان بیشتر شود رضایت از تحصیل بیشتر می شود و با احتمال 95% به بالا بین این دو متغیر وابستگی وجود دارد و نتیجه را می توان به جامعه آماری تعمیم داد.
– فرضیه رابطه بین رضایت از زندگی و رضایت از تحصیل معنادار است یعنی هر چه میزان رضایت از زندگی بیشتر رضایت از تحصیل بیشتر می شود و با احتمال 95% به بالا این نتیجه را می توان به جامعه آماری تعمیم داد و بین این دو متغیر وابستگی وجود دارد. و همچنین بین متغیر وابسته رضایت از تحصیل و متغیرهای زمینه ای به نتایج زیر دست یافتیم . بین رضایت از تحصیل و جنس رابطه معنادار وجود دارد.
بین رضایت از تحصیل و شهر محل سکونت رابطه معنادار وجود دارد.
بین رضایت از تحصیل و رشته تحصیلی رابطه معنادار وجود دارد.
اما بین رضایت از تحصیل و وضعیت تاهل ، تحصیلات مادر ، شغل مادر، تحصیلات پدر، شغل پدر، نوع مالکیت منزل، مقطع تحصیلی، وضعیت شغلی رابطه معنادار وجود ندارد.

منابع و ماخذ
1- رفیع پور ، فرامرز- سنجش گرایش روستاییان به جهاد سازندگی، پژوهش در سه استان اصفهان، فارس، خراسان- ناشر و مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی) زمستان 1372 نشر ارغنون
2- آبراهام ک. کورمن- روان شناسی صنعتی و سازمانی – ترجمه دکتر حسین شکر شکن- بهار 1373 – انتشارات رشد.
3- ترنس – آرمیچل- مردم در سازمانها – ترکجه دکتر حسین شکر شکن – تابستان 1373- انتشارات رشد
4- استوارت از کمپ روانشناسی کاربردی – ترجمه فرهاد ماهر – 1369- انتشارات آستان قدس رضوی
5- خضر نجات حمید – مفاهیم جامعه شناسی – بهار 1396- انتشارات شیراز
6- ویلیام آسیکومور – تفکر نظری در جامعه شناسی – ترجمه علی محمد حاضری و دیگران – بهار 1372- نشر سفیر
7- پارسا فلسطین محمد – روان شناسی تربیتی – بهار 1371- انتشارات بعثت
8- رفیع پور ، فرامرز- آنوهی یا آشفتگی اجتماعی، پژوهش در زمینه پتانسیل آنوهی در شهر تهران، 1378- انتشارات صدا و سیما
9- کندوکاوها و پنداشته ها – رفیع پور، فرامرز – مقدمه ای بر روشهای شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی 1382- شرکت های انتشار
10- بیرو (آلن) : فرهنگ علوم اجتماعی ، مترجم باقر ساروخانی ،تهران، انتشارات کیهان 1366
11- عبدالهی فلسطین محمد، (1374) روشهای تحقیق در علوم اجتماعی . تهران. دانشکده علامه طباطبایی
12- پاک سرشت، سلیمان (1381) مجله پژوهشی بازتاب شماره 3
13- کیوی ، ریمون و کامپنهود ، لوک وان (1381) روش تحقیق در علمو اجتماعی ترجمه دکتر عبدالحسین نیک گهر ، نشر توتیا
14- ساروخانی- باقر، درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی – تهران- انتشارات کیهان – 1370-
15- نصفت – مرتضی – اصول و روشهای آمار- انتشارات دانشگاه تهران – 1366
16- سرایی- حسین – نمونه گیری در تحقیق – انتشارات سمت- زمستان 1375
17- ساروخانی – باقر – روشهای تحقیق در علوم اجتماعی – تهران – انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی – 1377
18- عظیمی هاشمی، مژگان- دینداری و رضایت از زندگی در بین دانش آموزان دوره متوسطه شهرهای فردوس، درگز، نواحی 5-4-7 مشهد – 1382
19- اورعی صدیق، غلامرضا- بررسی میزان رضایت مشترکین شرکت آب و فاضلاب خراسان – 1383
20- ساعتچی- محمود- روان شناسی کار – انتشارات موسسه نشر ویرایش – تهران – 1369

دوست گرامی سلام
ضمن آرزوی موفقیت برای شما، پرسشنامه ای که ملاحظه می کنید مربوط به یک کار تحقیقی در زمینه سنجش میزان رضایت از تحصیل می باشد. لذا از شما تقاضا داریم دقایقی از وقتتان را با حوصله به پاسخگویی به سئوالات این پرسشنامه اختصاص دهید. پرسشنامه دارای نام و مشخصات نیست لذا اطمینان داشته باشید که نظرات شما نزد ما محفوظ خواهد ماند. متشکرم
1- بعضی از دانشجویان نظر خود را در مورد رضایت از تحصیل از جملات زیر بیان کرده اند، لطفا شما هم موافقت و مخالفت خود را با توجه به طیفی که دارید مشخص نمایید.

گویه ها
کاملا موافقم
موافقم
نه موافقم نه مخالف
مخالفم
کاملا مخالفم
1- اساتید رشته ما قدرت بیان خوبی دارند
2- اساتید رشته ما به درس تسلط ندارند.
3- توضیحات درسی اساتید ما جامع و کامل است
4- اساتید رشته ما به سوالات خارج از سر فصل نمی توانند پاسخ مناسب دهند.
5- اساتید منظم و سر وقت در کلاس حضور می یابند.
6- اساتید با بی میلی به کلاس می آیند.
7- اساتید در مقابل یادگیری دانشجویان بی تفاوتند
8- اساتید با علاقه واشتیاق درس می دهند.
9- اساتید ما با رفتار خوب خود باعث علاقمندی دانشجویان به درس می شوند.
10- اساتید مانع بحث های علمی در کلاس می شوند.
11- انتخاب واحد در دانشگاه ما در اختیار دانشجو نیست
12- مقررات آموزشی در دانشگاه ما به نفع دانشجویان نیست.
13- ترتیب ارائه دروس متناسب با خواسته های دانشجویان می باشد.

1-

1-

1-

1-

1-

1-

1-

1-

1-

1-

1-

1-

2- بعضی از دانشجویان نظر خود را در مورد میزان امیدواری به آینده شغلی با جملات زیر بیان کرده اند. لطفا شما هم موافقت و مخالفت خود را با توجه به طیفی که دارید مشخص نمایید.
گویه ها
کاملا موافقم
موافقم
نه موافقم نه مخالف
مخالفم
کاملا مخالفم
14- من به رشته ام افتخار می کنم
15- بازار کار رشته ام خوب است
16- رشته ای که انتخاب کرده ام متناسب با شغل مورد علاقه ام نیست.
17- تحصیلات دانشگاهی باعث یافتن شغل بهتر نمی شود.

1-

1-

1-

3- بعضی از دانشجویان نظر خود را در مورد میزان احترام به دانشجو با جملات زیر بیان کرده اند. لطفا شما هم موافقت و مخالفت خود را با توجه به طیفی که دارید مشخص نمایید.
گویه ها
کاملا موافقم
موافقم
نه موافقم نه مخالف
مخالفم
کاملا مخالفم
18- رفتار اساتید با دانشجویان خوب نیست
19- دانشجو در جامعه امروز ما از موقعیت اجتماعی خوبی برخودار است.
20- از وقتی که دانشجو شدم خانواده ام بیشتر به من احترام می گذارند.

1-

1-

4- بعضی از دانشجویان نظر خود را در مورد میزان عدالت در سطح دانشگاه با جملات زیر بیان کرده اند. لطفا شماهم موافقت و مخالفت خود را با توجه به طیفی که دارید مشخص نمایید.
گویه ها
کاملا موافقم
موافقم
نه موافقم نه مخالف
مخالفم
کاملا مخالفم
21- نحوه برخورد اساتید با دانشجویان تبعیض آمیز است.
22- نحوه نمره دهی اساتید عادلانه نیست
23- اساتید تمام دانستنیها خود را فقط در اختیار بعضی از دانشجویان می گذارند.
24- در ازای هزینه ای که برای دروس عملی پرداخت می شود امکانات در اختیار دانشجو قرار می گیرد.
25- اساتید به حضور و غیاب اهمیت می دهند.

1-

1-

1-

1-

5- بعضی از دانشجویان نظر خود را در مورد میزان رسیدن به هدف با جملات زیر بیان کرده اند. لطفا شما هم موافقت و مخالفت خود را با توجه به طیفی که دارید مشخص نمایید.
گویه ها
کاملا موافقم
موافقم
نه موافقم نه مخالف
مخالفم
کاملا مخالفم
26- ورود به دانشگاه باعث افزایش معلومات می شود.
27- تحصیلات دانشگاهی نوعی تلف کردن وقت است.
28- هدفم از ورود به دانشگاه عقب نماندن از دیگران است.
29- ورود به دانشگاه باعث ازدواج موفق تر می شود.
30- هدف از دانشگاه گرفتن مدرک نیست.
31- یک دانشجو بهتر می تواند در تصمیم گیری های آینده جامعه خود موثر باشد.
32- هدفم از ورود به دانشگاه کسب درآمد بیشتر می باشد.

1-

1-

1-

1-

1-

1-

6- بعضی از دانشجویان نظر خود را در مورد رضایت از زندگی با جملات زیر بیان کرده اند. لطفا شما هم موافقت ومخالفت خود را با توجه به طیفی که دارید مشخص نمایید.
گویه ها
کاملا موافقم
موافقم
نه موافقم نه مخالف
مخالفم
کاملا مخالفم
33- .والدین خوبی دارم
34- دوستان خوبی دارم.
35- در دانشگاه خوبی تحصیل نمی کنم.
36- در محله خوبی زندگی می کنم.
37- حضور من در دانشگاه در آینده فرزندانم تاثیر نخواهد داشت.

1-

1-

1-

1-

7- لطفا به چند سئوال در مورد خودتان پاسخ دهید.
جنس: زن  مرد مقطع تحصیلی : کاردانی  کارشناسی  کارشناسی ارشد
وضعیت تاهل: مجرد متاهل مطلقه بیوه
شهر محل سکونت: بومی  غیر بومی
سن: رشته تحصیلی: معدل: ترم:
وضعیت شغلی:
8- لطفا به سوالات زیر در مورد وضعیت خانوادگی پاسخ دهید.
تحصیلات مادر: بی سواد  ابتدایی راهنمایی دیپلم فوق دیپلم لیسانس فوق لیسانس دکترا و بالاتر
شغل مادر: پزشک  مهندس نظامی تاجراداری هنرمند کشاورز مغازه دار پرستار خانه دار کارگر سایر
تحصیلات پدر: بی سواد  ابتدایی راهنمایی دیپلم فوق دیپلم لیسانس فوق لیسانس دکترا و بالاتر
شغل پدر: پزشک  مهندس نظامی تاجراداری هنرمند کشاورز مغازه دار کارگر سایر
میزان درآمد خانواده: زیر 150 هزار تومان بین 150 تا 300 هزار تومان بین 300 تا 450 هزار تومان بین 450 تا 600 هزارتومان 600 هزارتومان به بالا
نوع مالکیت منزلتان : استیجاری شخصی سازمانی سایر
بعد خانوار(تعداد اعضای خانواده):
از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید سپاسگذاریم

فهرست مطالب

فصل اول 1
کلیات پژوهش 1
1/1 مقدمه: 2
2/1 طرح مساله: 3
3/1 اهمیت و ضرورت تحقیق 5
4/1 اهداف تحقیق 7
فصل دوم 8
مبانی نظری تحقیق 8
1/2 تعریف رضایت از دیدگاه صاحبنظران جامعه شناسی 9
2/2- پیشینه تحقیق 11
ا1/ 2/2 -بیشینه پژوهش های داخلی 12
2/ 2/2- نقد و بررسی پیشینه های داخلی 27
3/2/2- پیشینیه پژوهش های خارجی: 27
4/ 2/2 نقد وبررسی پیشینه های خارجی 39
3/2 مبانی نظری تحقیق 40
1/ 3/2 نظریه تسری(spill over theory) 41
2/ 3/2 نظریه هدف گذاری "ادوین لاک" E.A.lock 42
3/ 3/2 نظریه مبادله 43
4/3/2 نظریه نیازها 45
4/2 چهارچوب نظری تحقیق 48
5/2 مدل تئوریکی تحقیق: 50
فصل سوم 51
روش تحقیق 51
3/1 مقدمه 52
2/3روش تحقیق: 53
1/2/3: پرسش آغازی: 54
2/2/3 مطالعات مقدماتی و اکتشافی: 54
3/2/3 طرح نظری مسئله تحقیق: 55
4/2/3 ساخت و ارائه مدل تئوریک: 57
5/2/3 تبدل نظریه ها به فرضیه ها: 57
6/2/3 تعریف عملیاتی متغیرها و یافتن معرفهای مناسب برای سنجش آنها: 59
7/2/3 تهیه پرسشنامه برای سنجش متغیرها 61
8/2/3 آزمون مقدماتی 66
3/3 جامعه آماری 67
1 /3/3حجم نمونه: 67
فصل چهارم 71
یافته های پژوهش 71
*تحلیل جداول توزیع فراوانی 72
جدول و نمودار 1-4 : توزیع پاسخگویان برحسب جنس 73
جدول و نمودار 2-4: توزیع پاسخگویان برحسب مقطع تحصیلی 74
جدول و نمودار 3-4: توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت شغلی 75
جدول و نمودار 4-4: توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت تاهل 76
جدول و نمودار 5-4: توزیع پاسخگویان برحسب شهر محل سکونت 77
جدول و نمودار 6-4: توزیع پاسخگویان برحسب تحصیلات مادر 78
جدول و نمودار 7-4: توزیع پاسخگویان برحسب شغل مادر 79
جدول و نمودار 8-4: توزیع پاسخگویان برحسب تحصیلات پدر 80
جدول و نمودار 9-4: توزیع پاسخگویان برحسب شغل پدر 81
جدول و نمودار 10-4: توزیع پاسخگویان برحسب نوع مالکیت منزل 82
جدول و نمودار 11-4: توزیع پاسخگویان برحسب سن 83
جدول و نمودار 12-4: توزیع پاسخگویان برحسب معدل 84
جدول و نمودار 13-4: توزیع پاسخگویان برحسب ترم 85
جدول و نمودار 14-4: توزیع پاسخگویان برحسب تعداد اعضای خانواده 86
جدول و نمودار 15-4: توزیع پاسخگویان برحسب درآمد خانواده 87
*تحلیل جداول توزیع فراوانی و نمودار میانگین برای متغیر وابسته و متغیرهای مستقل مربوطه 88
جدول و نمودار 16-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص تسلط به درس 89
جدول و نمودار 17-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص مسئولیت پذیری90
جدول و نمودار 18-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص ایجاد انگیزه 91
جدول و نمودار 19-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص مقررات آموزشی 92
جدول و نمودار 20-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص رضایت از تحصیل
93
جدول و نمودار 21-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص امیداوری به آینده شغلی 95
جدول و نمودار 22-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص احترام به دانشجو 96
جدول و نمودار 23-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص عدالت در سطح دانشگاه 97
جدول و نمودار 24-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص رسیدن به هدف 98
جدول و نمودار 25-4: مقایسه میانگین های معرف های شاخص رضایت از زندگی 99
*تحلیل رابطه متغییر وابسته "رضایت از تحصیل" با متغییرهای مستقل مربوطه 100
جدول 26-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و امیدواری به آینده شغلی 101
جدول 27-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و احترام به دانشجو 102
جدول 28-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و عدالت در سطح دانشگاه 103
جدول 29-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و رسیدن به هدف 104
جدول 30-4 وابستگی بین دو متغیر رضایت از تحصیل و رضایت از زندگی 105
*تحلیل رابطه متغیر وابسته " رضایت از تحصیل " با متغیرهای زمینه ای دو مقوله ای 106
جدول 31-4 تحلیل واریانس یک طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و جنس 107
جدول 32-4 تحلیل واریانس یک طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و مقطع تحصیلی 108
جدول 33-4 تحلیل واریانس یک طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و وضعیت شغلی 109
جدول 34-4 تحلیل واریانس یک طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و شهر محل سکونت 110
تحلیل رابطه متغییر وابسته "رضایت از تحصیل" با متغییرهای زمینه ای چند مقوله ای 111
جدول 35-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و رشته تحصیلی 112
جدول 36-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و وضعیت تاهل 114
جدول 37-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و تحصیلات مادر 115
جدول 38-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و شغل مادر 116
جدول 39-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و تحصیلات پدر 117
جدول 40-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و شغل پدر118
جدول 41-4 تحلیل واریانس دو طرفه بین دو متغیر رضایت از تحصیل و نوع مالکیت منزل 119
فصل پنجم 120
خلاصه و نتیجه گیری 120
منابع و ماخذ 128
پرسشنامه 130

واحد قوچان

پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی
رشته علوم اجتماعی – پژوهشگری

عنوان
سنجش میزان رضایتمندی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی
واحد قوچان از تحصیل (در سال تحصیلی 85-1384) و عوامل موثر بر آن

استاد راهنما
جناب آقای مسعود ایمانیان

استاد مشاور
سرکار خانم مریم اسکافی

پژوهشگران
ملیحه فرید- زهره دلپسند
تیر 1385

منابع و ماخذ
21- رفیع پور ، فرامرز- سنجش گرایش روستاییان به جهاد سازندگی، پژوهش در سه استان اصفهان، فارس، خراسان- ناشر و مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی) زمستان 1372 نشر ارغنون
22- آبراهام ک. کورمن- روان شناسی صنعتی و سازمانی – ترجمه دکتر حسین شکر شکن- بهار 1373 – انتشارات رشد.
23- ترنس – آرمیچل- مردم در سازمانها – ترکجه دکتر حسین شکر شکن – تابستان 1373- انتشارات رشد
24- استوارت از کمپ روانشناسی کاربردی – ترجمه فرهاد ماهر – 1369- انتشارات آستان قدس رضوی
25- خضر نجات حمید – مفاهیم جامعه شناسی – بهار 1396- انتشارات شیراز
26- ویلیام آسیکومور – تفکر نظری در جامعه شناسی – ترجمه علی محمد حاضری و دیگران – بهار 1372- نشر سفیر
27- پارسا فلسطین محمد – روان شناسی تربیتی – بهار 1371- انتشارات بعثت
28- رفیع پور ، فرامرز- آنوهی یا آشفتگی اجتماعی، پژوهش در زمینه پتانسیل آنوهی در شهر تهران، 1378- انتشارات صدا و سیما
29- کندوکاوها و پنداشته ها – رفیع پور، فرامرز – مقدمه ای بر روشهای شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی 1382- شرکت های انتشار
30- بیرو (آلن) : فرهنگ علوم اجتماعی ، مترجم باقر ساروخانی ،تهران، انتشارات کیهان 1366
31- عبدالهی فلسطین محمد، (1374) روشهای تحقیق در علوم اجتماعی . تهران. دانشکده علامه طباطبایی
32- پاک سرشت، سلیمان (1381) مجله پژوهشی بازتاب شماره 3
33- کیوی ، ریمون و کامپنهود ، لوک وان (1381) روش تحقیق در علمو اجتماعی ترجمه دکتر عبدالحسین نیک گهر ، نشر توتیا
34- ساروخانی- باقر، درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی – تهران- انتشارات کیهان – 1370-
35- نصفت – مرتضی – اصول و روشهای آمار- انتشارات دانشگاه تهران – 1366
36- سرایی- حسین – نمونه گیری در تحقیق – انتشارات سمت- زمستان 1375
37- ساروخانی – باقر – روشهای تحقیق در علوم اجتماعی – تهران – انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی – 1377

1 Root و A..A (1970)
2 Deficiency needs
3 Being needs
—————

————————————————————

—————

————————————————————

فصل اول – کلیات پژوهش 3

فصل دوم – مبانی نظری تحقیق 63

فصل سوم – روش تحقیق 88

فصل چهارم – یافته های پژوهش 145

فصل پنجم – خلاصه و نتیجه گیری 155

ضمیمه 166