ساخت و نصب تیرهای روشنایی در محوطه ی گلستانه

ساخت و نصب تیرهای روشنایی درمحوطه ی گلستانه ها (کوپه ها)
مقدمه
چون اکثر وسایل مورد نیاز در اردوگاه ساخته می شد لذا با استفاده از لوله ی گاز 4 و 6 از هر لوله 2 متر برید و انتهای دو سر را با تبدیل لوله ی گاز به هم جوش داده و برای نمای بهتر به کارگاه رنگ کوره برده تا به رنگ دلخواه رنگ آمیزی شود تا زیبا و چشم گیرتر شود سپس با تهیه کلاهک بالای این لوله ها که معمولی به صورتی مخروطی بوده را از خیابان خریداری کردیم ضمناً قسمت پائین لوله شماره 6 را، دریچه ای برای سیم کشی و در پایین تیر یک صفحه برای نگهداشتن تیر جوش دادیم و نیز آماده برای نصب بر روی زمین است سپی محل کانال کشی را مشخص کرده و بعد کانالی به عمق cm 70 حفر شد جای قرار گرفتن تیرهای روشنایی را به وسیله ی بتن و یک صفحه ی فلزی که دارای 4 پیچ است بر روی زمین ایجاد می کنید باید توجه داشت که بتن ریخته شده از سطح زمین بلندتر باشد تا آب باعث پوسیده گی پایه ی تیر روشنایی نشود.
برای کابل کشی ابتدا حدود cm10 خاک نرم کف کانال ریخته سپس کابل را درون کانال قرار
می دهیم و بعد حدود cm10 دیگر خاک نرم بر روی آن می ریزیم و روی آن یک ردیف آجر و بر روی آجرها نوار پلاستیکی که مشخص کننده ی عبور خط برق می باش قرار داده و روی آن را با خاک پر می کنیم در ابتدا خط اجرائی به یک تابلوی فرعی که از قبلاً بنا به درخواست اردوگاه و مشخصات داده شده توسط پیمان کاران ساخته و در محل مورد نظر نصب شده متصل می کنیم که تابلو فرعی دارای قسمت های مختلفی مانند کلید دو حالته، فیوز سیگاری که برای لامپ های سیگنال استفاده می شود و همچنین لامپ سیگنال برای کنترل فازهای T, S, R و سه CT با مشخصات A5/100 و یک عدد PT و یک ردیف فیوز مینیاتوری که برای چند کمپ از یکی از آنها استفاده می شود قرار دارد که شماره ی کمپ ها بر روی هر یک نوشته شده و چند فیوز مینیاتوری نیز برای آب خوری ها که توضیحات هر کدام از قسمت های نام برده شده در بالا را در پایان همین بخش شرح داده شده است و سپس کابل روشنایی محوطه ی کمپ ها را نیز به وسیله ی یک ترمینال که در درون تابلو قرار دارد به شبکه متصل می کنیم.

کابل و کابل کشی
تعریف کابل:
هر هادی الکتریسیته که عایق روی آنها نسبت به زمین دارای اختلاف پتانسیل صفر و هادی آن نسبت به زمین دارای اختلاف پتانسیل فازی یا اصطلاحاً ولتاژ فازی باشد، کابل نامیده می شود.
کابل ها در طراحی شبکه های برق و تنظیم پروژه های پخش انرژی الکتریکی در کارخانجات، مراکز صنعتی، تجارتی و منازل به کار می رود. از این رو شناخت کابل و کاربرد آن ضرورت و اهمیت خاصی دارد. هر کابل با سطح مقطع معین قادر به انتقال جریان به میزان مشخصی می باشد و اگر جریان از این حد تجاوز کند باعث استهلاک زودهنگام و یا سوختن کابل می شود. در طراحی شبکه و کابل کشی سه اصل زیر را باید در نظر گرفت:
1- جریان برق از حد مجاز جریان کابل بیشتر نشود.
2- افت ولتاژ بیش از حد مجاز نباشد
3- محاسبات اقتصادی در مورد سطح مقطع انتخابی از نظر تلفات توان انجام گیرد.

ساختمان کابل:
1- هادی کابل:
هادی کابل های برق از مس الکترولیت با خلوص بالا ساخته شده است. هادی کابل ها را به شکل های مثلثی و گرد می سازند که علائم اختصاری آنها چنین است.

2- عایق کابل ها:
عایق کابل ها معمولاً از ماده P.V.C یا P.E.T می باشد. معمولاً مقداری پودر P.V.C نیز در زیر روپوش اصلی کابل و بین هادی های روپوش دار داخل کابل قرار می دهند. خاصیت این پودر این است که در مواقع عادی موجب خنک شدن کابل و در هنگام آتش سوزی و یا گرم شدن بیش از حد در اثر عبور جریان از شعله ور شدن کابل جلوگیری می کند. اصطلاحاً به کابل هایی که دارای روپوش P.V.C و یا پودر P.V.C هستند کابل های (پروتودور) می گویند.
فرم استاندارد کابل ها یا (سطح مقطع های استاندارد کابل ها)
کابل ها به صورت استاندارد در سطح مقطع های زیر در دسترس می باشد:
1.5-2.5-4-6-10-16-25-35-50-70-95-120-150-185-240-300-400-500-625-800-1000
در جدول رنگ بندی سیم ها کابل رنگ سبز- زرد برای مشخص کردن سیم اتصال زمین (SL) است و مصرف غیر از آن مجاز نیست. از سیم آبی به عنوان سیم نول استفاده می شود. ولی در صورت وجود نداشتن نول در کابل از این سیم می توان به عنوان هر سیمی به غیر از سیم ارت استفاده کرد.

طرز شناختن کابل ها
بر روی کابل های پروتودور حرف و علائم زیر بر حسب مورد ثبت می شود، این حروف بر اساس استاندارد (V.D.E) (فا-دی-ای) آلمان می باشد.
N- علامت کابل با سیم مسی
NA- علامت کابل با سیم آلومینیومی
Y- علامت عایق پروتوردور می باشد (اولین Y در ردیف است)
H- علامت ورقه متالیزه می باشد.
R- حفاظت فولادی سیم نواری شکل
T- سیم تحمل کننده در کابل های هوایی
C- در کابل های فشار ضعیف علامت سیم صفر به صورت لوله دور عایق سه سیم دیگر پیچیده شده است و در کابل های فشار قوی علامت سیم حفاظت و سیم نول است.
B- حفاظت فولادی نواری شکل
Y- روپوش پروتودور (دومین Y در ردیف حروف)

اتصالات کابل ها
1- اتصال کابل به کابل شو:
برای اتصال کابل به مدار از کابل شو یا کفشک کابل استفاده می شود. کابل شوها ممکن است پرسی یا قابل لحیم کاری باشند. از نظر شکل ظاهری شبیه سر سیم هستند، معمولاً برای به دست آوردن یک اتصال صددرصد قابل اطمینان کلیه کابل شوها را با کابل لحیم می کنند.

2-بریدن، روپوش برداری و نصب کابل شوی کابل:
کابل ها را معمولاً به وسیله انبر کابل بری می برند. انبر کابل بری مانند سیم چین عمل می کند. برای روپوش برداری کابل این عمل به وسیله چاقوی مخصوص روپوش برداری انجام می شود. به این صورت که قسمتی را که باید روپوش برداری شود، خط کشی نموده سپس به وسیله چاقو دورتادور محیط کابل را به دقت می برید. عمق چاقو در روپوش باید به اندازه ای باشد که موجب زخمی شدن روپوش هادی داخلی نگردد. سپس به وسیله نوک چاقو از محل بریده شده تا انتهای قسمت خط کشی روپوش کابل را از طول بریده و آن را از روی کابل باز می کنیم. در هنگام کار با چاقوی کابل بری توجه داشته باشیم که هیچ گاه نوک چاقو را به سمت بدن خود کابل کشی نکشیم، سپس روکش داخلی هادی های کابل را به اندازه ای که در جای مخصوص سیم کابل شو قرار گیرد با استفاده از سیم لخت کن یا چاقوئی، کابل را لخت کرده سپس کابل شوها را به آن وصل کنید. سپس به وسیله لحیم کاری، هادی و کابل شو را به طور کامل به یکدیگر اتصال دهید.
بستن کابل شو به وسیله پیچ و مهره
پس از اینکه کابل شو را به کابل اتصال دادیم لازم است که کابل و کابل شو به تابلومتصل شود کابل شوها را با استفاده از پیچ و مهره ورودی شین های مسی انتقال جریان داخل تابلو وصل می کنند. در هنگام بستم کابل شو به وسیله پیچ و مهره به تابلوها دقت داشته باشیم مهره ها کاملاً سفت باشد زیرا اتصال شل موجب پیدایش جرقه وسوختن کابل در محل اتصال به شین می شود.

عواملی که در تعیین سطح مقطع کابل موثر است:
1- جریان مجاز:
جریان مجاز جریان عبوری از سیم ها و کابل ها است به طوری که درجه حرارت عایق در سطح هادی سیم ها و کابل های P.V.C از 40 درجه سانتی گراد بالاتر نرود. جریان های مجاز عبور داده شده برای کابل ها، زمانی که در داخل خاک قرار می گیرند با این مبنا تعیین می شود که کابل بر روی بستری از ماسه نرم قرار می گیرد و پس از خاک ریزی روی کانال آجرفرش شود به علاوه کابل در مسیر خودش می تواند از داخل تعداد محدودی لوله فولادی به صورت پیوسته عبور کند.

2- افت ولتاژ در کابل
در شبکه های پخش انرژی الکتریکی اندازه سطح مقطع کابل ها تنها بر اساس جریان مجاز عبوری از آن انتخاب نمی شود بلکه طول کابل که متناسب با افت ولتاژ است عامل تعیین کننده ای می باشد.

3- شرایط نصب و قرار دادن کابل های برق:
اگر کابل در خاک دفن شود، باید کانال را به عمق 70 سانتی متر و عرض 30 تا 50 سانتی متر حفر نماییم سپس به ارتفاع 10 سانتی متر کف کانال را با ماسه نرم می پوشانیم، کابل را روی ماسه ها قرار داده و مجدداً به ارتفاع 10 سانتی متر دیگر روی آن ماسه نرم می ریزیم. سپس روی ماسه ها را آجرفرش نموده و آنگاه روی آجرها خاک معمولی می ریزیم. این عمل سبب می شود که فشار طبقات خاک روی کابل کمتر شده و همچنین در موقع کندن مجدد، کابل به وسیله ضربات بیل و کلنگ زخمی نشود. شکل زیر یک کانال که کابل داخل آن قرار گرفته را نشان می دهد.

ترانسفورماتورهای اندازه گیری جریان (C-T):
در مواردی که لازم است جریان های زیادی اندازه گیری شود در صورتی که بخواهیم آمپرمتر را به صورت مستقیم قرار دهیم باید از آمپرمترهای بسیار بزرگ استفاده کنیم که از نظر زیبایی و اقتصادی به صرفه نمی باشد لذا در این گونه موارد با استفاده از ترانسفورماتورهای اندازه گیری جریان، جریان زیاد را کاهش داده سپس به وسیله آمپرمترهای معمولی این جریان ها را اندازه گیری می کنیم ترانسفورماتورهای اندازه گیری دارای ضریب تبدیل بوده و با توجه به نوع استفاه ومقدار جریان ضریب تبدیل فرق می کند ضریب تبدیل های معمول عبارتند از:
به عنوان مثال یک ترانسفورماتور جریان با ضریب را در نظر بگیرید در صورتی که از مدار اولیه با سیم پیچ اولیه 500 آمپر عبور کند در سیم پیچ ثانویه آن 5 آمپر جریان القاء می شود و از آمپرمتر عبور می کند.روی صفحه مدرج این آمپرمترها جریان واقعی و در پایین صفحه ضریب تبدیل را قید می کند تا اشتباهاً آمپرمتر مستقیماً به جریان زیاد وصل نشود. معمولاً سیم پیچ اولیه این ترانسفورماتورها همان سیم پیچ اصلی انتقال جریان می باشد که از سوراخ وسط هسته ترانسفورماتور عبور می کند سیم پیچ ثانویه این ترانسفورماتورها از سیم نازک با دور زیاد تشکیل شده است که دو سر سیم پیچ اولیه را با حروف KL و دو سر سیم پیچ ثانویه را با حروف kI کوچک مشخص می کنند در اصطلاح بازاری به ترانسفورماتورهای جریان ترانس کوران نیز گفته می شود.
شکل های زیر اتصال آمپرمتر به وسیله ترانس جریان را در مدار سه فاز و تکفاز نشان می دهد:

3- ولت متر یا PT
دستگاهی است برای اندازه گیری ولتاژ که به صورت موازی در مدار نصب می شود. ولت متر دارای مقاومت داخلی بسیار بالایی می باشد و به همین دلیل جریان ضعیفی را از خود عبور می دهد و در نتیجه مصرف داخلی آن بسیار ناچیز است. در صورتی که به طور سری در مدار نصب گردد موجب افت شدید ولتاژ می شود پس باید حتماً ولت متر در مدار به صورت موازی نصب شود ولت مترها می توانند ولتاژهای از یک ولت کمتر تا چندین کیلوولت را اندازه گیری نماید ولت مترها در جریان متناوب سه فاز به منظور صرفه جویی و ظرافت تابلوهای برق به جای چندین ولت متر به منظور نشان دادن ولتاژها خطی و فازی از کلید ولت و یک عدد ولت متر استفاده می شود که طریقه نصب آن مطابق شکل های زیر است:

فیوز:
وسیله ای است که در تمام تاسیسات برقی به منظور جلوگیری از صدمه دیدن و یا معیوب شدن یا سوختن دستگاهها و مصرف کننده های الکتریکی و سیم های رابط و کابل ها مورد استفاده قرار می گیرد. فیوزها را به صورت سری در مسیر فاز قرار می دهند فیوزها مدارات را در مقابل اتصال کوتاه و جریان اضافی حفاظت می کنند و دارای انواع مختلفی می باشند که عبارتند از:

الف) فیوز فشنگی:
این فیوزها از یک سیم حرارتی تشکیل شده اند، زمانی که جریان از حد مجاز بیشتر شود ذوب شده و موجب قطع کامل مدار می گردند. معمولاً از فیوزهای فشنگی برای حفاظت مدار در مقابل اتصال کوتاه استفاده می شود. فیوزهای فشنگی از دو قسمت اصلی به نام پایه و کلاهک تشکیل شده اند. جنس قسمت عایق آنها از چینی یا سرامیک می باشد پایه فیوز دارای دو پیچ ورودی و خروجی جریان است و کلاهک و فشنگ روی آن بسته می شود. کلاهک یا نگهدارنده فشنگ فیوز به وسیله پیچ به پایه وصل می شود. جنس فشنگ فیوز از چینی یا سرامیک بوده و سیم حرارتی از وسط سوراخ آن عبور داده می شود. معمولاً اطراف سیم حرارتی را از خاک کوارتز یا ماسه ریز پر می کنند. خاصیت این پودر این است که در هنگام قطع فیوز ذوب شدن سیم حرارتی باعث خاموش شدن جرقه تولید شده در داخل فشنگ می شود و از ترکیده شدن فشنگ در اثر جرقه جلوگیری می نماید. جنس کلاهک نیز عایق است و قسمت های هادی که روی آن نصب می شود از فلز برنج می باشد معمولاً روی فشنگ پولک رنگی نصب
می شود که این پولک نشان دهنده آمپر فیوز می باشد. همچنین در هنگام سوختن فیوز پولک از محل خود خار ج شده و می توانیم تشخیص دهیم که فیوز سوخته است. رنگ پولک ها را بر اساس جدول زیر تعیین می کنند. شکل زیر ساختمان فیوز فشنگی را نشان می دهد.

جدول رنگ پولک فیوزهای فشنگی
ردیف
رنگ پولک
جریان مجاز بر حسب آمپر A
1
صورتی
2
2
قهوه ای روشن
4
3
سبز
6
4
قرمز روشن
10
5
خاکستری
16
6
آبی روشن
20
7
زرد روشن
25
8
سیاه
35
9
سفید
50
10
مسی روشن
63
11
نقره ای
80
12
قرمز تیره
100
13
زرد تیره
125
14
مسی تیره
160
کاربرد فیوزهای فشنگی:
چون فیوزهای فشنگی در زمان جریان غیرمجاز مقداری با تاخیر عمل می کند در نتیجه از این فیوزها برای حفاظت موتورهای سه فاز و تکفاز آسنکرون در مقابل اتصال کوتاه استفاده می شود چنانکه
می دانیم جریان راه اندازی این موتورها در حدود 3 تا 7 برابر جریان نامی موتور می باشد به همین دلیل چون این فیوزها دارای زمان قطع طولانی هستند در نتیجه تحمل جریان راه اندازی را داشته و زود نمی سوزد. نحوه انتخاب فیوزهای فشنگی برای موتورهای القائی به این صورت است که جریان فیوز را دو برابر جریان نامی موتور انتخاب می کنیم مثلاً اگر یک موتور سه فاز بر روی پلاک آن جریان A12 نوشته شده باشد برای هر فاز آن از یک فیوز فشنگی A25 استفاده می کنیم.
نکته مهم این که هیچ گاه برای حفاظت سیستم برق منازل از فیوز فشنگی استفاده نکنیم زیرا اولاً یک بار مصرف بوده ثانیاً در صورت بروز اضافه بار و برق گرفتگی سریع عمل نمی کند و موجب صدمات جبران ناپذیری می گردد. توجه داشته باشیم که هیچ گاه فیوزهای سوخته فشنگی را با گذاشتن تکه سیم در داخل فشنگ مورد استفاده قرار ندهیم زیرا ممکن است جریان سیم جایگزین شده بالاتر از جریان فیوز باشد و موجب صدمه زدن و سوختن دستگاه ها و مدارات مربوطه شود پس به طور کلی نتیجه می گیریم که بیشترین کاربرد فیوزهای فشنگی برای حفاظت موتورهای القائی آسنکرون در مقابل اتصال کوتاه
می باشد.

ب) فیوز اتوماتیک یا آلفا:
نوع دیگری از فیوز اتوماتیک است که عبور جریان بیش از حد مجاز از آن موجب قطع مدار می شود
می توان دوباره شستی روی فیوز را به داخل فیوز فشار داد تا ارتباط برقرار شود. اغلب فیوزهای اتوماتیک در دو حالت اتصال کوتاه و اضافه بار مدار را کنترل می کنند پس از قطع شدن این فیوزها باید زمان کوتاهی صبر کرد تا فیوز سرد شود و دوباره شستی آن را فشار داد تا مدار را وصل کند به طور کلی در فیوزهای اتوماتیک از دو عنصر حرارتی و مغناطیسی استفاده شده است که قسمت مغناطیسی را مقابل اتصال کوتاه و قسمت حرارتی مدار را در مقابل اضافه بار (افزایش تدریجی جریان) حفاظت می کند کاربرد این فیوزها بیشتر در حفاظت سیستم برق منازل مسکونی می باشد.

ج) فیوزهای مینیاتوری:
نوع دیگری از فیوزها فیوز اتوماتیک است که به عنوان کلید نیز از آن استفاده می شود به همین دلیل به آن کلید فیوز مینیاتوری نیز گفته می شود ساختمان داخل آن شبیه فیوز اتوماتیک است و از سه قسمت رله حرارتی و رله مغناطیسی تشکیل شده است چون روی فیوز مینیاتوری یک کلید قرار گرفته است که با استفاده از آن می توان مانند یک کلید مدار را قطع و وصل نمود و در اصل این کلید شبیه شستی روی فیوز اتوماتیک یا آلفا عمل می کند این فیوز نیز مدار را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار حفاظت
می نماید با توجه به مرغوبیت سرعت عمل بهتر حجم کمتر و ارزان تر بودن قیمت و همچنین خاصیت کلید داشتن امروزه جایگزین فیوزهای آلفا شده اند و در اغلب منازل و مکان ها از این فیوزها استفاده
می شود. فیوزهای مینیاتوری در دو نوع سه فاز و تکفاز ساخته می شوند، علامت اختصاری آن چنین است:

د) فیوزهای فشار قوی:
این فیوزها برای جریان بالاتر از 200 آمپر مورد استفاده قرار می گیرند و در شبکه هایی با توان زیاد از آنها استفاده می شود. این فیوزها دارای دسته ای می باشند که توسط آن فیوزها را در جای خود قرار
می دهند و یا خارج می کنند و به آن فیوزکش می گویند چنین فیوزهایی در تابلوها با جریان و توان بالا مانند پست های برق کارخانجات مورد استفاده قرار می گیرند و به آنها فیوز کاردی نیز می گویند.
فیوزهای فشار قوی با توان و جریان بالا را با حروف NH نشان می دهند.
فیوزهای فشار قوی با توان- جریان و ولتاژ بالا را با حروف HH نشان می دهند.

فیوزها
در کلیه تاسیسات الکتریکی برای جلوگیری از صدمه دیدن و معیوب شدن وسایل و یا قطع کردن دستگاه های معیوب از شبکه که بر اثر عوامل مختلف از قبیل نقصان عایق بندی، ضعف استقامت الکتریکی یا مکانیکی و یا ازدیاد بیش از حد جریان مجاز (اتصال کوتاه) وسایل حفاظتی مختلف به کار می رود.
این وسایل باید طوری انتخاب شوند که در اثر اضافه بار و یا اتصال کوتاه در کوتاه ترین زمان ممکن و قبل از اینکه صدمه ای به سیم ها و تجهیزات الکتریکی شبکه برسد مدار قسمت معیوب را قطع کنند. یکی از این وسایل حفاظتی فیوز است (شکل الف) فیوزها از نظر زمان قطع بر حسب منحنی ذوب سیم حرارتی داخل آنها به دو نوع کند کار و تند کار تقسیم می شوند. فیوزهای تند کار دارای زمان قطع کمتر از فیوزهای کند کار بوده و به همین دلیل در مصارف روشنایی به کار می روند. فیوزهای کند کار دارای زمان قطع طولانی تری بوده در نتیجه برای راه اندازی موتورهای الکتریکی به کار می روند. تحمل جریان راه اندازی موتور در حدود 3 تا 7 برابر جریان نامی است که بر روی کلیه فیوزها جریان نامی آنها نوشته می شود که این جریان کمتر از جریان ماکزیمم تحمل فیوز است.
فیوزها در انواع فشنگی، اتوماتیک (آلفا)، مینیاتوری، بکس، کاردی (تیغه ای)، شیشه ای یا کارتریج و فیوزهای فشار قوی ساخته می شوند. در شکل (ب) چند نمونه از این فیوزها نشان داده شده است. معمولاً فیوزهایی که در مدار قدرت به کار می روند مدار کنتاکتور را در مقابل اتصال کوتاه محافظت می کنند. در واقع حفاظت سیم های رابط مدار را نیز به عهده می گیرند بنابراین در مدارهایی که مثلاً فیوز 25 آمپری به کار می رود ممکن است در مدار فرمان آنها از سیم یک یا یک و نیم استفاده شود. بنابراین لازم است مدار فرمان با فیوز جداگانه ای حفاظت شود.
فیوزهای اتوماتیک یا آلفا نوعی فیوز خودکار است که عبور جریان بیش از حد مجاز از آن باعث قطع مدار می شود می توان دوباره شستی آن را به داخل فشرد تا ارتباط برقرار گردد. بعضی از فیوزهای خودکار دو عمل جریان زیاد و بار زیاد را در مدارها کنترل می کنند و پس از قطع شدن باید مدت کمی صبر کرد تا دوباره شستی مربوط به آن را فشار داد تا مدار را وصل کند. در فیوزهای اتوماتیک دو عنصر مغناطیسی و حرارتی وجود دارد که قسمت مغناطیسی آن اتصال کوتاه یا جریان زیاد و قسمت حرارتی آن (بی متال) بار زیاد (افزایش جریان تدریجی) را قطع می کند.

کلید مینیاتوری:
نوعی فیوز اتوماتیک است که از نظر ساختمان داخلی شبیه فیوز آلفا است و از سه قسمت رله مغناطیسی (رله جریان زیاد زمان سریع)، رله حرارتی یا رله بی متال (رله جریان زیاد تاخیری) و کلید تشکیل شده است. این مجموعه را کلید موتور نیز می نامند.
این کلیدها در دو نوع L و G ساخته شده است، نوع L در مصارف روشنایی به کار می رود و تند کار است (Light) و نوع G برای راه اندازی وسایل موتوری به کار می رود و کند کار است. این کلیدها در انواع تک فاز- دوفاز و سه فاز ساخته می شوند.

تابلوهای فرمان الکتریکی:
این تابلوها همان مدارهای راه اندازی موتورهای الکتریکی به وسیله کنتاکتور می باشند که برای تغییر حالت قطع ووصل موتورهای الکتریک از آنها استفاده می شود. در این تابلوها عناصری مانند کنتاکتورها، فیوزها و رله ها به عنوان عناصر داخل تابلو و عناصری مانند استارت استوپها، لامپ های سیگنال، کلید قطع کننده اصلی و دستگاه های اندازه گیری به عنوان عناصر خارجی تابلو و ترمینال ها که ارتباط بین عناصر داخلی و خارجی مصرف کننده ها هستند به عناصر واسطه معروف هستند. تابلوهای فرمان را به دو روش فرم کاری و کانال پلاستیکی و سیم افشان ساخته وبه بازار عرضه می کنند.

تابلوهای توزیع انرژی الکتریکی:
تابلوهای توزیع به دو دسته سه فاز و تکفاز تقسیم می شوند که در صفحه بعد نمونه هر دوتابلو نشان داده شده است به طور کلی در طراحی تابلوهای توزیع انرژی الکتریکی به این نکته مهم توجه داشته باشیم که فیوزهای فرعی به هیچ وجه نباید بزرگتر از فیوز اصلی و یا برابر آن باشد زیرا در این صورت در زمان بروز اتصال کوتاه قبل از قطع فیوزهای فرعی فیوز اصلی قطع می شود. بنابراین توجه داشته باشیم که فیوزهای فرعی همیشه باید کوچکتر از فیوز اصلی باشند شکل صفحه بعد یک تابلوی توزیع تکفاز را با فیوزهای مینیاتوری نشان می دهد:

در طراحی تابلوهای توزیع سه فاز معمولاً برای هر فاز از یک شین مسی (تسمه های مسی به ضخامت 5 میلیمتر و به عرض 1 تا 3 سانتی متر) استفاده می شود. سه فاز اصلی را به وسیله کابل صفریک 1-0 داخل تابلووصل نموده و سه فاز خروجی کلید را به سه شین وصل می کنیم معمولاً برای اینکه شین ها به بدنه فلزی تابلواتصال نکند آنها را روی مقره های چینی نصب کرده وبه وسیله پیچ و مهره روی بدنه فلزی تابلو نصب می نمایند. سپس به تعداد فیوزهای هر فاز به وسیله مته شین را سوراخ نموده و به وسیله پیچ ورودی فیوزها را به آن ارتباط می دهند و خروجی تمام فیوزها را به ترمینال داخل تابلو که در زیر شین ها نصب می شود وصل می کنند و با توجه به نیاز می توانیم از آن برای تغذیه مصرف کننده های سه فاز یا تکفاز استفاده کنیم. در این تابلوها معمولاً سه آمپرمتر برای سه فاز و یک ولت متر و یک کلید ولت برای اندازه گیری ولتاژ خطی و فازی روی قسمت بالای تابلو نصب می شود این دستگاه های اندازه گیری در مسیر ورودی شین ها و خروجی کلید صفر یک 1-0 نصب می شوند.

نصب تیرهای روشنایی معابر در معابر اردوگاه
پس از خریداری تیرهای روشنایی دقیقاً مراحلی که برای سیستم روشنایی گلستانه ها شرح داده شد انجام شد با این تفاوت که از کابل با استقامت الکتریکی و مکانیکی بیشتری استفاده شد و همچنین برای کنترل سیستم از وسیله ای به نام کلید فتوسل استفاده شد که در زیر به طرز کار و کاربرد آن نیز به طور اجمالی اشاره شد ه است.
نگاهی اجمالی: فتوسل وسیله ای است که نسبت به نور حساس بوده و با برخورد شعاع های نوری با صفحه ی آن از خود ولتاژ تولید می کند و از تولید این ولتاژ می توان رله ای را به کار انداخت که مداری را قطع یا وصل کند.
طرز کار: طرز کار کلید فتول بدین صورت است که وقتی روز است، فتوسل ولتاژی را تولید می کند که این ولتاژ تولیدی به رله ای فرمان می دهد که مدار روشنایی معابر را قطع کند. با تاریک شدن هوا چون نوری وجود ندارد، فتوسل دیگر ولتاژی تولید نمی کند و جریانی به رله نمی رسد که دستور قطع لامپ های معابر را بدهد در نتیجه لامپ های معابر روشن می شود.
لازم به تذکر است که فتوسل را در مرکز برق نصب می کنند و همراه آن یک تقویت کننده وجود دارد که تغییرات جریان در اثر نور را تقویت می کند و رله به کار می افتد.
کاربرد: از فتوسل معمولاً برای خاموش و یا روشن کردن اتوماتیک لامپ های معابر، باغ های بزرگ و محوطه های بزرگ دارای سیستم روشنایی استفاده می کنند.

سیستم کار آب نما و فواره
پس از ساخت آب نما و انجام لوله کشی های آن از یک موتور تک فاز برای به گردش درآوردن آب از حوض های آب نما به لوله های فواره ها استفاده می شود که در پایان به انواع دیگر مشخصات اشاره
می شود و کار آن بدین صورت است که یک موتور تک فاز در یک اتاقک کوچک که در زمین حفر شده است قرار می دهیم تا این موتور از یک سر آب را از داخل حوضچه ها مکیده و از سمت دیگر آن را با فشار بیشتری به لوله ها منتقل می کند که سیستم برق این موتور بدین صورت است که دارای یک کلید برای روشن و خاموش کردن در محل و در اتاقک ذکر شده و این سیستم دارای یک ترمینال مجزا که به وسیله یک فیوز مینیاتوری پشتیبانی می شود است که در داخل تابلوی برق فرعی قرار دارد.

الکتروموتورها:
آن دسته از ماشین های الکتریکی گردان که انرژی الکتریکی را دریافت نموده و تبدیل به انرژی مکانیکی می نمایند، الکتروموتور نامیده می شوند. امروزه محور اصلی تمام صنایع الکتروموتورها
می باشند. الکتروموتورها دارای انواع زیر می باشند:
1- الکتروموتورهای جریان مستقیم که عبارتند از: موتور تحریک مستقل جریا ن مستقیم، موتور تحریک سرخود جریان مستقیم (موازی)، موتور سری جریان مستقیم، موتور سری- موازی (کمپوند) جریان مستقیم.
2- الکتروموتورهای جریان متناوب تکفاز
3- الکتروموتورهای جریان متناوب سه فاز
علائم اختصاری الکتروموتورها به شرح زیر است:

پلاک مشخصات الکتروموتورها:
پلاک مشخصات بر روی بدنه الکتروموتور نصب می شود و به منزله شناسنامه الکتروموتور می باشد در واقع از روی پلاک مشخصات می توانیم تشخیص دهیم که موتور تک فاز است یا سه فاز. دارای چه قدرتی است، همچنین تعداد دور روتور، جریان و ولتاژ نامی، فرکانس، نوع اتصال (ستاره یا مثلث)، ضریب قدرت، درجه حرارت عایقی، نوع حفاظت و سایر شرایط کار موتور روی پلاک قید می شود زیرا آشنایی با پلاک مشخصات موتورها یکی از مهمترین نکاتی است که باید قبل از هر چیز مورد توجه تعمیر کار قرار گیرد. شکل صفحه بعد پلاک مشخصات یک الکتروموتور را نشان می دهد.

اگر کلمه TROP روی پلاک موتوری قید شود یعنی موتور ویژه کار در مناطق گرم می باشد.
توضیح پلاک:
نام کارخانه یا شرکت سازنده
1- شماره سریال کارخانه سازنده
2- سه فاز یا تک فاز بودن موتور
3- قدرت موتور بر حسب کیلووات یا اسب بخار
4- تعداد دور روتور بر حسب دور در دقیقه
5- نوع اتصال ستاره یا مثلث
6- جریان موتور در اتصال ستاره و مثلث
7- فرکانس موتور
8- ضریب قدرت موتور
9- کلاس عایقی موتور
10- حفاظت عمومی موتور در مقابل عوامل طبیعی
11- طریقه نصب موتور
12- شماره دفتر استاندارد جهانی

سیستم برق موتور خانه شوفاژ
موتورخانه شوفاژ دارای یک مشعل که می تواند به وسیله ی گازوئیل یا گاز کار کند که بر روی این مشعل یک فن وجود دارد که این فن یک موتور الکتریکی است و به وسیله یک رله حرارتی کنترل
می شود و دلیل استفاده از این فن به خاطر بالا بردن راندمان حرارتی مشعل و همچنین کاهش مصرف سوخت های فسیلی می باشد این فن دقیقاً در بالای مشعل و بروی شعله قرار دارد و با چرخیدن این فن حالت دهندگی ایجاد می کند و سپس این حرارت ایجاد شده مخزن آبی که در مقابل آن قرار دارد را گرم می کند و سپس به وسیله ی چند موتور الکتریکی تک فاز که در بخش قبل به آن اشاره شده و بنا به میزان و تعداد رادیاتورها و حجم مخازن آب تعداد آنها می تواند متفاوت باشد آب بین مخزن آب گرم و رادیاتورها به گردش درمی آید. بر روی این مشعل یک رله حرارتی (ترموستات) قرار دارد که در پایان بخش به طور خلاصه به توضیح آن می پردازیم با رسیدن درجه آب مخزن به مقدار مشخص شده به وسیله پیچ تنظیم درجه حرارت فرمان قطع برق و گاز را به ترتیب به فن مشعل و همچنین خو د مشعل را صادر می کند و سیستم مشعل از مدار کار شوفاژ خارج می کند.
مشخصات فن، مشعل و رله حرارتی مورد استفاده به ترتیب در زیر ذکر شده است.
TIPO:Z8 49/2197-32
HZ:50 V:220 W:240 A:1/4
UF: 6.3 Vn=450 CLASSE B
مشخصات فنی
KCAL/H ظرفیت حرارتی KW
52000 حداقل 60
225000 حداکثر 262
2800 R.P.M v220 HZ50
گاز طبیعی با فشار 15 الی 40 ارزش گاز KCAL/H 817
مشعل گازی
220 v- 50 HZ 4A TOTAL 6A
زمان اطمینان 3 ثانیه است
رلی

و سیستم گرمایشی آب برای استفاده در حمام ها و سوئیت ها نیز به همین ترتیب می باشد که لازم به ذکر است که هر دو این سیستم ها از تابلوی اصلی برق که در نقطه دورتر قرار دارد و دارای وسایل و لوازمی مانند کلیدهای قدرت مانند سکسیونر 3 عدد و چند کنتاکتور و یک رله زمانی و فیوزهای فشنگی با پولک های زرد روشن که نمایش دهنده و مشخص کننده ی فیوز با جریان 25 آمپر است فیوز مینیاتوری برای یک خازن که برای تصحیح از آن استفاده می شود و در پشت تابلو اصلی قرار داشت و همچنین فیوزهای فشنگی 63 آمپر ی و یک عدد A CT5/300 و یک PT که هر CT بر روی یک فاز (T,S,R) قرار دارد PT که بر روی یک خط قرار دارد تشکیل شده بود که قسمتی از وسایل ذکر شده را در بخش های قبل توضیح دادیم و قسمتی را نیز در پایان همین بخش توضیح داده می شود.
بعد از کابل کشی زیر زمین به یک تابلو فرعی کوچک که از جنس چدن ساخته شده بود و پایه ای بتنی داشت و اجزائی مانند فیوز کاراتی (کارتریج)برای هر فاز و 6 فیوز فشنگی تشکیل شده بود تغذیه می شد و در داخل شوفاژ خانه نیز تابلو فرعی دیگری بود که دارای ترمینال های خروجی برای روشنایی محیط شوفاژخانه و ترمینال های خروجی پریزها و ترمینال های دیگری بود که به وسیله ی فیوزهای مینیاتور پشتیبانی می شد.

ترموستات:
ترموستات نوعی رله حرارتی است که در مقابل درجه حرارت محیط حساس بوده و عمل می کند. این وسیله در دستگاههای مختلف صنعتی کاربرد فراوان دارد ووظیفه تعادل حرارتی دستگاه را به عهده دارد. در صورتی که درجه حرارت از حد تنظیمی فراتر رود، کلید عمل کرده یک کنتاکت باز را می بندد ویا کنتاکت بسته ای را باز می کند. از ترموستات بیشتر در وسایل حرارتی و برودتی مانند شوفاژ، یخچال، چیلر استفاده می شود. کنتاکت های بسته و باز رله زمانی در مدار فرمان به صورت شکل های روبرو نشان داده می شوند:

راه اندازی الکتروموتورهای سه فاز و تکفاز به وسیله کنتاکتورها:
تعریف کنتاکتور: یک کیلد الکترومغناطیسی است که با فرمان جریان کم مدارهای قدرت با جریان های بالا را راه اندازی می کند مزایایی که باعث می شود در راه اندازی ماشین های الکتریکی به جای کلیدهای دستی (اهرمی، غلطکی و زبانه ای) از کنتاکتورها استفاده کنیم به شرح زیر است:
1- کنترل و فرمان از راه دور ماشین به وسیله کنتاکتور امکان پذیر است.
2- از خطرات ناشی از راه افتادن مجدد ماشین هایی که در اثر قطع ناگهانی برق از کار می افتند جلوگیری می شود.
3- به وسیله کنتاکتور نسبت به سایر کلیدها خیلی بیشتر است.
4- عمر مکانیکی کنتاکتور نسبت به سایر کلیدها خیلی بیشتر است.
5- امکان مدار فرمان اتوماتیک به وسیله کنتاکتور امکان پذیر است.
6- حفاظت دستگاهها و ماشین های الکتریکی به وسیله کنتاکتور مطمئن تر و ایمن تر است.

ساختمان و طرز کار کنتاکتور:
کنتاکتور تشکیل شده است از یک آهنربای الکتریکی که یک قسمت از هسته آن متحرک بوده و به وسیله فنری از قسمت ثابت جدا نگه داشته می شود و یک سری کنتاکت عایق شده از یکدیگر به آن متصل می باشد که به همراه قسمت متحرک حرکت می کنند. در قسمت ثابت یک سری کنتاکت دیگر قرار گرفته اند. هنگامی که از سیم پیچ بوبین کنتاکتور جریانی عبور می کند توسط نیروی مغناطیسی کنتاکت های ثابت و متحرک روی یکدیگر فشرده می شوند. در همان حالت فنر بین دو قسمت هسته فشرده می شود اما زمانی که ولتاژ بوبین قطع شود و یا از حد معمول کمتر گردد نیروی فنر موجب باز شدن کنتاکتورها به صورت اتوماتیک از یکدیگر می شود. عکس این حالت نیز صادق است.
یعنی در حالت بدون جریان بودن بوبین کنتاکتور یک سری از کنتاکت های ثابت و متحرک به یکدیگر وصل هستند و زمانی که جریان به بوبین کنتاکتور وصل می شود ارتباط بین کنتاکتها قطع می شود پس نتیجه می گیریم که کنتاکت هایی را که با وصل بوبین و فشرده شده فنر بین دو قسمت هستند به یکدیگر وصل می شوند کنتاکت های باز و کنتاکت هایی که با وصل بوبین به برق از یکدیگر جدا می شوند را کنتاکت های بسته می گویند.

حلقه های اتصال کوتاه روی هسته بوبین کنتاکتور (حلقه فراژه):
روی قسمت ثابت هسته بوبین کنتاکتورها دو عدد حلقه بسته (اتصال کوتاه) قرار گرفته است کار این دو حلقه این است که یک میدان مغناطیسی خودالقائی ایجاد کرده و در واقع مانند ثانویه ترانسفورماتور عمل می کنند. میدان مغناطیسی تولید شده به وسیله این دوحلقه سبب می شود تا از نوسانات و لرزش هسته متحرک جلوگیری به عمل آید و کنتاکتور هنگام کار ایجاد سرو صدا نکند. شکل های روبرو (الف و ب) چگونگی مسیر فوران حاصل در هسته مغناطیسی کنتاکتور را نشان می دهند.
در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع شود در اثر نیروی فنری که داخل کلید قرار دارد اتصالات برقرار می شودو دوباره به حالت اول بازمی گردد.

قسمت های کنتاکتور:
اجزای تشکیل دهنده کنتاکتور در شکل زیر و صفحه بعد نشان داده شده است.

این اجزا عبارتند از:
1- قاب نگهدارنده کنتاکت های قسمت فوقانی
2- قاب نگهدارنده پیچ کنتاکت بر روی قاب
3- بوبین کنتاکتور: از تعداد دور زیادی سیم با قطر نازک که به دور یک قرقره پلاستیکی پیچیده شده است.
4- هسته: مانند هسته ترانسفورماتور ورقه ورقه می باشد.
5- حلقه اتصال کوتاه برای جلوگیری از لرزش
6- فنر برگشت کنتاکتها به وضعیت عادی
7- قاب نگهدارنده کنتاکت های متحرک
8- کانال یا معبر کنتاکتهای متحرک
9- فنر پشت قاب متحرک
10- نگهدارنده فنر
11- کنتاکت های متحرک مربوط به مدار قدرت
12- کنتاکت های متحرک مربوط به مدار فرمان
13- فنر پشت کنتاکت فرمان
14- نگهدارنده فنر کنتاکت فرمان
15- بست متصل کننده قاب تحتانی به فوقانی
16- کانال و پیچ مربوط به کنتاکت مدار فرمان
17- ترمینال اتصال سیم بوبین

مقادیر نامی کنتاکتورها:
برای تغذیه الکتروموتورها و سایر مصرف کننده ها اغلب از شبکه فشار ضعیف 380 ولت استفاده
می شود برای اتصال مصرف کننده ها به این شبکه باید از کلید یا کنتاکتوری استفاده نمود که دارای مشخصات مناسبی بوده و کنتاکت های آن تحمل جریان راه اندازی و دائمی را داشته باشد همچنین در صورت اتصال کوتاه زمانی طول بکشد تا کنتاکتهای آن صدمه دیده و معیوب شود. به همین منظور برای اینکه بتوانیم یک کنتاکتور مناسب را انتخاب نمائیم باید مقادیر نامی کنتاکتورها را بشناسیم معمولاً مهمترین این مقادیر بر روی پلاک بدنه کنتاکتور نوشته می شود.نکته مهم دیگر این که به طور کلی در انتخاب کلید بری مصرف کننده ها و الکتروموتورها باید جریان کلید تقریباً دو برابر جریان نامی مصرف کننده ها و الکتروموتورها باشد.

چگونگی انتخاب فیوز در مدارهایی که با کنتاکتور همراه می باشند:
در مدارهایی با کنتاکتور در قسمت مدار قدرت به منظور حفاظت مدار در برابر اتصال کوتاه از فیوز فشنگی استفاده می کنیم و برای هر فاز یک فیوز جداگانه قرار داده می شود. طریقه انتخاب این فیوز به این صورت است که جرین فیوز را دو برابر جریان نامی موتور انتخاب می کنیم به عنوان مثال برای یک موتور سه فاز که روی پلاک آن 10 آمپر نوشته شده است از سه عدد فیوز 20 آمپری استفاده می کنیم. در مدار فرمان برای حفاظت در مقابل اتصال کوتاه از یک فیوز مینیاتوری 6 آمپر یا 10 آمپر استفاده
می شود.
نکته: انتخاب فیوز فرمان هیچ ارتباطی با فیوز مدار قدرت نداشته و همیشه در مدار فرمان فیوز 6 آمپر یا 10 آمپر کافی می باشد.

شستی ها:
در مدارهای با کنتاکتور اغلب برای دادن فرمان لحظه ای از شستی ها استفاده می شود که انواع شستی ها عبارتند از:
1- شستی استارت START:
شستی که پس از تحریک یا فشار دادن دو کنتاکت قطع را وصل می کند شستی استارت نامیده می شود. به عبارت دیگر شستی استارت در حالت عادی باز بوده با فشار دادن به صورت لحظه ای بسته می شود.
شستی ها بر چند نوعند که عبارتند از:
نوع (a)= مخصوص بالابرها و جرثقیل های سقفی
نوع (b)= شستی چپگرد راستگرد
نوع (c)= شستی پدالی
در شستی های استارت با برداشتن فشار از روی آن مجدداً باز می شود در داخل دسته شستی استارت یک فنر قرار گرفته است که موجب عمل آن می گردد. شستی استارت با شماره (3 و4) مشخص می شود و شکل فنی آن در مدار مانند شکل مقابل می باشد:

2- شستی استوپ (STOP):
شستی که پس از تحریک دو کنتاکت وصل را قطع می کند شستی استوپ نامیده می شود یا به عبارت دیگر شستی استوپ در حالت عادی بسته است و با فشار دادن به صورت لحظه ای باز می شود. و با برداشتن فشار دست روی آن مجدداً بسته می شود. دو سر شستی استوپ را با شماره های (1و2) مشخص می کنند.

3- شستی استارت- استوپ یا دوبل (DOBLL – START – STOP):
با شستی دوبل به طور همزمان با فشار یک دکمه می توان عمل استارت و استوپ را انجام داد به عبارت دیگر استارت استوپ دوبل تشکیل شده است از یک شستی استارت و یک شستی استوپ که با همدیگر هم محور شده اند. معمولاً رنگ شستی های استارت سبز یا مشکی و رنگ شستی های استوپ قرمز
می باشد.

لامپ های سیگنال یا خبردهنده
برای نشان دادن حالت قطع یا وصل یک مدار از لامپ های سیگنال استفاده می شود. معمولاً این لامپ ها با ولتاژ 220 ولت کار می کنند و دارای قدرت 2 تا 4 وات می باشند رنگ این لامپ ها معمولاً زرد و قرمز و سبز می باشد و علامت آن بدین صورت می باشد.

رله زمانی (تایمر) و انواع آن:
یکی از وسایل فرمان دهنده در مدارهای کنترل اتوماتیک رله زمانی می باشد که وظیفه کنترل مدار را برای مدت زمان معینی به عهده دارد. به عبارت دیگر رله های زمانی در زمان های تنظیم شده بر روی آنها کنتاکت هایی را به طور اتوماتیک باز یا بسته می کنند و می توانند به طور اتوماتیک قسمت هایی از مدار را خاموش و قسمت های دیگر را روشن نمایند. رله های زمانی در انواع مختلف ساخته می شوند که عبارتند از:
الف) رله زمانی موتوری یا الکترومکانیکی
ب) رله زمانی الکترونیکی
ج) رله های زمانی نیوماتیکی ( با فشار هوا)
د) رله های زمانی بی متال یا حرارتی
هـ) رله های زمانی هیدرولیکی

اطو یا گرم کن لوله های پلاستیکی که برای اتصالات لوله های پلیمری از آن استفاده می شود
این اتو از یک گرم کن یا المنت گرم کننده ساخته شده که با برق 220 ولت با فرکانس 50 HZ کار
می کند به این صورت که ابتدای لوله درون حلقه این دستگاه قرار می گیرد واین المنت با تولید گرمایی بسیار زیاد باعث نرم شدن و یا ذوب شدن ابتدای لوله می شود که پس از خارج کردن لوله از دستگاه
می توان به راحتی اتصالات مورد نظر را با اطمینان بالا انجام داد باید توجه داشت که این دستگاه در عین سادگی ساختار دارای کارایی و توان مصرفی زیادی می باشد.

سیستم کاری ترموکوپل های بخاری و اجاق های گازی
هرگاه دو فلز با خواص خاصی که دارند مانند مس و آلومینیوم به یکدیگر کوپل کنیم (پرس کنیم) و آن را در مقابل شعله قرار دهیم می توان از آن یک ولتاژ الکتریکی دریافت کنیم که بستگی به میزان سطح فلزات قرار گرفته شده در مقابل آتش دارد و ترموکوپل اجاق گازها وبخاری ها نیز به همین صورت است وقتی شمعک بخاری به نوک ترموکوپل می خوردو آن را داغ می کند ترموکوپل در حدود 1 ولت ولتاژ ایجاد می کند که این ولتاژ می تواند فرمان وصل گاز را به قسمت مورد نظر صادر می کند و در صورتی که به هر دلیلی شمعک خاموش شود ترموکوپل سر د شود و دیگر ولتاژی ایجاد نمی شود ودر نتیجه با نرسیدن ولتاژ به قسمت مورد نظر گاز قطع می شود پس می توان ترموکوپل را یک رله حرارتی نامید.

ساخت یک چیلر دست ساز توسط کارکنان برای گلخانه اردوگاه ثامن الحجج (ع)
در ساخت این چیلر از یک موتور الکتریکی کولر و یک مشعل حرارتی گازی یا گازوئیلی استفاده شد بدین صورت که یک محفظه به شکل زیر ساخته شد که در قسمت پایین آن یک مشعل حرارتی گازوئیلی نسب شد و در قسمت مقابل و بالاتر از مشعل یک موتور الکتریکی کولر که با وسیله ی یک تسمه به یک پروانه کولر متصل بود قرار داشت از این موتور و پروانه برای ایجاد حالت دهندگی و انتقال حرارت از داخل محفظه به بیرون استفاده می شد که از این دستگاه برای گرم کردن محفظه گلخانه که در روزهای سرد کار مشکلی بود استفاده می شد که این سیستم موتور کولر از یک تابلو کوچک کنار پیاده رویی چدنی با پایه ی بتونی که قابلیت نصب در فضای آزاد را داشت تغذیه می شد که در داخل این تابلو یک فیوز کارتی و 6 فیوز فشنگی استفاده شده بود که هر کدام برای یک بخش گلخانه در نظر گرفته شده بود.
شکل آن به صورت زیر می باشد:

تعویض و تعمیر سیستم روشنایی (لامپ ها، کلید پریزها):
یکی از کارهای عمده در اردوگاه تعویض لامپ های سوخته و همچنین نعویض کلید پریزهای شکسته می باشد برای تعویض لامپ های سوخته (لامپ های رشته ای و لامپ های فلورسنت) ابتدا تمام کلیدهای مربوط را وصل کرده تا لامپ ها روشن شوند و لامپ های سوخته شناسایی شوند سپس اقدام به تعویض آنها می کنیم باید توجه داشت که در بعضی موارد اشکالاتی در سرپیچ های لامپ های رشته ای و یا پایه ها و استاتر لامپ های فلورسنت ایجاد می شود که باعث روشن نشدن لامپ می شود پس از اطمینان حاصل کردن از سالم بودن لامپ در صورت روشن نشدن باید قسمت های ذکر شده را نیز مورد بررسی قرار داد.
در زیر به قسمت های مختلف برای روشنایی یک لامپ رشته ای و فلورسنت اشاره می شود:

انواع سرپیچ ها
سرپیچ وسیله ای است که لامپ را به آن می پیچند. سرپیچها در دو نوع آویز و دیواری ساخته می شوند. سرپیچ دیواری را روی سطح کار نصب می کنند. سرپیچ آویز را به سطح کار می آویزند. در شکل زیر چند نمونه سرپیچ آویز و دیواری را مشاهده می کنید. برای اتصال سیم به سرپیچ، ابتدا پیچی را که در داخل سرپیچ قرار دارد با پیچ گوشتی باز می کنند، قسمت انتهایی سرپیچ از آن جدا می شود. در زیر این قسمت دو پیچ وجود دارد که به زائده های داخل سرپیچ مربوط است. سیمه را به این پیچها می بندند. جنس سرپیچ از پلاستیک، کاوئوچو، چینی یا برنجی است. بعضی از سرپیچها مانند پیچ و مهره ساخته شده اند که به هم اتصال پیدا می کنند در موقع بستن لامپ به سرپیچ باید دقت کرد که دو کنتاکت سرپیچ به هم اتصال نداشته باشد.

لامپ وسیله ای است که انرژی الکتریکی را به انرژی نورانی تبدیل می کند و برای روشنایی استفاده می شود و در انواع مختلفی وجود دارد از قبیل لامپ های رشته ای، لامپ فلورسنت و لامپ جیوه ای یا سدیمی (سدیمی فشار قوی، سدیمی فشار ضعیف) .در این قسمت به شرح ساختمان و طرز کار بعضی از لامپ های پرمصرف می پردازیم:

لامپ رشته ای:
اگر از مقاومتی، جریان برق عبور کند که در آن حرارت ایجاد شده و مطابق قانون ژول، انرژی الکتریکی به انرژی حرارتی تبدیل می شود. اگر درجه حرارت فلز بالا رود فلز سرخ وسپس نارنجی و پس از آن به حالت درخشان درمی آید و از خود نورسفید و خیره کننده ای پخش می کند. هر اندازه درجه حرارت فلز به نقطه ذوب آن نزدیک تر باشد مقدار نور بیشتری منتشر می کند. بنابراین باید فلزی را برای ایجاد نور انتخاب کنیم که نقطه ذوب آن بالا بوده و بتوانیم بدون از هم پاشیدن آن درجه حرارتش را به حداکثر و نزدیک به نقطه ذوب برسانیم.
داخل حباب شیشه ای این لامپ ها از گازهای خنثی مانند ازت، آرگن، کریپتون، هلیوم، نئون و … پر شده است. زیرا اگر بخواهیم نور بیشتری به دست بیاوریم باید درجه حرارت رشته فلزی را بالا ببریم، در این حالت فلز داخل لامپ در خلا تبخیر شده و از میان می رود. فشار گاز داخل لامپ معادل نصف فشار جو یعنی 5/0 اتمسفر است. در این حالت می توان درجه حرارت رشته فلزی را تا 2700 درجه سانتی گراد بالا برد. رشته فلزی به شکل فنر پیچیده شده و در داخل لامپ قرار دارد. تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی نورانی در این نوع لامپ ها دارای بهره نور بیشتری است وبا قدرت های 25 تا 1500 وات ساخته می شود. در شکل زیر تصویر دولامپ رشته ای را مشاهده می کنیدکه یکی دارای سرپیچ میخی ودیگری پیچی است.

لامپ های فلورسنت معمولی:
لامپ های معمولی فلورسنت که با اختلاف سطح 220 یا 110 ولت روشن می شوند، از لوله های شیشه ای به قطر 25 تا 38 میلی متر و طول 20 تا 160 سانتی متر ساخته می شوند. در دوسر این لوله ها دو رشته فلزی تنگستن اندوده به باریت (ماده ای که دارای تشعشع الکترونی خوبی است) کار گذاشته اند. فضای داخل لوله از بخار جیوه با فشار کم پر شده و جدار داخلی لوله به مواد فلورسانس اندوده شده است. وسایل اصلی مورد نیاز برای روشن کردن لامپ فلورسنت به شرح زیر است:
1- چک (ترانس مهتابی) 2- استاتر (راه انداز خودکار)

1- چک
برای ایجاد تخلیه الکتریکی در لامپ های گازی و ابتدا اختلاف سطح بیشتر مورد احتیاج است و پس از ایجاد جریان در لامپ باید اختلاف سطح را کم کرد. سلف در موقع قطع جریان در استاتر این اضافه فشار را تامین می کند. یعنی چک به کمک استاتر در لحظه اول ولتاژ را زیاد و پس از آنکه لامپ روشن شد ولتاژ را پایین می آورد و همچنین چک محدود کردن جریان را عهده دار است. لازم به تذکر است که ولتاژ زیاد مورد نیاز، به صورت لحظه ای تولید شده و به وسیله دستگاههای اندازه گیری معمولی قابل رویت نیست . پس از آنکه لامپ روشن شد گاز داخل آن بر اثر یونیزاسیون مقاومت کمی پیدا می کند در نتیجه جریان لامپ بالا می رود. بنابر این چک از بالا رفتن جریان جلوگیری می کند. همچنین باعث می شود که ضریب قدرت مدار پایین بیاید که با قرار دادن خازن می توان ضریب قدرت مدار را اصلاح کرد.
در کشورهای صنعتی مقرر شده است که استفاده از لامپ های فلورسنت باید همراه با خازنی برای جلوگیری از جرقه استاتر و خازنی برای اصلاح ضریب قدرت تا میزان 9/0 باشد. علامت اختصاری چک به شکل زیر است:

2- استاتر:
تشکیل شده از یک لامپ نئون کوچک که یکی از الکترودهای آن را با یک تیغه بی متال و الکترود دیگر آن را یک تیغه فلزی تشکیل می دهد. اختلاف سطح روشن شدن استاتر در حدود 140 تا 160 (ولتاژ مورد نیاز برای یونیزاسیون گاز نئون داخل استاتر) ولت و اختلاف سطح خاموش شدن آن در حدود 120 تا 130 ولت است برای جلوگیری از پیدایش جرقه و پارازیت، یک خازن با استاتر به صورت موازی بسته می شود. علامت اختصاری استاتر به صورت است و شکل زیر ساختمان داخلی و شکل ظاهری استاتر را نشان می دهد.

اجزای مورد نیاز برای اتصال لامپ فلورسنت:
علاوه بر وسایل ذکر شده در قسمت های قبل، وسایل کمکی دیگری از قبیل پایه لامپ (سوکت لامپ)، پایه استاتر و … نیز مورد نیاز است.

لامپ پایه فلورسنت :
پایه لامپ فلورسنت از جنس چینی یا کائوچو یا پلاستیک مخصوص ساخته می شود. در دو سر لامپ زائده های فلزی وجود دارد که این زائده ها به فیلامان لامپ وصل است و در داخل سوکتهای لامپ فلورسنت جای می گیرد. برای استارتر نیز پایه جداگانه ای در نظر گرفته شده یا روی یکی از پایه های فلورسنت محل مخصوصی برای آن تعبیه شده است. در شکلهای زیر پایه اصلی توام با پایه استارتر و پایه ساده لامپ و پایه استارتر مشاهده می شود.

موارد استفاده لامپ فلورسنت :
به دلیل راندمان نوری بسیار بال و تنوع رنگ لامپهای فلورسنت مصرف زیادی در روشنایی مراکز صنعتی، تونلها، مراکز تجاری و منازل مسکونی دارند.

فهرست مطالب
مقدمه 1
ساختمان کابل: 3
طرز شناختن کابل ها 4
اتصالات کابل ها 5
بستن کابل شو به وسیله پیچ و مهره 6
عواملی که در تعیین سطح مقطع کابل موثر است: 6
ترانسفورماتورهای اندازه گیری جریان (C-T): 7
فیوز: 10
کاربرد فیوزهای فشنگی: 12
فیوزها 14
کلید مینیاتوری: 16
تابلوهای فرمان الکتریکی: 17
تابلوهای توزیع انرژی الکتریکی: 18
نصب تیرهای روشنایی معابر در معابر اردوگاه 21
سیستم کار آب نما و فواره 22
الکتروموتورها: 22
پلاک مشخصات الکتروموتورها: 23
توضیح پلاک: 24
نام کارخانه یا شرکت سازنده 24
سیستم برق موتور خانه شوفاژ 24
ترموستات: 26
راه اندازی الکتروموتورهای سه فاز و تکفاز به وسیله کنتاکتورها: 27
ساختمان و طرز کار کنتاکتور: 28
حلقه های اتصال کوتاه روی هسته بوبین کنتاکتور (حلقه فراژه): 28
قسمت های کنتاکتور: 29
مقادیر نامی کنتاکتورها: 31
چگونگی انتخاب فیوز در مدارهایی که با کنتاکتور همراه می باشند: 32
شستی ها: 32
لامپ های سیگنال یا خبردهنده 34
رله زمانی (تایمر) و انواع آن: 34
اطو یا گرم کن لوله های پلاستیکی که برای اتصالات لوله های پلیمری از آن استفاده می شود 35
سیستم کاری ترموکوپل های بخاری و اجاق های گازی 35
ساخت یک چیلر دست ساز توسط کارکنان برای گلخانه اردوگاه ثامن الحجج (ع) 36
تعویض و تعمیر سیستم روشنایی (لامپ ها، کلید پریزها): 37
انواع سرپیچ ها 37
لامپ رشته ای: 38
لامپ های فلورسنت معمولی: 39
اجزای مورد نیاز برای اتصال لامپ فلورسنت: 41
لامپ پایه فلورسنت : 42
موارد استفاده لامپ فلورسنت : 42

38