روش های کاهش خسارات ناشی از عوامل طبیعی در جاده ها



رشته :
گرایش:
موضوع:
روش های کاهش خسارات ناشی از عوامل طبیعی در جاده ها
استاد راهنما:

نام دانشجو:

فهرست مطالب

فصل اول انواع راهها , مراحل طرح و اجرای پروژه های مسیر یابی در راه سازی 6

فصل دوم:انواع ابنیه ها در جاده ها 33

فصل اول

انواع راهها
آزاده راه (freeway) : هیچ مانعی بر سر حرکت وسایل نقلیه وجود ندارد . راههایی با حداقل چهار خط عبور و حایلهای وسط راه این راهها بدون تقاطع می باشند .
بزرگ راه (Exqressway) : مسیر هایی باحداقل 4 خط عبور که حداقل تقاطعات ترافیکی را داشته و بریدگی ها با هم حداقل km2 فاصله دارند .
مراحل طرح و اجرای پروژه های مسیر یابی در راه سازی :
1- جمع آوری اطلاعات مورد نیاز شامل عکس های هوایی, تردد مسافر و حجم کالا , نقاط مورد نظر مسیر , موقعیت پلها و آبروها و … نقشه های منطقه و آمارهای لازمه از جمعیت .
2- طرح مقدماتی و شناسایی محلی ( تعیین مناسب ترین مسیر از بین واریافت های مختلف) این بخش بر روی نقشه های 25000/1 تا 200000/1 انجام می شود امکان سنجی واریافت ها شامل نکات اجتماعی و تکنولوژیکی در این بخش تحت عنوان فاز صفر انجام می شود پس از آن چند گزینه مناسب و در مرحله فاز 1 انتخاب واریافت بهینه
فاز 2
3- تهیه نقشه های بزرگ مقیاس نواری از مسیر اولیه به عرض 100 تا 600 متر با مقیاس 500/1 تا 10000/1
4- مطالعه مسیر و تهیه طرح بر اساس نقشه های توپوگرافی و ارائه مشخصات فنی
5- تهیه نقشه های بزرگ مقیاس از ابنیه مسیر با مقیاس 50/1 یا 100/1
6- میخکوبی بر روی زمین در فواصل مورد نیاز برداشت پروفیل طولی و عرضی و شماره گذاری میخها
فاز 3 ß 7- در مراحل ساخت راه آزمایشات و کنترل های کیفی و کمی مصالح و لایه ها انجام می پذیرد.
فاز 4ß 8- بهره برداری از راه و سرویس و نگهداری مسیر

عملیات خاکی :
عملیات خاکی شامل کلیه کارهای لازمه برای تمیز کردن بستر و حریمه راه خاکبرداری و خاکریزی خاک , سنگ و یا سایر مصلالح از مسیر و محدوده راه در منطقه عملیات طرح می باشد.
-هرگونه مصالح ساختمانی که از تخریب ابنیه بدست می آید پس از دور کردن از بسته و حریمه راه باید طبق تشریفات قانونی تحویل صاحبان آن گردد .
-سطوحی که پائین تر از خط زمین طبیعی قرار گرفته اند طبق نظر دستگاه نظارت باید ریشه کنی کامل تا عمق لازمه انجام شده در بقایای ریشه ها , علف ها , رستنی ها و هرگونه مواد و مصالح نامناسب دیگر نیز از زمین کنده و بدور ریخته شود تا احتمال مدفون شدن زیر خاکریز حریمه راه را نداشته باشد .
-چنانچه مسیر راه از داخل باغ , قلمستان , منطقه جنگلی عبور نماید کلیه درختان نهال ها و هرگونه رستنی ها باید از تمامی حریمه و بستر راه قطع و ریشه کنی شده و مسیر پاک گردد .
-چنانچه شاخه درختانیکه در مجاورت مسیر قرار گرفته یا شاخه درختانی که دستور حفظ وحراست آنها داده شده حدود پنج متر داخل حریمه راه شده باشند این قبیل شاخه ها باید از نزدیک تنه درخت قطع شوند .
-چاله هایی که در اثر ریشه کنی درختان بوجود می آیند باید با مصالح مناسب بصورت لایه لایه پر شده و متراکم گردد .
-تمام منطقه عملیات خاکی با حریم مقدار باید از هر حیث تمیز بوده و زیبایی دید راه بعد از خاتمه عملیات حفظ گردد .
خاکبرداری و خاکریزی
برداشت هرگونه مصالح ومواد خاکی , شن وماسه ای , قلوه سنگی و سنگی, ریزشی و لغزشی صرف نظر از جنس و کیفیت آنها از مسیر راه بمنظور تسطیح , شیب بندی وآماده کردن مسیر اصلی راه و یا راه های ورودی و خروجی و جاده های ارتباطی موضوع عملیات خاکبرداری است.
احداث خاکریز و یا بالا آوردن بستر راه با خاک و سنگ حاصله از برشها و یا با مصالح قرضه موضعی و یا جانبی و یا قرضه منتخب آماده سازی بستر زمین طبیعی برای ریختن و پخش و کوبیدن مصالح بر روی آن و نیز خاکریزی پشت پی ها وشالوده ها , اطراف ابنیه فنی و پر کردن اطراف لوله ها , چاهها وچاهکها وگودال های موضعی مشمول عملیات خاکریز است .
خاک هائی که در خاکریزی مصرف می شود بایددر لایه های یکنواخت و با ضخامت ثابت درعرض خاکریز هاریخته شود .
ترتیب لایه های خاکریزی
1-زمین طبیعی دکوپاژ می شود ( کندن علف های هرز و گیاهان نباتی ) به ضخامت cm20
2- در قسمتهایی که خاکریزی عمق زیادی دارد . از مخلوط با سنگهای درشت دانه ( راکفیل ) استفاده می گردد که به عنوان مثال اگر که عمق m8/1 باشد (راکفیل ) m 3/0=5/1-8/1
3- 5 لایه 15 سانتی متری خاکریزی می گردد با تراکم 95%
4- دو لایه 15 سانتیمتری ساب گرید با تراکم 100% طبق مشخصات فنی راه
5- یک لایه 15 سانتیمتری ساب بیس از مصالح رودخانه ای طبق مشخصات فنی راه .
6- یک لایه 15 سانیمتری بیس از مصالح رودخانه ای طبق مشخصات فنی راه
7- دو لایه بیندر به ضخامت 5 سانتیمتر که جمعا لایه بیندر 10 سانتیمتر می گردد در قسمت هایی که تعریضی داریم لایه اول بیندر با آسفالت جاده اولیه فیکس می گردد که به این حالت لایه دوم بیندر و لایه توپکا روی جاده اصلی اولیه و قسمتهای تعریضی قرار می گیرد .
8- یک لایه توپکا به ضخامت 4 سانتی متر در صد شکستگی 80% (شن)
در قسمتهای خاکبرداری داریم و یاارتفاع خاکریزی 80 سانتی متری می باشد (دولایه ساب گرید یک لایه ساب بیس یک لایه بیس و آسفالت اجرا می گردد)
حداکثر ضخامت راکفیل درهر لایه 30 سانتیمتر می باشد تمام خاکریزها و همچنین ترانشه ها و بسته زمین طبیعی باید با غلطکهای مکانیکی متراکم شوند.
برای تامین تراکم یکنواخت در تمامی لایه ها عمل مرطوب کردن و اختلاط خاکها را باید در زمان مناسب وکافی و قبل از غلطک زنی با وسایل مکانیکی انجلام داد تا فرصت توزیع یکسان رطوبت در تمام خاک وجودداشته باشد میزان رطوبت مصالح خاکی چسبنده برای حصول تراکم مطلوب باید در محدوده یک تا دو درصد کمتر از رطوبت مناسب و برای خاکهائی که به تورم و انبساط گرایش دارند یک تا دودرصد بیشتر از رطوبت مناسب انتخاب شود.
عمل تراکم و کوبیدن لایه های سنگریزی باید آنقدر ادامه یابد تا احتمال هیچگونه نشست , تقلیل حجم , جابه جایی و یا کاهش ضخامت قشرهای کوبیده شده وجود نداشته باشد.
عملیات پخش و تراکم لایه های خاکریز کف ترانشه ها و بستر زمین طبیعی باید بترتیب برنامه ریزی واجرا شوند که هر لایه و یا سطح متراکم شده در حداقل زمان ممکن بالایه بعدی پوشیده شود تا همواره لایه ها و یا سطوح متراکم شده مشخصات ومیزان تراکم مورد نظر حفظ نمایند.
-در محلهائی که خاکریزی روی سراشیبی تند قرار می گیرد و یا عمل خاکریزی روی خاکریزی موجود صورت می گیرد پله هائی روی شیب مزبور تعبیه می شود تا از لغزش احتمالی خاکریز جدید روی بدنه سراشیبی جلوگیری بعمل آید و خاکریزی جدید و قدیم خوب با همه قفل و بست گردد.
– در شیروانی ها و ترانشه ها نباید آثار غیر منظم ابزار آلات خاکبرداری دیده شود.
مقاطع عرضی وطولی باید دقیقا طبق قواره های لازمه اجرا شود و ناهمواریها در محور طولی در طول شمشه 5 متری نباید از 3 سانتیمتر تجاوز نماید .
بلوکاژ : سنگهائی که برای بلوکاژ مصرف خواهد شد باید به طور متوسط 05/0 متر مکعب حجم داشته باشد سنگها را طوری دست چین می کنند که حداقل فضای خالی را داشته باشد و باید سنگها کاملا روی همه قفل و بست گردند .
قشر زیر اساس sub base
قشری از مصالح سنگی با مشخصات فنی در معین و به ضخامت محاسبه شده مشخص که بر روی بستر روسازی راه (سابگرید) به منظورتحمل بارهای وارده از جانب قشر اساس قرار گیرد قشر زیر اساس نامیده می شود این قشر معمولا اولین لایه از ساختمان روسازی راه را تشکیل می دهد .
قبل از اجرای عملیات بستر روسازی راه باید عاری ازهرگونه موادزائد و اضافی بوده و طبق پروفیهای طولی وعرضی آماده شده باشد همواری سطح ساب گرید با استفاده از شمشه کنترل می گردد در صورتیکه شمشه 4 متری در جهات مختلف بر روی سطح سابگرید قرار گیرد ناهمواری های آن نباید از cm3 تجاوز نماید .
برای کنترل رقوم سطح لایه های قشر زیر اساس قبل از هرگونه عملیات در طرفین بستر راه و به فاصله کافی از محور میخ های چوبی و یا فلزی به فواصل مشخص جهت برقرار نمودن ارتفاع کوبیده می گردد .
پخش مصالح و آبپاشی
مصالحی که طبق مشخصات فنی داده شده تهیه می گردد و به پای کار حمل و بر روی بستر روسازی راه به فواصل مساوی و یکنواخت تخلیه و سپس پخش می گردد دانه بندی مصالح باید قبل از حمل تنظیم شده باشد چنانچه دانه هائی درشت ترا ز حداکثر اندازه دانه های درشت تر از حداکثر اندازه دانه بندی مجاز باشد بایستی از سطح راه برداشته به خارج از حریم راه حمل گردد .
بهنگام پخش مصالح نباید دانه های درشت و ریز ازهمه جدا شوند بوسیله گریدر یا هر وسیله دیگر مصالح پخش شده بایدآنچنان پروفیله شود که پس از آبپاشی و کوبیدن ابعاد آن برابر با رقوم ابعادو شیب داده شده در نقشجات باشد .
پس از پخش و پروفیله کردن مصالح آبپاشی بوسیله تانکر آب پاش با فشار یکنواخت آغاز می گردد . آبپاشی طوری بایستی انجام شود که تمام دانه های مصالح به طور یکنواخت مرطوب گردد توقف تانکر آبپاش بهنگام آبپاشی لایه زیر اساس مجاز نمی باشد آبپاشی نباید به نحوی انجام گیرد که موجب صدماتی به بدنه خاکی راه گردد .
مقدار آب لازم برای آبپاشی بر مبنای درصد رطوبت بهینه که قبلا در آزمایشگاه بدست آمده است می باشد تفاوت مجاز آب مصرفی 5/1± درصد جذبی آب مورد لزوم برای رطوبت بهینه می باشد.
کوبیدن لایه زیر اساس
پس از آبپاشی بلافاصله غلطک 10 تا 12 تنی استوانه ای فلزی آغاز می گردد علاوه بر غلطک های نامبرده می توان از غلطک های لرزشی نیز استفاده نمود ولی قبل از استفاده از غلطک لرزشی, غلطک زنی باید با غلطک های استاتیکی انجام شود نوع ووزن غلطک ها باید متناسب با تنوع مصالح مصرفی باشد ووزن غلطک مورد استفاده نباید طوری باشد که سبب خرد شدن دانه های مصالح زیر غلطک گردد .
عملیات غلطک زنی از کناره های راه شروع و به محور آن ختم می گردد و در پیچ ها غلطک زنی از داخل قوس و یا پست ترین نقطه شروع شده و به بلندترین نقطه خارج از قوس ختم می گردد. غلطک زنی و در صورت لزوم توام با آب پاشی باید آنقدر ادامه یابد تا اینکه یک لایه کوبیده شده و منسجم مطابق ابعاد و شیب داده شده در نقشه های تیپ بدست آید لایه کوبیده شده قشر زیر اساس در هر روز باید به قسمتهای مساوی و به طول 150 تا 200 متر در هر خط عبور تقسیم گردد ودرهر قسمت یک آزمایش دانسیته در جا طبق روش آشتو انجام گیرد . در صورتی که تراکم نسبی بدست آمده کمتر از حد مجاز باشد باید لایه کوبیده شده شخم و سپس با آب پاشی و غلطک زنی آنقدر کوبیده گردد تا تراکم نسبی قید شده تامین گردد .
سطوحی که کوبیدن آنها باغلطک های خودرو امکان پذیر نباشد می توان از وسایل کوبنده موتوری کوچک استفاده نمود مشروط به اینکه تراکم مورد نظر تامین گردد .
هر نوع ناهمواری که بهنگام و یا بعداز غلطک زنی ظاهر شود با برداشتن قسمتی از مصالح در نقاط مرتفع و یا اضافه نمودن مصالح در نقاط پست بایداصلاح گردد.
حداکثر ضخامت هر لایه کوبیده شده از قشر زیر اساس برابر با 15 سانتی متر می باشد رقوم سطح تمام شده هر لایه از قشر زیر اساس و قبل از پوشش با لایه بعدی با توجه به نمیرخ های طولی وعرضی اندازه گیری می شود در هر نقطه اختلاف بین رقوم های مورد نظر و آنچه ساخته شده نباید از 2± سانتیمتر تجاوز نماید .
حفاظت سطح راه بهنگام اجرای عملیات
بمنظور حفاظت مشخصات قشر زیر اساس پیمانکار باید برنامه اجرایی عملیات قشر زیر اساس را طوری تنظیم کند که پس از پخش و کوبیدن قشر زیر اساس و حصول اطمینان از دارا بودن مشخصات مورد نظر روی آن با مصالح قشر بعدی پوشیده شود وهمچنین از عبور و مرور وسایل نقلیه و ماشین آلات راه سازی روی آن باید جلوگیری نمود .
اساس : Base
قشری از مصالح سنگی و یا مخلوطی از مصالح سنگ و مواد چسبنده قیر و یا سیمان (اساس قیری، سیمانی) با مشخصات فنی معین و به ضخامت محاسبه شده مشخص که بر روی بستر آماده شده راه و یا قشر زیر اساس به منظور تحمل بارهای وارده از جانب قشر رویه قرار میگیرد . قشر نامیده میشود.
اساس شنی یا سنگی
اساس شنی یا سنگی استخوان بندی است از مصالح سنگی با مشخصات فنی معین را به ابعاد هندسی مورد نظر بر روی قشر زیر اساس و یا بسته رو سازی راه قرار گرفته و طبق شرایط فنی قید شده با رطوبت مناسب کوبیده شود.
از عبور و مرور وسائل نقلیه پس از اتمام عملیات بر روی قشر اساس باید بشدت خودداری نمود زیرا باعث می شود که بیس شن زده گردد و در این صورت باید دانه های جدا شده را تیغ زده و بعداز آب پاشی و کوبیدن آن توسط غلطک و پس از خشک شدن بیس علمیات قیر پاشی انجام گردد ضخامت های بیس ـ ساب بیس – ساب گرید به صورت استاندارد 15 سانتی متر می باشد هر چه که ارتفاع خاکبرداری زیاد باشد عرض بستر زیاد می شود به علت اینکه عرض پاشنه خاکریزی بیشتر می گردد.
هر چه که ارتفاع خاکریز بیشتر باشد عرض پاشنه خاکریزی اضافه می گردد
عرض پاشنه خاکریز بر اساس شیب شیروانی خاکریزی که توسط مشاور ابلاغ می شود تعیین می گردد.
اندود سطحی (تک کت)
پخش یک لایه بسیار نازک آمولسیون قیر روی سطح آسفالتی یا بتنی به منظور آغشته نمودن سطوح مزبور و ایجاد چسبندگی با قشر آسفالتی که متعاقباً روی آن پخش می شود اندود سطحی یا تک کت نامیده می شود.
پاک کردن سطح راه:
قبل از پخش آمولسیون قیر جهت تک کت می بایستی با جا روی مکانیکی تماسه سطح راه یا قسمتی که آلوده به گرد و غبار می باشد نموده بطوریکه سطح راه عاری از هرگونه گرد و غبار و خاک و مواد زائد دیگر باشد چنانچه در بعضی از قسمتهای سطح راه گل آلود باشد می بایستی قبلاً با آب شسته شود.
چنانچه دو یا چند قشر آسفالت در فاصله کوتاه بطور متعالی روی یکدیگر پخش گردند بشرط اینکه باران روی سطح آسفالته نباریده و آلوده به گرد و غبار نباشد با نظر دستگاه نظارت می توان از پخش شده دارای انعطاف پذیری کافی بوده و چسبندگی بین لایه ها به واسطه وجود فیلم قیر در سطح دانه ها آسفالت امکانپذیر است.
وسائل اجرای کار:
1ـ جا روی مکانیکی و یا هوای فشرده و در صورت لزوم ماشین آبپاشی
2ـ دستگاه پخش آمولسیون قیر
پخش کن آمولسیون قیر باید کاملا مجهز و بدون عیب و تنظیم شده باشد بطوریکه بتوان آمولسیون قیر را بطور یکنواخت و به مقدار معین در عرض تعیین شده پخش نماید.
برای این منظور باید دستگاه پخش کن مجهز به سرعت سنج باشد از سرعت دستگاه را به حسب متر یا فوت در دقیقه نشان دهد پمپ دستگاه پخش کن باید دارای تاکو متری باشد که بوسیله آن بتوان مقدار آمولسیون بتوان مقدار آمولسیون قیر که از لوله های پخش کن خارج میگردد بر حسب لیتر در دقیقه کنترل نمود.
در صورت لزوم و با توجه به درجه حرارت هوا ، دستگاه پخش آمولسیون قیر باید مجهز به گرمکن بوده تا بتواند آنرا به حدود درجه حرارت لازم برای پخش برساند طول لوله های پخش شده باید به طور عادی حدود 4 متر بوده و برای عرض های کمتر یا بیشتر قابل تنظیم باشد.
دستگاه پخش آمولسیون قیر هر روز پس از خاتمه کار باید با نفت سفید یا مواد مشابه کاملا شسته گردد.
مخازن آمولسیون قیر باید در مقابل سرما محافظت شود تا آمولسیون قیر یخ نزد مخازن مزبور باید در بسته باشد تا آمولسیون قیر در معرض هوا قرار نگرفته و گلبول های آن در سطوح آمولسیون قیر دلمه نشود.
در موقع پخش امولسیون قیر بطوریکه نباید درجه حرارت هوا در محل کار کمتر از 10درجه سانتیگراد است ضرورت یابد پخش امولسیون قیر باید با موافقت دستگاه نظارت و پیش بینی های لازمه بعمل آید ولی به هر حال اندود سطحی در مواقعی که درجه حرارت کمتر از 5 درجه سانتیگراد است نباید انجام شود.
اندود نفوذی (پریمکت)
پخش یک لایه قیر مخلوط با گرانروی که در سطح شنی راه اندود نفوذی یا اصطلاحاً پریمکت نامیده می شود .
اندود نفوذی به منظور آماده نمودن سطح راه شنی جهت پخش قشر آسفالت انجام می گردد قیر پریمکت که در سطح راه شنی پخش میگردد. در داخل خلل و فرج آن نفوذ نموده و علاوه بر تحکیم سطح شنی راه سبب تسهیل چسبندگی قشر آسفالت به بدنه راه می گردد.
بیش از 10 درجه و موقعی که هوا رو به سردی میرود بیش از 15 درجه سانتیگراد باشد.
آسفالت سطحی یک لایه ای و دو لایه ای
پخش یک لایه قیر روی سطح آماده راه که بلافاصله روی آن مصالح شکسته و تمیز پخش گردد آسفالت سطحی نامیده می شود.
این نوع آسفالت معمولا در دو لایه و در مواردی در یک لایه بندرت در سه لایه پخش می شود. که بترتیب آسفالت سطحی یک لایه ای و دو لایه ای و سه لایه ای نامیده می شود.
ضخامت آسفالت سطحی یک لایه ای تقریباً معادل اندازه ماکزیمم اسمی مصالح می باشد.
و ضخامت آسفالت سطحی دو لایه معادل اندازه ماکزیمم اسمی مصالح لایه اول است.
کلیه نقاط ضعیف سطح راه شنی (قشر اساس) مانند چاله یا نشست بایستی با مصالحی که در ساختمان قشر اساس بکار رفته است مرمت شود بهر حال تمامی سطح راه بایستی پروفیله و ضمنا فاقد هرگونه مواد سست یا شل باشد .
بطوریکه قسمت های مرمت شده و ضعیف مشابه سایر قسمتهای راه را داشته باشد.
در مورد راههای شنی می بایستی عملیات بترتیبی برنامه ریزی گردد که بالافاصله پس از آماده شدن قشر اساس و قبل از عبور ترافیک از روی آن عملیات آسفالت سطحی انجام گیرد به نحوی که راه کاملا پروفیله و شیب های طولی و عرضی آن تامین شده باشد.
وسائل اجرای کار
وسائلی که برای اجرای آسفالت سطحی لازم می باشد به شرح زیر است.
جاروی مکانیکی و یا هوای فشرده و در صورت لزوم ماشین آبپاش
غلطک چرخ لاستیکی سه تن ، عرض کوبیده غلطک چرخ لاستیکی باید بیش از 150 سانتی متر بوده و وزن آن قابل تغییر و فشار سطح تماس آن حداقل 40 پوند بر اینچ مربع باشد.
پخش کن مکانیکی برای مصالح سنگی که بتوان دقیقاً آنرا برای پخش مقدار معینی از مصالح در متر مربع میزان کرد.
دستگاه پخش آمولسیون قیر و یا قیر پاش.

پخش و کوبیدن مصالح سنگی
پخش مصالح سنگی باید با وسائل پخش کن مکانیکی که در شرح وسائل اجرای کار قبلا ذکر شده است انجام گیرد قبل از ریختن قیر کامیون های حاصل مصالح سنگی باید در محل کار آماده باشند کامیون های حاصل مصالح سنگی باید از عقب به جود حرکت کنند تا ابتدا مصالح سنگی روی قیر پخش شود و سپس چرخ کامیون از روی آن عبور کند.
مصالح سنگی باید بلافاصله پس از پاشیدن قیر یا آمولسیون روی سطح راه پخش شود بالافاصله بعداز پخش مصالح سنگی باید عمل غلطک زنی شروع شود تا دانه های مصالح سنگی کاملاً به قیر و سطح راه بچسبد.
برای هر پخش کن مصالح سنگی لاقل بایستی دو غلطک چرخ لاستیکی بکار برده شود عمل غلطک زنی نباید پس از عمل آمدن قیر ا دامه یابد زیرا دانه های مصالح سنگی در جای خود لق شده و از سطح راه کنده میشود در هر حال فاصله زمانی بین پخش مصالح سنگی لایه اول و پاشیدن قیر لایه دوم نباید از 48 ساعت کمتر باشد قبل از پخش قیر لایه دوم باید با جارو مکانیکی خرده سنگهای اضافی لایه اول از سطح راه پاک گردد.
لکه گیری
قسمتی از جاده را که خراب شده است ابتدا با مشخصات هندسی شخص مربع و یا مستطیل یا کمپرسور کنده و سپس با جارو کردن و تمیز کردن سطح آن قیر را در کف و دیواره های لکه می ریزیم و باید دیواره لکه و کف آن به هم عمود باشند پس با دو غلطک لاستیکی و فلزی روی آن تردد شود تا کاملاً متراکم گردد.
قالب بندی
طبقه بندی قالب ها
قالب ها به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند.
قالب های معمولی ـ قالب های دقیق ـ قالب های مخصوص
قالب های معمولی : این گونه قالب های از تختهها یا صفحات چوبی کنار هم قرار داده شده ساخته می شود که باید همسطح و به همچسبیده باشد و حداکثر درزها 2 میلیمتر و اختلاف سطح دو تخته یا صفحه کنار هم از 3 میلیمتر بیشتر نباشد و باید شرایط آب بندی را داشته باشند.
قالب های دقیق : قالبهای دقیق از تخته های رنده شده یا صفحات چوبی ساخته می شود درز و اختلاف سطح دو تخته یا دو صفحه کنار هم نباید به ترتیب از 5/0 و 1 میلیمتر بیشتر باشد قالب های دقیق ممکن ا ست فلزی باشند و دقت این قالب ها باید حداقل مانند نوع چوبی آنها باشد اگر لازم باشد می توان درز قالبهای را با نوار ژسب پوشاند یا بین دو درز را نوار لاستیکی قرار داد.
آب بندی قالب ها:
آب بندی قالب ها باید به نحوی باشد که شیره سیمان از قالب خارج نشود و چنانچه بتن ریزی در مجاورت آب انجام شود مانع از نفوذ آب به داخل بتن گردد.
مقاومت :
قالب ها و داربست ها باید در برابر بارها و سربارها و اثرات مختلفی که تا پایان عملیات برچیدن آنها وارد می شود مقاومت کافی داشته باشند.
تغییر شکل
تغییر شکل قالب ها و داربست ها تحت اثرات مختلفی که به آنها وارد می شود نباید به ابنیه ایکه تازه بتن ریزی شده ا ست یا در حال گرفتن و سفت شدن است لطمه وارد آورد.
بعلاوه این تغییر شکل نباید اثرات سوئی در ایستائی و حالت ظاهری بنا در وضعیت نهائی آن داشته باشد.
خیز معکوس
چنانچه دستگاه نظارت درخواست نماید پیمانکار موظف است خیر معکوس لازم برای قالب ها و داربست ها را قبل از شروع عملیات محاسبه و ارسال نماید.

آماده کردن قالب ها
پاکیزگی : قالب ها باید به اندازه کافی تمیز باشد تا اثری روی سطح خارجی بنا باقی نگذارند.
تمیز کاری
قبل از روغن مالی قالب ها باید به دقت تمیز شوند تا عاری از گرد و خاک و هر نوعه آلودگی باشند
روغن مالی :
کلیه انواع قالب هائی که فاقد رنگ مخصوص قالب هستند باید روغن مالی شود روغن اضافی باقیمانده در کف قالب را باید با اسفنج تمیز نمود.
روغن های استفاده شده به روغن مخصوص قالب بندی معروف اند و اثراتی روی سطح بتنی باقی نمی گذارند و نباید اثر اسیدی داشته باشند.
استفاده مکرر : اگر یک قالب چندین بار مورد استفاده قرار گیرد پس از هر بار استفاده باید تمیز شود و قبل از استفاده مجدد به حالت قابل قبول در آید.
قالب برداری :
قالب برداری بتن باید با احتباط و بدون ضربه و فقط به کمک نیرو استاتیک انجام پذیرد.
کارخانه آسفالت
برای انجام دادن روسازی پروژه های راهسازی باید حتما کارخانه آسفالت در نزدیکی کار وجود داشته باشد تا برای رساند آسفالت از کارخانه تا محل پخش آسفالت خاصیت چسبندگی خود را از دست نداده و سرد و سخت نشود و برای تهیه مصالح آسفالت باید معدنی را اختیار داشت و برای در اختیار گرفتن معدن باید از امور اراضی ـ مناب طبیعی ـ محیط زیست ـ امور رودخانه های سازمان آب مجوز رسمی دریافت کرد و تست های لازمه برای مصالح آسفالت باید انجام گیرد و میزان افت وزنی ـ سایش ـ مقاومت در برابر عوامل جوی ـ وید مورد نیاز تعیین گردد.
طریقه تولید آسفالت در کارخانه آسفالت پارکر
ابتدا مصالح از محل دپو به سیلوهای شمار یک (ماسه) و شماره دو (نخودی) و شماره سه (بادامی و درشت دانه) ریخته می شود و از آن به نوارهای مادر هدایت میشود و سپس بعداز عبور از سرند به روی نوار درایر می ریزد و به سوی درایر گرم هدایت می شود وبعداز جذب حرارت مورد نیاز گرد و غبار آن توسط اگزوز فن گرفته و ما بقی همراه حرارت خارج میگردد و سپس توسط الواتور گرم یا بالابر به سمت بالا هدایت می شوند و از سرند چهار طبقه که جدا کننده مصالح می باشد به داخل بین ها هدایت می شوند و طبق نوع مصالح مورد نیاز در آسفالت مصالح داخل باسکول مصالح می گردد وهمزمان با قیر مورد نیاز وارد میکسر می گردد و بعداز 45 ثانیه از میکسر تخلیه می گردد.
درجه حرارت مصالح (150-140) و درجه حرارت قیر (130-120) می باشد.
طرح اختلاط آسفالت بیندر در کارخانه آسفالت پارکر
برای تهیه آسفالت توپکا درشت دانه کاملا حذف و بادمی حدود 10% مورد نیاز می باشد .
کارخانه آسفالت پارکر 120 که در ساعت باید 120 تن آسفالت تولید نماید که در حال حاضر به علت فرسودگی میکسر دراید ضعیف بودن فن روزانه در هر ساعت 80 تن بیشتر تولید نمی کند .
مصالح در تهیه آسفالت باید خشک باشدو درصد شکستگی (80%)
در کارخانه آسفالت برای روشن کردن مشعل جهت داغ کرد قیر شیر گازوئیل را بازکرده تا گازوئیل جریان یابد و سپس مشعل آتش را نزدیک لوله فن برده و فن را روشن می کنیم و موقع خاموش کردن شیر گازوئیل را بسته و فن را خاموش می کنیم .
موقع روشن بودن کارخانه مهمترین چیزهایی باید کنترل گردد عبارت است از درجه حرارت مصالح و درجه حرارت قیر و آمپر کلیه دینامها و در صورت بالا رفتن درجه حرارت آسفالت باید گازوئیل مشعل را کم کرد.
تعداد ماشین های مورد نیاز برای حمل آسفالت بستگی به مسافت حمل دارد که هر چقدر مسیر طولانی تر باشد ماشین های بیشتری برای حمل مورد نیاز می باشد و در هر ماشین ده چرخ تقریبا 22-20 تن آسفالت بارگیری می شود و در هر ساعت چهار ماشین می توان بارگیری نمود .
در صورتی کارخانه به فعالیت ادامه می دهد که حداقل 2 ماشین در کارخانه باشند در غیر این صورت کارخانه به صورت موقتی خاموش می گردد (مشعل خاموش – توزیع بار قطع) و برای روشن کردن تمام دینامها روشن – مشعل روشن و توزیع بار شروع می گردد .
در هنگام خاموش کردن کلی دستگاه باید بارهای درایه – الواتور گرم – سرندها – بین ها کاملا تخلیه گردد و به مقدار یک بچ مصالح داخل باسکول مصالح نگهداری می شود که در جهت شستشوی میکسر می باشد و مقدار 90-100 لیتر گازوئیل با یک بچ مصالح که حدود 1785 کیلو گرم می باشد .
در میکسر ترکیب و بعد از یک دقیقه تخلیه می گردد و کلیه دینامها و مشعل خاموش می گردند .( برای ورود گازوئیل ابتدا شیر قیر را بسته و سپس شیر گازوئیل را باز می کنیم که آمدن گازوئیل باعث شسته شدن لوله رفت قیر می گردد و لوله برگشت با توجه به شیب لازم خود به خود تخلیه می گردد .
موضوع آزمایش دانه بندی مصالح شنی بتن ( شن بتن )
ابتدا (4-5/3) کیلوگرم مصالح را به صورت کوپه درآورده و بعداز مخلوط کردن کامل آن را به چهار قسمت مساوی تقسیم می کنیم و از آن دو قسمت مساوی را برداشته و در دو ظرف جداگانه قرار می دهیم اگر که مصالح زیاد خاک داشته باشد یک آزمایش SE هم بدان انجام می دهیم که برای آزمایش SE ابتدا مصالح را از 16/3 عبور داده و مصالح را در سینی به صورت یک کوپه در آررده و کاسه مخصوص SE را به صورت چرخشی در کوپه مصالح پرس می کنیم و پس 10 ضربه به ته آن زده می شود تا فضای خالی آن پر گردد و سپس با کارتک روی آن را صاف کرده و کاسه SE را درون استوانه ای که تا 10 (محلول استوک پر شده است مری ریزیم و بعداز زدن چند ضربه به تدان به مدت 10 دقیقه صبر می کنیم و سپس درپوش لاستیکی را روی آن قرار داده و در دستگاه چیکر قرار میدهیم و بعداز زدن 127 ضربه با دستگاه ابتدا درپوش را با محلول استوکس شسته و سپس دیواره ها و شلنگ را به ته استوانه آورده و به صورت چرخشی به بالا میآوریم تا استوانه تا 38 سانتی متر از محلول پر گردد و بعداز گذشتن 20 دقیقه پیستون SE را وارد استوانه کرده قبل از این که پیستون را وارد نمائیم عدد فیلر را یاداشت می نمائیم و بعداز وارد کردن پیستون جای را که لاستیک پیستون مشاهده میگردد در فیلر می خوانیم. و عدد دو را به عدد اول تقسیم کرده و بعنوان SE آن بدست می آید.
و برای دانه بندی مصالح را در الک های رو به رو عبور داده و وزن های مصالح مانده در روی الک را خوانده در روی ترازو و پس درصد مانده و درصد رد شده را حساب کرده و جدول را تکمیل می نمائیم .

موضوع آزمایش :
دانه بندی مصالح شسته طبیعی در بتن
ابتدا مصالح ماسه شسته طبیعی را به مقدار (5/2 – 8/1 )کیلوگرم برداشته و آن را به صورت یک کوپه در آورده و به چهار قسمت مساوی تقسیم می کنیم که یک قسمت آن را برای آزمایش دانه بندی و قسمت دیگر آن برای تعیین SE موجود در مصالح استفاده کرده و دو قسمت دیگر را استفاده نمی کنیم و این عمل برای آن است که مصالح تقریبا به صورت مساوی مخلوط شدند و هر دو ظرف مصالح را درون آون قرار داده تا جایی که کاملا مصالح خشک گردد و برای آزمایش SE ابتدا مصالح را از 16/3 عبور داده و مصالح را در سینی به صورت یک کوپه در آورده و کاسه مخصوص SE را به صورت چرخشی در کوپه پر میکنیم و سپس 10 ضربه به ته آن زده می شود تا فضای خالی آن پر گردد و سپس با کارتک روی آن را صاف کرده و کاسه SE (مصالح آن) را درون استوانه ای که تا cm10 (محلول استوکس پر کرده ایم می ریزیم و بعداز زدن چند ضربه به ته آن به مدت 10 دقیقه صبر می کنیم و سپس درپوش لاستیکی را روی آن قرار داده و در صورت موجود بودن دستگاه چی کر 127 ضربه به آن زده می شود و در غیر اینصورت 90 ضربه رفت و برگشت با دست به آن زده و سپس آن را برداشته و بعد از شستن درپوش لاستیکی با محلول استوکس و دیواره آن از ته استوانه به صورت چرخشی و به سمت بالا با محلول استوکس استوانه را تا cm 38 پر می کنیم و سپس بعد از گذشتن 20 دقیقه پیستون SE را داخل آن کرده و قبل از این کار ابتدا خط بالایی فیلر را می خوانیم و بعد از داخل کردن پیستون به دورن استوانه آن را آرام پایین آورده تا پیستون از بیرون دیده شود بدون اعمال کردن فشار زیاد و پس عدد فیلر در روی پیستون (حلقه لاستیکی آن) را می خوانیم و عدد کوچک را به عدد بزرگ تقسیم کرده و میزان SE بدست می آید
و الکهای ماسه شامل الکهای
200- 100- 50 – 30- 8- 16/3 – 8/3 وزن کرده و در جدول مربوطه یادداشت می نمائیم طبق جدول درصد مانده و درصد رد شده را بدست می آوریم و در انتها مقدار فیلر موجود در آنرا نیز بدست می آید.
موضوع آزمایش : تعیین میزان استحکام و نرمی و دانه بندی آسفالت
برای تعیین میزان استحکام ونرمی آسفالت از آزمایش مارشال استفاده می گردد که در آن ابتدا 1265 گرم آسفالت رادر آون قرر داده تا به دمای ْ140-130 برسد و سپس دیواره قالب مارشال را با روغن آغشته کرده و آسفالت را در قالب مارشال ریخته که در این عمل سعی می گردد که در ته و روی آن آسفالت ریزدانه تری ریخته شده و 15 ضربه به کناره و 10 ضربه به وسط آن توسط کارتک اعمال می گردد و سپس چکش مارشال را به مقدار کمی حرارت داده تا گرم گردد و سپس ته آن را با روغن آغشته و 75 ضربه توسط چکش مارشال به قالب مارشال از رو و 75 ضربه از زیر اعمال می گردد و قالب مارشال را با یک پارچه نمناک پوشانده تا سرد شود و سپس در جک مارشال آسفالت را از قالب بیرون آورده و بعد از گذشت 24 ساعت آن را درداخل حمام آسفالت که آب آن باید در دمای ْ61-59 باشد به مدت 30 دقیقه قرار می دهیم و بعد از آن که آسفالت را از حمام آسفالت بیرون آوردیم آن را با یک پارچه خشک – خشک کرده و در قالب دستگاه فشار مارشال قرار داده و با اعمال فشار به آن میزان استحکام و نرمی آسفالت را بدست می آوریم و معمولا میزان فیلر آسفالت بین (8-2) و میزان قیر (4/2-2/4) و میزان Gagg آن 675/2 و میزان وید آن (6-3) که مناسب ترین میزان وید بین (5-5/4) می باشد.
– برای تعیین دانه بندی ابتدا یک کوپه آسفالت را به چهار قسمت مساوی تقسیم کرده و سپس دو قسمت آن را مجددا به چهار قسمت مساوی تقسیم می کنیم و از یک قسمت از ان برای آزمایش دانه بندی استفاده می نمائیم که ابتدا آسفالت را وزن کرده و یادداشت می نمائیم و سپس وزن فیلتر را یادداشت مینمائیم و بعد از آن آسفالت را در داخل کاسه استراکشن قرار داده و بعد از آن فیلتر را روی کاسه قرار داده و روی آن را محکم بسته و آن را در داخل قالب استراکشن قرار می دهیم و از روی قالب یک لیتر بنزین به آن اضافه می نمائیم و سپس بعد از 20 دقیقه با دسته استراکشن به آن ضربه زده تا زمانی که کلاً بنزین و قیر شسته شده خارج گردد و سپس مجدداً به آن یک لیتر بنزین اضافه کرده و بعد از گذشت 10 دقیقه مجدداً با دسته استراکشن به آن ضربه زده تا زمانی که بنزین و قیر شسته شده خارج گردد و این کار را در دو زمان 10 دقیقه ای دیگر انجام می دهیم و در مرحله آخر دیگر رنگ بنزین به صورت طبیعی می باشد و نشان دهنده آن است که قیر کاملا شسته شده و خارج گردیده است و مصالح باقی مانده در کاسه استراکشن را در ظرفی ریخته و آن رادر آون قرار میدهیم تا کاملا خشک گردد و سپس آنرا با ریکا شسته تا چربی آن از بین رفته و این کار را برای این می باشد که فیلر به راحتی از سنگدانه ها جدا گردد در هنگام الک کردن و سپس آن را مجددا در آن خشک کرده و مصالح باقی مانده را در الک های (1 – ً4/3- ً8/3 – ً16/3-8-50-200) عبور داده و میزان دانه بندی را تعیین می نمائیم .
تعریف نقشه
نقشه تصویری افقی و قراردادی از تمام یا قسمتی از سطح زمین می باشد که عوارض مورد نظر را در مقیاس کوچکتر از اندازه واقعی بر روی صفحه کاغذ نشان میدهد و وسیله ای است که عوارض زمین را با دقت مشخص می نماید نقشه ای که قرار است مبنای مطالعات جهت اجرای پر وژه ای قرار گیرد باید دقیق و درست باشد و اطلاعات موجود در آن به آسانی قابل فهم همگان بوده و به آسانی قرائت شود.
هدف از نقشه برداری : مشخص کردن شکل زمین بطور کلی یا قطعه ای از سطح زمین و عوارضی است که بر سطح آن دیده می شود و در کارهای سطحی تعیین حدود قطعات زمین هدف کار نقشه برداری است و نیز در کارهای مهندسی مطالعه و پیاده کردن مسیر شامل راه آهن – جاده ها – کانالهای آبیاری – فاضلاب لوله کشی آب و نفت و … کاربرد دارد .
طریقه مستقیم اندازه گیری
الف ) قدم زدن – وقتی که دقت زیادی برای اندازه گیری فاصله مور نظر نباشد ساده ترین و کم بهاترین روش اندازه گیری بوسیله قدم زدن و شمارش کردن آن وداشتن متوسط اندازه قدمها امکن پذیر است .
ب) کیلومتر شمار : معمولا می توان از کیلومتر اتومبیل و یا وسایل شبیه دوچرخه موتور سیکلت مسافت بین دو نقطه را اندازه گیری نمود یعنی با حرکت چرخ اتومبیل و یا دوچرخه در روی امتداد و انتقال مسافت طی شده از محیط چرخ به صفحه کیلومتر شمار مسافت را تا دسیمتر اندازه گیری کرد .
ج) نوار فلزی مدرج : نواری است که از فولاد به عرض یک سانتی متر و به طول های 10-20-30-50-100 متری که به تقسیمات ساده تری مدرج شده و 10 سانتی متر اول آن دارای تقسیمات میلی متری می باشد .
د) نوار یا سیم انواری : سیم انوار از آلیاژ فولاد و نیکل ساخته شده و تغییراتش خیلی کم بوده وبرای اندازه گیری فواصل خیلی دقیق در مثلث بندی و ژئودزی بکار برده می شود این نوار همیشه تعلیق و روی سه پایه بکار برده شده .
شناخت وسایل اولیه نقشه برداری
1-ژالون : میله ای است استوانه ای شکل از جنس چوب یا فلز یا پلاستیک به قطر دوسانتیمتر و طول دو متر که بعضی از آنها رو قسمتی اند و قابل اتصال به همه ساخته می شوند و برای اینکه ژالون راحت به حالت قائمه قرار گیرد ونیز در زمین فرو رود در یک سران نوک تیز سنگی از جنس فولاد یا مشابه آن تعبیه می نمایند و معمولا مورد استفاده ژالون به جهت امتداد یابی یا تعیین سمت جهت حرکت روی زمین بوده و برای مشخص شدن به دو رنگ سفید و قرمز به فواصل نیم متری رنگ آمیزی می شود .
2- تعریف شاغول : عبارت است از یک قطعه فلز مخروطی شکل که به نخی آویزان شده که در امتداد اثر وزن خود در امتداد قائم می ایستد ومورد استفاده شاغول برای قائم کردن ژالون می باشد .
3- شیب سنج دستی : از سه قسمت لوله – قوس مدرج تراز لوله ای تشکیل شده است که جباب تراز آن توسط آینه ای در داخل لوله دستگاه منعکس می گردد .
4- گونیای ساعی : چون در نقشه برداری در مورد بسیاری از زاویه قائم استفاده می شود که آن جمله گونیای ساعی است .
عملیات با وسایل ساده نقشه بردای
طرز ژالوان گذاری یک امتداد با وسایل ساده نقشه برداری
می توان با دقت فواصل افقی نقاط را که بسیار به آن نیاز داریم اندازه گیری کنیم همان گونه که می دانیم فاصله دونقطه یعنی کوتاهترین راه بین آن دو امتدادی است مستقیم و قبل از اندازه گیری هر فاصله در نقشه برداری این امتداد و مستقیم را با چند ژالون مشخص می کنیم و به این کار ژالون گذاری امتداد گویند چنانچه طول خیلی کوتاه باشد طوری که بتوان با یک بارمتر کشی آن را اندازه گرفت دیگر احتیاج به این کار نیست عمل ژالون گذاری به این ترتیب انجام می گیرد که ابتدا روی دو ژالون به طور قائم می گذاریم و یک نفر پشت یکی از دو ژالون به فاصله حدود 2 متر می ایستد در حالی که یک چشمی را بسته و با چشمی دیگر به ژالون نگاه می کند بطوری که دو ژالون را روی همه ببندد و بعد نفر دیگری ژالونی را بطور قائم در امتداد تقریبی دو نقطه مذکور به چپ و راست حرکت می دهد تا نفر اول هر سه ژالون را در یک امتداد ببیند ا ین کار برای هر چند نقطه که لازم باشد تکرار می گردد تا برای متر کشی کاملا مشخص گردد .
علامت دادن با دست :
وقتی که فاصله بین افراد که با یکدیگرعمل ژالون گذاری را انجام می دهند زیاد باشد دیگر صدا به طور رسا به گوش نمی رسد در این حالت پشت ژالون ابتدایی قرار میگیرند برای فرمان دادن به فنر دوم که ژالون دیگر را جا به جا می کند به وسیله علامت دادن با دست منظور خود را می فهماند بنابراین لازم است این دونفر علائمی بصورت قراردادی تعیین نمایند تا هنگام عمل از آن استفاده نمایند .
تعیین محل تقاطع دو امتداد با ژالون گذاری
چنانچه بخواهیم محل تلاقی دو امتداد AB و CD را بر روی زمین مشخص کنیم بر روی هر کدام از نقاط A و B و C و D یک ژالون بطور قائم می گذاریم و سپس یک نفر در پشت ژالون نقطه A و B و نفر دوم پشت نقطه C یا D قرار می گیرد به کمک نفر ا ول نفر سوم ژالون قائمی را روی امتداد AD حرکت می دهد و نفر دوم وقتی آن را در امتداد CB دید اطلاع می دهد نقطه O بدین صورت محل تلاقی دو امتداد مورد نظر بدست می آید .
تعیین امتداد موازی امتداد معلوم
اگر امتداد AB روی زمین داشته باشیم وبخواهیم امتدادی به موازات آن به فاصله d مشخص نمائیم به این ترتیب عمل می کنیم که نقطه ای مانند m بر روی AB انتخاب کرده و با گونیا از این نقطه َm بدست آید از َm نیز عمودی دیگر با گونیا بر امتداد َmm می سازیم بدین ترتیب CD بدست می آید که امتدادی موازی AB و به فاصله d از آن است .
تراز یاب و تراز یابی : (اندازه گیری ارتفاع)
تعیین ارتفاع نقاط به طور کلی بر این فرض استوار است که سطحی را بعنوان مبنای ارتفاع در نظر گرفته و فاصله قائم نقاط از این سطح پیدا می کنیم ولی به طوری که خواهیم دید نمی توان ارتفاع همه نقاط را مستقیما نسبت به این سطح مبنا بدست آورد ومجبوریم ارتفاع هر نقطه را نسبت به ارتفاع نقطه معلوم دیگری درنزدیکیهای آن بدست آوریم به این ترتیب است که ارتفاع نقاط مختلف یک منطقه به تدریج یکی نسبت به دیگری تعیین می گردد در واقع اندازه گیری اختلاف ارتفاع پایه تعیین ارتفاع را تشکیل می دهد. عملیاتی که برای تعین ارتفاع و یا اختلاف ارتفاع صورت می گیرد ترازیابی می نامند .
خسارت های ناشی از سیلاب در زیرساخت های حمل و نقل
این مقام مسئول در پژوهشکده حمل ونقل یادآور شد: تلفات جانی یا معلولیت و مجروح شدن افراد، تخریب و یا آسیب دیدن جاده، پل ها، خاک ریزها، آب روها، دیوارهای حائل خط آهن، وسایط نقلیه جاده و قطار، ایستگاه ها، زیر آب رفتن سطح راه ها، تخریب ابنیه فنی، مدفون شدن سطح راه ها و پل ها، مسدودشدن تونل ها، قطع جاده ها به دلیل انحراف مسیر اصلی رودخانه ها مشمول خسارت های مستقیم می شود. خسارت های غیرمستقیم شامل کاهش رونق اقتصادی منطقه به دلیل سیل بردگی خط ارتباطی زمینی منطقه با مناطق مجاور، ایجاد مشکلات عمده در تجارت منطقه، هزینه های درمانی و خدماتی حاصل از وقوع سیل، رانش زمین، جابجایی اجسام توسط سیل و قرار دادن این اجسام در طول مسیر، تخریب تیرهای برق و تلفن و انداختن آن ها در مسیر، تخریب تجهیزات ایمنی و کنترلی مسیر، قطع و جابجایی درخت ها، تابلوها و سایر تاسیسات – و باقی ماندن به صورت پس ماند پس از فرونشستن سیل و مسدودشدن معابر و ایجاد اختلالات ترافیکی و ایجاد بار مضاعف پاک سازی معابر بر سیستم حمل ونقل پس از وقوع سیل می شود.
غلامی در ادامه این کارگاه در خصوص عوامل عمومی تشدید وقوع سیل عنوان کرد: این عوامل در کل به دو عامل طبیعی و غیرطبیعی تقسیم می شود که عوامل طبیعی به عوامل اقلیمی و فیزیکی و عوامل غیرطبیعی به عامل انسانی تقسیم می شود؛ که عوامل توپوگرافی و لیتولوژی تحت عوامل فیزیکی و تغییر کاربری اراضی، رشد جمعیت و عامل مدیریتی زیرمجموعه عامل انسانی قرار دارند.
عوامل انسانی تاثیرگذار بر تشدید سیلاب
رئیس بخش لجستیک و مدیریت سیستم ها و بحران پژوهشکده حمل ونقل تصریح کرد: دخل و تصرف غیرمجاز در بستر و حریم رودخانه ها، آبراهه ها، انهار و مناطق پائین دست سدها، حاشیه دریاها و دریاچه ها مانند؛ احداث اماکن مسکونی و تجاری در مسیل ها، ایجاد اراضی کشاورزی، احداث سازه های تقاطعی نامناسب (پل ها -آب روها…)، برداشت بی رویه مصالح از بستر رودخانه، تخریب پوشش گیاهی و از بین بردن جنگل ها و مراتع و عدم آموزش همگانی و آگاهی عمومی مردم از سیل و مناطق زندگی خود برخی از عوامل انسانی موثر در تشدید سیلاب به شمار می روند.
وی بابیان اینکه "کلیه اقداماتی که جهت کنترل سیلاب و کاهش خطرات سیلاب انجام می گردد، مدیریت سیلاب نامیده می شود" یادآور شد: مهار همه سیلاب ها امکان پذیر نیست. لیکن می توان با مدیریت برخی عوامل، میزان خسارت را به حداقل رساند.
راهکارهای حفاظت از جاده و راه آهن در برابر سیل
این مقام مسئول در پژوهشکده حمل ونقل ادامه داد: روش های سازه ای (حفاظت فیزیکی) – ماهیت سازه ای – قبل از وقوع سیل – باهدف کنترل سیلاب و روش های غیر سازه ای (مدیریتی) – کاهش آسیب پذیری در مقابل سیلاب، کاهش خسارات، ایجاد آمادگی برای تحمل خسارات قبل و در حین یا پس از وقوع سیل، روش های مدیریت سیلاب هستند و می توان با ایجاد سازه های حفاظتی مسیر در برابر سیل، ساخت دیواره یا سیل بند، توری سنگی یا گابیون برای نگهداری بدنه راه یا راه آهن، اصلاح و بهسازی رودخانه و بالا بردن تراز مسیر، پایدارسازی شیب شیروانی ها، هدایت مناسب آب رودخانه در مجاورت پل ها – دیوار هدایت آب محافظت از پل در برابر آب شستگی، ایجاد طوقه، آب شکن و لایروبی به عنوان راهکارهای سازه ای در بخش حمل ونقل استفاده کرد.
غلامی در ادامه به یکی دیگر از روش های عملیاتی مقابله با سیلاب در بخش حمل ونقل اشاره کرد و گفت: علی رغم اینکه در بسیاری از کشورهای دنیا، به کارگیری سامانه پیش بینی و هشدار سیل اجباری است در ایران گردآوری اطلاعات از طریق ماهواره ها انجام می شود.
وی افزود: سامانه پایش و انتقال اطلاعات میزان بارندگی، تراز آب، سرعت جریان، عمق جریان، دبی جریان، سامانه پیش بینی، سامانه تصمیم گیری در زمان واقعی، سامانه هشدار و اطلاع رسانی اجزای اصلی سامانه جامع پیش بینی و هشدار سیلاب را تشکیل می دهند.

فصل دوم

ساختمان یک راه متشکل از جسم راه ، روساز ی و ابن یه فنی می باشد . در صورت ی که هر یک از بخش ها ی یک راه دچار خر اب ی شود، استفاده از راه و عبور ومرور دچار اختلال م ی شود . ا یجاد خراب ی درابن یه فن ی، به دل یل احتمال تخر یب ناگهان ی و انهدام آن ی، دارا ی هز ینه بیشتری نسبت به خرابی بق یه عناصر راه م ی باشد . علاوه بر ا ین برخلاف خراب ی ه ای جسم راه و روسازی که در معرض دید مستقیم استفاده کنندگان و متولیان راه ها قرار دارند، خرابی های ابنیه فنی راه غالبا در معرض د ید قرار نمی گیرند و نسبت به رفع آن ها دیرتر اقدام می شود.
از مطالب ذکر شده می توان نتیجه گرفت که نگهداری وتعمیر ابنیه فنی راه از اهمیت بالایی برخوردار است. لازمه تصمیم گیری های صحیح در امر نگهداری و انجام به موقع عملیات تعمیر و ترمیم، بازرسی های مکرر و دقیق می باشد.
جهت انجام بازرسی های دقیق بایستی داده های کافی در خصوص ابنیه و خرابی های آن و دیگر موارد تخصصی به بازرسین ارائه شوند. علاوه بر این تهیه فرم های بازرسی کامل و همچنین معیاری برای درجه بندی وضعیت خرابی و نمره ده ی به هر یک از ابن یه ها کمک ش ا یا نی به روشن شدن وضعیت ابنیه در آخرین بازرسی می کند، که در ادامه در ا ین خصوص توضیح داده می شود.
۲- شناخت ابنیه های فنی و آسیب ها و خرابی های آن ها در این بخش ضمن آشنایی با ابنیه های فنی برخی از آسیب ها و خرابی های آن هم ذکر می شود:
پل ها سازه هایی هستند که به انگیزه عبور از روی رودخانه و جاده و خط آهن و یا هر مانع طبیعی : ۲- پل 1- یا مصنوعی دیگر احداث میشوند. پل ها در انواع فلزی وبتنی و سنگی و مختلط احداث می شوند.در بازرسی و نگهداری و انجام عملیات مرمتی پل ها به ۳ بخش زیر تقسیم می شوند:
۱) عرشه ۲) روسازه ۳) زیرسازه
۱) عرشه:بستر عبور و مرور تراف یک و شامل اجزا ی مختلف مثل : پوشش عرشه ،سازه عرشه ،پیاده روها، نرده ها ی وسط و کنار و سیستم زهکشی عرشه است.
۲) روسازه : انتقال دهنده بار به ز یرسازه و نگهدارنده عرشه است که شامل تیرها، ، خرپاها، دیافراگم ها، تک یه گاه هاوسیستم های زهکشی است.
۳)زیرسازه: در برگیرنده گوشواره ها،کوله ها وسیستم های زهکشی آنها،پایه ها،شمع ها می باشند.
در بازرس ی ها علاو ه بر ۳ قسمت بالا به قسمته ای جنب ی پل مثل حوضچه ها ی لا ی گ یر وآرام کننده ها ی پ ایی ن دست وبالادست نیز بایستی توجه گردد.
جهت انجام بازرسی صحیح از پل ها بایستی شناخت کامل نسبت به خرابی های آن داشته باشیم.
خرابی هایی که در پل ممکن است به وجود آیند، (که در هنگام بازرس ی ب ا یستی مورد توجه قرا ر گ یرند . ) در سه بخش بررسی می شوند :
الف- خرابی های عرشه ب- خرابی های روسازه ج- خرابی های زیرسازه
الف – خرابی های عرشه :
آسیب د یدگی جان پناه – ترک در دال – پوسته شدن و خوردگی – آسیب د یدگی آبروها – کرمو شدن بتن – وجود خیز در دال – عریان شدن و خوردگی میلگردها – له یدگی، خوردگی یا از بین رفتن رنگ در دال های فلزی – خرابی آسفالت روی دال – گرفتگی آبروهای سطح عرشه – خرابی درز انبساط یا وجود مواد خارجی در آن – وجود بارهای بیش از ظرفیت روی پل
ب – خرابی های روسازه:
ترک در تیر – خوردگی و پوسته شدن تیر – عر یان شدن و خوردگی میلگردهای تیر – آسیب د یدگی و له یدگی تیرهای فلزی – آسیب د یدگی د یافراگم های بتنی – خیز در تیرهای بتنی – آسیب د یدگی و خرابی تکیه گاه ها و نئو پرن ها – آسیب دیدگی پرچ ها و یا شل بودن مهره ها در اتصالات فلزی – ترک و آسیب دیدگی جوش در اتصالات فلزی
ج – خرابی های زیرسازه:
آب شستگی کوله ها و پا یه ها – آب شستگی د یوارها و سازه های پائین دست – خرابی و خوردگی پی ها و پا یه ها – ترک وآسیب دیدگی جوش در اتصالات فلزی – ترک در پا یه ها – عر یان شدن و خوردگی میلگردهای پی و پا یه و کو له های بتنی -نشست و کمانش پایه ها و کوله ها – خرابی و افت مصالح زهکش پشت کوله ها و دیوارهای برگشتی – خرابی شمع ها – از بین رفتن و زنگ زدگی اسکلت فلزی و له یدگی آن – خرابی آبروها و مصالح زهکش.
چند نکته در بازرس ی از پل : پاکساز ی و شستشو ی قسمت ها ی مختلف پل به صورت مرتب در بالا بردن عمر آن موثراست.درون درزهای انبساط از مواد اضافی بایستی پاک شود. تکیه گاه ها که محل های مناسبی برای جمع شدن گردو غبار و رطوبت است همواره شستشو و پاکسازی شود. تعبیه زهکش با عملکرد صحیح در جوار تکیه گاه ها ضروری است.
دیوارهای حائل بین راه و بدنه های طرفین احداث می شوند تا از جابجایی و (Retaining Wall) : ۲- دیوارهای حائل -۲لغزش و رانش خاک جلوگیری نمایند ودرانواع بتنی، سنگی و مصالح بنایی احداث می شوند.
ابن یه فنی سازه ها یی هستند که جهت بهره بردار ی از راه و تکمیل و یا حفاظت آن برا ی سرو یس دهی مطمئن احداث می شود . ( مثل پل، تونل، د یوارحائل، کانال، ضربه گیر و . . ) ا ین سازه ها از پرهزینه تر ین و مهم تر ین عناصر راهها هستند و اختلال و خراب ی آنها در اکثر موارد موجب قطع سرو یس ده ی محور می شود و یا حداقل بر عبور و مرور سریع و روان تاثیر می گذارد، که به همین دلیل نگهداری و تعمیر آن ها حائز اهمیت است . از طرفی در عملیات نگهدار ی و تعمیر ابنیه فنی راه تصمیم گیری ها (در خصوص زمان تعمیر ابنیه فنی راه و انتخاب گزینه های ترمیم) اصولا بر مبنای بازرسی های مرتب ی که از آنها صورت می گیرد استوار است . یعنی کیفیت نگهدار ی و تعمیر ابن یه فنی رابطه مستقیمی با نحوه بازرس ی و اعلام گزارشات دارد که در ا ین راستا ا ین مقاله راهکاری جهت بهبود کیفیت نگهداری، تعمیر، بازرس ی و نحوه اعلام گزارشات بازرسی ابنیه فنی معرفی می کند.
واژه های کلیدی: ابنیه فنی راه-نگهداری و تعمیر-بازرسی صحیح-خرابی ها و آسیب ها
۱-مقدمه
ساختمان یک راه متشکل از جسم راه ، روساز ی و ابنیه فنی می باشد . در صورتی که هر یک از بخش ها ی یک راه دچار خر ابی شود، استفاده از راه و عبور ومرور دچار اختلال می شود . ا یجاد خرابی در ابنیه فنی، به دلیل احتمال تخر یب ناگهانی و انهدام آنی، دارا ی هز ینه بیشتری نسبت به خرابی بقیه عناصر راه می باشد . علاوه بر این برخلاف خرابی های جسم راه و روسازی که در معرض دید مستقیم استفاده کنندگان و متولیان راه ها قرار دارند، خرابی های ابنیه فنی راه غالبا در معرض د ید قرار نمی گیرند و نسبت به رفع آن ها دیرتر اقدام می شود.
از مطالب ذکر شده می توان نتیجه گرفت که نگهداری وتعمیر ابنیه فنی راه از اهمیت بالایی برخوردار است. لازمه تصمیم گیری های صحیح در امر نگهداری و انجام به موقع عملیات تعمیر و ترمیم، بازرسی های مکرر و دقیق می باشد.
جهت انجام بازرسی های دقیق بایستی داده های کافی در خصوص ابنیه و خرابی های آن و دیگر موارد تخصصی به بازرسین ارائه شوند. علاوه بر این تهیه فرم های بازرسی کامل و همچنین معیاری برای درجه بندی وضعیت خرابی و نمره دهی به هر یک از ابنیه ها کمک شا یا نی به روشن شدن وضعیت ابنیه در آخرین بازرسی م ی کند، که در ادامه در ا ین خصوص توضیح داده می شود.
۲- شناخت ابنیه های فنی و آسیب ها و خرابی های آن ها
در این بخش ضمن آشنایی با ابنیه های فنی برخی از آسیب ها و خرابی های آن هم ذکر می شود:
پل ها سازه هایی هستند که به انگیزه عبور از روی رودخانه و جاده و خط آهن و یا هر مانع طبیعی
1- پل یا مصنوعی دیگر احداث میشوند. پل ها در انواع فلزی وبتنی و سنگی و مختلط احداث می شوند.در بازرسی و نگهداری و انجام عملیات مرمتی پل ها به ۳ بخش زیر تقسیم می شوند:
۱) عرشه ۲) روسازه ۳) زیرسازه
۱) عرشه:بستر عبور و مرور ترافیک و شامل اجزا ی مختلف مثل : پوشش عرشه ،سازه عرشه ،پیاده روها، نرده ها ی وسط و کنار و سیستم زهکشی عرشه است.
۲) روسازه : انتقال دهنده بار به ز یرسازه و نگهدارنده عرشه است که شامل ت یرها،شاهت یرها، خرپاها، د یافراگم ها، تک یه گاه هاوسیستم های زهکشی است.
۳)زیرسازه: در برگیرنده گوشواره ها،کوله ها وسیستم های زهکشی آنها،پایه ها،شمع ها می باشند.
در بازرسی ها علاو ه بر ۳ قسمت بالا به قسمتهای جنبی پل مثل حوضچه ها ی لای گیر وآرام کننده ها ی پایین دست وبالادست نیز بایستی توجه گردد.
جهت انجام بازرسی صحیح از پل ها بایستی شناخت کامل نسبت به خرابی های آن داشته باشیم.
خرابی هایی که در پل ممکن است به وجود آیند، (که در هنگام بازرس ی با یستی مورد توجه قرا ر گیرند . ) در سه بخش بررسیمی شوند :
الف- خرابی های عرشه ب- خرابی های روسازه ج- خرابی های زیرسازه
الف – خرابی های عرشه :
آسیب د یدگی جان پناه – ترک در دال – پوسته شدن و خوردگی – آسیب دیدگی آبروها – کرمو شدن بتن – وجود خیز در دال – عریان شدن و خوردگی میلگردها – له یدگی، خوردگی یا از بین رفتن رنگ در دال های فلزی – خرابی آسفالت روی دال- گرفتگی آبروهای سطح عرشه – خرابی درز انبساط یا وجود مواد خارجی در آن – وجود بارهای بیش از ظرفیت روی پل
ب – خرابی های روسازه:
ترک در تیر – خوردگی و پوسته شدن تیر – عر یان شدن و خوردگی میلگردهای تیر – آسیب د یدگی و له یدگی تیرهای فلزی – آسیب د یدگی دیافراگم های بتنی – خیز در تیرهای بتنی – آسیب دیدگی و خرابی تک یه گاه ها و نئو پرن ها – آسیب دیدگی پرچ ها و یا شل بودن مهره ها در اتصالات فلزی – ترک و آسیب دیدگی جوش در اتصالات فلزی
ج – خرابی های زیرسازه:
آب شستگی کوله ها و پا یه ها – آب شستگی د یوارها و سازه های پائین دست – خرابی و خوردگی پی ها و پا یه ها – ترک و آسیب دیدگی جوش در اتصالات فلزی – ترک در پا یه ها – عر یان شدن و خوردگی میلگردهای پی و پا یه و کو له های بتنی -نشست و کمانش پایه ها و کوله ها – خرابی و افت مصالح زهکش پشت کوله ها و دیوارهای برگشتی – خرابی شمع ها – از بین رفتن و زنگ زدگی اسکلت فلزی و له یدگی آن – خرابی آبروها و مصالح زهکش چند نکته در بازرسی از پل : پاکساز ی و شستشو ی قسمت ها ی مختلف پل به صورت مرتب در بالا بردن عمر آن موثراست.درون درزهای انبساط از مواد اضافی بایستی پاک شود. تکیه گاه ها که محل های مناسبی برای جمع شدن گردو غبار و رطوبت است همواره شستشو و پاکسازی شود. تعبیه زهکش با عملکرد صحیح در جوار تکیه گاه ها ضروری است.
دیوارهای حائل بین راه و بدنه های طرفین احداث می شوند تا ازجابج ایی و (Retaining Wall
2) دیوارهای حائل
لغزش و رانش خاک جلوگیری نمایند ودرانواع بتنی، سنگی و مصالح بنایی احداث می شوند.
خرابی های دیوار های حائل : (که در بازرسی بایستی مد نظر قرار گیرند)
ترک در دیوارحائل – خوردگی در دیوارحائل – کمانش دیوارحائل – لقی سنگ های دیوار – خرابی بندها – آسیب دیدگی درزها
– نشست دیوارحائل – کثیف بودن و لای گرفتگی دیوارحائل – آسیب دیدگی اتصال تسمه های خاک مسلح به دیوار
چند نکته در بازرسی دیوارحائل : پاکسازی و لایروبی وشستشوی سطح دیوار از موارد مهم نگهداری دیوار است.در بازرسی از دیوار حائل به وضعیت زهکشی و بعد از زهکشی دیوار و پایداری آن توجه ویژه ای شود.
اجزا یی هستند که در آ برا هه ها ی عر یض و در راستا ی محور ها ی کم (Through water
3) آب نما motorway
اهمیت احداث می شود وضمن بر قراری عبور و مرور در محور، جریان کم ارتفاع آبراهه نیز از روی آن برقرار می باشد.
خرابی هایی که در آب نما ها ممکن است به وجود آید : (در بازرسی بایستی مورد توجه قرار گیرد)
ترک در سطح آب نما – خوردگی سطح آب نما – آسیب دیدگی جان پناه و کناره آب نما – نشست آب نما – لزوم لایروبی آبرو و تسطیح بالادست و پائین دست رودخانه – آسیب د یدگی و خرابی شاخص های ارتفاع آب – خرابی درزهای انبساط –
آب نما Rip Rap خرابی
چند نکته در بازرس ی آب نما : عمل پاک ساز ی ولا یروب ی در بالا دست با ید مرتب انجام گ یرد . همچن ین سطح آب نما ها و مجرای آن بایستی از گل و لای و مصالح دیگر پاک شود.
4)کانا ل ها
کانال های باز و بسته و در انواع خاک ی ،بتن ی یا با مصالح بنایی در کنار جاده ها احداث می شوند . کانال ها وظیفه انتقال آب از انهار کوهی ،آبریز ها،آبشارها ویا بارش ها از کنار جاده را بر عهده دارند.
آسیب هایی که در کانال ها ممکن است به وجود آیند : (در بازرسی ها مدنظر قرار گیرند)
ترک در کانال بتنی – خوردگی درکانال بتنی – ناصاف شدن سطح کانال خاکی و رشد گیاهان در آن – آسیب دیدگی بندکشی در کانال سنگی – نشست کف کانال – تخریب شیب طولی کانال چند نکته در بازرسی کانال : پاکساز ی کانال ها از نباتات و ر یزش های تراشه ها و لا یروبی آنها و همچنین پاکساز ی آشغال گیرها از اعمال مهم در مقوله نگهدار ی از کانال ها می باشند .همچنین در بازرسی ها به پا یداری کانال ها هم با یستی توجه شود.
کانال های بسته و شکسته ای هستند که در مسیر نهرهای کوهی و یاخط القعرها ی جر یان (
5)سیفون
دار و یا کانال ها ی آبرسان ی و امثال آن که خاکبردار ی اجتناب پذ یر باشند وسازند ه ملزم به حفظ جر یان موقت یا دائم آب است، از آن ها استفاده می شود.
آسیب هایی که در سیفون ها ممکن است ایجاد شوند : ترک در سیفون بتنی – خوردگی در سیفون بتنی – خرابی آشغال گیر ها – نشت آب از بدنه سیفون – آشغال گرفتن حوضچه های لای گیر – نشست کف سیفون چند نکته در بازرس ی سیفون ها : از کارها ی مهم در نگهدار ی از سیفون هاپاکساز ی حوضچه ها ی لا ی گیر ، لا یروبی داخل سیفون و پاکسازی توری آشغال گیر بالا دست سیفون می باشد.
6)اپرون
اپرون به منظور حفاظت راه در مواردی که راه در مجاورت رودخانه ها یا مجاری آب دا ئمی قرار دارد و بیم آسیب رسانی آب به جاده می رود در بدنه جانبی راه به طرف جر یان آب ساخته می شود . اپرون از آب شستگی جسم و بدنه راه جلو گیری می کند. آسیب هایی که ممکن است در آپرون ها ایجاد شوند :
واژگونی اپرون – شکستگی بازوها – لزوم تعب یه آرام کننده آب در خروجی اپرون – کوتاهی طول بازوها – نامناسب بودن زاو یه اپرون نسبت به جهت جریان – ضعیف بودن بدنه اپرون
چند نکته در بازرسی از اپرون ها : در نگهداری از آپرون ها با یستی دهانه ه ا وخرو ج ی ه ای آن مورد بازد ید قرار گرفته و موانع برای عبور طبیعی آب پاکسازی شوند.
7)تونل
عناصر ی هستند به جای ترا نشه های عمیق و به انگیزه استمرار عبور ومرور و حفظ محور در مقابل بهمن ها و ر یزش ها ی سنگی به روش ها ی دستی ،ماشینی ، انفجار ی ، با شوک ها ی حرارتی و با استفاده از فشار آب احداث می شوند . تونل ها از لحاظ جنس پوشش به انواع فلز ی ، آجر ی ، سنگی ، بت نی درجا و بتن ی پیش ساخته تقسیم میشوند. برای نگهداری از تونل بایستی به اجزای زیر توجه شود: ۱-سازه تونل ۲-کف تونل ۳-سیستم روشنایی ۴-سیستم تهویه ۵-زهکش های تونل ۶-تجهیزات امدادی تونل ۷-قاب ورودی تونل ۸-شیب های ورودی وخروجی تونل
۱- سازه تونل : در اثر احداث تونل ، تغییراتی در ساختار زمین به دلیل بهم خوردن طبیعت آن به وجود می آید که با گذشت زمان، زمین برای حفظ پا یدار ی ممکن است رفتار ی در پیش گیرد که خطراتی را به سازه تونل مثل شکست و نشست وحتی تخر یب وارد کند . لذا در بحث نگهدار ی از سازه تونل کل یه واکنش ها ی متقابل سازه تونل با ساختار زمین تحت کنترل قرار می گیرد . بد ین منظور تجهیزات ابزار دقیقی در بدنه ( بر اساس طراحی) نصب م ی شود . مثل تنش سنج و کرنش سنجهایی که باید در سازه تونل نصب شوند تا تغییرات را روی صفحه ای ثبت کند.تعمیر ومرمت سازه تونل بر حسب جنس زمین و نوع پوشش بدنه تونل متفاوت است وبه دو گروه تونل های فاقد پوشش ودارای پوشش تقسیم می شوند.
فاقد پوشش : در ا ین تونل ها که به دل یل استحکام زم ین نیاز ی به پوشش نبوده است،کنترل درز ها و ترکها با ید مورد بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم پر شوند.
دارای پوشش : بر حسب داده ها ی سیستم کنترل رفتارسازه تونل (شامل زم ین و پوشش ) ب ا ید مورد بر ر سی قرار گیرد و قسمت ها ی آسیب د یده مرمت شوند . مرمت بدنه تونل در فصول بارندگی و ذوب یخ از اهمیت بیشتری برخوردار است .
بندکشی ها در بدنه سنگی ،درزها ی انبس اط و محل ها ی تخلیه آب باید دائمًا کنترل و در شرا یط طراحی نگهدار ی شوند .
جنس زمین ،کف تونل، نحوه حفاری و کف سازی تونل در زمان بهره برداری عامل مهمی در وضعیت رویه راه در تونل است.
۲ – کف تونل : جنس زمین کف تونل نحوه حفار ی وکف ساز ی تونل در زمان بهره بردار ی عامل مهم ی در وضعیت رو یه در تونل است . در اکثر موارد خرابی و نا هموار ی کف تونل ناشی از تغییر وضعیت بستر راه است . در چنین موارد ی با ید برای رفع نا همواری سطح راه ، لایه بستر را اصلاح کرد. برای کف سازی تونل به دو بخش بایستی توجه شود : ۱- اصلاح زمین طبیعی ۲- اصلاح رو یه ( که م ی توان از بتن سبک، زم ین پارچه ها، بتن با براده ها ی لاستیک ، مفتول فولاد ی و براده ها ی آلومینیومی استفاده کرد.)تورم زمین،شکست لایه ای و پله شدن زمین ،چین خوردن و جابه جا شدن از موارد خرابی کف تونل است. برای رفع این خرابی ها ایجاد لایه مقاوم در زیر رویه با استفاده از لایه های بتنی توصیه می شود.
۳- سیستم روشنا یی : به دلیل عدم تطبیق آن ی چشم راننده در ورود ی و خروج ی تونل در اثر تفاوت نور داخل و خارج تونل ،لازم است به گونه ای از روشنایی استفاده کرد که چشم راننده دچار کور ی موقت نشود . برا ی روشن کردن ت ونل از لامپ هایی با یستی استفاده کرد که کارا یی و توان بالا ی تام ین روشنا یی را داشته و در ضمن با دوام باشد . برا ی روشنا یی داخل تونل بهتر است از منابع نوری طولی استفاده شود که با آنها می توان رشته های مداوم نور تشکیل داد.
۴- سیستم تهویه : تونل ها تقریبًا محیط های بسته ای هستند که دود و گازهای منتشر شده از اگزوز وسایل نقلیه درآن انباشته شده و علاوه بر کاهش روشنایی خطرات زیادی را به د لیل سمی بودن گازها متوجه عابر ین م ی کند . به خصوص زمانی که خودرو ها مجبور به توقف در تونل شوند. از این رو تهو یه تونل بس یار مهم است . لذا باید نسبت به ا یجاد تاس یسات مورد ن یاز جهت تهویه تونل ها اقدام نمود و آنها را به طور مستمر مورد بازدید قرار داد.
۵- زهکش های تونل : زهکش ها در تونل ها تقریبًا در تمام فصول سال فعال بوده و نقش مهمی در حفظ رویه راه دارند.
برا ی احداث زهکش ها از وضعیت طبیعی زمین ، مصالح بنایی ، سنگ و لوله ها ی سیما نی مسطح یا ساده استفاده م ی شود . در بازرسی از زهکش تونل باید آمادگی تخلیه آب ها ی ورود ی به مقطع تونل به وس یله دو سیستم کانال ها ی کنار ی و شبکه زهکش مقطع تونل کنترل می شود.
۶ – تجهیزات امداد ی تونل : شامل سیستم های کنترل ترافیک، اعلام و اطفا ی حر یق است . نگهدار ی از ا ین سیستم ها معمو ًلا در قالب خدمات پس از فروش و قراردادهای نگهداری بر عهده شرکت های سازنده است.
۷- قاب ورود ی : قاب ورود ی تونل محل تنگ شدگی ناگهانی مسیر است . بد ین معنا که وسا یل نقلیه از فضای باز مس یر که شامل راه شانه ها و حر یم آن است ناگهان وارد مقطعی تنگ می شود . در ا ین تغییر مقطع بسیار مهم است که راننده ابعاد مقطع را به درستی تشخیص داده و با د یوار ها ی تونل بر خورد نکند . لذا قاب ورود ی تونل با یستی به نحو ی از محیط اطراف متما یز شود . در بحث نگهدار ی با یستی علا یم ، مقاطع فولا دی ، رنگ و شبرنگ و قطعات بتنی تمیز و سالم نگه داشته شوند و قسمت بالای قاب و ورودی تونل از ریزش ها پاکسازی شوند.
۸- شیب ورود ی و خروج ی تونل : معمو ً لا دهانه های ورود ی و خروجی تونلها ز یر شیب های تند تراشه ها قرار دارند که ممکن است موجب ر یزش بر رو ی وسا یل یا مسدود کردن ورود ی و خروجی شود ، که لازم است با روش ها ی مناسب این شیب ها حفظ و نگهداری و تثبیت شوند، این روش ها عبارتند از : ۱ – ریزش دادن مصنوعی سنگ ها با استفاده از ابزار دست ی یا مواد منفجره ۲- تزریق بتن ۳- نصب توری و بتن پاشی ۴-احداث توری با پایه های محکم خرابی هایی که در تونل ها ممکن است به وجود آیند : (در بازرسی بایستی مورد توجه قرار گیرد.)
ترک خوردگی در بدنه تونل – برآمدگی و فرورفتگی کف تونل – خرابی لامپ ها، حفاظ لامپ ها و کابل ها – خرابی دریچه ها و فن ها – آسیب دیدگی یا کثیفی تابلوها – مسدود شدن، رشد گیاهان یا فرسودگی در زهکش های تونل – کثیف بودن یا وجود مصالح ر یزشی روی قاب ورودی – وجود مشکل در کپسول های آتشنشانی و د یگر تجهیزات امدادی – تخر یب شیب های ترانشه های ورودی و خروجی تونل.

فهرست مطالب
فصل اول 4
انواع راهها 5
مراحل طرح و اجرای پروژه های مسیر یابی در راه سازی : 5
عملیات خاکی : 6
خاکبرداری و خاکریزی 6
ترتیب لایه های خاکریزی 7
قشر زیر اساس sub base 8
پخش مصالح و آبپاشی 9
کوبیدن لایه زیر اساس 9
حفاظت سطح راه بهنگام اجرای عملیات 10
اساس : Base 10
اساس شنی یا سنگی 10
اندود سطحی (تک کت) 11
پاک کردن سطح راه: 11
وسائل اجرای کار: 11
اندود نفوذی (پریمکت) 12
آسفالت سطحی یک لایه ای و دو لایه ای 13
وسائل اجرای کار 13
دستگاه پخش آمولسیون قیر و یا قیر پاش. 13
پخش و کوبیدن مصالح سنگی 14
لکه گیری 14
قالب بندی 14
طبقه بندی قالب ها 14
آب بندی قالب ها: 15
تغییر شکل 15
آماده کردن قالب ها 15
روغن مالی : 16
قالب برداری : 16
کارخانه آسفالت 16
طریقه تولید آسفالت در کارخانه آسفالت پارکر 16
موضوع آزمایش دانه بندی مصالح شنی بتن ( شن بتن ) 18
موضوع آزمایش : 18
دانه بندی مصالح شسته طبیعی در بتن 18
تعریف نقشه 20
طریقه مستقیم اندازه گیری 21
شناخت وسایل اولیه نقشه برداری 21
عملیات با وسایل ساده نقشه بردای 22
تعیین امتداد موازی امتداد معلوم 22
تراز یاب و تراز یابی : (اندازه گیری ارتفاع) 23
خسارت های ناشی از سیلاب در زیرساخت های حمل و نقل 23
عوامل انسانی تاثیرگذار بر تشدید سیلاب 24
راهکارهای حفاظت از جاده و راه آهن در برابر سیل 24
فصل دوم 26
آب نما Rip Rap خرابی 32

37