درس پژوهی علوم تجربی سوم ابتدایی درس مهره داران

جمهوری اسلامی ایران
وزارت آموزش و پرورش
اداره کل آموزش و پرورش استان ………..
اداره کل آموزش و پرورش شهرستان ………..

عنوان درس پژوهی
علوم سوم ابتدایی مهره داران
آموزشگاه ………….
سال تحصیلی ………..

اعضای گروه درس پژوهی :
1- مدیر گروه – تایپ
2- مدرس
3- منتقد تدریس
4- عکاس و فیلمبردار
5- ناظر
6- همکاری در تهیه طرح درس

تقدیم
بارالها! تو را سپاس می گوییم که شوق دوباره آموختن را در وجودمان نهادی تا بیاموزیم. یاری مان کن تا از این دانش تنها در مسیر رضای تو گام برداریم.
اکنون که به یاری مهربان خدایی چون تو این درس پژوهی را به پایان می رسانیم توانایی مان ده تا از همه عزیزانی که در این مسیر یاری مان نمودند کمال تشکر و قدردانی را بجا آوریم.
این درس پژوهی را به همکاران آموزش ابتدایی تقدیم می نماییم. امیدواریم که مثمر ثمر واقع شود.

تقدیر و تشکر
در محضر تک تک اساتید رویشی سبز را تجربه کردیم و در این مسیر دوستانی شفیق همراه ما بودند که زلال وجودشان خاطرات این مسیر سبز را ماندگار کرد.
از همه عزیزان که در تدوین این درس پژوهی به ما یاری رساندند صمیمانه سپاسگزاریم.

چکیده
آدمی از آغاز بر آن بوده است که تاریکی های جهان را به نور آگاهی و دانش و اندیشه روشن نماید تا بتواند به افق های دورتر دانایی و دانش اوج بگیرد. در این میان اشتغال به نشر و پژوهش در علوم موهبتی است ایزدی که معلمان را به مراتب عالی الهی می رساند. و باری گران و مسئولیتی عظیم را بردوش این جماعت قرار می دهد. جستار پیش رو، حاصل این عشق و احساس وظیفه ی توامان است.
درس پژوهی برگردان واژه ژاپنی jugyokenkyu بمعنی مطالعه یا پژوهش تشکیل شده است .kenkyu بمعنی درس و jugyo بمعنای مطالعه یا پژوهش است . معادل انگلیسی درس پژوهی Lesson study است .
درس پژوهی به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعی پیرامون عمل تدریس است . بعنوان یک معلم حرفه ای بیا و در روش تدریس خود تامل کن! حتما روش بهتری برای تدریس وجود دارد . اما این بار نه به تنهایی، بلکه با یک گروه از معلمان هم رشته ، روش خود را مورد مطالعه و آزمون قرار دهید ، با هم با نقد شرایط موجود و در جهت نیل به وضع موجود طرح مساله نمایید ، در جهت شناخت بهترین روش ممکن پژوهش کنید ، نتایج پژوهش را در کلاس درس و بصورت طبیعی بیازمایید ، نتیجه آزمایش را نقد کنید ، طرح را اصلاح و دوباره در یک کلاس دیگر آن را اجرا نمایید ، نتایج پژوهش خود را منتشر و در اختیار دیگران قرار دهید .
به این ترتیب شما گام در مسیر درس پژوهی نهاده اید روشی که پایه توسعه مستمر حرفه ای شماست و شما را در مسیر یک معلم حرفه ای و فکور به حرکت وا می دارد !
در این درس پژوهی سعی بر این است که دانش آموزان به طور کامل با مفاهیم کامل درس آشنا گردند و مشکلات و معایب تدریس در این باره برطرف گردد.

مقدمه :
همانطور که می دانیم درس پژوهی شکل اولیه ای از توسعه ی حرفه ای معلمان می باشد که هدف عمده آن بهبود مستمر تدریس می باشد به گونه ای که دانش آموزان بتوانند مطالب را به شیوه ی موثر تری بیاموزند.گروه درس پژوه تلاش می کند طرح درس خود را نقد و بررسی و به شیوه بهینه اصلاح نماید. طرح درس مشارکتی رمز موفقیت معلمان می باشد. برای معلم درس پژوه تمام کردن کتاب مهم نیست، یادگیری و فهمیدن دانش آموزان مهم است. درس پژوهی به معلمان یاد می دهد که در کلاس صرفا یاددهنده نباشند بلکه یادگیرنده نیز باشند.ملاک سنجش در موفقیت درس پژوهی یادگیری معلمان است نه تولید یک درس. تهیه طرح درس بهتر نتیجه جانبی و ثانوی فرآیند است .اما ند هدف اولیه آن.
منطق درس پژوهی ساده است اگر می­خواهید آموزش را بهبود بخشید، اثر بخش­ترین جا برای چنین کاری، کلاس درس است. اگر شما این کار را با درس­ها شروع کنید، مسئله­ی چگونگی کاربرد نتایج تحقیق در کلاس درس ناپدید می شود.در اینجا بهبود کلاس درس در درجه­ی اول اهمیت است. درس پژوهی یکی از راههای ارتقا و دستیابی به شیوه های نوین تدریس و کنار گذاشتن شیوه ها و روشهای سنتی است . معلمین مقطع ابتدایی چند سالی است که تلاش می کنند تا بلکه بتوانند با شرکت درجشنواره ی الگوهای نوین تدریس خدمتی در این راستا به نظام تعلم و تربیت کشور به عنوان مهمترین رکن آینده ساز کشور کمکی کرده باشند .
ما در قسمت مبانی علمی و نظری به سه مبحث پرداخته ایم : اول ، طراحی منظم آموزشی یا همان طرح درس ، دوم ؛روشهای تدریس ، سوم ؛هدفهای سه گانه ی تعلیم وتربیت .

بیان مسئله
پژوهش حاضر به صورت کیفی از نوع درس پژوهی در مدرسه ….. شهرستان ….اجرا شده است.این درس پژوهشی به صورت گروهی و با مشارکت 7 نفر از همکاران فرهنگی با موضوع مذکور به اجرا درآمد.
از آن جا که مساله آموزش کودکان در پایه های ابتدایی نیازمند استفاده از شیوه های متفاوتی می شود و هم چنین و محتوای درسی از مجموعه ای از مهارت ها (مشاهده کردن، پیش بینی کردن، بررسی فرضیه و …) و معلومات سازماندهی می شود که در نهایت کودکان را به بروز کنش عقلانی معطوف به نتایج مشهود و فهم عمیق دانش ها و ارزش ها سوق می دهد. لذا چالش های پیش روی گروه در این حوزه این بود که ما چگونه می توانیم در تدریس دروس مرتبط به صورت موثر عمل کرده و اهمیت درس را به صورتی شایسته به دانش آموزان بفهمانیم. پس از اجرای طرح درس اولیه (سناریو) و بازبینی آن، نهایتاً سناریو در کلاس تدریس و توسط اعضای گروه به مشاهده و نقد و تحلیل گذاشته شد.
درس پژوهی به زبان ساده مطالعه و پژوهش جمعی پیرامون عمل تدریس است . بعنوان یک معلم حرفه ای بیا و در روش تدریس خود تامل کن! حتما روش بهتری برای تدریس وجود دارد .
اما این بار نه به تنهایی، بلکه با یک گروه از معلمان هم رشته ، روش خود را مورد مطالعه و آزمون قرار دهید ، با هم با نقد شرایط موجود و در جهت نیل به وضع موجود طرح مساله نمایید ، در جهت شناخت بهترین روش ممکن پژوهش کنید ، نتایج پژوهش را در کلاس درس و بصورت طبیعی بیازمایید ، نتیجه آزمایش را نقد کنید ، طرح را اصلاح و دوباره در یک کلاس دیگر آن را اجرا نمایید ، نتایج پژوهش خود را منتشر و در اختیار دیگران قرار دهید . به این ترتیب شما گام در مسیر درس پژوهی نهاده اید روشی که پایه توسعه مستمر حرفه ای شماست و شما را در مسیر یک معلم حرفه ای و فکور به حرکت وا می دارد !
درس پژوهی یکی از اقدامات جالب و خاص در سطح آموزش و پرورش است.با توجه به دشواری های و مشکلاتی که در سر راه تدریس و آموزش وجود دارد همکاری و مشارکت همه ی همکاران و استفاده از اندیشه های همدیگر یکی از بهترین اقدامات صورت گرفته در سطح مدارس می باشد.
با توجه به نقش درس پژوهی و بهبود درس، همه ی همکاران تصمیم گرفتیم که درباره ی تغییرات شیمیایی و فیزیکی که مسئله ی مهمی اتلاق می شود با هم به پژوهش بپردازیم و همت کردیم تا روش های بهتری برای کار با دانش آموزان به دست آوریم.درس پژوهی فرایندی است پژوهشی که بر چرخه یادگیری گروهی – کیفی – مشارکتی – مداوم – عمل بازاندیشی و بازبینی یافته ها استوار است. در درس پژوهی کار با مسئله شروع می شود. اگر می خواهید آموزش را بهبود بخشید اثر بخش ترین جا برای این کار کلاس درس است و بهبود در کلاس درس در درجه اول اهمیّت است.درس پژوهی شکل اولیه ای از توسعه ی حرفه ای معلمان می باشد که هدف عمده آن بهبود مستمر تدریس می باشد به گونه ای که دانش آموزان بتوانند مطالب را به شیوه ی موثر تری بیاموزند.گروه درس پژوه تلاش می کند طرح درس خود را نقد و بررسی و به شیوه بهینه اصلاح نماید. طرح درس مشارکتی رمز موفقیت معلمان می باشد. برای معلم درس پژوه تمام کردن کتاب مهم نیست، یادگیری و فهمیدن دانش آموزان مهم است. درس پژوهی به معلمان یاد می دهد که در کلاس صرفا یاددهنده نباشند بلکه یادگیرنده نیز باشند.
ملاک سنجش در موفقیت درس پژوهی یادگیری معلمان است نه تولید یک درس. تهیه طرح درس بهتر نتیجه جانبی و ثانوی فرآیند است .اما ند هدف اولیه آن.
منطق درس پژوهی ساده است اگر می­خواهید آموزش را بهبود بخشید، اثر بخش­ترین جا برای چنین کاری، کلاس درس است. اگر شما این کار را با درس­ها شروع کنید، مسئله­ی چگونگی کاربرد نتایج تحقیق در کلاس درس ناپدید می شود.در اینجا بهبود کلاس درس در درجه­ی اول اهمیت است.
تبین ضرورت و اهمیت موضوع :
بررسی ویژگی های نظام آموزش و پرورش کشورهای مختلف نشان می دهد که آموزش دوره ابتدایی در اغلب آنها از اهمیت خاص برخوردار است و مهم ترین مقطع تحصیلی به شمار می رود به همین دلیل در قانون اساسی و قوانین آموزشی همگانی که شامل آموزش و پرورش دوره ابتدایی نیز هست، حق برخورداری همه کودکان برای پرورش کامل استعدادهایشان در اغلب ممالک شناخته شده است امروزه ضرورت و نقش دوره آموزش و پرورش را فقط در توسعه مهارت ها و قابلیت ها شناختی به طور عام و آموزش و آماده کردن کودکان برای ورود به مدارج تحصیلی بالاتر خلاصه نمی کنند بلکه آن را به طور خاص عامل و اساس هرگونه تحول آغازین در عرصه رشد و توسعه اجتماعی فرهنگی و اقتصادی می دانند.
منطق درس پژوهی ساده است اگر می­خواهید آموزش را بهبود بخشید، اثر بخش­ترین جا برای چنین کاری، کلاس درس است. اگر شما این کار را با درس­ها شروع کنید، مسئله­ی چگونگی کاربرد نتایج تحقیق در کلاس درس ناپدید می شود.در اینجا بهبود کلاس درس در درجه­ی اول اهمیت است.
یک دوره درس پژوهی
1- انتخاب یک موضوع
2- برنامه ریزی برای تدریس درس
3- تدریس در جمع عمومی فراگیران
4- گزارش دهی مستند
5- بازاندیشی و تجدید نظر براساس تفکر گروه
6- تدریس درس تجدید نظر شده
7- مجدداً گزارش دهی مستند
8- ارایه گزارش پایانی
برنامه ریزی درس پژوهشی :
آشنایی کامل دانش آموزان با مفهوم کامل درس و برطرف شدن اشکالات
اهداف کلی :
آشنایی کامل دانش آموزان با مفهوم درس و ایجاد تفکر و خلاقیت در فرایند یاد دهی – یادگیری
هدف درس پژوهی :
1- ایجاد تفکر در دانش آموزان
2- پرورش قوه تخیل در دانش آموزان
3- تثبیت یادگیری با کمک تقویت تفکر
حیطه عاطفی :
1- بالا بردن قوه تفکر در دانش آموزان
2- ایجاد علاقه در دانش آموزان برای شرکت در کار گروهی
3- ایجاد نگرش مثبت در فراگیران و تاکید بر خواندن و یادگیری
نحوه تقسیم کار : ( تعیین وظایف محوله به افراد گروه )
1- مدیر گروه – تایپ
2- مدرس
3- منتقد تدریس
4- عکاس و فیلمبردار
5- ناظر
6- همکاری در تهیه طرح درس
این درس به روش پرسش و پاسخ و روش نوین بارش مغزی انجام گرفت که با توجه به استفاده ی از تجربیات ساده و شخصی و روزمره ی دانش آموزان و بیان آن ها به روش های مختلف و استفاده ی معلم از بیانات و ایده های دانش آموزان و بازخورد آن توسط دانش آموزان ، به خوبی توانست معلم را به اهداف تعیین شده ، برساند .
ویژگی های طرح درس ( سناریو )
· توجه ویژه به تفاوت های فردی در بین دانش آموزان
· اهمیت نحوه ی رفتار معلم با دانش آموز
· ایجاد جو دوستانه جهت جلوگیری از خستگی دانش آموزان
· استفاده ی بهینه از حداقل امکانات
· توجه به دانش آموزان ویژه و کم حرف .
· استفاده از تجربیات نو و به روز و در دسترس دانش آموزان جهت تدریس .
· مشارکت کلیه ی دانش آموزان در امر تدریس .
· تقویت هوش بینایی ، شنوایی و گویایی در دانش آموزان با طرح پرسش های گوناگون
زمان بندی نحوه اجرا
سلام و احوالپرسی و حضور و غیاب و توجه به حالات روحی و روانی دانش آموزان و آماده کردن جو کلاس برای شروع درس و بررسی تکالیف ( 3 دقیقه )
ارزشیابی تشخیصی : ( 3 دقیقه )
چالش های فرا روی گروه و راهکارهای گروه برای مقابله با آن ها
* مشکلات در آموزش دانش آموزان دیر آموز
* کمبود وسایل کمک آموزشی
* نبودن زمان کافی برای بررسی موضوع
ارزشیابی تدریس :
اولین جلسه جهت انجام درس پژوهی در تاریخ…………برگزار شد. در این جلسه اعضای گروه درس پژوهی و پایه مورد تدریس انتخاب شدند. با توافق همکاران درس و پایه مورد نظر به عنوان مجری درس پژوهی انتخاب شد. با توجه به اینکه اعضای گروه درس پژوهی آموزشگاه…. نفر هستند وظایف به صورت زیر انجام شد.
مجری (مدرس) :
دبیر :
فیلم بردار :
ناظرین :
مدیر آموزشگاه
در این جلسه چالش مورد نظر در نظر گرفته شد .قرار شد با هم فکری همکاران راهکارهای مناسبی جهت تقویت دانش آموزان ارائه شود. پس جلسه عنوان درس پژوهی روی چند برگه تایپ شده و در قسمت های مختلف مدرسه در معرض دید دانش آموزان نصب شد.
طرح درس
علوم سوم- مهره داران
طرح درس
نام درس : علوم تجربی پایه ی : سوم ابتدایی تعداد فراگیران ….
روش تدریس : دستیابی مفهوم موضوع درس : مهره داران
هدف کلی : آشنایی دانش آموزان با جانوران مهره دار.
اهداف جزئی :
1- آشنایی دانش آموزان با نوع پوشش جانوران مهره دار.
2- آشنایی دانش آموزان با طریقه ی تنفس جانوران مهره دار.
3- آشنایی دانش آموزان با طریقه ی تولید مثل جانوران مهره دار.
4- آشنایی دانش آموزان با محل زندگی جانوران مهره دار.
5- آشنایی دانش آموزان با تفاوت ها و شباهت های جانوران مهره دار.
6- …..
اهداف رفتاری :
1- جانوران مهره دار را طبقه بندی کنند و نام ببرند. (شناختی)
2- ویژگی های هر طبقه از جانوران مهره دار را بیان کنند. (شناختی)
3- بتوانند با دیدن جانوران مهره دار در محل زندگی خود یا باغ وحش طبقات آنها را مشخص کنند. (مهارتی)
4- دانش آموزان نسبت به شناخت جانوران مهره دار از خود کنجکاوی نشان دهند. (نگرشی)
5- دانش آموزان نسبت به شناخت جانوران مهره دار از خود علاقه نشان دهند . (نگرشی)
6- …..
مدل کلاس : مدل U شکل
وسایل مورد نیاز :
کتاب درسی، کتاب راهنمای معلم، فیلم، تصاویر حیوانات مهره دار، پازل، تخته سیاه، گچ و …
آزمون ورودی :
از فراگیران خواسته می شود :
1- چند جانور مهره دار نام ببرند ؟
2- جانوران مهره دار به چه نوع جانورانی می گویند؟
3- تفاوتها و شباهت های ظاهری جانوران را بیان کنید؟
4- …..
ایجاد انگیزه :
پخش فیلم در مورد حیوانات مهره دار و ارائه چند سوال در مورد فیلم مانند :
تولید مثل حیوانات چگونه است؟
حیوانات خون گرم یا خون سرد هستند؟
حیوانات چگونه تنفس می کنند؟
چیوانات در کجا زندگی می کنند؟
ارائه درس :
گام اول : به هر تیم از دانش آموزان پازل یکی از طبقات جانوران مهره دار را داده، از آن ها می خواهیم که پازل تیم خود را مرتب کنند. پس از آن که دانش آموزان پازل ها را تکمیل کردند جدولی را که شامل طبقات جانوران مهره دار و ویژگی های آن هاست را به هر یک از دانش آموزان داده و از آن ها می خواهیم به دقت مطالب جدول را مطالعه کنند.
سپس آموزگار از یکی از دانش آموزان می خواهد که نام حیوانات را روی تخته سیاه لیست نماید . آموزگار در مقابل هر یک از حیوانات گزینه ی بله یا خیر را می نویسد، آن گاه از دانش آموزان می خواهد به جدول خود با دقت نگاه کرده و با تیم خود مشورت کرده و دلیل عنوان انتخاب شده (بلی یا خیر) در مقابل هر کدام از حیوانات را پیدا کنند. (وجه مشترک را) سپس دانش آموزان به تدوین و آزمون فرضیه ها می پردازند و به نتیجه می رسند که چه مطلبی مورد نظر بوده است و آموزگار نتیجه ی به دست آمده توسط دانش آموزان را روی مقوای بزرگی که در کنار تخته سیاه نصب شده است می نویسد و برای یادگیری بهتر این مقوا را برای دو هفته در کلاس نگه می دارد.

نوع پوشش
محل زندگی
طریقه تنفس
خونگرم یا خون سرد بودن
تولید مثل
پستانداران
پشم و مو
خشکی
شش
خون گرم
بچه زا
پرندگان
پر
خشکی
شش
خون گرم
تخم گذار
خزندگان
پولک
خشکی و آب
شش
خون سرد
تخم گذار
ماهی ها
پولک
آب
آب شش
خون سرد
تخم گذار
دوزیستان
پوست
خشکی و آب
شش . آب شش
خون سرد
تخم گذار

جدول مربوط به گام اول فعالیت
فراگیری پس از مطالعه ی جدول اولیه باید پی به عناوین نوشته شده در جدول زیر ببرد .
حیوانات
عنوان 1 …………………………….
عنوان 2 ………………………………….
پستانداران
خیر
بلی
پرندگان
خیر
بلی
خزندگان
بلی
بلی
ماهی ها
بلی
خیر
دوزیستان
خیر
خیر – بلی

فراگیری با مطالعه ی موارد بلی و خیر در مورد حیوانات و با مطابقت دادن با جدول اولیه ای که در اختیار آنان قرار گرفته است پی به عنوان شماره ی (1) می برند که تولید مثل مد نظر بوده است و عنوان تولید مثل را در زیر عنوان (1) می نویسند. و نتیجه می گیرند که تمامی حیوانات تخم گذار هستند به غیر از پستان داران که بچه زا هستند. (البته حالت های خاصی نیز وجود دارد مد نظر نمی باشد)
عنوان (2) مربوط خون گرم یا خون سرد بودن حیوانات است که در زیر عنوان (2) خون گرم یا خون سرد بودن را می نویسد و نتیجه می گیرند که پستان داران و پرندگان خون گرم هستند و خزندگان ، ماهی ها ، دو زیستان خون سرد می باشند.
گام دوم : در این مرحله فراگیران در مقابل تعدادی از نام حیوانات بلی یا خیر نوشته و تعدادی را نمی نویسد و هر تیم با بحث تبادل نظری که انجام می دهند جداولی مانند نمونه ذیل ساخته و به تابلو نصب کرده و معلم از دانش آموزان می خواهد با هم مشورت کرده و فرضیه سازی نموده و مفهوم سایر تیم ها را پیدا نموده و نامگذاری نمایند و نتیجه ی خود را بیان نمایند و آموزگار فرضیه ی آنان را تایید یا رد می کند و در صورت درست بودن فرضیه نتیجه ی بدست آمده را در لیست نتایج یادداشت می نماید.
نام حیوان
شغل
صادرات
……………………………….
بلی +
بلی +
……………………………….
بلی +
خیر-
……………………………….
بلی +
خیر-
……………………………….
بلی +
بلی +
……………………………….
بلی +
خیر+

گام سوم : در پایان آموزگار از تلاش دانش آموزان تشکر کرده و می خواهد از هر تیم یک نفر نماینده انتخاب شده و در مورد یکی از حیوانات اطلاعاتی را که با توجه به تولید مثل، خونگرم یا خونسرد بودن، نوع پوشش ، محل زندگی، طریقه تنفس و … به دست آورده اند را بیان کنند.
جمع بندی و نتیجه گیری :
معلم : بچه ها امروز با چه مطلبی آشنا شدیم ؟
دانش آموزان : با ویژگی های مهره داران
معلم : آیا می توانید ویژگی های پستان داران را نام ببرید؟

دانش آموزان :
1- خون گرم هستند 2- بدنشان از مو و پشم پوشیده شده است . 3- بچه زا هستند و …
معلم : ویژگی های پرندگان را نام ببرید ؟
دانش آموزان :
1- خون گرم هستند 2- تخم گذار هستند 3- بدنشان از پر پوشیده شده است. 4- پرواز می کنند و ….
ارزشیابی پایانی :
به هر تیم از دانش آموزان عکس یکی از طبقات جانوران مهره دار را داده از آن ها می خواهیم ویژگی های هر طبقه را با همکاری اعضا بنویسند و به کلاس ارائه دهند.
تکلیف تمرینی :
از دانش آموزان می خواهیم که به صورت گروهی طبقات جانوران مهره دار را روی مقوا نوشته و عکس های مربوط به هر طبقه را در کنار آن چسبانده و به صورت روزنامه دیواری برای جلسه بعد به کلاس ارایه دهند.
تکلیف خلاقیتی :
1- از فراگیران می خواهیم برای جلسه ی آینده اطلاعاتی به غیر از اطلاعات داده شده در کلاس در مورد حیوانات جمع آوری کرده و به کلاس ارایه دهند.
2- از فراگیران می خواهیم یک داستان خیالی در مورد یکی از حیواناتی که در اطراف آن ها زندگی می کند بنویسد و به کلاس ارائه دهد؟

تدریس اول :
1- گروه بندی دانش آموزان
2- سلام و احوال پرسی و حضور و غیاب
3- ایجاد انگیزه
4- توضیح راجع به مناسبت های اخیر
5- بررسی تکالیف دانش آموزان
6- ارزشیابی از قبل
*گزارش دهی مستند
آموزگاران طی یک نشست به نقد کار مشترک خود پرداختند.
دراین جلسه معمولاً به معلمی که درس را آموزش داده شد، اجازه داده شد اول از همه صحبت کند و نظر خود را درباره ی چگونگی اجرای درس و مسایل عمده ی آن اظهار نظر نماید سپس آموزگاران دیگر گروه معمولاً از دیگاه انتقادی درباره ی قسمت هایی از تدریس که به نظر آن ها مشکل داشته است، صحبت نمودند.
*بازاندیشی و تجدید نظر براساس تفکر گروه
آموزگاران گروه درس پژوهی با توجه به مشاهدات و بازخورد های فراگیران در طرح درس تجدید نظر نمودند.. آنان تعدادی از موادآموزشی، فعالیت ها،سوال ها و مسایل مطرح شده یا همه ی این موارد را تغییر دادند..تاکید آن ها اغلب برتغییر مواردی بود که در جریان کلاس درس شواهددقیقی مبنی برضرورت تغییر آنها یافت.
جلسه دوم درس پژوهی
در این جلسه تمام مراحل کامل صورت گرفت و همه ی دانش آموزان تدریس را باهم انجام دادند و هیچ گونه کم و کسری برای تدریس نبود.
تعیین امکانات مورد نیاز
– با توجه به این که این درس یک درس مهم می باشد و همچنین تفاوت های فردی که در کلاس وجود دارد در مدت زمان محدود و عدم یادگیری دانش آموزان و رساندن دانش آموزان به اهداف مورد نظر
– ابزارهای لازم جهت نقد و بررسی انجام گرفته
– برای تدریس هماهنگی های لازم انجام گرفت
– برای فیلمبرداری از صحنه ی تدریس دوربین فیلمبرداری فراهم گردید.
– تدریس با حضور همکاران محترم رئیس گروه و دبیر گروه و… توسط مجری گروه انجام پذیرفت و پس از مشاهده از طریق فیلمبرداری از مراحل تدریس و بررسی مجدد و بادداشت برداری در حین تدریس از فعالیت های یادگیری و یاددهی و کنش های متقابل بین معلم و دانش آموز پرداخته شد و در پایان نقاط ضعف و قوت به بحث گذاشته شد.
ارزشیابی تدریس :
در مرحله اول تدریس خیلی راهکار های آموزشی و محیط مناسب بود و همچنین فراگیران پر از جنب و جوش و شادی بودند و در آموزش درس همکاری می نمودند ولی یکسره مشکلات خاص وجود داشت که می بایست برطرف شود کم بودن زمان آماده سازی برای درس جدید.
محاسن تدریس : اول و دوم که توسط منتقد درس تجزیه و تحلیل شد :
1- نحوه برخورد معلم با فراگیران بسیار خوب بود.
2- استفاده صحیح از وسایل کمک آموزشی
3- کلاس پر از جنب و جوش بود سوال و جواب بین دانش آموزان و معلم و فراگیران وجود داشت
4- استفاده از دانش آموزان خیلی زرنگ و فراگیران دیر آموز
5- نحوه کلاس داری معلم به نحوه احسن بود.
معایب تدریس :
1- استفاده نکردن از دیتا در کلاس درس
2- اشکالات لفظی توسط مجری صامت و مصوت
3- یادداشت نکردن تاریخ -موضوع و… روی تابلو

چالش های فرا روی گروه و راهکارهای گروه برای مقابله با آن ها
* مشکلات در آموزش دانش آموزان دیر آموز
* کمبود وسایل کمک آموزشی
* نبودن زمان کافی برای بررسی موضوع
روش تعیین اثربخشی نتایج اجرایی درس پژوهی
قبل از آخرین اجرا یک اجرای دیگر باحضور همکاران محترم داشتیم که دانش آموزان به دلیل وجود دوربین در کلاس و حضور همکاران ناظر به اصلاح مجدد نیاز بود که مجری طرح می تواند با سوالات متفاوت آنها را از جو به وجود آمده خارج کند و کلاس حالت عادی درآورد و جوی شاداب به وجود آورد که پیشنهادهایی که در مرحله اول داده شد در مرحله آخر به اجرا درآمد و به هدف مورد نظر رسیدیم.
ارایه گزارش پایانی
درپایان، درسی که آموزگاران درباره آن بحث کرده اند را می توان در یک کتابچه جمع آوری و منتشر کرد تا آموزگاران دیگر نیز از آن آگاهی یابند.
نکات کلیدی که گروه درس پژوهی با در ذهن داشته باشد چیست؟
• هدف درس پژوهی، آگاهی از نحوهی تفکر دانش آموزان است ، نه تیهیه یک درس نمایشی.
• نظرات، توصیه ها و اندیشه ها باید بر هدف های تنظیم شده توسط گروه متمرگز باشد، نه بر برنامه یک معلم خاص.
• همه ی اعضای گروه باید در تهیه درس مشارکت داشته باشند و همه نظرات و ایده ها باید محترم شمرده شوند.
• توصیه می شود که آموزگاران در فرآیند کار عجله نکنند. آموزگاران اغلب سعی دارند با طرح درسی که در ذهن خود دارند کار را آغاز کنند، نه با هدف هایی که باید دنبال شوند.
دیدگاه اعضای شرکت کننده در درس پژوهی پیرامون نقاط قوت و ضعف
بسمه تعالی
جلسه ی اول درس پژوهی …………… ……..
در کلاس ……….. حضور داشتیم از تدریس ایشان استفاده کردیم. مورد تدریس همراه با دانش آموزان انجام شد. دانش آموزان خیلی خوب همکاری می کردند. ….. در تدریس خود خیلی مسلط بود خیلی خوب به دانش آموزان می فهماندند. نکته های خیلی ریز که در تدریثس بود به ایشان گفته شد.
جلسه ی دوم درس پژوهی ………… ………….
……….. تمام مراحل را خیلی خوب نکته به نکته انجام دادند تدریس بسیار خوبی بود استفاده کردیم دانش آموزان خیلی همکاری می کردند. ایشان نیز با تلاش و شوق بسیار در کلاس فعالیت داشتند. و در آخر تمرینات لازم را به دانش آموزان دادند.

بسمه تعالی
جلسه اول درس پژوهی …………
اینجانب ……….. در جلسه ی درس پژوهی که توسط …………….انجامن شد حضور داشتم . . تدریس به چند روش انجام شد. تدریس خوب بود اصول کلاس داری – نحوه ی تدریس – ارائه درس- خوب بود. چند نکته ی لازم نیز به ………. گفته شد که در کلاس گفته نشده بود.
جلسه دوم درس پژوهی ………..
در این جلسه تمام مراحل کامل صورت گرفت و همه ی دانش آموزان و ……….. تدریس را باهم انجام دادند و هیچ گونه کم و کسری برای تدریس نبود.
بسمه تعالی
جلسه اول درس پژوهی …………
اینجانب ………… در تاریخ………..در جلسه ی درس پژوهی شرکت داشتم. ……….. تدریس را شروع کرد با ورود به کلاس و حضور و غیاب – پرسش از درس قبل و آمادگی برای درس جدید در این مورد. خیلی خوب بود چند نکته ریز لازم به ذکر بود که انجام شود.
جلسه دوم درس پژوهی
در تاریخ ………… تدریس تمام مراحل به اضافه نکات از قلم افتاده انجام شد و در کل تدریس خیلی خوب بود.
راهبرد های یاد دهی – یادگیری
راهبرد فعالیت محور
1. این طرح با استفاده از فعالیت محله محور استفاده شده است .

ابزار و امکانات مورد نیاز گروه
مواد و وسایل لازم : گچ سفید و رنگی – ماکت مربوط به درس – کتاب
چند تصویر مربوط به درس
چالش های فرا روی گروه :
عدم درک مشابه دانش آموزان از یک موضوع ابزارهای لازم جهت نقدو بررسی تدریس انجام گرفته با توجه به تئوریک بودن مبحث ، ابزارهای در دسترس و منابع موجود از جمله موارد ذیل می باشد :
– برای انجام تدریس ، هماهنگی های لازم با مدیر محترم انجام گرفت .
– برای فیلم برداری از صحنه ی تدریس دوربین فیلم برداری توسط یکی از اعضا فراهم گردید .- تدریس با حضور یکی از همکاران ( خارج از گروه به عنوان ناظر ) ، رئیس ودبیر گروه و توسط مجری گروه انجام پذیرفت و پس از مشاهده از طریق فیلم برداری از مراحل تدریس و بررسی مجدد و یادداشت برداری در حین تدریس از فعالیت های یادگیری و یاددهی و کنش های متقابل بین معلم و دانش آموز پرداخته شد و در پایان نکات ضعف و قوت به بوته ی بحث گذاشته شد .
روش تعیین اثر بخشی نتایج اجرای درس پژوهی:
قبل از آخرین اجرا ، دو اجرای دیگر نیز – با حضور میهمانان – داشتیم ، به دلیل برخورد معلم با دانش آموزان و دیگری ثابت ماندن معلم در یک نقطه و عدم حرکت فعال مناسب و متعادل د رکلاس ، و از طرفی دانش آموزان نیز به دلیل وجود دوربین در کلاس و حضور همکاران ناظر ، لذا نیاز به اصلاح مجدد بود .،
مجری طرح اگر چنانچه با دانش آموزان به راحتی برخورد کند و با سوالات متفاوت ، آن ها را از جو به وجود آمده خارج کند ، آنگاه به راحتی می تواند کلاس را به حالت عادی در آورد و جوی شاداب و جذاب برای آن ها به وجود آورد .
• امکانات مورد نیاز گروه :
– همکاران آموزشی که در تدریس به عنوان ناظر حضور داشتند .
– امکاناتی که مدرسه در اختیار ما قرار داد ، یک کلاس ، دانش آموزان و مدرسه
– امکانات خارج از مدرسه : دوربین فیلم برداری
نتایج حاصله:
پس از انجام مراحل مختلف تدریس و استفاده از روش پرسش و پاسخ و بارش مغزی و مشاهده ی آن توسط ناظران همکار ، و بیان نقاط ضعف مجری توسط اعضا ، و بررسی مطالب گقته شده ، معلوم گردید که دانش آموزان با استفاده ی از این روش و البته انس و الفت بین معلم و دانش آموز و ایجاد ارتباط قوی عاطفی ، پس از پرسش های مختلف هدف دار و بیان نظرات توسط دانش آموز و هدایت نظرات به سمت اهداف از پیش تعیین شده ،. معلم گاها توجه دانش آموز را به خود جلب می نماید و اهمیت درس را – که تا وقتی هست حتی متوجه وجود آن نمی شویم -. در پایان نیز تعیین تکلیف منزل که همان ادامه ی بحث ها و گفتگوهای کلاسی می باشد،تکمیل کننده ی اهداف بوده و نتیجه ی دلخواه به دست می آید .
با توجه به اینکه نتیجه ی این گونه هدف گذاری ها می بایست در عملکرد روزانه ی دانش آموز ظهور و بروز پیدا کند
فهرست منابع و مآخذ :
1- استیپانک و همکاران (1389 ) درس پژوهی راهنمایی
2- عملی برای مدیران و معلمان ( ترجمه رضا ساکی و داریوش مدنی ) تهران – حکمت علوی
3- ساکی ، رضا ( 1388 ) ( سواد پژوهشی معلم ) تهران دانش آفرین
4- حوریزدا ، بهمن ( 1388 ) درس پژوهی پژوهش مشارکتی کارکنان تهران – لوح زرین
5- دبیرخانه شورای عالی وزرات آموزش و پرورش ( 1388 ) سند تحول راهبردی وزرات آموزش و پرورش.