تحقیق سیمای منتظران مهدی عج


باسمه تعالی

مقاله

سیمای منتظران مهدی (عج)

فهرست مطالب
عنوان صفحه

مقدمه 1
معنای انتظار 1
بررسی اخلاق منتظران حقیقی 2
فضیلت انتظار 2
یاران حضرت مهدی (ع ) 6
ماهیت یاران خاص 6
ماموریت یاران خاص 8
ویژگیهای یاران خاص امام زمان (ع ) 11
نتیجه گیری 25
منابع 26
مقدمه :
غیبت حضرت مهدی عجل اللّه تعالی فرجه الشریف هرگز به معنای وانهادگی کامل انسان ها ، تعطیل گشتن احکام وتکالیف الهی وبی رهبر ماندن مسلمانان نیست.
امام غایب چون خورشیدی است که در پس پرده ی ابر مانده باشد و فیض وجود آن حضرت سبب استقرار زمین و استمرار زمینیان است.
چنانچه حضرت علی علیه السلام می فرمایند:
" اگر زمین حتی یک ساعت از حجت خدا خالی بماند اهلش را در خود فرو می برد."
آثارهدایت و جلوه های عنایت آن حضرت درهمه جای زمین و زمان آشکار است .
با چنین باوری ،کسانی که در دوران غیبت حضرت به سر می برند وازتابش مستقیم نور جمال ایشان بر زندگی فردی واجتماعی خویش محرومند ، نه تنها تکالیفی را که در زمان حضور هریک از امامان علیهم السلام بر دوش همگان بوده دارند بلکه وظایف ویژه ای نیزبه عهده خواهند داشت.
بزرگان ودانشمندان شیعه،به ویژه صاحبان قلم که درمورد وجود مقدس حضرت صاحب الامر علیه السلام کتب ارزشمندی نوشته اند، با بهره گیری از کلمات نورانی وروایات وارده در این باب ، برای شیعیان و دوستان آن حضرت تکالیفی را مقرر داشته اند که با مراجعه به آن ها می توان شناخت کلی و وسیعی را در مورد این موضوع به دست آورد.
معنای انتظار :
در مورد انتظار دو برداشت و دیدگاه کلی وجود دارد، دیدگاه مثبت و منفی.انتظار منفی، دیدگاه کسانی است که با بد فهمی برخی از برخی از روایات معنای انحرافی از انتظار برداشت کردند.
چون برخی روایات تصریح می کند که خداوند با ظهور مهدی موعود (عج)جهان را پر از عدل و داد می کند. پس از آنکه از ظلم و جور پر شده است.

این عده با توجه به این دسته از روایات معتقدند:فساد ، ظلم ، تبعیض، حق کشی و پلیدی مقدمه ظهور و تسریع کننده آن است در نتیجه مدعی هستند که بهترین شکل انتظار ترویج و اشاعه فساد و سکوت در برابر ظلم و حق کشی است.
لازمه این برداشت از انتظار، تعطیل شدن حدود و مقررات اسلامی ، حرمت امر به معروف و نهی از منکر وحتی جواز انجام دادن هر گناه و فسادی در عصر غیبت است.که البته این نتایج با مسلمات قرآن و روایات در تعارض است.
بررسی اخلاق منتظران حقیقی:
در قرآن و روایات هم نشان می دهد منتظران راستین حضرت حجت معتقد به چنین لوازمی نیستند و در عقیده و عمل کاملا متفاوت با این دیدگاه برخورد می کنند.
در دیدگاه مثبت از معنای انتظار، فرد از وضع موجود ناراحت است و ایمان به وضع بهتری دارد که در حکومت امام عصر (عج) وعده داده شد.لذا می کوشد زمینه را برای تحقق وعده الهی فراهم نماید و به گونه ای زندگی کند که منتظر حکومت عدل جهانی باشد.
روشن است انسان ظالم و فاسد منتظر راستین حکومت جهانی عدل محور و صلاح گستر نخواهد بود. پس انتظار مثبت عامل تحرک و پویایی و تلاش در جهت حاکمیت فرهنگ و ارزش های اسلامی است.
بنابراین اگر خودسازی فردی و تعهد اجتماعی در جامعه ای قرین شود بدون شک برترین نوع انتظار تحقق یافته است.
فضیلت انتظار:
در روایات زیادی فضیلت انتظار تشریح شده است.لذا به عنوان نمونه چند روایت را نقل می کنیم.
پیامبر فرمود:افضل اعمال امتی انتظار الفرج من الله عز و جل یعنی بهترین اعمال امت من انتظار فرج ازخداوند عزوجل است.

باز پیامبر فرمود:افضل العباده انتظار الفرج یعنی بهترین عبادت ها انتظار فرج است.
علی(ع) فرمود:انتظر الفرج و لا تیاسوا من روح الله فان احب الاعمال الی الله انتظار الفرج یعنی منتظر فرج باشید و از روح خدا مایوس نشوید پس همانا بهترین اعمال نزد خداوند انتظار فرج است.
امام صادق(ع) فرمود: المنتظر لثانی عشر منهم کالشاهر صیفه و بین یدی رسول الله یذب عنه. یعنی کسی که منتظر دوازدهمین امام از اهل بیت ع باشد مانند کسی است که در کنار پیامبر شمشیر گرفته و از او دفاع می کند.
همانطور که اشاره شد در آیات و روایات ویژگی هایی بریا منتظران حقیقی ذکر شده که برجسته ترین آنها نام برده می شود.
1) معرفت و محبت امام زمان (عج): پایه محبت به امام عصر و اطاغت از او معرفت و شناخت امام است و کمترین حد شناخت و معرفت به فرموده امام صادق اینست که بدانی امام مساوی با پیامبر است مگر در درجه نبوت. امام وارث پیامبر است و همانا اطاعت از او اطاعت از خدا و رسول خداست پس باید در هر امری تسلیم او بود و به سخن و فرمان او عمل کرد.
در روایت دیگر آمده است مردم به سه تکلیف مکلفند:
الف- معرفت امامان
ب- تسلیم در برابر ایشان
ج- واگذاری امور به ایشان در مواردی که اختلاف پیش می آید.
در شناخت امام زمان(عج) شناخت نشانه ها و علائم ظهور هم یکی از فروعات شناخت امام عصر(عج) است.
یک روایت کوتاه در مورد این صفت منتظران نقل می شود. معصوم(ع) فرمود:طوبی لصابرین فی غیبته طوبی للمتقین علی محبتهم. یعنی خوشا به حال صالحان در غیبتش،خوشا به حال آنانکه بر راه اهل بیت ثابت قدم می مانند.

2) آراستگی به فضایل و پیراستگی از رذایل: منتظران واقعی امام زمان(عج) همواره این سخن محبوبشان را در آئینه دل خود جای دادند.
امام صادق(ع)می فرماید: هرکس دوست می دارد از یاران حضرت قائم باشد باید منتظر باشد و در عین حال به پرهیزگاری واخلاق نیکو رفتار نماید در حالیکه منتظر است.پس چنانچه بمیرد و حضرت قائم (عج) به پا خیزد پاداش او همچون پاداش کسی خواهد بود که آن حضرت را درک کرده است.پس کوشش کنید و در انتظار بمانید.گوارا باد برشما ای گروه مشمول رحمت خداوند.
موضوع دوری از اعمال زشت و ناپسند و آراسته شدن به فضیلت های امام و پیاده شدن عملی آنها در زندگی فردی و اجتماعی به قدری اهمیت دارد که امام عصر(عج) در توقیعشان به شیخ مفید می فرماید:پس تنها چیزی که ما را از شیعیان پوشیده می دارد همانا چیز ناشایستی است که از ایشان به ما می رسد و خوشایند ما نیست و از آن انتظار نمی رود.
3) ولایت پذیری و ولایت مداری: یکی دیگر از خصوصیات اخلاقی یاران حضرت مهدی(عج) تقویت و تثبیت پیوند با امام عصر(عج) و تجدید عهد و پیمان با آن حضرت است.
از این رو منتظران واقعی با وجود غیبت ظاهری آن حجت الهی هیچگاه خود را در جامعه بدون مسئولیت و رها احساس نمی کند و همواره برای اجرای اوامر مولایشان در صدد تکرار و تمرین ولایت پذیری می باشند.
مسلماً با ایجاد فرهنگ ولایت پذیری و ولایت مداری جامعه دچار بحران فرهنگی از خود بیگانگی، یاس،نا امیدی و انحطاط نخواهد شد.
4) امیدواری شجاعانه برای قیام: از مسائل مهمی که منتظران مهدی(ع) در عین امید و انتظار به آینده آن را به زیور تبع جان و دل خود آراسته اند کسب شجاعات لازم برای این قیام جهانی می باشد.
در روایتی از امام کاظم(ع) آمده است.هر کسی اسبی را به انتظار امر ما نگه دارد.و به سبب آن دشمنان ما را خشمگین سازد در حالیکه او منسوب به ماست خداوند روزیش را فراخ گرداند به او شرح صدر عطا کند او را به آرزویش برساند و در رسیدن به خواسته هایش یاری نماید.
5) خدامحوری و بینش عمیق دینی: خداشناسی واقعی و شناخت عمیق از دستورات دینی پایه و مبنای تمامی حرکات و رفتارهای منتظران واقعی مهدی(عج) است. این نگاه باعث می شود که انسان اجرای دستورات الهی را لحاظ کرده و رضایت الهی و حجت خدا را بر همه چیز مقدم دارد.
6) خدمت رسانی به مردم، ساده زیستی و روحیه ایثار: همانگونه که امام رضا(ع)فرمودند، امام زمان برای مردم از مادرشان مهربانتر است.
منتظران حضرت مهدی(ع)خدمت به مردم را بالاترین عبادت و عامل مهم نزدیکی به مولایشان می دانند .آنها در رسیدگی به محرومان و مستمندان و حل مشکلات دوستان و همسایگان، گوی سبقت را از دیگرا ن ربوده اند و در این راه حاضرند از زندگی ، زن و فرزند خود بگذرند. زیرا با بینش عمیق خود بهترین معامله را معامله دنیا به آخرت می دانند و در این راه به زندگی ساده و بی تکلف قناعت کرده و به دنبال دنیا نرفته اند . یاران حضرت حجت سختی ها را به جان می خرند و با دست مهربانشان، خوبیها و خوشی ها را به دیگران هدیه می دهند.
7) عدالت و عدالت خواهی: یاران حضرت مهدی با اتصاف به عدالت درونی و بیرونی راه قانون پذیری را در برا بر قانون گریزی انتخاب می نمایند تا از این راه یکی از ابعاد اصلی ایجاد حکومت جهانی که عدالت مهدوی می باشد را در درون و بیرون از خود محقق نمایند.
امام عسکری در دعای قنوت می فرماید: بارالها به وسیله ایشان (یاران مهدی عج)تمام افق های هستی و تمام اقطار جهان را پر از عدل و داد و مهربانی و احساس خود بگردان.
8) استقامت در انتظار و یقین به ظهور: در بعضی از روایات شرط پایداری بر اعتقاد و یقین به حضرت مهدی(عج) در زمان غیبت ثبت ایمان در دل شمرده شده است و ظیفه ای که منتظران واقعی آن را به خوبی انجام می دهند. در همین زمینه امام عسکری(ع) فرموده اند: غیبت مهدی(عج)آنقدر طولانی می شود که اکثر معتقدین از اعتقاد خود دست بر می دارند و باقی نمی ماند مگر آنکسی که خداوند ولایت ما را از او تعهد گرفته است و در قلبش ایمان را نوشته است و از جانب خود اور را تایید کرده است.
منتظران حضرت بقیه الله الاعظم ویژگی های دیگری هم دارند که در این مقال نمی گنجد باشد که خداوند بزرگ همه ما را از منتظران واقعی حضرتش قرار دهد و قلب آن بزرگوار را از همه ما راضی و خشنود بگرداند.
یاران حضرت مهدی (ع ):
یـاران امـام زمـان (ع ) چـنـد دسـته اند. دسته ای از آنان ، یاران خاص و ستاد فرماندهی آن حـضـرت هستند که تعدادشان 313 نفر است و همانها هستند که قرآن کریم در آیه 8 سوره هود از آنان به عنوان ((امت معدوده )) یاد می کند.
هـرگاه زمان ظهور برسد، خداوند این افراد را در اندک زمانی در مکّه ظاهر می کند و بدون حضور اینان قیام مهدی (ع ) شروع نمی شود.
دسـتـه دوم از یـاران حـضرت که پس از جمع آمدن پرچمداران و ستاد فرماندهی به یاری ایـشـان مـی آیـنـد طـبـق روایـات 10 یـا 12 هـزار نـفـرنـد. وقـتـی ایـن حـلقـه کامل شد، حرکت و قیام ، آغاز می شود.
حلقه سوم از یاران ، مو منانی هستند که پس از شروع قیام به آنان می پیوندند و لحظه به لحظه بر تعداد آنان افزوده می شود.
ماهیت یاران خاص :
یاران خاص حضرت مهدی (ع ) چه ماهیتی دارند؟ چه کسانی اند؟ مشخصات آنان چیست ؟ و… .
طـبـق روایـات ، مـشـخـصـات ظـاهـری یـاران خـاص امـام زمـان (ع ) ؛ اسـم ، نـسـب ، شـغـل، زبـان و القـاب آنـان در صـحـیـفـه ای ثـبـت شـده و نـزد حـضـرت موجود است :
امام جواد(ع ) به نقل از پدران بزرگوارش می فرماید:
همراه قائم (ع ) صحیفه مهر شده ای هست که اسامی یارانش همراه با ویژگیها، شهر، زینت و کـنیه هایشان در آن نوشته شده است .
تـعـداد یاران خاص 313 نفر به تعداد اصحاب بدر و اصحاب حضرت طالوت ذکر شده انـد، هـنـگـامـی کـه حـضـرت قـیـام مـی کند به دور او گرد می آیند. ((اِذا قامَ تَجْتَمِعُ اِلَیْهِ اَصـْحـابـُهُ عـَلی عـِدَّهِ اَهـْلِ بـَدْرٍ وَ اَصـْحـابِ طـالُوتَ، وَ هـُمْ ثـَلا ثـَمـِاءَهٍ وَ ثـَلا ثـَهَ عـَشـَرَ رَجُلاً…))
خداوند این افراد را از دورترین شهرهای دنیا برای یاری حضرت گرد می آورد.
در برخی روایات اسامی شهرهایشان نیز ذکر شده است . امام باقر(ع ) می فرماید:
سیصد و اندی نفر، به تعداد اهل بدر (313 نفر) در میان رکن و مقام با قائم (ع ) بیعت می کـنـنـد که نجبای مصر، ابدال شام و اخیار از اهل عراق در میان آنهاست .
در روایـتـی دیـگر آمده که : پنجاه نفرشان اهل کوفه اند و بقیه از اطراف و اکناف جهان ، که همدیگر را نمی شناسند و بدون وعده قبلی گرد آمده اند.
در روایـات از یـاران خـاص حـضـرت بـا عـنـاویـن زیـر یـاد شـده اسـت : ((رجـال الهیون ))، ((رجال مسوّمه ))، ((اصحاب الالویه ))، ((امراء))، ((وزراء))، ((خیر الامّه ))، ((ذخر اللّه ))، ((نقباء))، ((خواص ))، ((اولی قوّه ))، ((حکّام اللّه فی ارضه علی خلقه ))، ((الحکّام علی الناس )) و…
رسول خدا (ص ) می فرماید:
او را در طالقان گنجهایی است که از طلا و نقره نیست ، بلکه اسبهایی است بسیار زیبا و مردانی کاردان و کارساز ((وَلَهُ بِالطّالِقانِ کُنُوزٌ لا ذَهَبَ وَ لا فِضََّهِ، اِلاّ خُیُولٌ مُطَهَّمَهٌ، وَ رِج الٌ مُسَوَّمَهٌ…))
امام علی (ع ) می فرماید:
گـروهـی از مردان الهی دور او گرد می آیند، دعوتش را بر پای می دارند و یاری اش می کـنـنـد. آنـهـا وزیـران او هستند که سنگینی مسائل کشوری را بر عهده می گیرند و او را در مـسـئولیت بزرگی که خداوند به عهده اش گذاشته ، یاری می کنند ((وَ لَهُ رَجالٌ اِلهُیّون یـُقـیـمـُونَ دَعْوَتَهُ وَ یَنْصُرُونَهُ، هُمْ الوُزَراءٌ لَهُ، یَتَحَمَّلُونَ اَثْقُالَ المَمْلَکَهِ عَنْهُ، وَ یُعینُونَهُ عـَلی مـا قـَلَّدَه اللّهُ)).
امام صادق (ع ) می فرماید:
آنـهـا فـرمـاندهان ، قاضیان ، حاکمان شرع و فقیهان دین اند ((وَ هُمُ النُّجَباءُ وَ الْقُضاهُ وَ الْحـُکـّامُ وَ الفُقَهاءُ فِی الدّیِن …+.)) نتخب الاثر، لطف اللّه صافی ، ص 485، چاپ تهران ، 1373 ه‍ .
آنـان پـرچـمـدارانـی انـد کـه از جـانب خدا در روی زمین بر بندگان او حکومت می کنند؛ ((هُمْ اَصـْحـابُ الاَْلْوِیـَهِ، وَ هـُمْ حـُکـّامُ اللّهِ فـی اَرْضِهِ عَلی خَلْقِهِ))
بر اساس روایتی دیگر:
آنـان بـهـتـریـن امـت انـد کـه بـا نـیـکان اهل بیت همراه هستند ((اُولئِکَ هُمْ خِیارُ اَلاُمَّهِ مَعَ اَبْرارِ اِلعِترَهِ…))
بـر اسـاس بـعـضـی روایـات پـنـجـاه نـفـر از ایـن افـراد را زنـان تشکیل می دهند.
خـلاصـه کـلام ایـنـکـه تـدبـّر در روایـات یاد شده معلوم می کند که آنان افرادی معمولی نیستند. بلکه مردانی الهی و نیروهایی زبده ، لایق و کاردان ، بطانه و اصحاب سرّ امام زمان (ع ) هستند.
ماموریت یاران خاص :
از جمله اموری که در شناسایی هر چه بیشتر ماهیت یاران خاص امام زمان (ع ) به ما کمک می کند، بررسی روایاتی است که به تبیین ماءموریت آنان در حکومت جهانی حضرت مهدی (ع ) پرداخته اند. برخی از این ماءموریتها به قرار زیر هستند:
جنگ با ستمگران :
اولیـن مـاءموریت یاران حضرت ، جنگی تمام عیار با مستکبران عالم است که در آغاز انقلاب بـزرگ حـضـرت ، در راءس هـمه کارهای قرار دارد. یاران خاص مهدی (ع ) در این جنگ ، در بـعـد انـدیشه تئوریسینهای انقلاب و در بُعد عمل ، سربازانی شجاع و فداکار در رکاب امـام زمـان (ع ) و گـوش بـه فـرمان آن حضرت هستند. وقتی حلقه یاران پس از 313 نفر کـامـل شـد قـیـام شـروع می شود و با ستمگران جهان در می افتند و آنان را قلع و قمع می کنند؛ به گونه ای که خدا خشنود شود.
امام باقر(ع ) می فرماید:
قائم آل محمد(ع ) شباهتهایی با پنج تن از پیامبران دارد… اما شباهت او به جدّ خود (پیامبر اکـرم (ص ) ) قـیام با شمشیر است و کشتنِ دشمنان خدا و پیامبر، و نیز جباران و سرکشان . او بـا (نـیـروی ) شـمـشـیـر و (نـیـروی ) تـرس ، (کـه در دل جـبـاران افـکـنـده مـی شـود) مـدد مـی گـردد.
امام جواد(ع ) می فرماید:
آنـگـاه کـه عـدد (مـورد نـظـر یـاران حـضـرت ) یـعـنـی ده هـزار نـفـر کـامـل شد، به اذن خدای بزرگ قیام می کند و بی درنگ به کشتار دشمنان خدا (و دین خدا) دست می یازد، تا خدای بزرگ خشنود گردد.
خـداونـد بـه دسـت ایـنـان طاغوتها و جبّاران را نابود می سازد و آنان را بر شرق و غرب عالم مسلّط می کند. امام باقر(ع ) می فرماید:
گـویـی که یاران قائم (ع ) را می بینم که بر خاور و باختر گیتی مسلط شده اند و هیچ چیز نیست مگر آنکه از آنان فرمان می برد.
مبارزه با انحرافها، تحریفها و برداشتهای نادرست از دین:
دومـیـن مـاءمـوریـت یـاران خـاص امـام زمـان (ع ) در آغـاز انقلاب ، مبارزه کردن با انحرافها، تـحـریـفـهـا و بـرداشـتـهـای نـادرسـت از دیـن و مـذهـب اسـت . عـوامـل اصـلی ایـن انـحـرافات سه دسته صاحبان زر (سرمایه داران و اشراف )، صاحبان زور (حـکـومتهای غیر اسلامی و به ظاهر اسلامی ) و صاحبان تزویر (روحانیون وابسته و دنـیـاپـرسـت و جـیـره خـوار حـکـومـتـها و طبقات اشراف ) هستند؛ در واقع صاحبان زر و زور تـحریفها، برداشتها و تفسیرهای غلط را سفارش می دهند و صاحبان تزویر آن را اجرایی و عملیاتی می کنند.

امام صادق (ع ) می فرماید:
آزاری کـه قـائم (ع ) به هنگام قیام خویش ، از جاهلان آخرالزمان می بیند، به مراتب سخت تر است از آن همه آزار که پیامبر(ص ) از مردم جاهلیت دید. راوی می گوید:
این چگونه می شود؟ امام فرمود: پیامبر به میان مردم آمد در حالی که آنها سنگ و صخره و چـوب و تـخـته های تراشیده (بتهای چوبی ) را می پرستیدند، ولی قائم ما که قیام کند مـردمـان هـمـه از کـتـاب خـدا بـرای او دلیـل مـی آورنـد و آیـه هـای قـرآن را تاءویل و توجیه می کنند!
همچنین می فرماید:
امام قائم در جنگ خویش (با مخالفان ) به دشواریهایی بر می خورد که پیامبر برخورد نـکـرد؛ زیرا پیامبر آمد و مردم بتهای سنگی و چوبهای تراشیده شده را می پرستیدند (و گـرفـتـار تعالیم انحرافی نبودند)، لیکن قائم (در هنگام قیام خویش ) با مردمی روبه رو مـی شـود کـه رویاروی او می ایستند و آیه های کتاب خدا را در برابر او به نظر خود تاءویل می کنند و در همین راستا با او به نبرد بر می خیزند!
مـاءمـوریت یاران خاص حضرت در اینجا عبارت است از افشای خطوط انحرافی و جریانات فـکـری مـنـحـرف ، پاسخگویی منطقی و مستدل ، روشنگری و تبیین درست آموزهای دینی و نیز جنگیدن با کسانی که دست از افکار و اندیشه های نادرست خویش بر نمی دارند و حق خالص و اسلام ناب را نمی پذیرند.
یـاران خـاص مهدی (ع ) در پرتو تعالیم امام خویش ، به شناختی دست می یابند که هیچ اشـتباه و انحرافی در آن وجود ندارد. آنان راه و روش دین خدا و امام عظیم الشاءن خویش را بـه طـور یکدست ، یکسان و منسجم برای توده های ناآگاه تبیین می کنند و به طور هماهنگ بـه نـشـر تـعـالیـم نـاب اسـلامـی مـی پردازند. اینان علاوه بر توانمندیهای مدیریتی قـابـل تـوجـه ، در دیـن شـنـاسـی و مسائل مربوط به اسلام تخصص دارند و از فقیهان و اسلام شناسان راستین هستند.
امام صادق (ع ) می فرماید:
آن گروه که قائم هنگام قیام خویش با او کار می کنند، نجیبان ، قاضیان ، حاکمان شرع ، فقیهان و دین شناسانی هستند که (برکت و) مسحه الهی یافته اند؛ به گونه ای که هیچ حکمی بر آنان اشتباه نمی شود.
ویژگیهای یاران خاص امام زمان (ع ):
ایـنـک بـا تـوجـه بـه روایـاتـی کـه دربـاره یـاران خاص حضرت ، ماهیت و ماءموریت آنان گـذشـت ، مـی تـوان گـمـانـه زنی زد که هسته مرکزی و ستاد فرماندهی تشکیلات حکومت جـهـانـی مـهـدی (ع ) بـایـد چـگـونـه و دارای چـه خـصـوصـیـاتـی بـاشـنـد. ولی در عـیـن حـال بـرای بـهـره گـیـری بیشتر از روایات معصومین (ع )، روایاتی را که درباره تبیین ویژگیهای یاران خاص امام زمان (ع ) وارد شده ، دست مایه خود قرار می دهیم .
این ویژگیها را بر اساس روایات در سه محور کلی می توان مورد بررسی قرار داد.
ویژگیهای ظاهری :
در پاره ای از روایات ، ویژگیهای ظاهری یاران خاص حضرت مهدی (ع ) بیان شده است . مـانـنـد روایـاتـی کـه دربـاره مـشـخـصـات ظـاهـری آنـان از قبیل اسامی آنان و شهرهای آنان و غیر آن وارد شده که برخی از آنان پیش از این ذکر شد.
بـعـضـی روایات درباره خصوصیات ظاهری آنان ، روایاتی است که محدوده سنّی آنها را بـیـان کـرده و بـیـشـتر آنها را جوان معرفی می کنند. به عنوان نمونه ، امام باقر(ع ) می فرماید:
یـاران قـائم هـمـه جـوان انـد و پیرمرد در میان آنان نیست مگر مانند سرمه در چشم و نمک در غـذا، و کـم تـریـن چـیـز در غـذا نـان است ((اَصْحابُ القائِمِ شَبابُ لا کَهُوُلَ فیهِمْ، اِلاّ مِثْلَ الْکـُحْلِ فِی الْعَیْنِ وَ المِلْحِ فِی الزّادِ، وَ اَقَلُّ الزّادِ المِلْحُ))
بعضی دیگر از روایات به رنگ ، قد و اندازه ، زیبایی و لباس پرداخته می فرماید:
هـمـه آنـهـا یـک رنـگ و هـم اندازه اند، جمال و لباسهایشان یکسان است ((… وَ الزِّیُّ واحِدٌ، وَ القـَدُّ واحـِدٌ، وَالجـَمـالُ واحـِدٌ، وَ اللِّبـاسُ واحـِدٌ…))
بـرخی دیگر از روایات نیز چنان که گذشت به جنسیت تعدادی از یاران خاص پرداخته و ذکر می کند پنجاه نفر زن همراه آنان است .
پاره ای دیگر از روایات به قدرت بدنی آنان پرداخته ، می فرماید:
چـون امـر ظـهـور حـضـرت واقـع شـد، بـه هـر انـسـان [از یـاوران ایـشـان ] نـیـروی چـهـل مـرد داده مـی شـود ((اَنَّه لَوْ قَدْ کانَ ذلِکَ، اُعْطِیَ الرَّجُلُ قُوَّهَ اَرْبعینَ رَجُلاً…))
یا می فرماید:
هـمـانـا بـه یـک نـفـر از آنـان نـیـروی چـهـل مـرد داده مـی شـود و دل او از قطعه فولاد سخت تر می شود، اگر به کوههای آهن روی آورد آنها را قطعه قطعه می کند!
ویژگیهای نفسانی :
روایـات مـتعددی به تبیین ویژگیهای معنوی و نفسانی یاران خاص امام زمان (ع ) پرداخته انـد. خـصـوصـیـاتی مانند علم و معرفت ، ایمان ، خشیت الهی ، طهارت و تقوا، زهد، بینش و بصیرت ، عبادت و بندگی ، توجه به خدا، دعا و ذکر و نیایش و استغفار، شب زنده داری ، شرح صدر، صبر و شکیب و غیر اینها برخی از خصلتهای معنوی و نفسانی یاران خاص حـضـرت مهدی هستند که در روایات به آنان اشاره شده است و ما در اینجا به ذکر بعضی از آنها بسنده می کنیم .
یـک . ایـمـان : در نـظـام حـکومت جهانی حضرت مهدی (ع ) عنصری که بیش از دیگر عناصر اهـمـیـت دارد و مـی تـوانـد مـثـل کـلیـدی قـفـلهـای بـسـتـه را در هـمـه مـوارد و مـسـایـل بـاز کـنـد، عـبـارت اسـت از ایـمـانی عمیق و استوار که هم همت را بر می انگیزد، هم بـازوان و گامها را محکم می کند و هم دلها را استحکام می بخشد؛ به گونه ای که حوادث دنـیـا نمی تواند هیچ تزلزلی در آنها ایجاد کند. دلهای کارگزاران حکومت مهدوی (ع ) با چنین ایمانی استوار مستحکم است . آن حضرت ، مو من ترین افراد را برای حکومت جهانی اش برگزیده است .
گـاهـی از ایـن ویـژگـی در روایـات بـه صراحت یاد شده و به عنوان مو منان حقیقی مورد ستایش ‍ قرار گرفته است . چنان که امام باقر(ع ) می فرماید:
بدانید که آنها مو منان حقیقی اند ((اَلا هُمُ المُو مِنُونَ حَقّاً…))
بـر ایـن اسـاس یاران خاص حضرت از تمام اوصافی که در قرآن کریم برای ((مو منان حقیقی )) بیان شده ، برخوردار خواهند بود.
گـاهـی از آنـان به عنوان موحّدان واقعی یاد شده است که به توحید ناب دست یافته اند ((فَهُمُ الَّذینَ وَ حَّددُوا اَللّهَ حَقَّ تَوْحیدِه )).
گـاهـی نـیـز در قـالب تـشبیه و مانند آن از این ویژگی یاد شده است مانند این گفتار امام صادق (ع ) که می فرماید:
آن (گنجینه ها) مردانی هستند که دلهایشان مانند پاره های آهن است ، هیچ گونه تردیدی در آنـهـا راه نـدارد، در اعـتـقـادشـان بـه خـدا از صـخـره و سـنگ محکم ترند ((… هِیَ رِجالٌ کَاَنَّ قـُلُوبـَهـُمْ زُبـُرُ الْحـَدیـدِ، لا یـَشـُوبـُهـا شـَکُّ، فـی ذاتِ اللّهِ اَشَدُّ مِنَ الحَجَرِ…))
در بعضی روایات نیز بر قوت جسمانی یاران خاص اشاره شده و در ضمن آن قوت ایمان هر کدام از آنان از پاره های آهن محکم تر دانسته شده است مانند روایتی که می گوید: به هر کدام ، توانایی چهل نفر داده شده و دلی مستحکم تر از پاره های آهن دارد.
بـدیـهـی اسـت کـه هـمـیـن قـوت ایـمـان اسـت کـه در مـیـدان عـمـل ، قـدرت مدیریت و فرماندهی را پدید می آورد؛ ایمان به خدا، ایمان به راه ، هدف و آرمان حاکمیت جهانی توحید و عدالت ، احساس ‍ فداکاری در راه هدف و خویشتن را جزو حزب اللّه و جـنـداللّه دانـسـتن ؛ اینهاست که گروهی اندک را در صحنه مبارزه با کفر و استکبار جـهـانـی پـیـروز مـی کند ((کَمْ مِنْ فِئَهٍ قَلیلَهٍ غَلَبَتْ فِئَهً کَثیرَهً بِاِذْنِ اللّهِ)).
دو. طـهـارت و تـقـوا: یـک رکـن مـدیـریـت ایـده آل ، حـفـظ طـهـارت و تـقـوا، پـاکـیـزگی در عـمـل و اجـتـنـاب از هـر گـونـه اخـتـلاط بـا اهـداف غـیـر مـشـروع یـا اهـداف غـیـر مـقـبول و غیر اخلاقی است . مدیر خوب ، مدیری است که هر کاری را بر عهده می گیرد، آن را با رعایت اصول اخلاقی صحیح انجام دهد.
یاران خاص مهدی (ع ) به جهت برخورداری از طینتی پاک و طهارت و تقوایی ستودنی از انواع فسادی که حکومتها دچار آن می شوند، مبرّا هستند. فساد مالی ، فساد کاری ، قرارهای نـامـشـروع و نـامـوجـه در زمـیـنـه هـای مـسـایـل کـاری ، جـاذبـه هـای دنـیـایـی دل آنـان را نـمـی لرزانـد و تـاءثـیـری در آنـان نـدارد. آنـهـا بـر اصـول خـود پـای بـنـدنـد و پای خود را از مسیری که برایشان ترسیم شده ، ذرّه ای کج نمی گذارند.
امام حسن عسکری (ع ) این ویژگی یاران خاص مهدی (ع ) را این گونه بیان می کند:
خداوند آنها را با پاکی نطفه و پاکیزگی سرشت ، پاک و پاکیزه نموده است ، دلهایشان از آلودگـی نـفـاق پـیـراسـتـه ، قلبهایشان از تیرگی اختلاف پاکیزه ، روح و روانشان بـرای پـذیـرش احـکـام دیـن آمـاده … بـه آیـیـن حـق گـرویـده و در راه اهـل حـق گـام سـپـرده انـد ((بـِرَّاءَهـُمُ اللّهَ فـی طـَهـارَهِ الْوِلا دَهِ وَ نـَفـَاسَهِ التُّرّْبَهِ، مُقَدَّسَهٌ قـُلُوبـُهـُمْ مـِنْ دَنَسٍ النِّفاقِ، مُهَذَّبَهٌ اَفْئِدَتُهُمْ مِنْ رِجْسِ الشِّقاقِ، لَیِّنَهٌ عَرائِکُهُمْ لِلدّینِ… یَدی نُونَ بِدی نِ الحَقِّ وَ اَهْلِهِ…))
امام صادق (ع ) نیز می فرماید:
خـداوند با دست قدرت خود بر شکم و پشت آنها، می کشد، دیگر هیچ حکمی بر آنها دشوار نـمـی نـماید ((یَمْسِحُ اللّهُ بُطُونَهُمْ وَ ظُهُورَهُمْ فَلا یُشْکِلُ عَلَیْهِمْ حُکْمٌ))
آنـان بـا امـام خـود پیمان می بندند که از محارم الهی و آلودگیهای دنیایی چشم بپوشند. بـنابراین ، یاران خاص حضرت با پاک سیرتی خود در مسیر پاکی و تقوا گام بر می دارنـد. و حـکومت جهانی مهدی (ع ) مانند بعضی کشورهای اسلامی نخواهد بود که رهبران و مـسئولان آنها، فسق و فجور کنند و محرمات کبیره را عملا انجام دهند، شرب خمر و تجاوز و تـعـدی از حـدود الهـی کـنند و به انواع مفاسد و آلودگیها گرفتار شوند. چنانکه امروزه مـشـاهـده مـی شـود هـر از چند گاهی طبل رسوایی برخی از سران ممالک در عرصه جهانی نواخته می شود.
سـه . عـلم و مـعـرفـت : بـدیـهی است که کابینه مهدی (ع ) برای اداره حکومت جهانی اش از تـمـام آنـچـه لازمـه مـدیـریـت ایـده آل اسـت ، بـرخوردارند. از جمله شاخصه های مهم در این عـرصـه عـلم و دانـش اسـت . آنـچـه در بـعضی روایات ذکر شد که هر کدام از آنان قوت و تـوان چـهـل تـن را دارد، عـلاوه بـر تـوان جـسـمـانـی ، تـوان اداره و تـدبـیـر امـور را نیز شامل می شود که علم و آگاهی لازمه آن است .
شاخصه علم و دانش در همه سطوح مدیریت اعم از سطوح بالا، میانی و رده های پایین باید مـورد تـوجـه قـرار گـیرد و هر مدیری باید علم و آگاهی ویژه حوزه کاری و مدیریتی را بر اساس ‍ آموزه های دینی و مکتبی داشته باشد.
یـاران خـاص حـضـرت مـهـدی (ع ) در حـوزه مـسـئولیتی خویش مدیریت علمی خواهندکرد. با مـدیـریـت غیر علمی نمی توان جهان را اداره کرد. جالب این است که مدیریت علمی آنان بر اساس ‍ موازین اسلامی و منطبق بر کتاب و سنّت است . چنانکه امیر مو منان (ع ) فرمود:
ای مردم ! سزاوارترین کس در امر حکومت و مدیریت ، قوی ترین آنان و آگاه ترین آنها به امر خدا در آن است ((اَیُّها النّاسُ! اِنَّ اَحَقَّ النّاسِ بِهذا الاَْمْرِ اَقْواهُمْ عَلَیْهِ وَ اَعْلِمُهُمْ بِاَمْرِ اللّه فیهِ)).
آنـان از نـظـر عـلمی در بالاترین درجه قرار دارند و از جام حکمت الهی و معرفت دینی به طـور شـایـسـتـه سـیـراب گـشـتـه انـد. هـمـان حـضـرت مـراتـب فضل و کمال علمی آنان را چنین توصیف می کند:
پـس در آن فـتـنـه هـا(ی آخـرالزمـان ) گـروهـی صـیـقـلی مـی شـونـد مـانـنـد صـیـقـل یـافـتـن شـمـشیر به دست آهنگر، دیده های آنان به نور قرآن جلا داده و تفسیر در گـوشـهـایـشـان جـا گـرفته شود. در شب جام حکمت را به آنها بنوشانند. بعد از آنکه در بامداد هم نوشیده باشند.
چـهـار. مـعـرفـت الهـی : یـاران خـاص حـضـرت عـلاوه بـر تـوانـمـنـدی هـای مـدیـریـتـی ، اهل سیر و سلوک معنوی هستند و از مراتب بالای معرفت الهی برخوردارند. به این ویژگی بـا تـعـبـیـرهـای مـخـتـلفـی در روایـات اشـاره شـده اسـت . بـه عـنـوان مثال امام صادق (ع ) می فرماید:
عارفان به خداوند متعال از اهل حقایق که از روی کشف و شهود ربّانی عارف به خدا هستند، بـا او بـیـعـت مـی کـنـنـد ((یـُبایِعُهُ العارِفُونَ بِاللّهِ تَعالی مِنْ اَهْلِ الحَقائِقِ عَنْ شُهُودٍ وَ کَشْفٍ بِتَعْریفٍ اِلهیٍّ)).
امام باقر و صادق (ع ) از امام علی (ع ) در توصیف آنان می فرمایند:
مـردانـی کـه خـدا را بـه حقّ شناخته اند، آنها یاوران حضرت مهدی (ع ) در آخرالزمان هستند ((… رِجـالٌ عـَرَفـُوا اللّهَ حـَقَّ مـَعـْرِفـَتـِهِ، وَ هـُمْ اَنْصارُ المَهْدِیِّ فی آخِرِ الزَّمانِ)).
از برخی روایات می توان استفاده کرد، که آنان در اثر عرفان عملی به مراتبی رسیده اند که قدرت تصرف در عالم دارند. به عنوان نمونه امام رضا(ع ) می فرماید:
شـیـعـیـان او از اطـراف و اکناف جهان به سوی او می شتابند و زمین زیر پای آنها طیّ می شود، تا به محضر او رسیده بیعت نمایند.
در روایتی دیگر می خوانیم :
آنها در شرق و غرب جهان در محراب و یا رختخواب خود هستند، بانگ امام را می شنوند. همین یـک بـار صـدا بـه گـوش همه آنها می رسد و همگی به سوی او می شتابند، چیزی نمی گـذرد مـگـر بـه مـقـدار یـک چـشـم بـه هـم زدن که همگی در نزد او گرد می آیند.
در روایتی دیگر دارد:
گروهی از آنها شبانه از رختخوابشان ناپدید می شوند و صبح در مکه حاضر می شوند و بـرخـی از آنها آشکارا دیده می شوند که روی ابرها راه می روند.
یک احتمال از این گونه روایات همین است که دست کم برخی از یاران حضرت طیّ الارض ‍ دارند و زمین زیر پای آنها طی می شود.
پـنج . معنویت : پشتوانه انقلاب جهانی حضرت مهدی (ع )، معنویت است . مهدی (ع ) در مورد یاران خود روی قدرت معنوی و اراده ناشی از ایمان و انسانیت ، تکیه می کند و به آن اهمیت مـی دهـد. از ایـن رو، در هر موقعیتی آنان را به تعبّد و تضرع سفارش می کند، تا هدف را فـرامـوش و مـقـصـد را گـم نـکـنـنـد و پیروزیهای پیاپی ، آنان را به غفلت و غرور دچار نـسـازد. هـمـواره پیروزی را از جانب خدا ببینند و مناجات و نماز را کلید نصرت او بدانند. امام باقر(ع ) می فرماید:
چون حضرت مهدی (ع ) بر فراز نجف برآید به یارانش خطاب می کند: امشب را به عبادت به روز آورید. آنان برخی در رکوع و برخی در سجده شب را به سحر می رسانند و به درگـاه خـدا تـضـرّع مـی کـنند ((حَتّی اِذا صَعَدَ النَّجَفَ قالَ لاَِصحابِهِ: تَعَبَّدُوا لَیْلَتَکُمْ فَیَبیتُونَ بَیْنَ راکِعٍ وَ ساجِدٍ یَتَضَرَّعُونَ اِلَی اللّهِ)).
عبادت و بندگی ؛ نماز و روزه ، ذکر خدا، تلاوت قرآن ، شب زنده داری ، تضرّع و راز و نـیاز با خدا، ارتباط دلها با خدای متعال ، خدا را هدف قرار دادن ، فریب ظواهر را نخوردن ، دلبـسـتـگـی پـیـدا نـکـردن بـه زر و زیـور و زخـارف دنـیـا و امـوری دیـگـر از ایـن قـبـیـل معرّف معنویت و بنیه معنوی یک انسان و یا مجموعه ای از انسانها هستند و یاران خاص مهدی (ع ) از همه جهات یاد شده برخوردارند.
امام جواد(ع ) از پدران بزرگوارش عبودیت و بندگی آنان را این گونه توصیف می کند:
آنـان سـلحـشـورانـی هـستند که در اطاعت خدا بسیار سخت کوش اند ((هم کَرّارُونَ مُجِدُّونَ فی طاعَهِ اللّه …))
امـام صادق (ع ) شب زنده داری و تضرّع آنان به درگاه خداوند را این گونه توصیف می کند:
آنان مردانی هستند که شبها نمی خوابند و زمزمه نمازشان چون نغمه زنبوران از کندو به گـوش ‍ مـی رسد. شبها را با شب زنده داری سپری می کنند ((رِجالٌ لا یَن امُونَ اللَّیلَ، لَهُمْ دَوِیُّ فـی صـَلَو اتـِهِمْ کَدَوِیِّ النَّحْلِ، یَبیتُونَ قِیاما عَلی اَطْرافِهِمْ…))
از ایـن گـونـه روایـات اسـتـفـاده مـی شـود کـه یـاران مـهـدی (ع ) در انـقـلاب جهانی اش ، عاشوراییانی هستند که عرفان و معنویت را با حماسه در هم آمیخته اند:
آنان در دل شب ، ناله هایی از خشیت خدا دارند چون ناله مادران داغ پسر دیده . آنها شب زنده داران در دل شـب و روزه داران در طـول روز هستند گویی داءب و روش همه آنان یکی است ؛ ((لَهـُمْ فـی اللَّیلِ اَصْواتٌ کَاَصْواتِ الثَّواکِلِ حُزْناً مِنْ خَشْیَهِ اللّهِ، قُوّامٌ بِاللَّیْلِ صُوّامٌ بِالنَّهارِ کَاَنَّما دَاءْبُهَمْ دَاءْبُ واحِدٌ…))
شش . بصیرت : یاران مهدی (ع ) از شمّ سیاسی فوق العاده بالا، آگاهی به زمان و مکان ، تـحـلیـل سـیـاسـی از مـسـایـل جـهـانـی و در یـک کـلمـه از بـصـیـرت و روشـن بـیـنـی قابل توجهی برخوردارند.
بـرخـی روایـات ایـن ویـژگـی آنـان را بـه قـندیلهایی تشبیه کرده اند که دلهایشان را روشن کرده است ((کاَنّ قُلُوبَهُمُ القَنادیلُ)).؛
یـاران مـهـدی (ع ) شـمشیرها را در راه حق آختند و بصیرتی را که در کار دین داشتند آشکار کـردنـد. طـاعـت پـروردگـارشـان را پـذیـرفتند و فرمان واعظ خود را شنیدند ((… حَمَلُوا بـَصـائِرَهُمْ عَلی اَسْی افِهِمْ وَ دانُوِ لِرَبِّهِمْ بِاَمْرِ واعِظِهِمْ))
آنـان بـه جـهـت چـنـیـن بصرتی از رفتن کسی وحشت نمی کنند و از آمدن کسی به جمع خود پایکوبی نمی کنند ((.. لا یَسْتَوحِشُونَ اِلی اَحَدٍ، وَ لا یَفْرَحُونَ بِاَحَدٍ دَخَلَ فیهِمْ…))
هفت . دارای قدرت روحی و صبر و شکیب : جنگ با مستکبران عالم و در افتادن با کفر و شرک و نفاق تحمّلی بسیار بالا می خواهد. باید کسانی باشند که از زیر بار مشکلات ناشی از آن خم به ابرو نیاورند.
یـاران خـاص حـضـرت دلی دریـایـی دارنـد، امـواج مـتـلاطـم شـدایـد و سـخـتـیـهـا دل آنان را نمی لرزاند ((قُلُوبُهم کَزُبُرِ الْحَدید)). آنان بر هر مشکلی که می تازند آن را رام خود می سازند. اگر به کوهها هجوم برند آنها را از پای در می آورند ((لَوْ حَمَلُوا عَلی الجِبالِ لاََذَلُّوها)).
آنـان گـروهـی هستند که با صبر و شکیب خود بر خدا منّت نمی نهند ((قَوْمٌ لَمْ یَمُنُّوا عَلَی اللّهِ بِالصَّبْرِ…))
هشت . روحیه شهادت طلبی : یاران حضرت مهدی (ع ) شیفته لقای الهی و عاشق شهادت اند وآرزومـی کـنـنـد کـه در راه خـدا بـه شـهـادت بـرسـنـد ((… یـَتـَمـَنَّونَ اَنْ یـُقـْتـَلُوا فی سِبیلِاللّهِ)).
مـوارد یـاد شـده بـرخـی از ویـژگیهای نفسانی و معنوی یاران خاص حضرت بود که ذکر شد.
ویژگیهای عملی و رفتاری :
بـرخـی از خـصـوصـیـات عـمـلی یـاران خـاص حـضـرت را می توان در محورهای زیر مورد بررسی قرار داد.
یـک . سـادگـی و بـی پـیـرایـگـی : یـاران مـهـدی (ع ) جـلال و جـبروت و حشمت ظاهری ندارند. با دبدبه و کبکبه ظاهری و تشریفات چشم پرکن نـیـسـتـنـد. از ایـن رو، در میان زمینیان ناشناخته اند. در نگاه مستکبران خوار و کوچک جلوه می کنند، ولی در میان ملکوتیان معروف و در نگاه مو منان ارزشمند هستند.
امیر مو منان در وصف آنها می فرماید:
گـروهـی بـا کـافران به نبرد می پردازند که در نظر مستکبران خوار و زبون هستند، در آسمان معروف و در زمین ناشناخته اند ((یُجاهِدُهُمْ فِی اللّهِ قَوْمٌ اَذِلَّهٌ عِنْدَ المُتَکَبِّرینَ، فِی الاَرْضِ مَجْهُولُونَ، وَ فِی السَّماءِ مَعْرُوفُونَ)).
ظـاهـر آنـان نـشـان نـمـی دهـد کـه جـزو اصـحـاب خـاص مـهـدی (ع ) هـسـتـنـد. مـگـر در هـشـت سـال دفـاع مـقـدس کـسی شهید همّت ، شهید باکری ، شهید خرازی و دیگر سرداران رشید اسـلام را مـی دیـد بـاور مـی کـرد کـه فـرمـانـده لشـکـر و فـدایـی راه امـام راحل (ره ) هستند؟!
جـوانـان پـا بـه رکـاب امام زمان (ع ) در انقلاب جهانی اش نیز همین گونه اند. آنان چون سـاده و بی پیرایه اند به چشم نمی آیند، ولی آوازه آنان به جمع ملکوتیان رسیده است ((فِی السَّماءِ مَعْرُوفُونَ)).
دو. جدیّت در کار و تلاش روزانه : یاران مهدی (ع ) به تعبیر شهید بهشتی شیفتگان خدمت انـد نـه تشنگان قدرت . آنان برای کار در حکومت جهانی مهدی موعود(ع ) و تحقق بخشیدن به منویّات امام زمانشان سر از پا نمی شناسند. آرام و قرار ندارند. تنبلی ، بی حالی ، سهل انگاری و کار را به دست حوادث و قضا و قدر سپردن در قاموس آنان مفهومی ندارد.
یاران مهدی (ع ) مردانی هستند که شبها نمی خوابند و یا به قدر اندک می خوابند ((رِجالٌ لا یَن امُونَ اللَّیْلَ…)). یک معنای این عبارت این است کـه شـبـهـا را بـه شـب زنـده داری مـی پـردازند. ولی معنای دیگرش نیز آن است که اینان خـوابـشـان سـبـک اسـت ، کـمـتر می خوابند و شبها علاوه بر شب زنده داری به فکر مردم ، خـدمـتـگـزاری و چـگونگی انجام وظیفه کردن برای آنان هستند. چنانکه در حدیثی دیگر امام صادق (ع ) به مفضّل می فرماید:
ای مـفـضّل ! بدان ، اگر حکومت در دست ما بود، جز سیاست شب (عبادت ، اقامه حدود و حقوق الهـی و حراست مردم ) و سیاحت روز (سیر کردن و رسیدگی به مشکلات مردم )… چیزی در کار نبود.
یـاران حضرت اگر جانشان را نیز در راه خدمتگزاری و التزام رکاب امام زمان (ع ) بدهند، احـسـاس مـی کـنـنـد کـاری بـزرگ نـکـرده انـد ((… لَمْ یـَسـْتـَعـْظـِمـُوا بـَذْلُ اَنْفُسِهِمْ فِی الحَقِّ))
آنها در مبارزه نیز همواره آماده و جدّی هستند و در این راه دست از سلاح بر نمی دارند تا خدا راضـی شود ((لا یَکُفُّونَ سُیُوفَهُمْ حَتّی یَرْضَی اللّهُ عَزَّوَجَلَّ))
آنـان راهبان شب اند و شیران روز. در میدان کار و تلاش همانند شیری ژیان ایفای نقش ‍ می کنند.
سـه . سـاده زیـسـتی : یکی از نقاط ضعف در مدیریت و مدیران ، روحیه اشرافیگری است . اشـرافـیـگـری بـه تـعـبیر مقام معظم رهبری برای یک کشور آفت است ، ولی اشرافیگری مسئولان ، آفت مضاعف است .
یـاران خـاص مـهـدی (ع ) زنـدگـی مـعـمـولی دارنـد. رونـد زنـدگـی آنها به سمت تنعّم و تـجـمـل پـرسـتـی نیست . آنها با امامشان پیمان بسته اند که همانند او ساده زندگی کنند؛ غـذای سـاده بخورند؛ لباس ‍ ساده بپوشند؛ وسیله نقلیه معمولی سوار شوند؛ به مقدار کم قانع باشند.
امام صادق (ع ) درباره ساده زیستی حضرت مهدی (ع ) می فرماید:
بـه خـدا سـوگـنـد! او جـامـه درشت می پوشد و خوراک خشک و ناگوار می خورد ((فَوَاللّهِ مالِباسُهُ اِلاَّ الْغَلیظَ، وَ لا طَع امَهِ اِلا الجَشَبَ)).
امـام زمـان (ع ) از یـاران خـود تـعهّد می گیرد که همین سیره را عملی کنند و آنها نیز در این مسیر دست از پا خطا نمی کنند.
چـهـار. ولایـتـمـداری : یاران حضرت ، امام خود را به شایستگی می شناسند و به او اعتقاد دارند ((اَلْقائِلینِ بِاِمامَتِّهِ)). این معرفت ، شناخت شناسنامه ای نیست بلکه معرفت به حق ولایت است . از این رو، به امامشان عشق می ورزند و دلهای آنان از محبت مهدی (ع ) لبریز است . بر لوح دل آنان جز الف قامت مهدی (ع ) نوشته ای نیست . ایـن شـیـدایـی بـه حـدّی اسـت کـه برای تبرّک دست بر زین اسب امام می کشند و تبرّک می جـویند. آنها به هنگام نبرد پروانه وار شمع وجود مهدی (ع ) را در میان می گیرند و از او مـحـافـظـت مـی کـنـنـد ((یـَتـَمَسَّحُونَ بِسَرْجِ الاِمامِ یُطْلُبُونَ بِذلِکَ الْبَرَکَهَ وَ یَحَفُّونَ بِهِ یَقُونَهُ بِاَنْفُسِهِمْ فِی الْحَرْبِ…))
ولایـتـمـدرای آنـان عـلاوه بر عشق و دلدادگی در برابر امام زمان (ع )، در اطاعت از فرامین ایـشـان عـیـنیت می یابد. آنان بازوان پرتوان مهدی (ع ) و در برابر او سلم محض و مطیع مـحـض هـسـتـنـد. تمام تلاش آنها همین است که فرامین امامشان را اجرا کنند ((مُجِدُّونَ فُی طاعَهِ اللّهِ وَ طاعَتِهِ)). آنها مهدی (ع ) را محور، قلّه و چشم انداز تـمـام حـرکـتـهـا و جـهـت گـیـریـهای خود می دانند و در راستای کمک به آرمانها و منویات و تدابیر او گام بر می دارند و به دلالت او و با انگشت اشاره او حرکت می کنند.
هر چه امام دستورشان دهد، انجام می دهند. در برابر فرمان امامشان از کنیز زرخرید، مطیع تـرنـد ((وَ هـُمْ اَطـْوَعُ مـِنَ الاَْمَهِ لِسَیِّدِها)). به تعبیر امروزه آنان در برابر قرائت امام زمان (ع ) از خود قرائتی جدا ندارند.
پـنـج . انـضـبـاط و روحـیـه تـشکیلاتی : نظم و انضباط، شرط اصلی برای توانایی هر سـازمـان نـظـامـی اسـت . ستاد فرماندهی حکومت جهانی مهدی (ع ) از انضباطی آهنین ، نظمی مـنـطـقـی و روحـیـه تـشکیلاتی برخوردارند. معنا ندارد غیر از این باشد؛ چرا که آنان می خـواهـنـد دنـیـا را بـه نـظم و انضباط وادارند و انسجام جهانی ایجاد کنند. امام علی (ع ) این ویژگی آنان را این گونه ستوده است :
گـویـا آنـان را مـی نـگـرم کـه هـیـاءتـی یـکـسـان و قـد و قـامـت بـرابـر دارنـد، جـمال و برازندگی و لباس آنان نیز مثل هم است ((کَاَنّی اَنْظُرُ اِلَیْهِمَ و الزِّیُّ واحِدٌ وَ الْقَدُّ واحِدٌ وَ الْجَمالُ واحِدٌ وَ اللِّباسُ واحِدٌ)).
شـش . اتـحـاد و انـسـجـام و برادری : یاران خاص حضرت برگزیدگانی اند که خداوند قـلوب آنـهـا را بـه یـکـدیـگـر گـره زده اسـت ((یـُوَلِّفُ اللّهُ بـَیْنَهُمْ …)) ((یُوَلِّفُ اللّهُ قُلُوبَهُمْ )). روح برادری ، اعتماد، همدلی و یکرنگی بر آنان حاکم است . انـدیشه هایشان متحد و یگانه ، دیدگاههایشان همانند، دلهایشان به هم پیوسته و به هم گـره خـورده است . به یکدیگر عشق می ورزند و با هم مهربانند و خیرخواه همدیگر هستند. رابـطـه دوسـتـی آنـهـا چـنان مستحکم است که گویی برادران تنی و از یک پدر و مادراند ((کـَاَنَّمـا رَبـّاهـُمْ اَبٌ واحـِدٌ وَ اُمُّ واحِدَهٌ قُلُوبُهُمْ مُجْتَمِعَهٌ بِالَْمحَبَّهِ وَ النَّصیحَهِ)).
انـسـجـام و اتحاد کلمه در میان مدیران مطلبی بسیار اساسی و مهم است و یاران حضرت از ایـن نـعـمـت الهـی به شکلی شایسته برخوردارند و تواضع و روح برادری در میان آنان مـوج مـی زنـد. از این رو، به یکدیگر احترام می گذارند. خیرخواه یکدیگرند. نسبت به هم مواسات دارند. هیچ گونه اختلاف و نزاعی میان آنان در نمی گیرد و…
هـفـت . روحـیـه حـمـاسی و سلحشوری : هنر مدیریت همین است که بتواند از موانع عبور کند و موانع آنها را متوقف نسازد و ماءیوس نکند که بگویند نمی توان جلو رفت . یاران مهدی (ع ) در شـجـاعـت و دلیـری و نترسی بی نظیرند. روحیه ای حماسی و سلحشوری دارند ((هُمْ کَرّارُونَ…))
آنـان سـپـاه غـضـب و مـظـهـر خشم الهی اند که در آخرالزمان برای یاری حضرت مهدی (ع ) خـواهـند آمد ((جَیْشُ الْغَضَبِ قَوْمٌ یَْاءتُونَ فی آخِرِ الزِّمانِ…)). آنـان در کـارزار هـمانند شیرانی هستند که از بیشه های خود بیرون آمده انـد و هـیـچ چـیـز جـلودارشـان نـیـست . اگر اراده کنند کوهها را از جای خود بر می کنند و از مـوانـع می گذرند و خاکریزهای دشمن را یکی پس از دیگری فتح می کنند ((کُلُّهُمْ لُیُوثٌ قـَدْ خـَرَجـُوا مِنْ غاباتِهِمْ، لَوْ اَنَّهُمْ هَمُّوا بِاِزالِهِ الجِبالِ لاََزالُوها مِنْ مِواضِعِها)).
آنان تیز پروازان و بهترین سوارکاران دنیا هستند ((هُمْ خَیْرٌ فِوارِسَ عَلی ظَهْرِ الاَْرْضِ اَوْ مِنْ خَیْرِ فَوارِسَ عَلی ظَهْرِ الاَْرْضِ)).
بـرای درهـم کـوبیدن ظلم و استکبار و با شعار انتقام گیری از خون امام حسین (ع ) به راه مـی افـتـنـد. ابـّهـت و آوازه آنـهـا جـلوتـر از خـودشـان حـرکـت مـی کـنـد و در دل دشـمـنـان اسلام رعب می افکند. رعب و وحشت آنها یک ماه جلوتر از خودشان پیش می رود و خداوند به وسیله آنها امام زمان (ع ) را یاری می کند.
((شِعارُهُمْ: یا لَثاراتِ الْحُسَیْنِ! یَسیرُ الرُّعْبَ اَمامَهُمْ مَسیرَهَ شَهْرٍ… بَهَمْ یَنْصُرُ اللّهُ اِمامَ الْحَقِّ)) حارالانوار، ج 52، ص 308.+
یـاران مهدی (ع ) گروهی هستند که بر اساس حق همواره با دشمنان دین خدا پیکار می کنند و پیروزی را به ارمغان می آورند.
هشت . عدالت پیشگی و دادگری : از ماءموریتهای یاران خاص اجرای عدالت در ممالک است . امام کاظم (ع ) در تفسیر آیه شریفه ((یُحْیی الاَْرْضَ بَعْدَ مَوْتِها)) فرمود:
نه اینکه خداوند زمین را با باران زنده کند، بلکه مردانی را بر می انگیزد تا عدالت را زنـده کـنـنـد و زمـیـن در پـرتـو آن عـدالت زنـده مـی شـود.
اگـر یـاران مهدی (ع ) خود عادل نباشند چگونه خواهند توانست عدالت را در جهان برقرار کنند. ((ذات نایافته از هستی بخش / کی تواند که شود هستی بخش )).
خـلاصـه کـلام ایـنکه آنان در شایستگیها و امتیازات به گونه ای هستند که به تعبیر امام عـلی (ع ) نـه از نسلهای گذشته کسی از آنان پیشی گرفته و نه از آیندگان کسی به مقام والای آنها می رسد ((لَمْ یَسْبِقْهُمُ الاَْوَّلُونَ وَ لا یُدْرِکُهُمُ الآخِرُونَ)).
یـاران خـاص مـهدی (ع ) در همه عرصه ها الگو و نمونه اند. آنجا که به عنوان فرمانده لشکر مهدی (ع ) انجام وظیفه می کنند از تمام ویژگیهای لازم در یک فرمانده لشکر اسلام برخوردارند و در قلوب مو منان عالم جای دارند. هنگامی که به عنوان سربازی فداکار و شجاع در رکاب امام زمانشان هستند، چون پروانه ای بر محور شمع وجود رهبر و مقتدایشان می گردند، دلداده اویند، در برابر او تسلیم محض هستند و ولایتمداری را در عقیده و اخلاق و عـمـل عـیـنیت می بخشند. وقتی که به عنوان کارگزار حکومت جهانی انجام وظیفه می کنند، شیفته خدمت اند نه تشنه قدرت ، بی پیرایه اند، زندگی آنان در حد افراد معمولی است ، بـر مـحور عدالت حرکت می کنند. آنجا هم که به عنوان شهروند جامعه جهانی هستند مطیع قانون مهدوی و در احترام به آنان پیشتازند.

نتیجه گیری:
از مجموع آنچه گذشت نتیجه گرفته می شود که :
1. حضرت مهدی (ع ) در عرصه جهانی تحولاتی بنیادین ایجاد می کند.
2. کـار آن حـضـرت هـمـه اش بـا کـرامت و معجزه درست نمی شود، بلکه خداوند یارانی را برای نصرت او ذخیره کرده و با یاری آنان کارها را پیش می برد.
3. یـاران خـاص حـضـرت ، 313 نفر و به تعداد اصحاب پیغمبر اکرم (ص ) در جنگ بدر است .
4. پنجاه نفر از این تعداد را زنان تشکیل می دهند.
5 . اینان از بهترین و زبده ترین افراد بشر هستند و قدرت اجرایی بسیار بالایی دارند و هر کدام قدرت اداره مملکتی را دارا هستند.
6 . روایـات از آنـان به عنوان رجال الهی ، پرچمداران ، امرا، وزرا، نقبا، خواص ، حاکمان الهی و مانند آن یاد کرده است و این تعبیرها ماهیت حقیقی آنان را روشن تر می سازد.
7. آنان بار سنگین مسئولیت کارگزاری را از جانب مهدی (ع ) بر دوش می کشند.
8 . آنان ماءموریتهای متعددی در رکاب امام زمانشان دارند که جنگ با ستمگران عالم ، مبارزه بـا انـحـرافـات و بـرداشتهای نادرست از دین و تبیین درست معارف دینی ، عمران و آبادی کشورها و برقراری عدالت در حوزه های ماءموریتی آنها از آن جمله است .
9. ویـژگـیـهـای آنـان در سـه مـحـور ویـژگـیهای ظاهری ، ویژگیهای نفسانی و معنوی و ویژگیهای عملی و رفتاری قابل بررسی است .
10. مـشـخـصـات ظـاهـری ، جـوان بـودن ، تـوانـایـی بـدنـی ، سیما و قد و اندازه از جمله ویژگیهای ظاهری آنان است .

منابع:
1- کمال الدین و تمام النعمه،شیخ صدوق صفحه 644
2- همان، صفحه 287
3- خصال، شیخ صدوق صفحه 616
4- کمال الدین، شیخ صدوق صفحه 325
5- بحارالانوار، مجلسی جلد 4 ص 54
6- وسائل الشیعه، حر عاملی جلد 18 ص 45
7- بحارالانوار، مجلسی ج 36 ص 304
8- کتاب الغیبه، شیخ صدوق ص 200
9- بحار الانوار، مجلسی ج53 ص 178
10- اصول کافی، شیخ کلینی جلد 6 ص 535
11- الزام الناصب، گنجی شافعی ص 10
12- صحیفه مهدیه، نعمانی ص 168
13- اصول کافی شیخ کلینی ج 2 ص 133

3