کمردرد دوران بارداری
کمر درد از جمله متداولترین شکایات خانم های باردار است. اما نباید کمر درد را بخشی از حاملگی خود بدانید و اصلاً خم به ابرو نیاورید.
راه های زیادی برای برطرف کردن این درد وجود دارد. پس بهتر است همین حالا این تکنیک ها را یاد بگیرید چون بعد از وضع حمل هم برای بلند کردن نوزاد ۳ تا ۵ کیلوییتان لازمتان می شود.
علت کمردرد دوران بارداری چیست؟
حداقل ۵۰% از خانم ها در دوران بارداری خود دچار کمردرد می شوند. خانم های باردار به دلایل مختلف در معرض این مشکل قرار می گیرند:
– وزن اضافی: وزنی که در دوران بارداری اضافه می کنید برای نوزاد شما خوب است اما می تواند روی کمرتان فشار وارد کند.
– تغییر مرکز ثقل: وقتی رحمتان بزرگتر می شود، مرکز ثقل بدن شما به سمت جلو تغییر می کند. به تدریج-و احتمالاً بدون اینکه متوجه بشوید-سعی می کنید حالت قرارگیری بدنتان و طریقه حرکت کردنتان را برحسب آن تغییر دهید. این اصلاحات ممکن است منجر به کمردرد شود.
– هورمون ها: در طول دوران بارداری، هورمون رلاکسین باعث می شود رباط های بین استخوان لگن صاف شوند و مفاصل شما برای آماده سازی برای وضع حمل شل شوند. هرچه ساختاری که از لگن شما حفاظت می کند نرم تر می شود، ناراحتی شما در ناحیه کمر بیشتر می شود، مخصوصاً موقع راه رفتن و بالا و پایین رفتن از پله ها.
کمردرد ممکن است در هر زمان در دوره بارداری اتفاق بیفتد. این مشکل در خیلی از خانم ها در فعالیت های روزمره و خوابیدن آنها تداخل ایجاد می کند
اغلب خانم های حامله..با پیشرفت حاملگی کمر درد را تجربه میکنند که معمولا با کاهش زمان ایستادن, افزایش زمان استراحت
وپوشیدن کمر بند های مخصوص در قسمت پائین شکم و استفاده از مسکن هایی مانند استامینوفن بهتر می شود. روشهائی که باعث افزایش قدرت ماهیچه های پشت شکم می شوند نیز گاهی مفید واقع می گردند. استفاده از کفش های مناسب و اجتناب از پوشیدن کفش های پاشنه بلند که باعث تشدید وضعیت لوردوتیک می شوند.. در این مورد سودمند هستند. کمر دردی که شدت آن افزایش یافته.. و بطور ناگهانی شروع شده است نیاز به مشاوره ارتوپدی دارد. کرامپ های ریتمیک که از پشت شروع می شوند
ممکن است علامتی از زایمان زودرس و نیازمند بررسی بیشتر باشد.
کرامپ پا
تقریبا نیمی از زنان حامله از اسپاسم درد ناک راجعه در ماهیچه های اندام های تحتانی و مخصوصا ساق ها رنج می برند. کرامپ پا شبها شایع بوده و معمولا طی سه ماهه سوم اتفاق می افتد. طرق درمانی و پیشگیری کننده متعددی از جمله استفاده
از کلسیم لاکتات پیشنهاد شده.. اما اطلاعاتی که از تحقیقات کنترل شده بدست آمده, هیچ برتری را در مورد این داروها نسبت
به دارو نما ها نشان نمی دهد. ماساژ دادن و قرار دادن ماهیچه درگیر در حالت کشش باعث بهبود کرامپ می شود
درد لیگامان گرد(round ligament pain)
عمو ما طی سه ماهه دوم اتفاق می افتد و اغلب بصورت درد یک طرفه یا دو طرفه واضح کشاله ران..بیان می شود. درد ممکن است با حرکات ناگهانی یا تغییر وضعیت افزایش یابد. درد لیگامانی شدید گاهی اوقات در وضعیتی که بیمار دست ها و زانو ها
را روی زمین گذارده, سر را به طرف کف اتاق می آورد وباسن را بالا قرار میدهد, بهبود می یابد..
چه باید بکنید؟
این تکنیک ها می تواند به شما برای برطرف کردن ناراحتی و درد کمر کمک کند:
– توجه به حالت قرارگیری بدن: سالمترین حالت قرارگیری بدن که قبل از بارداری می دانستید برای ماه های اول بارداری که هنوز رحم بالاتر از نافتان نرفته است خوب است. شانه ها را به عقب داده، باسن را به سمت پایین فشار دهید و صافِ صاف بایستید.
با پیش رفتن بارداری و بزرگتر شدن رحم، به طور طبیعی شانه هایتان را بیشتر به سمت عقب می دهید تا کمی از وزن رحم که شما را به سمت جلو می کشد را برطرف کنید. همین عمل منجر به فشار آوردن روی کمر خواهد شد. به همین دلیل لازم است که درمورد طرز ایستادن و نشستن خود با پزشکتان مشورت کنید تا بهترین حالت را به شما معرفی کند.
– ایجاد اصلاحاتی موقع نشستن و ایستادن: وقتی می نشینید پاهایتان را کمی بالاتر قرار دهید و به هیچ عنوان چهارزانو ننشینید. در نشستن های طولانی مدت، هر از گاهی وضع نشستنتان را تغییر دهید. اگر لازم است که مدتی سر پا بایستید، یک پا را روی یک پله کوتاه استراحت دهید.
– تنظیم بالش ها موقع خواب: به پهلو بخوابید، درحالتی که یکی یا هر دو زانو را خم کرده باشید. بالشی بین زانوهایتان و یک بالش دیگر هم زیر شکمتان قرار دهید.
– خودداری از بلند کردن اشیاء سنگین و کودکان: وقتی می خواهید شیء را از روز زمین بلند کنید، از کمر خم نشوید. درعوض، با پا روی زمین چمباتمه بزنید، زانوها را خم کرده و روی پاهایتان فشار بیاورید نه کمرتان. از حرکات ناگهانی دست و دراز کردن بیش از اندازه آن بالای سر خودداری کنید.
– لباس مناسب: کفش های پاشنه کوتاه و راحت بپوشید. شلوارهایتان هم باید شلوار مخصوص حاملگی با خطر کمر پایین باشد.
– ماساژ، گرما و سرما: پشتتان را گرم کنید، می توانید از حمام داغ، حوله های داغ، بطری های آب داغ و زا این قبیل استفاده کنید. خیلی از خانم ها هم با گذاشتن یک بسته یخ روی کمرشان از درد راحت می شوند. ماساژ پشت هم می تواند برایتان مفید باشد.
– حفظ تناسب اندام: تا آنجا که پزشک مخصوصتان توصیه می کند، یک برنامه ورزشی می تواند کمرتان را قوی و سالم نگه دارد و درد کمر شما را هم از بین ببرد. خیلی از خانم های باردار از شنا لذت می برند و پزشکان نیز خیلی به این ورزش در دوران بارداری توصیه می کنند. پیاده روی یا ورزش های مخصوص قبل از وضع حمل یا یوگا نیز برای شما مفید است. یک حرکت تمرینی دیگر هم هست که خیلی برای برطرف کردن کمر درد کمک می کند: روی کف دست ها و زانوها خم شوید طوریکه دست ها در خط پشتتان قرار داشته باشند. شکمتان را تو کشیده و تیره پشتتان را به سمت بالا قوس دهید. چند ثانیه این حالت را نگه دارید و بعد آزاد کنید. سه تا پنج مرتبه یک حرکت را تکرار کنید و کم کم تعداد تکرارها را به ۱۰ برسانید.
اگر این تکنیک ها کمردرد شما را بهتر نکرد، حتماً با پزشکتان در این مورد صحبت کنید. پزشکتان احتمالاً رویکردها و تکنیک های دیگری مثل حرکات کششی خاص که بتواند بدون ایجاد مشکل برای نوزاد، درد را تسکین دهد، توصیه خواهد کرد.
درد کمر اگر سخت و تسکین ناپذیر باشد و همراه با علائم دیگر ظاهر شود، می تواند نشانه یک مشکل جدی تر باشد. درد شدید پایین کمر می تواند علامت وضع حمل یا وضع حمل زودرس باشد. به همین دلیل نباید به هیچ عنوان دردهای کمر را نادیده بگیرید.
اضافه وزن دوران حاملگی و بزرگی شکم در این مدت فشار زیادی را به کمر وارد می کند که ممکن است منجر به بروز کمردردهای شدید شود.
به گزارش سرویس بهداشت و درمان ایسنا منطقه علوم پزشکی تهران، کنگره زنان و زایمان آمریکا توصیه های زیر را برای کمک به کاهش درد کمر در دوران بارداری ارائه کرده است:
– کفشی بپوشید که قوس کف پایتان را بخوبی در بربگیرد، پاشنه کوتاهی داشته باشد و کاملا تخت نباشد.
– برای بلند کردن اجسام سنگین از دیگران کمک بگیرید.
– اگر مجبور هستید برای مدت طولانی بایستید یکی از پاهایتان را روی یک جعبه یا هر سطح بلندتری نسبت به زمین قرار دهید.
– اگر تشکتان نرم است یک تخته زیر آن قرار دهید، مراقب باشید و تشک را به تنهایی بلند نکنید.
– روی صندلی هایی بنشینید که تکیه گاهی برای کمرتان داشته باشد یا یک بالش پشت قسمت تحتانی کمرتان قرار دهید.
-اگر موقع خواب به یک طرف دراز می کشید یک بالش در بین زانوهایتان قرار دهید.
– هنگام درد کمر می توانید از کیسه آب گرم یا سرد استفاده کنید.
– از پزشکتان بخواهید ورزش هایی برای تقویت عضلات کمر به شما بیاموزد.
تعدادی از زنان در دوران بارداری دچار کمردرد می شوند که شدت آن می تواند کم باشد و فرد تنها بعد از ایستادن به مدت طولانی احساس ناراحتی کند یا اینکه شدید باشد و نتواند کارهای روزانه خود را انجام دهد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل spine-health ، اگر چه کمردرد می تواند علامتی از درد زایمان باشد ، ولی در کل در اثر تغییراتی که در بدن رخ می دهد، بوجود می آید.
عوامل موثر بر ایجاد کمردرد در دوران بارداری :
– هورمون هایی که در طی بارداری در بدن تولید می شوند، باعث عدم استحکام مفاصل می شوند، در نتیجه با رشد جنین لگن خاصره هم بزرگتر می شود.
– افزایش وزن در حدود ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم در طی بارداری باعث وارد آمدن وزن زیادی دراطراف کمر و شکم می شود.
– افزایش کشش وضعی بدن برای جبران تغییراتی که در مرکز ثقل بدن زن باردار رخ می دهد.
خانم باردار با احساس کمردرد تصور می کند فقط باید استراحت کند و هیچگونه حرکت ورزشی را انجام ندهد،در حالیکه حرکات ورزشی آرام و تحرک باعث کاهش اسپاسم عضلات، بهبود عمل ستون فقرات و کاهش درد می شود. همچنین مقدار انرژی بدن را افزایش می دهد و باعث درد کمتر، زایمان بهتر و بهبود سریع تر بعد از زایمان می شود.
اجزاء تشکیل دهنده یک برنامه ورزشی منظم برای بهبود کمردرد در طی بارداری شامل تمرینات قلبی- عروقی ، تمرینات استحکام دهنده و تمرینات کششی است.
تمرینات قلبی- عروقی :
ورزشی که در مدت زمان مشخص باعث افزایش ضربان قلب شود ، بعنوان تمرین قلبی- عروقی محسوب می شود. پیاده روی ، دوچرخه سواری و شنا برای بیشتر خانم های باردار مناسب هستند و باید ۳ تا ۵ روز در هفته و هر بار به مدت ۲۰ تا ۴۵ دقیقه انجام شوند.
خانم های باردار باید توجه داشته باشند که حتماً با شدت ملایم تا متوسط ورزش کنند و هرگز با ورزش شدید خود را خسته نکنند.
به خاطر داشته باشید که هر نوع ورزشی بهتر از ورزش نکردن است. حتی ۱۰ دقیقه پیاده روی قبل از ناهار مفید است.
تمرینات استحکام دهنده :
تقویت عضلات شکم ، کمر، لگن، باسن و ران باعث پیشگیری و کاهش درد در ناحیه کمر می شود. این حرکات بایستی به آرامی و به طور کنترل شده اجرا شوند. ۳ تا ۱۰ دقیقه این حرکت را نگه دارید ( روی این حرکت مکث کنید ) و بعد استراحت کنید و مجدداً آن را تکرار کنید . باید ۱۰ تا ۳۰ بار این حرکت تکرار شود.
در مرحله ای که به عضلات خود فشار می آورد( در زمان ۱۰-۳ دقیقه ) نفس خود را بیرون بدهید و در مرحله استراحت ، هوا را به داخل ریه هایتان بکشید ( نفس خود را داخل بکشید) .
* برای عضلات شکمی : به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید و کف پاها را روی زمین بگذارید. دست هایتان را زیرپشتتان قرار دهید به طوریکه بین زمین و پشت شما فاصله باشد. سپس کمر خود را به زمین بچسبانید و مجدداً آن را بلند کنید. باسن شما باید در حالت RELAX باشد. این حرکت ورزشی را هنگام دراز کشیدن، ایستادن یا نشستن می توانید انجام دهید.
* برای عضلات پشت و باسن : کف دست ها و زانوهای خود را روی زمین بگذارید، در حالیکه ستون فقرات شما کاملاً راست باشد. حرکت قبلی ( برای عضلات شکمی ) را انجام دهید ، یعنی کمر خود را به آرامی خم و راست کنید . سپس دست راست و پای چپ خود را بلند کنید ، طوریکه در راستای ستون فقرات شما باشند. مدتی در این حالت بمانید. سپس به آرامی دست و پای خود را پائین بیاورید. این بار دست چپ و پای راست خود را بلند کنید و به آرامی پایین بیاورید و به همین ترتیب ادامه دهید. اگر انجام این حرکت برای شما سخت است، می توانید دست و پای خود را بطور جداگانه بالا ببرید ، یعنی فقط دست یا پای خود را بلند کنید ، نه هر دو را با هم.
* برای عضلات شکم ، باسن و ران : پشت به دیوار بایستید . سپس سر، شانه و کمر خود را به دیوار بچسبانید، در حالیکه پاهای شما ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر با دیوار فاصله داشته باشند.
کمر خود را به سمت دیوار فشار دهید و به حالتی که می خواهید بنشینید، به سمت پایین بیایید، طوریکه زانوهای شما زاویه ۹۰ درجه را تشکیل دهند( یعنی کاملاً ننشینید). سپس به آرامی به حالت اول خود برگردید، در حالیکه پشت و باسن شما به دیوار چسبیده باشد.
تمرینات کششی :
این گروه از حرکات ورزشی نیز مانند حرکات قبلی در درمان و پیشگیری از کمردرد دوران بارداری مهم هستند. پس هیچ وقت آنها را فراموش نکنید. برای افزایش انعطاف پذیری کمر، این دسته از حرکات را هر روز بعد از انجام یک سری حرکات ورزشی و در مرحله گرم شدن بدن باید انجام دهید. باید۲۰ تا ۳۰ ثانیه این حرکت را نگه دارید( نه بیشتر) ، سپس استراحت کنید و مجدداً به همین ترتیب سه بار آن را تکرار کنید.
بیشترین عضلاتی که در ایجاد کمردرد موثر هستند، عضلات پشت بدن، سینه ها، پشت ران و گردن است. به همین دلیل ما هم فقط حرکات کششی مخصوص این عضلات را برای شما بیان می کنیم:
* کشش پشت بدن : روی دست ها و زانوهای خود بنشینید. دست هایتان را به سمت جلو بکشید. در صورت لزوم بالش کوچکی زیر شکمتان بگذارید تا از آسیب احتمالی محفوظ باشید. سپس روی زانوهایتان بنشینید و دست ها را بلند کرده و به جلو بکشید تا در ستون فقرات خود احساس کشش کنید.
* کشش عضلات پشت ران : یک صندلی مقابل خود بگذارید و یکی از پاهایتان را روی آن قرار دهید. در حالیکه پشتتان را صاف نگه داشته اید، به جلو خم شوید تا کشیدگی را در عضلات پشت ران احساس کنید. اگر نمی توانید راحت بایستید یا زانوهایتان خم می شود، به جای صندلی از یک وسیله کوتاه تر استفاده کنید.
* کشش عضلات سینه : کاملاً صاف بایستید، طوریکه سر رو به بالا و کمر صاف باشد. دست هایتان را از پشت به هم قفل کنید و بدون اینکه شانه هایتان به سمت جلو خم شوند، بازوهایتان را به سمت عقب بکشید تا کشیدگی را در قسمت جلوی شانه ها و بازوها احساس کنید.
* کشش عضلات گردن : در حالت نشسته یا ایستاده سر را به سمت جلو بیاورید و سپس به یک طرف ( چپ یا راست ) خم کنید. سپس دستی را که سر به آن سمت خم شده است، پشت سرتان ببرید و سرتان را کمی به سمت عقب فشار دهید. سپس به آرامی سرتان را به سمت دیگر برگردانید. این حرکت کمک می کند تا کشش لازم به عضلات گردن وارد شود.
سخن پایانی
با توجه به تغییرات بسیاری که در دوران بارداری در بدن رخ می دهد، کمردرد از مشکلات رایج این دوران است و نرمش بدنی روشی ساده برای بهبود کمردرد است.
به خاطر داشته باشید که همیشه علائم کمردرد خود در دوران بارداری را با پزشک در میان بگذارید تا از بی خطر بودن این حرکات ورزشی اطمینان حاصل کنید و از راهنمایی ها و ممنوعیت های موجود مطلع شوید.
البته بعضی از خانم های باردار ممکن است نیاز به درمان ویژه و جدی تری برای بهبود کمردرد داشته باشند.
امیدوارم توانسته باشم با ارائه این تمرینات ورزشی ، کمک کوچکی برای بهبود کمردرد شما مادران آینده کرده باشم
چگونه کمردرد دوران بارداری را کاهش دهیم؟
بارداری یکی از شایعترین موارد شکایت زنان باردار است. اما متخصصان می گویند؛ راه هایی وجود دارد که می توان با به کارگیری آنها کشیدگی و درد کمر را بهبود داد.
پژوهشگران انجمن بارداری آمریکا توصیه های زیر را برای بهبود کمر درد در دوران بارداری ارائه کرده اند:
1- سعی کنید با توصیه و مشورت پزشک خود ورزش کنید چرا که ورزش کردن، بخش تحتانی کمر و شکم را تقویت کرده و از آن حمایت می کند.
2- برای برداشتن چیزی از روی زمین خم نشوید. ابتدا بنشینید و سپس آن را بردارید.
3- کفش های راحت و مناسب بپوشید و از پوشیدن کفش های پاشنه دار خودداری کنید.
4- روی کمرتان نخوابید. تا جایی که می توانید استراحت کنید و پاهای خود را بالا نگه دارید.
5- سعی کنید از کمربندهای نگهدارنده استفاده کنید.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد گفت: دوران حاملگی منجر به بروز ضایعه کمر درد در زنان می شود.
دکتر سید محمد ابریشم در گفت وگو با خبرنگار "بهداشت و درمان" خبرگزاری دانشجویان ایران – منطقه یزد – با بیان این که بارداری یکی از علل بروز کمردرد های شایع در زنان محسوب می شود، اظهار کرد: در دوران بارداری به لحاظ تغییرات هورمونی که منجر به تغییر برروی کپسول های مفصلی می شود و همچنین افزایش قوس کمری که در فرم بدن ایجاد می شود، ضایعه کمردرد شدت می یابد.
وی بیماری های زمینه ای از قبیل نقص مهره ای یا لغزندگی مهره ها در زمان حاملگی را از عوامل تشدید کننده دردهای کمر در زنان ذکر کرد و افزود: بیمارانی که سابقه جراحی قبلی روی ستون فقرات به خصوص از نوع دیسک کمر دارند نیز ممکن است دچار افزایش دردهای کمر شوند و دلیل آن تغییراتی است که در فضای دیسک و افزایش قوس کمری رخ می دهد.
دکتر ابریشم در مورد افرادی که قبل از دوران حاملگی دارای ضایعه یا بیماری قابل درمان در ناحیه کمر هستند، خاطرنشان کرد: این قبیل بیماران می بایست قبل از دوران بارداری اقدام به درمان کمر درد خود کنند که در گروه اندکی از آنها درمان بیماری نیازمند عمل جراحی است و در گروه دوم که جمعیت بیشتری را شامل می شوند با روش های غیر جراحی درمان انجام می شود. در جمعیت بسیار اندکی نیز بیماری های التهابی یا روماتولوژیک مسبب عارضه است که غالباً توسط متخصصان روماتولوژیست تحت درمان دارویی قرار می گیرند.
وی به تشدید کمردرد در سه ماهه آخر دوران بارداری اشاره کرد و گفت: در مورد عارضه های کمر درد ناشی از حاملگی، استراحت مطلق لزومی ندارد و بیمار می تواند با انجام یکسری ورزش های آیزومتریک یا از طریق فیزیوتراپی تقویت عضلات ناحیه کمر، تحت درمان قرار گیرد.
این متخصص جراحی استخوان و مفاصل یادآور شد: درمان های دارویی معمولاً در مورد کمردردهای شدید تاثیرگذار است، ولی در سایر موارد بهترین روش درمان بیماری، استراحت نسبی فرد تا پایان دوران بارداری و سپس درمان قطعی است.
وی به کمردردهای شایع در حاملگی های دوم و سوم به بعد در زنان اشاره کرد و افزود: بهترین روش برای جلوگیری از کمردرد در این بیماران انجام ورزش و تقویت عضلات جهت کاهش قوس کمری است، که این امر بایستی بلافاصله پس از دردهای کمر پس از زایمان شروع شود و تا یک الی سه ماه ادامه یابد.
دکتر ابریشم یادآور شد: بعضی از بیماری های استخوانی یا تومورها نیز ممکن است در زمان حاملگی تشکیل شوند که بالطبع منجر به درد لگن یا درد کمر خواهند شد و بسته به نوع ضایعه نیاز به درمان دارند.
وی گروه دیگری از بیماران را افرادی با دردهای راجعه ناحیه کمر ذکر کرد و افزود: این نوع درد ها ممکن است به دنبال حاملگی و التهابات یا عفونت های ناحیه رحم، تخمدان ها و لگن اتفاق بیفتد و طبیعتاً با توجه به نوع التهاب داخل لگنی امکان بروز دردهای ناحیه کمر به صورت راجعه وجود دارد که درمان بیماران توسط متخصصان زنان و زایمان انجام می گیرد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد در پایان ضمن تاکید بر مراجعه قبل از حاملگی کلیه بیماران شاکی از درد کمر به متخصص ارتوپد و انجام ورزش های تقویتی ستون فقرات، همچنین توصیه کرد افرادی که دچار چاقی مفرط هستند با گذشت چند ماه پس از زایمان با نظر متخصص زنان و مشاور تغذیه، رژیم های لاغری جهت کاهش وزن و کمر درد دریافت نمایند.
تا70 درصد زنان باردار به کمردرد مبتلا می شوند
یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، عنوان کرد: 55 تا 70 درصد زنان باردار به کمر دردهای دوران بارداری مبتلا می شوند.
دکتر فتانه اکبری متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، در گفت وگو با ایسنا، درباره زمان بروز کمردردهای دوران بارداری گفت: این کمردردها بیشتر در سه ماهه دوم بارداری شایع است؛ اما در مواردی ممکن است از همان سه ماهه اول، کمردردهای بارداری ایجاد شود.
وی در مورد شانس ابتلا به کمردردهای دوران بارداری در افراد مختلف گفت: در افراد دارای سابقه قبلی کمردرد، شانس ابتلا به کمردردهای دوران بارداری بیشتر می شود. بالا بودن سن فرد در زمان بارداری و همچنین تعداد دفعات بارداری نیز در بروز کمردرد نقش موثری دارند.
این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با بیان این که این کمردردها هیچ عوارضی برای جنین ندارند، گفت: ضعیف بودن عضلات و کم و زیاد بودن انحنای ستون فقرات در بروز کمردردهای دوران بارداری موثر است. همچنین با عملکرد صحیح در فعالیت های روزانه به طوری که فشار کمتری به کمر وارد شود و تقویت عضلات، می توان تا حدی از بروز این نوع کمردردها پیشگیری کرد.
وی گفت: کمردردهای مربوط به دوران بارداری ممکن است دو تا سه ماه بعد از بارداری ادامه داشته باشد.
دکتر اکبری در مورد درمان این نوع کمردردها در حین بارداری گفت: انجام ورزش های خاص و تغییر فعالیت روزانه و نیز گاها استفاده از شکم بندهای دوران بارداری و در موارد بسیار شدید در سه ماهه دوم بارداری نیز فیزیوتراپی ملایم می تواند در درمان موثر باشد.
.
14