مقدمه
شورای امنیت (UNSC) یکی از ارگان های سازمان ملل متحد است که وظیفه پاسداری از امنیت و صلح بین المللی را به عهده دارد. بر اساس منشور سازمان ملل متحد، حیطه قدرت شورای امنیت شامل اعزام نیروهای پاسدار صلح، تصویب تحریم های بین المللی، و اعطای اجازه استفاده از نیروی نظامی بر علیه کشورهای متخاصم است. تصمیم های این شورا به صورت قطعنامه های شورای امنیت اعلام می شود.[۱]
شورای امنیت پنج عضو دائم و ده عضو انتخابی دارد. پنج عضو دائم این شورا در تصمیم ها و رای گیری های شورا حق وتو دارند. ریاست شورای امنیت نوبتی است و طول مدت آن یک ماه است.
تاریخچه
از زمان اولین جلسه آن تاکنون، شورا بطور مداوم بکار خود ادامه داده و بصورت گسترده ای در جهان اعتبار کسب کرده و جلساتی در بسیاری از شهرها مانند پاریس و آدیس آبابا داشته است. با وجود این بیشتر جلسات آن در مقر معاونت سازمان ملل متحد تشکیل می شود. اولین جلسات آن در اطراف دریاچه ساکسس در نیویورک برگزار شد، و جلسات بعدی در مقر کنونی آن در شهر نیویورک برگزار می شود.
تغییرات مناسب و رضایت بخش در ترکیب این شورا در سه دوره اتفاق افتاده است. در سال ۱۹۶۵ با اصلاح ماده های ۲۳ و ۲۷ منشور سازمان ملل متحد، اعضای انتخابی شورا از شش کشور به ده کشور افزایش یافتند.در سال ۱۹۷۱ مجمع عمومی برای حذف نمایندگی جمهوری چین رای داد و کرسی آن به جمهوری خلق چین به عنوان نماینده قانونی دولت چین واگذار شد.همچنین، بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در سال ۱۹۹۱، هیچ اصلاحیه ای بر ماده ۲۳ اعمال نشد. بدون هیچ مشاجره و اختلاف قابل توجهی، فدراسیون روسیه کرسی اتحاد شوروی سابق را گرفت.
اعضا
شورای امنیت از ۲۰۰۸ به بعد، با نمایش اعضای دایمی و اعضای کنونی انتخاب شده.
یک عضو شورای امنیت باید همیشه در مقر اصلی شورای امنیت در نیویورک حاضر باشد تا شورای امنیت بتواند در هر موقعی تشکیل جلسه بدهد. این مورد جزو اصول بسیار مهم منشور سازمان ملل متحد است که برای مقابله با ضعف جامعه ملل در گذشته بود چراکه تشکیلات جامعه ملل همیشه قادر به واکنش و پاسخگویی درهمه موارد بحرانی نبود.
نقش رئیس شورای امنیت شامل تنظیم برنامه و الگویی برای تشکیل مداوم جلسات آن و پیش بینی بحرانها است. ریاست شورا بطور چرخشی و به ترتیب الفبای انگلیسی نام کشورهای عضو واگذار می شود.
گروه های عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد به دو نوع تقسیم می شوند: اعضای دائمی و اعضای انتخابی
اعضای دائم و دارای حق وتو
* آمریکا
* بریتانیا
* چین
* روسیه
* فرانسه
اعضای انتخابی
۱۰ عضو انتخابی شورا توسط مجمع عمومی برای یک دوره دوساله (که از ۱ ژانویه آغاز می شود) انتخاب می شوند. هر سال، پنج عضو جدید جایگزین اعضای قدیمی تر می شوند. اعضای کنونی (سال ۲۰۰۸) عبارت اند از:
* آفریقای جنوبی
* اندونزی
* ایتالیا
* بلژیک
* بورکینا فاسو
* پاناما
* کاستاریکا
* کرواسی
* لیبی
* ویتنام
انتخاب دوباره اعضا
The کشورهای G4 (هند، آلمان، ژاپن و برزیل) از درخواست همدیگر برای داشتن کرسی دایم در شورای امنیت حمایت می کنند . بحثهایی در مورد افزایش تعداد اعضای دائمی شورای امنیت وجود دارد. کشورهایی که تقاضاهای زیادی برای کرسی های دائمی شورای امنیت دارند، عبارتند از برزیل، آلمان، هندوستان و ژاپن. در حقیقت ژاپن و آلمان دومین و سومین فراهم کنندگان کمکهای مالی سازمان ملل متحد هستند ، در حالی که برزیل ، بزرگترین کشور آمریکای جنوبی و هند بزرگترین دموکراسی مردمی جهان و دو تا از بزرگترین فراهم کنندگان سرباز برای نیروهای حافظ صلح به رهبری سازمان ملل متحد می باشند. این پروژه مخالفتهایی در بین گروه کشورهایی که متحد قراردادی خوانده می شوند، ایجاد کرده است.
موقعیت کشورهای غیر عضو
یک کشور که عضو سازمان ملل متحد است ولی عضو شورای امنیت نمی باشد، می تواند در تصمیمات شورای امنیت شرکت کند چون که شورا قبول می کند که علائق ومنافع هر کشوری باید محترم شمرده شود. در سالهای اخیر ، شورا این مورد را بطور گشاده ای تفسیر کرده ، و کشورهای بسیاری را قادر ساخته است که در تصمیمات بدون توجه به چگونگی تفسیر آنها از معتبر شمرده شدن علائق ومنافع کشور خود شرکت کنند کشورهای غیر عضو بطور مداوم وطبق برنامه برای بحث و گفتگوها موقعی که آنها توسط شورا به عنوان طرفهای این بحث و گفتگوها ملاحضه می شوند ، دعوت می شوند.
نقش شورای امنیت
بر طبق بخش ششم منشور" بحث و گفتگوهای موقعیت اقیانوس آرام" ممکن است شورای امنیت " هر بحث و گفتگویی یا هر وضعیتی که باعث افت جهانی یا افزایش تنش شود ، را تجزیه و تحلیل کند. شورا می تواند در صورتی که موقعیت صلح جهانی را به مخاطره بیندازد " اعمال و اقدامات مناسب یا متدهای قضاوت خاصی" را توصیه کند. این توصیه ها بر اعضای سازمان ملل متحد جمع بندی نمی شوند.
طبق منشور هفت شورا قدرت زیاد و گسترده ای برای ارزیابی تصمیم های گرفته شده در وضعیتهای "تهدید صلح جهانی ، تخطی از رویه های صلح ، یا اعمال خشونت و زور" در سطح جهانی دارد. در چنین وضعیتهایی ، کار شورا محدود به توصیه و نصیحت نمی شود و می تواند اقدامات جدی مانند ، استفاده از نیروهای مسلح نظامی "برای نگهداری یا بازگرداندن صلح و امنیت جهانی " باشد.این مورد اساس دخالت و اقدام نظامی سازمان ملل متحد در کره در سال 1950 در طی جنگ کره و استفاده از نیروهای چند ملیتی در عراق و کویت در سال 1991 می باشد.تصمیمات متخذه تحت بخش هفتم ، مانند تحریم اقتصادی ، با توافق اعضای سازمان ملل متحد صورت می گیرد.
کالین پاول که در حال گزارش دادن به شورای امنیت سازمان ملل نمونه ای آزمایشگاهی از سیاه زخم را در دست دارد.نقش سازمان ملل متحد در تامین امنیت کلی جهانی براساس منشور سازمان ملل متحد تعریف می شود که به شورای امنیت قدرت اقدام در موارد زیر را می دهد:
* تحقیق و بررسی هر وضعیت تهدید کننده صلح بین المللی،
* توصیه و اقداماتی برای حل و فصل مسالمت آمیز مشاجرات و اختلافها،
* فراخوانی اعضای دیگر برای شرکت ملتهای عضو دیگر در اقدامات اقتصادی مانند محاصره و تحریم دریایی، هوایی ، پستی و ارتباطات رادیویی ، یا اقدامات جدی دیپلماتیک ، و
* در صورت لزوم ، اجراوالزام تصمیمات خود با نیروهای نظامی
سازمان ملل متحد از خیلی از سوء تفاهمات منجر به خشونت و ظلم جهانی که ممکن بود به برخورد گسترده تری منجر شود، جلوگیری کرده است.آن راههایی را برای مذاکره و تفاهم از طریق سرویس های خود به عنوان مرکزی برای بحث و گفتگو ، مذاکره و توافق، همانند گروهها و نهادهای جویای حقیقت تحت سرپرستی سازمان ملل متحد ، میانجی ها و حافظان صلح وآتش بس ارائه کرده است. نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد با استفاده از سربازان و تجهیزات فراهم شده توسط کشورهای عضو ، معمولا بیشتر مواقع برغم بعضی عدم موفقیتها قادر به محدود ساختن یا جلوگیری از برخورده بوده اند. اما باوجود این ثابت شده است ، حل و فصل بعضی برخوردها که بیشتر از توانایی سازمان ملل متحد برای اعمال نفوذ بوده اند. رمز موفقیت تلاشهای حافظان صلح سازمان ملل متحد ، علاقمندی و تمایل طرفهای درگیر در یک برخورد برای مذاکره مسالمت آمیز از طریق اقدامات دیپلماتیک بوده است.شورا می تواند ملتهای کشورها یی را که لایحه قانونی دادگاه جنایات بین المللیرا امضاء نکرده اند برای بازجویی و محاکمه در دادگاه محکوم کرده است زیمبابوهو رهبر آن رابرت مگابهمثالی از این پرونده می باشد که محکومیت او توسط کشورهای استرالیا و نیوزلنددرخواست شده است.
* قطعنامه های شورای امنیت
قطعنامه شورای امنیت علیه ایران
شورای امنیت سازمان ملل شنبه شب قطعنامه تعدیل شده سه کشور اروپایی را تحت فشار آمریکا در حالی که بخش های متعددی از آن با اعمال نفوذ روسیه و چین حذف شده بود، تصویب کرد.
متن کامل این قطعنامه به شرح زیر است:
شورای امنیت:
با یادآوری بیانیه رئیس خود, S/PRST/2006/15 مورخ 29 مارس 2006, و قطعنامه 1696 (2006) مورخ 31 جولای 2006؛
با تاکید مجدد بر تعهدش نسبت به معاهده عدم اشاعه تسلیحات هسته ای و یادآوری حق کشورهای عضو برای توسعه، تحقیق, تولید و بکارگیری انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز و بدون تبعیض طبق مواد 1 و 2 معاهده؛
با تکرار مجدد نگرانی جدی خود درخصوص گزارش های متعدد مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و قطعنامه شورای حکام آژانس در خصوص برنامه هسته ای ایران که توسط مدیرکل آژانس به شورا گزارش شده، از جمله قطعنامه GOV/2006/14؛
با تکرار مجدد نگرانی جدی خود از این که مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش 27 فوریه 2006 (GOV/2006/15) تعدادی از موضوعات باقی مانده و نگرانی هایی را درمورد برنامه هسته ای ایران از جمله موضوعاتی که می توانسته ابعاد هسته ای نظامی داشته باشد فهرست نموده است و این که آژانس نمیتواند نتیجه گیری کند که هیچگونه مواد یا فعالیت ها ی هسته ای اظهارنشده در ایران وجود ندارد؛
با تکرار مجدد نگرانی جدی خود درخصوص گزارش 28 آوریل 2006 مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی (GOV/2006/27) و یافته ها ی آن گزارش, از جمله اینکه با گذشت بیش از 3 سال از تلاش ها ی آژانس برای بدست آوردن شفافیت درخصوص کلیه ابعاد برنامه هسته ای ایران, شکاف ها ی موجود در دانش آژانس موجب نگرانی است و آژانس نمیتواند در تلاش ها ی خود به منظور ارائه تضمین درخصوص فقدان مواد و برنامه ها ی هسته ای اظهار نشده، پیشرفتی صورت دهد؛
با نگرانی جدی خاطرنشان می سازد همانطور که در گزارش ها ی 8 ژوئن 2006 (GOV/2006/38) و 31 آگوست 2006 (GOV/2006/53) و 14 نوامبر 2006 (GOV/2006/64) مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تایید قرار گرفته, ایران تعلیق کامل و پایدار تمامی فعالیت ها ی مرتبط با غنی سازی و بازفرآوری مقرر در قطعنامه 1696 (2006) را برقرار نساخته, همکاری خود با آژانس را طبق پروتکل الحاقی از سرنگرفته, سایر اقدامات درخواست شده توسط شورای حکام آژانس را اتخاذ ننموده و به مفاد قطعنامه 1696 (2006) شورای امنیت پایبند نبوده و اینکه این اقدامات برای ایجاد اعتماد ضروری هستند و به طور جدی از امتناع ایران در اتخاذ این قدم ها ، ابراز تاسف می نماید؛ با تاکید بر اهمیت تلاش ها ی سیاسی و دیپلماتیک برای یافتن راه حلی مذاکره شده که تضمین نماید برنامه هسته ای ایران منحصرا برای مقاصد صلح آمیز است, و با خاطرنشان ساختن اینکه چنین راه حلی به سود عدم اشاعه در نقاط دیگر خواهد بود و با استقبال از تعهد مستمر چین, فرانسه, آلمان, فدراسیون روسیه, انگلستان, آمریکا و نماینده عالی اتحادیه اروپا برای دستیابی به راه حلی بر اساس مذاکره؛
با عزم به اثر بخشیدن به تصمیمات خود از طریق اتخاذ اقدامات مناسب به منظور ترغیب ایران به پایبندی به قطعنامه 1696 (2006) و درخواست های آژانس و همچنین به منظور محدود نمودن ایران در توسعه فناوری ها ی حساس در پشتیبانی از برنامه ها ی هسته ای و موشکی اش تا زمانی که شورای امنیت تشخیص دهد که اهداف این قطعنامه برآورده شده است؛
با نگرانی نسبت به خطرات اشاعه ناشی از برنامه هسته ای ایران، در این چارچوب، با قصور مستمر ایران در برآوردن درخواست ها ی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و پایبندی به مفاد قطعنامه 1696 (2006) شورای امنیت, و با توجه به مسئولیت اولیه شورا طبق منشور ملل متحد برای حفظ صلح و امنیت بین المللی؛
با اقدام ذیل ماده 41 فصل هفتم منشور ملل متحد؛
1) تاکید می کند ایران باید بدون تاخیر بیشتر, اقدامات مقرر شده در قطعنامه GOV/2006/14 شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی را اتخاذ نماید، اقداماتی که برای ایجاد اعتماد نسبت به مقاصد صرفا صلح آمیز برنامه هسته ای خود و برای حل و فصل مسایل باقیمانده ضروری هستند.
2) در این چارچوب تصمیم می گیرد که ایران می بایست بدون تاخیر بیشتر، تمامی فعالیت های هسته ای حساس از نظر اشاعه زیر را تعلیق نماید:
الف) تمامی فعالیت های بازفرآوری و مرتبط با غنی سازی از جمله تحقیق و توسعه، به گونه ای که توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد راستی آزمایی قرار گیرد؛ و
ب) کار کردن بر روی تمامی پروژه های مرتبط با آب سنگین، از جمله ساخت رآکتور تحقیقاتی که با آب سنگین کار می کند، به گونه ای که توسط آژانس مورد راستی آزمایی قرار گیرد.
3) تصمیم می گیرد که کلیه کشورها می بایست اقدامات لازم به منظور ممانعت از عرضه, فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم از سرزمینشان یا بوسیله اتباعشان, یا با استفاده از کشتی ها و هواپیماهای تحت پرچمشان و یا استفاده و بکارگیری در راستای منافع ایران – اعم از اینکه منشاء آن در قلمروشان بوده یا نباشد – نسبت به کلیه اقلام, مواد, تجهیزات, کالاها و فناوری که می تواند به فعالیت های مرتبط با غنی سازی، بازفرآوی یا آب سنگین ایران، یا به توسعه سیستم های پرتاب سلاح هسته ای کمک نماید، از جمله موارد زیر، را به مورد اجرا گذارند:
الف) مواردی که در بخش های B.6, B.5, B.4, B.3, B.2 و B.7 از INFCIRC/254/Rev.8/Part1 در سندS/2006/814 تصریح گردیده؛
ب) مواردی که در بخش های A.1 وB.1 از INFCIRC/254/Rev.8/Part1 در سند S/2006/814 تصریح گردیده، به جز عرضه، فروش و یا انتقال:
(1) تجهیزات اشاره شده در B.1، در صورتی که این تجهیزات مورد استفاده در رآکتورهای آب سبک باشند؛
(2) اورانیوم با غنای پایین مورد اشاره در A.1.2، در صورتی که بخشی از عناصر مونتاژ شده سوخت هسته ای برای رآکتورهای مزبور باشد؛
ج) موارد مصرحه در سند S/2006/815، به جز عرضه، فروش و یا انتقال اقلام مورد اشاره در 19.A.3 از طبقه بندی II ؛
د) در صورت ضرورت، سایر اقلام، مواد، تجهیزات،کالاها و فناوری که به تشخیص شورای امنیت یا کمیته که تحت بند 18 زیر تشکیل می شود (که از این پس کمیته خوانده می شود) می توانند به فعالیت های مرتبط با غنی سازی، یا بازفرآوری، یا آب سنگین، و یا توسعه سیستم های پرتاب سلاح هسته ای کمک نمایند.
4) تصمیم می گیرد کلیه کشورها بایستی اقدامات لازم را به منظور جلوگیری از عرضه، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم از سرزمینشان، یا بوسیله اتباعشان, یا با استفاده از کشتی ها و هواپیماهای تحت پرچمشان و یا استفاده در ایران یا بکارگیری در راستای منافع آن – اعم از اینکه منشاء آن در قلمروشان بوده یا نباشد – نسبت به کلیه اقلام, مواد, تجهیزات, کالاها و فناوری ذیل، به مورد اجرا گذارند:
(الف) مواردی که در بخش INFCIRC/254/Rev.7/Part2 از سند S/2006/814 آمده اند، در صورتی که به تشخیص دولت صادر کننده به فعالیت های مرتبط با غنی سازی، بازفرآوری و یا آب سنگین کمک خواهد کرد؛
(ب) هر یک از اقلام دیگری که در اسناد S/2006/814 و S/2006/815 فهرست بندی نشده اند، در صورتی که کشور صادر کننده تشخیص دهد که اقلام مزبور به فعالیت های مرتبط با غنی سازی، بازفرآوری و یا آب سنگین، و یا توسعه سیستم های پرتاب سلاح هسته ای کمک خواهد کرد؛
(ج) هر نوع از اقلام دیگری که به تشخیص کشور صادر کننده به پیگیری فعالیت های مرتبط با سایر موضوعاتی که آژانس درباره آنها ابراز نگرانی نموده و یا آنها را به عنوان موضوع باقی مانده مشخص کرده است، کمک خواهد کرد.
5)تصمیم می گیرد که تمامی دولت ها، برای عرضه، فروش یا انتقال تمامی اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری های مورد اشاره در اسناد S/2006/814 و S/2006/815 که صادرات آنها به ایران طبق بندهای 3 (ب)، 3 (ج) یا 4 (الف) فوق ممنوع نیست، باید تضمین نمایند که:
(الف) الزامات مربوط به رهنمودهای تصریح شده در اسناد S/2006/814 و S/2006/985 به نحو مقتضی برآورده شده اند؛
(ب) وضعیتی کسب نموده اند یا در وضعیتی هستند که می توانند به شیوه ای موثر حق راستی آزمایی را نسبت به استفاده نهایی و مکان استفاده نهایی از هر نوع اقلام عرضه شده را اعمال نمایند؛
(ج) ظرف مدت 10روز، عرضه، فروش یا انتقال را به کمیته اطلاع دهند؛ و
(د) در رابطه با اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری مندرج در سند S/2006/814 نیز ظرف مدت 10 روز عرضه، فروش یا انتقال آنها را به اطلاع آژانس برسانند.
6) تصمیم می گیرد کلیه کشورها بایستی اقدامات مورد نیاز به منظور جلوگیری از فراهم آوردن هرگونه مشارکت فنی یا آموزشی, کمک مالی, سرمایه گذاری, و واسطه گری یا سایر خدمات و انتقال منابع مالی یا خدمات مرتبط با عرضه، فروش, انتقال، تولید یا استفاده از اقلام, مواد, تجهیزات, کالاها و فناوری ممنوعه تعیین شده در بند 3 و 4 فوق را به مورد اجرا گذارند.
7) تصمیم می گیرد که ایران نباید هیچیک از اقلام مصرحه در سندS/2006/814 وS/2006/815 را صادر نماید و تمامی کشورهای عضو باید تهیه این اقلام از ایران به وسیله اتباعشان، و یا با استفاده از کشتی و یا هواپیمای دارای پرچم شان چه مقصد آنها خاک ایران باشد چه نباشد، را ممنوع نمایند.
8) تصمیم می گیرد که ایران باید دسترسی و همکاری مورد درخواست آژانس را فراهم نماید تا آن را قادر سازد که تعلیق مورد اشاره در بند 2 را راستی آزمایی نماید و تمامی مسائل باقی مانده ای را که در گزارش ها ی آژانس مورد اشاره قرار گرفته اند حل و فصل نماید و از ایران می خواهد تا پروتکل الحاقی را سریعا تصویب نماید.
9) تصمیم می گیرد که اقدامات مقرر شده در بند 3 و4 و 6 فوق در جایی که کمیته از قبل و مورد به مورد تشخیص دهد که چنین عرضه، فروش، انتقال و ارائه این قبیل اقلام یا کمک ها بطور روشن (قطعی) به توسعه فناوری های مرتبط با فعالیتهای حساس هسته ای و گسترش سیستمهای انتقال سلاحهای هسته ای ایران کمکی نخواهد کرد، اعمال نخواهد شد؛ از جمله در جایی که چنین اقلام یا کمکهایی در رابطه با مواد غذایی، کشاورزی، پزشکی یا سایر اهداف بشردوستانه باشد، مشروط به آنکه:
(الف): قراردادهای تحویل چنان اقلام یا کمکهایی در برگیرنده تضمینهای مناسب در خصوص مصرف کننده نهایی باشد؛
(ب): ایران متعهد شده باشد که چنان اقلامی را در جهت اشاعه فعالیتهای حساس هسته ای یا برای گسترش سیستمهای انتقال سلاحهای هسته ای به کار نبرد.
10) از تمامی کشورها می خواهد که نسبت به ورود به یا عبور از خاکشان توسط افرادی که در فعالیتهای هسته ای حساس به اشاعه و یا توسعه سیستمهای پرتاب سلاح هسته ای ایران دخیل هستند، مستقیماٌ با آن ارتباط دارند و یا از آن حمایت می کنند، مراقبت جدی داشته باشند، و در این رابطه تصمیم می گیرد که تمامی کشورها باید ورود افراد مورد اشاره در پیوست این قطعنامه (از این پسپیوست خوانده می شود) و دیگر افرادی که به تشخیص شورای امنیت یا کمیته در فعالیتهای هسته ای حساس به اشاعه و یا توسعه سیستمهای پرتاب سلاح هسته ای ایران دخیل هستند، یا مستقیماٌ با آن ارتباط دارند و یا از آن حمایت می کنند، از جمله از طریق مشارکت در خرید اقلام، کالاها، تجهیزات، مواد و فناوری ممنوعه اشاره شده در و یا تحت تدابیر بندهای 3 و 4 فوق به جز مواردی که چنین سفری برای فعالیتهای مستقیماٌ مرتبط با اقلام برشمرده شده در بندهای فرعی 3(ب)(1) و (2) فوق باشد، به خاکشان و یا عبور آنها از خاکشان را به کمیته اطلاع دهند؛
11) تاکید می کند که محتویات بند فوق هیچ کشوری را ملزم به جلوگیری از ورود اتباعش به خاک خود نمیکند، و تمامی کشورها باید، در اجرای بند فوق ملاحظات بشردوستانه و ضرورت تحقق اهداف این قطعنامه از جمله هرجاکه مربوط به ماده 15 اساسنامه آژانس باشد، را مد نظر قرار دهند؛
12) تصمیم می گیرد که تمامی دولتها کلیه اعتبارات، دارایی های مالی و سایر منابع اقتصادی که در تاریخ پذیرش این قطعنامه و یا هر زمان دیگری پس از آن در قلمروشان قرار دارد و متعلق به یا در کنترل اشخاص یا نهادهایی هستند که در ضمیمه قطعنامه مشخص شده اند، یا دیگر اشخاص و نهادهایی که شورای امنیت یا کمیته تشخیص دهد که در فعالیتهای حساس ایران در زمینه اشاعه هسته ای یا گسترش سیستمهای انتقال سلاحهای هسته ای ایران مشارکت دارند یا مستقیما مرتبط هستند یا به این برنامه ها حمایت می رسانند، یا تمامی اشخاص یا نهادهایی که از طرف آنان و یا با هدایت آنان، یا به وسیله نهادهای متعلق به آنان یا در کنترل آنان، از جمله از طریق راههای غیرقانونی، عمل می کنند مسدود خواهند نمود، و در صورتیکه و در زمانیکه شورای امنیت یا کمیته نام آنها را از پیوست حذف نماید، تدابیر این بند در رابطه با این افراد یا نهادها دیگر اجرا نخواهد شد، و نیز تصمیم می گیرد که تمام دولتها باید اطمینان حاصل کنند که از هر گونه اعتبارات، دارایی های مالی، یا منابع اقتصادی که توسط اتباعشان یا اشخاص یا نهادهای در قلمروشان در اختیار اشخاص و نهادهای فوق الذکر قرار گیرد ممانعت خواهد شد.
13) تصمیم می گیرد که اقدامات مقرر شده در بند 12 فوق در مورد آن دسته از اعتبارات، دارایی ها و منابع اقتصادی که دولتهای مربوطه به نحو ذیل تشخیص دهند، اعمال نخواهد گردید:
(الف) برای انجام مخارج اساسی ضروری باشد، از قبیل پرداختها برای اقلام غذایی، اجاره بها، رهن ها، داروها و امور پزشکی، مالیاتها، حق بیمه ها و هزینه ها ی خدمات عمومی یا منحصرا برای پرداخت معقول دستمزد امور تخصصی و حرفه ای و هزینه ها ی مرتبط با مسائل حقوقی و قضایی که طبق قوانین ملی کشورها به نگهداری اعتبارات، دارایی ها و منابع اقتصادی توقیف شده، تعلق می گیرد، پس از اطلاع رسانی دولت ذیربط به کمیته مبنی بر قصد خود در صدور اجازه دسترسی، هرجا مقتضی باشد، به این دارایی ها، اعتبارات و سایر منابع اقتصادی به شرط آنکه ظرف 5 روز کاری با پاسخ منفی کمیته روبرو نگردد؛
(ب) برای انجام مخارج فوق العاده ضروری باشد، مشروط بر آنکه این تصمیم توسط دولت مربوطه به کمیته اطلاع داده شده و به تصویب کمیته برسد؛
(ج) موضوع یک دادرسی قضایی یا حق وثیقه باشد که در آن، برداشت از اعتبارات، اموال، دارایی ها و منابع اقتصادی مزبور ممکن است مورد دادرسی یا توثیق قرار گرفته باشد، مشروط بر آنکه تاریخ دادرسی مقدم بر تاریخ پذیرش این قطعنامه بوده باشد و نیز برداشت از آنها در جهت منافع اشخاص یا نهادهایی که در بند 10 و بند 12 فوق مورد اشاره قرار گرفته اند نباشد و نیز توسط دولت ذیربط به اطلاع کمیته رسیده باشد.
(د) برای فعالیت هایی که مستقیما با اقلام مورد اشاره در بندهای فرعی 3 (ب) (1) و (2) فوق مرتبط هستند لازم باشند و توسط دولت های ذیربط به اطلاع کمیته رسیده باشند؛
14) تصمیم می گیرد که دولتها می توانند اجازه دهند، بهره یا سایر عواید متعلقه یا پرداختهایی در اثر قراردادها، توافقنامه ها یا تعهدات مالی که از نظر زمانی قبل از تاریخی ایجاد شده باشند که دارایی های توقیف شده طبق بند 12 بالا، موضوع این قطعنامه واقع شده اند، به حسابهای مزبور اضافه شود مشروط بر آنکه تمام این نوع عواید و سودها نیز موضوع مفاد این قطعنامه قرار گرفته و مسدود بمانند.
15) تصمیم می گیرد که مفاد بند 12 بالا مانع از آن نخواهد شد که فرد یا نهادی که در بند مزبور مشخص شده است به موجب قراردادی که قبل از درج نام فرد یا نهاد مورد نظر در فهرست منعقد شده است؛ پرداختی انجام دهد مشروط بر آنکه دولتهای ذیربط تشخیص دهند که:
(الف) قرارداد مزبور با هیچ یک از اقلام ممنوعه، مواد، تجهیزات، کالاها، فناوریها، کمکها، آموزش، کمکهای مالی، سرمایه گذاری، واسطه گری یا خدماتی که در بند ها ی 3 و 4 و 6 فوق بدانها اشاره شده است، مرتبط نباشد؛
(ب) پرداخت مزبور مستقیم یا غیرمستقیم به شخص یا نهادی که در بند 12 مشخص شده است نبوده باشد؛
و بعد از اعلام کشورهای مربوطه به کمیته از قصد خود، در صورت اقتضاء، برای رفع توقیف سرمایه ها ، دیگر داراییهای مالی، یامنابع اقتصادی برای این هدف، 10روز کاری قبل از صدور چنین مجوزی؛
16) تصمیم می گیرد همکاری های فنی که توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی و یا تحت اشراف این سازمان با ایران صورت می گیرد باید صرفا برای امور غذایی، کشاورزی، پزشکی، ایمنی و یا دیگر اهداف بشردوستانه و یا در صورتی که برای پروژه های مستقیما مرتبط با اقلام مورد اشاره در بندهای فرعی 3 (ب) (1) و (2) فوق مرتبط هستند لازم باشد، ولی هیچیک از این همکاریهای فنی نباید به فعالیتهای هسته ای حساس از نظر اشاعه که در بند 2 فوق تشریح شده است، مرتبط باشد؛
17) از تمامی دولت ها می خواهد تا هوشیاری به خرج دهند و از تدریس یا آموزش تخصصی اتباع ایرانی، در قلمروشان یا توسط اتباعشان، در مورد رشته ها یی که به فعالیت های هسته ای حساس به اشاعه ایران و توسعه سیستم های پرتاب سلاح هسته ای ایران کمک می کند جلوگیری به عمل آورند.
18) تصمیم می گیرد تا بر طبق ماده 28 آیین کار موقتی خود، کمیته ای را تشکیل دهد که در آن هر 15 عضو شورای امنیت حضور خواهند داشت و وظایف ذیل را به عهده بگیرد:
(الف) تلاش جهت دریافت اطلاعات در رابطه با اقدامات اتخاذ شده تمامی کشورها خصوصا کشورهای منطقه و کشورهایی تولید کننده اقلام، مواد تجهیزات، کالاها و فناوری مورد اشاره در بند 3 و 4 فوق، برای اجرای موثر اقدامات مقرر شده در بند ها ی 3، 4، 5، 6،7، 8، 10 و 12 این قطعنامه و نیز دریافت هر گونه اطلاعات بیشتری که کمیته در این زمینه مفید تشخیص دهد؛
(ب) تلاش جهت دریافت اطلاعات از دبیرخانه آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص اقدامات اتخاذ شده توسط آژانس برای اجرای موثر اقدامات مقرره در بند16 این قطعنامه و دریافت هر گونه اطلاعات بیشتری که کمیته در این زمینه مفید تشخیص دهد؛
(ج) بررسی و اتخاذ اقدامات مقتضی در خصوص اطلاعات مربوط به نقض ها ی احتمالی اقدامات مقرر شده در بند ها ی 3، 4، 5، 6،7، 8، 10 و12 این قطعنامه؛
(د) بررسی و تصمیم گیری در خصوص درخواست ها ی مربوط به معافیت های مقرر در بندهای 9، 13 و 15 فوق؛
(ه) در صورت ضرورت، تعیین موارد بیشتری از اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری که برای اهداف بند 3 فوق در نظر گرفته شوند؛
(و) در صورت ضرورت، تعیین سایر افراد و نهادهایی که موضوع اقدامات مقرر در بندهای 8 و 10 فوق قرار گیرند؛
(ز) ترویج و انتشار اصول راهنمای لازم بمنظور تسهیل اجرای اقدامات مقرر شده در این قطعنامه که در آنها از جمله از دولتها خواسته شود تا، هر جا امکان دارد، اطلاعاتی در خصوص اینکه چرا فرد و/ یا نهادهای مشمول معیارهای مقرر شده در بندهای10 و12 گردیده و همچنین هر گونه اطلاعات شناسایی کننده مرتبط را ارائه دهند؛
(ح) ارائه گزارش به شورای امنیت در خصوص کار کمیته و در خصوص اجرای این قطعنامه، حداقل هر 90روز یکبار، همراه با نقطه نظرات و توصیه ها، بویژه در مورد راه ها ی تقویت کارآمدی اقدامات مقرر در بندهای 3، 4، 5، 6،7، 8، 10 و 12 فوق؛
19) تصمیم می گیرد که تمام کشورها باید ظرف مدت 60 روز از تاریخ پذیرش این قطعنامه در خصوص گامهایی که به منظور اجرای موثر بندهای 3، 4، 5، 6،7، 8، 10 و 12 و 17 فوق برداشته اند به کمیته گزارش نمایند؛
20) معتقد است تعلیق مقرر در بند 2 فوق و نیز پایبندی کامل و راستی آزمایی شده ایران نسبت به درخواستهای شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به یک راه حل دیپلماتیک و مذاکره شده که تضمین نماید برنامه هسته ای ایران منحصرا برای مقاصد صلح آمیز است کمک می کند، و اراده جامعه بین المللی برای کارکردن به نحوی مثبت در جهت چنین راه حلی را مورد تاکید قرار می دهد، و ایران را تشویق می کند، مطابق با مفاد فوق، با جامعه بین المللی و با آژانس مجددا تعامل نماید، و تاکید می کند که چنین تعاملی برای ایران مفید خواهد بود؛
21) از تعهد چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و آمریکا با حمایت نماینده عالی اتحادیه اروپا به یافتن راه حل مبتنی بر مذاکره برای این موضوع استقبال می کند و ایران را تشویق می کند بمنظور (حصول به) ترتیباتی جامع و بلندمدت که توسعه روابط و همکاری با ایران بر مبنای احترام متقابل و ایجاد اعتماد بین المللی نسبت به ماهیت منحصرا صلح آمیز برنامه هسته ای ایران را میسر سازد، با پیشنهادهای ژوئن 2006 آنان (s/2006/521) که در قطعنامه 1696 (2006) شورای امنیت نیز تایید گردید، وارد تعامل شود؛
22) عزم خود را برای تقویت اقتدار آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تاکید مجدد قرار می دهد، قویا از نقش شورای حکام آژانس حمایت می کند، از مدیرکل و دبیرخانه آژانس بخاطر تلاشهای حرفه ای و بی طرفانه آنها برای حل و فصل تمامی مسائل باقی مانده در ایران در چارچوب آژانس تقدیر و آنها را تشویق می کند، و بر ضرورت ادامه کار آژانس برای روشن ساختن تمامی مسائل باقی مانده مربوط به برنامه هسته ای ایران تاکید می کند؛
23) از مدیرکل آژانس درخواست می کند ظرف مدت 60 روز گزارشی در مورد اینکه آیا ایران تعلیق کامل و پایدار تمامی فعالیتهای مندرج در این قطعنامه را برقرار ساخته است یا خیر، و همچنین در مورد پایبندی ایران نسبت به کلیه اقدامات مقرر شده توسط شورای حکام آژانس و دیگر مفاد این قطعنامه به شورای حکام آژانس و به موازات آن به شورای امنیت جهت بررسی ارائه دهد؛
24) تاکید می کند که شورا اقدامات ایران را در پرتوی گزارشی که به موجب بند23 فوق بدان ارجاع خواهد شد و گزارش مزبور باید ظرف 60 روز ارائه شود، باید مورد بازنگری قرار دهد و تاکید می کند که:
(الف) در صورتی که ایران کلیه فعالیت ها ی مورد اشاره در مرتبط با غنی سازی و بازفرآوری از جمله تحقیق و توسعه را به گونه ای که توسط آژانس مورد راستی آزمایی قرار گیرد مورد تعلیق قرار دهد، باید اجرای این اقدامات را به حالت تعلیق درآورد و باید اجازه دهد که مذاکرات آغاز شود؛
(ب) به محض تبعیت کامل ایران از تعهدات خود ناشی از قطعنامه های مربوطه شورای امنیت و اجرای الزامات شورای حکام آژانس، به گونه ای که شورای حکام آن را تایید نماید، تمام تدابیری که در بندهای 3، 4، 5، 6، 7، 10 و 12 این قطعنامه آمده است را باید خاتمه دهد؛
(ج) در صورتی که گزارش مورد اشاره در بند 23 فوق نشان دهد که ایران به این قطعنامه پایبند نبوده، تدابیر مقتضی بیشتری بر اساس ماده 41 از فصل 7 منشور سازمان ملل به منظور ترغیب ایران به پایبندی به این قطعنامه و تعهدات خود در قبال آژانس اتخاذ نماید و تاکید می کند در صورتی که تدابیر اضافی فوق نیاز شود، تصمیمات اضافی لازم خواهد بود؛
25) تصمیم می گیرد این موضوع را همچنان در دستور کار خود نگاه دارد.
قطعنامه های مهم سازمان ملل
* قطعنامه ۸۵ در مورد کمک به جمهوری کره برای دفاع در برابر حمله مسلحانه
* قطعنامه ۱۸۱ موسوم به "طرح تقسیم". در مورد تقسیم سرزمین فلسطین میان فلسطینیان و مهاجران یهودی.
* قطعنامه ۲۴۲ در مورد عقب نشینی اسرائیل از سرزمین های اشغالی در جریان جنگ یوم کیپور
* قطعنامه ۳۳۸ در مورد آتش بس در جنگ یوم کیپور و اجرای قطعنامه ۲۴۲
* قطعنامه ۴۲۵ در مورد حضور نیروهای یونیفل در لبنان
* قطعنامه ۴۴۶ در مورد ساخت و سازهای اسرائیل در مناطق اشغالی در جنگ شش روزه
* قطعنامه ۴۷۸ در مورد وضعیت اداره شهر بیت المقدس (اورشلیم)
* قطعنامه ۵۹۸ در مورد جنگ ایران و عراق
* قطعنامه ۶۶۰ در مورد حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰
* قطعنامه ۶۷۸ در مورد اجازه به اعضا در استفاده از امکانات لازم برای اجرای قطعنامه ۶۶۰
* قطعنامه ۶۸۷ در مورد الزام رژیم بعث عراق برای انهدام بی قید و شرط سلاح های شیمیایی، بیولوژیک و موشک های بالستیک با بُرد بیش از ۱۵۰ کیلومتر
* قطعنامه ۷۹۴ در مورد حضور صلحبانان سازمان ملل متحد (UNITAF) در سومالی
* قطعنامه ۹۷۸ در مورد تشکیل دادگاه بین المللی جنایی در مورد روآندا
* قطعنامه ۹۹۵ در مورد تشکیل دادگاه بین المللی جنایی در مورد روآندا
* قطعنامه ۱۱۶۵ در مورد تشکیل دادگاه بین المللی جنایی در مورد روآندا
* قطعنامه ۱۳۳۷ در مورد پیمان ضدتروریسم
* قطعنامه ۱۳۸۶ تاسیس نیروهای بین المللی در جهت کمک به صلح در افغانستان
* قطعنامه ۱۴۲۲ در مورد دادگاه بین المللی جنایی
* قطعنامه ۱۴۴۱ در مورد وجود سلاح های کشتار جمعی و موشک های میان برد و دور برد رژیم بعث عراق
* قطعنامه ۱۵۴۶ در مورد روند دولت سازی و دموکراسی در عراق
* قطعنامه ۱۵۵۹ در مورد عقب نشینی ارتش سوریه از لبنان و خلع سلاح حزب الله
* قطعنامه ۱۵۶۴ در مورد ناآرامی های دارفور در سودان
* قطعنامه ۱۵۶۶ در مورد پیمان ضدتروریسم
* قطعنامه ۱۷۰۱ در مورد صلح بین لبنان و اسرائیل
* قطعنامه ۱۷۱۸ در مورد آزمایش هسته ای کره شمالی
* قطعنامه ۱۷۳۷ در مورد برنامه هسته ای ایران
* قطعنامه ۱۷۴۷ در مورد برنامه هسته ای ایران
* قطعنامه ۱۸۰۳ در مورد برنامه هسته ای ایران
شورای امنیت پلیس جهان است
عمادالدین باقی را حکومت جمهوری اسلامی از مسافرت بازداشت و امید معماریان را دولت آمریکا. باقی هنوز در ایران بود و می خواست به خارج برود و داستانش آشناست، معماریان اما تا فرانکفورت هم رفته بود و در فرودگاه آنجا از سفرش به آمریکا جلوگیری شده است. نام او را در لیستی یافته اند که دولت آمریکا برای جلوگیری از رفت و آمد تروریست ها به آمریکا تهیه کرده است. او به کشور بازگشته و هم اکنون در زندان است. امید معماریان در لیست تروریست ها؟ تروریسم چیست که امید را هم در بر می گیرد؟ امید روزنامه نگار و کوشنده سازمان های مدنی که حتی آماده بود برای خدمت به همشهریانش به شورای شهر تهران نیز برود.
تروریسم کشتن انسان های بی گناه برای رسیدن به آماج های سیاسی است. نه تنها فرد یا گروهی از تروریست ها، بلکه برخی از دولت ها هم چنین می کنند. خودکامه ها برای حفظ قدرت و یا سرکوب مخالفین آدم می کشند. تروریسم جنگی هم وجود دارد که در آن شهروندان غیرنظامی که در جنگ شرکت ندارند کشته می شوند تا دشمن وادار به تسلیم شود. نمونه تاریخی آن انداختن بمب اتمی بر هیروشما و ناکازاکی در جنگ جهانی دوم است. 11 سپتامبر نیویورک تنها چهره دیگری از آن بود و باعث کشف دوباره تروریسم شد، گویی آنچه که در فلسطین می گذشت یارای آن نبود که دیده ها را بگشاید، و یا در باسک اسپانیا یا ایرلند شمالی. آتش انتقامجویی دستگاه فرمانروایی جرج بوش زبانه کشید، و قدرت و عملگرایی صفبندی های سیاسی را به هم ریخت. با سرعتی کم مانند روسیه و آمریکا دست در دست هم گذاشتند، رفتار با دولت های اتمی پاکستان و هند دگرگونه شد. به دولت های فاسد آسیای مرکزی خوش آمد گفته شد، چین نیز به آن ها پیوست.
راست این است که با نام بن لادن گونه ای دیگر از تروریسم نیز چهره نموده است که بدون شناخت آن درک و فهم آنچه که می گذرد، دشوار خواهد بود. در گزارش ها از آموزش هفتادهزار جنگنده بن لادنی از پنجاه کشور خبر داده شده است که در اردوگاه ها آموزش تروریستی دیده اند. القاعده از تجارت مواد مخدر و اسلحه نیز برای تامین هزینه هایش سود می برد. پیوند های مالی و بازرگانی خانواده بن لادن در آمریکا دیگر شناخته شده است. خانواده سلطنتی عربستان هنوز هم سرچشمه سرشار پول و پشتیبانی های لازم برای آنهاست. این گونه تروریسم دیگر ویژگی جهانی یافته و بر بستر ویژگی های ساختاری جهان مدرن به زندگی و بازپروری خویش می پردازد.
رد پای امید جوان ما را هم بایستی در چنین جاهایی گرفته باشند و نامش به آن لیست رفته باشد، یعنی باور بکنیم؟ در میان ما ایرانی ها واژه تروریسم سال های سیاه دهه شصت خورشیدی و کشتارهای خیابانی را نیز به یاد می آورد، و یا کشتارهای درون زندان ها را در سال های کودکی امید، و نیز فاجعه رستوران میکونوس در برلین را که شهروندان ایرانی را فرستادگان دستگاه امنیتی دولتشان به خون نشاندند. شاید هم گناه امید مانند هزاران جوان ایرانی جستجوی پاسخی برای چگونگی فهم ترورهای آن سالها بوده باشد. به چیزهای مشترک در باقی و معماریان نیز بایستی اندیشید که مهمترینش ایرانی بودن آن هاست و محکوم بودن به همزیستی با حکومتی که اقدام های تروریستی دولتی داخلی را خود دولتش افشا کرد، و سیاست خارجی هم همواره ادامه سیاست داخلی بوده و هست، گیرم به گونه ای دیگر. بر من مسلم است که تصمیم گیرندگان کشورم امروزه بیش از هر وقت دیگری به پشتیبانی نیاز دارند، چه پشتیبانی از این مهمتر که یک بار دیگر واقعیت های انکارناپذیری را که خود پدید آورده اند پیش چشمانشان بگشاییم، تا بر پایه واقعیت ها به تصمیم بنشینند. نام حکومت ایران در لیست شرارت است و دولت ایران در درون و برون مرزها به ترور و پشتیبانی از تروریسم متهم بوده است، که هم در درون و هم بیرون چیزهایی هم به اثبات رسیده است. نام دولت متبوع امید و عماد در لیست است و کس را گمان تروریست بودن آنها نیست.
اما 11 سپتامبر جهان را دگرگون نکرد. جهان با فروپاشی اتحاد شوروی و انحلال پیمان ورشو دیگرگون شده بود و اگر چه جرج بوش پدر در همان سال 1990 از نظم نوین جهانی سخن گفت، اما جهانیان هنوز به زمان نیاز داشتند تا دگرگونی های بنیادی را دریابند. حمله تروریستی 11 سپتامبر بر مرکز تجارت جهانی و پنتاگون بر همگان آشکار ساخت که براستی نظم نوینی پدید آمده است، و باز، گویی هنوز ما هستیم که بایستی با تاوان سنگین تری باور کینم آنچه را که دیگران دریافته اند.
رویارویی دشمنانه دو قطبی جهان برچیده شد، اما ایالات متحده آمریکا و پیمان آتلانتیک شمالی برجا ماند. ناتو و جایگاه آن در نظم نوین را هنوز آینده باید نشان بدهد، دولت آمریکا اما جنگ افغانستان و عراق را در فراسوی ساختارهای آن پیش برد. هژمونی آمریکا با ائتلاف ضدتروریستی بی خدشه تکمیل شد. شورای امنیت سازمان ملل و مجمع عمومی آن یکپارچه از تصمیمی پشتیبانی کردند که به آمریکا اختیار می داد علیه تروریست ها و دولت های پشتیبان تروریست ها حتی با کاربرد قوای نظامی اقدام کند. دولت جمهوری اسلامی، دولتی که عماد و امید تابعیت آن را دارند، سال هاست در لیست پشتیبانان تروریست هاست. دولتی که آشکارا، هم در سیاست و هم در دیپلماسی، سودای نابودی یک کشور عضو سازمان ملل را دنبال می کند، و در دادگاه عبدالله نوری چگونگی برخورد دولت ما با این سودا از چالش های اصلی بود، این را نیز بهتر است فراموش نکنیم. و شورای امنیت همین امروز هم، در جهانی دگرگونه شده که نظم نوینش را به همگان می باوراند، به نوعی پلیس جهانی است، اگرچه نه آنی است که شایسته است که باشد و خود نیروی پلیس و نظامی مستقل ندارد، ولی وظیفه حفظ امنیت جهان و یک یک کشورها را به دوش می کشد.
هنوز هم مانند گذشته حفظ صلح جهانی، جستجوی عدالت اجتماعی و حفظ محیط زیست اولویت های سیاست جهانی است. اما جنگ با تولید سلاح آغاز می شود و سلاح عصر اتم نیز بمب اتمی است، و با بمب اتمی نمی توان با آن پند دیرین رفتار کرد که می گوید اگر صلح می خواهی خود را برای جنگ آماده کن. بشریت در تولید اسلحه اتمی به جایی رسیده است که همه مرزهای توان اخلاقی تاریخی انسان را درنوردیده و به قدرت نابودی کره خاکی ما دست یافته است. حتی در نظم نوین پدید آمده هم، که هنوز می توان در باره ویژگی های آن به گفتگو نشست، جلوگیری از نابودی بشریت یک عنصر اصلی سیاست جهانی است، و برای آن بایستی رقابت ویرانگر کهن کشورهای در جستجوی قدرت مهار شده و نظمی بین المللی برای حفظ صلح و گسترش عدالت اجتماعی وجود داشته باشد. همه آنهایی که به گونه ای وظیفه ای دینی برای خود تعیین می کنند، چگونه می توانند بر امکان نابودی بشریت چشم بپوشند و خواهان رستگاری باشند! و آیا مسلسل در دست های امامان جمعه آنچنان وجدانشان را به خواب برده است که دیگر برای خود هیچ وظیفه ای اخلاقی در برابر بود و نبود بشریت نمی یابند!
سال ها چنین دیده می شد که دولت آمریکا سازمان ملل را فراموش کرده است، و حتی از پرداخت حق عضویت نیز سر باز می زد. با 11 سپتامبر اما واقعیت عریان نظم نو چهره نمود و نشان داد که در دنیای امروز، با ویژگی جهانی شده گسترش یابنده آن، وظیفه های سیاست بین المللی تنها با سازمان ها و سازوکارهای فراملی به انجام خواهد رسید. دولت آمریکا هم آن را دریافت. مبارزه با تروریسم با تصمیم شورای امنیت و پشتیبانی یکپارچه همه عضوهای آن آغاز شد. دولت آمریکا نه تنها به پرداخت قرض ها پرداخت، بلکه از شورای امنیت اختیار گرفت که برعلیه تروریست ها و دولت های پشتیبان آنها به اقدام نظامی نیز دست یازد.
اما هستند کسانی که سازمان ملل را به پرسش می گیرند و به جایگاه شورای امنیت آن بی اعتنایی نشان می دهند. سخن از بن لادن نیست که هنوز صدای او در گوش هاست که پس از آغاز جنگ افغانستان از کافرانی سخن می گفت که قانون های بین المللی را بر قانون خدا رجحان داده اند، و آنهایی را که با کمک سازمان ملل در حل مساله ها می کوشند خائن به خدا و پیامبر و مومنان دانسته و سازمان ملل را افزار جنایت کاران می نامید. سخن از ایرانیانی است که بازگشت آمریکا به سازمان ملل را بدرستی درک نمی کنند، و هژمونی سنگین دولت آمریکا دیده هایشان را به سویی نادرست می کشاند که اگر در سیاست عملی و روزمره جاری شود فاجعه به بار خواهد آورد. از فروش اسلحه بوسیله عضوهای قدرتمند شورای امنیت می توان سخن گفت، از نادیده گرفته شدن خشن حقوق بشر در چین و روسیه سخن ها بسیار است. اینها واقعیت های انکارناپذیر هستند. و شاید در سخن دیگرانی هم که با دیدن پیشبرد برخی سیاست ها، از مسیرهایی مانند گروه کشورهای صنعتی بزرگ، به نتیجه هایی می رسند که شورای امنیت وزنه آنچنانی نمی یابد، رگه هایی از واقعیت های امروز و آینده یافت شود. اما برای سیاست عملی که بحران هسته ای کشور ما را به آستانه شورای امنیت کشانده است، تنها یک پرسش مهم است: آیا جایگزینی برای شورای امنیت سازمان ملل برای حفظ صلح جهانی هست؟ اگرچه هنوز بسیاری از کشورها به آزادی و دموکراسی و حقوق بشر بی اعتنایی می کنند، اما همه آنها بایستی خود را در برابر سازمان ملل مسوول بدانند. در ایران ما نه تنها همه توان سیاسی و دیپلماتیک تصمیم گیرندگان و کارگزاران بایستی در خدمت حل مساله در بیرون شورای امنیت به کار رود، بلکه وقت آنست که خردمندان بر نبودن جایگزین برای شورای امنیت سازمان ملل در سخن و تبلیغ سیاسی نیز تاکید کنند و در جستجوی جایگاهی شایسته برای کشور در سازمان های بین المللی باشند. و نیز برای همیشه به یاد داشته باشند که مسوولیت پیگیری آنچه در فرودگاه فرانکفورت بر امید، شهروند ایران، رفت با آنهاست. با به بند کشدنش نمی توان از مسوولیت فرار کرد، و امید یکی از هزاران است و نه یکی. و ایران شاید تنها کشور در منطقه ما باشد که آنگاه که سخن از تروریسم در بیرون مرزهایش می رود، انگشت اشاره به سوی حکومتش نشانه می رود و نه شهروندان دولتش.
شورای امنیت سازمان ملل متحد
وظایف کلی شورای امنیت
بر اساس منشور سازمان ملل، وظیفه اصلی شورای امنیت یا Security Council، حفظ و نگهداری صلح و امنیت جهانی است.
این شورا به گونه ای برنامه ریزی شده است که بی وقفه برقرار باشد و به همین منظور، همواره یک نماینده از هر کشور عضو باید در سازمان حضور داشته باشد.
در روز 31 ژانویه سال 1992، برای اولین بار، جلسه این شورا با حضور عالی رتبه ترین اعضای شورا در ساختمان اصلی سازمان، تشکیل شد. در این جلسه، روسای جمهور، سران و فرمانداران 13 کشور از 15 کشور عضو – که بصورت دوره ای انتخاب می شوند – حضور یافتند و نماینده دو کشور دیگر نیز وزرای امور خارجه بودند.
شورا میتواند در محل دیگری غیر از ساختمان اصلی نیز تشکیل شود، در سال 1972 این شورا در آدیس آبابا (Addis Ababa)، پایتخت اتیوپی (Ethiopia) و سال بعد، در پاناما سیتی (Panama City)، جمهوری پاناما، برگزار شد.
دستور کار این شورا چیست؟
هنگامی که از عاملی بعوان تهدید کننده صلح، شکایت یا دادخواستی به این شورا برسد، اولین اقدام شورا آن است که که طرفین مخاصمه را به روشی صلح آمیز به توافق برساند.
در بعضی موارد، شورا راسا کار تحقیق و میانجی گری را بر عهده میگیرد. در این صورت شورا یک نماینده مخصوص را مامور رسیدگی به موضوع میکند یا اینکه از دبیرکل درخواست میکند نماینده ای را معرفی نماید تا به عنوان طرف سوم، به دعوی دو طرف متخاصم خاتمه دهد.
هنگامی که یک اختلاف به جنگ منجر میشود، اولین کار شورا این است که تا حد امکان موجبات پایان هرچه سریعتر این جنگ را فراهم کند. در بسیاری از موارد، شورا با صدور فرمان آتش بس، از گسترش عملیات خصمانه جلوگیری میکند.
شورا همچنین به کار اعزام نیروهای حافظ صلح سازمان ملل نیز میپردازد تا از تنش موجود در نواحی آشفته، جلوگیری کرده، نیروهای مخالف را از یکدیگر دور نگه دارند تا بتوانند با برقراری شرایطی آرام، به بررسی امکانات صلح آمیز بپردازند.
شورا میتواند درباره اجرای اقدامات تنبیهی، تحریم اقتصادی (مانند تحریم بازرگانی) یا عملیات مشترک ارتشی، تصمیم گیری کند.
شورای امنیت همچنین میتواند با رای مجمع عمومی، هر کشور عضو خود را که بنابر موارد فوق، مستوجب اجرای هر اقدام تدافعی شود، از کلیه حقوق و مزایای عضویت خلع کند.
هر عضوی که مصرانه به نقض قوانین موجود در آیین نامه شورا بپردازد، با توجه به قوانین و با نظر هیات منتخب شورای امنیت، از از سازمان ملل اخراج خواهد شد.
نماینده کشوری که عضو سازمان ملل باشد اما به عضویت شورای امنیت در نیامده باشد، میتواند بدون داشتن حق رای، در جلساتی که بنا به نظر شورا، مصالح مملکتی وی را دربر میگیرد، حضور یابد.
اعضا و نحوه رای گیری
اعضای سازمان ملل یا افراد غیر عضو این سازمان، اگر از طرفین منازعه ای باشند که توسط شورای امنیت در حال بررسی است، میتوانند بدون داشتن حق رای در جلسه شرکت کنند. شرایط شرکت در جلسه برای افراد غیر عضو توسط شورا تایین میشود. ریاست شورا، بر اساس ترتیب حروف الفبای انگلیسی نام کشورهای عضو، هر ماه تغییر میکند. شورا 15 عضو دارد؛ پنج عضو ثابت و 10 عضو که توسط مجمع عمومی انتخاب میشوند و به مدت دو سال عضو شورا خواهند بود.
اعضا و روسای شورای امنیت برای ماه های مختلف در سال 2006 عبارتند از :
پایان دوره عضویت
ریاست
ماه
31 دسامبر 2006
جمهوری متحد تانزانیا
ژانویه
عضو ثابت
ایالات متحده آمریکا
فوریه
31 دسامبر 2006
آرژانتین
مارچ
عضو ثابت
چین
آوریل
31 دسامبر 2007
کنگو
می
31 دسامبر 2006
دانمارک
جون
عضو ثابت
فرانسه
جولای
31 دسامبر 2007
غنا
آگوست
31 دسامبر 2006
یونان
سپتامبر
31 دسامبر 2006
ژاپن
اکتبر
31 دسامبر 2007
پرو
نوامبر
31 دسامبر 2007
قطر
دسامبر
عضو ثابت
کشورهای مشترک المنافع روسیه
31 دسامبر 2007
اسلوواکی
عضو ثابت
پادشاهی انگلستان
کشورهای کنگو، غنا، پرو، قطر و اسلوواکی در روز اول ژانویه 2006، عضویت دو ساله خود را آغاز کرده اند.
هر عضو شورا یک رای دارد. تصمیماتی که درباره مسایل مربوط به طرز عمل شورا باشد، باید توسط حداقل 9 رای از 15 عضو تایید شود.
تصمیمات مربوط به مسایل حقیقی، به 9 رای مثبت و آرای موافق هر 5 کشور عضو ثابت نیاز دارد. این قانون، "اتفاق آرای ابر قدرتها" است که به نام حق "وتو" (veto به معنی رد کردن) شهرت دارد.
طبق منشور سازمان ملل ، تمام اعضای این سازمان باید با تصمیمات شورای امنیت موافقت کنند و در اجرای آن همکاری نمایند. در حالی که نهادهای دیگر سازمان ملل تنها میتوانند پیشنهادات خود را به دولت تقدیم کنند، تنها شورای امنیت دارای قدرت اتخاذ تصمیمیاتی است که اعضای آن، طبق منشور سازمان، موظف به اجرای آن هستند.
وظایف و تواناییهای شورای امنیت
بر اساس منشور سازمان ملل وظایف و تواناییهای شورای امنیت به شرح زیر است:
• حفظ و نگهداری صلح و امنیت جهانی بر اساس اصول و اهداف سازمان ملل
• رسیدگی به هرگونه مجادله که میتواند به اختلافات بین المللی منجر شود
• پیشنهاد روشهایی برای تعدیل این مناقشات یا عنوان کردن شرایطی برای رسیدن به توافق
• طرح و تنظیم برنامه هایی برای ایجاد سیستم تعدیل جنگ افزار
• صدور حکم درباره وجود یا عدم وجود عامل تهدید کننده صلح یا اعمال تجاوزگرانه و تصمیم گیری درباره چگونگی برخورد با آن
• فراخوان اعضا برای اعمال اقداماتی چون تحریم اقتصادی یا هرگونه اقدام دیگری که بدون اعمال زور، موجب جلوگیری یا قطع عملیات تجاوزکارانه شود
• حمله نظامی بر علیه متجاوزین
• پیشنهاد پذیرش اعضای جدید
• شرکت در عملیات حفظ و نگهداری "مناطق استراتژیک" سازمان ملل
• تقدیم پیشنهاد ملاقات با دبیر کل، به مجمع عمومی و تصمیم گیری به اتفاق مجمع برای انتخاب قضات دیوان دادگستری بین المللی
مجالس مشاوره
مجالس دایمی (Standing Committees) : دو مجلس مشاوره در این بخش وجود دارد و هر یک شامل نمایندگانی از تمام کشورهای عضو است.
• مجلس خبرگان که کار آن وضع و اجرای قوانین مربوط به نظامنامه داخلی است.
• هیات پذیرش اعضای جدید.
مجالس مشاوره ویژه (Ad Hoc Committees) : این مجالس در صورت لزوم برقرار میشوند و شامل تمام اعضای شورا بوده و به صورت غیر علنی برگزار میشود.
un.org
توافق اعضای دائمی شورای امنیت برای صدور یک قطعنامه تازه علیه ایران
شهاب‌نیوز ـدر ادامه فشارهای غیرمنصفانه غرب و شورای امنیت بر ایران و در یک رویداد مهم که یادآور توافق گروه 1+5 پیش از صدور قطعنامه 1803 است؛ اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان توافق کردند مذاکرات داخلی برای تشدید تحریم‌های ایران و صدور یک قطعنامه دیگر علیه تهران را آغاز نمایند.به گزارش خبرنگار شهاب‌نیوز به نقل ازرسانه‌های بین‌المللی؛ نمایندگان ارشد اعضای دائمی شورای امنیت به همراه آلمان (گروه 1+5) شامگاه چهارشنبه طی یک کنفرانس تلفنی توافق کردند کهمذاکرات خود برای تشدید تحریم‌های ایران و تدوین یک قطعنامه جدید علیه جمهوری اسلامی را آغاز کنند. این کنفرانس تلفنی میان مدیران کل وزارت خارجه کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه، چین، آلمان به همراهخاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپابرگزار شد و نتایج آنطی سه بیانیه متفاوت از سوی آمریکا، بریتانیا و روسیه اعلام گشت.توافق گروه 1+5 برای آغاز مذاکرات مربوط به صدور یک قطعنامه جدید علیه ایران در شورای امنیت و تشدید تحریم‌های تهران در حالی است که سه کشورروسیه، چین و آلمان تا دو روز قبل در مقابل درخواستهای واشینگتن برای آغاز این مذاکرات مقاومت می‌کردند و تاکید می‌کردند که صدور یک قطعنامه جدید علیه ایران را فعلاً ضروری نمی‌دانند. با این حال توافق چهارشنبه شب که یک روز پس از نامه جدید ایران به گروه 1+5 [اینجا] حاصل شد، نشان داد که فشارهای بلوک آمریکا ـ فرانسه ـ انگلیس به نتیجه رسیدهو روسیه و چین تسلیم شده‌اند.بر اساس اخبار رسانه‌های غربی، توافق چهارشنبه شب گروه 1+5 به این معناست که شورای امنیت سازمان ملل متحد حداکثر تا پایان سپتامبر (50 روز دیگر) قطعنامه جدیدی را علیه ایران به تصویب خواهد رساند.البته ناظران بین‌المللی تاکید می‌کنند کهپاسخ جدید ایران یا نتایج دور تازه مذاکرات سعید جلیلی و خاویر سولانامی‌تواند گشایشی در این مسیر ایجاد کرده و صدور قطعنامه را منتفی سازد.با آن که توافق اعضای دائمی شورای امنیت برای صدور یک قطعنامه تازه علیه ایران خبر مهمی محسوب میشود، اما مهمتر از آن اخباری است که پیرامون اهداف خصمانه و پشت پرده آمریکا و اروپا درباره فاز جدید تحریم‌های غیرمنصفانه ایران منتشر شده است. بر مبنای این اخبار؛ آمریکا و حداقل فرانسه و انگلیس تلاش می‌کنند ایران را تحت تحریم‌های آبیخاکی قرار داده، هرگونه ورود کالا به بنادر ایران یا خروج کالا از بنادر و فرودگاه‌های ایران را مورد بازرسی قرار دهند و بانک مرکزی ایران را هم تحریم کنند.تحریم‌های خطرناک و خصمانه‌ای که از حدود 6 ماه قبل در دستور کار آمریکا قرار داشته اما تاکنون در جلب موافقت دیگر اعضای شورای امنیت ناکام مانده است.توافق تازه 1+5 که یادآور توافق گروه 1+5 پیش از صدور قطعنامه 1803 است؛ در حالی است که سعید جلیلی و خاویر سولانا دور تازه‌ای از مذاکرات را آغاز کرده‌اند و اولی هاینونن معاون آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است روز پنج‌شنبه برای مذاکراه با مقامات سازمان انرژی اتمی ایران وارد تهران شود. به گفته اعضای گروه 1+5 به رغم توافق چهارشنبه شب، خاویر سولانا مذاکرات خود را با سعید جلیلی ادامه خواهد داد. با این حال وزارت خارجه آمریکا و انگلیس در بیانیه‌های جداگانه خود که شامگاه چهارشنبه صادر شد تاکید کردند از پاسخ ایران به مشوق‌های جدید (که همچنان خواستار تعلیق غنی‌سازی در ایران است) ناامید شده‌اند و ادعا کرده‌اند که ایران به دنبال سیاست وقت کشی است.بیانیه جداگانه آمریکاپس از توافق اعضای دائمی شورای امنیت برای تشدید تحریم‌های ایران، گونزالو گالگوس کفیل سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا شامگاه چهارشنبه در بیانیه‌ای تاکید کرد در این مذاکرات درباره بررسی رئوس تحریم‌های احتمالی تازه ایران بحث و گفتگو شد. وی با این ادعا که پاسخ ایرانتاکیتکی برای وقت کشی است، گفت: گروه ۱+۵، از این که ایران یک بار دیگر از دادن پاسخ روشن به بسته پیشنهادی خودداری کرد بسیار مایوس شده است. ما بر سر این که چاره‌ای جز این نداریم که اقدامات بیشتری را علیه ایران دنبال کنیم، توافق داشتیم. بنابراین، گروه ۱+۵ درباره گام بعدی در شورای امنیت سازمان ملل و تهیه رئوس قطعنامه احتمالی بحث خود را آغاز کرد.بیانیه متفاوت روسیهبرخلاف اظهارات مقامات و رسانه‌های غربی، نماینده روسیه در سازمان ملل اعلام کرد که نمایندگان ارشد گروه 1+5 در جلسه چهارشنبه شب خودبر سر تشدید تحریم‌های ایران به توافق قطعی نرسیده‌اند. وی گفت: هیچ توافق محکم، تفاهم یا اقدام هماهنگی در این زمینه وجود نداشته است.این اظهارات متفاوت نماینده روسیه و تاکیدات رسمی وزارت خارجه آمریکا، انگلیس و آلمان باعث شد که رسانه‌های غربی، اعلامموضع مسکو را نوعی اعلام حمایت از تشدید تحریم ایران بر اساس ادبیات و سیاست روسی بخوانند. روسیه در سال گذشته نیز درست پس از اجلاسی که منجر به توافق 1+5 برای صدور قطعنامه 1803 شد، تاکید کرد هیچ توافقی به دست نیامده است. همچنان که نماینده روسیه در سازمان ملل یک روز پیش از جلسه شورای امنیت و تصویب قطعنامه 1803 تاکید کرد هیچ ضرورتی برای تشدید تحریم ایران نیست و روسیه از قطعنامه جدید حمایت نمی
منبع
* مجله آنلاین حقوق بین الملل
* مشارکت کنندگان ویکی پدیای انگلیسی؛ United Nations Security Council Resolution ویرایش ۱۴ آگوست ۲۰۰۶
* وب گاه شورای امنیت سازمان ملل متحد
http://fa.wikipedia.org/ "
1. ↑ UN Security Council: Members. The United Nations. بازیابی در 2008-03-16.
پیوست
الف. نهادهای درگیر در برنامه هسته ای
1. سازمان انرژی اتمی ایران
2. شرکت انرژی مصباح (تهیه کننده رآکتور تحقیقاتی A 40- اراک)
3. کالا- الکتریک (عکا کالای الکتریک) (تهیه کننده کارخانه آزمایشی غنی سازی سوخت (PFEP)- نطنز)
4. شرکت پارس تراش (درگیر در برنامه سانتریفوژ، شناسایی شده در گزارش های آژانس)
5. فرآیند تکنیک (درگیر در برنامه سانتریفوژ)
6. سازمان صنایع دفاع (سازمان مادر زیر مجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، که برخی از توابع آن در برنامه ساخت قطعات سانتریفوژ و برنامه موشکی درگیر بوده اند) 7. هفت تیر (زیر مجموعه سازمان صنایع دفاع، که عموما به عنوان نهادی مستقیما درگیر در برنامه هسته ای شناخته شده است)
ب. نهادهای درگیر در برنامه موشک های بالستیک
1. گروه صنعتی شهید همت (زیر مجموعه سازمان هوا- فضا)
2. گروه صنایع شهید باقری (زیرمجموعه سازمان هوا-فضا)
3. گروه صنایع فجر (قبلا کارخانه تولید ابزارهای سنجش بوده است، زیرمجموعه سازمان هوا- فضا)
ج. افراد درگیر در برنامه هسته ای
1. محمد قنادی، معاون تحقیق و توسعه سازمان انرژی اتمی ایران
2. بهمن اصغرپور، مدیر اجرایی (اراک)
3. داود آقاجانی، رئیس کارخانه آزمایشی غنی سازی سوخت (PFEP)
4. احسان منجمی مدیر ساخت پروژه- نطنز
5. جعفر محمدی، مشاور فنی سازمان انرژی اتمی ایران (مسئول مدیریت تولید سوپاپ های سانتریفوژ)
6. علی حاجی نیا لیلابادی، مدیرکل شرکت انرژی مصباح
7. سردار محمد مهدی نژادنوری، رئیس دانشگاه فناوری دفاعی مالک اشتر (دانشکده شیمی، وابسته به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، آزمایشاتی بر روی برلیوم انجام داده است)
د. افراد درگیر در برنامه موشک های بالستیک
1. سردار حسین سلیمی فرمانده نیروی هوایی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
2. احمد وحید دستجردی، رئیس سازمان هوا-فضا
3. رضا قلی اسماعیلی، رئیس بخش بازرگانی و امور بین الملل سازمان هوا-فضا
4. بهمنیار مرتضی بهمنیار، رییس بخش بودجه و مالی سازمان هوا-فضا
ه. افراد درگیر در هر دو برنامه موشکی و هسته ای
1. سردار یحیی رحیم صفوی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
45