مقدمه
تربیت بدنی و ورزش جزء لاینکف تعلیم و تربیت و وسیله ای برای رسیدن به سلامت جسمی و روحی نسل جوان است . نباید چنین تصور کرد که ورزش کردن امری بی ارزش و تفننی است ، و صرفاً موجبات سرگرمی و مشغولیت کودکان و جوانان را فراهم می سازد ، بر عکس ، باید آن را جزء مهمی از فعالیتهای زندگی به شمار آورد . مفاهیمی مانند تندرستی ، بهداشت ، رشد فردی و اجتماعی و سلامت روحی ارتباط نزدیکی با تربیت بدنی و ورزش دارد . نگاهی به تاریخ نشان می دهد که ملتهای متمدن جهان همواره به نقش و اهمیت ورزش توجه داشته اتد و از آن در پرورش جوانان خود و آماده کردن آنها برای رفع مشکلات فردی و اجتماعی استفاده می کردند .
آموزش تربیت بدنی باید بر مبنای یک برنامه همه جانبه ، شامل اصول و مبانی علمی و عملی ، به شکلی برنامه ریزی شود که از نظر آموزش و پرورش در رشد و پرورش کودکان رسا و موثر و موثر باشد .
اهداف عمومی
اهداف عمده تربیت بدنی در تاریخ زندگی انسان عبارت است از : حفظ سلامت ، تعمیم بهداشت ، رشد و تقویت قوای جسمی ، آمادگی برای فعالیتهای دفاعی ، کسب شادابی و نشاط ، و نیل به موفقیت در وظایف حرفه ای و شغلی . اهداف فوق با مقداری تغییر تا به امروز در نزد اکثریت جوامع بشری ترغیب می شود و بر حسب ضرورت تاریخی بر یک یا چند هدف تاکید بیشتری به عمل می آید .
تربیت بدنی که در آغاز پیدایش آن جنبه فردی و در نهایت ملی داشت اینک به صورت جمعی و بین المللی در آمده است تا وسیله ای برای بهره برداری مقاصد سیاسی کشورهای استعماری باشد .
اهداف اختصاصی
اهداف اختصاصی از تربیت بدنی آن اهداف جزئی و مهمی است که ما در آموزش از آن استفاده می کنیم ، مثلاً هدف از بازیهای گروهی تقویت حس اجتماعی پذیری کودک و حس تعاون و همکاری اوست و، یا هدف از پرتاب توپ به سمت سبد آموزش شوت بسکتبال در آینده است. اهداف اختصاصی مسائل مهمی از اهداف عمومی است که از اهمیت بیشتری برخوردار است و یک و یا چند برنامه آن هدف را دنبال می کند .
هدف تربیت بدنی
هدف اصلی تربیت بدنی ( که با هدف کلی آموزش و پرورش یکسان است ) تربیت همه جانبه کودکان و جوانان به عنوان افراد مفید و مسئولیت پذیر جامعه است. بنابرین برنامه آموزشی آنان باید به قدری اساسی و فراگیر باشد که جوانان بتوانند معلومات و تجربه های لازم را برای رسیدن به اهداف مقدس آموزش و پرورش کسب کنند . بنابراین برنامه های تربیت بدنی باید از نظر پرورش صحیح کودکان و جوانان دارای ویژگیهای زیر باشد :
1. فرد را از نظر آمادگی بدن به سطح مطلوب برساند ؛ یعنی بتواند آمادگی و کارآیی بدن را تضمین کند و حتی در رفع نواقص کودکان استثنایی بشتابد .
2. فرد بتواند به کمک آن در کاربرد بدن خود تسلط کامل داشته باشد و مهارتهای لازم را کسب کند .
3. صفات و محاسن اخلاقی و اجتماعی را ایجاد کند .
4. مهارتهای ایمنی و عادتهای سالم را ایجاد کند.
5. برای ایام فراغت , برنامه سالم و مفید داشته باشد .
6. باعث اعتماد به نفس شود .
7. از برنامه های آموزشی و ورزشی , نتایج انسانی و تربیتی به دست آورد و بخصوص کودکان استثنایی را تا سر حد کمال یاری دهد .
مهارتهای مفید بدنی
برنامه تربیت بدنی باید به گونه ای طرحریزی شود که کودکان را بر تسلط کامل بدن خود قادر سازد و آنان بتوانند مهارتهای لازم بدنی را کسب کنند . حرکتهای ورزشی بایدمتضمن کارایی , چابکی و نیرومندی بدن باشد و مربیان ورزشی باید چنین مهارتهای لازم را جزء برنامه های تربیت بدنی منظور کنند . این مهارتها عبارتند از :
الف ) تسلط بر عضله ها و حرکتهای بدن . تسلط بر عضله ها و حرکتها ی بدن ، به معنای اداره کردن بدن در نهایت استفاده از آن در موقع اجرای حرکت است . حفظ تعادل و اداره کردن و هماهنگی اعضا و عضله های بدن هنگام اجرای حرکتهای ورزشی ، نشانه تسلط ورزشکار بر بدن خویش است . در این برنامه کودک می اموزد ، موقع اجرای حرکتهای تعادلی ، دوها ، پرشها و حرکتهای ورزشی با وسایل ورزشی بر بدن خود تسلط داشته باشد .
اداره و حفظ تعادل بدن ، نتیجه اجرای حرکت صحیح حرکتها و تسلط داشتن بر بدن خود ، لذت می برد و با شوق زیاد جهت کسب مهارتهای لازم در اجرای حرکتهای صحیح ورزشی می کوشد .
ب ) مهارتهای بنیادی و پایه ای . مهارتهای بنیادی و پایه ای مهارتهای هستند که کودکان در بازیها و زندگی خود به کار می برند ؛ چنین مهارتهایی باید به سه قسمت اساسی تقسیم می شوند که عبارتند از :
1. مهارتهای لازم برای اجرای حرکتهای ورزشی بدون تغییر مکان ؛
2. مهارتهای لازم برای اجرای حرکتهای ورزشی با تغییر مکان ( راه رفتن ، دویدن و تغییر مکان دادن )
3. مهارتهای لازم برای اجرای حرکتهای ورزشی مرکب ( اجرای چند حرکت مختلف ورزشی با هم ) .
ج ) مهارتهای اختصاصی ورزشی . این گونه مهارتها بیشتر اختصاص به اجرای حرکتهای مختلف ورزشی مانند : بالانسها ، شیرینکاریها ، بازیهای ورزشی و اجرای حرکتهای هماهنگ و غیره دارد . این مهارتهای اختصاصی ورزشی ، بیشتر در کلاسهای آخر دبستان ضرورت پیدا می کنند.
د ) مهارتهای تخصصی و فنی . مهارتهای تخصصی و فنی در برنامه های فوق العاده ورزشی ، مسابقه های داخلی مدرسه و برنامه های باشگاههای ورزشی ایجاد می شود ، برگزاری مسابقه برای ایجاد و تقویت این مهارتها باید مورد توجه مربیان ورزشی قرار گیرد .
اهداف تربیت بدنی در ورزش
الف ) هدفهای بهداشتی و تندرستی
1. تامین سلامت و بهداشت بدن و تجهیز آن در برابر عوارض و بیماریها
2. تامین و تسهیل شرایط رشد و تقویت بدن در حد امکان و توان و رعایت جنبه اعتدال در آن
3. ایجاد ورزیدگی و هماهنگی در بین اعضا و اندامها به منظور برخوردار شدن از قدرت ، سرعت ، چابکی و مهارت
4. ایجاد مقاومت و افزایش میزان تحمل و عادت دادن آدمی به صبر و استقامت در برابر شداید و سختیها
5. دستیابی به قدرت ضبط ارادی اعضای بدن و به کار انداختن ارادی آنها
6. بازسازی و نوتوانی بدن به منظور رفع نقایص جسمی و نارساییهای فیزیکی و افزایش میزان کارآیی آن
ب ) هدفهای تربیتی و اخلاقی
1. پرورش روان و ایجاد زمینه برای استقلال شخصیت ، سعه صدر ، همت بلند ، ایثار و فداکاری ؛
2. دستیابی به مراتب قوت قلب ، جرات ، شهامت ، استقامت و پایداری و تقویت روحیه ؛
3. رشد و پرورش ، رغبتهای مثبت و جهت دهی آنها به سوی خیر و کمال
4. توجه به کرامات و والایی خود و خویشتنداری در برابر نابسامانیهاو مفسده ها
5. شناخت و مسئولیتهای انسانی و اسلامی و سعی در انجام دادن هر چه بهتر تکالیف و وظایف خود
6. افزایش توان و قدرت تصمیم گیریهای سریع ، عادلانه ، اقتصادی و مکناسب
7. رشد و پرورش توجه و دقت ، مقایسه و تشخیص و جهت دادن به آنها برای رسیدن به هدفهای مورد نظر
8. خودداری از پذیرش تحمیلی افکار و عقاید مذموم و ارشاد و هدایت دیگران در صراط مستقیم
ج) هدفهای روانی و اجتماعی
1. تقویت روان و افزایش توانمندی آن در مبارزه با هواهای نفسانی و غلبه بر حسادت ، خود پسندی و کینه توزی
2. تعدیل عواطف و در ضبط آوردن حالاتی چون خشم ، ستیز ، ترس و محبت
3. رفع عوارض روانی ناشی از نگرانیها ، انزواجوییها ، یاسها و ترسها
4. تعدیل رقابت و پذیرش اصول و ضوابط معقول در زندگی روزمره
5. دستیابی به شادابی و نشاط که همواره برای تداوم و رشد حیات ضروری است
6. پرورش شخصیت ، هوش و قوه کنجکاوی و دیگر ذخایر وجود انسان
7. متحقق ساختن امکانات بالقوه موجود در انسانها و بهره مند کردن انسان از ذخایر وجودی خویش
8. شناخت اصول و قانونمندیها و تبعیت از آنها به هنگام برخوردهای فردی و اجتماعی
9. تمرین تشکل و تحزب و تن دادن به سازماندهی و تعاون برای پیشبرد اهداف و عادت به انضباط و دقت در امور
د ) هدفهای حرکتی و مهارتی
1. شناخت استعدادهای حرکتی و پرورش و شکوفایی آنها و دیگر قابلیتهای فطری و استعدادهای خدادادی
2. شناخت ، قدردانی و تقویت حس زیبا شناختی در حرکات
3. یادگیری مهارتهای حرکتی و ورزشی و ایجاد هماهنگی عصبی و عضلانی
4. بهره مند شدن از فعالیتهای حرکتی و جسمی در گذراندن سالم اوقات فراغت
کودکان بین شش تا نه سال
به تربیت بدنی این دوره سنی از نظر اهمیت و تاثیر آن بویژه در سالهای اخیر توجه خاصی شده است ؛ زیرا در این سالهاست که شخصیت کودک به کمک برنامه های تعلیماتی رشد می کند . معلم باید با ویژگیهای اساسی کودکان در این سالها ، مانند ابداع و ابتکار، توجه مخصوص به خود و اشتیاق بسیار به انجام دادن کار آشنا شود و به تقویت و پرورش آنها بپردازد . جایی که کودکستان یا دوره آمادگی وجود ندارد برنامه های ورزشی آن ، باید در حد امکان جزء فعالیتهای سال اول دبستان منظور و اجرا گردد.
بزرگترین تغییر برنامه های ورزشی دبستانی امروز ، این است که در این مرحله ، بازیها اهمیت گذشته را ندارد ؛ زیرا کودکان باید حرکتها و فعالیتهای مبنایی بسیاری را اجرا کنند تا در سالهای بعد بتوانند با توانایی و تجربه بیشتر ، به اجرای بازیها بپردازند . گنجاندن انواع مختلف فعالیتهای ورزشی ، با توجه به ذوق و تواناییهای متفاوت کودکان در برنامه های ورزشی ، ضروری است و باید در حد امکان در نظر گرفته شود .
برنامه پیشنهادی ورزش کلاس سوم ابتدایی
موضوع درس
در صد مواد درسی
پاییز
اواخر پاییز و نیمه اول زمستان
نیمه دوم زمستان و اوایل بهار
بهار
ورزش در هوای آزاد
ورزش در هوای آزادو در هوای سالن
ورزش در هوای آزادو در هوای سالن
ورزش در هوای آزاد
نه هفته اول سال تحصیلی
نه هفته دوم سال تحصیلی
نه هفته سوم سال تحصیلی
نه هفته چهارم سال تحصیلی
طول زمان تدریس برحسب دقیقه
طول زمان تدریس برحسب دقیقه
طول زمان تدریس برحسب دقیقه
طول زمان تدریس برحسب دقیقه
اساس تربیت از طریق حرکت : نیرو ،زمان ،مکان
10
12
12
12
12
مهارتهای اساسی : مهارتهای بدنی : با تغییر مکان بدن و بدون آن
15
18
18
12
12
حرکتهای هماهنگ
15
18
18
18
18
مقدمات ژیمناستیک
15
18
18
18
18
بازیهای ابداعی و ابتکاری
15
18
18
18
18
بازیهای ساده و دسته جمعی و دو ومیدانی
10
12
12
18
18
آمادگی و کارآیی بدن
وقت آزاد
5
5
6
6
6
6
6
6
6
6
بررسی و نتیجه
10
12
12
12
12
جمع
100
120
120
120
120
رشد جسمی و واقعیتهای آن
میانگین رشد سالیانه وزن اطفال در این سالها ، تقریباً 5/2 کیلو و از لحاظ رشد قد ، cm5 است . قفسه سینه در این سنین سریعتر از شکم ، پا سریعتر از تنه ، و صورت سریعتر از سر رشد می کند .ضربان قلب و تعداد تنفس در دقیقه ، کم می شود تا بتدریج با بالا رفتن سن به سطح ضربان و تعداد تنفس دوران بلوغ برسد . در نه سالگی ضربان قلب در دقیقه ، کمی بیشتر از 90 مرتبه و تعداد تنفس در دقیقه در حدود 20 مرتبه است
قدرت و مهارت حرکت و واقعیتهای آن
سرعت انتقال اطفال در این سالها در حدود نصف میزان سرعت انتقال بزرگتر هاست. در حرکت نیز پیشرفتهایی به دست می آید ؛طول قدمها در راه رفتن و دویدن بیشتر ، و تعادل و حفظ موازنه بدن کاملتر می شود . او دیگر برای حرکت بیشتر از دستها استفاده میکند . در این سنین جهیدن و لی لی کردن به زودی فرا گرفته می شود . نواقص پرش خود را رفع کند و با چابکی به زمین برسد. او می تواند از روی موانع بپرد ، به طوری که در نه سالگی برای پرش ارتفاع آماده شود . ورزش دو ومیدانی مورد علاقه پسرها و دخترهاست . کودکان در این سن به اجرای شیرینکاری علاقه مندند و می توانند روی دستهای خود بالانس بزنند و مهارتهای تعادلی خود را پیش ببرند . و می توانند فنون شنا را یاد بگیرند .
رابطه رشد جسمی و مهارتهای حرکتی و روش تقویت و تحکیم آن
چون کودکان در دبستان از لحاظ جسمانی به سرعت بزرگتر و قویتر می شوند ، می توانند به آسانی مهارتهای تازهای را فرا گیرند . حتی خودشان بازیهایی را اختراع می کنند کودکان به آویزان شدن و پریدن از میله ها به زمین ، علاقه زیادی نشان می دهند . در سال سوم دبستان کودک در حدود هشت سالگی است ، سرعت و چابکی بیشتری پیدا می کند و میتواند بدن خود را در موقع دویدن و تغییر جهت دادن کنترل کند . بازیهای دسته جمعی با توپ و نیز بازیهای آزاد و دلخواه ، برای تقویت سرعت و چابکی مفید است . او در این سن قادر است حرکات اولیه بعضی از بازیها را یاد بگیرد ؛ مثلاً توپ را به نقطه ای معین از دیوار بزند و آن را دوباره بگیرد یا با توپ زدن روی زمین به این طرف و آن طرف برود و بدود یا توپ رل به داخل حلقه بسکتبال ، که روی دیوار نصب شده است بیندازد . شرینکاری و حرکات فردی ورزش باید جزء برنامه تربیت بدنی کلاسها ی ابتدایی در نظر گرفته شود . بسیاری از این حرکات به تقویت نیروی بازوان کمک خواهد کرد مانند شنای روی زمین به شکلی که زانوهای کودک روی زمین باشد تا فشار زیادی به او وارد نشود . معلق زدن برای کودکان در این سن مفید است .
در سه سال اول ابتدایی معمولاً اختلافات زیادی از نظر علاقه و مهارت ، بین دختران و پسران وجود ندارد . با این تفاوت که پسرها در پرتاب و دخترها در شیرینکاری بهتر هستند .
انطباق اجتماعی و روش تقویت و تحکیم آن
همان گونه که کودک بازیهای مناسب با سنش را انجام می دهد ، به همان ترتیب نیز ، با دیگران و محیطهای مختلف انطباق می یابد . بازیهایی که به شکل دایره انجام می شود این بازیها جزء بازیهای اولیه دبستان است که انواع آن باید به اندازه کافی ، و نه بیش از حد ، به کودکان یاد داده شود ، زیرا فعالیت کودکان در اینگونه بازیها زیاد نیست . کودکان باید کم کم به بازیهای دسته جمعی که خود مبتکر آن هستند ، راهنمایی شوند و در هفته های سوم و چهارم باید به این گونه بازیه مشغول شده باشند . بهتر است بعد از هر نزاع و اختلافی ، نوع بازی و بازیکنان عوض شود تا بتدریج کودکان راه صحیح خود را بیابند و به یک موازنه و تعادل اخلاقی دست یابند . کودکان در حدود 8 سالگی با یکدیگر کنار می آیند و اختلافات کمتری بین آنان بروز می کند . آنان در این سن به کوششهای تیمی و گروهی علاقه پیدا می کنند.
مسابقات و دوهای امدادی در کلاس سوم ابتدایی ، نمونه های خوبی از کوششهای تیمی و گروهی است . به همرام پیدا شدن علاقه تیمی و گروهی ، باید اهمیت مقررات و استفاده مساوی از فرصت و امکانات ، به کودکان یاد داده شود . مقررات مناسب که از طرف کودکان، خوب فهمیده شده باشد و خوب هم به اجرا در آید ، موجب ایجاد حس ایمنی در کودکان خواهد شد . روانشناسان به اهمیت بازیهای ورزشی از نظر رشد و نمو جسمانی ، روحی و اخلاقی جوانان آگاهند ، ولی باید در نظر داشت که ترتیب دادن مسابقات ورزشی متناسب با سن و توانایی کودکان باشد . آ نان که بچه های هشت ساله را با پوشیدن یونیفرم در استادیومهای پر جمعیت به مسابقه وا می دارند ، باید بدانند که فشار و سنگینی مسابقه با این وضعیت ، برای جوانان بالغ طاقت فرسا است چه رسد به کودکان کم سن و سال ، زیرا این فشار با توانایی و میزان پیشرفت جسمی و روحی کودکان متناسب نیست.
ویژگی های کودک
برنامه های ورزشی مناسب
علاوه بر توجه زیاد به فعالیتهای فردی ، به کودکان دیگر هم توجه می کند . به بازیهای گروهی نیز علاقه دارد.
باید فعالیتهایی که موجب ورزیدگی عضله های بزرگتر بدن می شود ، برای او در نظر گرفت ، بخصوص نسبت به بازیهای گروهی او باید توجه شود تا همکاری با دیگران را بیاموزد .
زور آزمایی و سنجش قدرت با دیگران را دوست دارد
بازیهای دسته جمعی با توپ که باعث (( سوخته شدن )) یعنی اخراج بازیکنان مقابل می شود برای این کودکان مفید است ، همچنین شیرینکاری ها و غلت زدن روی زمین
علاقه مند به آهنگ موسیقی و حرکتهای هماهنگ است
بازی با آهنگ موسیقی و اجرای حرکتهای هماهنگ و خواندن سرودها باید جزء برنامه منظور گردد
به مهارت یافتن در بازیها علاقه مند است و حس برتری جویی دارد
بازیهای مختلف شامل پرتاب کردن و رها کردن توپ و سایر فعالیتهای که در کودک ایجاد مهارت کند باید جزء برنامه اش باشد
هماهنگی چشم و دست در حرکتهای مختلف در او در حال نضج گرفتن است .
فرست دست یابی به وسایل ورزشی ساده که در آن دستها بیشتر فعالیت دارند ، مانند پرتاب و توپ گیری ، آویزان شدن و بالا کشیدن بدن از نردبانهای ورزشی و شیرینکاریهای دیگر . تمرین حرکتهای مختلف به چپ و راست با قراردادن دستها روی صندلی ، نیمکت و غیره .
به امور اجتماعی بیشتر علاقه نشان می دهد
باید یاد بگیرد از مقررات بزی اطاعت کند و در بازیها صادق باشد و از حق پیروی کند . موازین اجتماعی احترام گذاشتن و رعایت ادب نسبت به دیگران را بیاموزد
به مسابقه ورزشی علاقه مند است
ایجاد مهارتهای لازم از طریق اجرای مسابقه برای او لازم و مفید است
نسبت به توانایی بدن خود کنجکاو است و دوست دارد توانایی خود را با دیگران بسنجد .
فعالیتهای ورزشی رقابتی و زور آزمایی ، برای او لازم است ؛ شیرینکاری ، غلت زدن و کار با وسایل ساده ورزشی باید جزء برنامه اش باشد .
دوست دارد کارها را خوب انجام دهد و برای آن تشویق و تحسین شود
به هر شکل که مسیر است کیفیت کارهای خوب را ضمن بازی و فعالیتهای ورزشی برای او روشن سازید . فرصت کسب موفقیت و نتیجه گیری از کار به او داده شود
به طور طبیعی امین و صادق است
به حرف او اعتماد کنید و فرصت امانتداری و درستکاری در موقعیتهای مختلف بازی و فعالیتهای ورزشی به او بدهید
شکست را دوست ندارد
باید به او داده شود که پیروزی را با وقار و شکست را با متانت بپذیرد.
قواعد ورزش از لحاظ آمادگی جسمانی
1. ورزش ، بر تندرستی و سلامت بدن اثر مستقیم و موثر دارد . استخوانها را قویتر و محکمتر می کند و کیفیت آنها را بهبود می بخشد . رگها و پیها را محکمتر و با استقامت تر خواهد ساخت . بر کارایی و قدرت ارگانها و اعضای مختلف بدن می افزاید .
2. وزن بدن در اثر ورزش متعادل می شود .
3. قلب تقویت و کار آن منظم می شود ، همچنین ورزش مانع ابتلای افراد به امراض قلبی خواهد شد که بر اثر کم بودن تحرک پیش می آید . باید دانست که میان افزایش وزن بدن و امراض قلبی ، همیشه ارتباط مستقیمی وجود دارد.
4. ورزش ، استعداد بدن را برای انجام دادن کارها افزایش می دهد و شخص ورزشکار دیرتر خسته می شود .
5. عضلات در اثر ورزش ورزیده تر می شوند و در نتیجه ، فرد ورزشکار چابکتر و پر کار تر از افراد کم حرکت و منفعل است و نشاط او بیشتر و روحیه او قویتر است .
6. زندگی فرد ورزشکار موفقتر از دیگران است و با اعتماد و پایداری بیشتری مسائل و مشکلات روبرو می شود .
نوع و چگونگی فعالیتهای ورزشی کودکان
1. فعالیتهای ورزشی باید به کارایی و تناسب بدن کودکان منتهی شود.
2. فعالیتهای ورزشی کودکان باید از هر گونه خطری به دور باشد و براساس مهارتهای ساده و آسان قرار گیرد.
3. فعالیتهای ورزشی کودکان باید کمتر به وسایل ورزشی نیاز داشته باشد و از نظر فضا نیز با گنجایش ساختمانها و میدانهای ورزشی دبستانها متناسب باشد .
4. ورزش نباید بیش از حد وقت دانش آموزان را بگیرد و به پیشرفت آنان در دیگر درسها صدمه بزند .
5. مربی ورزش و برنامه های ورزشی باید متوجه اختلافات فردی کودکان باشد .
6. ورزش باید با زندگی و برنامه روزانه کودکان هماهنگ باشد و به پیشرفت آن کمک کند.
7. برنامه های ورزشی باید فرصت ایجاد اعمال مدیریت و ابراز شخصیت ، به کودکان بدهد .
8. هدف از حرکات خوب ورزشی توجه خاص ، به تقویت عضلات بازو ، شانه و شکم است .
9. فعالیتهای ورزشی باید مورد علاقه کودکان باشد تا محرکی برای کوشش آنان قرار گیرد .
10. حرکات ورزشی باید اثر تربیتی ، معنوی و جسمی ، بر کودکان داشته باشد .
بازیهای امدادی تربیت بدنی
تعداد افراد 20 تا 30 نفر
وسایل مورد نیاز : 2 تا 3 توپ
هدف پرورشی : تقویت حس همکاری و تعاون و دوستی کودکان
هدف ورزشی : تقویت جابجایی توپ و پاس دادن برای رشته های بسکتبال و هندبال
اعضای هر کروه توپ را 30 متر با تمام سرعت می دود و در برگشت به یار پشت سری خود می دهد و خود به آخر صف می رود تا دوباره به نفر اول برسد هر تیمی که زود تر به پایان رساند برنده است و می تواند بازی بعدی را او شروع کند .
حرکات تقلیدی و شرینکاری
پشت به پشت
سازمان دو دایره
تعداد بازیکنان 12 تا 16
هدف: دویدن
وسیله زمین صاف
کلاسهای 1و2و3
نفر اضافی می گوید پشت به پشت همه باید پشت به رفیق خود بایستند . این دفعه می گوید روبه روی همه رو به رو هم میایستند و دست می دهند این دفعه میگوید پشت به پشت و از این پس هر دفعه بایستس علاوه بر این که پشت به پشت هم ایستاده اند رفیق خود را عوض کنند .نفر اضافی سعی میکند زمان تعویض جای یکی دیگر را بگیرد و اگر موفق شود برای مرتبه بعد بازیکنی که بدون رفیق مانده نفر اضافی می شود وبازی ادامه دارد.
بازیای تلفیقی
تعداد بازیکنان : نا محدود
وسایل مورد نیاز : 1 توپ
هدف پرورشی : دقت و توجه و قدرت حافظه
هدف ورزشی : افزایش شتاب و تصمیم گیری
دانش آموزان کلاس به صورت دایره می ایستند و هر کدام نام یک شهر را حفظ می کنند و یک نفر به عنوان شاگرد تنبل و دیگری به عنوان شاگرد زرنگ در داخل دایره می ایستند . شاگرد زرنگ توپ را در دست می گیرد و اسم هر شهری را گفت توپ را به او می دهد اگر اشتباه کند جایش با شاگرد تنبل عوض می شود و اگر شاگرد تنبل او را قبل از این که توپ را به فردی که صدا کرده بگیرد باز هم جایشان عوض می شود .
بازی کلاسی
تعداد دانش آموزان کل کلاس
هدف پرورشی : ایجاد دوستی و همکاری
هدف ورزشی : افزایش سرعت عکس العمل
هر ردیف از دانش آموزان برای خود اسمی از گلها و …. انتخاب می کنند . و اسم آنها را روی تخته می نویسیم اسم هر گل را که صدا کردیم باید با سرعت از جا بلند شوند تمام افراد داخل میز باید با هم بلند شوند و اگر کسی دیر و یا با تاخیر بلند شود آن گروه می بازد تا فقط یک گروه باقی بماند .
مهارتهای ورزشی
هدف : پاسکاری کردن توپ و رساندن درست توپ به یار مقابل
تعداد دانش آموزان : تمامی کلاس
وسایل مورد نیاز : توپ
توپ را به یار مقابل پاس می دهد و به انتهای صف می رود تا اینکه دو باره توپ به نفر اول برسد این تمرین را 2 تا 3 بار انجام می دهیم
آموزش دریبل
به دانش آموزان یاد میدهیم چگونه به طور ثابت با توپ پلاستیکی توپ را به زمین بزنند که بالا بیاید و بدون اینکه توپ را در دست بگیرنند دوباره تکرار کنند .
آموزش شوت
وسایل مورد نیاز : توپ به تعداد لازم
یک سبد را در فاصله 5 متری قرار می دهیم و از دانش آموزان می خواهیم سعی کنند توپ را با دو دست وارد سبد کنند .
برنامه سال سوم دبستان
حرکتهای بدنی در این مرحله 20 درصد اهمیت دارد ولی ایجاد مهارتها ، از اهمیت بیشتری برخوردار است . در این سن کودک توجه بیشتری به خود ، در ارتباط با مهارتهایش پیدا می کند . سال سوم ایتدایی مرحله بین حرکتها و فعالیتهای ساده سالهای گذشته و فعالیتهای منظم و سخت سالهای آینده است . برای سال سوم ، پیشنهاد می شود ، حرکتها و تمرینهای منظم ورزشی جهت آمادگی و اصلاح بدن ، در نظر گرفته شود . در این سال کودک به اهمیت ورزش و حرکت ، از نظر آمادگی جسمی تا اندازه ای پی می برد .
حرکتهای هماهنگ دسته جمعی و تقلیدی منظم جزء برنامه های ورزشی کودکان در این سال است . توپ بازی ، طناب بازی با موسیقی و اجرای حرکتهای بدنی منظم و هماهنگ مهم و ضروری است .
حرکتهای زمینی و شیرینکاری 20 در صد از برنامه را شامل می شود ، در حرکتهای شیرینکاری که مشکلتر است به حفظ تعادل بدن توجه بیشتری می شود . این حفظ موازنه ، همواره با به کار بردن نیروی زیادتر بدن همراه است و جنبه های رسمی و منظم حرکتهای شیرینکاری جزء برنامه به حساب می آید و حرکت با ابزار و وسایل نیز در مقایسه با سالهای گذشته ، از نظر کمی و کیفی تکمیل می شود .
بازیهای ساده و امدادی و دسته جمعی 15 در صد برنامه را به خود اختصاص می دهد . اهمیت این بازیها – چون مبنای کسب مهارتهای اولیه کودک هستند – بخوبی مشخص است . بازیها و مسابقه های ساده ورزشی 12 در صد از برنامه را شامل می شود و باید طوری در برنامه گنجانده شود تا مبنایی برای ایجاد مهارتهای بازی با توپ باشد . در این قسمت باید بازیهایی شامل غلتاندن توپ ، توپ بازی با دست، پرتاب ، گرفتن توپ ، توپ زدن با پا و چوب ، مهارتها و تکنیکهای ساده و ابتدایی فوتبال به کودک یاد داده شود . بازیهایی که ذکر شد ، مقدمه بازیهای والیبال ، بسکتبال ، بیسبال ، و فوتبال است و باید به صورت خیلی ساده ، در برنامه تربیت بدنی کودکان سال سوم ابتدایی منظور و عملی گردد
آزمایش قدرت و آمادگی بدن 3 در صد برنامه را شامل می شود تا زمینه ای برای آشنایی با میزان آمادگی فعالیتهای سال چهارم فراهم گردد . اگر قرار باشد شنا و مقررات ایمنی آن در برنامه دبستانی آموزش داده شود ، سال سوم سال مطلوبی برای این منظور است . می توان 10 در صد وقت کودکان را صرف آشنایی با مقررات شنا و ایمنی آن کرد ، که البته مفید و نتیجه بخش خواهد بود . پس ضروری است در تقسیم بندی ساعتهای کار ورزشی کودکان ، تجدید نظر به عمل آید.
ماه
هفته
حیطه شناختی
حیطه روان حرکتی
حیطه احساس عاطفی
مهر
اول
دانش آموز با مربی و با محیط بازی آشنا می شود
گرم کردن و انجام بازی
دانش آموز سعی در دوست شدن با همکلاسیهایش می شود .
دوم
دانش آموز با حرکات هماهنگ با موسیقی آشنا می شود
همراه با موسیقی به دانش آموزان حرکتهای آمادگی جسمانی را آموزش می دهیم
نشاط و شادی
سوم
دانش آموز با توپ و وسایل بازی آشنا می شود
با دانش آموزان برای آشنایی با توپ وسطی و گرگ وبره همراه با توپ را بازی می کنیم
دقت و شادی و همکاری با دوستان
مهر
چهارم
دانش آموزان با دوی سرعت 35 متر آشنا می شوند
از دانش آموزان تست آمادگی جسمانی 35 متر را می گیریم و در پایان کلاس حرکات شیرینکاری برای رفع خستگی بچه ها را اجرا می کنیم
افزایش حس رقابت مثبت بچه ها و کمک در جمع آوری وسایل
آبان
اول
دانش آموز با حرکات تعادلی ژیمناستیک آشنا می شود
دانش آموز یاد می گیرد چگونه بر روی یک پا تعادل خود را نگه دارد و چگونه بر روی موازنه اجرا کند
دقت و توجه کردن به حرفهای مربی
دوم
دانش آموز با بازیهای امدادی آشنا می شود
دانش آموز یاد می گیرد که توپ را چگونه به دست دوست خود برساند که توپ زمین نخورد
افزایش حس همکاری و ایجاد نشاط
سوم
دانش آموز با تکنیک درست پاس دادن آشنا می شود
دانش آموز پاس دو دست سینه را یاد می گیرد
کمک در جمع آوری وسایل و رعایت نظم در کلاس
آبان
چهارم
دانش آموز با تعادل و غلتاندن توپ آشنا می شود
دانس آموز یاد می گیرد که توپ را بر روی زمین بغلتاند
انضباط و نشاط در حین بازی
آذر
اول
دانش آموز با درازنشست آشنا می شود
دانش آموز یاد می گیرد چگونه باید درازنشست درست را اجرا کند
حس رقابت و کمک به دوستان
دوم
دانش آموز با پاس بالای سر آشنا می شود
دانش آموز یاد می گیرد چگونه توپ را از بالای سر پرتاب کند
دقت و توجه
سوم
دانش آموز با پرتاب وزنه دو ومیدانی آشنا می شود
دانش آموز یاد می گیرد چگونه وزنه را درست پرتاب کند ما به دلیل امنیت دانش آموز از توپ کوچک استفاده می کنیم
نشاط و شادی همراه با دوستان
چهارم
آشنا شدن با پاس زمینی
دانش آموز یاد می گیرد پاس دو دست زمینی را درست اجرا کند
دقت و کمک به دوستان خود در جمع آوری وسایل
دی
اول
آشنایی با موارد امتحان
انجام آنچه تا حالا یاد گرفته است
دقت و توجه و رعایت نظم کلاس
دوم
امتحان
امتحان
نظم و توجه
سوم
امتحان
امتحان
اعتماد به نفس
چهارم
آشنایی با غلت جلو پا جمع
دانش آموز یاد میگیرد چگونه با حفظ تعادل غلت بزند
کمک به دوستان و گوش دادن به حرف مربی
بهمن
اول
آشنایی با پرش جفت
دانش آموز یاد می گیرد چگونه خود را از زمین جدا کند
نشاط و حس رقابت با همکلاسیها
دوم
آشنایی با بازیهای کلاسی
بازی انگشتی و بازیهایی که دانش آموزان ابذاع و یا پیشنهاد می کنند
شرکت در جمع کلاس و گوشه نشینی نکردن از جمع
بهمن
سوم
سوم
آشنایی با غلتهای جلو پا باز و پا صاف
دانش آموز یاد می گیرد چگونه غلتها را با آرامش و انعطاف انجام دهد
دقت و توجه
چهارم
آشنایی با حرکت پل و سه پایه
دانش آموز یاد میگیرد که تعادل بدن خود را بر روی 3 و 4 نقطه از بدن حفظ کند
دقت و توجه کردن به حرف مربی و حفظ نظم
اسفند
اول
دانش آموز با بالانس آشنا می شود
دانش آموز یاد میگیرد تعادل بدن را بر روی دو نقطه نگه دارد
دقت و شرکت در کار کلاسی
دوم
دانش آموز با بالانس غلت آشنا می شود
بالانس غلت را یاد می گیرد
اعتماد به نفس و اخلاق خوب با دوستان
سوم
دانش آموز با غلت عقب آشنا می شود
دانش آموز یاد می گیرد غلت عقب پا جمع را بزند
کمک به دوستان
چهارم
آشنایی با غلت عقب پا باز
دانش اموز می تواند به خوبی انجام دهد
دقت و نشاط
فروردین
اول و دوم
تعطیل
تعطیل
تعطیل
سوم
آشنایی با دو 80 متر و استارت سرعت
دانش آموز یاد می گیرد دو سرعت را چگونه آغاز کند
علاقه به شرکت در فعالیت
چهارم
آشنایی با غلت عقب پا صاف
دانش آموز پا صاف را یاد می گیرد
دقت و توجه
اردیبهشت
اول
آشنایی با آزمون آمادگی جسمانی دو9×4 متر
توانایی انجام تست
دقت و گوش دادن به حرف مربی
دوم
آشنایی با دریبل بسکتبال
دانش آموز می تواند دریبل بدرستی انجام دهد
سرعت و توجه و کمک در جمع آوری وسایل
اردیبهشت
سوم
یاداوری آنچه یاد گرفته و آشنایی با موارد امتحان
نمونه حرکات امتحان را بتواند انجام دهد
اعتماد به نفس و دقت
چهارم
امتحان
امتحان
دقت و کمک در روحیه دادن به دیگران
ارزشیابی نوبت اول ( دی ماه )
آمادگی جسمانی و دو و میدانی
شرینکاری و بازی
تکنیکهای تخصصی
کار در کلاسی
اسامی
دانش
آموزان
دو 35 متر
پرتاب وزنه
دراز نشست
حرکت
فرشته
بازی کلاسی و تقلیدی
پاس
سینه
پاس
بالای
سر
پاس
زمینی
نظم
کار کلاسی
1
5/1
5/1
2
3
2
2
2
2
3
جمع
20 نمره
ارزشیابی نوبت دوم ( اردیبهشت ماه )
آمادگی جسمانی و دو و میدانی
دریبل
بسکتبال
ژیمناستیک
کار در کلاسی
اسامی
دانش
آموزان
دو 80 متر
پرش
جفت
دو 9×4
متر
سه
پایه
غلتهای
جلو
پل
غلتهای عقب
بالانس
نظم
بازی کلاسی
1
1
1
2
2
3
1
3
2
2
3
جمع
20 نمره
ارزشیابی حیطه های رفتاری
حیطه شناختی
خوب
متوسط
ضعیف
دانش آموز با ژیمناستیک آشنا شده است
دانش آموز با بازی کلاسی آشنا شده است
دانش آموز با بسکتبال آشنا شده است
دانش آموز با موارد آمادگی جسمانی آشنا شده است
دانش آموز با مواردی از دو ومیدانی آشنا شده است
3
2
1
حیطه حرکتی
خوب
متوسط
ضعیف
دانش آموز میتواند غلت های جلو را بزند
دانش آموز می تواند غلتهای عقب را بزند
دانش آموز می تواند پاس صحیح بدهد
دانش آموز می تواند با استارت بدود
دانش آموز می تواند بالانس بزند
3
2
1
حیطه احساسی و عاطفی
خوب
متوسط
ضعیف
دانش آموز در جمع شرکت می کند
دانش آموز اعتماد به نفس دارد
دانش آموز به دوستانش کمک می کند
دانش آموز در رقابت شرکت می کند
دانش آموز نظر خود را به راحتی بیان می کند
3
2
1
جمع 45 امتیاز
طرح درس روزانه تاریخ :هفته سوم آذر ماه
تعداد افراد کلاس : 30 نفر
وسایل مورد نیاز : توپ پلاستیکی کوچک به تعداد افراد
قندیل یا سبد 3 عدد ، توپ پلاستیکی بزرگ 1 عدد
گرم کردن : شامل حرکات کششی و جهشی و دو نرم 15 دقیقه
بازی گروهی 5 دقیقه
از دانش آموزان می خواهیم سه صف مساوی تشکیل دهند بعد از هر تیم می خواهیم بعد از دویدن مسافتی 10 بار پروانه بزند و همان مسافت را برگردد و نفر بعدی با رسیدن نفر قبل حرکت کند تا نفر آخر هر گروه که زود تر تمام کرد می تواند یک حرکت تقلیدی مثلاً حرکت قورباغه را به دو تیم بازنده بدهد .
پروانه 10 تا به صورت رفت و برگشت ||||||||||||
به هر کدام از دانش آموزان یک توپ پلاستیکی کوچک ولی پر از شن می دهیم و از آنها می خواهیم توپ را از کنار گوش خود پرتاب کنند . 5 دقیقه
بعد از این تمرین به دانش آموزان می گوییم که زاویه دست پرتاب خود را درست کنند بعد پرتاب کنند . 5 دقیقه
از آنها می خواهیم بگویند کدام را بهتر پرتاب کردند ؟
از دانش آموزان می خواهیم پاهای خود را به عرض شانه باز کنند و با کمی چرخش کمر پرتاب کنند . 5 دقیقه
و باز هم بگویند کدام بهتر است ؟
تکنیک کامل پرتاب ساده را آموزش می دهیم و بعد پرتاب کنند و بگویند چه تفاوتی با پرتابهای قبلی می کرده است. 6 دقیقه
قندیل ها را بر روی زمین می گذاریم و از دانش آموزان می خواهیم با تکنیک درست به قندیل بزند و هر کس که به قندیل 3 بار زد برایش جایزه قرار می دهیم . 6 دقیقه
از دانش آموزان می خواهیم وسایل را کنار بگذارند و به دو گروه تقسیم شوند و وسطی بازی کنند . 15 دقیقه
دانش آموزان را با حرکت کششی آرام سرد می کنیم . 3 دقیقه
از دانش آموزان می خواهیم وسایل را با نظم داخل سبد گذاشته جمع کنند
استراحت در بین تمرین ها 15 دقیقه
منابع وماخذ
کلیات تربیت بدنی در مدارس : محمود ذکائی و دکتر محمد نبوی
تربیت بدنی عمومی : دکتر مهدی نمازی زاده و دکتر بهمن سلحشور
روش تدریس تربیت بدنی در مدارس : دکتر محمد نبوی و محمود ذکائی
بازیهای دبستانی : رضا علیجانیان
ورزش ، بازیها دبستانی : نازنین افلاطونی