تدریس با تصاویر آموزشی
این گونه عکس ها را میتوان برای معرفی و موضوعات جدید، برای اصلاح اشتباهات و سو تعبیرات، برای انتقال اطلاعات اساسی و برای ارزشیابی از پیشرفت های شاگردان بکار برد.
راههای گوناگون استفاده از تصاویر کاغذی
1-صرفاً عکس های معنی دار را انتخاب کنید: در انتخاب عکس ها، مهارت و بصیرت معلمان نقش راهنما را بازی میکند.
2-عکس ها را ازحیث کمیت محدود کنید: نشان دادن همزمان چند عکس در وقت مناسب که شاگردان بتوانند مشاهده و بررسی عکس ها و انتقال سریع آن را داشته باشند و بتوانند راه های را گرفته و آنها را مقایسه کرده و تضاد ها را پیدا کرده.
3- همراه عکس ها از بیان نیز استفاده کنید: معلمان وظیفه دارند که در هنگام نشان دادن عکس ها از شاگردان سوال کردن و پاسخ صحیح را دریافت کنند.
4-عکس هایی را انتخاب کنید که تصویر و تفسیر برانگیز باشد: میتوان از شا گردان خواست تا با رویت عکس های مختلف از مراحل یک فرآورده و یا مراحل کار یک موتور پرسید و درباره آن صحبت کرد.
5-از تضاد، مقایسه و تداوم استفاده کنید: میتوان با استفاده از عکس های گوناگون، که هر یک مرحله بخصوصی در تکامل و یا حادثه ای را مشخص میکنند شاگردان را به استنباط گرایش داد.
6- عکس ها را از طریق گوناگون مورد استفاده قرار دهید: 1- آنها را در جلوی کلاس به نمایش گذارده و پس از طرح سوالاتی در مورد آنها و آنها را در جعبه های و یا جاهای دیگری که شاگردان قادر به دستیابی و مطالعه انفرادی آنها باشند قرار داد.
2-آنها را در تهیه یک تابلوی نمایشی مورد استفاده قرار دارد.
3-آنها را از طریق پروژکتور اوپک در معرض دید تماشاگران قرار دهید.
ارزشیابی از طریق استفاده از عکس های کاغذی
1-عکس ها را روی میز و یا محل مناسب قرار دهیم و به هر یک از عکس شماره ای بدهیم که مشابه شماره های مندرج در برگ ارزشیابی باشد. و در مورد عکس ها 1 یا 2 سوال مطرح کنیم و وقتی که پاسخ دادند از آنها بخواهیم تا با مرور عکس ها از نزدیک، پاسخ خود را بررسی کنند.
2-به اندازه کافی عکس های کاغذی تهیه کنید، و به هر یک از عکس ها شماره ای بدهید. و بعد از شاگردان بخواهید که برای هر یک عکس یک سوال را مطرح کند. به این ترتیب همه شاگردان به همه سوالات پاسخ میدهند.
3-بسته هایی از عکس ها را که نشان دهنده فرایند های فنی هستند به گروههای مختلف آموزشی بدهید، آنها را درست و منطقی مرتب کنند.
4-مجموعه ای از عکس ها ترتیب داده و در کنار هر عکس سوالاتی را که با ورقه دیگر نوشته شده قرار دهید و از شاگردان بخواهید تا هر کدام به یک عکس و سوالات مربوط به آن مراجعه کرده و پاسخ پاسخنامه خود درج نمایند.
امتیازات استفاده از عکس در آموزش
1- به یاد آوردن تجارت: استفاده از عکس های سفید، سیاه و رنگی میتواند جانشینی برای اشیا- حوادث و وایع گذشته باشد.
2-کمک به مطالعه جزئیات: برای مطالعه دقیق عکس های بسیار درشت به نام (کلوزآپ)
3-اصلاح و اشتباهات و سو تعبیرات: نشان دادن عکس در حین آموزش از بروز اشتباهات جلوگیری میکند.
4- مقایسه و تضاد: مشاهده عکس ها شاگردان را به تشابه و تضاد راهنمایی میکند.
5-ایجاد تجارب جدید برای شکستن بعد زمانی و مکانی به کار میرود.
6-نمایش مراحل تکامل= به وسیله آن کاربرد عکس های آموزشی بسیار ساده و آسان است.
7-آمادگی برای استفاده از تجارب آتی= برای بازدید موزه ها و گردش های علمی و اماکن تاریخی مفید و سودمند است.
8-آشنایی بازیابی ها= ذوق زیبا شناسی را در شاگردان پرورش دهد.
خصوصیات عکس خوب
1-روشن و واضح باشد
2-کلیه عوامل آن از قبیل رنگ و نور معرف یک فکر وایده خاص است.
3-تقلب نشده و از حقه های عکاسی استفاده نشده
4- استفاده از رنگ بیشتر به واقعیت توجه شده نه جنبه زیبایی
5-دارای زیرنویس مناسب باشد.
6-به سادگی قابل استفاده بود.
هدف از تهیه چارت ها، ارائه دیدار ایده ها و مفاهیمی است که تفهیم آنها از طریق ارائه کتبی و شفاهی مشکل است. چارت های کارا و موثر ترکیبی است از انواع فرم های ترسیمی، تصاویر، نقاشی ها، کارتون ها، گراف ها یا گرام ها و مواد هستند.
انواع چارت ها:
1- چارت های زمانی= مشخص کننده وقایع و حوادث تاریخی در یک دوره از تاریخ است و از دو محور عمودی و افقی استفاده میشود.
2- چارت های نواری و چارت های برگردان= نواری= دارای قسمت های متوالی پوشیده از نوار و یا کاغذ هستند که در مواقع لازم جدا میشود.
چارت های برگردان= برای ارائه اطلاعات به صورت متوالی که عرضه آنها بر روی یک برگ مشکل است.
3-چارت های طبقه بندی و سازمانی= می توان به سه نوع 1-جریانی 2- درختی 3- شاخه ای. چارت درختی برای مشخص کردن مشخصات ، ترکیب و روابط میان اعضا و خانواده ها به کار می رود و از بهم پیوستن چندین شاخه متعدد به شاخه ای واحد به وجود می آیند و چارتهای شاخه ای و درختی حاوی اعداد و ارقام برای مقایسه زمان، مقدار و میزان نیستند .
تقسیم بندی چارتها
1- چارتهای اخباری شامل ورقه ها و یا تابلوهائی که به دیوار نصب شده مثل پوستر
2- چارتهای آموزشی خصوصیات چهارتهای اخباری را دارا هستند و تفاوتی که بین چارتهای اخباری و پوسترها است این است که پوستر را باید با در نظر گرفتن علائق و احتیاجات عام تهیه کرد ولی چارتهای اخباری را رای درک بیشتر اطلاعاتی که از طریقی به اطلاع مردم رسیده می شود.
پوستر برای انتقال صریح- روشن- جالب توجه- ارزان قیمت اطلاعات به کار برده می شود.
مشخصات بهترین پوسترها
1- دارای هدف و منظور خاص هستند
2- دارای پیامهای روشن و واضح هستند
3- دارای رنگهای زنده و معنی دار هستند
4- به اندازه کافی بزرگ هستند
پوسترهای تجاری به 2 نوع تقسیم می شود:
1- پوسترهایی که به منظور خاص استفاده در کلاس تهیه شده اند
2- پوسترهایی که توسط سازمانهای تجاری برای تبلیغات فرآورده هایی تهیه می شود.
انواع پوسترها
1- نظری 2- چند نظری
1- می توان ورقه و یا تابلوئی دانست که روی آن جمله ای نوشته شده است .
2- آن دسته از پوسترها هستند که خواندنشان احتیاج به قدری صرف وقت دارد و نیازی به توضیح شفاهی ندارد.
خصوصیات پوسترها
1- موجب جلب توجه فوری شوند
2- شامل مطلب و موضوعی خاص باشند
3- بیننده را به انجام کاری وادارند.
برای ارائه پوسترهای به نکات زیر توجه داشته باشید:
1- در محلی باشد که دور از با دوباران باد شد و از عوارض طبیعی در امان باشد
2- برای تاثیر در بینندگان مطلب پوستر را قسمتی از یک برنامه کلی انتخاب کنید
3- از دیگر رسانه های موجود نیز استفاده کنید
4- هرچه تعداد پوسترها بیشتر باشد، تاثیر پیام برگیرندگان بیشتر است
5- از حیث تعداد خارج نشوید
6- هر 2-3 هفته یک بار آنها را عوض کنید
7- برداشتن پوستر قبلی و نصب پوستر جدید جای آن را در مدتی خالی بگذارید.
برای ارائه پوسترهای چند نظری به نکات زیر توجه کنید .
1- خلاصه بودن باید خلاصه باشد که بتوان در عرض چند ثانیه آن را قرائت کرد و مطلب خود را در یک جمله خلاصه کنید و تعداد کلمات پوسترها نبایستی از 8 تجاوز کند.
عنوان پوسترها را می توان در این 4 پوشش طبقه بندی کرد
1- دستوری 2- پرسشی 3- پیشنهادی 4- اخباری
2- سادگی برای اینکه یک پوستر و یا چارت بی عیب و نقص باشد باید ساده باشد.
3- بداعت باید بدیع، جالب و نو باشد و این بداعت شامل کلمات و جملات، طرحها و روابط بین عناصر تشکیل دهنده، آنها می شود.
4- طرح تنها به یک نوشته و یا تیتر خلاصه کرد و مدت زیادی در خاطر بینندگان باقی می کند و بیشتر نقاشی در آن جلب توجه می کند. و در هنگام طرح و یا کشیدن تصاویر بایستی به میزان آگاهی بینندگان توجه کرد.
5- تنظیم در هنگام تنظیم پوسترها و چارتها
مرکز خود را مقید به طرح یکباره و یکجای آنها نکنید
استفاده و گرفتن ایده از پوسترهایی که قبلاً توسط دیگران تهیه و تنظیم شده است به شما کمک شایانی می کند.
6- رنگها: همیشه مین ایده ها و احساسات بوده و هستند.
و هرگز از رنگها به عنوان تزئین استفاده نکنید و در نظر دانسته باشید که استفاده از رنگها با عقاید مذهبی و سایر ارزشهای فرهنگی و اجتماعی بینندگان مغایرت و تضادی نداشته باشد.
نمودارها:
نشان دهنده روابط عددی و نسبی اقلام هستند و خواننده را قادر به درک معنای خاص یک توده از اطلاعات پیچیده می کنند
انواع و اقسام نمودارها: 1- خطی 2- ستونی 3- دایره ای 4- تصویری
1- 2 مقیاس اندازه گیری را شامل می شود. در این نمودارها یکی از مقیاسها در امتداد قائم و دیگری در امتداد افقی قرار می گیرد و دقیق ترین یا صحیح ترین نوع نمودارها را تشکیل می دهد و نحوه گسترش و یا توسعه اطلاعات را در یک مدت زمان معین بخوبی نشان می دهند.
2- از نظر خواندن، ساده ترین نوع نمودار هستند و تهیه آن بسیار آسان است و هر دسته از اطلاعات را در یک ستون قرار می دهیم در این ستونها یا همگی افقی هستند یا عمودی
3- برای نشان دادن اطلاعات از دایره استفاده می شود.
4- نمودار دایره را چندین قسمت تقسیم می کنند که در کل 100% می باشد و دارای 2 خصوصیت هستند.
الف- کل اطلاعات را بدون توجه به متغییر دیگری نشان می دهند.
ب- هر قسمت به صورت درصد یا کسری از کل آن بیان می شود.
4- از انواع شکلهای سیاه و سفید و یا رنگی استفاده می شود و حالت حقیقی و جذابیت به نمودار می دهد. نمودارهای تصویری دقت و صحت انواع دیگر را دارا نیستند.
بهره گیری از نمودارهای تصویری باید به 2 نکته حائز اهمیت توجه کرد
الف: شکلهایی که بکار برده می شوند بایستی کاملاً گویا باشند.
ب: میزان کمیت هر سری از اطلاعات از راه تعداد آنها بیان می شود نه بزرگی و کوچکی آنها
10