ایدز چیست؟
ایدز از حروف اول کلمات این عبارت تشکیل شده است:
Acqvired immune deficiency syndrome
(سندروم نقص ایمنی اکتسابی) گرفته شده است
Hiv ویروس مولد این بیماری نامیده می شود که از حروف اول کامات این عبارت گرفته شده است:
Human immunodefiency virus
) ویروس نقص ایمنی انسان )
تعریف ایدز
وقتی فرد به ایدز مبتلا است که آنتی بادی وی hiv مثبت بوده و 2 علامت ماژور و یک علامت مینور داشته باشد .
الف- علائم ماژور
1- کاهش وزن بیش از 10 در صد وزن بدن
2- اسهال مزمن بیش از یک ماه
3- تب بیش از یک ماه
ب- علائم مینور
1- خارش تمام بدن به صورت در ماتیت
2- سرغه مدام بیش از یک ماه
3- سابقه بیماری زونا ( h.z )
4- عفونت قارچی دهان و حلق
5- تب خال پیش رونده
لازم به ذکر است که سارکوم کاپوزی (یک نوع سرطان پوست ) و مننژیت کریپتوکوکی (نوعی عفونت قارچی پرده های مغز ) قویا پیشنهاد کننده ایدز می باشند.
سیر بیماری ، علائم بیماری در چهار مرحله دیده می شود .
مرحله اول – سندروم حاد hiv در این مرحله بیمار دچار علائم حادی از قبیل علائم عمو می ( تب ، فارنژیت ، لنفاد نو پاتی ، درد های مفصلی عضلانی، بی اشتهایی و کاهش وزن ، اسهال و تهوع و استفراغ )و علائم عصبی مانند ( مننژیت ؛ اسفالیت ، نورو پاتی و میلو پاتی ) و علائم پوستی مانند ( بئورات جلدی و زخم های جلدی مخاطی ) می شود. این مرحله پس از 1-3 هفته خاتمه یافته و بیمار بهبودی خود را باز می یابد .
مرحله دوم – عفونت بدون علامت این مرحله 6 ماه تا 10 سال ( در hiv تا 17 سال) به طول می انجامد ولی در کودکان این دوره کوتاهتر است .
مرحله سوم – لنفاد نوپاتی عمومی پیش رونده ( pgl ) در این مرحله بزرگ شدن بدون درد غدد لنفاوی ( با ابعاد 2/1 تا 2 سانتی متر ) رخ می دهد .
نکته :
لنفاد نوپاتی عمومی بدن اگر بیش از 3-6 ماه باقی بماند باید به فکر بیماری ایدز بود.
مرحله چهارم : این مرحله را کمپلکس ایدز می نامند . دراین مرحله عوارض زیر می تواند رخ دهد :
1- کاهش وزن بدن بیش از 10 در صد
2- تب بیش از یک ماه
3- اسهال بیشتر از یک ماه
4- تعریق شبانه
5- خستگی و بیماری
در این مرحله ممکن است علائم مرحله 1و3 دیده شود , این مرحله پایان طیف بیماری است شخص با کاهش شدید نیروی دفاعی بدن مواجه می گردد و مستعد ابتلا به عفونت های فرصت طلب و بد خیمی ها ( از جمله سل پنو مو سیستین کارینی و سارکوم کاپو زی )می شود .
افراد پر خطر ( high risk ) از نظر ابتلا به ایدز
1- افرادی که انحرافات جنسی دارند
2- معتادان به مواد مخدر تزریقی
3- بیماران مقاربتی
4- زنان روسپی
5- افرادی که خون و فراورده های خونی آلوده دریافت می کنند
6- همسر و فرزندان فرد آلوده به hiv
7- کارمندان بهداشتی و درمانی و پرسنل آزمایشگاه
افراد در معرض خطر (atrisk ) ابتلا به ایدز
1- زندانیان 2- ملاحان 3- پناهندگان
4- خارجیان مقیم کشور 5- رانندگان بین المللی
نکات مهم :
بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی از زمان شیوع بیماری ایدز در جهان (سال 1982 تا کنون سال ( 2003 ) 60 میلیون نفر آلوده به ویروس ایدز شده اند واز این میان 20 میلیون نفر به مرحله نهایی بیماری ایدز رسیده اند . نسبت مبتلایان زن به مرد در جهان , 2 به 3 می باشد . در هر دقیقه 11 نفر بر تعداد موارد آلودگی به ویروس ایدز اضافه می شود .
راههای انتقال ویروس ایدز :
ویروس hiv ازراههای زیر منتقل می شود .
1- از راه خون و فرا ورده های خونی آلوده
2- پیوند نسوج آلوده
3- استفاده مجدد از سرنگ های یکبار مصرف
4- استفاده از لوازم پزشکی و دندانپزشکی استریل نشده
5- استفاده از ابزار مشترک جهت خالکوبی , ختنه کردن و سوراخ کردن گوش
6- استفاده از تیغ سلمانی مشترک
7- تماس جنسی : 70 الی 80 در صد انتقال ویرو ساز راه تماس جنسی انجام می شود و انتقال هترو سکسوئل از همو سکسوئل ( همجنس بازی ) شایع تر است .
8- انتقال مادر به کودک , ویروس ایدز می تواند قبل از زایمان , حین زایمان و پس از زایمان از مادر آلوده به فرزند منتقل می شود .
حدود 20 الی 45 در صد مادرانی که آلوده به ویروس ایدز هستند عفونت را به فرزندانشان منتقل می کنند .
تذکر:
با وجود اینکه ویروس ایدز در بزاق , اشک و عرق بدن افراد آلوده وجود دارد لیکن تا کنون انتقال آن از راههای بزاقی , اشک و عرق بدن مشاهده نشده است.
تاکنون انتقال ویروس ایدز از راههای ذیل گزارش نگردیده است .
1- تماس عادی در محیط کارو مدرسه
2- از راه دست دادن , بغل کردن و بوسیدن
3- استفاده از ظروف غذا خوری مشترک
4- از راه عطسه وسرفه
5- تماس با گوشی تلفن ولباس فرد آلوده
6- استفاده مشترک از توالت
7- شنا در استخر
8- از طریق گزش حشرات
دوره نهفتگی : از زمان ورود ویروس ایدز به بدن تا بروز علائم بیماری 6 ماه تا 10 سال و حتی بیشتر به طول می انجامد (در نوع HIV-2 ) حتی تا 17 سال گزارش شده است . دوره نهفتگی در اطفال کوتاهتر بوده و در شیرخواران حداکثر 8 ماه می باشد . مثبت شدن آزمایش ELISA خون در بیماران ایدزی 6 هفته تا 12 ماه به طول می انجامد ولی در این مدت بیمار برای سایرافراد در تماس آلوده کننده میباشد . آموزش روشهای پیشگیری از بیماری ایدز به مردم یکی از موثرترین اقدامات اجتماعی مقابله با این بیماری است لذا شایسته است همه کسانی که توانایی آموزش و انتقال اطلاعات ضروری به مردم را دارند برای مقابله با این بیماری قبول مسئولیت نمایند و در آموزش همگانی مشارکت نمایند . علت بی اطلاعی فرد و نداشتن علامت و نشانه آلودگی این است که ایدز هم مانند دیگر بیماریها دارای دوره نهفتگی مشخصی است . یعنی از ورود میکرب یا ویروس به بدن تا بروز علائم بیماری مدتی طول می کشد .
چه راههایی برای پیشگیری از بیماری ایدز وجود دارد :
1- با توجه به اینکه شایع ترین راه سرایت ایدز از طریق تماس جنسی است تنها راه مطمئن برای پیش گیری از ابتلاء به این بیماری ، پایبندی به اصول اخلاقی و خانوادگی و اجتناب از بی بندوباریهای جنسی است .
" و هرگز به زنا نزدیک نشوید که کار بسیار زشت و راهی بسیار ناپسند است "
( سوره اسراء – آیه 32 )
استفاده از کاندوم وسیله ای نسبتا مطمئن برای پیشگیری از ایدز است مخصوصا در مواردی که اطمینان کامل از سلامت شریک جنسی وجود ندارد .
2- استفاده اختصاصی از لوازمی که ممکن است در قسمتی از بدن به وسیله آن بریدگی ایجاد شود ، مانند تیغ خود تراش .
3- از استفاده مجدد از سرنگهای یکبار مصرف و از اشتراک در سرنگ و سوزن در اعتیاد تزریقی مطلقا جلوگیری شود .
4- قبل از به کار بردن هرگونه وسیله سوراخ کننده پوست باید از استریل بودن آن اطمینان نمود .
زنان نه تنها نیمی از پیکر جامعه را تشکیل می دهند بلکه با توجه به جایگاه و نقش زن به عنوان مادر ، پرورش دهنده نسلها و محور اصلی در خانواده ، سلامت جامعه به طور کلی در گرو سلامت زنان است . تعلیمات قرآن کریم و دیگر رهنمودهای اسلامی همه را در برابر تامین سلامت خود و دیگران مسئول می داند لذا داشتن اطلاعاتی که انسان را از خطر بیماری خانمانسورز ایدز در امان بدارد برای همه لازم است اما به دلایلی که گفته شد مراقبت از سلامت زنان و بالا بردن آگاهی های آنها در خصوص خطر ایدز ضروری تر است .
9