آشنایی با ورزش اسکواش
اسکواش یکی از ورزشهایی است که ضمن مفرح، جذاب و مناسب بودن آن برای تفریح دارای شاخصه هایی برای تقویت ارتباطات خانوادگی به عنوان یک ورزش خانوادگی و با شخصیت به شمار می آید.
مفرح، ارزان و قابل اجرا بودن، زیر گروه ورزشهای خانوادگی، اشتغال زایی و سادگی در یادگیری باعث شده که اسکواش از سوی طرفداران خود به عنوان یکی از بهترین ورزشها شناخته شود.
اسکواش یکی از ورزشهایی است که ضمن مفرح، جذاب و مناسب بودن آن برای تفریح دارای شاخصه هایی برای تقویت ارتباطات خانوادگی به عنوان یک ورزش خانوادگی و با شخصیت به شمار می آید.
اسکواش با داشتن قوانین و مقررات و اصول اخلاقی و بهره گیری از حضور چهره های برجسته علمی، فرهنگی و اقتصادی باعث شده که در محیطی آرام فضای شخصیتی مناسبی را برای اهالی این ورزش به وجود آورد.
این ورزش بسیار ارزان و قابل اجرا در همه جا است، زیرا ویژگی مهم آن فقط داشتن یک دیوار می باشد؛ همین طور در کوتاه ترین زمان بیشتری بهره وری کارکرد ورزشی را به ورزشکار خود می دهد. به عبارتی با ۳۰ دقیقه بازی می توان به بسیاری از اهداف ورزشی دست یافت.
اسکواش از نظر اقتصادی هم برای بازیکنان و هم برای سرمایه گذاران درآمدزا است، به طوری که با ساخت فضای کمتر از ۷۵ متر و هزینه نگهداری بسیار کم در مقایسه با سایر ورزشها باعث جذب طرفداران بیشماری شده است. به همین دلیل سرمایه گذاران ضمن ساخت و ساز در این رشته جوایز نقدی و دلاری بسیاری را برای قهرمانان این رشته در سطح دنیا در نظر می گیرند و همین عامل تشویق بازیکنان به شمار می آید.
از دیگر مزایای این رشته می توان به سادگی آن در یادگیری اشاره کرد که ورزشکار به تنهایی نیز می تواند آن را فرا بگیرد و به صورت یک نفره، دو نفره، ۴ نفره و گروهی به بازی بپردازد. همین طور جاذبه های توپ، راکت و سالنهای شیشه ای قابل حمل به نقاط مختلف، برگزاری مسابقات در کنار بناهای تاریخی، فضاهای روبه روی دریا و امثال آن دامنه جاذبه این رشته را بیش از پیش کرده است.
اسکواش در دنیای ورزش امروز چشم انداز روشنی را پیش رو دارد، به طوری که مورد توجه و تاکید افراد و طرفداران بی شماری قرار گرفته است و پیش بینی می شود ظرف سالهای آینده به عنوان یکی از پر طرفدارترین رشته های ورزشی در سنین مختلف مطرح شود
اسکواش در معنای لغوی یه معنی له کردن و تحت فشار قرار دادن است و در اصل صدای برخورد توپ با راکت و اصابت آن و برگشت توپ صدای اسکواش را به گوش می رساند.
از سال 1874 میلادی این بازی در انگلستان جنبه رسمی پیدا نمود که کم کم به شکل امروزی درآمد و در ابتدا با 7 عضو تاسیس گردید که عبارت بودند از مصر، انگلستان، استرالیا، آفریقای جنوبی، پاکستان، هند و زلاندنو.
این رشته در ایران در سال 1345 در شهرهای آبادان، اهواز، مسجد سلیمان و تهران و در باشگاههای بانک ملی، شرکت نفت و بانک سپه شروع به کار کرد و در سال 1373 فدراسیون ایران با ریاست آقای غلامحسین فرزامی تاسیس گردید و در سال 1994 میلادی به عضویت فدراسیون آسیائی درآمد و در حال حاضر با ریاست آقای حمید قاسمی و 12 استان فعال با اهدافی چون همگانی کردن این رشته(تشکیل کمیته اسکواش باز) به سوی جایگاه واقعی خود در نزد علاقمندان خود حرکت می نماید. لازم به ذکر است مسابقاتی چون المپیاد مدارس اسکواش، جام ماه مبارک رمضان، قهرمانی کشوری بزرگسالان، جام بین المللی دهه مبارک فجر، لیگ استانها و ….. هر ساله برگزار می گردد.
اسکواش را می توان در هر سطحی بازی کرد لیکن ارایه یک باز ی خوب کار مشکلی است. بازی دو بازیکن با دو درک نسبتا" هماهنگ و مناسب از بازیهایی که با راکت انجام می شود می تواند به عنوان یکی از رشته های ورزشی پر تحرک در سطح کشور مطرح گردد. ورزش اسکواش بر دو نوع است: اسکواش راکت و اسکواش تنیس :
– اسکواش راکت: نوعی باز ی است که در یک زمین چهار دیواری بازی می شود و هر بازیکن به طور متناوب توپ کوچکی را با راکت به دیوار مقابل می زند و بازیکن طرف دیگر باید آن را به دیوار مزبور بر گرداند.
این ضربه ها با سرعت و زاویه زده می شود که بازیکن حریف نتواند توپ را به دیوار مقابل برگرداند، بازی با زدن سرویس آغاز می گردد و پس از برخورد به دیوار با زاویه مشخص و حساب شده ای وارد زمین سرویس می گردد.
مسابقه شامل سه یا پنج گیم و هر گیم دارای 9 امتیاز می باشد.
– اسکواش تنیس: این بازی نظیر اسکواش راکت است در همان زمین نیز بازی می شود با این تفاوت که فقط سرویس زننده می تواند امتیاز کسب کند و به جای اینکه در جایگاه سرویس قرار گیرد در زمین سرویس می ایستد و توپ را با ضربه حساب شده ای می زند تا در جلو خط سرویس آن طرف زمین فرود آید توپ هنگام برخورد به دیوار با سرعت بر می گردد.
معمولا سالن اسکواش از 4 الی 8 زمین بازی تشکیل می شود که هر زمین ابعاد 4/6 ×75/9 متر و با ارتفاع 7/5 متر پیش بینی می گردد.
در بازیهای المپیک و بین المللی از دیوارهای شیشه ای نشکن برای دور زمین استفاده می شود که در این صورت حد اقل یک متر حریم در خارج دیوار ها منظور می گردد و ابعاد به 2/7 ×2/9 × 5/12 متر خواهد رسید
در سالنهای اسکواش، بسته به نیازهای منطقه ای ممکن است در پشت سر بازیکنان و با استفاده از شیشه های ضخیم سالنی با ظرفیت 50 الی 100 نفر با هزینه مختصر ایجاد نمود. در سالنهای ویژه که برای انجام مسابقات بین المللی در نظر گرفته می شود ممکن است با پیش بینی دیوارهای شیشه ای بیشتر امکانات تماشا را افزایش داد
اسکواش (به انگلیسی: Squash، ریشه گرفته از واژگان squeeze together و crush) ورزشی راکتی است که به صورت تک نفره (۲ بازیکن) و دونفره (۴ بازیکن) در زمینی کاملا احاطه شده با دیوارهای معمولاً شیشه ای بازی می شود. شیشه ای بودن دیوارها تماشای بازی توسط تماشاگران را امکان پذیر می کند. در مسابقه های بین المللی دیوارهای بیشتری از جنس شیشه در نظر گرفته می شوند.
یکی از دشواری های اسکواش این است که برخلاف دیگر ورزش های راکتی، توپ در اغلب اوقات از پشت سر بازیکن می آید. اسکواش با توپ و راکت مخصوص بازی می شود. هدف اصلی این بازی، ضربه ای به توپ است که حریف نتواند به راحتی ضربه بعدی را به دیوار بزند و یا به دشواری واکنش نشان دهد.
تاریخچه
اسکواش نخستین بار در در سال ۱۸۳۰ در مدرسه هارو در انگلستان ابداع شد. در سال ۱۸۷۴ این رشته ورزشی و مسابقه های آن در انگلستان رسمیت یافت و در سال ۱۸۸۳ نخستین زمین اسکواش در شهر آکسفورد ساخته شد. در سال ۱۹۱۱ قوانین بازی و ابعاد زمین توسط انگلیسی ها ضابطه مند شد و به شکل امروزی درآمد. در سال ۱۹۶۷ فدراسیون بین المللی اسکواش با شرکت ۷ کشور تاسیس شد و در سال ۱۹۹۲ نام آن به فدراسیون جهانی اسکواش (WSF) تغییر کرد
شیوه بازی
راکت و توپ اسکواشبازی با زدن سرویس آغاز می شود و پس از برخورد به دیوار با زاویه ای معین وارد زمین سرویس می شود. هر بازیکن به طور یکی درمیان توپ را با راکت به دیوار روبرو می زند و حریف باید آن را به همان دیوار برگرداند. ضربه ها باید با سرعت و زاویه ای زده شوند که حریف نتواند توپ را به دیوار روبرو برگرداند. مسابقه اسکواش شامل سه یا پنج گیم و هر گیم دارای 11 امتیاز است
طرح ها
گونه های دیگری از ورزش اسکواش که برای گسترش آن طراحی شده اند:
مینی اسکواش
اسکواش ساحلی
اسکواش باز
قدرت در اسکواش
برای انجام یک بازی خوب در میان یک مسابقه اسکواش،بازوها ،پاها و در کل عضلات بدن شما باید بی نهایت قوی باشند.داشتن ساق پای قوی این اجازه را به شما خواهد داد تا سریعتر به توپ رسیده و بتوانید شات های موثر بزنید.همچنین داشتن بازوهای نیرومند شما را قادر خواهد ساخت تا بر روی راکتی که در دست دارید کنترل بیشتر داشته باشید و در جریان بازی ضربه های قدرتی تر بزنید.تمرینی که با هم در ذیل مرور خواهیم کرد برای عضلات پا مناسب خواهد بود.
تمرین خیز زدن: (Lunges)
هدف متمرکز این تمرین عضلات چهار سر ران ،ماهیچه های سرینی و پی یا وتر زیر زانو های شما است. این هم یک تمرین قدرتی عالی برای تقویت عضلات پا است که می توان با دمبل هم آن را انجام داد. برای انجام آن در حالت ایستاده یک پا را جلو و پای دیگر را کمی عقب تر بگذارید. سپس به جلو خم شده و روی زمین بنشینید به شکلی که پای جلوی ستون شده و ران موازی زمین قرار بگیرد. زانوی پای عقبی بسمت زمین رفته به شکلی که ران پا عمود بر زمین قرار گیرد. چند ثانیه در این حالت مانده و سپس بلند شوید و بعد پاها را جابه جا کرده و دوباره حرکت را انجام دهید.
کوتاه از قوانین بازی اسکواش
اسکواش دربازی خانم ها ۲ گیم از ۳ گیم است و بازی آقایان ۳ گیم از ۵ گیم است. قبل از بازی هر دو بازیکن ۵ دقیقه وقت برای گرم کردن دارند. بازیکنان با زدن سرویس بازی را آغاز می کنند و با انداختن سکه زننده سرویس مشخص می شود.
انتخاب سرویس از"باکس" چپ یا راست در موقع زدن نخستین سرویس در اختیار زننده سرویس است. اگر نخستین امتیاز را گرفت به طور اجباری جای سرویس عوض می شود. بازیکنی که زودتر به ۹ امتیاز برسد آن گیم را برده است. امروزه مردان تا امتیاز ۱۵ هم بازی می کنند که بیشتر درآمریکا مرسوم است. در رقابت های قهرمانی آزاد انگلستان برای مردان و زنان امتیاز ۹ محسوب می شود و به طور کلی شمردن امتیازات مانند رشته والیبال است.
درحقیقت بازیکن توپ را با راکت می زند و توپ باید پیش از برخورد با زمین با دیوار رو به رو برخورد کند و هنگام برگشت از دیوار رقیب دوباره ضربه بزند.
کسی که دو بار پیروزی به دست آورد برنده است . و وقتی رقیب نتواند توپ را در برگشت مهار کرده و ضربه بزند، امتیاز از دست داده است.
این رشته زمانی که کورت شیشه ای اختراع شد، پوشش تصویری تلویزیونی آن زیاد شد و موجب شد طرفداران زیادی پیدا کند. چاردیوار این کورت به گونه ای است که از بیرون داخل آن کاملاً پیداست ولی بازیکنی که داخل آن قرار دارد تماشاگران را به صورت مات می بیند.
تاریخچه اسکواش
در سال ۱۱۴۸ یک بازی به نام بازی های با کف دست (le/pavme) در میان فرانسوی ها متداول بودکه توپ را با دست به دیوار می زدند و برگشت آن را کنترل می کردند.
بعد از این در اوایل قرن ۱۹میلادی فکر استفاده از بازی با راکت و توپ به وجود آمد. زندانی های زندان "فلیت" برای سرگرمی باراکت توپ را به دیوار می زدند که بعدها موجب پیدایش بازی به نام "راکتس " شد و در میان دانش آموزان مدارس گسترش یافت.
سپس در سال ۱۸۳۰ شاگردان مدرسه ها رو (Haroo) انگلستان بازی اسکواش را اختراع کردند. آنها با بهم فشردن یا له کردن لاستیک (اسکواش یعنی له کردن و در اصل صدای توپ باراکت و اصابت و برگشت توپ صدای اسکواش را به گوش می رساند) توپی ساختند و با راکت تنیس آن را به دیوار می زدند و این امر موجب شد به علت شکستن شیشه ها تا مدتی متوقف شود.
اما در سال ۱۸۶۰ یا ۱۸۶۴ نخستین کورت اسکواش درمدرسه ای در انگلستان ساخته شد و به طور رسمی بازی این رشته آغاز شد. این رشته در مدرسه ها و دانشگاه ها انجام می شد و تنها برخی از ثروتمندان در خانه "اتاقکی " کورتی داشتند. در ابتدا این رشته به دو صورت بازی می شد یکی در انگلستان که با توپ نرم در اتاقکی به پهنای ۲۱ پا (حدود ۶۳۰ سانتی متر ) و دیگری در آمریکای شمالی با توپ سخت در کورت به پهنای ۱۸/۵ پا (حدود ۵۴۵ سانتی متر ). البته طول در هر دو ۳۲ پا (حدود ۹۶۰ سانتی متر) بود. در سال ۱۸۸۳ نخستین زمین اختصاصی در آکسفورد انگلیس ساخته شد و این رشته به تدریج در انگلستان و آمریکای شمالی گسترش یافت و به دیگر کشورها را پیدا کرد.
در سال ۱۹۰۷ نخستین انجمن ملی اسکواش در آمریکا تاسیس شد. به سال ۱۹۰۸ در انگلستان کمیته اسکواش در انجمن راکت تنیس تاسیس شد و در سال ۱۹۲۸ به صورت مستقل به شکل انجمن درآمد. در سال ۱۹۱۱ انجمن اسکواش در کانادا شکل گرفت و این انجمن ها قوانین بازی را وضع و به صورت رسمی اعلام کردند.
در سال ۱۹۲۰ نخستین دوره قهرمانی حرفه ای اسکواش میان دو باشگاه کوئین و جانسون انگلستان انجام گرفت.
از سال ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ رقابت های اسکواش به شدت رشد یافت و همه گیر شد. اما بعد از این سال کمی متوقف شد چرا که توپ های با شتاب کم به بازار آمد و این امر موجب شد که حرفه ای ها انگیزه خود را از دست بدهند. با معرفی توپ های کم جهش و کم تحرک ، می خواستند این ورزش برای همه قابل دسترس باشد ولی این امر موجب شد تعداد کمی به سمت این ورزش بروند. در طول جنگ جهانی دوم توپ های مخصوص ساخته نشد. اما از سال ۱۹۶۰ به بعد توپ مخصوص دوباره با سرعت بالابه بازار آمد و دوباره این رشته فعال شد و رقابت ها پیگیری شد.
در سال ۱۹۸۰ رقابت های اسکواش به صورت حرفه ای و آماتور تقسیم شد.
با بررسی ۱۳ دوره از قهرمانی آسیا آیا به این نتیجه می رسیم که در بخش مردان، پاکستان تا سال ۲۰۰۰ تنها قهرمان بی رقیب این دوره از بازی ها بوده است و بعد از این کشور سنگاپور، مالزی، هنگ کنگ و هند است. اما پاکستان از سال ۲۰۰۰ تاکنون قهرمانی را به مالزی واگذار کرده است.
در بخش زنان هم ابتدا سنگاپور قهرمانی را در دست داشت اما از سال ۱۹۹۸ قهرمانی را به مالزی واگذار کرده است.
اسکواش تا سیزدهمین دوره از بازی های آسیایی که در بانکوک برگزار شد، حضور نداشت. اما در همین دوره که در سال ۱۹۹۸ برگزار شد به این بازی ها اضافه شد. در این سال در بخش مردان زاراک جهان خان از پاکستان قهرمان شد و در بخش زنان قهرمانی به نیکول دیوید از مالزی رسید.
در چهاردهمین دوره بازی های آسیایی در سال ۲۰۰۲ بوسان کره در بخش مردان اونگ بنگ هی از مالزی و در بخش زنان ربکا چی یو از هنگ کنگ قهرمان شدند.
در پانزدهمین دوره بازی های آسیایی در سال ۲۰۰۶ دوحه قطر محمد ارلان اسکاندر از مالزی در قسمت مردان و نیکول دیوید از مالزی در قسمت زنان صاحب عنوان قهرمانی شدند.
اسکواش درایران:
اسکواش حدود سال ۱۳۲۰ با ورود کارکنان انگلیسی شرکت نفت به آبادان و ساخت اسکواش برای بازی و تفریح خود و اعضای خانواده آنها وارد ایران شد. در سال ۱۳۴۵ در استان های خوزستان و تهران سالن های تمرینی وجودداشت که بعدها گسترش یافت و در شهرهای آبادان، اهواز و مسجدسلیمان نیز اسکواش راه اندازی شد.
نخستین فدراسیون اسکواش ایران در سال ۱۳۵۳ به ریاست عباسقلی بختیار تاسیس شد، اما یکسال بعد منحل شد تا این که در سال ۱۳۷۲ دوباره به ریاست غلامحسین فرزامی فدراسیون فعال شد. در سال ۱۹۹۴ به عضویت فدراسیون آسیایی درآمد. از سال ۱۳۸۲ ریاست این فدراسیون برعهده حمید قاسمی است.
اسکواش در بیش از ۱۲ استان مانند یزد، کیش، تهران، مرکزی، کرمانشاه، خوزستان، گلستان، فارس، زنجان، اصفهان، گیلان و خراسان فعال است و دو بخش مردان و زنان به این رشته می پردازند. که استان گلستان فعال ترین هیات در این رشته است که عنوان برترین هیات سال ۸۵ را نیز به خود اختصاص داده است.
در ایران رقابت هایی در بخش مردان و زنان، با عنوان جام فجر – جام رمضان، اسکواش قهرمانی ایران، اسکواش قهرمانی رده های سنی (زیر ،۱۳ ز یر ،۱۵ زیر ۱۷ و زیر ۱۹ سال) و المپیاد مدارس انجام می گیرد. ۳ دوره رقابت های اسکواش آزاد قهرمانی بزرگسالان و دو دوره اسکواش قهرمانی ایران انجام شده است.
لیگ رده های سنی در ایران برگزار می شود و قرار است با تشکیل اتحادیه اسکواش و برنامه ریزی باشگاه های کشور، لیگ برتر اسکواش نیز در ایران راه اندازی شود.
طبق اعلام فدراسیون اسکواش بیش از دو هزار اسکواش باز به صورت سازمان یافته وجود دارند اما پیش بینی می شود با ورزشکارانی که به این رشته می پردازند، اما بیمه نشده اند، شمار آنها به بیش از ۵ هزار نفر برسد.
در ایران رقابت های جهانی اسکواش حرفه ای زنان و مردان برگزار می شود. قرار است امسال دومین دوره رقابت های جهانی اسکواش حرفه ای زنان در گیلان و سومین دوره رقابت های جهانی اسکواش حرفه ای مردان در کیش برگزار شود.
ایران در سال گذشته در دو رقابت هم شرکت کرد. یکی اعزام تیم جوانان به رقابت های زیر ۱۹ سال آسیا در بهمن ۸۵ در هنگ کنگ بود که از ایران محمد حسین جعفری، نوید ملک ثابت، امین عطایی و محمدرضا صادق پور شرکت کردند.
همچنین تیم ملی ایران در سیزدهمین دوره قهرمانی آسیا در سریلانکا (سال ۲۰۰۶) شرکت کرد. ترکیب تیم را پیام سیاوشی، بابک شهابی و موحد جعفری نادوشان تشکیل می دادند که تیم ایران در جایگاه دهم جای گرفت.
تیم ایران تاکنون در بازی های آسیایی حضور نیافته است اما قرار بود در پانزدهمین دوره بازی های آسیایی۲۰۰۶ دوحه قطر شرکت کند که این امکان میسر نشد. فدراسیون اسکواش ایران در سال گذشته برترین های ایران را اعلام کرد. طبق اعلام فدراسیون سید محمد سنایی بهترین اسکواش باز ایران شناخته شد. بعد از وی سیدعلیرضا سنایی، مجید روحانی، پیمان سیاوشی و پوریا احمدآبادی دوم تا پنجم شدند. بابک شهابی، محمد امین عطایی، سجاد فاطمی نسبت با امتیاز مشترک ششم شدند.
نوید سپهری، مسعود قره ضیاالدینی با امتیاز مشترک هفتم شدند. رتبه هشتم به رامین لایقی، محمد حسین جعفری نادوشان، پرهام ساعدی رسید. وحید فتحی امیر لطیفی، پدرام رضایی و سامان تحویلداران در رده نهم ایستادند و پیام رضایی، یاشار کیانی و مهیار ابریشمی در جایگاه دهم قرار گرفتند.
از میان این ورزشکاران تعدادی در رنکینگ جهانی جای دارند. محمدحسین جعفری نادوشان دارای رتبه ۳۱۶ است. محمدرضا صادقپور، مسعود قره ضیاءالدینی و سید محمد سنایی به طور مشترک در رده ۳۴۱ قرار دارند و محمد امین عطایی خواه نیز دارای رتبه ۳۶۱ جهانی است. جالب است بدانید ایران طراح اسکواش باز در پارک ها و مدارس است. این اسکواش تنها دارای یک دیوار در روبه رو است و ۲ دیواردیگر را ندارد.
این نوع اسکواش باکمترین هزینه قابل استفاده است و موجب می شود که به صورت همگانی این رشته درآید. استان گلستان در این رشته پیشتاز است. گفتنی است ایران تنها یک کورت شیشه ای دارد که در کیش قرار دارد. رشته اسکواش ورزشی است که در بهبود سلامت افراد نقش دارد و برای پرداختن به این ورزش به ترکیب بدنی، استقامت قلبی و ریوی، استقامت عضلانی، قدرت عضلانی و انعطاف پذیری نیاز است.
از این ورزش می توان افزون بر بعد قهرمانی، در بعد همگانی به صورت تفریحی و لذت بردن از اوقات فراغت استفاده کرد. این ورزش به دلیل دارا بودن ویژگی های سرعت، دقت، فکر و امکان رقابت هیجان انگیز و یادگیری سریع آن دارای جاذبه های تفریحی زیادی است.
امیدواریم این رشته پرتحرک و پرهیجان با افزایش امکاناتش در مدراس و پارک ها به صورت همگانی وقهرمانی رشد یابد.
14