دبیرستان دخترانه شهید دکتر محمدجواد باهنر
منطقه 11
درس دفاعی
موضوع:
کاکائو از دیروز تا امروز
خانم جعفری
هانیه امان زاده
کلاس 3/2 ریاضی
منبع :
روزنامه ی ایران
شماره 3323 – 8 آذرماه 1384
فهرست
عنوان
1- کاکائو از دیروز تاامروز
2- شکلات (کاکائو) در گذر ایام
3- درسال 300 بعد از میلاد
4- سال 1519 پول کاشته شد
5- ازدواج آغاز یک تحارت
6- یک حادثه جالب
7- ترکیبات موجود در دانه های کاکائو
کاکائو؛ از دیروز تا امروز
هر روز و هر هفته و ماه و … مواد غذایی گوناگون و متنوعی را استفاده می کنیم که در مورد تاریخ ظهور و پیدایش آن هیچ چیز نمی دانیم. بی شک آگاهی از بسیاری مسائل تاریخی مربوط به مواد غذایی لذت خوردن آنها را کم و زیاد خواهد کرد.
وقتی عاشقانه و با کمال میل بر تکه ای کاکائو (شکلات) دندان می زنید فکر کرده اید، چگونه به وجود آمده است و اولین بار بشر در چه ایامی این خوراکی خوشمزه را کشف کرده است؟! چند درصد از میلیونها نفری که در سرتاسر دنیا از خوردن آن لذت می برند می دانند که در گذر تاریخ چه تغییراتی داشته است؟! این مطلب را مطالعه کنید تا از فردا یکی از چندین میلیون نفری که ندانشته از خوردن شکلات کاکائویی لذت می برد نباشید!
شکلات (کاکائو) در گذر ایام
شاید تعجب کنید اما کاکائو برای بیش از 300 سال مانند طلا، تقاضای جهانی داشته است. می گویند از حدود 4000 سال قبل درخت کاکائو در آمازون سر از زمین درآورده است.
– در قرن ششم بعد از میلاد مردم "تمدن مایا" از دانه های درخت کاکائو استفاده خوراکی می کردند آنها به این درخت (Cacahuaquchti) می گفتند و نوشیدنی حاصل از آن را Xocoati به معنای آب تلخ می نامیدند.
در سال 300 بعد از میلاد:
مردم مایا غلاف و پوسته گیاه کاکائو را مظهر زندگی و باروری می دانستند. از نظر آنها هیچ گیاهی تا این حد اهمیت نداشت و بر سنگ های به دست آمده از معابد و کاخ های این مردم تصاویری از دانه های کاکائو دیده می شود.
سال 600: تمدن مایا از بخش مرکزی آمریکا به بخش شمالی آمریکای جنوبی گسترش یافت و آنها در قلمرو و زمین های جدید خود شروع به کاشت درخت کاکائو کردند و کاکائو را غذای خدایان می نامیدند و در مراسم مذهبی از پوسته بیرونی آن استفاده می کردند.
سال 1200 و تمدن (Aztec) : آنها معتقد بودند "Quetzalacoti" که یکی از خدایانشان بود روزی از بهشت در شعاع نور یک ستاره صبحگاهی در حالی که یک درخت کاکائو از بهشت دزدیده بود به زمین آمد و آن را به مردم زمین هدیه کرد! آنها کاکائو را به شکل یک نوشیدنی سرد و غلیظ و تلخ مصرف می کردند و آن را Xocoat یا "اکسیر سلامت" می نامیدند و معتقد بودند با خوردن آن از نظر جسمی و عقلی به درجات بالایی می رسند و یکی از امپراتوران ایشان (Montezuma) عادت داشت حتی تا روزی 50 لیوان از کاکائوی غلیظ را بنوشد و از آن جایی که ارزش بسیار بالایی برای آن قائل بود، ظروف و لیوان مخصوص نوشیدن کاکائو را از طلا در نظر گرفته بود که بعد از مصرف آنها را دور می انداخت!!
آنها حتی معادل پول رایج خود در نظر می گرفتند و 400 دانه کاکائو را معادل یک واحد پول خود (Zontli) می دانستند.
پس از قدرت گرفتن "Aztec"ها در مکزیک، گیاه کاکائو را به آن جا بردند و به کشت آن پرداختند.
در سال 1492 کریستف کلمب این گیاه را به پادشاه Ferdinand و ملکه Isabel هدیه داد اما این دانه های قهوه ای تیره که شبیه بادام بود توجه آنها را جلب نکرد.
در سال 1502 کریستف کلمب به نیکاراگوئه رفت و در چهارمین سفر دریایی خود متوجه شد که از کاکائو به عنوان نوشیدنی و حتی با ارزش پول در داد و ستدها استفاده می شود. اما در این زمان متوجه اهمیت تجارت این گیاه نبود.
در سال 1513 نخستین بار یک برده را به قیمتی معادل 100 دانه کاکائو فروختند در حالی که همان موقع یک شام تهیه شده از گوشت خرگوش 4 دانه کاکائو ارزش داشت!
و در همین سال بود که نام این نوشیدنی به Chocolati تغییر پیدا کرد: (آنچه بیش از آن به زمان مردم مایا و Aztec معادل آب یا نوشیدنی گرم بود).
سال 1519 پول کاشته شد!
Hernando Cortez در این سال در بخشی از مکزیک به نام و یاد کشورش اسپانیا این گیاه را فقط به خاطر ارزش اقتصادی در دادو ستدها کاشت و از طعم آن به عنوان نوشیدنی هرگز استقبال نکرد و تنها یک تجارت پرمنفعت را پایه گذاری کرد.
در سال 1528 شکلات به کشور اسپانیا رسید و Cortez برای پادشاه اسپانیا (چارلز پنجم) دانه های کاکائویی از مکزیک هدیه آورد و شکی نیست که آموزش نوشیدن کاکائو را هم به او داده است. از آنجایی که "کورتز" طعم کاکائو را دوست نداشت آن را با شکر ترکیب کرد تا شاید طعم بهتری به وجود آید! اگرچه نتیجه کار او که علاوه بر شکر از مواردی چون وانیل، میخک، جوز، فلفل فرنگی شیرین و دارچین هم استفاده کرده بود، بسیار مطلوب و رضایتبخش بود اما راز تهیه آن سالهای سال از طرف اسپانیایی ها فاش نشد.
بزرگترین تخم مرغ شانسی شکلاتی دنیا! فکر می کنید جایزه این تخم مرغ شانسی چیست؟
برای چند سال آینده دانه های کاکائو همچنان به عنوان سکه های رایج مملکت استفاده می شد 200 دانه معادل یک بوقلمون، 100 دانه برابر با حقوق روزانه یک باربر یا معادل قیمت یک مرغ و خرگوش و 3 دانه با ارزشی مساوی ارزش یک تخم بوقلمون و …
سال 1579 پول سوخته شد!
در این سال دزدان دریایی انگلیسی به یک کشتی اسپانیایی حمله کردند و با دیدن دانه های کاکائو در آن، به تصور اینکه در کشتی مدفوع (پشکل) گوسفند بار زده شده است، آن را به آتش کشیدند!
در سال 1585 یک بار دیگر کشتی دیگری به دست دزدان انگلیسی افتاد و بی خبر از ارزش آن کاکائوها و کشتی را نابود کردند.
کاکائو در ادبیات:
نخستین کتابی که به طور کامل در مورد کاکائو نوشته شد در مکزیک در سال 1609 بود.
ازدواج آغاز یک تجارت:
با ازدواج شاهزاده ماریا ترزا و شاهزاده فرانسوی، شاهزاده خانم جوان یک تکه کاکائو را در صندوقچه ای زیبا به همسرش هدیه کرد و از همین زمان بود که علاقه و توجه زیادی به شکلات در کشور فرانسه ایجاد شد.
در سال 1657 نخستین مغازه فروش کاکائو در لندن افتتاح شد.
یک حادثه جالب
سال 1671 یک اتفاق ساده باعث کشف جدیدی شد. همانطور که گفته شد کاکائو در میان مردم خصوصاً طبقه مرفه و پادشاه جایگاه خاصی پیدا کرده بود. روزی از روزها وقتی مشغول تهیه کاکائو برای دوک بودند پسرکی که در آشپزخانه کار می کرد ظرف بادام را به عوض کاکائو در ظرف مخصوص طبخ خالی کرد و مورد سرزنش سرآشپز قرار گرفت اما از ریخته شدن شکر بر روی بادام، بادام سوخته ایجاد شد که بسیار مورد توجه دوک قرار گرفت! و چیزی کمتر از کاکائو نبود.
در سال 1674 از کاکائو در پخت کیک استفاده شد و یک سال بعد برزیل وارد بازار تجارت کاکائو شد. در ادامه این سیر تاریخی بود که در سال 1697 شهردار زوریخ پایتخت بلژیک را بازدید کرد و با این معجون عجیب آشنا شد و بلافاصله بعد آن را در سوئیس استفاده کرد.
در سال 1704 آلمان ها بر کاکائو مالیات بستند.
در سالهای بعد کاکائو به سرعت در سایر کشورها شهرت پیدا کرد و در قهوه خانه ها آن را به مردم عرضه می کردند. در همین فاصله به دنبال ساخت وسایل و تجهیزاتی برای تهیه مطلوب تر و مطمئن تر پودر کاکائو و شکلات های کاکائویی بودند تا اینکه در سال 1780، اسپانیا نخستین قدم را در این راه برداشت و نخستین شکلاتی که با ماشین تولید شد در "بارسلونا" بود.
سال 1810 ونزوئلا نیمی از کاکائوی دنیا را تولید و اسپانیایی ها یک سوم آن را مصرف می کردند.
در سال 1819 سوئیس به طور جدی وارد سرمایه گذاری و تولید کاکائو و شکلات شد و تولید آن را به میزان انبوه رساند و همین مساله باعث پایین آمدن قیمت و همگانی تر شدن مصرف کاکائو به عنوان یک نوشیدنی گرم شد.
در سال 1875 سوئیسی ها شکلات شیری و شیر کاکائو را وارد بازار کردند و روشهای موثری برای بهتر آب شدن شکلات های کاکائویی در دهان پیشنهاد کردند.
تا اینکه در سال 1900 سوئیس در تولید شکلات های کاکائویی حرف اول را در جهان زد و از اسپانیا، آلمان، آمریکا، فرانسه و بریتانیای کبیر پیشی گرفت. 10 سال بعد جهانیان این کشور را بی هیچ چون و چرایی نخستین تولید کننده کاکائو و شکلات می دانستند.
سوئیسی ها در سال 1913 نخستین شکلات های مغزدار را هم تولید کردند و همچنان شکلات های کاکائویی آنها زبانزد خاص و عام است.
ترکیبات موجود در دانه های کاکائو:
چربی: 50 درصد کاکائو را چربی تشکیل داده است. (ترکیبی از 2 اسید چرب اشباع شده و یک اسید چرب اشباع نشده).
قند: دانه های کاکائو حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات است. نشاسته آن شامل فیبر خوراکی قابل حل و غیرقابل حل است و همچنین درصد کمی قند ساده دارد. آنچه باعث شیرینی شکلات می شود قندی است که بعداً در حین تولید به دانه های کاکائو اضافه می شود.
آنتی اکسیدان ها: در بخش بدون چربی کاکائو ترکیبات Flavonoid که آنتی اکسیدان است یافت می شود. در ضمن این ترکیبات از خاصیت لخته شدن خون می کاهد و در نتیجه خطر حملات قلبی را کم می کند.
The obromine که محرک ملایمی است و تولید ادرار را زیاد می کند. (از خواص کاکائو)
کافئین: دانه کاکائو حاوی میزان کمی کافئین است اما این میزان کمتر از آن مقداری است که در قهوه، چای و نوشابه های کولا موجود است.
Pheny lethylamine : ترکیبی با خاصیت ضدافسردگی است و با قدرت تحریکی خود تاثیری همچون ترکیبات طبیعی بدن (آدرنالین و دوپامین دارد).
سروتونین: کاکائو می تواند سطح سروتونین را در مغز بالا ببرد و مانع افسردگی باشد.
مواد و املاح موردنیاز بدن: از این جهت کاکائو ترکیب بسیار غنی و خوبی است و حاوی منیزیم، کلسیم، آهن، روی، مس، پتاسیم و منگنز است.
ویتامین: کاکائو از ویتامین E , C, B3 , B2 , B1 , A و اسید پانتونئیک تشکیل شده است.
و اما یک سوال خطرناک با جوابی مایوس کننده:
آیا شکلات کاکائویی چاق کننده است؟
بله حتی شکلات های کاکائویی سیاه حاوی میزان زیادی کالری هستند و از نظر تاثیرات منفی می توان گفت قند آن بسیار بدتر از چربی موجود در آن است.
10