متعلقات ترانسفورماتور قدرت گازی:
الف) بوشینگها : طرف ولتا= بالای ترانسفورماتورها مستقیما می توانند به یک تاسیسات پست گازی عایق شده با گاز متصل بشوند ولی از آنجا که فشار گاز داخل ترانسفورماتور با پست یکسان نبوده و از طرف دیگر جدا بودن گازها در دو مجموعه از نظر قابلیت اطمینان ضرورت دارد لذا بایستی از بوشیگهای گاز به گاز (Gas to Gas) استفاده نمود و در چنین صورتی ترانسفورماتورهای جریان بوشینگی نیز می توانند روی آن نصب گردند. در طرف ولتاژ پایین در صورت کم بودن ولتاژ اتصال معمولا از طریق بوشینگهای خشک و از طریق کابل مناسب می باشد اما در صورت بالا بودن ولتاژ این اتصال نیز مشابه روش فوق انجام می گیرد.
ب) تپ چنجر: تپ چنجرهای این ترانسفورماتورها اگر از نوع Off Load باشد معمولا با نوع مورد استفاده در ترانسفورماتورهای روغنی تفاوتی ندارد ولی اگر تپ چنجر On load مد نظر باشد بایستی از تپ چنجرهای نوع خلاء Vacum Switch Type استفاده شود.
ج) اندازه گیری درجه حرارت گاز : یک آشکار ساز حرارتی در قسمت بالای تانک نصب می گردد تا از طریق یک نشان دهنده عقربه ای که به یک کنتاکت هشدار دهنده نیز مجهز می باشد درجه حرارت گاز را نشان می دهد.
د) گیج فشار گاز : یک گیج فشار سنج نیز بارنج مناسب (معمولا از 1- تا 3+ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع) که قادر به اندازه گیری فشار می باشد روی تانک نصب می گردد. این گیج بایستی به یک کنتاکت هشدار دهنده مجهز باشد که در فشار بیش از حد قابل انتظار 7/1 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع تحریک گردد.
ه) سوپاپ تخلیه فشار : یک سوپاپ تخلیه فشار از نوع Self Reset نیز به منظور حفاظت ترانسفورماتور در مقابل اضافه فشارهای داخلی بایستی در طرح در نظر گرفته شود. این سوپاپ معمولا در فشار 2 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع بایستی عمل نموده و پس از تخلیه گاز به میزان لازم و کاهش فشار در حد مزبور مجددا به حالت بسته درآید تا از خروج گاز اضافی جلوگیری به عمل آید. این دستگاه نیز مجهز به کنتاکت لازم جهت قطع ترانسفورماتور در صورت عملکرد مجهز می باشد.
و) سوئیچ حساس به فشار – حرارت : خاصیت عایقی و خنک کنندگی گاز SF6 به دانسیته گاز بستگی دارد و از آنجا که دانسیته گاز نیز به فشار و درجه حرارت گاز وابسته است یک سوئیچ فشاری که براساس فشار – درجه حرارت عمل می نماند بایستی روی ترانسفورماتور نصب گردد تا هر نوع نشتی گاز کشف گردد. معمولا این مدار عمل کننده در صورتیکه فشار گاز در 20 درجه سانتیگراد از 8/0 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع کمتر شود عمل می نماید و طبعا به تناسب در حرارتهای بالاتر نیز در فشارهای بالاتری عمل می نماید.
ز) شیرهای مربوط به خنک کننده ها: شیرهای پروانه ای (Gastght) در ورودی و خروجی هر خنک کننده می بایستی تعبیه گرد تا بتوان هر خنک کننده را برای تعمبیر و بازدید از مدار خارج نمود.
ح) نشان دهنده جریان گاز: توقف جریان گاز بهر دلیلی از قبیل اشکال روی وزنده های گاز ممکن است باعث گرم شدن بیش از حد مجاز ترانسفورماتورها گردد و بنابراین لازم است جریان عادی گاز تحت کنترل باشد که این کار از طریق نشان دهنده جریان گاز با کنتاکت هشدار دهنده در هر لوله ارتباطی سیستم خنک کننده انجام می شود.
ط) ماده جذب کننده : یک ماده جذب کننده نیز بایستی در ترانسفورماتور در نظر گرفته شود تا هر گونه رطوبت در گاز و گازهای تجزیه شده در گاز SF6 را جذب نماید. اگر چه ایجاد گازهای تجزیه شده در ترانسفورماتورهای گازی بسیار نادر است زیرا معمولا قوسهای الکرتیکی آنطور که در کلیدهای فشار قوی ایجاد می شود در ترانسفورماتور وجود ندارد، و علاوه بر ان در داخل ترانسفورماتور شکل الکترودها بنحوی است که تقریبا عاری از کرونا می باشد و ضمنا رطوبت نیز بسیار کم می باشد ولی بهر حال برای ایمنی بیشتر و جلوگیری از پیری عایق در اثر وجود رطوبت و گازهای تجزیه شده کاربرد این ماده ضروری است. معمولا ماده جذب کننده با مبنای زئولیت (Zeolit Based) بسیار مناسب می باشد.
فهرست منابع
1- پنجمین کنفرانس بین المللی برق (19 تا 21 آ بانماه 1369) مقاله کاربرد
ترانسفورماتورهای گازی در شبکه های قدرت از مهندس جواد عرفانیا ن
و مهندس محمود احمدی پور
2- ایمنی در انتقال ا ز آقای احمد خالصی مسئول ستاد بحران برق خراسان