فصــل اول
کلیات
1- مقدمه
2- بیان مساله
3- اهمیت و ضرورت مساله
4- اهداف تحقیق
5- سوالات و فرضیات تحقیق
6- روش تحقیق
7- تعریف واژهها و اصطلاحات
مقدمه
مطالعه پیرامون نحوه رفتار والدین و ویژگیهای فرزندان موضوع بسیاری از تحقیقات علمی در کشورهای مختلف جهان بوده است از جمله موارد مهم و اساسی در این تحقیق ویژگی عزت نفس کودکان در رابطه با بدرفتاری والدین آنها است.
بدون تردید خانواده عمدهترین و موثرترین نقش را در فرایند شکلگیری شخصیت برای ایجاد حس عزت نفس در کودکان دارد. در خانوادهای که صمیمیت، محبت، مهربانی وجود دارد کودک میتواند هم عزت نفس بالایی داشته باشد و هم تغییرات مطلوب در شخصیت او ایجاد گردد. از یک سو کودک میتواند با اطمینان به شخصیت خود با مشکلات روبرو شود و از سوی دیگر، بدون داشتن اضطراب و تشویش رفتارهای نامناسب خود را مورد تردید قرار داده و سعی میکند آنها را به نحو مطلوب تغییر دهد. شکلگیری بنیادین عزت نفس در کودکان متاثر از فضای کلی خانواده است.
میدانیم که اگر گویا فضای کل خانواده هر حرکت و رفتار کودک را علیرغم نادرست بودن پذیرا باشند، کودک به احتمال زیاد دچار اختلال رفتار میگردد زیرا تفاوت بین رفتارهای درست و غلط را نمیداند و از دیگران نیز انتظار دارد که همچون مادر و پدر هرگونه رفتار او را به گرمی و صمیمیت بپذیرد و چون چنین چیزی مقدور نیست مشکلات و درگیریهای اجتماعی او آغاز میگردد. در نقطه مقابل خانوادههایی وجود دارند که رفتارهای کودک را نمیپذیرند و در حقیقت دائماً در حال طرد کودک خود هستند در چنین فضای خانوادگی کودک نمیداند چه چیزی باعث قبول و تشویق از طرف دیگران میگردد و کودک در هر امری دچار بلاتکلیفی است.
عزت نفس مبتنی بر ارزیابی قضاوتهایی است که شخص درباره خصوصیات خود به عمل میآورد. روانشناسان و جامعهشناسان عزت نفس را از شخصیت و هسته مرکزی سازگاری اجتماعی میدانند "اسلامی نسب، 1373".
تحقیقات انجام شده بر ارتباط متقابل بین عزت نفس فرد و تصور فرد از توانائیهای خود تاکید دارد بدین معنا که اگر عزت نفس کاهش یابد، احساس ضعف و ناتوانی در فرد ایجاد میشود و بالعکس با افزایش اعتماد به نفس احساس توانمندی به وجود میآید.
خانوادهها یا والدینی که بطور مستمر کودکان خود را مورد حمایت قرار میدهند، با آنها گرم و صمیمیاند و کنترل منطقی و متعادل را اعمال میکنند، در فرزندان خود اشتیاق ابراز رفتارهای اجتماعی قابل قبول را ایجاد میکنند و زمینه را برای بروز استعدادها و توانائیهای کودکان و نوجوانان خود فراهم میآورند. برعکس والدین آسان گیر که از کنترل کودکان خود پرهیز میکنند، کودکان آنها اشتیاقی ندارند که از رفتارهای قابل قبول و معیارهای تعریف شده گروههای مختلف جامعه اطاعت کنند.
والدینی وجود دارند که کارهای کودکان خود را در دوره طفولیت و کودکی به گونه صحیح کنترل نمیکنند، در نتیجه در دوره نوجوانی و جوانی از درونی ساختن اخلاقیات و ارزشها در آنها عاجز میمانند. این گروه دیر دست به کار میشوند و فقط در دوره جوانی اقدام به کنترل جوانان خود میکنند، دورهای که مداخلات دیروقت والدین و اختلافات ایجاد شده جوانان را به سوی کژرفتاری اجتماعی و انحرافات اخلاقی سوق میدهد.
بیان مساله
یکی از نیازهای اصلی و اساسی انسان احساس ارزش نسبت به خود و یا بطور کلی عزت نفس (self esteem) میباشد در واقع برخوردار از این احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس است که برای انسان به مانند یک سرمایه و ارزش حیاتی به حساب آمده و از جمله عوامل مهم و عمده در امر شکوفایی استعدادها و خلاقیت در انسانها محسوب میگردد این احساس ارزش بخشی از خودپنداره (self concept) انسان میباشد که شامل تصویر خود از خود و احساسی که او نسبت به خویشتن دارد و درجه پذیرش و تایید شخص نسبت به خویش میباشد. نوع نگرش انسان نسبت به خودش، براساس تجربیاتی است که از نگرش دیگران و ارزیابی آنها نسبت به شخصیت خودش دارد (میرزابیگی، 1373).
توجه پژوهشگران به عامل عزت نفس تا آنجا که مورد تحقیق قرار گرفته که بسیاری آن را به عنوان یک نیازمهم و اساسی در وجود افراد با ابعاد فردی و اجتماعی تلقی نمودهاند در این زمینه میتوان به افرادی چون: آدلر 1930، آلپورت 1937، مورفی 1947. مزلو 1970، راجرز و سالیوان 1959 اشاره نمود. (بیابانگرد، 1373، ص 11)
نقش خانواده در میزان عزت نفس براساس تحقیقات انجام شده قبلی اثبات شده است حال اگر والدین به گونهای رفتار کنند که کودک آزرده خاطر شود در این صورت عزت نفس کودک پایین میآید. زیرا یکی از راههای ارضای نفس، تکریم افراد و توجه به شخصیت آنهاست.
فردی که در محیط خانواده به اندازه کافی مورد احترام و پذیرش واقع شود و عزت نفس وی بطور مطلوب ارضاء گردد روحیهای طبیعی و روان و معتدل خواهد داشت. برعکس فردی که از پدر و مادر احترام و تکریم ندیده و والدین با او بدرفتاری داشتهاند عزت نفس او پایین شکل میگیرد و کودک در خود احساس پستی و حقارت کرده و شکست خورده و افسرده خواهد شد و به صورت مستقیم و غیرمستقیم دچار مشکلات و اختلالات رفتاری و شخصیتی میگردد هیلز و کوپر اسمیت گزارش میدهد دختران و پسرانی که از عزت نفس بالایی برخوردار بودند والدین پذیرنده، خوش برخورد، بامحبت و خونگرم داشتهاند. (بوشهری، 1373، ص 23).
هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس کودکان دختر و پسر میباشد و قصد بر آن است که آیا رابطهی بین این دو وجود دارد یا نه. در مکتب اعتقادی اسلام نیز توجه بارزی به ارزشمند بودن انسان و ایجاد یک تصور مطلوب و ارزشمند در انسان نسبت به خودش و دیگر انسانها وجود دارد چنانکه در یک دیدگاه کلی و اساسی انسان به عنوان موجودی در نظر گرفته شده است که دارای ارزش و کرامت است که لازم است درک و احساس عمیق نسبت به عزت و کرامت خود و دیگران داشته باشد در این تحقیق برآنیم که روشن کنیم بدرفتاری والدین به خصوص در دوران کودکی به چه میزانی بر عزت نفس آنها در آینده تاثیر میگذارد.
احساس ارزش درجه تصویب، تایید، پذیرش و ارزشمندی است که شخص نسبت به خویشتن احساس میکند (شاملو، 1372، ص 137).
اهمیت و ضرورت مسئله
عزت نفس از نظر روانشناسان به میزان ارزشی که فرد برای کفایت و صلاحیت خود در رابطه با اهداف کلی و ایدهآلهای خود در نظر میگیرد برمیگردد.
بنابراین ممکن است فردی از نظر دیگران بسیار موفق ارزیابی شود ولی هنوز در نظر خود او فردی ناموفق باشد. البته زیربنای این نوع تصور به خود پنداشت فرد مربوط است. قضاوت دیگران او را به احساس رضایت از خود نمیرساند. البته دیگران در شکلگیری این احساس در کودکی موثرند. پایین بودن عزت نفس همواره با تعریف بنیادی ناروشن فرد از آینده خود همراه است. برای مثال کسی که دارای عزت نفس پایینی است برای توصیف خود از اصلاحات دوسوگرایانه یا دوگانه استفاده میکند بنابراین خود را هم کمرو و بزدل و هم بیباک و جسور هم سرسخت و نامنعطف و هم انعطافپذیر و ملایم توصیف میکند. این درهم شدگی قضاوت با فقدان پایداری بیثباتی و بیاعتمادی نسبت به سرشت و سرنوشت بنیادین خود پیوند مییابد بر همین اساس این افراد احتمالاً نمیتوانند تصمیم بگیرند که در چه موقعیت اجتماعی شرکت کنند آنها حتی ممکن است خود رادر موقعیتهایی قرار دهند که پیامهای اجتماعی ضد و نقیض و منفی درباره ارزشمندی خود دریافت میکنند و بنابراین خود را در معرض در همشدگی بیشتر قرار میدهند.
داشتن عزت نفس برای همه انسانها یک ضرورت است. در واقع چیزی است که همیشه در جستجوی آن هستیم با این حال و با همه تلاشها، بعضی از افراد انسانی هرگز به آنچنان اعتماد به نفسی که بتواند احساس واقعی و شادی کنند نمیرسند و همیشه در ناراحتی و شک و تردید زندگی میکنند و هیچ وقت به موفقیت در زندگی دست پیدا نمیکنند.
ما در طول زندگی، انرژی زیادی مصرف میکنیم تا اطرافیانمان را وادار به تغییر کنیم. اگر ذرهای از آن انرژی را برای کار بر روی خودمان معطوف میکردیم، نسبت به دیگران محبت بیشتری در ما به وجود میآمد، زیرا عزت نفس قوی به ایجاد احساس قویتری از محبت نسبت به اطرافیان منجر میشود، دنیایی که در آن افراد بتوانند واقعاً به خودشان ارزش و احترام قائل شوند، دنیایی خواهد بود که مردم بیشتر به فکر یکدیگر هستند. اگر انسانها به عنوان یک کل بتوانند عزت نفس خود را بالا ببرند ما شاهد تغییر بزرگی در کیفیت زندگی خود و آنها خواهیم بود.
در این تحقیق سعی شده است تاثیر بدرفتاری والدین را بر عزت نفس دانشآموزان را بررسی و مشخص کرد. همانطور که میدانید خانواده و نحوه برخورد و رفتار آنها کودکان در میزان عزت نفس آنها بسیار موثر و تاثیرگذار میباشد. بنابراین کودکان باید در محیط گرم خانواده و در کنار والدین خود میزان عزت نفس خود را بالا ببرند تا در دوران جوانی و نوجوانی و بزرگسالی بتوانند زندگی مستقلی داشته باشند.
خانوادههای قدرتطلب
این گروه از والدین سعی میکنند رفتارها و نگرشهای کودکان خود را با توجه به معیارهای رفتاری معین شکل داده کنترل و ارزیابی میکنند. والدین قدرت طلب کودکان را به اطاعت تشویق میکنند و به منظور گردن نهادن، شیوههای مختلف تنبیه را ترجیح میدهند. والدین قدرتطلب کودکان و نوجوانان را پرورش میدهند: سرکش، طغیانگر، برخوردار از سطوح بالای کمرویی و اضطراب احساس بیکفایتی و حقارت. این نوع کودکان هیچ موافقت و سازش با ارزشها و خواستههای والدین خود ندارند و از گزینش هدفهای منطقی و قابل دسترس عاجزند. بیشتر مشکلات رفتاری، روحی و شخصیتی این نوع کودکان نتیجه رفتار والدین است. از آنجا که عمدهترین و موثرترین عامل در فرایند شکلگیری شخصیت برای ایجاد حس عزت نفس، خانواده است و عزت نفس از اجزای شخصیت و هسته مرکزی سازگاری اجتماعی است.
اهداف تحقیق
الف- هدف کلی:
هدف کلی از این تحقیق بررسی تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس دانشآموزان مقطع راهنمایی استان ایلام میباشد.
ب- اهداف جزیی:
1- بررسی میزان بدرفتاری والدین دانشآموزان
2- بررسی میزان عزت نفس دانشآموزان
سوالات و فرضیات تحقیق
در این تحقیق سعی شده است تا به دو فرضیه پاسخ داده شود:
الف: بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان آنها (دختر و پسر) رابطه وجود دارد.
ب: بین بدرفتاری والدین پسر با والدین دختر تفاوت معنیداری وجود دارد.
روش انجام تحقیق
از آنجائی که این پژوهش بدنبال بررسی تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس دانشآموزان مدارس راهنمایی میباشد لذا در این پژوهش از روش تحقیق علی یا پس
از وقوع استفاده شده است که در فصل سوم بطور مبسوط بحث خواهد شد.
تعریف واژهها و اصطلاحات
الف) عزت نفس: ارزشیابی فرد درباره خود یا قضاوت فرد در مورد ارزش خود (کوپراسمیت، 1967)
ب) عزت نفس بالا: وضعیت فردی است که نمره او در گروه نمونه نسبت به سایر افراد از میانگین بالاتر است.
ج) عزت نفس پایین: وضعیت فردی است که نمره او در گروه نمونه نسبت به سایر افراد از میانگین پایینتر است.
د) بدرفتاری: در این تحقیق نمرهای است که آزمودنی از پرسشنامه روانشناسی بدرفتاری فیدل کسب میکند.
فصــل دوم
ادبیات تحقیق
مقدمه
الف: پیشینه نظری تحقیق
ب: تحقیقات انجام شده در ایران و خارج از آن
مقدمه:
بررسی و مطالعه دقیق مبانی نظری و تئوریکی هر موضوع تحقیق به محقق اجازه میدهد که با دیدی روشن و بدون ابهام و کنترل متغیرهای مختلف که ممکن است به پدیده یا پدیدههای مورد تحقیق تاثیرگذار باشد اقدام کرده و به نتایجی که بدانها دست مییابد. اطمینان و اعتماد بیشتری داشته باشد. در این فصل ابتدا پیشینه نظری موضوع تحقیق و متغیرهای عزت نفس بالا و پایین را بررسی و توضیح خواهیم داد و بعد تحقیقات انجام شده در ایران و خارج از ایران در این زمینه را یادآور میشویم.
الف: پیشینه نظری تحقیق
عزت نفس برای روانشناسان مهمترین موضوع از جنبه نظر فردی، اجتماعی و روان شناختی است. موضوع عزت نفس سالهاست که ذهن روانشناسان را مشغول کرده است یکی از این روانشناسان "آلفرد آدلر" میباشد وی از سه منبع عمده که عزت نفس را کاهش میدهد که عبارتند از:
1- حقارت عضوی: با پدید آمدن نقص جسمانی و احساس کهتری حاصل از آن عزت نفس تحت تاثیر قرار میگیرد. آدلر با گسترش این مفهوم اصطلاح عقده حقارت در رابطه با احساس ضعف و بیکفایتی که هر کس با آن زاده میشود و باید بر آن تسلط یابد را عنوان مینماید.
2- احساس حقارت: تجربه و پیامد این حقارت که دربردارنده احساس اتکایی و انتظار حمایت دیگران یا برعکس نوعی پرخاشگری را به همراه دارد.
3- نازپروردگی: به نظر آدلر کودکان نازپرورده، نیز دستخوش احساس کهتری میباشند و مستبد و خودرای میباشند، از نظر اجتماعی پرورش نایافتهاند و از بلوغ لازم روانی برخوردار نیستند (اسمیت، 1967).
به نظر آدلر، محیط عامل اصلی در احساس کهتری میشود. که محیط خانوادگی از مهمترین محیطهایی است که شخصیت کودک در آن شکل میگیرد و تاثیر زیادی در میزان عزت نفس کودکان دارد. در این محیط پدر و مادر در راس قرار میگیرند که در صورت عدم رفتار صحیح و اعمال رفتار مستبدانه کودک از عزت نفس مناسب و بالایی برخوردار نخواهد شد.
در واقع هر چه میزان ارتباطات و تعاملات کودک با والدینش بیشتر و صمیمانهتر باشد، به آسانی شیوههای کنترل رفتار خود را فرامیگیرد و از سویی دیگر پذیرفته شده در بین همسالان و ارتباطات اجتماعی مداوم موجب عزت نفس مثبت میگردد (هارتر، 1983). بدرفتاری والدین در محیط خانواده، کوچک شمردن نوجوانان. عدم نشان دادن محبت و مورد تایید قرار ندادن حرفهایی که باید والدین آنها را قبول کند، احساس ضعف و ناتوانی و کمبود عزت نفس را در وجود آنها میگذراند، که این کار خود باعث میشود که نوجوان به سمت بزهکاری گرایش پیدا کند.
عزت نفس بالا و عزت نفس پایین
عزت نفس بالا به عنوان یک دیدگاه سالم از خود مورد بررسی قرار گرفته است. بطور واقعگرایانه کمبودها و نکات ضعف را دربرمیگیرد و نه ؟؟ که منجر به انتقاد شدید از فرد شود. شخصی که عزت نفس مثبت دارد. خودش را به طریق مثبتی ارزشیابی میکند و نظر مناسبی در مورد نکته نظرات مثبت خود و دیگران دارد. در مقابل کسی که به عزت نفس پایین مبتلا است، اغلب یک نگرش مثبت مصنوعی نسبت به دنیا از خود نشان میدهد و در ناامیدی تلاش میکند تا به دیگران و خودش نشان دهد که او شخص لایقی است و یا ممکن است در درون خودش انزوا گزیند و از ارتباط با دیگرانی که از آنها میترسد اجتناب نماید. شخص مبتلا به عزت نفس پایین فردی است که احساس غرور کمی در خودش ادراک نموده است.
کارل راجرز: هسته مرکزی شخصیت به نظر راجرز "خود" است که مفاهیم دیگر پیرامون آن قرار میگیرد. خود یا خویشتن شامل تمام افکار، ادراکات و ارزشهایی است که من را تشکیل میدهد. من شامل آنچه هستم و آنچه میتوانم انجام دهم میشود و این خویشتن ادراک شده به نوبه خود بر ادراک فرد از جهان و هم بر رفتار او تاثیر میگذارد. فردی که از یک خودپنداره قوی و مثبت برخوردار باشد در مقایسه با فردی که خودپنداره ضعیف دارد، نظرگاه کاملاً متفاوتی نسبت به جهان خواهد داشت.
تحقیقات انجام شده در ایران
خادمیان (1372) در تحقیق خود اظهار میدارد که بین نگرش تربیتی والدین و عزت نفس کودکانشان رابطه معنیداری وجود دارد وی ابراز میدارد که رابطه نگرش تربیتی والدین با عزت نفس پسران بیشتر و قویتر از رابطه تربیتی والدین با دختران است وی در بررسی فوق دریافت که در مناطقی که وضعیت اجتماعی خانوادهها متوسط و بالا بوده است رابطه بین نگرش تربیتی والدین و عزت نفس دخترها معنیدار است و در مناطقی دیگر که خانوادهها از وضعیت اجتماعی پایین برخوردار بودهاند، رابطه معنیداری بین عزت نفس کودکان و نگرش تربیتی والدین آنها مشاهده نشد. تحلیل میانگین نمرات دو گروه نشان داد که میانگین نمرات عزت نفس پسران بیشتر از دختران است و میانگین و میانگین نمرات عزت نفس در مناطقی که از وضعیت اجتماعی اقتصادی بالاتری برخوردارند از مناطق سطح پایین بیشتر بوده است.
معماریان، بابایی، زندهطلب (1377) گزارش دادند که در بسیاری از موارد عدم آگاهی والدین از نحوه (صحیح) رفتار با کودک علت اصلی پایین بودن میزان عزت نفس کودکان است. در این تحقیق، نگرش منفی و مثبت والدین در زمینه عزت نفس نوجوانان قبل و بعد از برنامه مشارکت والدین مقایسه شده، نشان داد که نگرش منفی والدین بعد از شرکت در برنامه مشارکت به صفر رسید و نگرش مثبت والدین نیز چند برابر شد. در نتیجه بعد از شرکت والدین در برنامه آ موزش مهارتهای رفتاری عزت نفس فرزندان آنان افزایش یافت.
تحقیقات انجام شده در خارج از ایران
هیگنز و مارینا (1998) یک نمونه پنجاه نفری والدین کودکان بین سنین 12-5 سال را مورد بررسی قرار دادند. این والدین رفتارهایی از قبیل خشونت و بدرفتاری با کودکان مرتکب شده بودند این تحقیق نشان داد که بدرفتاری والدین تاثیر بسزایی بر ابعاد مختلف شخصیت کودکان از جمله عزت نفس آنان گذاشته و باعث کاهش عزت نفس در کودکان شده است.
لوز، ماری و دیگران (1997) بدرفتاری والدین از قبیل سوء استفاده جسمی آنها و سوء استفاده گفتاری، غفلت احساس و دیگر گونههای بدرفتاری را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که سوء استفاده جسمی والدین و سوء استفاده گفتاری آنان، موجب خشم و غفلت احساسی موجب تنهایی و انزواطلبی اجتماعی میشود. که این فراتر و ماوراء دیگر گونههای تاثیر بدرفتاری جلوه کرد. این محققان بیان کردند که بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان رابطه منفی وجود دارد و این رابطه در پسرها قویتر است.
واریا، ریچارد، واس (1996) در پژوهش خود به بررسی ادراک از سوء استفاده "روانی، جسمانی و جنسی" میپردازند و همچنین تاثیر روانی و سازگاری اجتماعی را در یک گروه نمونه مورد بررسی قرار میدهند. در این میان دیگر موارد بدرفتاری عزت نفس و مسائل جمعیتشناسی مورد بررسی قرار گرفت، تحلیلها نشان داد که افرادی که مورد سوء استفاده و بهرهکشی قرار گرفته بودند مشکلات زیاد سازگاری روانی و اجتماعی داشتند که به مراتب پیش از گروهی بود که مورد سوء استفاده قرار نگرفته بودند که این افراد " سوء استفاده شدگان" نسبت به دیگر موارد بررسی شده مشکلات بیشتری داشتند از جمله عزت نفس بسیار پایینی داشتند.
کوپر اسمیت (1967) در تحقیق خود به این نتیجه رسید که کودکان با عزت نفس بالا افرادی هستند که احساس عزت نفس، استعداد، خلاقیت و ابراز وجود میکنند و به راحتی تحت تاثیر عوامل محیطی قرار نمیگیرند. وی اظهار نمود در بررسیهای خود دریافتم که عزت نفس قابل تعریف و اثبات شدنی است. او عزت نفس را به عنوان بازخوردهای ارزیابی کنندهای که فرد نسبت به خود دارد تعریف نمود که حوزهای از باورهای فرد را پیرامون توانمندیها، ارزشمندیها، تایید، عدم تایید و موثر بودن را دربرمیگیرد بنابر دیدگاه وی عزت نفس قضاوت شخص پیرامون و ارزشمندی خود است این تجربه ذهنی است که موجب افتراق گزارشهای کلامی و رفتار آشکار افراد از یکدیگر است.
فصــل سوم
روش تحقیق
1- مقدمه
2- روش تحقیق
3- جامعه و نمونه
4- روش نمونهگیری
5- ابزار اندازهگیری
6- چگونگی گردآوری دادهها
7- روش آماری
مقدمه
مراد از انتخاب روش تحقیق این است که مشخص کنیم چه روش تحقیق برای بررسی موضوع خاصی لازم است. یک روش تحقیقی مناسب، با اهداف، ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن همگونی دارد. هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق با انتخاب شیوه پژوهش مناسب به صورت دقیقتر، آسانتر، سریعتر و ارزانتر به پژوهشهای تحقیق مورد نظر پاسخ دهد و براساس ماهیت موضوع تحقیق و وسعت امکانات اجرایی روش تحقیق مناسب با تحقیق را انتخاب کند.
روش تحقیق
در تحقیق انجام شده از روش علی مقایسهای استفاده شده است به این صورت که در پژوهش تجربی در آن اطلاعات و نتایج مورد نظر تحت شرایط جاری و کنترل شده بدست میآید ولی در روش تحقیق علی پژوهشگر به دنبال کشف و بررسی روابط بین عوامل و شرایط خاص یا نوعی رفتار که قبلا وجود داشته یا رخ داده از طریق مطالعه نتایج حاصل از آنهاست مثلا در این تحقیق انجام شده بدرفتاری رخ داده است و ما به دنبال نتایج و اثرات بدرفتاری بر روی عزت نفس دانشآموزان هستیم (نادری، نراقی، 1380).
از ویژگیهای این نوع تحقیق این میباشد که اطلاعات لازم جهت بررسی علل وقوع یک حادثه هنگامی جمعآوری میشود که آن حادثه رخ داده است و بنابراین پژوهشگر هیچگونه دخالتی در بروز آن حادثه نداشته است. به عبارت دیگر علت را پس از وقوع مورد بررسی و ارزیابی قرار میدهند.
جامعه و نمونه
جامعه مورد پژوهش مدارس راهنمایی شهرستان ایلام میباشد. برای انتخاب گروه نمونه، به آموزش و پرورش مقطع تحصیلی راهنمایی مراجعه شد و از میان کلیه مدارس راهنمایی شهرستان ایلام دو مدرسه دخترانه و دو مدرسه پسرانه انتخاب شد.
روش نمونهگیری
از میان مدارس دو مدرسه دخترانه و دو مدرسه پسرانه به طور تصادفی انتخاب شدند، با یاری و همکاری مدیران مدارس از هر مدرسه 50 نفر بطور تصادفی انتخاب شدند. میانگین سنی گروه نمونه 15 سال میباشد.
ابزار اندازهگیری
ابزار جمعآوری اطلاعات عبارت بود از مقیاس عزت نفس جنیس فیلد (1900) متشکل از 20 سوال که 10 سوال آن منفی و 10 سوال آن مثبت است و آزمودنی در مقابل هر عبارت تنها به یکی از پنج عنوان همیشه، اغلب، بعضی اوقات، هر از گاهی، هرگز پاسخ میدهد، ارزش نمرهای هر عرابت به ترتیب از یک تا 5 است. بنابراین حداکثر نمرهای که هر فردی میتوانست بدست آورد 100 و حداقل آن 20 میتوانست باشد پایایی این تست 88% و روایی آن 84% است. (پایاننامه کارشناسی، اسد جهانی، 1380).
همچنین از پرسشنامه روانشناسی بدرفتاری فیدل (1989) استفاده شد که حاوی 25 آیتم بود. آزمودنیها در برابر هر آیتم تنها به یکی از شش گزینه میتوانستند پاسخ دهند 1- برایم اتفاق نمیافتاد، 2- تاثیری بر من نداشت، 3- تاثیر منفی کمی بر من داشت، 4- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت، 5- تاثیر منفی زیادی بر من داشت و 6- تاثیر منفی خیلی زیادی بر من داشت. ارزش نمرهگذاری گزینههای فوق به ترتیب از 0 تا 5 میباشد.
پایایی این تست 94 و روایی دو عامل مقیاس غفلت احساسی و مقیاس بیتفاوتی 83 و روایی دو عامل مقیاس طرد و مقیاس پرخاشگری 88 است (پایاننامه کارشناسی، اسد جهانی، 1380).
چگونگی گردآوری دادهها
جامعه نمونه عبارت است از 100 نفر آزمودنی دختر و 100 نفر آزمودنی پسر "در مجموع 200 نفر" بود با همکاری مسئولان مدارس در هر مدرسه آزمودنیها در یک سالن گرد آمدند و دو پرسشنامه را همزمان پر کردند. ابتدا برای آنها توضیح داده شد که این یک کار تحقیقی است دانشآموزان با خیال راحت و بدون اینکه خود را معرفی کنند به پرسشنامه جواب دهند. همچنین از دانشآموزان خواسته شد که قسمت بالای پرسشنامه را با دقت بخوانند و با صداقت به گزینههایی که در مورد آنها صدق میکنند پاسخ دهند. چون آزمودنیهای تحقیق معار دانشآموزان مدارس راهنمایی بودند در بعضی موارد لازم شد قسمت بالای پرسشنامه توسط محقق برای آنها خوانده شود. در موارد لزوم توضیحات بیشتری داده شد و مدت زمان آزمون برای هر چهار گروه 25 دقیقه طول کشید و بعد از اتمام 25 دقیقه پرسشنامهها جمعآوری شدند. پرسشنامهها نمرهگزاری شد و پرسشنامههای نیمه تمام جدا و کنار گذاشته شد و در نهایت پرسشنامه 160 نفر آزمودنی مورد بررسی قرار گرفت.
روش آماری
در تحقیق حاضر برای بررسی میزان تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس کودکان از دو آزمون زیر استفاده شد که عبارتند از :
1- ضریب همبستگی پیرسون
2- آزمون t.test
از ضریب همبستگی پیرسون (r) برای بدست آوردن رابط بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان استفاده گردید.
t.test به کار برده شد برای دست یافتن به این موضوع که:
آیا بین تاثیر بدرفتاری والدین در پسرها و دخترها تفاوت معنیدار است یا نه؟
آیا بین عزت نفس دخترها و پسرها تفاوت معنیداری وجود دارد؟
فصــل چهارم
یافته و نتایج تحقیق
مقدمه
یافتهها
مقدمه
هسته اساسی تحقیق مربوط به تجزیه و تحلیل یافتههاست این قسمت شامل بحثهای کلامی، جداول و نمراتی که آزمودنیها از پرسشنامه گرفتهاند و همچنین تجزیه و تحلیل اطلاعات است. در این بخش سعی شده است که بحثهای کلامی و جداول بصورت مستقل و جدا برای خوانندگان قابل درک باشد و یافتههای تحقیق را به خوبی توصیف کند.
یافتهها
همانطور که قبلاً ذکر شد موضوع تحقیق بررسی تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس دانشآموزان و وجود تفاوتهای احتمالی بین عزت نفس دو گروه از دانشآموزان دختر و پسر در شهرستان ایلام بوده است.
اولین سوال تحقیق این بود که آیا بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان آنان "دختر و پسر در مجموع و به تفکیک" رابطه وجود دارد.
بدین منظور ضریب همبستگی بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان پسر و دختر در مجموع بدست آمد. یافتهها نشان داد که بین این دو متغیر رابطه معکوس وجود دارد به این معنی که هر جه بدرفتاری والدین بیشتر باشد، بر عزت نفس کودکان بیشتر تاثیر میگذارد این رابطه در سطح 1/0 معنیدار است.
جدول 1- تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس دانشآموزان "کل نمونه"
میانگین
DF
R
P
عزت نفس دانشآموزان
بدرفتاری والدین
31/69
159
27/0-
1/0
33/17
بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان پسر از ضریب همبستگی استفاده شده نتیجه نشان داد که در این مورد نیز رابطه معکوس و معنیدار وجود دارد. در اینجا نیز افزایش بدرفتاری والدین باعث کاهش یا پایین بودن عزت نفس در کودکان میگردد این رابطه در سطح 1% معنیدار است.
جدول 2- تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس دانشآموزان دختر
میانگین
DF
R
P
بدرفتاری والدین
عزت نفس دانشآموزان
8/20
82
56/0-
1%
11/67
بین تاثیر بدرفتاری والدین و عزت نفس دانشآموزان دختر ضریب همبستگی گرفته شد که نتایج نشان داد بین دو متغیر رابطه معکوس وجود دارد یعنی هر چه بدرفتاری والدین بیشتر باشد عزت نفس دانشآموزان دختر کمتر است این رابطه در سطح 5% معنیدار است.
جدول 3- تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس دانشآموزان پسر
میانگین
DF
R
P
بدرفتاری والدین
عزت نفس دانشآموزان
61/13
76
245/0-
5%
68/71
فرضیه دوم تحقیق این بود آیا بین بدرفتاری والدین در دختران و پسران تفاوت معنیداری وجود دارد. برای رسیدن به جواب این سوال بین میانگینهای حاصله t.test گرفته شد یافتهها نشان داد که تفاوت حاصله در سطح 1/0 معنیدار است.
جدول 4- تفاوت میانگین بدرفتاری والدین پسر و دختر
میانگین
DF
P
بدرفتاری والدین پسر
بدرفتاری والدین دختر
8/20
2
1/0
61/13
فصــل پنجم
بحث یافتهها و تجزیه و تحلیل آنها
در تحقیق حاضر تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس کودکان مورد بررسی قرار گرفت متغیرهای سن و جنس، کنترل شدند. آزمودنیها دانشآموزان پسر و دخترهای 14 تا 15 سال بودند که بطور تصادفی انتخاب شدند در این بررسی نتایج نشان میدهد که بین بدرفتاری والدین و عزت نفس پسرها و دخترها رابطه وجود دارد و این رابطه هم در پسرها و هم در دخترها معنیدار است. البته این رابطه معکوس است یعنی هر چه بدرفتاری والدین بیشتر باشد عزت نفس کودکان پایینتر است.
یافتههای حاضر با نتایج پژوهش خادمیان (1372) مبنی بر اینکه نگرش تربیتی والدین بر عزت نفس کودکان تاثیر میگذارد همسو میباشد یعنی هر چه نگرش تربیتی والدین مثبتتر باشد عزت نفس کودکان آنها بالاتر است و در واقع یک نوع رابطه مستقیم وجود دارد.
یافتههای تحقیق حاضر همچنین با نتایج بابایی، زندهطلب، معماریان (1377) نیز همسو است. آنان بیان میکنند که والدینی که در آموزش مهارتهای رفتاری مشارکت داشتند عزت نفس فرزندانشان افزایش یافت. لذا هر چه رفتار منفی والدین کاهش یابد و رفتارهای مناسب ومثبت بیشتری جایگزین شود، عزت نفس کودکان آنان بالاتر میرود.
تحلیل میانگین نشان داد که میانگین تاثیرپذیری پسران از بدرفتاری والدین بیشتر از دختران است. یعنی پسران در برابر بدرفتاری والدین عکسالعمل شدیدتری نشان میدهند. همچنین خادمیان (1372) ابراز میدارد که رابطه نگرش تربیتی والدین با عزت نفس پسران بیشتر و قویتر از رابطه نگرش تربیتی والدین با دختران است که یافته مذکور با یافته تحقیق حاضر همسو است در این تحقیق نیز رابطه بدرفتاری والدین با عزت نفس پسران قویتر و بیشتر بدست آمده است.
یافتههای تحقیق حاضر یا یافتههای هیگنز، ماریتا (1998) نیز همسو است. یافتههای این محققان نشان داد که بدرفتاری والدین، عزت نفس کودکان را تا حد زیادی کاهش میدهد و بر ابعاد مختلف شخصیت کودکان تاثیر میگذارد.
همچنین یافتههای حاضر با نتایج لوز، ماری (1997) همسو است. نتیجه این پژوهش نیز نشان داد که بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان رابطه منفی وجود دارد. یافتههای واریا، ریچارد، واس (1996) نشان داد که افرادی که مورد سوء استفاده و بهرهکشی قرار گرفته بودند و از اطرافیان بدرفتاری دیده بودند مشکلات زیاد سازگاری روانی اجتماعی داشتند. از مشکلات عمده این افراد داشتن عزت نفس پایین بود در این تحقیق بیان شد که عزت نفس افرادی که مورد استفاده قرار نگرفته بودند اگرچه بدرفتاریهای دیگری چون غفلت احساسی، تحقیر و … را تجربه کرده بودند و این یافتهها با یافتههای حاضر مبنی بر اینکه هر چه بدرفتاری بیشتر باشد عزت نفس پایینتر است همسو است.
فحاشی، بدگویی و بدزبانی کردن نسبت به فرزندان، عزت نفس و کرامت آنان را پایین میآورد و باعث احساس حقارت و رذالت در آنان میگردد. در روش صحیح تربیتی جایی برای تنبیه، خشونت و تحقیر وجود ندارد. وقتی در انسانی احساس عزت نفس شکل گرفت کمتر اتفاق میافتد که به کارهای پست و پلید تن دهند "مظاهری، 1377" .
تنبیه و خشونت عامل و وسیله تربیت نیست. فقط ممکن است در مواردی خاص برای جلوگیری از طغیان و سرکشی موثر باشند. تربیت یعنی فراهم کردن زمینه رشد استعدادها و فضایل انسانی، تنبیه و خشم و هرگونه بدرفتاری دیگر از سوی والدین نمیتواند در فراهم کردن چنین زمینهای موثر باشد. برخوردها و روشهای توهینآمیز کودکان را حقیر و عقدهای بار میآورد و شخصیت آنها را دچار تزلزل میکند و عزت نفس آنان را پایین میآورد. چنین افرادی دیگر چیزی ندارند که از آن حفاظت کنند و از اینرو به هر کار خلاف و اشتباهی تن میدهند و در مقابل هر کار زشت نیز تنبیهات و تحقیرها و خشونتهای بزرگترها میآید و این دو ادامه مییابد. چنین افرادی یا خود باخته و ذلتپذیر میشوند یا مشرور و جنایتکار و پرخاشگر "مظاهری، 1377".
کاپلان و پوکوری (1971) گزارش دادند که طیفی از حوادث منفی باعث ایجاد حس کمارزش بودن در کودک میشود و بالعکس احساسات مثبت باعث افزایش عزت نفس میگردد. این گزارش یافتههای فوق را تایید میکنند. بدون شک مهمترین عامل شکلگیری اعتماد به نفس در کودک، خانواده است. در خانوادهای که صمیمیت، محبت و مهربانی وجود دارد کودک میتواند هم اعتماد به نفس بالایی داشته باشد و هم تغییرات مطلوب در شخصیت او ایجاد گردد و بالعکس در خانوادههایی که والدین از روی بیاطلاعی یا هر عامل دیگر مرتکب رفتارهای بد میشوند و جو فشارزای روحی برای کودکان خود در خانه ایجاد میکنند. کودک اعتماد به نفس خود را از دست میدهد یا عزت نفس او پایین میآید. نتایج پژوهشگران نشان داده است که توجه افراطی مادر که متناسب با سن و وضعیت رشدی فرزند نباشد باعث کاهش اعتماد به نفس، عدم بلوغ عاطفی و نیز اضطراب در کودک میگردد. نوزاد انسان موجودی بسیار وابسته و متکی است و لذا ما در یا جانشین وی بایستی تقریباً بطور تمام وقت در اختیار نیازها و تامین احتیاجات جسمی و روانی اولیه نوزاد باشد. با رشد و نمو جسمی رشد و نمو ذهنی و روانی نیز تحقق میپذیرد و آرام، آرام وابستگی به عدم وابستگی و متکی بودن به غیر، اتکا به خود و عدم تحمل محرومیت به تحمل مشکلات تبدیل میشود این جریان تحول طبیعی میتواند توسط مادرانی که بیش از حد به کودکان خود توجه میکنند و به گونهای افراطی از آنان نگهداری مینمایند و به فرزندان اجازه انجام وظایف و مسئولیتهایی را که میتوانند به راحتی به عهده بگیرند نمیدهند، با دشواری و مشکلات توام میگردد زیرا اینگونه مادران با دخالتها و مواظبتهای بیش از حد، اجازه رشد طبیعی روانی را از کودکان خود سلب میکنند.
میزان یا کمیت وجودی مادر یا پدر با کودک مطرح نیست، بلکه آنچه بیشتر در رشد روانی کودک حایز اهمیت است کیفیت رابطه بین پدر و مادر و فرزند میباشد. برای مثال مادرانی که کار میکنند و به علت گرفتاری شغلی نمیتوانند زمان زیادی را با کودکان خود بگذرانند اما اوقات کوتاهی که با کودکان خویش هستند از نظر عاطفی و ابراز محبت رفتاری مناسب دارند. کودکانشان به اندازه کافی احساس امنیت میکنند و دچار کمبود نمیشوند.
"سنگرووین" از مطالعات خود به این نتیجه رسیدند که اگر احیاناً یکی از والدین دارای مشکلات روانی خاصی بوده اما دیگری از سلامت روانی برخوردار باشد امکان پناه بردن کودک به ولی سالم و تامین سلامت روانی وجود دارد. زیرا آنچه کودک بیشتر درون فکنی میکند، ساخت کلی خانواده و روابط بین اعضاء است نه فقط ویژگیهای یکی از اولیاء اما اگر والدین هر دو دچار مشکلات شدید رفتاری باشد بطور کلی فضای روانی حاکم بر خانواده ناسالم باشد، احتمال اختلالات رفتاری کودک از نظر آماری بسیار بالا میرود. چرا که کودک الگوی مناسب برای تثبیت وضعیت خود ندارد لذا میتوان با توجه به اختلالات روانی و رفتاری والدین مشکلات رفتاری آینده کودکان را تا اندازهای پیشبینی نمود ضعف در عزت نفس، احساس عدم ارزشمندی، عدم اعتماد و اتکاء به خود از جمله این مشکلات است.
محدودیتهای تحقیق
1- به دلیل طولانی بودن سوالات پرسشنامه افراد علاقهای به پاسخگویی به سوالات نداشتند.
2- عدم اطمینان به صداقت آزمودنیها در پاسخ دادن به سوالات و متفاوت بودن میزان آگاهی و آمادگی جسمانی و روانی آنان
3- عدم دسترسی زیاد به جامعه نمونه به دلیل مسافت زیاد و محدودیت زمانی
4- از آنجایی که تحقیق حاضر در سطح کوچک و محدودی انجام شده است و همچنین به دلیل نتایج همبستگیهایی که به دست آمده باید در تعمیم نتایج آن به جامعه هدف قدری احتیاط به عمل آید.
5- همکاری دانشآموزان بعضی از دانشآموزان به نحو مطلوبی به سوالات آزمونها پاسخ نداده و همکاری لازم را نداشتند.
6- عدم همکاری معاونین دبیرستانهای دخترانه برای اجرای پرسشنامه.
پیشنهادات تحقیق
1- نحوه رفتار والدین با کودکان خود عامل اصلی شکلگیری شخصیت کودک میباشد در این تحقیق فقط یکی از اجزای شخصیت کودکان (عزت نفس) بررسی شد.
پیشنهاد میشود در تحقیقات آ ینده ابعاد دیگر شخصیت کودکان در رابطه با بدرفتاری والدین مورد بررسی قرار گیرد مثل انعطافپذیری، پرخاشگری و غیره
2- گروه سنی بررسی شده 14 تا 15 سال بودند پیشنهاد میشود این تحقیق در مقاطع سنی دیگر نیز انجام گیرد خصوصاً سنین بالاتر چون تاثیر سوء بدرفتاری والدین در درازمدت نیز ماندگار است.
3- پیشنهاد میشود در تحقیقات بعدی متغیرها و عوامل تاثیرگذار دیگر نظیر شخصیت والدین میزان درآمد، طبقه اجتماعی و … کنترل شود.
4- همچنین میتوان فقط با به کار بردن پرسشنامه بدرفتاری تحلیل عامل کرد و فاکتورهای مختلف این پرسشنامه را تجزیه و تحلیل کرد.
فهرست منابع و ضمائم
ضمیمه الف
فهرست منابع
ضمیمه ب
ضمیمه الف:
جدول دادههای خام پسر آن و دختران
1- جدول نمرات خام آمودنیهای پسر
2- جدول نمرات خام آزمودنیهای دختر
1- جدول نمرات خام آزمودنیهای پسر
رتبه
عزت نفس
بدرفتاری والدین
رتبه
عزت نفس
بدرفتاری والدین
1
64
14
22
59
63
2
53
27
23
86
1
3
73
11
24
72
29
4
68
36
25
88
3
5
68
25
26
85
2
6
71
24
27
74
27
7
46
44
28
67
17
8
68
2
29
85
13
9
78
66
30
66
20
10
78
0
31
65
35
11
48
49
32
64
0
12
74
47
33
54
30
13
58
37
34
62
15
14
78
7
35
88
0
15
55
47
36
70
5
16
47
20
37
80
10
17
70
0
38
51
7
18
60
37
39
65
5
19
84
9
40
66
30
20
63
23
41
88
2
21
53
19
42
82
7
رتبه
عزت نفس
بدرفتاری والدین
رتبه
عزت نفس
بدرفتاری والدین
43
81
0
65
80
5
44
61
32
66
71
17
45
68
17
67
66
28
46
83
0
68
52
7
47
66
19
69
58
74
48
66
22
70
77
98
49
69
45
71
66
8
50
76
6
72
67
15
51
78
18
73
85
0
52
69
2
74
73
0
53
74
1
75
76
9
54
76
17
76
74
6
55
74
50
77
64
8
56
57
43
78
75
11
57
74
7
79
74
9
58
75
16
80
85
0
59
70
79
81
78
5
60
77
5
82
66
72
61
80
50
83
46
12
62
80
2
63
69
35
64
79
3
2- جدول نمرات خام آزمودنیهای دختر
رتبه
عزت نفس
بدرفتاری والدین
رتبه
عزت نفس
بدرفتاری والدین
1
54
28
22
76
5
2
70
13
23
73
0
3
70
12
24
91
0
4
61
7
25
83
0
5
54
51
26
90
0
6
54
65
27
91
0
7
54
42
28
65
15
8
68
21
29
75
0
9
74
12
30
80
0
10
79
11
31
78
3
11
72
14
32
75
10
12
76
7
33
82
0
13
78
7
34
63
2
14
74
17
35
88
0
15
76
91
36
77
23
16
68
15
37
55
36
17
50
38
38
56
50
18
69
25
39
57
80
19
68
10
40
91
0
20
97
0
41
91
0
21
90
0
42
56
8
رتبه
عزت نفس
بدرفتاری والدین
رتبه
عزت نفس
بدرفتاری والدین
43
68
6
65
72
31
44
76
0
66
62
3
45
71
3
67
78
1
46
84
4
68
88
7
47
78
1
69
70
19
48
62
2
70
5
0
49
63
0
71
56
8
50
55
39
72
75
0
51
90
6
73
81
0
52
68
9
74
54
37
53
60
0
75
65
34
54
73
6
76
64
13
55
90
1
77
55
23
56
68
8
57
72
14
58
83
9
59
89
5
60
81
0
61
91
6
62
61
6
63
77
2
64
76
3
منابع و مآخذ فارسی
1- اسلامینسب، علی، روانشناسی اعتماد به نفس، انتشارات مهرداد، 1373.
2- مظاهری، علیاکبر، هشدارهای تربیتی، موسسه انتشارات هجرت، 1377،صفحه 80-79 و 85-83.
3- معماریان، بابایی، زندهطلب، ربابه، غلامرضا، بررسی تاثیر برنامه "مشارکت والدین در زمینه مهارتهای رفتاری بر عزت نفس نوجوانان"، 1377، فصلنامه علمی، پژوهش دانشگاه شاهد، شماره 25، سال هفتم، پاییز 1378، صفحه 62-57.
4- ماهنامه علمی - خانوادگی "مشاوره خانواده"، عزت نفس چیست؟ شماره 21، شهریور 1381، صفحه 40-39.
5- شرفی، محمدرضا، "با فرزند خود چگونه رفتار کنیم؟"، انتشارات جهاد دانشگاهی، دانشگاه تهران، چاپ اول، 1371.
6- خادمیان، "ملیحه سادات، بررسی رابطه نگرشهای تربیتی والدین با عزت نفس دانشآموزان، پایاننامه".
7- نادری، نراقی، 1380، روشهای تحقیق در علوم انسانی.
ضمیمه ب
1- پرسشنامه بدرفتاری فیدل "The Psychologicil Maltreatment Inventoy"
2- پرسشنامه عزت نفس جنیس فیلد
بسمه تعالی
1- پرسشنامه روانشناسی بدرفتاری فیدل (1989)
به عنوان کودک همه ما با رفتارهای منفی والدینمان روبرو شده یا میشویم که برخی از این رفتارها تاثیر منفی کمی بر ما گذاشته و برخی دیگر تاثیر منفی زیادتری داشته است. از شما تقاضا داریم با توجه به تجربههای منفی که با یک یا هر دو والدینتان داشتهاید به موارد زیر که روی مقیاس پنج قسمتی درجه شده است با علامت × جواب دهید.
جنس: سن: میزان تحصیلات: پدر: مادر:
شغل والدین: مادر: پدر:
1- به تو با کلماتی مانند "نفهم، گیج، احمق" ناسزا میگفتند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
2- تو را فردی ناتوان و شکست خورده میدیدند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
3- با توجه به سنت انتظارات بسیار نامعقول از تو داشتند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
4- از بازی کردن تو با کودکان دیگر جلوگیری میکردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
5- هر وقت که دلشان میخواست به تو توجه میکردند مثلاً با تو حرف میزدند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
6- تو را جلو دیگران تحقیر میکردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
7- تو را به طور ناعادلانه و نامطلوب با دیگران مقایسه میکردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
8- به تو اجازه نمیدادند که دوستانت را به خانه بیاوری.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
9- در حل مشکلاتت با کودکان دیگر به تو کمکی نمیکردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
10- به جای توجه به تو به اشیا و کسان دیگر که برایشان اهمیت داشت توجه داشتند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
11- از تماس چشمی با تو اجتناب میکردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
12- تو را به معاشرت و برخورد با دیگران تشویق نمیکردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
13- از فعالیتهای اجتماعی تو با دوستانت جلوگیری میکردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
14- بر سرت داد میکشیدند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
15- به تلاشهای شما برای آغوش گرفتن و بوسیدن پاسخ نمیدادند یا آنها را نادیده میگرفتند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
16- مشوق پیشقدم شدن شما برای تماسها و معاشرتهای اجتماعی نبودند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
17- محبت کمی به تو نشان نمیدادند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
18- تو را در خانواده سپر بلا قرار داده بودند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
19- در مقایسه با دیگر برادرها و خواهرها با بیعلاقگی با تو رفتار میکردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
20- از صحبت کردن با تو هنگام صرف نهار و شام کوتاهی میکردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
21- نسبت به تو سرد و بیتفاوت بودند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
22- نیازهای روانی تو را نادیده میگرفتند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
23- از تو حمایت به عمل نمیآوردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
24- از تو محافظت به عمل نمیآوردند.
0- برایم اتفاق نمیافتاد 1- تاثیری بر من نداشت 2-تاثیر منفی کمی بر من داشت
3- تاثیر منفی متوسطی بر من داشت 4- تاثیر منفی زیادی بر من داشت
5- تاثیر منفی خیلی خیلی زیادی بر من داشت
بسمه تعالی
لطفاً سوالات زیر را به دقت بخوانید و صادقانه جواب دهید.
2- مقیاس عزت نفس جنیس فیلد (1900)
1- چند وقت به چند وقت احساس میکنید که اصلاً کاری را نمیتواند به خوبی انجام دهید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
2- وقتی مجبور هستید که در مقابل کلاس یا گروهی از همسالان خود صحبت کنید تا چه حد نگران یا وحشتزده میشوید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
3- چند وقت به چند وقت فکر میکنید که دیگران از بودن با شما پرهیز دارند؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
4- چند وقت به چند وقت حس میکنید که دیگران متوجه شما هستند؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
5- چند وقت به چند وقت از خجالتی بودن خود رنج میبرید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
6- چند وقت به چند وقت در مقابل افرادی که میشناسید احساس قدرت میکنید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
7- چند وقت به چند وقت فکر میکنید که فرد بیارزشی هستید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
8- چند وقت به چند وقت از اینکه نمیتوانید چقدر با مردم میتوانید خوب کنار بیایید رنج میبرید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
9- چند وقت به چند وقت از خودتا متنفر میشوید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
10- چند وقت به چند وقت به قدری ناراحت میشوید که فکر میکنید همه چیز بیارزش است؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
11- چند وقت به چند وقت احساس میکنید که در یک مجلس خود را با جمع خوب وفق دادهاید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
12- چند وقت به چند وقت احساس میکنید که میتوانید هر کاری را به خوبی انجام دهید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
13- وقتی در مقابل یک کلاس یا جمعی از همسالان خود صحبت میکنید تا چه مقدار از کار خود راضی هستید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
14- وقتی با اشخاص ناآشنا صحبت میکنید چقدر احساس راحتی میکنید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
15- چند وقت به چند وقت حس میکنید که شخص موفقی هستید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
16- چقدر به موفقیت در کار آیندهتان اطمینان دارید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
17- وقتی در محفل افراد بیگانه هستید چقدر به خودتان اطمینان دارید و احساس راحتی میکنید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
18- وقتی در بحث کلاسی شرکت میکنید چقدر به خودتان اطمینان دارید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
19- تا چه حد مطمئن هستید افرادی که شما را میشناسند روزی شما را با احترام و به عنوان شخص مهمی بنگرند؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
20- بطور کلی، چقدر در مورد توانائیها و استعدادهای خود مطمئن هستید؟
1- همیشه 2- اغلب 3- بعضیاوقات 4- هر از گاهی 5- هرگز
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
فهرست جداول
چکیده
فصل اول:کلیات
1
مقدمه
2
بیان مسئله
4
اهمیت و ضرورت مسئله
7
اهداف تحقیق
10
سوالات و فرضیات تحقیق
10
روش انجام تحقیق
10
تعریف واژهها و اصطلاحات
11
فصل دوم: ادبیات تحقیق
12
مقدمه
13
الف: پیشینه نظری تحقیق
13
عزت نفس بالا ، عزت نفس پایین
15
ب: تحقیقات انجام شده در ایران و خارج از ایران
16
فصل سوم: روش تحقیق
20
عنوان
صفحه
مقدمه
21
روش تحقیق
21
جامعه و نمونه
22
روش نمونهگیری
22
ابزار اندازهگیری
23
چگونگی گردآوری دادهها
24
روش آماری
25
فصل چهارم: یافتهها و نتایج تحقیق
26
مقدمه
27
یافته ها
27
فصل پنجم: بحث یافتهها و تجزیه و تحلیل دادهها
30
محدودیتهای تحقیق
37
پیشنهادات تحقیق
38
فهرست منابع و ضمائم
39
ضمیمه الف: جداول نمرات هر دو گروه
40
1- جدول نمرات خام آزمودنیهای پسر
41
2- جدول نمرات خام آزمودنیهای دختر
43
عنوان
صفحه
فهرست منابع
45
ضمیمه ب: پرسشنامهها
46
1- پرسشنامه بدرفتاری فیدل
47
2- پرسشنامه عزت نفس جنیس فیلد
54
فهرست جداول
عنوان
صفحه
1- جدول تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس
28
2- جدول تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس دخترها
28
3- جدول تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس پسرها
29
4- تفاوت میانگین بدرفتاری والدین پسر و دختر
29
چکیده:
هدف از پژو.هش حاضر، مطالعه تاثیر بدرفتاری والدین بر عزت نفس کودکان بوده است. تحقیق با شرکت 200 نفر دانشآموزان پسر و دختر از هر کدام 100 نفر از بین 4 مدرسه راهنمایی شهرستان ایلام که بطور تصادفی انتخاب شده بودند انجام گرفت. تعداد آزمودنیها از هر مدرسه 50 نفر بوده است. دانشآموزان پرسشنامه عزت نفس و پرسشنامه بدرفتاری والدین را همزمان تکمیل کردند. بررسیهایی که در ارتباط با هدف این تلاش تحقیقی بود نتایجی بدست داده است که عبارتند از:
الف) ضریب همبستگی بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان "کل نمونه" 27/0- است که در سطح 1/0 معنیدار بوده است.
ب) ضریب همبستگی بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان در بین دخترها 245/0- است که در سطح 5% معنیدار بوده است.
ج) ضریب همبستگی بین بدرفتاری والدین و عزت نفس کودکان در بین پسرها 56/0- است که در سطح 1% معنیدار بوده است.
د) تفاوت تاثیر بدرفتاری والدین بر پسرها و دخترها بوسیله آزمون t بررسی شد که نشان داد میانگین تاثیر بدرفتاری والدین بر پسرها بیشتر از دخترهاست این تفاوت در سطح 1/0 معنیدار بوده است.
هـ) تفاوت میانگینهای عزت نفس در دختران و پسران معنیدار نیست.
تاثیر بدرفتاری بر عزت نفس 1
1