بررسی حقوقی منطقه اطلاعات پرواز

بررسی حقوقی منطقه اطلاعات پرواز
مقدمه
توسعه روابط میان کشورها و پیشرفت های عظیم صنعتی کشورهای غربی به ویژه به کارگیری فن آوری در خدمت ارتش ، به منظور پیروزی سریع تر بر دشمن ، اختراع هواپیما ، سرانجام صنعت هواپیما سازی را به دنبال داشت .
هواپیما که برای پرواز از منطقه ای به منطقه دیگر ، نیاز به هوا و گذاشتن از قلمرو هوایی دارد ، چنانچه عبور آن از قلمرو هوایی دو یا چند کشور باشد ، مسائل حقوقی تازه ای را پیش می آورد که موضوع رشته جدیدی از حقوق بین الملل به نام حقوق بین الملل هوایی است و البته حقوق بین الملل هوایی پاسخگوی تحولات بعدی کلیه صنایع هوایی و هواپیمایی قرن بیستم نبود زیرا اختراع ناوهای هوایی که قادر به پرواز در ماورای جو بودند و اختراع موشکهای قاره پیما ، ارسال موشک به کرات آسمانی دیگر و بالاخره مسافرت انسان به کره ماه مسائل حقوقی جدید دیگری را در سطح بین المللی مطرح ساخت که تا آن روز ناشناخته بود و توجهی به آنها نمی شد .
بنابراین به دلیل تحولات ذکر شده رشته ی جدید دیگری به جر گه ی حقوق پیوست به نام حقوق فضا یا حقوق بین المللی فضایی و آن مجموعه قواعد و مقرراتی می باشد که در این زمینه در سطح بین المللی تهیه و تنظیم گردیده و از طرف کشورهای مختلف تایید شده و قابلیت اجرا یافته است .

در مجموع مسائل حقوقی هوا و فضا از دیدگاه حقوق بین الملل را میتوان به دو بخش منقسم نمود که در قسمت ذیل برای شما بیان می نماییم :
۱-حقوق بین المللی هوایی
۲-حقوق بین المللی فضایی
حقوق بین المللی هوایی
بهتر است بدانید حقوق بین المللی هوایی به عنوان یکی از شاخه ها یا شعبات حقوق بین الملل مشتعل برهمان منابع حقوق بین الملل می باشد یعنی معاهدات ، عرف و همچنین اصول کلی حقوقی و همان منابع فرعی یا تبعی ، یعنی دکترین و رویه قضایی بین المللی
البته منابع خاص حقوق بین الملل هوایی ، دربردارنده ی مجموع قواعد و مقررات حقوقی بین المللی دیدگاه های دانشمندان حقوق بین الملل و آرای دادگاه های بین المللی به ویژه دیوان بین المللی دادگستری است که در زمینه مسائل هوایی و هوانوردی وجود دارد .
لازم به ذکر است مهم ترین منبع حقوق بین الملل هوایی معاهدات بین المللی می باشد که مهم ترین این معاهدات عبارتند از عهدنامه ۱۹۱۹ پاریس و پرتکل اصلاحی ۱۹۲۹ ، عهدنامه مصوب در کنفرانس شیکاگو و معاهدات مربوط به هواپیما ربایی و امنیت هوانوردی کشوری .
حقوق بین المللی فضایی
حقوق بین المللی فضایی به عنوان یکی از شاخه های جدید حقوق بین الملل در واقع مرهون پیشرفت علوم فضایی در سال های پس از نیمه دوم قرن بیستم می باشد اما بهتر است بدانید به موازات آن نباید تحول در دیدگاه های نظری حقوقی را نادیده انگاشت زیرا دیدگاه های جدیدی که برای فضای ماورای جو مایهیت حقوقی متفاوتی با ماهیت حقوقی جو ارائه دادند و در نتیجه نظام حقوقی فضا را تدوین نمودند .
لازم به ذکر می باشد امروزه علاوه بر اینکه فضای ماورای جو در خدمت کاوشها و تحقیقات علمی می باشد و انسان را با دنیایی ناشناخته آشنا می کند درخدمت ارتباطات مخابراتی ، رادیویی وتلویزیونی و هواشناسی نیز هست . پیشرفت های عظیمی که در سال های اخیر در زمینه ی علم نجوم و ساختن انواع سفاین فضایی و فرستادن آنها به کرات آسمانی و فرستادن انسان به کره ی ماه نصیب بشر شده است مسائل حقوقی متعددی را مطرح ساخته است . از جمله موضوع مسئولیت جبران خسارت ناشی از پرتاب و فرود و حرکت انواع سفاین فضایی ، تقسیم امواج رادیویی ، الحاق سفاین فضایی به یکدیگر و تعیین مسیر آنها و بالاخره کمک به فضانوردی که دچار مخاطره شده اند .
آزادی های هوانوردی بین المللی
در موافقت نامه حمل و نقل یا ترافیک هوایی بین المللی ، آزادی های پنج گانه هوانوردی پیش بینی شده بود که دو آزادی اول و دوم آن عینا در موافقت نامه ترانزیت سرویسهای هوایی بین المللی تکرار شد و
از آنجا که این دو موافقت نامه از سوی کشورها مورد استقبال چندانی قرار نگرفت از همان ابتدا تاکنون موافقت نامه های دو جانبه بسیاری میان کشورها منعقد گردیده که کمابیش متضمن برخی یا کلیه آزادی های پنج گانه مذکور می باشد .
موافقتنامه های دو جانبه حمل ونقل هوایی بین المللی در اساس الگوبرداری از موافقت نامکه برمودای یک و عهدنامه کینگ استون معروف به برمودای دو می باشد که هردو میان انگلستان و ایالات متحده آمریکا منعقد شده است .
موافقت نامه های دوجانبه حمل و نقل هوایی بین المللی ، پرواز هواپیماهای متعلق به خطوط منظم هوایی را قانونمند نموده است .
در مجموع معاهدات مذکور به ویژه موافقت نامه های دوجانبه حمل و نقل هوایی بین المللی و عهدنامه شیکاگو ، متضمن آزادی پنج گانه هوانوردی می باشد اما امروزه این اعتقاد نیز هست که آزادیهای دیگری نیز در عرصه هوانوردی بین المللی وجود دارند .
آزادی های پنجگانه
آزادی های پنج گانه ی هوانوردی بین المللی در قسمت زیر به طور مختصر برای شما بیان می شود :
۱-حق سوار کردن مسافر ، بارگیری کالا و محمولات پستی در هر کشور متعاهد به مقصد هر کشور دیگر متعاهد و نیز حق پیاده کردن مسافر ، بارگیری کالا و محمولات پستی ازمبدا هر کشور متعاهد در هر کشور دیگر متعاهد
۲-حق پرواز و عبور از فراز سرزمین کشورهای متعاهد بدون فرود و توقف
۳-حق سوار کردن مسافر ، بارگیری کالا و محمولات پستی به مقصد کشوری که هواپیما تابعیت آن را دارد
۴-حق فرود و توقف به منظورهای غیربازرگانی : ازجمله تعمیرات و سوخت گیری
۵-حق پیاده کردن مسافر ، تخلیه کالا و محمولات پستی را دارد که از کشور متبوع هواپیما سوار و بارگیری شده است .
موارد ذکر شده آزادی های پنج گانه بودند که برای شما ذکر گردید در این مقابله همانطور که گفته شده خلاصه ای از حقوق بین المللی هوایی و فضایی توضیح داده شد برای آشنایی با این حقوق شما عزیزان می توانید در صورت علاقه به داشتن اطلاعات بیشتر در این زمینه با موسسه MIE اتریش(همکار موسسه حقوقی ملک پور) همراه بوده و از اطلاعات مفید دکتر امیرمحمد ملک پور بهره برده و استفاده نمایید .
حمایت از حقوق مسافران هواپیما
اگرچه سهم سفرهای هوایی از کل حجم حمل و نقل مسافر در کشور کمتر از یک درصد است اما با این حال مجموعه افرادی که از هواپیما به عنوان یک وسیله حمل و نقلی گران استفاده می کنند، بیشتر از مسافرانی است که از سایر بخش های حمل و نقلی استفاده می کنند و این در حالی است که بیشترین مشکلات نیز در همین بخش حمل و نقل هوایی وجود دارد. اما قوانین و مقررات چه حقوقی را برای مسافران خطوط هوایی پیش بینی کرده است؟
اینکه مسافر در خطوط داخلی یک کشور از هواپیما استفاده می کند یا برای مسافرت های بین المللی از هواپیما استفاده می کند، واجد حقوق و تکالیفی است که هریک جداگانه و در مقررات ویژه ای طرح شده است. مسافران پروازهای خارجی به خصوص شرکت های عضو یاتا یا ایکائو تحت یک پیمان بین المللی و مقررات پیمان موسوم به ورشو بر آنها حاکم است اما مسافران پروازهای داخلی بیشتر تابع مقررات و دستورالعمل هایی هستند که توسط سازمان هواپیمایی کشور تهیه و ابلاغ می شود. اما حقوق مسافران در پروازهای خارجی و داخلی چیست؟
حقوق مسافران پروازهای خارجی
کنوانسیون مربوط به یکنواخت نمودن پاره ای از مقررات حمل و نقل بین المللی هوایی که در سال ۱۹۲۹ در ورشو لهستان در خصوص مسئولیت موسسه حمل و نقل هوایی در خطوط بین المللی کشورهای عضو پیمان منعقد شد، مهمترین منبع حقوقی برای بررسی حقوق مسافران پروازهای بین المللی است. کشور ایران هم به عنوان یکی از اعضای جامعه بین المللی بر اساس مصوبه سال ۱۳۵۴ مجلس شورای ملی به این پیمان پیوسته و از نظر مقررات داخلی، این پیمان در حکم قانون است. در واقع، چنانچه مقصد نهایی مسافر و یا توقف وی در کشوری غیر از کشور مبداء باشد، کل سفر وی شامل هر بخشی که تماماً داخل کشور مبداء یا مقصد انجام پذیرد، مشمول مقررات پیمان ورشو خواهد بود.
این پیمان در سه بخش مسئولیت هایی در قبال مرگ یا صدمات جانی مسافران، صدمه به بار مسافران و مسئولیت در برابر حمل و نقل بار هوایی مقرراتی را وضع کرده است. بر اساس ماده ۴۲ کنوانسیون شرکت های هواپیمایی در قبال جان مسافران مسئول بوده و و در صورت صدمه به مسافران، متصدی حمل و نقل حداکثر به میزان ۲۵۰ هزار فرانک فرانسه به ازای هر مسافر مسئول است. بر اساس ماده ۱۹ این پیمان نیز متصدی حمل و نقل هوایی مسئول خسارتی است که از تاخیر در حمل و نقل هوایی مسافر لوازم شخصی یا کالا ناشی می گردد.
بنابراین، حداکثر تعهد شرکت های هواپیمایی در صورت تاخیر و خسارت ناشی از آن، حداکثر ۱۲۵ هزار فرانک فرانسه( حدود ۱۰ هزار دلار) و برای تاخیر در ارسال وسایل یا خسارت به بار مسافر به ازای هر کیلوگرم بار حداکثر ۲۵۰ فرانک فرانسه(۲۰ دلار) خواهد بود. البته اگر مسافر یا فرستنده کالا هنگام تحویل محموله به متصدی حمل و نقل یک اظهارنامه مخصوص دائر بر میزان ارزش لوازم شخصی و کالا به هنگام تحویل در مقصد تنظیم کرده و در صورت لزوم مخارج اضافی پرداخته باشد در این صورت متصدی حمل و نقل مسئول پرداخت مبلغی معادل مبلغ اظهار شده است. همچنین در مورد در مورد اشیایی که مسافر شخصاً عهده دار حمل آنها می گردد مسئولیت متصدی حمل و نقل محدود به پنج هزار فرانک برای هر مسافر می باشد.
بر اساس این پیمان، شرکت های هواپیمایی نمی توانند بر خلاف این مقررات، بلیتی را صادر کنند و بر اساس ماده ۲۳ کنوانسیون ورشو هر شرطی که ناظر به سلب مسئولیت متصدی حمل و نقل یا تعیین مبلغی کمتر از آنچه که در کنوانسیون حاضر مقرر گردیده است باشد باطل و بلااثر خواهد بود.
حقوق مسافران پروازهای داخلی
یکی از مهمترین گلایه هایی که مسافران پروازهای داخلی همیشه نسبت به آن معترض هستند، تاخیرهای متوالی و طولانی مدت شرکت های هواپیمایی در ارائه خدمات است. آمارهای سازمان هواپیمایی کشوری نشان می دهد در سال ۹۴ حدود ۴۰ درصد پروازها با تاخیر انجام شده و به طور میانگین هر پرواز حدود ۲۸ دقیقه تاخیر داشته است. البته رکوردهایی از تاخیر در پروازهای داخلی به ۱۶ تا ۱۸ ساعت تاخیر هم رسیده است. اما مسافران پروازهای داخلی در مقابل این بدعهدی مکرر شرکت های هواپیمایی چه حقوقی دارند؟
بر اساس قانون مصوب ۱۳۶۴ مجلس شورای اسلامی، مسئولیت شرکت های هواپیمایی ایران در مورد حمل و نقل مسافرین، بار و اثاثیه در پروازهای داخل کشور در حدود مسئولیت مقرر در پروازهای بین المللی مذکور در کنوانسیون مربوط به یکسان کردن برخی از مقررات حمل و نقل هوایی بین المللی منعقده در ورشو و پروتکل اصلاحی آن در لاهه به امضاء رسیده است موضوع مصوب ۱۳۵۴ که در بالا به آن اشاره شد. اما علاوه بر این قانون موضوعه، مجموعه دستورالعمل هایی برای رعایت حقوق مسافر در پروازهای داخلی از سوی سازمان هواپیمایی کشوری تدوین و به شرکت های فعال در این حوزه ابلاغ شده است.
مهمترین نکته در دستورالعمل حقوق مسافر در پروازهای هوایی، مربوط به بحث تاخیرات پرواز است که در ماده ۴ دستورالعمل آمده است. بر این اساس، در صورت بروز تاخیر در انجام پرواز بر اساس زمان درج شده در بلیت مسافر، نماینده شرکت هواپیمایی با حضور در میان مسافران با متانت و احترام نسبت به اطلاع رسانی صحیح در خصوص تاخیر پرواز اقدام می کند و شرکت هواپیمایی نسبت به اطلاع رسانی از طریق سیستم اطلاعات پرواز به صورت مستمر اقدام می کند. در صورت تاخیر بیش از یک ساعت و کمتر از دو ساعت از مسافران پذیرایی نوع اول شامل شامل میان وعده (اعم از نوشیدنی گرم یا سرد و شیرینی مناسب) به عمل خواهد آمد، البته ارائه این پذیرایی مشروط به وجود زمان کافی جهت پذیرایی و عدم ایجاد تاخیر بیشتر در پرواز است.
در تاخیر بیش از ۲ ساعت و تا ۴ ساعت انجام پذیرایی مناسب حداقلی گفته شده با توجه به امکانات فرودگاهی، فراهم کردن امکان برقراری ارتباط تلفنی برای اطلاع رسانی، تغییر پرواز در صورت درخواست مسافر و امکان انجام آن، انجام اقدامات لازم جهت اعزام با سایر شرکت های هواپیمایی (در صورت درخواست مسافر) و در صورت وجود پرواز از همان مسیر و یا انتقال به مقصد نهایی از طریق مسیرهای جایگزین (به غیر از مسیر درج شده در بلیت) و پرداخت کامل وجه بلیت مسافر در صورت انصراف مسافر از ادامه پرواز ضروری است.
اما در تاخیر بیش از ۴ ساعت که در خطوط هوایی داخلی نیز موردهای زیادی از آن به چشم می خورد، شرکت حمل کننده موظف به ارائه یک فقره بلیت مشابه با تخفیف ۳۰ درصد از لحاظ مسیر و کلاس پروازی است. البته اگر پرواز به هر دلیلی کلا کنسل شده و بلیت ابطال شود، شرکت موظف است علاوه بر استرداد کامل وجه پرداختی، یک فقره بلیت مشابه با تخفیف ۳۰ تا ۵۰ درصد از لحاظ مسیر و کلاس پروازی به مسافران ارائه کند. البته در مورد پروازهایی که به دلیل شرایط جوی یا امنیتی فرودگاه مبدا، مقصد و در مسیر دچار تاخیر و یا ابطال می گردد، شرکت های هواپیمایی با رعایت مقررات پذیرایی از مسافرین صرفا موظف به استرداد کامل وجه به مسافرین هستند.

در صورتی که هواپیما در مکانی به غیر از مقصد مسافر و یا نقطه میانی (در پروازهای اتصالی مندرج در یک بلیت) توقف کند شرکت هواپیمایی موظف است مسافر را به مبدا یا مقصد پرواز مطابق یکی از روش ها منتقل کند؛ روش نخست انتقال مسافر به مبدا توسط شرکت هواپیمایی حامل صورت پذیرفته و کل وجه بلیت بدون کسر جرایم به مسافر پرداخت شود و روش دوم در صورت درخواست و انتقال مسافر به مقصد یا هر وسیله نقلیه عمومی زمینی ( اتوبوس، قطار و از این قبیل) این انتقال ضمن فراهم کردن شرایط لازم و پرداخت هزینه های آن توسط شرکت حامل صورت می گیرد.

فهرست مطالب
حقوق بین المللی فضایی 2
آزادی های هوانوردی بین المللی 3
آزادی های پنجگانه 4
حمایت از حقوق مسافران هواپیما 5
حقوق مسافران پروازهای خارجی 5
حقوق مسافران پروازهای داخلی 7

موضوع:
بررسی حقوقی منطقه اطلاعات پرواز
استاد گرامی:
رشته :
دانشجو:

9