بررسی تاثیراوقات فراغت برانگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرقائمیه



وزارت علوم تحقیقات و فناوری

دانشگاه پیام نور
مرکزنودان
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی
رشته: علوم اجتماعی
گرایش: پژوهشگری
عنوان موضوع:
بررسی تاثیراوقات فراغت برانگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرقائمیه
استادراهنما:
خانم لیلا حسن زاده
نگارش:
جاسم رئیسی
شماره دانشجویی:890079628
زمستان 1393

تقدیم وتشکرات

فهرست مطالب
عناوین صفحه
چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه 3
1-2 بیان مسئله 4
1-3 هدف از انتخاب موضوع 4
1-4 هدف تحقیق 5
1-5 فرضیات تحقیق Error! Bookmark not defined.
1-5-1 فرضیه اصلی 5
1-5-2 فرضیات فرعی 5
1-6 کاربرد تحقیق 6
1-7 سوالات تحقیق 6

فصل دوم: پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه 9
2-2 مطالعات داخلی 9
2-3 مطالعات خارجی 10
2-4 نقد و بررسی تحقیقات 11

فصل سوم: مبانی نظری تحقیق
3-1 مقدمه 15
3-2 نظریه ها و مکاتب مرتبط با موضوع تحقیق 15
3-2-1 دیدگاه الیاس و دانینگ در مورد فراغت 15
3-2-2 دیدگاه آراء فدرستون درمورد فراغت و جهانی شدن 16
3-2-3 دیدگا ه بوردیو در مورد فراغت 17
3-2-4 دیدگاه رابرتز 21
3-2-5 دیدگاه آرا روجک 23
3-3 فراغت، فرهنگ و سبک زندگی 24
3-3-1 نقش و اهمیت اوقات فراغت 28
3-4 ورزش و اهمیت های مختلف آن : 29
3-4-1 اهمیت و ضرورت ورزش : 30
3-4-2 اهمیت اجتماعی ورزش 32
3-4-3 اهمیت سیاسی ورزش : 32
3-5 فواید ورزش Error! Bookmark not defined.
3-5-1 فواید جسمى ورزش Error! Bookmark not defined.
3-5-2 فواید روانشناسى Error! Bookmark not defined.
3ـ 5-3 فواید اجتماعى 34
3-6 تابستان و اوقات فراغت دانش آموزان 35
3-7 فرضیات تحقیق 36
1-7-1 فرضیه اصلی 36
1-7-2 فرضیات فرعی 36
3-8 مدل تحقیق 37

فصل چهارم: روش های تحقیق
4-1 مقدمه 45
4-2 روش تحقیق 45
4-3 روش های جمع آوری اطلاعات 46
4-3-1 روش کتابخانه ای 46
4- 3-2 روش پرسشنامه ای 46
4-4 جامعه آماری 48
4-4-1 نمونه آماری 48
4-5 روش نمونه گیری 49
4-6 عناصر پژوهش (مفاهیم – متغیرو نظریه ) 53
4-6-1 مفاهیم(تجربی – نظری) 53
4-6-1-1 ملاک ارزش یابی مفهوم نظری Error! Bookmark not defined.
4-6-1-2 ملاک ارزش یابی مفاهیم تجربی Error! Bookmark not defined.
4-6- 2 متغیرها 54
4-7 تحقیق کاربردی و بنیادی 55
4-8 سایرتعاریف و مفاهیم 56
4-8-1 انگیزه 56
4-8-2 اوقات فراغت 57
4-8-3 پیشرفت تحصیلی 57
4-8-4 مدارس 57
4-8-5 تعریف بازدهی ( کارآئی ) 57
4-8-6 یادگیری 58
4-9 قلمرو تحقیق : 58
4-9-1 قلمرو مکانی 58
4-9-2 قلمرو زمانی 58
4-9-3 قلمرو موضوعی 58

فصل پنجم: تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های آماری
5-1 مقدمه 62
5-2 تجزیه و تحلیل داده ها 63
5-3 یافته های توصیفی 63
5-3-1 نمودارمربوط به جنسیت پاسخ دهندگان 64
5-3-2 نمودارمربوط به سن پاسخ دهندگان 65
5-3-3 نمودارمربوط به سابقه خدمت پاسخ دهندگان 66
5-3-4 نمودارمربوط به سطح تحصیلات پاسخ دهندگان 67
5-4 تجزیه و تحلیل استنباطی( فرضیات تحقیق) 68
5-4-1 فرضیه اول 68
5-4-2 فرضیه دوم 69
5-4-3 فرضیه سوم 69
5-4-4 فرضیه چهارم 70
5-4-5 فرضیه پنجم 71
5-5 تحلیل فرضیات آماری 71
5-5-1 تحلیل فرضیه اول 71
5-5-2 تحلیل فرضیه دوم 73
5-5-3 تحلیل فرضیه سوم 74
مخالفم 74
5-5-4 تحلیل فرضیه چهارم 76
5-5-5 تحلیل فرضیه پنجم 77

فصل ششم: نتیجه گیری وپیشنهادات و ومحدودیت های تحقیق
6-1 نتیجه گیری 81
6-1-1 نتیجه گیری پژوهشی 82
6-1-1-1 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه اول 82
6-1-1-2 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه دوم 82
6-1-1-3 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه سوم 82
6-1-1-4 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه چهارم 82
6-1-1-5 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه پنجم 83
6-2 پیشنهادات 83
6-3 محدودیت های تحقیق 85
پیوست ها 86
منابع و ماخذ 86

فهرست جداول
جدول و نمودارشماره دو مربوط به جنسیت………………………………………………………………………………..64و65
جدول و نمودارشماره سه مربوط به سن پاسخ دهندگان……………………………………………………………..65و66
جدول و نمودار شماره چهار مربوط به سنوات خدمت………………………………………………………………….66و67
جدول و نمودار شماره پنج مربوط به تحصیلات…………………………………………………………………………..67و68
جدول شماره شش مربوط به فرضیه اول تحقیق……………………………………………………………………………71
جدول شماره هفت مربوط به فرضیه دوم تحقیق…………………………………………………………………………….72
جدول شماره هشت مربوط به فرضیه سوم تحقیق…………………………………………………………………………74
جدول شماره نه مربوط به فرضیه چهارم تحقیق…………………………………………………………………………..76
جدول شماره ده مربوط به فرضیه پنجم تحقیق…………………………………………………………………………….77

چکیده
امروزه پر نمودن بهینه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان از جمله مسائل مهم این قشر آینده ساز و ارزشمند محسوب مى شود و بر اساس نتایج تحقیقات متعدد، یکى از علل انحرافات اجتماعى قشر جوان پر ننمودن بهینه اوقات فراغت آنان است. از این رو، مسئله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان توجه دست اندرکاران تعلیم و تربیت و صاحب نظران علوم رفتارى را به خود جلب نموده و شکّى نیست که نداشتن برنامه اى سودمند براى گذراندن بهینه اوقات فراغت قشر جوان زمینه را براى بروز بسیارى از مفاسد اجتماعى فراهم مى آورد. اوقات فراغت به دلیل اینکه عارى از تکاپوى موظف و تنش ها و فشارهاى ذهنى و روانى است، از بهترین شرایط براى اصلاح عادات ناپسند و رفتارهاى نامطلوب در فرد به شمار مى رود . بنابراین، ایجاد زمینه مناسب براى محیطى نشاط آور و تفریحات لذت بخش متناسب با الگوهاى فرهنگى جامعه ایجاب مى نماید که به مسئله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان بیش از پیش توجه شود. با عنایت به اینکه اکثریت جامعه ما را قشر جوان تشکیل مى دهد و جوانان و نوجوانان در زمان تابستان اوقات فراغت زیادى دارند، از این رو، این پروژه با رویکرد نظرى و بررسى اسنادى و با هدف شناسایى راه هاى مناسب گذران اوقات فراغت، از جمله ورزش، کانون هاى فرهنگى و تربیتى … به این مسئله پرداخته است.
کلیدواژه ها : اوقات فراغت، انگیزش، هدایت، تربیت.

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1 مقدمه
بدون شک دانش آموزان هرجامعه ، سرمایه های گرانبهائی اند که اگر مورد
بی توجهی قرارگیرنددر تصمیم گیری ها مد نظر نبا شند، آن جامعه دچار خسران زیادی خواهد شد . با نگاهی به ارقام بودجه کشورهای صنعتی وپیش رفته در مقایسه با کشورهای جهان سوم فاصله زیاد بین آن دورا می توان دید.
بسیاری از کشور های توسعه یافته معتقدند که هرچه دراین ارتباط هزینه نمایند ، تبدیل به سرمایه های دیگری در ابعاد مختلف آن کشور خواهد شد .در میان دانش آموزان با توجه به دانش آموزان متوسط جایگاه ویژه ای دارد .زیرا علاوه بر این که در آینده نزدیک می توانند در امور جامعه موثر واقع شوند .در زمان تحصیل هم به دلیل ویژگیهای خاصی که دارند ،قادرند منشا ءحرکت های سازنده یا مخرب شوند . بدین لحاظ هر چه به این نیروی خارق العاده توجه شود از قدرت خروشان وپر تحرک آنان می توان بهره جست و هر چه به بوته فراموشی سپرده شوند ،این سیل عظیم می تواند خسارت زیادی را به وجود آورد.
سئوالی که دراین جا مطرح است این است که دربرابر هدر رفتن فرصت های جوانی چه کسانی مسئولند. بدیهی است که نظام تعلیم وتربیت به تنهایی نمی تواند در تربیت واستفاده صحیح از جوانان موفق شود .یکی از موضوعات بسیار مهم برنامه ریزی برای اوقات فراغت دانش آموزان می با شد که اگر اصولی و حساب شده باشد میتوانند زمینه رشد و تعالی جامعه مهیا نمایند و کشور را از آسیبها وخطرات احتمالی که ممکن است در اثر بی توجهی به این امر گریبان گیر کشور شود مصون بدارد .فلسفه اوقات فراغت از پیچیدگی ،تنوع وتفاوتهای بنیادی برخورد است هرفرد براساس تفا وت های زیست شناختی (بیولوژیک )فرهنگی ،نگرش و تجربیات گذشته واهداف ومقاصدی که برای آینده خود دارد، تعبیرمتفاوت یا ومتضاد نسبت به دیگران از تامین اوقات فراغت وچگونگی تاثیرآن برانگیز دارد . اگر ما بتوان تاثیر وتاثری را که این دو واثرانگیزواوقات فراغت یکدیگردارند را به درستی مشخص نمائیم قدم مثبتی در راه کسب هر چه بهتر علم و دانش همراه با لذت بردن از زندگی برداشته ایم( مجرب، 1383، 18).
1-2 بیان مسئله
اوقات فراغت را غالباً به معنا ی بیکاری ،اوقات غیرموظف ،ساعات بدون برنامه ، اوقات غیر رسمی و … تلقی می نمایند .به همین علت بزرگسالان مربیان واولیا برای جلوگیری از هدر رفتن این اوقات سعی می کنند که با برنامه ها ،سرگرمی و اشتغالات مختلف اوقات فراغت دانش آموزان را پر کنند .
حال فلسفه اوقات فراغت این است که فرد بدون اجبار وخارج از چارچوب های قبلی بودن اشتغال ورزی دیگرساخته خود با میل و رغبت به فعالیت های دلخواه خویش بپردازد و از طرف دیگر گفته می شود که اوقات فراغت منشاء خلاقیت ها باروری افکار ، شکل دهی شخصیت ، تامین انرژی و بازیابی قوای حیات و کشف و اختراع و نوآوری و ابتکار ، بازاندیشی و اصلاح افکار ، محاسبه ومراقبت ، ارزیابی و بازیابی و ایجاد انگیزه و رغبت و میل در فرد می شود .
اوقات فراغت را به حسب تفاوت های ارزشی و فرهنگی ، نگرش ها ، تجربیات ، شرایط و موقعیت های مادی و معنوی هر فرد تعریف کرد . طبیعت آدمی اساساً به گونه ای است که دائماً در حال تعادل جوئی است . نظریه در روان شناسی انگیزشی وجود دارد که معتقد است حالات هیجانی و انگیزش با حالات متضاد و متعارض همراه می گردد که این نظریه به عنوان نظریه فرآیند متضاد مشهود است( راخی،1387، 43).
1-3 هدف از انتخاب موضوع
اگر بپذیریم که مهمترین بخش شکل گیری شخصیت نوجوانان و جوانان در اوقات آزاد ، فارغ از همه وظایف و برنامه های از پیش تعیین شده بیرونی ودیگر ساخته است و اگر قبول کنیم که ذهن هنگامی به جوشش و خلاقیت می افتد که منشاء تحریک آن تمایلات درونی و خود انگیخته باشد و فرد فعالانه و با انتخاب آزاد و به دور از انتظارات بیرونی ومقبولیت نهادی و نقش بازی کردن های تصنعی ، در شکل دادن افکار و اندیشه ها واعمال خود دخالت نماید ، آنگاه می تواند به فلسفه وجودی اوقات فراغت ، آن هم با جهت گیری مثبت ، رشد دهنده و کمال زا پی برد .
با توجه به انحرافات و مشکلات پیچیده و عدیده ای که در جامعه امروزی وجود دارد برای استفاده بهینه از اوقات فراغت و تاثیر بیشتر آن بر ایجاد انگیزه در دانش آموزان به نظر رسید که می توان قدم مثبتی در این راه برداشت و همین امر ما را مصمم کرد که به این عنوان بپردازیم شاید مثمرثمر واقع گردد .
1-4 هدف تحقیق
بررسی اوقات فراغت بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرقائمیه
1-5 فرضیات تحقیق
فرضبات تحقیق به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم می شود
1-5-1 فرضیه اصلی
بین اوقات فراغت و انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرقائمیه رابطه معناداری وجود دارد.
1-5-2 فرضیات فرعی
1- بین اردوهای تابستانی توسط واحدهای آموزشی و افزایش انگیزه دانش آموزان رابطه مثبتی وجوددارد .
2- بین برگزاری کلاس های فوق برنامه در طول سال تحصیلی و افزایش انگیزه به درس رابطه مثبتی وجوددارد( مثل : ورزش ،کامپیوتر ، هنر ، احکام و غیره ).
3- بین مشارکت دادن دانش آموزان در امور مدارس و افزایش دانش آموزان در امر تحصیلی رابطه مثبتی وجوددارد.
4- بین انتخاب دانش آموزان و فرستادن آنها به ارودهای تابستانی براساس معدل و میانگین نمرات و ایجاد رقابت سالم درمیان آنان و افزایش انگیزه رابطه مثبتی وجوددارد ..
5- بین انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به اردوهای تابستانی و ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه در آنان در امر تحصیل رابطه مثبتی وجوددارد .
.
1-6 کاربرد تحقیق
این تحقیق کاربرد فروانی در جامعه ی ما دارد چرا که پیشرفت جوامع امروزی در گروی به ثمررسیدن نتایج آموزش ها و آموزش دیدگان می باشند. دانش آموزان و به تبع آن دانش آموختگان امروز هرجامعه سرمایه های اجتماعی و پشتوانه های هرکشوری می باشد و می بایست برای تحقق این امر برنامه ریزی ها و حمایت های لازم انجام شود و این میسر نمی شود جز باشناسایی مشکلات و چالش هایی که در این عرصه وجود داردبنابراین این تحقیق کاربرد مثبت و تاثیر گذاری را برخوردار می باشد.
1-7 سوالات تحقیق
1. عوامل موثر بر اوقات فراغت بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرقائمیه کدامند؟
2. آیا بین اردوهای تابستانی توسط واحدهای آموزشی و افزایش انگیزه دانش آموزان رابطه ای وجوددارد؟
3. برگزاری کلاس های فوق برنامه در طول سال تحصیلی و افزایش انگیزه به درس تاچه اندازه مرتبط بهم می باشند؟
4. آیا نوع مشارکت دادن دانش آموزان در امور مدارس ، تاثیری در افزایش انگیزه دانش آموزان در امر تحصیلی دارد؟
5. آیا بین انتخاب دانش آموزان و فرستادن آنها به ارودهای تابستانی براساس معدل و میانگین نمرات و ایجاد رقابت سالم درمیان آنان و افزایش انگیزه رابطه ای وجوددارد ؟
6. آیا بین انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به اردوهای تابستانی و ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه در آنان در امر تحصیل ارتباطی وجوددارد؟

فصل دوم

پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه
در این فصل می خواهیم به بررسی مطالعاتی که در باب اوقات فراغت انجام گرفته چه مطالعات داخلی و چه خارجی که صورت گرفته بپردازیم. اهمیت مرور این مطالعات بر این است که سندیت و شواهدی بر کار ما می باشد.

2-2 مطالعات داخلی- کریمیان، (1389)، نقش هنر در آموزش و پرورش و بهداشت روانى کودکان
در مقاله ای دراین باره، اوقات فراغت به معناى زمان استراحت، آسایش، آرامش و زمان آزاد مى باشد که هر فردى به میل خود از آن استفاده مى نماید. استفاده بهینه از ایام فراغت نقش بسزایى در بهداشت روانى افراد جامعه خواهد داشت. امروزه قشر جوان جامعه که بیشتر تحت تاثیر تهاجم فرهنگى دشمن قرار دارد باید مورد توجه قرار گیرد تا از رواج تفریحات انحرافى در این قشر بتوان پیش گیرى به عمل آورد. بنابراین، ایجاد زمینه مناسب براى محیطى نشاط آور و تفریحات لذت بخش متناسب با الگوهاى فرهنگى جامعه ایجاب مى نماید که به مسئله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان بیش از پیش توجه شود. با عنایت به اینکه اکثریت جامعه ما را قشر جوان تشکیل مى دهد و جوانان و نوجوانان در زمان تابستان اوقات فراغت زیادى دارند، از این رو، این مقاله با رویکرد نظرى و بررسى اسنادى و با هدف شناسایى راه هاى مناسب گذران اوقات فراغت، از جمله ورزش، فعالیت هاى هنرى، کانون هاى فرهنگى و تربیتى، پایگاه هاى مقاومت بسیج، سینما، رایانه، کتابخانه و پارک هاى شهرى، به این مسئله پرداخته است.
افروز،(1389)، هنگامه هاى فراغت، زمینه ساز بهداشت روانى و خلّاقیت ها
امروزه پر نمودن بهینه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان از جمله مسائل مهم این قشر آینده ساز و ارزشمند محسوب مى شود و بر اساس نتایج تحقیقات متعدد، یکى از علل انحرافات اجتماعى قشر جوان پر ننمودن بهینه اوقات فراغت آنان است. از این رو، مسئله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان توجه دست اندرکاران تعلیم و تربیت و صاحب نظران علوم رفتارى را به خود جلب نموده و شکّى نیست که نداشتن برنامه اى سودمند براى گذراندن بهینه اوقات فراغت قشر جوان زمینه را براى بروز بسیارى از مفاسد اجتماعى فراهم مى آورد. اوقات فراغت به دلیل اینکه عارى از تکاپوى موظف و تنش ها و فشارهاى ذهنى و روانى است، از بهترین شرایط براى اصلاح عادات ناپسند و رفتارهاى نامطلوب در فرد به شمار مى رود.
صفورایى، (1388)،بهینه سازى اوقات فراغت
"اولین امتیاز استفاده از اوقات فراغت، جلوگیرى از هرز رفتن نیروها و هدر دادن خلّاقیت هاست." در تحقیقى پیرامون "خانواده و ضرورت توجه به اوقات فراغت فرزندان" توسط آقاى عصاره آمده است که برنامه ریزى اوقات فراغت، مناسب ترین شرایط براى بالابردن قدرت ابتکار و خلّاقیت افراد است. همچنین بررسى هاى متخصصان تربیت بدنى (نبوى و ذکایى) نشان مى دهد که بسیارى از ناراحتى هاى جسمى مانند : اسهال، یبوست، ناراحتى هاى معده، کوفتگى عضلانى، سردرد و ناراحتى هاى پوستى، ریشه روانى از قبیل ترس، خشم، یاس و ناامیدى دارند. پرداختن به امور تفننى، تفریحى و فرهنگى که بر اساس میل و رغبت فرد صورت گیرد، نوعى رضایت خاطر و آرامش خیال را به دنبال دارد و افراد معمولا در پرتو استفاده از اوقات فراغت، اضطراب و نگرانى هاى خویش را رها نموده، به آرامش و آسایش لازم دست مى یابند.

2-3 مطالعات خارجی- فرانسس دوکه 2014 درمقاله ای راجب پر نمودن بهینه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان و تاثیر آن بر انگیزش درسی
فرانسیس دوکه در مقاله ای بیان می کند بحث در مورد پر نمودن بهینه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان و تاثیر آن بر انگیزش درسی از آن حیث مهم است که این اوقات همچون شمشیرى دولبه است؛ لبه اى از آن مى تواند رشددهنده و اصلاحگر باشد و لبه اى دیگر زایل کننده نیروى جوانى و حتى بیهودگى و فسادانگیز. به همین علت، مى توان ادعا نمود نحوه گذراندن اوقات فراغت، چه از جنبه هاى مثبت و سازنده و چه از جنبه هاى مخرّب و فسادانگیز، در حدى است که سایر جنبه هاى زندگى هر فرد را به طور چشمگیرى تحت الشعاع قرار مى دهد. بنابراین، فعالیت هاى مربوط به اوقات فراغت بسته به سازنده یا نامطلوب بودن آن، در رشد و شکوفایى و یا بعکس در تخریب و انحطاط شخصیت نوجوانان و جوانان موثر است.
جان فوراستیته درمقاله ای راجب اوقات فراغت
در تابستان به لحاظ اینکه قشر عظیمى از نوجوانان و جوانان فعالیت خاصى انجام نمى دهند، پر نمودن بهینه اوقات فراغت آنان نقش بسیار مهمى در زندگى درسی آنها ایفا مى کند. تحقیقات به عمل آمده نشان مى دهد که پر ننمودن بهینه اوقات فراغت دانش آموزان حتى دانشجویان در این فصل باعث مى گردد تا تعداد کثیرى از آنان به سوى انواع انحرافات اجتماعى گرایش پیدا کنند. براى نمونه، در فصل تابستان تعداد دانش آموزانى که بنا بر اتهامات منکراتى توسط مراجع ذیصلاح دستگیر مى شوند به مقدار قابل توجهى بیشتر از سایر فصول است. افزایش دانش آموزان دستگیرشده در فصل تابستان ناشى از خلا موجود در گذران بهینه اوقات فراغت این قشر مى باشد.
2-4 نقد و بررسی تحقیقات
حال به بررسی تفاوت تحقیقات می پردازیم که با توجه به بررسی بیانات تمامی سخنرانان و مولفان، اولین بحث ما در باره اوقات فراغت در مورد اوقات فراغت وضع به این صورت است که چون این موضوع واقعا یا تحولات دو دهه اخیر پیشرفت کرده است این فرهنگ لغت علوم اجتماعی نیز که اخیرا منتشر شده به بسیاری مسائل پیرامونی آن اشاره نشده است و آقای تاملینسون آنها را در نظر نداشته است.
اگر لغت اوقات فراغت را ریشه شناسی (etymologically) کنیم از ریشه لاتین licere به معنی "اجازه دادن" می آید لذا فراغت به معنی رخصت دادن معنی می دهد. حتی در اندیشه یونانی نیز لغت leisure هم ذوج کار و یا نیروی کارگر بوده است. ارسطو فراغت را پیشه ای جدی می دانسته است: " ما حرفه و کار و شغلی را در پیش می گیریم تا فراغتی داشته باشیم". پس به نظر ارسطو فراغت وضع ایده الی است که هر شهروند به دنبال و در آرزویش است. لذا زندگی فراغتی لازمه زندگی است) .بارت، 1989، 14).
از زمان شروع زندگی انگلستان مدرن یعنی قرن 14 قراغت به معنی " فرصتی برای وقت آزاد " محسوب می شده است(ویلیامز، 1976).
کار زمانی است که یه شما برای صرف آن پرداختی صورت می گیرد اما فراغت صرف زمانی است که اجباری در انجامش نیست و پولی هم در قبال آن دریاقت نمی کنید. اما در عصر صنعتی برخی رابطه کار و فراغت را رابطه ای متجانس نمی دیدند و اینها که متعصبانه به نظم توسعه صنعتی و جامعه صنعتی نگاه می کردند فراغت را بالقوه مشکل جامعه صنعتی می دانستند. آنها معتقد بودند که " اگر کارگر صنعتی از عادت به صرف اوقات فراغت – به همان گونه جامعه و فرهنگ ماقبل سرمایه داری و صنعتی – کند نظم نیروی کار و تولید در خطر قرار خواهد گرفت. برای همین بود که فرهنگ اوقات فراغت و تفریح ( recreational ) سنتی مورد حمله قرار می گرفت تا به حاشیه رود)تامسون، 1976).
در حقیقت می توان گفت فعالیت فراغتی در اوایل رشد دوره صنعتی مدرن حوزه تضادهای سیاسی و فرهنگی و اجتماعی بود و به تدریج با تشکیل بازار مصرفی حوزه های فراغتی اقشار مختلف شکل یافته است.
به واقع می توان گفت که فراغت واقعی یعنی زمانی که شما در آن زمان کار ( که در قبالش پول دریافت می کنید) انجام نمی دهید. اما صرف اوقات فراغت از آن جهت مهم است که بر اساس آن می توان موقعیت status اجتماعی هر کس را مشخص کرد به این ترتیب که توانایی درگیر شدن در فعالیتی که وقت آزاد شما بحساب می آید موقعیت شما را در اجتماع نشان می دهد : برای افراد طبقه متوسط بالا اوقات فراغت زمان جدی است. این معنی و مفهوم فراغت است که وبلن در کتاب the theory of leisure class در سال 1899 در پی تحلیل آن بود. ( توصیف نظریه وبلن).
اما مساله اوقات فراغت موقعی مشکل می شود و نیاز به کاویدن بیشتری دارد که شما با مساله ای به نام بیکاری unemployment روبرو می شوید. به این لحاظ برخی جامعه شناسان به جد به این مساله اهمیت داده اند مثلا Alfred Lloyd اوقات فراغت را ماهیتا راه و روش فرهنگ دموکراتیک می داند.
هونی کات Hunnicutt نیز اوقات فراغت را به مثابه یک خلاقیت نگاه می کند: "جامعه باید برای افراد فرصتی آماده کند تا کارهای خلاقانه تولید کنند و اوقات فراغت همین فرصت است". البته جنبش طبقه کارگر یا جنبش کارگری در ابتدا بیشتر اوقات فراغت را با پول در تنش می دیده است نه با خلاقیت (Cross, 1986) . لذا در تاریخ کارگری مساله گرفتن استفاده از تعطیلات و داشتن اوقات فراغت با دریافت پول در دستور کار این جنبش قرار گرفت. کاهش ساعات کار و حق استفاده از مرخصی با حقوق از دستاوردهای اتحادیه های کارگری در غرب در اوایل دهه 1930 در غرب بود.
تاکید بر رابطه کار- فراغت مساله ای جامعه شناختی شد که توسط آدمهایی چون پارکر و ربوتس دامن زده شد.
نظریه پردازان اجتماعی نه فقط به مساله سرمایه داری و کار یا نیروی کار در نظریه های مدرن اهمیت می دهند بلکه به مساله ماهیت اوقات فراغت هم پرداخته اند(روجک، 1990).
مناقشات در باره پست مدرنیسم و جهانی شدن بر اوقات فراغت هم متمرکز است : به این معنی که مصرف کننده معاصر یک نوع خاص و متناسب سبک زندگی اوقات فراغتی در زندگی آزاد خود ساخته است (Rojek, 1990) این را ما می توانیم در خانه ( رجوع شود به بحث خانه در جامعه شناسی مصرف ) یا در دنیای توریستی یا توریست ها هم ببینیم)یوری، 1990).
صنایع فرهنگی و اوقات فراغت در واقع صنایع بزرگی هستند. که جامعه شناسان را به چالش جدی کشیده اند تا مدل های قدیمی پویایی رابطه تولید / مصرف را تجدید نظر کنند و بویژه در بررسی فرایند مصرف تجدید نظر اساسی کنند(تاملینسون، 1990).

فصل سوم

مبانی نظری تحقیق

3-1 مقدمه
در عصرکنونی باتوجه سرعت پیشرفت جوامع مختلف درزمینه های علم و فناوری که این ماحصل آموزش های کارآمدو اثربخش که نهایتا منجربه راندمان بالایی از بهره وری در تولید علم می شودناشی میشود لذا، نقش دانش آموزان و دانش پژوهان در ایجادبرتری هرکشوری نسبت به رقبای خودمحسوس می باشد. در این فصل به نظریه های مختلفی که نظریه پردازان بیان کرده اند اشاره خواهدشد.
3-2 نظریه ها و مکاتب مرتبط با موضوع تحقیق
3-2-1 دیدگاه الیاس و دانینگ در مورد فراغت
"نوربرت الیاس" و "اریک دانینگ" طیفی موسوم به "طیف اوقات فراغت " مطرح کرد ه اند که بر اساس آن فعالیت های اوقات فراغت به سه نوع متداخل تقسیم می شوند: فعالیت های کاملاً یا عمدتاً اجتماعی؛ فعالیت های حرکتی و جنبشی؛ فعالیت های نمایشی .
فعالیت های اجتماعی دارای این قابلیت هستند که کارکردهای گمانشافتی مهمی را انجام دهند و فعالیت های حرکتی از این جهت که با ورزش سروکار دارند حایز اهمیت می باشند. اما الیاس و دانینگ توجه خاصی به فعالیت های نمایشی دارند . فعالیت های نمایشی با توجه به شدت و نوع، تفاوت های قابل ملاحظه ای با یکدیگر دارند، اما عموماً ویژگی های ساختاری بنیادینی دارند. یعنی، فضایی خیالی ایجاد می کنند که امکان تجلی آسان عواطف و احساسات را فراهم میکنند، و امکان تخلیه هیجان ها را به گونه ای بی خطر ایجاد می کنند.

فعالیت های نمایشی می تواند شامل نمایش ترس یا لذت، غم یا شادی و خطر"واقعی" یا خیالی (کنترل شده ) نیز باشد . به تعبیر الیاس و دانینگ، فعالیت های اوقات فراغت این امکان را برای افراد جامعه فراهم می سازد تا به شکل اجتماعی مناسبی غلیان هیجان های شدید را تجربه کنند . الیاس و دانینگ معتقدند که فعالیت های فراغتی که جنبه نمایشی دارند با وجود ایجادفضاهایی خیالی، واقعیت اجتماعی متمایزی را شکل می بخشند (مگ گوایر، 1994، 44).
3-2-2 دیدگاه آراء فدرستون درمورد فراغت و جهانی شدن
در خلال دوره جهانی شدن، حدود سالهای 1880 تا 1920 ، کشورهای دنیا وابستگی متقابل بیشتری به یکدیگر پیدا کردند. فرهنگ های جهانی در پی ابداع و احیای سنت های ملی و به حاش یه راندن تفاوت های محلی و منطقه ای برآمدند . به نظر فدرستون، روند فوق الذکر نیاز به یادآوری یک خاطره جمعی داشت و این امر از طریق انجام فعالیت های بدنی، توجه به شعائر و برگزاری مراسم و یادبودها انجام شد .
جشن های سلطنتی، بازی های المپیک، رقابت های بین المللی و روزهای ملی همگی دارای چنین کارکردی بودند . این عملکردها و فعالیت ها تبدیل به "پژواک های مقدسی" شدند که نمایش دهنده عناصر بنیادین فرهنگ و هویت ملی بودند . فعالیت های اوقات فراغت و رویدادهای متناظر با آنها به تجلی اسطوره ها، یادآوری خاطره ها، برجسته کردن قهر مانان و تجسم بخشیدن به سنت ها انجامید و سبب پیوند آگاه ی های عمومی به یکدیگر شد(فدرستون،1991: 43-4).
در مراحل آغازین جهانی شدن، فعالیت های اوقات فراغت آحاد ملت را حول سنت های ابداع شده خاصی دور یکدیگر جمع می کرد. در مقابل، مرحله اخیر جهانی شدن که از دهه 1960 آغاز شده دولت – ملت ها را ملزم به بازسازی هویت های جمعی شان در سویه های متکثر و مبتنی بر تنوع و چندگانگی فرهنگی کرده است . افزون بر این، فعالیت های اوقات فراغت و عملکردهای ملازم با آنها به نحو چشمگیری دچار دگرگونی معنایی شده اند. به تعبیر فدرستون "چنین جشن ها و مراسمی که در آنها جهان عادی روزمره به جهانی مقدس و فوق عادی بدل می شود، مردم فضایی مقدس را تداعی می کنند، احساس همبستگی عاطفی بین شرکت کنندگان ایجاد می کنند و دل مشغولی های
ادبیات پژوهش ٦٣ اخلاقی مانند احساس انسان دوستی، تقدس شخصی، حقوق بشر و اخیراً تقدس طبیعت را تقویت می کنند" شد(فدرستون،1991، 122).
3-2-3 دیدگا ه بوردیو در مورد فراغت
"بوردیو" با آغاز کار خود از مفهوم ذائقه ١ به بحث در باره تجلی و نمایش ذائقه و نقش آن در مرزبندی شباهت ها و تفاوت های موجود در زندگی مردم پرداخته است. به نظر وی، مر دم از طریق این مرزبندی به تثبیت احساس هویت خویش می پردازند. گزینه های انتخاب در ذائقه به منزله "نوعی جهت گیری" عمل می کنند که به می بخشد که در آن کسی که جایگاه خاصی در حوزه heimat فرد احساسی از اجتماعی دارد به سوی وضعیت های اجتماعی، عملکردها و کالاهایی "راهنمایی " می شود که در خور فردی در آن جایگاه است (بوردیو، 1886، 466).
به تعبیر "بوردیو"، هم ذائقه ها و هم انتخاب کنندگان آنها طبقه بندی می شوند . انتخاب کنندگان از طریق انتخاب هایی که انجام می دهند خود را متمایز م ی کنند . این فراگرد انتخاب به صورت اتفا قی رخ نمی دهد. "بوردیو" با اشاره به مفهوم "سلسله مراتب مشروعیت ها" خاطر نشان می سازد که کالاها و ذائقه های فرهنگی در درون حوزه های دارای مشروعیت و بین این حوزه ها رتبه بندی می شوند. اینکه در عمل یک فعالیت فراغتی چگونه به یک حوزه خاص منسوب می شود بستگی به اعم ال قدرت فرهنگی دارد . این رهیافت توسط "بوردیو " در یک دوره زمانی طولانی – از آغاز فعالیت اش در الجزایر تا تحلیل مفصل اش راجع به فرانسه- به کار برده شد و اوقات فراغت و سبک زندگی جوانان به بهترین نحو در اثر معروفش موسوم به تمایز بیان شده است . "بوردیو " در این کتاب چارچوب و مبنایی گسترده برای بررسی سبک های زندگی و فعالیت های اوقات فراغت ارائه کرده است . به نظر "بوردیو"، انتخاب هایی که افراد در مورد گزینه های فراغت انجام می دهند اساساً اجتماعی است و مردم سبک های زندگی و فعالی تهای فراغتی را یاد می گیرند(مگ گوایر، 1994، 199- 200).
"بوردیو" با پرداختن به کارکرد اجتماعی سبک زندگی و اوقات فراغت، مفهوم دوگانه فرهنگ بالا و پایین را رد می کند. وی به بررسی چگونگی کاربرد اولوی ت های فرهنگی گروه های مختلف، هماهنگی شان با یکدیگر و تمایز شان از دیگران م ی پردازد . این اولویت های فرهنگی بازتابنده تصدی یک وضعیت در حوز های خاص و نیز فضای اجتماعی گسترده تر است . مبارزه گروه های مختلف اجتماعی برکل کنش متقابل اجتماعی آنها و انتخاب ذائقه شان سایه می افکند. در واقع، انتخاب ذائقه ها ناشی از مبارزه برای کسب منزلت است . در این مبارزه ها و از طریق تجلی انتخاب ذائقه ه ا فرد هم هویت و هم وضعیت خود را تثبیت می کند. پویایی های مصرف سبک زندگی و انتخاب های مربوط به اوقات فراغت، جایگاه فرد را در یک حوزه مشخص می کند و از این طریق دیدگاه او را در باره خود و دیگران شکل می دهد .
به تعبیر "بوردیو "، گزینه های انتخابی اوقات فراغت جمل گی بازتابنده چارچوب های کلی سبک زندگی هستند و این چارچوب ها هم تراز با طبقه اجتماعی می باشند. "بوردیو" بر این باور است که فراگردهای اقتصادی بر عملکردهای اوقات فراغت حاکم اند؛ یعنی در این قبیل فعالیت ها رقابت بازار، اصول عرضه و تقاضا و گرایش به انحصار وجود دارد . دسترسی به کالاها و خدمات ارزشمند فراغتی محدود است و قدرت انتخاب طبقات بستگی به "سرمایه ای" دارد که در اختیار دارند. این سرمایه صرفاً ادبیات پژوهش اقتصادی نیست، بلکه فرهنگی (مثلاً تحصیلات، آگاهی های فرهنگی و هنر ) و نمادین (نمایش رفتار فردی) نیز می باشد. در واقع، از نظر "بوردیو" سرمایه فرهنگی نقش حایز اهمیتی در نحوه دستیابی به منصب قدرت و حفظ آن دارد . طبقات مختلف و بخش های گوناگون طبقات درگیر مبارزه ای دائمی در جهت تبدیل عملکرد فرهنگی به سود خود هستند و این کار را از دو طریق انجام می دهند: 1) تلاش در جه ت انحصار دسترسی به تولید کالاهای اوقات فراغت (وسایل و تجهیزات با کیفیت بالا ) یا خدمات مربوط به آن (مراکز تناسب اندام با منزلت بالا )؛ 2) تلاش برای نامگذاری مجدد عملکردهای اوقات فراغت، مشروعیت بخشیدن به این فعالی ت ها یا به حاشیه بردن و بی اهمیت کردن آنها. طبقاتی که از سرمایه اقتصادی و فرهنگی بالایی برخورداند، مشخصاً از جایگاه نیرومندتری برای تعریف اوقات فراغت مشروع، لذت بخش و مفرح برخوردارند(مگ گوایر، 1994، 199- 200).
به نظر "بوردیو" سبک های زندگی و فعالیت های اوقات فراغت محور منازعه طبقات در درون و بیرون به شمار می آیند . "بوردیو " اعمال قدرت را به شیوه ای جبرگرایانه و تک ساحتی در نظر نمی گیرد. در "تمایز" ملاحظه می کنیم که سبک های زندگی و فعالیت های فراغتی محور منازعه طبقات اجتماعی قرار دارد و میزانی از مقاومت در قبال تعریف رایج و مسلط از اوقات فراغت و عملکر دهای ملازم با آن وجود دارد . تحلیل "بوردیو" نشانگر این واقعیت است که طبقات اجتماعی متفاوت و بخش های گوناگون طبقات فعالانه پیگیر ذائقه های متفاوتی هستند که بازتابنده موضع
آنان در گروه، طبقه و جامعه است . اما، تباین ذائقه ها بازتابنده توانمندی گروه های متفاوت در وابستگی به فعالیت های فراغتی حاشیه ای یا ک م اهمیت نیز م ی باشد .
"بوردیو" بر این باور است که ذائقه ها در داخل طبقات با برخوردی طبیعی مواجه اوقات فراغت و سبک زندگی جوانان می شوند و به منزله "عقل سلیم " پذیرفته می شوند، اما توسط افراد خارج از یک طبقه با تردید و سوء ظن با آنها برخورد می شود . "بوردیو" در مورد نحوه طبیعی قلمداد شدن ذائقه ها توسط طبقات متفاوت به پژوهش پرداخت . به نظر وی، ذائقه ها به صورت مجموعه ای از عملکردهای طبقه بندی شده ای عمل می کنند که ناخودآگاه پذیرفته می شوند. شک ل گیری متفاوت و تفاضلی ذائقه ها و عاد ت واره ها ١ در گروه ها و طبقات متفاوت منجر به تمایل "طبیعی " تولید برخی عملکردها و طبقه بندی و ارزیابی عملکردهای دیگران می شود . درواقع، عادت واره اصل مولد تفاوت ها در ذائقه است. به نظر "بوردیو"، انتخاب های مربوط به کالاها و عملکردهای مناسب و معتبر فراغت در ه مین مجموعه از اولویت های متمایز ریشه دارد که به نوبه خود مبنای شکل گیری سبک های گوناگون و متفاوت زندگی می شود(مگ گوایر، 1994، 199- 200).
"بوردیو" معتقد است ذائقه ها و اولویت های سبک زندگی محصول عادت واره خاصی است که به نوبه خود می تواند بستگی به میزان سرمایه اقتصادی و فرهنگی داشته باشد. عادت واره بدنی یک طبقه که از کلیه گرای ش های فرد نسبت به بدنش تشکیل می شود، خود از طریق شرایط وجودی مادی تعیین می شود . این امر در سراسر دوره زندگی یک شخص مشهود است : تولد، رشد، راه رفتن، آداب خوردن و آشامیدن، بهداشت فردی، رفتار روزمره، سخن گفتن، یادگ یری، نشستن، دویدن، استراحت کردن، خوابیدن، و مرگ. به نظر "بوردیو"، ارتباط افراد با بدن هایشان عامل تمایز طبقات کارگر از طبقات ممتاز است . از یک سو، در طبقات کارگر رابطه ای ابزاری با بدن وجود دارد که در کلیه
فعالیت های بد ن محور، خواه در رژیم غذایی یا زیبایی اندام، و بیماری یا سلامتی این رابطه بیان م ی شود ؛ رابطه ای که در انتخاب نوع فعالیت ورزشی نیز خود را نشان می دهد. معمولاً افراد طبقات کارگر ورزش هایی را انتخاب م ی کنند که نیاز به تلاش بدنی فوق العاده و گاه همراه با درد و رنج (مثل مشت زنی) و گاه به خطرافتا دن بدن (مانند موتورسواری، چتربازی، حرکات آکروبات و تا حدودی رشته هایی که مستلزم مبارزه هستند ) است. از دیگر سو، در میان طبقات ممتاز این گرایش وجود دارد که به خود بدن مانند غایتی ف ی نفسه برخورد کنند، با تفاوت هایی برحسب اینکه آیا تاکید بر عملکرد ذاتی بدن به عنوان یک ارگانیسم است که به پیروی از آداب بهداشت و سلامتی منجر می شود یا اینکه در بدن به عنوان پیکره ای محسوس و چشمگیر یا "فیزیک"، یعنی بدن برای دیگران تجلی می یابد ( بوردیو، 1978، 840).
به زعم "بوردیو"، مردان طبقات کارگر به فعالیت هایی مانند وزنه بر داری و فعالیت های مرتبط با زور و قدرت توجه دارند . در مقابل، افراد طبقات متوسط توجهی به بدن بزرگ و نیرومند ندارند، بلکه برعکس تمایل به بدنی متناسب، ورزشی و کم حجم دارند . به همین جهت طبقات متوسط به فعالیت هایی مانند پیاد ه روی، یوگا، گلف، اسکواش، تنیس و سوارک اری می پردازند. به تعبیر "بوردیو"، برخی فعالی ت های فراغتی"… در صورتی که استفاده از بدن هیچ خدشه ای به اعتبار شخص وارد نسازد توسط سرمایه داران مورد استفاده قرار می گیرند …. سرمایه دار همواره دغدغه ارائه تصویری غیرقابل بحث از اقتدار، افتخار یا برتری اش دارد و با تلقی بدن خود به مثابه , یک هدف، بدن خود را به نشانه ای از آسایش اش بدل می کند " (بوردیو، 1986، 218).
به تعبیر "بوردیو"، طبقات مختلف منافع (اقتصادی، فرهنگی و نمادین) متفاوتی را از اوقات فراغت در فرهنگ مصرفی پیگیری می کنند که برحسب نیازهای بهداشتی، تناسب اندام، جستجوی رضایت عاطفی و روابط اجتماعی تجلی پیدا می کنند.اوقات فراغت و سبک زندگی جوانان اگرچه برخی فعالیت ها مانند گوش دادن به صدای (مگ گوایر، 1994، 204).
پاواروتی در زمان فراغت توسط بخش هایی از کل طبقات انجام می شوند، اما هم فضا و موقعیت و هم خود فعالیت مستلزم تمایلات و انتظارت بدنی متفاوتی در قبال این "سرمایه گذاری" انجام شده است. "بوردیو" به تفاوت های جنسیتی نیز اهمیت می دهد . زنان طبقات مختلف عادت واره های بدنی خاص خود را دارند که از طریق موازنه قدرت میان دو جنس دردرون طبقات و گروه ها و میان آنها شکل می گیرد. تلقی متفاوت به بدن و برداشت های متفاوت متناظر با آن از بدن سبب شکل گیری گرایش های متفاوت نسبت به بدن وسرمایه گذاری متفاوت در فعالیت های فراغتی معطوف به بدن می شود. کارگران که در سراسر روز از جسم خود در فعالیت های اقتصادی یدی استفاده می کنند، زمان چندانی برای ر فتار متظاهرانه ای مانند پیاده روی و مراجعه به باشگاه ها و مراکز تناسب اندام ندارند و موضعی خصمانه و ستیزه جویانه نسبت به این قبیل عملکردها و فعالیت ها دارند(مگ گوایر، 1994، 203).

3-2-4 دیدگاه رابرتز
"رابرتز" دو سرفصل را در باره "مصرف و مصرف گرایی" و "سبک های زندگی و هویت ها" مطرح می کند. در سرفصل نخست، "مصرف و مصرف گرایی "، "رابرتز" به نفی چشم اندازهای تئوریکی ای پرداخت که مصرف کنندگان را قربانیان منفعل بازار درنظر می گیرند و برخلاف این دیدگا ه ها استدلال می کند که مصرف کنندگان دارای حق انتخابی حقیقی هستند و اینکه عرضه کنندگان در بازار رقابتی معاصر به نحوی موثر نیازهای فراغتی مردم را تحقق می بخشند. اما، نکته قابل توجه این است که این تحلیل اساساً اقتصادی است نه جامعه شناسانه. در نظریه رایج اقتصادی، کارآمدی و مو ثر بودن بازار مبتنی بر نوعی فرضیات نسبتاً سادهانگارانه هرچند نه لزوماً به طور کامل اشتباه در باره انگیزه های مصرف کنندگان است (مبنای اصطلاحاتی مثل "عقلانیت اقتصادی" و "انسان
اقتصادی") و جنبه های اجتماعی عمدتاً مورد غفلت قرار می گیرند. در سرفصل "سبک های زندگی و هویت ها"، "رابرتز" به نفی این قضیه می پردازد که پدیده سبک زندگی می تواند جایگزین طبقه اجتماعی، جنسیت و سن به عنوان مبنای مفهوم ساختار در تحلیل اوقات فراغت شود . در واقع، اکثر تحلیل های سبک زندگی شامل سن، جنسیت و طبقه اجتماعی به عنوان مولفه های اصلی هستند، اما به نظر می رسد "رابرتز" در نقد خویش تا آنجا پیش می رود که به طور کامل سودمندی مفهوم
سبک زندگی را در مطالعه اوقات فراغت نفی می کند . استدلال "رابرتز " بر مبنای مطالعاتی در باره مفهوم سبک زندگی است ; از جمله پرسش در مورد اینکه آیا این مفهوم، مفهومی جدید است، آیا این مفهوم از طبقه و ثبات آن فراتر می رود؟ ( 366،2002، Veal).
به اعتقاد "رابرتز" سبک زندگی لزوماً یک ابزار تحلیلی نیست، چرا که تحلی ل های سنتی همه تبیین های لازم را مطرح کرده اند. تفاوت های عمده در رفتار فراغتی کماکان از طریق طبقه اجتماعی، سن و جنس تبیین میشوند. نتیجه گیری های اصلی تحقیقات رایج در باره اوقات فراغت کماکان پابرجا هستند و این مولفه ها همچنان در مشخص کردن تفاوت های اوقات فراغت سودمند هستند ( 212، Roberts, 1999).
از استدلال "رابرتز" می توان چنین نتیجه گرفت که تنها با دانستن اطلاعات مربوط به سن، شغل و جنسیت می توان تفاوت های موجود میان اوقات فراغت در افراد را تبیین کرد. در واقع، رویکرد "رابرتز" در قبال پژوهش راجع به اوقات فراغت رویکردی عملی تجربی است که چندان پای بند اتکای سفت و سخت به تئوری نیست . اگرچه وی معتقد است که در مورد چنین ر وابطی نباید اتکای زیادی به تحلیل های آماری داشت، اما رویکرد وی شبیه به الگوسازی کمی پژوه ش های دهه های 1960 و 1970 است که در آنها "تبیین" معادل با "تبیین آماری " در نظرگرفته م ی شد. البته باید خاطر نشان ساخت که بهره گیری از چنین رویکردی، در صورت همراه بودن با داده های آماری معتبر، می تواند با پیش بینی سطح و میزان مشارکت در فعالیتی خاص بین یک گروه بر اساس سن، جنسیت و طبقه اجتماعی در جهت دستیابی به اهدافی مانند سیاست گذاری اجتماعی و بازاریابی تجاری سودمند واقع شود . با این حال، از نظر جامعه شناسانه استفاده از چ نین رویکردی جنبه های تبیین نشده اش بیش از جنبه های تبیین شده است . مثلاً، در این رویکرد نمی توان به تبیین تفاوت های موجود در درون گرو ه های اجتماعی اقتصادی مشابه پرداخت . به نظرمی رسد که در چنین مواردی است که می توان از الگوی مفهومی سبک زندگی استفاده کرد. به تعبیر ویل مفهوم سبک زندگی با جایگزین شدن به جای مفهوم خرده فرهنگ ارتباط میان مطالعات اوقات فراغت و مطالعات فرهنگی را جان تازه ای بخشیده است( 366 ، 2002، Veal).
3-2-5 دیدگاه آرا روجک
"روجک" نیز با استناد به منابع انسا ن شناسانه و منابع مربوط به مطالعات اوقات فراغت به استدلال در باره رابطه نیرومند میان فرهنگ و فعالیت های اوقات فراغت می پردازد. به نظر وی "فرهنگ بشری با نیاز به کار آغاز نشده است، این فرهنگ با زبان، رقص، خنده، تقلید، بازی، مناسک و گستره متنوعی از بازی ها آغاز شده است " وی همچنین خاطرنشان می سازد که "بخش عمده ای از فعالیت های اوقات فراغت در حال حاضر از منشور فرهنگ قابل فهم هستند نه از طریق تحلیل طبقاتی(Rojek, 2000: 115).

"روجک" دو مفهوم نظری را که برساخته های سودمندی برای پژوهش های نظری و تجربی در عرصه های متداخل فراغت، فرهنگ و سبک زندگی مطرح م ی سازند پیشنهاد می کند. وی در فصل آغازین کتاب خود تحت عنوان "فراغت و فرهنگ " مفهوم فرهنگ را مفهومی عملکردی در نظر میگیرد. وی با الهام از تئوری انسان شناسانه و کار "گافمن"، "لیوتار" و سایرین به رویه ای از استمرار فرهنگ توجه می کند که از طریق آن افراد می آموزند مناسب با نقش های اجتماعی و بر اساس قواعد رفتاری ای عمل کنند که در ارتباط با همین نقش ها تکوین یافت ه اند . کار "گافمن " و "لیوتار" عمدتا به الگوها ی رفتار در محیط کار مربوط می شو د ; بنابراین قواعد عملکردی که آنها مشخص کرده اند به مشاغل خاصی مربوط می شود و به این ترتیب می توان این قواعد را نیروهای ساختاری در نظر گرفت که از جانب کسانی که در داخل سازمان بر مسند قدرت قرار دارند برای کنترل سازمانی، و در سطحی گسترده تر، برای حفظ مرزبند یها و تمایزهای طبقاتی به کار برده می شوند. اگر چنین قواعد رفتاری در بستر فرهنگ کار پرورش یافته اند، پس می توان آنها را در مورد قواعد اجتماعی و خانگی و رفتار فراغت نیز به کار برد ( 367، 2002، Veal).
مفهوم دومی که "روجک" مطرح نمود، مفهوم "حزم و احتیاط" ١ است که ناظر به "… آستانه تردید اجتماعی در رابطه با دیگران، به ویژه افراد غریبه است" (129 2000، Rojek). اگر چنین مکانیسم های اجتماعی در بستر نهادها یی مانند قبیله، خانواده، و ملت پرورش و توسعه یافته اند، اکنون در فراگرد شکل بندی مردم و یکی شدن با هزاران گروه، و از نظر فرهنگی جدایی اجتماع ی یا فرهنگی از غیراعضاء، به کار گرفته می شوند. در این مورد، این مفهوم معادل با مفهوم "دیگری" است که "آیتکیسون " مطرح کرده است. (129 2000، Rojek).
3-3 فراغت، فرهنگ و سبک زندگی
مفهوم سبک زندگی سابقه ای دیرینه در رشته ها و زمینه های مطالعاتی گوناگونی ویژگی اصلی . از جمله مطالعات مربوط به اوقات فراغت دارد. مطالعات اوقات فراغت تبیین تغییرات رخ داده در الگوهای مشارکت در اوقات فراغت میان افراد و گروه های اجتماعی بوده است . نخستین رویکردها در دهه 1960 ، ب رای تبیین رفتار فراغتی صرف ا به بررسی متغیرهایی مانند سن، درآمد و طبقه اجتماعی در ارتباط با مشارکت در اوقات فراغت می پرداختند که چنین رویکردی منجر به الگوسازی کمی, آمارگونه و مبتنی بر اقتصادسنجی در مورد اوقات فراغت و رفتار متناظر با آن شد
با این حال, چنین رویکردی در میان جامعه شناسان به مثابه . رویکردی تقریباً بی ثمر و فاقد بنیان نظری تلقی می شد(Christensen, 1988).
در دهه 1970 در بریتانیا، پژوهشگران اوقات فراغت اغلب به بررسی ارتباط رفتار فراغتی با زمینه های گسترده تری مانند کار، طبقه اجتماعی و چرخه ز ندگی خانواده می پرداختند. برجسته ترین پژوهش در باره اوقات فراغت در دهه 1970 در بریتانیا تحلیل نئومارکسیستی "کلارک و کریچر" ١ در مورد اوقات فراغت از منظر مطالعات فرهنگی بود که به انتشار اثرش ٢ منجر شد. در این مطالعه تحلیل طبقاتی مارکسیستی به عنوان الگوی نظری مورد توجه قرار گرفت . همچنین، کار برجسته دیگر در این حوزه به نفی این رویکرد توسط "کن رابرتز" ٣ در کتابش جامعه معاصر و رشد فراغت مربوط می شود که وی در آن به طرفداری از آنچه که آن را چشم اندازی "متکثر " می نامید برخاست. "رابرتز" در کتاب خود به مفهوم سازی سبک زندگی روی آورد(86،1999، Roberts).
در سال 1999 "رابرتز" در کتابی با عنوان "فراغت در جامعه معاصر " مجدد اً بر موضع منفی پیشین خود در باره "نظریه های بزرگ " ٤ مانند مارکسیسم و فمینیسم ساختارگرا تاکید کر د و از دیدگاه نئولیبرالی در مورد اوقات فراغت طرفداری نمود که در آن فراگردهای بازار تجلی بخش و محقق کننده اکثر نیازها و خواسته های فراغتی مردم تلقی می شوند. وی در پی یافتن یک چارچوب نظری بود که بتواند با آن چنین اوقات فراغت و سبک زندگی جوانان وضعیتی را تحلیل نماید.
در واقع سبک زندگی زمان و فرصتی است که یک فرد رشد یافته و مسئولیت پذیری را در طول زندگی خود فارغ از انجام کارهای موظف و بعد از پرداختن به امور دینی و عبادی باید با میل و رغبت و اراده شخصی ودر نهایت آزادی از آن بهره گیرد و به فعالیتی بپردازد که آن را دوست می دارد .
فراغت بدون شک ارزشمندترین لحظات ، ساعات و روزهای زندگی انسان است . بدیهی است که ارزشمندی اوقات فراغت به موازات رشد فکری و توسعه قابلیت های شخصی و مسئولیت پذیری های خانوادگی ، حرفه ای و اجتماعی ، مضاعف می شود در زندگی کودکان و نوجوانان ، در اوقات فراغت به زمانی معنا ومفهوم روشن و ارزشمند پیدا می کند : که حضور موظف در مدرسه و انجام تکالیف مکلف را برای نخستین بار تجربه می کنند . در روزهای سال تحصیلی ، ساعت خارج از مدرسه و زمانی که دانش آموزان تکالیف آموزشگاهی را انجام داده اند و فارغ از برنامه های معمولی روزانه فرصتی می یابند که با انگیزه شخصی و آزاد به هدایت و نظارت اولیاء ومربیان دراین زمینه می تواند فوق العاده پرثمر وپربرکت باشد(86،1999، Roberts).
اما تعطیلات تابستانی برای اکثر دانش آموزان از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، تعطیلاتی بسیار طولانی و افزون بریک صد روز!؟
اوقات فراغت ، به ویژه در روزهای نسبتاً طولانی هم چون تابستان ، علاوه بر اینکه مناسب ترین بستر پس از شکستن عادت های نامطلوب ، توسعه مهارت های شناختی و فعالیت های جسمی و حرکتی ، زدودن غبار اضطراب و پریشانی های فکری ، دست یابی به سلامت و آرامش روانی و اعتلای شخصیت و حضور فعال در عرصه های زندگی اجتماعی و تعامل بین فردی است ، بهترین فرصت برای ظهر و پیدایش خلاقیت های ذهنی ونوآوری های فکری است ، چراکه کودکان،نوجوانان و جوانان در طول سال تحصیلی یا حین انجام وظایف موظف ، فرصت چندانی برای پرداختن به اندیشه های بدیع و ایده های نو وتجربه مفروضات فکری خود نمی یابند و لذا در زمان فراغت ، بستر بروز و ظهورنورآوری های ذهنی ، خلاقیت ها و تولیدات برتر فکری و تجربه باورهای مولد است(یوسفی، 1387، 48).
تجارب محققان خلاق و اندیشمندان نورآور در عرصه های علوم و فنون برتر حاکی از آن است که جوانه های خلاقیت ذهنی آن ها در اوقات فراغت بارور گردیده است . زیرا اشتغالات مکلف و متعهد بودن به انجام مسئولیت های موظف نمی گذارند اندیشه های خلاق به راحتی شکوفا شوند . بنابراین بارور شدن اندیشه های خلاق و تولیدات برتر ذهنی مستلزم آزادی و اختیار ، میل و اراده ، قدرت انتخاب و بهره گیری از اوقات فراغت، به دور از وظایف موظف و تکالیف مکلف است . اوقات فراغت همانند شمشیر دو لبه است چرا که از یک سو هموارگربستر پیدایش و ظهور و بروز خلاقیت ها و نوآوری های فکر است و از سوی دیگر می تواند زمینه آسیب پذیری های فردی واجتماعی را فراهم کند .متاسفانه اغلب آسیب پذیرهای کودکان و نوجوانان در جوامع مختلف ، درایام اوقات فراغت صورت می پذیرد . تعطیلات آخر هفته تعطیلات عید نوروز ، تعطیلات طولانی تابستان اگر به گونه ای بایسته وشایسته و با راهنمائی و آموزش های لازم مورد بهره گیری کافی ووافی قرار نگیرند ظرفیت آسیب پذیرهای فردی و کژروی های اجتماعی نوجوانان را مضاعف می کنند(Christensen,1988,123).
صرف فراهم نمودن امکانات ورزشی با تدارک کلاس های تقویتی و کمک آموزشی وطراحی برنامه های متنوع هنری و فرهنگی ، نمی تواند میزان آسیب پذیری فکری ورفتارهای نوجوانان را به حداقل برساند .آن چه بیش از همه می بایست مد نظر قرار گیرد، ایجاد نگرش وبازخورد مثبت و هدفمند در میان اولیاء ومربیان ، به ویژه نوجوانان نسبت به اهمیت وارزشمندی اوقات فراغت و قدرت خلاقیت و نورآوری ایشان دراین ایام است . بدیهی است همان طوری که پیش تر نیز اشاره گردید ، اگر برنامه های تدارک دیده شده برای کودکان ونوجوانان دراین فراغت همراه با اجبار و تحصیل یا چشم وهم چشمی و صرفاً برای رضایت خانواده باشد یا نوجوانان از روی بی میلی و بی تفاوتی واکراه بدان بپردازند نمی تواند چندان مفید و پربرکت باشد(کرباسی، 1386، 119).
تابستان به شیوه های مختلف زمینه رغبت و تمایل و انگیزه حضور وفعالیت در ایشان فراهم گردد ، بدیهی است که طراحی یک برنامه جامع و متنوع برای نوجوانان و جوانان با مشارکت ومشاورت خودشان ونقش آفرینی الگوهای مطلوب و محبوب دراین امر می تواند زمینه خلاقیت های فکری آن را فراهم کند و آسیب پذیری های اخلاقی ، رفتاری واجتماعی را به حداقل ممکن برساند .
شایان ذکر است که مشغولیت های انفعالی در این فراغت ، نظیر نشستن در مقابل تصاویر تلویزیونی و ویدئویی برای چندین ساعت وسرگرم شدن یا بازی های کامپیوتری و اینترنت برای ساعت های طولانی ، غالباً آسیب پذیری های روانی و فکری و مشکلات رفتاری قابل توجهی را می تواند در پی داشته باشد . اعتیاد به دستگاههای صوتی ، تصویری و کامپیوتر و اینترنت از جمله مشکلات بسیاری از نوجوانان و جوانان حتی بزرگ سالان دردنیای امروز است
لذا شایسته آن است که اولیای ارجمند در کانون خانواده ها زمینه هایی فراهم کنند که درایام تابستان بی نظمی های فکری و رفتاری و مشغولیت های طولانی مدت انفعالی بر زندگی ایشان و فرزندانشان غالب نگردد . توصیه پژوهشگری علوم ارتباطات بر این مبناست که نوجوانان دانش آمور در شبانه روز حداکثر بیش از دو ساعت درمقابل دستگاه های تصویری نظیر تلویزیون ، ویدئو ، کامپیوتر و بازی های کامپیوتری قرارنگیرند . برای مصونیت هرچه بیشتر نوجوانان در برابر اعتیاد الکترونیکی بهتر آن است که همه وسایل و دستگاههای تصویری وصوتی دراتاق نشیمن عمومی خانواده قرارداشته باشد و از اختصاصی کردن این دستگاهها دراتاق خاص فرزندان اجتناب شود(کرباسی، 1386، 119).
3-3-1 نقش و اهمیت اوقات فراغت
در عصر کنونی به نوع زندگی انسان و اینکه از طرفی چون غالب کارها به صورت ماشینی انجام می شود و اکثر مردم وقت فراغت بیشتری دارند و از طرف دیگر با عنایت به اینکه زندگی امروز به خاطر گره خوردن با تکنولوژی و عوارض آن ، توام با خستگی های جسمی ، فکری و روحی فراوان شده است ، ضرورت بودن لحظاتی تحت عنوان اوقات فراغت در تجدید قوای انسان و تعدیل روحیات او فوق العاده موثر است( القرایی، 1386، 458).
البته به شرط اینکه با برنامه ریزی صحیح و مناسب همراه باشد . چشم انداز تنظیم وقت و مدیریت زمان را در کارهای خارق العاده ای که امروزه در دنیا صورت می گیرد مشاهده کنید.
براساس حکمت الهی زمان عنصر تفکیک ناپذیری از حیات مادی است و یا پیدایش حیات مادی ، زمان هم ایجاد شده و با زوال آن نیز به پایان خواهد رسید . این اتصال زمان به همه شئون مادی و به خصوص انسانی ، خبر از سعادت و پیروزمندی کسانی می دهد که مدیریت زمان را خوب فراگرفته باشند( القرایی، 1386، 474).
اهمیت فراغت را از آنجا می توان فهمید که امام علی )ع) می فرمایند :
" بدان ، دنیا خانه گرفتاری و دل مشغولی هایی است که اگر انسان یک لحظه در آن فراغت یابد، چه بسا که این فراغت باعث حسرت و پشیمانی در آخرت گردد.
فراغت در این کلام حضرت همــان بیکــاری ، بیهـوده گی و وقت خالی از تلاش و کوشش می باشد . حال که یک لحظه فــراغت چنین اثــر عظیمی خــواهد داشت و بــا توجـه به ایــن کـه امام کاظم )ع) فرمودند : " خداوند متعال انسان فارغ و بی کار را دوست ندارد."
گذشته از برنامه ریزی برای اوقات فراغت به طور کلی اشتغال در همه زمینه ها مطلوب اسلام می باشد .
امام علی )ع) فرمودند :
" بهترین فکر ، نظر و راهکار آن است که باعث از دست دادن فرصت نشود وحاصلی چون غصه به جای نگذارد( القرایی، 1386، 478).
3-4 ورزش و اهمیت های مختلف آن :
حرکت و جوشش از ویژگی های ذاتی و انسان است ونشانه سلامت ونشاط وپویای اوست . بی اعتنائی به این ویژگی ذاتی یا بازدارندگی انسان از جوشش و تحرک در حقیقت خلاف مقتضای طبع انسان حرکت کردن است و موجب افسردگی و بروز بسیاری از تا به هنجارها در انسان می شود و اصولاً بی توجهی به استعدادهائی که خداوند حلیم در درون بشر نهاده به معنای مهمل انگاشتن آن استعداد در انسان است و موجب نقض و عیب در مسیر کمال انسان می شود . ورزش درحقیقت نوعی فعالیت و حرکت سامان یافته است که شکوفا کننده بسیاری از استعدادهای خدادادی در انسان است (یوسفی، 1387، 48).
همان گونه که استحضار دارید انسان دارای دو بعد جسمانی روحانی است اما در عین حال که عامل رشد ، تعالی وبالندگی انسان در روح و بعد روحانی وعقلانی است که انسان را به اعلی علیین می کشاند ، ولی این رشد و پویائی و تعالی در کالبد و شکل ظاهری انسان که هرآن جسم و بدن است سامان می یابد . بدیهی است زمان عقل و روح جان می تواند به مقتضا و ماهیت خود عمل نماید که درجسم وتنی با نشاط ، سالم و قوی ، قرارودوام یابد وگرنه قفس تنگ ، خسته ، دردمند ، نحیف و رنجور تن ، عقل و جان و روان انسان را آن چنان متاثر می سازند که قدرت هر گونه رشد و تحرک و پویائی را از او سلب می کند به همین دلیل گفته می شود. عقل سالم در بدن سالم است. وقتی جسم وتن و ارائه جان انسان سالم باشد ، روح ، آزاد وسبکبال و بدون مضایق و تنگناها نمی تواند از این سکوی قوی و پا بر جا به پرش و جهش و تکامل و صعود برسد .
توجه اسلام به سلامت و رعایت بهداشت جسم وتن ، نظافت و استحمام ، مسواک کردن وتعیین مجازات الهی برای لطمه زنندگان به جسم و تن خویش در همین راستاست .
اگر حفظ نعمت های الهی یک وظیفه مقدس تلقی شود ، مگر می شود در حفاظت و حراست از مهم ترین گوهر و نعمت وجودی انسان که همان سلامت بدن و جسم است غفلت شود . نکته دیگر این که توجه به سلامت جسم و ورزش جزء لاینفک تعلیم و تربیت است ، چون ترتبیت حقیقی تربیتی همه بعدی است که هم موجب رشد و تعالی روح شود ، هم پرورش دهنده عقل و تفکر باشد ،هم عواطف را لطیف نماید و جهت بخشد، هم قدرت آفرینندگی و هنر انسان را متجلی سازد و هم به جسم انسان سلامت و شور و نشاط و تحرک بخشد ، وگرنه آن تریبت ناقص خواهد بود(یوسفی، 1387، 48).

3-4-1 اهمیت و ضرورت ورزش :
امروز ورزش فقط در انجام یک سلسله تمرین های جسمانی خلاصه نمی شود بلکه کار کارکردهای فراوان وهمه بعدی پیدا کرده است . امروزه ورزش بخشی از فرهنگ جوامع شده است ، چون بین فرهنگ و ورزش رابطه تنگاتنگی وجود دارد . ورزش تمرینی برای رشد اخلاق و جوانمردی است . ورزش عامل تقویت اراده ، پایداری و کنترل هوای نفس است . امروز جوانمردی و شجاعت معنا و مفهوم ویژه ای می یابد و فقط در زور بازو خلاصه نمی شود. چنانکه گفته شده :
گربرسر نفس خود امیری مردی گربردگری خــــرده نگیری مردی
مردی نبود فتاده را پای زن گردست فتاده ای بگیری مردی
برای همین است که قهرمانان کسانی هستند که بر رقیب نفس وخواهش های نفسانی خود پیروز شود : اشجع الناس من غلب هوی – قهرمان و پیروز کسی است که بتواند بر این رقیب قوی و خطرناک سلطه یابد . چنان که رسول خدا فرموده اند : لیس الشدید من غلب الناس و لکن الشدید من غلب نفسه.
ورزش با اخلاق و ادب و تواضع همراه است و قهرمان کسی نیست که بر مردم سلطه جوید و تفاخر ورزد ، بلکه ورزش اصیل به انسان خصلت جوانمردی و تواضع می آموزد تا در اوج قدرتمندی آرام ، متواضع و کم آزار باشد .
امروز حتی ورزش جزئی از دین و آرمان و اعتقادات ماست . چون تلاش برای سلامت ، نشاط و پایداری زمینه ای برای خداپرستی و عبودیت بهتر است ، آن چنان که در دعای کمیل می خوانیم قو علی خدمتک جوارحی . و انسان قوی ، سالم و پرنشاط ، سلامت و نشاط خود را در مسیر طاعت الهی قرار می دهد . چنان که امیر مومنان فرموده اند : فاذا قویت فاقو علی طاعته الله سبحانه – اگر قوی شدی قوتت را در مسیر اطاعت خدای بزرگ قرار بده( صفورایی، 1388، 74).
با مروری بر سرود رسمی المپیک که درسال 1917 یعنی ( 44 سال پیش ) سروده شده به خوبی در می یابیم که ورزش از قدیم همراه با اخلاق و خداپرستی بوده است ترجمه سرود چنین است :
ای روح جاودان ازلی ، ای خالق حقیت و زیبائی و نیکی ، نورخود را ظاهر کن و برما بیفشان بر این خاک ودر زیر این آسمان ، که اول بار آوازه ابدی تو را شهادت داده است .
همان گونه که ملاحظه می نمائید حتی ورزش بین المللی نیز متاثر ار اخلاق و فرهنگ دینی بوده است .

3-4-2 اهمیت اجتماعی ورزش
اهمیت دیگر ورزش آماده کردن نسل جوان برای ورود به عرصه های اجتماعی است در میدان های ورزشی است که روحیه مشارکت پذیری ، جمع گرائی ، تعاون ، مسئولیت پذیری ، وحدت ، قانون مداری ، رقابت سالم توام با رفاقت ، استقامت ، تلاش برای پیروزی ، تقویت اراده ، پذیرش شکست و تلاش برای جبران آن شکل می گیرد و محلی برای تمرین شایسته سالاری است .
3-4-3 اهمیت سیاسی ورزش :
امروزه ورزش اهمیت سیاسی نیز دارد حضور قهرمانان ما در کشور های بیگانه و پیروزی آنان بر حریفان و برافراشته شدن پرچم جمهوری اسلامی ایران وکسب مدال وافتخار بین المللی موجب مطرح کشور ، آرمان ها و اعتقادات آن در دنیا و زمینه ای برای تبادل فرهنگ هاست . البته نباید برد و باخت در میدان های ورزشی به نحوی غلط در جامعه ترویج شود که به منزله برد و باخت منزلت ملی واز دست دادن آرمان و مرام یک ملت تلقی شود .
بدیهی است وقتی از جوان ، سلامت ، شور و نشاط و ورزش سخن گفته می شود هیچ تفاوتی بین دختران و پسران و زنان و مردان نیست به ویژه وقتی که دانش آموزان مورد بحث قرار می گیرند و نیمی از دانش آموزان مورد بحث قرار می گیرند نیمی از دانش آموزان ما را دختران تشکیل می دهند که پرداختن به آن ها که حدود 9 میلیون نفرند به شدت موضوعیت می یابد .
علی الخصوص وقتی بیشتر توجه ودقت کنیم در می یابیم که توجه به این نیمه جمعیت، نیم دیگر را نیز متاثر می کند و باورکنیم که زنان در عین حال نیمی از جامعه اند سازنده، پرورش دهنده و تولید کننده نیم دیگرند ، آن موقع با حساسیت ویژه ای به این قشر عظیم وموثر نگریسته می شود . متاسفانه تا کنون نگاه و نگرش مسئولان وبرنامه ریزان نسبت به این ویژگی و این نیم جمعیت از روی غفلت و بی توجهی بوده است و این غفلت ها از ویژگی روحی ، جسمانی زنان و دختران ، خلاء هایی در ابعاد مختلف بر جامعه ما تحمیل کرده که جبران ناپدیراست یابه سختی و در ظرف زمانی بسیار گران قیمت و طولانی جبران خواهد شد . تاکنون نگاه های برنامه ریزان مردان و پسرانه بوده است . مجتمع های ورزشی با نگاه پسرانه ساخته شده ، کانون ها و پارکها به این نگاه ساخته شده است . مدارس ما با این نگاه ساخته شد ، وبدین جهت هم اکنون وضعی را مشاهده می کنیم که جبران آن بستگی به سادگی مسیر نیست و به ویژه ویدئولوژیک زنان و دختران مسئولیت مادری و شوهرداری آن ها ویژگی خانه داری و بچه داری و دیگر ویژگی های آنها نیازمند تسهیلات و امکانات خاصی متناسب با آنان می باشد ، لذا غفلت از آن موجب بروز بسیاری از بیمار ها ، فقر حرکتی و نارسائی های جسمی و روحی در آنان شده است .
ذکر تذکراتی درباره نحوه نگاه و نگرش ما به ورزش و تربیت بدنی مشخص می کند :
– ورزش هدف نیست ، بلکه ابزار و وسیله ای مناسب برای وصول به اهداف تعالی تر است و اگر هم اهدافی برای آن ترسیم می شود اهداف واسطه ای و مقدمی برای وصول به اهداف متعالی تر است و اگر هم اهدافی برای آن ترسیم می شود
واسطه ای و مقدمی برای وصول به اهداف بالاتر است .
– ورزش باید عمومی باشد ، یعنی نباید در انحصار عده ای خاص باشد ، به نحوی که برای همیشه عده ای ورزشکار باشند و عده ای تماشاچی .
– ورزش قهرمانی هدف نیست ، بلکه وسیله ای برای نشان دادن قله ها و ایجاد انگیزه وشور و نشاط وتحرک بیش تر است ، فلذا نباید ورزش قهرمانی برورزش عمومی سایه افکند و نباید از کیسه ورزش عمومی به نفع ورزش فهرمانی مصرف شود .
– ورزش آموزشگاهی شالوده ورزش عمومی و ورزش قهرمانی است ، فلذا غفلت از ورزش آموزشگاهی و تربیت بدنی کودکان و نوجوانان موجب از دست رفتن بسیاری از فرصت هائی است کمه در بزرگی جبران ناپذیر خواهد بود ، لذا اولویت برنامه ریزی و سرمایه گذاری می بایست در بخش ورزش آموزشگاهی انجام گیرد .
– ورزش و تربیت بدنی مختص پسران و مردان نیست ، زنان و دختران نیز همانند پسران و مردان و حتی بیشتر از آن نیازمند تحرک ، نشاط ، پویائی و سلامت تن و روان می باشند. و در دین و آئین و مرام و مکتب اسلام هیچ منعی برای ورزش دختران و زنان وجود ندارد ، بلکه موانع و محدودیت ها در نوع امکاناتی ، ویژگی ساختمان ها و میدان های ورزشی مختص به آنان است که متاسفانه عدم نگاه درست و مزمن ، کهنه و تاریخی در بخش ورزش زنان و دختران کشور گردیده است .
– شکست و پیروزی در ورزش نباید شکست و پیروزی در آرمان و اعتقاد و از دست رفتن هویت ملی و فرهنگی تلقی شود که این یک افت بزرگ و انحرافی و خطرناک درمسابقات داخلی و خارجی است . در نهایت می بایست زمینه هائی برای عبرت آموزی و تمرین شکست و پیروزی های اجتماعی و آموزشی برای نحوه جبران باشد . باید از پیروزی ما خوشحال شویم نه مغرور ، اما نباید از شکست ها ناامید و مایوس شویم ، اما نباید از شکست ها ناامید و مایوس شویم ، بلکه باید عبرت بگیریم و به دنبال جبران و رفع نقایص خود و ترمیم آن باشیم و رسانه های ارتباطی نیز باید از ایجاد این نگرش تلاش نمایند تا احساس گرائی در ورزش به عقل گرائی و هدف مندی تبدیل گردد .
نکته آخر این که ورزش اگر چه زمینه ای مناسب تر برای پر کردن و به عبارت بهتر غنی سازی اوقات فراغت است ولی یک پدیده فرهنگی ، اجتماعی ، اخلاقی و سیاسی است .
3- 5-3 فواید اجتماعى
بشر، ذاتاً اجتماعى است و از طرفى به نیرو، نشاط و تفریح روحى و جسمى، که در ورزش مستمر است، نیازمند است؛ لذا به ورزشهاى اجتماعى و گروهى تمایل دارد. این ورزشها، موجب تقویت روحیه اجتماعى و به فعلیت در آوردن آن در بشر مى گردد.
برخى فوایدى که در اثر ورزشهاى گروهى حاصل مى شود عبارتند از:
الف) تولید و بسط روابط اجتماعى صحیح: ورزش، مقدّمه اى براى ورود افراد به اجتماع است و خصوصیات، شرایط و حالات حرکتى و روحى که در آن پیش مى آید؛ تکرار و تمرینى شایسته و مفید، براى آمادگى افراد اجتماع محسوب مى شود و به آنها توانایى برقرارى روابط اجتماعى و پرهیز از گوشه گیرى را مى آموزد. احترام متقابل اجتماعى، تحکیم روابط اجتماعى با گذشت و فداکارى و…. در اثر ورزش آموخته مى شود و شخصیت اجتماعى افراد شکل مى گیرد.
ب) توسعه فرهنگ دینى: با توجّه به روابط بین المللى که در زمینه ورزش وجود دارد؛ انتقال فرهنگ و ارزشهاى اسلامى، بدون تنشها و تعارضات سیاسى، در درون جامعه و خارج از آن، فراهم مى شود.
ج) رشد روحیات اجتماعى: ورزش، چون پدیده اى اجتماعى است؛ به نحوى در رشد روحیات اجتماعى، بروز حسّ مسوولیت در قبال جامعه و دردهاى آن، مبارزه با مظالم و مفاسد اجتماعى، همبستگى و برقرارى روابط اجتماعى؛ نقش موثّرى دارد.
ورزش، دوستى و صمیمیت بین افراد و زمینه رقابت سالم را فراهم مى کند و در نتیجه، تلاش و تکاپوى افراد اجتماع بیشتر شده، مشکلات ناشى از بیکارى و عوارض آن به حدّاقلّ مى رسد( حقجو، 1386، 12).
3-6 تابستان و اوقات فراغت دانش آموزان
با فرا رسیدن فصل تابستان و هنگام تعطیلی مدارس ، حدود 15 میلیون دانش آموز کشور ، رها شده از کلاس درس و بحث ، بری گذران دوره فراغتی چهار ماهه آماده می شوند . مسئولین دلسوز و متعهد نظام اسلام اعم از آموزش و پرورش و سایر متولیان امور هم با تمام توان در فکر برنامه ریزی برای پر کردن اوقات فراغت این خیل عظیم کودک و نوجوان و جوانان می باشند و مراکز فرهنگی و ورزشی هر کدام در حد توان و در راستای وظایف محوله به جذب آنان اقدام کنند .
به فرموده شهید رجائی ، در تابستان اگر مدرسه ها تعطیل می شوند ، اما تعلیم و تربیت تعطیل بردار نیست و ظیفه سنگینی که بر دوش پدران و مادران در قبال تربیت فرزندان نهاده شده است در تابستان نیز همانند سایر فصول سال سنگینی می کند . متولیان امر تعلیم وتربیت کشور نیز وظیفه تربیت و آموزش کودکان و نوجوانان و جوانان عزیز را فراموش نکرده و دست به کار می باشند( عصاره، 1391، 16).
3-7 فرضیات تحقیق
فرضبات تحقیق به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم می شود
1-7-1 فرضیه اصلی
بین اوقات فراغت و انگیزه تحصیلی دانش آموزان مدارس متوسطه شهرقائمیه رابطه معناداری وجود دارد.
1-7-2 فرضیات فرعی
1- بین اردوهای تابستانی توسط واحدهای آموزشی و افزایش انگیزه دانش آموزان رابطه مثبتی وجوددارد .
2- بین برگزاری کلاس های فوق برنامه در طول سال تحصیلی و افزایش انگیزه به درس رابطه مثبتی وجوددارد( مثل : ورزش ،کامپیوتر ، هنر ، احکام و غیره ).
3- بین مشارکت دادن دانش آموزان در امور مدارس و افزایش دانش آموزان در امر تحصیلی رابطه مثبتی وجوددارد.
4- بین انتخاب دانش آموزان و فرستادن آنها به ارودهای تابستانی براساس معدل و میانگین نمرات و ایجاد رقابت سالم درمیان آنان و افزایش انگیزه رابطه مثبتی وجوددارد ..
5- بین انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به اردوهای تابستانی و ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه در آنان در امر تحصیل رابطه مثبتی وجوددارد .

3-8 چارچوب و مدل تحقیق

مدل تحقیق
چارچوب نظری به روابط بین متغییر هایی مانند متغییر های مستقل (Independent) وابسته (Dependent) مداخله گر (Intervening) و تبدیل گر (Moderating) که تصور می شود در دگرگونی شرایط مورد بررسی نقش دارند، می پردازند ایجاد چنین چارچوب نظری در بر قراری و ساختار فرضیه ها ،آزمون آنها و همچنین تکمیل درک پژوهشگر (مسئله تحقیق) کمک می کنند. به طور کلی چارچوب نظری پایه ای است که تمام تحقیق بر روی آن تکیه می کند. یک شبکه منطقی ،توسعه یافته ،توصیف شده و کامل بین متغیر هایی است که از طریق فرایندهایی مانند مصاحبه،مشاهده و بررسی ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق مشخص شده اند این متغیر ها با مساله تحقیق در ارتباط هستند.(خاکی،1384، ص 30). عوامل اجتماعی، اقتصادی، محیطی و…. نقشی یرجسته و اساسی در تعیین اوقات فراغت و سبک زندگی افراد دارد و بر این اساس مدلی مبتنی بر آزمایش جهت نشان دادن تاثیراوقات فراغت برانگیزه تحصیلی دانش آموزان را ارائه میدهیم که قرار است تاثیر مشارکت دادن درامور مدارس ، انتخاب براساس معدل برای اردو، اردوهای تابستانی، کلاسهای فوق برنامه و انتخاب براساس انظباط را برای روی تاثیراوقات فراغت بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان بررسی و مشخص گردد.
در تحقیق حاضر متغییر مستقل اوقات فراغت متغییر وابسته انگیزه تحصیلی دانش آموزان با توجه به موضوع تحقیق می باشتد.

فصل چهارم

روش های تحقیق

4-1 مقدمه
همواره جوانان به عنوان یک گروه اجتماعی به لحاظ برخورداری از ویژگی های خاص همواره مورد توجه سیاستمداران و برنامه ریزان اجتماعی می باشند. جامعه شناسان پدیده جوانی را به عنوان یک مقوله اجتماعی مشخص در نظر گرفته و به دنبال تعیین رفتارهای آنان در زمینههای مختلف هستند. یکی از زمینه های مورد بررسی در این حوزه چگونگی گذران اوقات فراغت است . شناخت اوقات فراغت به دلیل نقش ی که در ابراز شخصیت، رشد خ لاقیت، بروز استعداد و توانایی ، کسب روحیه و انگیزه و تاثیرش بر ساختن هویت و فرهنگ گروهی و جمعی، حا ئز اهمیت است. در کشور ما بحث از اوقات فراغت جوانان معمولاً با فرا رسیدن فصل تابستان و تعطیلی مراکز آموزشی مطرح می شود. هر ساله سازمانهای گوناگون به تحقیق، برنامهریزی و اجرای فعالیتهای فراغ تی می پردازند ولی در همه موارد به علت پراکندگی و عدم هماهنگی فعالیتها و نیز عدم شناخت نیازها ی نسل جوان با مشکلات عدیده ای مواجه بودهایم. برنامهریزی در زمینه اوقات فراغت جوانان، مستلزم شناخت نیازها و تمایلا ت فراغتی آنان است( ذکایی، 1386، 13).

4-2 روش تحقیق
در تحقیق حاضر از روش تحلیل پیمایشی استفاده شده است. یعنی در حقیقت اطلاعات از تعدادی نمونه گرفته شده وجمع آوری شده است. سپس یا تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از طریق پرسشنامه، صحت و سقم و تائید یا رد بودن فرضیات تحقیق آزمون شده و نتایج حاصل از آن به کل جامعه آماری تعمیم داده می شود .
دراین تحقیق از نظرات کارشناسان امور تربیت و آموزش استفاده شده وهمچنین از مقالات و منابع خبری که بخش هائی نیز مرتبط با موضوع تحقیق داشتند نیز استفاده شده است.بعلاوه از منابع در دسترس استفاده لازم بعمل آمده است .
در تحقیق حاضر برای تجزیه و تحلیل داده ها، از فنون آمار توصیفی شامل جداول فراوانی و نمودار میله ای برای تجزیه و تحلیل داده های جمعیت شناسی نمونه آماری واز آزمون "تی" برای بررسی فرضیات تحقیق استفاده شده است.
4-3 روش های جمع آوری اطلاعات
4-3-1 روش کتابخانه ای
اغلب مطالب جمع آوری شده در فصل دوم یعنی مبانی نظری تحقیق، حاصل مطالعه و بررسی تحقیقات مشابه قبلی ، کتب ، مجلات ، نشریات و مقالات فارسی و … مختلف بوده است. فهرست کتب و مجلات و نشریات درپایان این رساله و دربخش منابع و ماخذ آورده شده است(آذر،1388، 67).

4- 3-2 روش پرسشنامه ای -.
اطلاعات و آمار و ارقام لازم برای آزمون فرضیات این تحقیق از طریق توزیع پرسشنامه در میان تعدادی از همکاران که همگی در این ارتباط مطالعاتی داشته یا رشته تخصصی شان بوده جمع آوری شده است .پرسشنامه ای حاوی 22 سوال که شامل 6 فرضیه می باشد میان تعدادی از همکاران توزیع و از آنان خواسته شد با کمال صداقت پرسشنامه را مطالعه و اقدام به پاسخگوئی به سوالات نمایند و نهایتاً از میان تعداد 40 پرسشنامه که توزیع شده بود تعداد 28 پرسشنامه جمع آوری شد و تعداد 12 پرسشنامه به دلایل مختلف از جمله عدم دسترسی مجدد به همکاران و یا عدم پاسخگوئی همکاران در موعد مقرر جمع آوری نشده است.

توضیحاتی در مورد فرضیات و سوالات مندرج در پرسشنامه :
1- سوال اول در حقیقت بیان کننده فرضیه اول است که در قالب یک سوال از پاسخگویان خواسته شده جواب خود ( نظر خود ) را با گذاردن علامت ضربدر در یکی از گزینه های کاملاً مخالفم ، مخالفم ، نظری ندارم ، موافقم و کاملاً موافقم مشخص کنند .
2- سوال دوم بیان کننده فرضیه دوم است که در قالب یک سوال از پاسخگویان خواسته شده که نظرشان را مشخص کنند .
3- سوال سوم بیان کننده فرضیه سوم است که در قالب یک سوال از پاسخگویان خواسته شده نظرشان را مشخص کنند .
4- سوال چهارم بیان کننده فرضیه چهارم است که در قالب یک سوال از پاسخگویان خواسته شده نظرشان را مشخص کنند .
5- سوال پنجم بیان کننده فرضیه پنجم است که در قالب یک سوال از پاسخگویان خواسته شده نظرشان را مشخص کنند.
6- سوال ششم بیان کننده فرضیه ششم است که در قالب یک سوال از پاسخگویان خواسته شده نظرشان را مشخص کنند.
سوالات 7و 8 مربوط به فرضیه اول وسوالات 9،10،11و 12 مربوط به فرضیه دوم و سوالات 13،14،15،16 و17 مربوط به فرضیه سوم و سوالات 18،19،20،21 و22 مربوط به فرضیه چهارم است. در ضمن در صفحه اول پرسشنامه از پاسخگویان خواسته شده تا سن ، جنسیت ، سابقه کار ، مدرک تحصیلی و رشته تحصیلی خود را نیز مشخص کنند که خود حاوی اطلاعات مهم و با اهمیتی بوده است .
4-4 جامعه آماری
عبارت است از تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند و این صفت مشخصه آنها را از سایر جوامع آماری متمایز می سازد و این عناصر خود جامعه مشترک است . براساس تعریف ارائه شده فوق جامعه آماری این تحقیق جامعه معلمین شهرقائمیه می باشد که در مقاطع مختلف تحصیلی و غالباً در مقطع متوسطه مشغول تدریس یا معاونت و مدیریت بوده اند به جهت این که امکان بررسی کل جامعه وجود نداشت از میان جامعه آماری تعداد 40 نفر انتخاب و از آمار نظر سنجی شد که نهایتاً تعداد 28 نفر به سوالات مطرح شده در پرسشنامه پاسخ داده و در موعد مقرر آن را برگشت داده اند .
4-4-1 نمونه آماری
عبارت است از تعدادی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده صفات و ویژگی های اصلی جامعه آمارمی باشد . بنابراین در این تحقیق 28 نفری که به سوالات پاسخ داده اند دارای تمام ویژگی هائی بوده اند که در تحقیق مورد نظر بوده و از میان جامعه آمار انتخاب گردیده اند .
در مورد نمونه آماری ابتدا این سوالات مطرح می شود که :
الف-تعداد عناصر جامعه آماری چقدر باشد ؟
ب – این تعداد عناصر چگونه انتخاب شود ؟
برای تعیین تعداد عناصر مطلوب نمونه آماری وفرمول های زیادی مطرح گردیده است که تعدادی مربوط به موضوعات کمی و تعدادی مربوط به موضوعات کیفی است دراین تحقیق جهت تعیین حجم نمونه از فرمول آماری زیر استفاده شده است :
دراینجا چون انحراف معیار مشخص نیست بنابراین از روش حدسی برای برآورد و تخمین انحراف معیار می توان استفاده کرد یا نمونه ای ابتدائی گرفت که ترجیحاً نمونه ای35 تائی گرفته شد و در آن مشخص شد که انحراف معیار اطلاعات و آمار و ارقام به دست آمده معادل 28 بوده است . دقت برآورد ( ) را نیزمعادل 5 در نظر گرفته ایم . بعلاوه سطح اطمینان را معادل 95 درصد در نظر گرفته ایم که در نتیجه سطح خطا معادل 5 درصد خواهد بود.
4-5 روش نمونه گیری
برای نمونه گیری روش های بسیاری وجود دارد که به جهت اختصار از توضیح آنها خودداری می شود و فقط به ذکر نام آنها پرداخته می شود، از جمله روش نمونه گیری تصادفی ساده ، تصادفی حونشه ای ، نمونه گیری منظم ، گروهی ، نمونه گیری مرحله ای . درتحقیق حاضر از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده یعنی همه افراد جامعه آمار شانس مادی برای انتخاب شدن داشتند و هیچ اولویت یا اعمال سلیقه ای در انتخاب نمونه به کار برده نشده است بلکه به طور تصادفی بین افراد جامعه پرسشنامه توزیع شده و هیچ تعصب یا نظر خاصی نسبت به تعدادی از افراد جامعه آماری وجود نداشته است .
تکنیک های آماری مورد استفاده :
1- آزمون استقلال کای – دو ( خی – دو )
2- آزمون همبستگی
اگر یک فرضیه پژوهشی از نوع همبستگی باشد و حداقل یکی از متغیرهای آن کیفی باشد ، صحت و سقم آن فرضیه به کمک آزمون استقلال خی – دو بررسی می شود . دراین آزمون به این سوال جواب داده می شود که آیا بین دو متغیر رابطه وجود دارد یا خیر؟
برای تعیین اینکه آیا نوع رابطه بین دو متغیر معنی دار است یا خیر و نیز نوشتن معادله دگرسیونی که بیان کننده چگونگی رابطه بین دو متغیر باشد از آزمون همبستگی استفاده می شود .
برای محاسبه خی – دو و ضریب همبستگی از نرم افزار SPSS استفاده شده واز نوشتن محاسبات غیر ضرور نیز در این رساله خودداری شده است و درعوض اعداد و ارقام مربوط به این رساله که از طریق نرم افزار SPSS تهیه شده در بخش ضمیمه آورده شده است .
الف- آزمون استقلال خی – دو ( )
مراحل آزمون :
1-تعریف فرضیات آماری و
دراین قسمت فرض پژوهشی ( ) و فرض پوچ (تهی یا صفر ) تعریف می شوند . دراین رساله این فرضیات به شرح زیر تعریف می شوند :
بین X وY رابطه و ارتباط وجود ندارد =
بین X وY رابطه و ارتباط وجود دارد =
X=متغیر مستقل است (مانند پر0داختن به ورزش ، تفریحات و سرگرمی ها ،هنر و احکام و … )
Y =متغیر وابسته (اوقات فراغت و انگیزه دانش آموزان )
2-تعیین سطح زیرمنحنی و
آزمون خی – دو یک آزمون یک دامنه ای است که در سمت راست آن به اندازه آنها ( ) تعریف می شود و معادل می باشد .
دراین تحقیق 5/0 می باشد یعنی سطح خطا معادل 5 درصد و سطح اطمینان معادل 95 درصد است یعنی 95/0
3-تعریف و محاسبه آماره آزمون :
= فراوانی مشاهده شده
= فراوانی مورد انتظار
فراوانی مورد انتظار
مجموعه سطرها × مجموع ستونها
ــــــــــــــــــــــــــــ = احتمال اشتراک x و y تحت فرض
n
4- تصمیم گیری و تحلیل :
دراین مرحله ( خی – دو ) محاسبه شده فوق ( مرحله سوم ) با (خی – دو ) جدول آماری مقا مقایسه می شود . اگر آماره آزمون در ناحیه قرارگرفت ، فرض استقلال دو متغیر با درجه اطمینان مورد نظر (P=0/95) پذیرفته می شود یعنی دو متغیر با هم رابطه ای ندارند و ازهم مستقل هستند و اگر در ناحیه قرارگرفت فرض پذیرفته شده و فرض رد می شود یعنی بین دو متغیر رابطه وجود دارد و از هم مستقل نیستند . بنابراین رد مستلزم پذیرش است و رد مستلزم پذیرش می باشد .
ب – آزمون همبستگی :
دراین آزمون به 2 سوال پاسخ داده می شود:
1- آیا بین دو متغیر X و Y رابطه معنی دار وجود دارد؟
2- درصورت وجود رابطه معنی دار، معادله رگرسیون بین دو متغیر zو y چگونه است ؟
برای بررسی وجود رابطه معنی دار بین دو متغیر باید هر دو متغیر را با ضریب همبستگی پیرسون ( R ) محاسبه کرده و سپس آماره آزمون (t) را محاسبه و با t جدول آماری مقایسه کنیم .
دراین تحقیق قصد ما برآن نیست که معادله دگرسیون را به دست آوریم بنابراین فقط به محاسبه ضریب همبستگی و معنی دار بودن یا معنی دار نبودن آن اکتفا می شود .
مراحل آزمون همبستگی :
1- تعریف فرضیات آماری و
بین دو متغیر رابطه معنی داری وجود ندارد :
بین دو متغیر رابطه معنی داری وجود دارد :
2- تعیین سطح زیر منحنی و
آزمون همبستگی یک آزمون دو دامنه ای است که در دو دامنه سمت چپ و سمت راست به اندازه تعریف می شود. دراین رساله به اندازه تعریف می شود .
3- تعریف آماره آزمون :
پس از محاسبه ضریب همبستگی پیرسون r مقدار t را با استفاده از فرمول زیر محاسبه می کنیم .
4-تصمیم گیری و تحلیل :
پس از محاسبه t ، با مقایسه t محاسبه شده در بند سوم و t جدول آماری اگر t محاسبه شده در ناحیه قرار گرفت پذیرفته شده و رد می شود یعنی بین دو متغیر رابطه معناداری ندارد اگر t محاسبه شده درناحیه قرارگرفت فرضیه تائید می شود وفرض رد می شود یعنی بین دو متغیر رابطه معنی دار وجود دارد . ذکر این نکته نیزضروری است که علامت ضریب همبستگی (-یا+) حاوی دو نکته مهم و اساسی است :
الف- علامت ضریب همبستگی نوع رابطه دو متغیر را مشخص می کند . اگر علامت ضریب همبستگی منفی باشد رابطه بین دو متغیر معکوس است و اگر مثبت باشد رابطه آنها مستقیم است که هر دومی تواند به صورت کامل یا ناقص باشد یعنی رابطه مستقیم کامل یا رابطه مستقیم ناقص و رابطه معکوس کامل ویا معکوس ناقص .
اگر ضریب همبستگی صفر باشد یعنی بین دو متغیر رابطه خطی وجود ندارد
ب- هر قدر که قدر مطلق ضریب همبستگی به عدد یک نزدیک تر باشد بیانگر شدت بیشتر ارتباط میان دو متغیر است .
ضریب تشخیص (R):
درصد تغییرات بیان شدن متغیر وابسته به ازای متغیر مستقل است که با فرمول زیر محاسبه می شود
به عبارت دیگر ضریب تشخیص ، درصد تغییرات متغیر وابسته (y) که تحت تاثیر متغیر مستقل (x) است را بیان می کند .
ضریب عدم تشخیص (E) :
درصد تغییرات متغیر وابسته ( Y) که تحت تاثیر سایر متغیرهای مستقل است و در معادله رگرسیون در نظر گرفته نشده اند را نشان می دهد و از فرمول زیر به دست می آید :E=1-R(آذر، 1388، 81).
4-6 عناصر پژوهش (مفاهیم – متغیرو نظریه )
به طور کلی زبان علمی از مفاهیم ،گزاره و نظریه تشکیل شده است
4-6-1 مفاهیم(تجربی – نظری)
هنگامی که یک مفهوم بر اساس فعالیت حسی و به صورت تعهدی و با حداقل کوشش ساخته شود ، واقعی یا ملموس یا تجربی نامیده می شود : مانند خانه ، گریه. به عبارتی چنانچه مفهوم، قائم به یک شرایط زمانی و مکانی خاص باشد به آن واقعی یا تجربی گویند. در مقابل مفاهیمی وجود دارد که از هرگونه شرایط زمانی و مکانی خاص مستقل هستندو به توصیف موجودیت های غیر قابل مشاهده می پردازند. این گونه مفاهیم را مجرد یا نظری گویند مانند : وطن ، عاطفه …
توسعه و گسترش یا ادراک یک مفهوم نظری را (( توضیح)) نامیده می شود ، در صورتی که توسعه و گسترش یا ادراک یک مفهوم تجربی را ((تعریف )) گویند. (دلاور، 1385، 47).
مفاهیم نظری به عنوان وسایل تفکر استفاده می شود در صورتی که مفاهیم تجربی ابزاری هستند که از طریق آنها برای آزمون تفکر از مشاهده استفاده می شود.
هویت یک مفهوم نظری یا ازطریق بیان ویژگی های آن مشخص می شود ( نظیر طول ، عرض ، ارتفاع ، زمان و مانند اینها …) یا از طریق بیان ساخت آن مانند این که مفهوم از چه چیزی درست شده است یا چگونه بوجود آمده است و یا از طریق قراردادن عناصر و ترکیب آن با یکدیگر به عنوان مثال می توان مفهوم استعداد را از طریق آمادگی پاسخ گویی به یک محرک توضیح داد.
مفاهیم تجربی را به دو طریق می توان تعریف کرد . نوع اول ، تعریف اساسی یا ساختاری است یعنی تعریف مفهوم با استفاده از لغات یا واژه های دیگر یا تعریف مفهوم از طریق مفاهیم دیگر . فرهنگ های لغات برای تعریف مفاهیم معمولاً از این روش استفاده می کنند و مثلاًهوش را سریع الانتقال بودن یا سازش با محیط تعریف می کنند(دلاور، 1385، 53).
تعریف نوع دوم را عملیاتی یا کاربردی می نامند.تعریف کاربردی عبارت است ازمعنا بخشیدن به مفهوم از طریق تعیین فعالیت های لازم برای اندازه گیری آن به بیان دیگر در این تعریف معنای مفهوم از طریق توصیف دقیق عملیاتی که پژوهشگر در ارتباط با آن انجام می دهد مشخص می شود. مثلا هوش : یکی از ویژگیهائی انسان است که از طریق آزمون هوش اندازه گیری می شود. تعریف عملیاتی یا کاربردی را بر دو دسته تقسیم می کنند:الف) سنجش ب) آزمایشی ..
4-6- 2 متغیرها
الف ) متغیر مستقل : متغیر متحرک درون داد است که به وسیله ی پژوهشگر اندازه گیری دستکاری یا انتخاب می شود تا تاثیر یا ارتباط آن با متغیر دیگری معین شود متغیر مستقل پیش فرض متغییر وابسته است.
در تحقیق آزمایشی متغیر مستقل به وسیله آزمایش کننده دستکاری می شود تا تاثیر تغییرات آن بر متغییر دیگری را وابسته فرض شده است ، مشاهده و اندازه گیری شود.
در یک تحقیق غیر آزمایشی متغییر مستقل به وسیله محقق دستکاری نمی شود ولی متغییری است که از پیش وجود دارد و فرض شده است که به متغییر وابسته اثر دارد .
در مقایسه بین گروه های آزمایش و کنترل متغییر مورد آزمایش متغییر مستقل است.
ب) متغییر وابسته
ج)متغییرهای مزاحم (کنترل)
– متغییر هایی که پژوهشگر به طور مستقیم به پیدا کردن اثر آنها علاقه مند نیست و حتی تلاش می کند که تاثیر آنها را ثابت نگاه دارد و یا آنها را با استفاده از طرح های پژوهشی مناسب حذف کند.
متغییر عملی یا فعال متغییری است که محقق می تواند آزمودنی ها را در سطوح مختلف آن به صورت تصادفی جایگزین کند.مثل متغیر راهنمائی و مشاوره – اما در متغییر هویتی یا تشخیصی محقق این توانایی را ندارد که آزمودنی ها را در سطوح مختلف متغییر جایگزین کند و ماهیت سطوح این متغییر ها به نحوی است که آزمودن ها خود به خود و بدون دخالت محقق قبلاً در آن جایگزینی شده اند.مثل متغییر هوش و جنسیت و .. آذر، 1388، 73).
در تحقیق حاضر متغییر مستقل اوقات فراغت متغییر وابسته انگیزه تحصیلی دانش آموزان با توجه به موضوع تحقیق می باشتد.
4-7 تحقیق کاربردی و بنیادی
تحقیق کاربردی و تحقیق بنیادی را می توان با توجه به هدف و روشی که دنبال میکنند مورد مقایسه انجام داد.
از نظر هدف ، تحقیق کاربردی در جستجوی دستیابی به یک هدف عملی است و تاکید آن بر تامین سعادت و رفاه توده مردم و مطلوب بودن فعالیت است . این نوع تحقیق چنانچه درست انجام شود . اطلاعات سودمندی در زمینه برنامه ریزی ، طرح و توسعه و شیوه های عملی فعالیت اجرایی به دست می دهد.
اگر چه ممکن است تحقیق بنیادی ، کاربرد عملی نیز داشته باشد . ولی هدف عمده و اساسی آن افزایش حیطه ی دانش و آگاهی است. هدف این نوع تحقیق کسب دانش و آگاهی نو بدون در نظر گرفتن ارزش آنها در ایجاد تغییرات اجتماعی است .در این نوع تحقیق تاکید بر مطالعه ارتباطی درونی متغیرها ست نه بررسی قابلیت موردی در تاثیر گذاشتن به ارتباط متقابل متغییرها.
هدف تحقیق بنیادی ، تدوین نکات قابل تعمیم یک نظریه یا یک پیش بینی انتزاعی است . در صورتی که تحقیق کاربردی ، پیش بینی در شرایط عملی و عینی صورت می پذیرد.
یافته های تحقیق کاربردی به میزان بسیار زیادی قائم به زمان و مکان هستند. در صورتی که این ملاک در مورد تحقیق بنیادی صادق نیست. هدف تحقیق کاربردی حل مسئله و سرانجام دستیابی به اطلاعات جهت اخذ تصمیم و رفع نیاز ها و مشکلات فوری است. در صورتی که هدف تحقیق بنیادی آزمون فرضیه و یافتن کلیت است و تحقیق تا آنجا ادامه پیدا می کند که محقق با توجه به اطلاعات جمع آوری شده ، کلیت و عمومیت نظریه را قبول یا رد می کند آذر، 1388، 23).

تفاوت دیگر تحقیق کاربردی با تحقیق بنیادی در شکل بیان مسئله است.
در تحقیق بنیادی هدف تحقق دست یافتن به وجود یا عدم وجود همبستگی بین x و y است و تحقیق متضمن هیچ نکته ای درباره ارزش x و y نیست در صورتی که در تحقیق کاربردی ارزش و مطلوب بودن اثر x بر روی y منظور نظر است . در تحقیق بنیادی این سئوال مطرح است که آیا بین x و y همبستگی واقعی وجود دارد؟اما در تحقیق کاربردی این سئوال مطرح است آیا می توان از x می توان به طور موثر برای تغییر در y استفاده کرد.
4-8 سایرتعاریف و مفاهیم
4-8-1 انگیزه
عبارت است از نیروی محرک درونی افراد که آنها را وادار به انجام عملی می کند .
انگیزش ، فرآیند انگیز به نیروهای پیچیده ، سائقه های نیاز وشرایط تنش زا یا مکانیسم های دیگری اطلاق می گردد که فعالیت انسان را جهت تحقیق هدف های وی آغاز نموده و به آن تداوم می بخشد . به عبارت دیگر ترغیب کردن افراد به انجام کار را انگیزش می گویند.
انگیزش گویای عملی ارادی و دلخواه از سود فرد ، فردکارکن ممکن است بر آن شود که تا سخت بکوشد و تلاش جانانه به عمل آورد . پس فهم انگیزش مستلزم درک آن نیروهای درونی است که به فرد توان می بخشد و او را در راستای رفتاری که به عمل می آورد سوق می دهد.
4-8-2 اوقات فراغت
اوقات فراغت را غالباً به معنای بی کاری ، اوقات غیر موظف ، ساعات بدون بهره ، اوقات غیر رسمی و … تلقی می نمایند . یا به عبارتی :
وقت فراغت زمانی است که احساس مسئولیت فرد درآن شرایط به پائین ترین وضعیف ترین درجه خود برسد .
4-8-3 پیشرفت تحصیلی
پیشرفت تحصیلی را می توان گام هائی به جلو برای استفاده بهینه از استعداد و توانائی های خدادادی امکانات و منابع آموزشی جهت کسب بیشتر علوم و معرفت انسانی تعریف نمود .
4-8-4 مدارس
مکان یا جاهای مناسبی که عده ای اعم از معلم و دانشن آموز گردهم جمع شده اند در آن به کسب علم ودانش ومعرفت بشری جهت شناخت موانع و مشکلات و یاد دهی و یادگیری یا تغییر رفتار می پردازند .
4-8-5 تعریف بازدهی ( کارآئی )
عبارت است از میزان محصول افراد یک سازمان ، میزان تلاش فرد برای تحقق اهداف و انتظارات .
4-8-6 یادگیری
یادگیری اساس رفتار افراد را تشکیل می دهد . از طریق یادگیری فرد با محیط خود آشنا می شود و یادگیری را با مفاهیم زیر ارتباط دارد :
یادگیری به عنوان کسب اطلاعات و مهارت ها :
تعلیم و تربیت با توجه به این امور عبارت است از : انتقال معلومات علمی و ادبی به درذهن شاگردان
یادگیری به معنی تغییر رفتار از راه تجربه :
یادگیری در این معنی جریانی است که در آن رفتار فرد از طریق تجربه تغییر می کند ، یادگیری امری دائمی است و نسبت به افراد مختلف فرق می کند درجریان یاد گیری کل شخصیت فرد دخالت دارد .
4-9 قلمرو تحقیق :
4-9-1 قلمرو مکانی
این تحقیق در شهرقائمیه انجام شده و جامعه ونمونه آماری انتخاب شده از مقاطع مختلف آموزش و پرورش و … اداره آموزش و پرورش این شهر بوده است .
4-9-2 قلمرو زمانی
زمان انجام این تحقیق در سال تحصیلی 93-92 بوده و مدتی حدود 6 ماه برای جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل اطلاعات وقت صرف شده است .
4-9-3 قلمرو موضوعی
همان گونه از عنوان آن پیداست این تحقیق برآن است تا رابطه بین اوقات فراغت و انگیزه تحصیلی دانش آموزان متوسطه شهر قائمیه را مورد بررسی و مطالعه قرارداده و با ارائه پیشنهادات لازم قدمی در جهت کمک به بهبود شیوه های تشویق دانش آموزان به امر تحصیل بردارد.

فصل پنجم
تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های آماری

5-1 مقدمه
اوقات فراغت معمولاً ناظر به کنار ه گیری از فعالیت های عادی روزمره و پرداختن به فعالیتی لذت بخش و مفرح توسط فرد است . اوقات فراغت از طریق کارکردهای متفاوت نقش موثری در ایجاد تعادل در زندگی افراد دارد. برای اوقات فراغت چهار کارکرد اصلی قائلند : استراحت و تجدید قوای روحی و جسمی ; تفریح و سرگرمی ; کسب اطلاعات و تکمیل معلومات; و پرورش و شکوفایی استعدادها و خلاقیت ها. تئوری های توسعه اجتماعی و دانش عامیانه هردو اذعان بر این دارند که در رفتار فراغتی استمرار و پیوستگی وجود دارد و اینکه تجربه های جوانی، علیرغم تغییرات دائم در طول زندگی، بر انگاره های دوره بزرگسالی تاثیر می گذارد . اما در مقابل برخی، الگوهای اوقات فراغت را مانند سایر جنبه های رفتار انسانی در طول دوره های مختلف زندگی افزون بر استمرار، دچار تغییر نیز می دانند. از این منظر تمامی افراد به یک میزان از اوقات فراغت بهره نمی برند و یا شکل گذران فراغت همه آحاد مردم یکسان نیست .گوناگونی های فراغتی که به طیف وسیعی از محدودیت ها و فرصت ها برای اوقاتفراغت تبدیل می شود ناشی از عوامل مختلفی است و هر یک از این مولفه ها چگونگی گذران فراغت را از فردی به فردی و یا از گروهی به گروهی دیگر متمایز می سازند(یوسفی، 1387، 45).
پژوهشگر پس از اینکه روش تحقیق خود را مشخص کرد و با استفاده از ابزارهای مناسب، داده های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیک های مناسب آماری که با روش تحقیق و نوع متغیرها سازگاری دارد، داده های جمع آوری شده را دسته بندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیه هایی را که تا این مرحله او را در تحقیق هدایت کرده اند، در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آنها را مشخص کند و سرانجام بتواند پاسخی(راه حلی) برای پرسش تحقیق بیابد(آذر، 1388، 58).
5-2 تجزیه و تحلیل داده ها

داده ها شامل ارقام و مشخصاتی هستند که برای معنی دار کردن باید از روش های آماری یا غیر آماری به منظور دستیابی به هدف تحقیقات یا پژوهش استفاده کرد. تجزیه و تحلیل به عنوان مرحله ای علمی از پایه های اساسی هر تحقیق است که به وسیله آن کلیه فعالیت های تحقیق تا رسیدن به نتیجه کنترل هدایت می شوند، به عبارت دیگر تجزیه و تحلیل نتایج عبارت از روشی که به وسیله آن کل فرایند و پژوهش از انتخاب مسئله تا رسیدن به یک نتیجه مورد کنترل قرار می گیرد.
در این تحقیق از فنون آمار توصیفی شامل جدول فراوانی و نمودار میله ای برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق استفاده شده است.
5-3 یافته های توصیفی
هدف علم آمار، استنتاج از تعداد زیادی مشاهدات است که از جامعه بدست می آیند؛ بنابراین اولین سوالی که به ذهن هر پژوهشگری می رسد این است که آیا می توان این مجموعه بزرگ از مقادیر را توصیف کرد و چگونه می توان مشاهدات زیاد را در یک چارچوب مشخص سازماندهی نمود(آذر، 1388، ص64).
در این تجزیه وتحلیل ، محقق داده های جمع آوری شده از نمونه آماری را با استفاده از ابزارهای تجزیه و تحلیل توصیفی مناسب بررسی کرده است.
نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل بصورت زیر می باشد:
28 نفر از کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهرقائمیه مورد مطالعه قرار گرفتند و این 28 نفر که نمونه آماری این تحقیق بوده اند شامل 18 مرد و 10 زن می باشد.
این 28 نفر به پرسشنامه ای که در بخش ضمائم این تحقیق ارائه شده پاسخ داده اند و در ادامه این بخش پاسخ ها و نتایج حاصل از آن در قالب نمودار و جداول فراوانی ارائه گردیده که با استفاده از روش های آماری به تجزیه و تحلیل آن ها می پردازیم.

5-3-1 نمودارمربوط به جنسیت پاسخ دهندگان

جدول و نمودار شماره دو مربوط به جنسیت
جنسیت
فراوانی
فراوانی %
مرد
18
64.3
زن
10
35.7
مجموع
28
100

همانطور که ملاحظه می شود اکثر پاسخ دهندگان مرد بوده اند. به طوریکه 64.3 % درصد از پاسخ دهندگان ما را مردها تشکیل می دهند.
5-3-2 نمودارمربوط به سن پاسخ دهندگان
جدول و نمودارشماره سه مربوط به سن پاسخ دهندگان
سن
فراوانی
% فراوانی
25-20
7
25
35-25
6
21.6
45-35
10
35.8
55-45
5
17.6
مجموع
28
100

با توجه به رتبه به دست آمده از پرسشنامه، اکثر پاسخ دهندگان دارای سنین 35 تا 45 سال می باشند.
دسته بندی هم پوشانی دارد.مثال 5-1 و10-5 اگر کسی 5 سال سابقه دارد جز کدام دسته است؟
5-3-3 نمودارمربوط به سابقه خدمت پاسخ دهندگان
جدول و نمودار شماره چهارمربوط به سنوات خدمت پاسخ دهندگان
سابقه
فراوانی
% فراوانی
5-1
8
28.5
10-5
17
60.7
15-10
3
10.8
مجموع
28
100

از آنجایی که اکثر پاسخ دهندگان دارای سنین متوسط می باشند، بنابراین مشاهده می شود که سنوات خدمتی نیز در طبقه میانی تمرکز بیشتری دارد و اکثر افراد در طبقه میانی از نظر سنوات خدمتی قرار دارند.
5-3-4 نمودارمربوط به سطح تحصیلات پاسخ دهندگان

جدول و نمودار شماره پنج مربوط به میزان تحصیلات پاسخ دهندگان
تحصیلات
فراوانی
% فراوانی
دیپلم
2
7.14
فوق دیپلم
1
3.57
لیسانس
18
64.3
فوق لیسانس
6
21.42
دکترا
1
3.57
مجموع
28
100

نتایج بدست آمده از پرسشنامه نشان می دهد 7.14 درصد پاسخ دهندگان دبپلم، 3.57درصد کاردانی، 64.3درصد کارشناسی، 21.42درصد نیز کارشناسی ارشد و3.57 دکترا دارند.
5-4 تجزیه و تحلیل استنباطی( فرضیات تحقیق)
5-4-1 فرضیه اول
– بین اردوهای تابستانی توسط واحدهای آموزشی و افزایش انگیزه دانش آموزان رابطه مثبتی وجوددارد.
سوالات مربوط به فرضیه اول :
1- انتخاب دانش آموزان و فرستادن آنها به ارودهای تابستانی بر اساس معمول و میانگین نمرات باعث ایجاد رقابت سالم در میان آنان و افزایش انگیزه در آنان
می گردد.
2- انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به ارودهای تابستانی باعث ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه بیشتر در آنان در امر تحصیل می گردد .
3- قول مساعد راجع به اعزام دانش آموزان برای دیدن آثار باستی و اماکن متبرکه و …در تابستان باعث ایجاد انگیزه در آنان می گردد.
5-4-2 فرضیه دوم
– بین برگزاری کلاس های فوق برنامه در طول سال تحصیلی و افزایش انگیزه به درس رابطه مثبتی وجوددارد( مثل : ورزش ،کامپیوتر ، هنر ، احکام و غیره ).
سوالات فرضیه دوم :
1- برگزاری کلاس های آموزشی و سرگرمی ( هنر و خط و نقاشی و طراحی و … ) ضمن ایجاد مهارت در دانش آموزان باعث افزایش انگیزه نسبت به مطالعه و تمرین بهتر دروس آنان می گردد .
2- برگزاری کلاس های آموزشی و سرگرمی کامپیوتر ضمن مهارت آموزی باعث رشد و شکوفائی و آماده سازی ذهن آنان برای فراگیری عملی می گردد و انگیزه به درس را در آنان می افزاید .
3- برگزاری کلاسهای آموزشی مهارت های فردی و بدنسازی
( BADY BUILDING) ضمن تقویت روحیه و سلامت جسم ، انگیزه لازم برای فراگیری بهتر دروس را در دانش آموزان ایجاد می نماید .
5-4-3 فرضیه سوم
3- بین مشارکت دادن دانش آموزان در امور مدارس و افزایش دانش آموزان در امر تحصیلی رابطه مثبتی وجوددارد.
سوالات مربوط به فرضیه سوم :
1- مشارکت دادن دانش آموزان در امور مدارس مثل برگزاری مراسم ( صبحگاهی و ظهرگاهی ، جشنها و اعیاد) باعث ایجاد انگیزه لازم برای توجه بیشتر به درس در آنان می گردد.
2- درانجام بعضی از امور مدارس مشورت کردن با دانش آموزان باعث تقویت انگیزه آنان و توجه بیشتر به امر تحصیل می گردد.
3- انتخاب بعضی از دانش آموزان به عنوان شورای مدرسه و نظرخواهی از آنان راجع به بعضی از مسائل و مشکلات مدرسه باعث ایجاد انگیزه در آنان و دیگر
دانش آموزان در توجه بیشتر به دروس می گردد..
5-4-4 فرضیه چهارم

-بین انتخاب دانش آموزان و فرستادن آنها به ارودهای تابستانی براساس معدل و میانگین نمرات و ایجاد رقابت سالم درمیان آنان و افزایش انگیزه رابطه مثبتی وجوددارد ..
سوالات فرضیه چهارم :
1- نظرخواهی راجع به چگونگی پر کردن اوقات فراغت و تهیه پرسشنامه ای جهت گرفتن و عمل کردن به نظرات مفید دانش آموزان باعث افزایش انگیزه می گردد.
2- جلساتی با حضور اولیاء و دانش آموزان در اوقات فراغت جهت استفاده بهتر از این اوقات باعث انگیزه می گردد ؟
3- پرکردن اوقات فراغت دانش آموزان در تابستان باعث کاهش بزهکاری و ناهنجاری های اجتماعی و ایجاد انگیزه لازم در آنان برای توجه بیشتر به درس
می شود .
4- هماهنگی بین دستگاهها و سازمان های ذیربط متصدی پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان بیشتر برای توجه به درس را ایجاد می کند .
5-4-5 فرضیه پنجم
– بین انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به اردوهای تابستانی و ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه در آنان در امر تحصیل رابطه مثبتی وجوددارد .
سوالات فرضیه پنجم:
1- پخش برنامه های متنوع از شبکه های گوناگون و صدا و سیما و نوارهای ویدئوئی باعث ایجاد انگیزه دردانش آموزان در طول سال تحصیلی می گردد.
2- همکاری نزدیک عوامل اجرائی مدارس و دانش آموزان و نظرخواهی از آنان باعث انگیزه لازم در دانش آموزان برای توجه بیشتر به دروس می گردد..

5-5 تحلیل فرضیات آماری
5-5-1 تحلیل فرضیه اول
جمع
کاملاً
موافقم
موافقم
نظری
ندارم
مخالفم
کاملاً
مخالفم

120
43
(42)
53
(33/50)
14
(25/14)
9
(25/8)
1
(75/3)
سوال7) دیدن آثار باستانی و اماکن متبرکه
120
27
(42)
53
(33/50)
27
(25/14)
9
(25/8)
4
(75/3)
سوال8) دیدار با اشخاص مهم کشوری و دولتی
480
168
207
57
33
15
جمع
محاسبه شده

تحلیل و تصمیم گیری :
با مقایسه ( خی -دو) محاسبه شده این فرضیه(33/32) با ( خی – دو) جدول آماری (0261/21) مشاهده می شود ( همانگونه که در مرحله دوم نشان داده شده است ) که در ناحیه قرار میگیریم بنابراین فرضتائید و فرضرد می شود یعنی بین برگزاری ارودهای تابستانی وانگیزه ارتباط وجود دارد . یعنی فرضیه با سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته می شود . نوع ارتباط و شدت و جهت آن توسط آزمون همبستگی مشخص می شود .
آزمون همبستگی ( مربوط به فرضیه اول ) :
مرحله سوم : تعریف آماره آزمون :
تحلیل وتصمیم گیری :
با مقایسه t محاسبه شده (15/8) و t جدول آماری (98/1) مشاهده می شود که عدد به دست آمده در ناحیه قرار می گیرد یعنی با اطمینان 95 درصد فرض تائید و فرضرد می گردد به عبارت دیگر بین برگزاری اردوهای تابستانی و انگیزه نسبت به درس رابطه معنی داری وجود دارد و با محاسبه 36/0=R مشخص می گردد که به میزان 64 درصد برگزاری اردوهای تابستانی تاثیر گذار بر انگیزه دانش آموزان است و 51 درصد دیگر تحت تاثیر عوامل دیگر است که دراین تحقیق به آنها پرداخته نشده است . در ضمن رابطه آنها مستقیم ولی ناقص است.
5-5-2 تحلیل فرضیه دوم
جمع
کاملاً
موافقم
موافقم
نظری
ندارم
مخالفم
کاملاً
مخالفم

120
35
(25/40)
59
(75/56)
16
(14)
9
(25/8)
1
(75/0)
سوال9)

120
43
(5/40)
56
(75/56)
15
(14)
6
(25/8)
0
(75/0)
سوال 10)
120
44
(25/40)
58
(75/56)
10
(14)
7
(25/8)
1
(75/0)
سوال11)
120
39
(25/40)
54
(75/56)
15
(14)
11
(25/8)
1
(75/0)
سوال12)
480
161
227
56
33
3
جمع
محاسبه شده
تحلیل و تصمیم گیری :
با مقایسه خی دو به دست آمده (54/6) و خی دو جدول آماری (0261/21) مشاهده میشود که در ناحیه قرار می گیریم بنابراین فرضتائید و فرضرد
می شود یعنی با اطمینان 95 درصد می توان پذیرفت که ارتباط چندان قوی میان برگزاری کلاسهای فوق برنامه و انگیزه در دانش آموزان وجود نداشته است . نوع وشدت وجهت ارتباط با محاسبه ضریب همبستگی و تحلیل آن مشخص می شود .
آزمون همبستگی ( مربوط به فرضیه دوم ) :
تعریف آماره آزمون

تصمیم گیری : با مقایسه t محاسبه شده (4/1) و t جدول آماری (98/1) مشاهده می شود که عدد به دست آمده در ناحیه قرار می گیرد بنابراین با سطح اطمینان 95 درصد تائید و پذیرفته می شود ورد می شود یعنی میان برگزاری کلاس های فوق برنامه در طول سال تحصیلی و ایجاد انگیزه در دانش آموزان رابطه معنی داری وجود ندارد . و 0164/=R و 9836/=E یعنی تقریباً 64/1 درصد انگیزه آنها تحت تاثیر این نوع کلاسهاست و مابقی تحت تاثیر عوامل دیگر است .
5-5-3 تحلیل فرضیه سوم
تعریف آماره آزمون :
جمع
کاملاً
موافقم
موافقم
نظری
ندارم
مخالفم
کاملاً
مخالفم

120
34
(25/40)
51
(75/56)
21
(14)
10
(25/8)
4
(75/0)
سوال13)

120
36
(5/40)
58
(75/56)
13
(14)
9
(25/8)
4
(75/0)
سوال 14)
120
39
(25/40)
48
(75/56)
13
(14)
16
(25/8)
4
(75/0)
سوال15)
120
36
(25/40)
60
(75/56)
10
(14)
13
(25/8)
1
(75/0)
سوال16)
120
36
(4/35)
60
(4/55)
10
(2/14)
13
(12)
1
(3)
سوال17)

177
277
71
60
15
جمع

محاسبه شده
تحلیل و تصمیم گیری
با مقایسه خی دو به دست آمده ( 863/12) وخی دو جدول آماری (2962/26) مشاهده می شود که در ناحیهقرار می گیریم یعنیپذیرفته ورد می شود بنابراین بین مشارکت دانش آموزان در امور مدارس وایجاد یا افزایش انگیزه آنان به دروس ارتباط چندانی وجود نداشته است . شدت ونوع و جهت آن با محاسبه ضریب همبستگی مشخص می شود . نقطه اطمینان 95 درصد بوده است .
آزمون همبستگی ( مربوط به فرضیه سوم ) :
تعریف آماره آزمون

تحلیل و تصمیم گیری :
با مقایسه t محاسبه شده (93/1) و t جدول آماری (98/1) مشاهده می شود که عدد به دست آمده در ناحیهقرار میگیرد بنابراین پذیرفته می شود و رد می شود به عبارت دیگر با اطمینان 95 درصد فرضپذیرفته و رد می شود یعنی بین مشارکت دانش آموزان در امور مدارس و انگیزه نسبت به درس و تحصیل رابطه معنی داری وجود ندارد ودرحقیقت فقط چیزی حدود 1/3 درصد انگیزه دانش آموزان تحت تاثیر این عامل بوده است و 9/96 درصد تحت تاثیر عوامل دیگر بوده است وچون در قسمت سمت راستقرار دارد بنابراین رابطه ( گرچه کم) مستقیم ای ناقص است .
5-5-4 تحلیل فرضیه چهارم
تعریف آماره آزمون
جمع
کاملاً
موافقم
موافقم
نظری
ندارم
مخالفم
کاملاً
مخالفم

120
35
(2/40)
54
(56)
21
(2/13)
8
(8)
2
(6/2)
سوال18)

120
35
(2/40)
65
(56)
10
(2/13)
7
(8)
3
(6/2)
سوال 19)
120
31
(2/40)
59
(56)
13
(2/13)
14
(8)
3
(6/2)
سوال20)
600
201
280
66
40
13
جمع

محاسبه شده

تحلیل و تصمیم گیری :
با مقایسه خی دو به دست آمده (15/29) و خی دو جدول آماری (2962/26) مشاهده
می شود که در ناحیهقرار می گیریم بنابراین با سطح اطمینان 95 درصد فرض تائید و پذیرفته می شود و فرضرد می شود یعنی میان بکارگیری شیوه های درست پرکردن اوقات فراغت وایجاد انگیزه در دانش آموزان به امر تحصیل ارتباط وجود دارد . نوع ارتباط و شدت و حمیت آن با محاسبه ضریب همبستگی مشخص می شود .
آزمون همبستگی ( مربوط به فرضیه چهارم ) :
تعریف آماره آزمون :

تحلیل و تصمیم گیری :
با مقایسه t محاسبه شده ( 54/7) و t بدون آماری (98/1) مشاهده می گردد که عدد به دست آمده در ناحیه قرار می گیرد بنابراین باسطح اطمینان مورد نظر فرضتائید و پذیرفته می شود و فرض رد می گردد یعنی میان شیوه های درست پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان و انگیزه آنان نسبت به درس رابطه معنی داری وجود دارد . چون 13249=R و 6751/=E یعنی 5/32 درصد انگیزه آنان به درس تحت تاثیر این عامل است و مابقی (5/67 درصد) تحت تاثیر عوامل دیگر است و چون در سمت راست قرارداریم بنابراین رابطه مستقیم ولی ناقص است .

5-5-5 تحلیل فرضیه پنجم
تعریف آماره آزمون
120
56
(2/40)
48
(56)
8
(2/13)
7
(8)
1
(6/2)
سوال21)
120
44
(2/40)
54
(56)
14
(2/13)
4
(8)
4
(6/2)
سوال22)
600
201
280
66
40
13
جمع

محاسبه شده
تحلیل و تصمیم گیری :
با مقایسه خی دو به دست آمده (15/28) و خی دو جدول آماری (2962/26) مشاهده می شود که در ناحیه H1قرار می گیریم بنابراین با سطح اطمینان 95 درصد فرض H1 تائید و پذیرفته می شود و فرض H0 رد می شود یعنی بین انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به اردوهای تابستانی و ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه در آنان در امر تحصیل رابطه مثبتی وجوددارد نوع ارتباط و شدت و حمیت آن با محاسبه ضریب همبستگی مشخص می شود .
آزمون همبستگی ( مربوط به فرضیه پنجم )
تعریف آماره آزمون :

تحلیل و تصمیم گیری :
با مقایسه t محاسبه شده ( 83/7) و t بدون آماری (98/1) مشاهده می گردد که عدد به دست آمده در ناحیه قرار می گیرد بنابراین باسطح اطمینان مورد نظر فرض تائید و پذیرفته می شود و فرض رد می گردد یعنی بین انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به اردوهای تابستانی و ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه در آنان در امر تحصیل رابطه مثبتی وجوددارد. چون 13259=R و 6751/=E یعنی 5/37 درصد انگیزه آنان به درس تحت تاثیر این عامل است و مابقی (5/62 درصد) تحت تاثیر عوامل دیگر است و چون در سمت راست قرارداریم بنابراین رابطه مستقیم ولی ناقص است .

فصل ششم
نتیجه گیری و پیشنهادات و محدودیت های تحقیق

6-1 نتیجه گیری
به دلیل اینکه غالب دانش آموزان در سنی قرارگرفته اند که به هیچ فعالیت اقتصادی اشتغال ندارند یا حداقل فعالیت اقتصادی دارند . مسئوولیت دست اندرکاران تعلیم و تربیت اولیاء دانش آموزان به نحو صحیح را چند برابر می سازد با توجه به جمعیت دانش آموزی کشور که بالای 35 درصد جمعیت کشور می باشد ، اهمیت موضوع نیز صد چندان می شود اگر معضلات موجود در جامعه و هجوم تبلیغات سوء منفی را به مسائل فوق بیفزائیم اهمیت موضوع بیش از پیش خواهد شد . لذا برای حل این موضوع و پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان به شیوه ای درست و عملی توان فوق العاده همه مسئولین کشور را می طلبد بعلاوه در جامعه ی ما به دلیل وجود اعیاد مذهبی و سنتی مختلف و تعطیلی های آخر هفته عمومی مردم از زنان فراغت قابل توجهی برخوردار هستند . با محاسبه ای سرانگشتی تقریباً 72 روز تعطیلی به طور ناپیوسته در سال وجود دارد . علاوه بر تعطیلی های مذکر
دانش آموزان نیز تقریباً سه ماه تابستان معادل 93 روز تعطیلی نیز دارند اگر تعطیلی های فصل امتحانات را نیز به آن بیفزائیم قریب 6 ماه تعطیلی خواهند داشت . یعنی نصف سال که بیشترین روزهای تعطیلی را به خود اختصاص داده اند. به این لحاظ تحقیق حاضر هم خود را بر این مصروف داشته تا ضمن بررسی شیوه های موجود پر کردن اوقات فراغت ، شیوه هائی بهتر برای پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان ارائه و قدمی در جهت کمک به مسئولین را در بر دارد . امید که دراین راه توفیق حاصل شده باشدچراکه اوقات فراغت امر مهمی است که می توان استفاده های مفید و اثربخشی را از آن کرد لیکن حالت های عکس آن نیز وجود دارد همانگونه که پیامبرعظیم الشان اسلام (ص) فرموده اند: ذهن بیکار، کارخانه ی شیطان است پس به راستی برنامه ریزی و مهم دانستن این امر به واقع مسبب دوری از هرگونه گناه و اشتباهات در زندگی روزمره خواهدشدو تازمانی که انسان ها به این امر مستحضرنشوند همواره زمینه های عقب افتادگی چه به لحاظ فرهنگی و چه به لحاظ علمی نسبت به سایرجوامع مهیا خواهدبود.
6-1-1 نتیجه گیری پژوهشی
6-1-1-1 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه اول
بالطبع اطمینان 95% مورد تائید و پذیرش واقع شده است یعنی بین برگزاری اردوهای تابستانی برای دانش آموزان بر اساس شاخص های ذکر شود سئوالات مربوط به فرضیه اول وایجاد انگیزه در آنان برای پرداختن به امر درس و تحصیلی وجود داشته است بنابراین فرض H1 تائید و فرض H0 رد شده ، شدت همبستگی 36% و میزان همبستگی 60% .

6-1-1-2 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه دوم
بالطبع اطمینان 95% مورد تائید قرارنگرفته است یعنی فرض محقق دان بر ارتباط میان برگزاری کلاس های فوق برنامه در طول سال تحصیلی و انگیزه لازم در آنان نسبت به درس ، تائید نگردیده است . بنابراین H1 رد و H0 تائید می شود .
میزان همبستگی پائین بوده ( حدود 13%) و شدت همبستگی نیز پائین است (حدود 12%).

6-1-1-3 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه سوم
بالطبع اطمینان 95% نیز مورد تائید قرارنگرفته است . یعنی فرض محقق مبنی بر وجود رابطه معنی دار میان مشارکت دانش آموزان در امور مدارس اندازه آنان نسبت به درس و تحصیل ، تائید نشده است بنابراین فرض H1 رد و H0 تائید می گردد میزان همبستگی حدود 18% و شدت همبستگی 3% است .

6-1-1-4 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه چهارم
بالطبع اطمینان 95% مورد تائید قرارگرفته است یعنی فرض محقق دان بر وجود رابطه معنی دار میان به کارگیری شیوه های درست برای پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان و انگیزه آنان نسبت به درس و تحصیل مورد تائید و پذیرش واقع می شود . میزان همبستگی حدود 57% و شدت همبستگی حدود 33% است .

6-1-1-5 بررسی و نتیجه گیری از فرضیه پنجم
بالطبع اطمینان 95% مورد تائید قرارگرفته است یعنی فرض محقق دان بر وجود رابطه معنی دار میان انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و درس خوان و معرفی آنان به دیگر دانش آموزان و فرستادن آنان به اردوهای تابستانی و ایجاد انگیزه برای بهتر شدن اخلاق و انگیزه در آنان در امر تحصیل رابطه مثبتی وجوددارد مورد تائید و پذیرش واقع می شود . میزان همبستگی حدود53% و شدت همبستگی حدود 32.5% است .
6-2 پیشنهادات
برای پر کردن اوقات فراغت دانشجویان شیوه های زیر پیشنهاد می گردد امید که مفید فایده واقع گردد .
1- انتخاب دانش آموزان منضبط و با اخلاق و دسخوان و دارای معدل بالا و اعزام آنان به سفرهای زیارتی و سیاحتی و تفریحی ، علمی و … این کار ضمن ایجاد انگیزه در دانش آموزان اعزام شده به ارود یا سفر نوعی جو رقابتی سالم میان بقیه دانش آموزان به وجود می آورد .
2- برگزاری کلاس های آموزشی ( کامپیوتر ، هنر ، خط و نقاشی و احکام و غیره ) در طی سال تحصیلی و تابستان . این کار ضمن پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان عامل مهمی در کاهش بزهکاری های اجتماعی است و در ضمن دانش آموزان مهارت هائی نیز کسب می کنند و می تواند در صورت کسب موفقیت در ادامه تحصیلی وارد بازار کار شده واز مهارت تحصیلی استفاده لازم را ببرند بدون اینکه نیاز به این باشد که سالهائی از عمر خویش را صرف یادگیری این علوم و فنون وهنرها کرده باشد .
3- مشارکت فعال دانش آموزان در امور مدارس و استفاده از نظرات آنان در صورتی که نظرات خوبی باشد .
4- استفاده از نظرات اولیای دانش آموزان در جهت پرکردن مناسب اوقات فراغت دانش آموزان .
5- گنجاندن درست مهارت مثل کامپیوتر ، حسابداری و دروس عملی در میان دروس طی یکسال تحصیلی وکاستن از دروس نظری و تئوریک .
6- استفاده بیشتر از آزمایشگاه های زبان ، شیمی ، فیزیک و غیره برای ایجاد رغابت و انگیزه در دانش آموزان .
7- شرکت در مراسم های دینی و مذهبی و اعیاد ضمن شرکت دسته جمعی دانش آموزان به همراه اولیاء و مربیان درنماز جمعه .
8- کاهش و به حداقل رساندن تعطیلی های غیر ضروری و تنظیم 36 ساعت کار مفید طی 6 روز هفته برای دانش آموزان با گنجاندن دروس عملی و نظری به نسبت عادلانه و مناسب .
9- تشکیل اردوهای ماهانه و بردن دانش آموزان جهت زیارت قبور ائمه و اماکن متبرکه و آثار باستانی با یک برنامه ریز درست و عملی .
10- استفاده از شیوه های درست و علمی برای مصرف پتانسیل نهفته در دانش آموزان
11- تقویت پایگاه های بسیج دانش آموزی و موارد مشابه آن مثل انجمن ها وغیره .
12- دعوت از مسئولین برای ایراد سخن در جمع دانش آموزان .
13- استفاده از مشاوران برجسته و ماهر در مدارس .
14- از اهرم های بازدارنده استفاده کمتر می شود .
15- توجه به نیازهای دانش آموزان در برآوردن درحد امکان.
16- توسعه امکانات برای پاسخگوئی به نیازهای جسمی و روحی و روانی دانش آموزان
17- کاهش تعطیلات تابستانی و افزایش روزهای تحصیل و علم آموزی .
18- ایجاد و راه اندازی مراکز آموزشی مانند کانون های فرهنگی ، آموزشی ، فرهنگسراها ، پایگاههای بسیج ، مساجد و …

6-3 محدودیت های تحقیق
باتوجه به اینکه هرتحقیقی در مسیرتکامل خودهمواره بامشکلاتی روبه رو است لذا این تحقیق نیز ازین قائده مستثنی نیست و درمسیرتکمیل کردن این پروژه نیز مشکلات و موانعی به طور مستقیم و غیر مستقیم وجود داردکه در ادامه به آنهااشاره خواهیم کرد:
– محدودیت های مربوط به عدم دسترسی به موقع به همه ی کارشناسان در باب این موضوع
– کم رنگ بودن نقش عوامل افزایش انگیزش برای مسئولین و مدیران سازمان
– نگاه هزینه ای به خدمات انگیزشی کارکنان از دیدگاه برخی مدیران
– عدم مورد یا موارد مشابه تحقیق که در این رابطه صورت گرفته باشد
– عدم دسترسی به منابع علمی موردنیازپژوهشگردر شهر قائمیه که جهت رفع این محدودیت به کتابخانه های موجود در شهرکازرون و همچنین کتابخانه های اینترنتی رجوع شد.

پیوست ها
منابع و ماخذ

منابع فارسی
منابع لاتین
منابع فارسی
آذر،عادل و منصور مومنی(1388) ،آمار و کار برد آن در مدیریت، جلد دوم،تهران:سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) چاپ دهم.صفحه 67
افروز، غلامعلى (1389)، هنگامه هاى فراغت، زمینه ساز بهداشت روانى و خلّاقیت ها، صفحه 128
. ـ القرایی، سیداحمد(1386) ، روان شناسى نوجوانان و جوانان، ص458.
حقجو، محمدرضا (1386)، بررسى علل گرایش به بزهکارىنوجوانان و جوانان شهرستان محلّات، ص 8
دلاور، علی(1385)؛ روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی، تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین، ویرایش، چاپ هشتم، صفحه 153
ذکایی، احمد(1386) ؛ روش­های تحقیق و سنجش در علوم تربیتی و روان شناسی، تهران، رهیافت، چاپ اول، صفحه 13
راخی، غلامعلی( 1387) ، آسیب شناسى اجتماعى و جامعه شناسىانحرافات، صفحه 43
صادق زاده، علی( 1388)، مسائل نوجوانان و جوانان، انتشار ات سبزتهران، صفحه23
ـ صفورایى، محمّدمهدى (1388)، "بهینه سازى اوقات فراغت"، زلال هدایت، ش 2، ص 74.
عصاره،علیرضا(1391)، خانواده و ضرورت توجه به اوقات فراغت فرزندان، ص 16
کریمیان،رضا(1389)، نقش هنر در آموزش و پرورش و بهداشتروانى کودکان، انتشارات سمت، صفحه3
کرباسی،منیژه(1386)، مسائل نوجوانان و جوانان
مرکزمشاوره حوزه علمیه قم، (1390)
مجرب، مجید(1383)، بررسى نقش رسانه هاى جمعى در شکل گیرىهویت ملى و مذهبى
عظیمی،حسین( 1386)، مسائل نوجوانان و جوانان

منابع لاتین
1- Bourdieu, P. (1986) "Distinction, A Social Critique of
Judgment of Taste", London, Routledge
2- Christensen, J. E. (1988) "Statistical and Methodological
Issues in Leisure Research", in L. A. Barnett (ed.) Research
about Leisure: Past, Present and Future", Champaign, IL.:
Sagamore Publishing
3- Elias Norbert & Dunning Erick (1986) "Quest for
Excitement: Sport and Leisure in the Civilizing Process",
Blackwell, Oxford
4- Featherstone, M. (1991) "Local and Global Cultures",
Vrijetijden Samonleving, no 3/4.
5- Jarvie, Grant and Maguire, Joseph (1994) "Sport and
Leisure in Social Thought", Routledge.
6 – Roberts, K. (1999) "Leisure in Contemporary Society",
Waallingford, Oxon,: CABI Publishing.
7 – Rojek, C. (1990) "Leisure and Culture", Basingstoke,
Hants,: Macmillan
8 – Maguire, T. L., Witt, P. A. (1994) "Recreation nonparticipation
and barriers to Leisure", in E. L. Jackson & T. L.
Burton (Eds.) Understanding Leisure and Recreation: Mapping
the past, charting the future. State College, PA; Venture
Publishing
9 – Veal J. Anthony (2002) "Society and Leisure", Volume 24,
autumn. University of Technology, Sydney
10- Williams, J. (1976) "Leisure and Society 1830 – 1950",
London, Longman
11 – Walvin, tomlinson. (1990-1991) "Leisure and Society ",
London, Longman.
12 – . Young, tom cross. and Willmott, P. (1986) "The Symmetrical
Family", London: Routledge

پرسشنامه
فرم پرسشنامه دررابطه با تاثیر اوقات فراغت در انگیزش تحصیلی دانش آموزان.
پرسشنامه حاضر به منظور بررسی تاثیر اوقات فراغت در انگیزش تحصیلی دانش آموزان تهیه وتدوین شده است. دقت نظر شما در تکمیل پرسشنامه ما را در تحقق اهداف آن … یاری می نماید.
با تشکر

مشخصات پاسخگو
مردO زنOجنسیت:

45 – 55O 35 – 45O 25 – 35 O 20 – 25 O سن:
10- 15 O 5 – 10 O 1 – 5 Oسابقه خدمت:

دیپلم O فوق دیپلم O لیسانسO فوق لیسانس O دکتریOمیزان تحصیلات:

کاملامخالفم
مخالفم
بی نظر
موافقم
کاملاموافقم
1- اوقات فراغت تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان تاثیرگذاراست

2- اوقات فراغت به عنوان یک نیروی کمکی و هم افزا بر انگیزه ی تحصیلی دانش آموزان بشمار می رود

3- اوقات فراغت مسئله ای خارج از زندگی تحصیلی دانش آموزان به حساب می آید

4- اردوهای تابستانی تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

5-برنامه ریزی های منظم از طرف مسولان و مدیران برای اجرای اردوهای تاستانه بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذار است

6- احساس تعهداز طرف مسولان و مدیران نسبت به برگذاری مرتب اردوهای تابستانه بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذار است

7- کلاس های فوق برنامه تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

8- کمبود بودجه برای عدم برگذاری کلاس های فوق برنامه تاحدودی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذار است

9- حمایت ها و تاکید مسولین براجرای کلاس های فوق برنامه تاحدی بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان تاثیرگذار است

10-مشارکت دادن دانش آموزان در امورمدارس تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

11-تاکید بر مشارکت دادن دانش آموزان در امورمدارس تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

12- برگذاری دوره های نامنظم برای مشارکت دادن دانش آموزان در امور مدارس تاثیرکمی بر انگیزه تحصیلی دانش آموزان دارد

13- انتخاب دانش آموزان بر اساس معدل برای فرستادن به اردوهای تابستانه تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

14- برگذاری مسابقات علمی بین مدارس برای انتخاب دانش آموزان بر اساس معدل برای فرستادن به اردوهای تابستانه تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

15- انتخاب دانش آموزان بر اساس معدل برای فرستادن به اردوهای تابستانه بطور پی در پی تا حدزیادی برافزایش انگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

16- انتخاب دانش آموزان بر اساس اخلاق برای فرستادن به اردوهای تابستانه تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

17- انتخاب دانش آموزان بر اساس اخلاق برای فرستادن به اردوهای تابستانه بطورمرتب و متوالی تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

18- تاکید برانتخاب دانش آموزان بر اساس معدل برای فرستادن به اردوهای تابستانه تا حدزیادی برانگیزه تحصیلی دانش آموزان اثرگذاراست

1

فصل اول: کلیات تحقیق

7

فصل دوم: پیشینه تحقیق

12

فصل سوم: مبانی نظری تحقیق

34

فصل چهارم: روش های تحقیق

55

فصل پنجم: تجزیه وتحلیل اطلاعات

79

فصل ششم: نتیجه گیری وپیشنهادات

85

منابع وماخذ

91