بررسی ارتباط بین پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری



تعهدنامه اصالت رساله پایان نامه

اینجانب جلال محمدی دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته/دکترای حرفه ای/ دکترای تخصصی در رشته حسابداری با شماره دانشجویی 860958310 که در تاریخ 20/12/89 از پایان نامه/ رساله خود تحت عنوان بررسی ارتباط بین پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری با کسب نمره 5/18 و درجه بسیار خوب دفاع نموده ام بدینوسیله متعهد می شوم:
1-این پایان نامه/ رساله حاصل تحقیق پژوهش انجام شده توسط اینجانب بوده و در مواردی که از دستاوردهای علمی و پژوهشی دیگران (اعم از پایان نامه، کتاب، مقاله و …) استفاده نموده ام، مطابق ضوابط ورودیه موجود، نام منبع مورد استفاده و سایر مشخصات آن را در فهرست مربوطه ذکر و درج کرده ام.
2- این پایان نامه/ رساله قبلاً برای دریافت هیچ مدرک تحصیلی(هم سطح، پایین تر یا بالاتر) در سایر دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ارائه نشده است.
3- چنانچه بعد از فراغت از تحصیل، قصد استفاده و هر گونه بهره برداری اعم از چاپ کتاب، ثبت اختراع و … از این پایان نامه داشته باشم، از حوزه معاونت پژوهشی واحد مجوزهای مربوطه را اخذ نمایم.
4- چنانچه در هر مقطع زمانی خلاف موارد فوق ثابت شود، عواقب ناشی از آن را می پذیرم و واحد دانشگاهی مجاز است با اینجانب مطابق ضوابط و مقررات رفتار نموده و در صورت ابطال مدرک تحصیلی ام هیچگونه ادعایی نخواهم داشت.

نام و نام خانوادگی دانشجو
تاریخ، امضا، اثر انگشت:

گواهی امضاء:
دانشجوی فوق الذکر احراز هویت شد. فقط امضای ایشان گواهی می گردد.
فروزان کیوان فر
رئیس پژوهش دانشکده

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد اراک
دانشکده مدیریت، گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری

عنوان:
بررسی ارتباط بین پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری

استاد راهنما :
دکتر مجید زنجیردار

استاد مشاور:
آقای علیرضا فرشید پور

نگارش:
جلال محمدی

زمستان 1389

Islamic Azad University
Arak Branch

Faculty of Management-Department of Accounting
((M.A)) Thesis

Subject:
The Relationship Between The Reward of Board Director and Properties of Profit on The Basis of Accounting

Thesis Advisor:
M. Zanjirdar Ph.D.

Consulted by:
Mr. A.R. Farshid Pour

By:
Jalal Mohmmadi

Winter 2011

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد اراک
دانشکده مدیریت، گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری

عنوان:
بررسی ارتباط بین پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری

نگارش:
جلال محمدی
زمستان 1389

هیات داوران:
1- استاد راهنما: دکتر مجید زنجیردار
2- استاد مشاور: اقای علیرضا فرشید پور
3- استاد داور: دکتر ایرج نوری
4- مدیر گروه تخصصی: دکتر مجید زنجیردار

سپاسگزاری:
ازدست و زبان که برآید
کز عهده شکرش به در آید
بنام یگانه حسابدارحسابرس که ترازنامه سند اندوخته هرکس را بدون حسابسازی برایش تدوین می کند و مالیاتی اضافه بردارایی او واندوخته هایش نخواهد بست وتلفیقی بدون محافظه کاری ورضایت طرفین صورت نخواهد داد . برخود لازم می دانم اززحمات بی دریغ ،تلاش های بی وقفه وراهنمایی های ارزشمند استاد راهنما ومدیرگروه محترم جناب آقای دکتر مجید زنجیردار واستاد مشاوره جناب آقای علیرضا فرشید پور وهمچنین ازداورمحترم جناب آقای دکتر پیمان غفاری و سرکار خانم کیوانفر مدیرپژوهش درراستای انجام این رساله تشکر و قدردانی نمایم .

تقدیم به :

" تمام کسانیکه داشته های خود را مدیون آنان هستم .
پدر و مادرم
که درمسیر پرپیچ وخم زندگیم ، مشعل امید را در شب های زندگیم به ارمغان آوردند. ویاری سبز شان همواره و بی منت،امید بخش ویاری دهنده درتمام زندگیم بوده است . باشد که توانسته باشم قطره ای از دریای بی کران محبتهایشان را سپاس گفته باشم .
برادر و خواهرم
که در تمام مراحل تحصیلی حامی و پشتیبان بنده بوده اند. "

چکیده: 1
مقدمه: 2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1 مقدمه 4
2-1 تاریچه مطالعاتی 5
3-1 بیان مسئله 6
4-1 چارچوب نظری تحقیق 7
5-1 فرضیه های تحقیق 7
6-1 اهمیت و ضرورت تحقیق 8
7-1 اهداف تحقیق 9
8-1 حدود مطالعاتی 9
1-8-1 قلمرو مکانی تحقیق 9
2-8-1 قلمرو زمانی تحقیق 9
3-8-1 قلمرو موضوعی تحقیق 9
9-1 تعریف واژه های کلیدی و اصطلاحات 10
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه 12
2-2-کیفیت سود 13
1-2-2-مفهوم سود از دیدگاه حسابداری 13
2-2-2-مفهوم اقتصادی سود 14
3-2-2-پیدایش نظریه کیفیت سود 15
4-2-2-مفهوم کیفیت سود 16
5-2-2-معیارهای اندازه گیری کیفیت سود 18
3-2-مبانی نظری مربوط به مدیریت سود 19
1-3-2-فرضیه طرح پاداش 23
2-3-2-فرضیه قرارداد بدهی 24
3-3-2-فرضیه هزینه سیاسی 25
4-3-2-تئوری نمایندگی 27
5-3-2-انواع قراردادها و نظریه نمایندگی 30
1-5-3-2-قرارداد بر مبنای رفتار یا زمان 31
2-5-3-2-قرارداد بر مبنای نتیجه یا محرک 32
4-2-هموار سازی سود 33
1-4-2-انگیزه های هموار سازی سود 35
2-4-2-ابعاد هموار سازی سود 37
3-4-2-روش های هموار سازی سود 38
1-3-4-2-تنظیم زمان معامله 39
2-3-4-2-روش های تسهیم هزینه 39
4-4-2-انواع هموار سازی سود 39
5-2-مدل های اندازه گیری مدیریت سود 42
1-5-2-مدل جمع اقلام تعهدی اختیاری 42
2-5-2-مدل اقلام تعهدی یگانه 46
3-5-2- مدل جمع اقلام تعهدی 47
4-5-2-مدل توزیعی 48
6-2-نرخ بازده داراییها 49
1-6-2-تجزیه و تحلیل مالی 49
2-6-2-طبقه بندی معیارهای ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها : 50
1-2-6-2-معیارهای حسابداری : 50
2-2-6-2-معیارهای اقتصادی : 51
3-6-2-تعریف نرخ بازده دارایی ها : 51
4-6-2-اهمیت بازده دارایی ها : 52
5-6-2-موارد استفاده از ROA 52
7-2-پیشینه تحقیقات انجام شده 53
1-7-2- پژوهش های خارجی 53
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3 مقدمه 60
2-3 روش تحقیق 60
3-3 جامعه مطالعاتی و نمونه آماری 61
4-3 روش های جمع اوری اطلاعات 62
5-3 مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیر های تحقیق: 62
1-5-3 متغیر وابسته 62
2-5-3متغیر های مستقل 62
6-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 66
1-6-3 تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی 66
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
1-4 مقدمه‏ 73
2-4 شاخص های توصیفی متغیرها 73
3-4 روش آزمون فرضیه ها ی تحقیق 76
4-4 تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق 76
1-4-4 بررسی فرض نرمال بودن متغیرها: 77
2-4- 4 خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه به شرح ذیل بیان می شود 78
1-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی اول 78
2-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه فرعی اول 78
3-2-4-4-تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی دوم 80
4-2-4-4-تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی سوم 82
5-2-4-4-تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی چهارم 84
6-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی دوم 87
7-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی سوم 89
8-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی چهارم 91
9-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی پنجم 92
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5 مقدمه 98
2-5 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها 99
1-2-5نتایج فرضیه اصلی اول 99
2-2-5نتایج فرضیه فرعی اول 99
3-2-5نتایج فرضیه فرعی دوم 99
4-2-5نتایج فرضیه فرعی سوم 100
5-2-5نتایج فرضیه فرعی چهارم 100
6-2-5 نتایج فرضیه اصلی دوم 101
7-2-5نتایج فرضیه اصلی سوم 101
8-2-5 نتایج فرضیه اصلی چهارم 102
9-2-5نتایج فرضیه اصلی پنجم 102
3-5 نتیجه گیری کلی تحقیق 103
4-5 پیشنهادها 103
1-4-5 پیشنهاد هایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش 103
2-4-5 پیشنهادهای برای پژوهش های آتی 104
5-5 محدودیت های تحقیق 104
پیوست ها
جدول مربوط به نام شرکت های نمونه آماری 107
منابع و ماخذ
منابع فارسی: 110
منابع لاتین: 112
منابع اینترنتی: 115
چکیده انگلیسی: 116

جدول (1-2) معیارهای ارزیابی کیفیت سود 18
جدول (1-3) روش همبستگی گشتاوری (پیرسون) 68
جدول (1-4) شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (آماری) 74
جدول (2-4) آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S)) برای متغیر وابسته(پاداش استاندارد شده مدیران) 77
جدول (3-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو پاداش مدیران و پایداری سود 78
جدول (4-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و پایداری سود 79
جدول (5-4) : ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و پایداری سود 80
جدول (6-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی 81
جدول (7-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی 81
جدول (8-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود 82
جدول (9-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود 83
جدول (10-4) : ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود 84
جدول (11-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر پاداش مدیران و عدم هموار سازی سود 85
جدول (12-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و عدم هموار سازی سود 85
جدول (13-4) : ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و عدم هموارسازی سود 86
جدول (14-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر پاداش مدیران و بازده دارایی ها 87
جدول (15-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و بازده دارایی ها 88
جدول (16-4) : ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای پاداش و نرخ بازده دارایی ها 88
جدول (17-4) : خلاصه نتایج حاصل از بررسی فرضیه شماره 3 90
جدول (18-4) : خلاصه نتایج حاصل از بررسی فرضیه شماره 4 91
جدول (19-4) : خلاصه نتایج حاصل از بررسی فرضیه شماره 5 93
جدول (20-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین همه متغیر های مدل 94
جدول (21-4): خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه به روش Enter 95

نمودار (1-2) انواع هموار سازی سود 41

چکیده:
بر اساس تئوری کارگزاری یا نمایندگی ، سازمان مجموعه ای از قراردادهاست. موجودیت یک واحد تجاری بر مبنای قراردادهای منعقده اش می باشد. این قراردادها می توانند به صورت مکتوب و نوشته باشند، و یا به صورت نا نوشته. یکی از مهمترین این قراردادها، قرارداد و یا طرح پاداش بین سهامداران عمده و مدیران شرکت است.رابطه نمایندگی قراردادی است که بر اساس آن صاحبکار یا مالک نماینده یا عامل را از جانب خود منصوب نموده و اختیار تصمیم گیری را به او تفویض می کند. موضوع تئوری نمایندگی ، مطالعه تعرض بین صاحبکار و عامل است. این تضاد از متفاوت بودن اهداف آنان ناشی می شود. در رابطه نمایندگی فرض می شود که هر یک از طرفین سعی دارند منافع خود را حد اکثر کنند. فرض وجود تضاد منافع بین صاحبکار یا مالک و نماینده یا عامل موجب می شود که هر یک سعی در بهینه و حداکثر نمودن منافع خویش باشند.د رور این تحقیق رابطه بین ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و پاداش هیات مدیره مورد بررسی قرار گرفت. دوره زمانی تحقیق 5 سال و از سال 1382 تا 1386 انتخاب و آزمون فرضیه ها با نرم افزارSPSS و به کمک آماره های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده در این پژوهش حاکی از رابطه مثبت و مستقیم بین پاداش هیات مدیره و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری از جمله پایداری سود، عدم هموار سازی سود و قابلیت پیش بینی سود می باشد. همچنین مشخص شد که بین پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی در بازار سرمایه ایران رابطه ای وجود ندارد.

مقدمه:
در دنیای سرمایه گذاری امروز تصمیم گیری شاید مهمترین بخش از فرایند سرمایه گذاری باشد که طی آن سرمایه گذاران در جهت حداکثر کردن منافع و ثروت خویش نیازمند اتخاذ بهینه ترین تصمیمات می باشند. در این ارتباط مهمترین عامل فرایند تصمیم گیری اطلاعات است. اطلاعات می تواند بر فرایند تصمیم گیری تاثیر بسزایی داشته باشد. زیرا موجب اخذ تصمیمات متفاوت در افراد متفاوت می شود. در بورس اوراق بهادار نیز تصمیمات سرمایه گذاری متاثر از اطلاعات است. نظریه پردازان بازارهای اوراق بهادار ،گزارشگری مالی را مهمترین منبع اطلاعاتی سرمایه گذاران می دانند. به همین دلیل یکی از اهداف حسابداری و تهیه صورتهای مالی فراهم کردن اطلاعات به منظور تسهیل تصمیم گیری است.
یکی از اهداف صورت های مالی انعکاس نتایج مباشرت مدیریت یا حسابدهی آن ها در قبال منابعی که در اختیار آنها قرار گرفته است. استفاده کنندگان صورت های مالی برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی ، غالبا خواهان ارزیابی وظیفه مباشرت یا حسابدهی مدیریت می باشند. تصمیمات مزبور شامل مواردی نظیر فروش یا حفظ سرمایه گذاری در واحد تجاری و انتخاب مجدد یا جایگزینی مدیران می باشد. به منظور جبران خلاقیت و ابتکارات مدیریت در یافتن و بکارگیری رویه ها و روش های کاری جدیدتر و بهتر غالبا سازمان به مدیریت پاداش می دهد. پاداش غالبا به خاطر انجام وظایف در سطحی بالاتر از استاندارد های عادی کاری صورت می گیرد. طرح های پاداش مبتنی بر ارقام سود حسابداری در کنار عوامل دیگری چون امنیت شغلی ، سطح شغلی ، و اندازه شرکت که رابطه مستقیم با رفاه مدیریت دارد ؛ به طور مستقیم یا غیر مستقیم با سودآوری بالای شرکت در ارتباط است. فرض بر این است که مدیران به دنبال افزایش رفاه از طریق افزایش سودآوری هستند.
به طور خلاصه می توان گفت مدیران از طرح پاداش و نحوه ارزیابی عملکرد خود توسط سهامداران اطلاع دارند و با توجه به این موضوع جهت دریافت پاداش بیشتر متمایل به دستکاری سود می گردند. اگر پاداش مدیریت از سطح مورد نظر کم تر باشد مدیریت بخشی از سود سالهای آتی را به دوره جاری منتقل می نماید و در مواردی نیز مدیریت در راستای هدف ذکر شده ممکن است سود سالهای جاری را به دوره های آتی منتقل نماید.
پژوهشگران طی تحقیقات مختلف به بررسی ارتباط بین پاداش مدیران با متغیر های مالی و غیر مالی پرداخته اند ولی در ایران تحقیقات کمی در مورد پاداش مدیران انجام شده است.تحقیق حاضر به بررسی ارتباط بین پاداش مدیران با ویژگی های سود بر مبنای حسابداری شامل پایداری سود، کیفیت اقلام تعهدی، قابلیت پیش بینی سود و عدم هموارسازی سود می پردازد.

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1 مقدمه
تقریبا همه استفاده کنندگان برون سازمانی در تلاشند به کمک اطلاعات مالی گزارش شده ، سود در چند دوره آتی را پیش بینی کنند. بنابر این سرمایه گذاران با استفاده از اطلاعات مالی شرکتها بازده مورد انتظار خود را برآورد می کنند. در ضمن سرمایه گذاران در مقایشه با سایر شاخص های عملکرد ( از قبیل سود نقدی ، جریان های نقدی و تغییرات سود) اتکای بیشتری بر روی اطلاعات مربوط به سود دارند از این رو سود گزارش شده یکی از معیارهای تعیین بازده مورد انتظار سرمایه گذاران است(کومار، 1993 ، ص 23-1)1.
برای اینکه سود گزارش شده بتواند در ارزیابی عملکرد و توان سودآوری یک شرکت به استفاده کنندگان کمک کند و سرمایه گذاران با اتکا به اطلاعات سود، بازده مورد انتظار خود را برآورد کنند، ارائه اطلاعات باید به نحوی باشد که ارزیابی عملکرد گذشته را ممکن سازد و در سنجش توان سودآوری و پیش بینی فعالیت های آتی موثر باشد. بنابر این علاوه بر اینکه رقم سود گزارش شده برای سرمایه گذاران مهم است و بر تصمیم های آنان تاثیر دارد، ویژگی های کیفی سود نیز به عنوان یکی از ابعاد اطلاعات سود مورد توجه خاص سرمایه گذاران است (کردستانی، 1383، ص3)2.
یکی از اهداف صورت های مالی انعکاس نتایج مباشرت مدیریت یا حسابدهی آن ها در قبال منابعی که در اختیار آنها قرار گرفته است. استفاده کنندگان صورت های مالی برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی ، غالبا خواهان ارزیابی وظیفه مباشرت یا حسابدهی مدیریت می باشند. تصمیمات مزبور شامل مواردی نظیر فروش یا حفظ سرمایه گذاری در واحد تجاری و انتخاب مجدد یا جایگزینی مدیران می باشد (خواجوی ، ١٣٨٤، ص38)3. در فصل اول پس از بیان مسئله تحقیق، تاریخچه موضوع تحقیق را مورد بررسی قرار می دهیم؛ سپس تعریف موضوع تحقیق را بیان نموده و در ادامه به بیان اهمیت و ضرورت تحقیق می پردازیم. همچنین اهداف تحقیق را در قالب اهداف کلی و ویژه بیان می کنیم. چارچوب نظری تحقیق که بنیان اصلی طرح سئوال و موضوع تحقیق بوده است، در این فصل آورده شده و در ادامه به فرضیه های تحقیق و مدل تحلیلی نیز اشاره شده است.
2-1 تاریچه مطالعاتی
خلاصه ای از تحقیقات انجام شده در ارتباط با پاداش مدیران در جدول زیر آورده شده است:
نام محقق
سال تحقیق
متغیرهای مورد مطالعه
نتیجه تحقیق
درمودی2
1982
پاداش مدیران، ریسک گریزی مدیران
مدیران ریک گریز ترجیح می دهند که دستمزد ثابت آنها بالا باشد و مطلوبیت افزایش درصد پاداش متغیر برای آنها به اندازه انجام کار و تلاش کمتر نیست (نمازی،83،ص8)
کومار3
1983-1992
پاداش مدیران، عملکرد، قیمت سهام
بیانگر وجود رابطه مثبت بین طرح پاداش مدیران بر اساس عملکرد و افزایش سود سهام می باشد(پراپاپورن،2008).
لامبرت و لارکر4
1982
تئوری نمایندگی و پاداش مدیران
چنانچه قرارداد پاداش برای مدت طولانی تر(بیش از یک سال) بسته شود هم سهامداران و هم مدیر در شرایط بهتری قرار خواهند داشت. پاداش مدیران در پایان یک دوره می بایست متناسب با عملکرد آن دوره و عملکرد آنان در دوره های قبل باشد(لامبرت و لارکر،1987، 85).
بهاگات5
1984
سهام تحت تملک مدبران، عملکرد مالی
سهیم کردن مدیران در مالکیت شرکت سبب افزایش ثروت سهامداران می شود(اسلون ،1995، ص55)
دورو6
1998
عملکرد اقتصادی، پاداش هیئت مدیره
رابطه تجربی بین پاداش هیئت مدیره با درآمد اقتصادی قوی تر از رابطه پاداش هیئت مدیره با سود حسابداری است(نمازی،83،ص9).
پراپاپون، هنسن7
2008
پاداش مدیران،پایداری سود، قابلیت پیش بینی، کیفیت اقلام تعهدی، هموارسازی سود
قابلیت پیش بینی و هموارسازی سود بر روابط بین عملکرد و مزایای هیئت مدیره تاثیر گذار است و پایداری سود و کیفیت اقلام تعهدی رابطه نا مشخصی بر این روابط دارد (پراپاپورن،2008).
اشلی و یانگ 8
2004
پایداری سود، پاداش نقدی
شرکتهای با پایداری سود بالاتر نسبت به شرکت های با پایداری سود پایین تر پاداش نقدی بیشتری پرداخت می کنند(نمازی،83،ص11).
3-1 بیان مسئله
به منظور جبران خلاقیت و ابتکارات مدیریت در یافتن و بکارگیری رویه ها و روش های کاری جدیدتر و بهتر غالبا سازمان به مدیریت پاداش می دهد. پاداش غالبا به خاطر انجام وظایف در سطحی بالاتر از استاندارد های عادی کاری صورت می گیرد. طرح های پاداش مبتنی بر ارقام سود حسابداری در کنار عوامل دیگری چون امنیت شغلی ، سطح شغلی ، و اندازه شرکت که رابطه مستقیم با رفاه مدیریت دارد ؛ به طور مستقیم یا غیر مستقیم با سودآوری بالای شرکت در ارتباط است. فرض بر این است که مدیران به دنبال افزایش رفاه از طریق افزایش سودآوری هستند. هیلی در یک تحقیق تجربی به این نتیجه رسید که همزمان با کاهش سودآوری ، تمایل شرکت ها به آرایش سود بیشتر می شود (هیلی ، 1987، ص 34-7)9.
به طور خلاصه می توان گفت مدیران از طرح پاداش و نحوه ارزیابی عملکرد خود توسط سهامداران اطلاع دارند و با توجه به این موضوع جهت دریافت پاداش بیشتر متمایل به دستکاری سود می گردند. اگر پاداش مدیریت از سطح مورد نظر کم تر باشد مدیریت بخشی از سود سالهای آتی را به دوره جاری منتقل می نماید و در مواردی نیز مدیریت در راستای هدف ذکر شده ممکن است سود سالهای جاری را به دوره های آتی منتقل نماید. در کشورهای غربی طرح های پاداش مدیران غالبا بلندمدت بوده و چندین سال طول می کشد . اما طرح های پاداش در ایران مبتنی بر سود بوده و پاداش مدیریت را کم تر از یک سال به تاخیر می اندازد به همین دلیل مدیران ایرانی ممکن است انگیزه بیشتری برای دستکاری سود داشته باشند (حقیقت ، 1383، 23)2.
با توجه به موارد ذکر شده در بالا سوالات زیر قابل طرح می باشد:
سوال اصلی تحقیق: آیا ارتباطی بین پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری وجود دارد یا خیر؟
همچنین با توجه به سوال اصلی تحقیق، سوالات فرعی زیر نیز مطرح می شود:
1. آیا ارتباطی بین پاداش مدیران و پایداری سود وجود دارد؟
2. آیا ارتباطی بین پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی وجود دارد؟
3. آیا ارتباطی بین پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود وجود دارد؟
4. آیا ارتباطی بین پاداش مدیران و هموارسازی سود وجود دارد؟
5. آیا ارتباطی بین پاداش مدیران و نرخ بازده داراییها وجود دارد؟
با توجه به سوالات مطرح شده و با توجه به اهمیت سود حسابداری در طرح پاداش مدیران هدف این تحقیق بررسی ارتباط بین پاداش مدیران با ویژگی های سود بر مبنای حسابداری شامل پایداری سود، کیفیت اقلام تعهدی، قابلیت پیش بینی سود و عدم هموارسازی سود می باشد.

4-1 چارچوب نظری تحقیق
طبق قانون "کمیابی" منابع مادی و انسانی برای تامین احتیاجات ، چه در یک کشور و چه در یک موسسه، محدود می باشد. بنابر این برای بالا بردن سطح درآمد یا رسانیدن سود شرکت به حداکثر ممکن، لازم است بهترین و موثرترین استفاده از این منابع به عمل آید. لازمه این امر داشتن مدیرانی با انگیزه و قوی است. قراردادی موثر و کارا در زمینه پاداش ، در مدیران انگیزه ایجاد می کند که ارزش شرکت را به حداکثر رساند.
مبنای قرار داد ها و طرح پاداش موجود در عمل ، می تواند یکی از سه گزینه زیر باشد:
1-سود حسابداری.
2- سازه هایی مثل: بازده حقوق صاحبان سرمایه، رشد ارزش افزوده بازا، افزایش ارزش سهم در بازار، افزایش کیفیت و کمیت تولید و…
3- ترکیبی از عوامل بالا.

5-1 فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی اول: بین پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی اول: بین پاداش مدیران و پایداری سود در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی دوم: بین پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی سوم: بین پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
فرضیه فرعی چهارم: بین پاداش مدیران و هموار سازی سود در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
فرضیه اصلی دوم: بین پاداش مدیران و نرخ بازده داراییها در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
فرضیه اصلی سوم: متغیر ریسک سیستماتیک بر روابط بین پاداش مدیران، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است.
فرضیه اصلی چهارم: متغیر اندازه شرکت بر روابط بین پاداش مدیران، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است.
فرضیه اصلی پنجم: متغیر فرصت های رشد بر روابط بین پاداش مدیران، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است.

6-1 اهمیت و ضرورت تحقیق
بر اساس تئوری کارگزاری یا نمایندگی ، سازمان مجموعه ای از قراردادهاست. موجودیت یک واحد تجاری بر مبنای قراردادهای منعقده اش می باشد. این قراردادها می توانند به صورت مکتوب و نوشته باشند، و یا به صورت نا نوشته(جنسن ، 25،1990)10.
یکی از مهمترین این قراردادها، قرارداد و یا طرح پاداش بین سهامداران عمده و مدیران شرکت است.رابطه نمایندگی قراردادی است که بر اساس آن صاحبکار یا مالک نماینده یا عامل را از جانب خود منصوب نموده و اختیار تصمیم گیری را به او تفویض می کند(نمازی ،1381، 15)11.
موضوع تئوری نمایندگی ، مطالعه تعرض بین صاحبکار و عامل است. این تضاد از متفاوت بودن اهداف آنان ناشی می شود. در رابطه نمایندگی فرض می شود که هر یک از طرفین سعی دارند منافع خود را حد اکثر کنند. فرض وجود تضاد منافع بین صاحبکار یا مالک و نماینده یا عامل موجب می شود که هر یک سعی در بهینه و حداکثر نمودن منافع خویش باشند(والاس، 1980، 47)12. اهمیت تحقیق حاضر در روشن کردن رابطه بین ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و پاداش هیات مدیره و به تبع آن سهامداران ، مدیران شرکت ها ، تحلیلگران مالی، موسسات آموزسی و دانشجویان می توانند از نتایج این تحقیق در مطالعه تطبیقی و دیگر تحقیقات مالی استفاده کرده و باکمک به درک اهمیت موضوع افشاء طرح های پاداش مدیران و ارتباط آن با متغیر های مالی و حسابداری می تواند گامی درجهت بهبود بار اطلاعاتی صورتهای مالی و کمک به مدیران سهامداران و سایر استفاده کنندگان از این صورتهای مالی گردد.

7-1 اهداف تحقیق
هدف کلی: هدف اصلی این تحقیق بررسی ارتباط بین ویژگی های سود از منظر حسابداری و میزان پاداش مدیران است.
اهداف فرعی: اهداف فرعی این تحقیق آگاهی از تاثیر ویژگی های سود از قبیل پایداری سود، قابلیت پیش بینی سود، کیفیت اقلام تعهدی و هموارسازی سود بر پاداش مدیران و درنتیجه بهبود کیفیت تصمیم گیری صاحبان سهام نسبت به طراحی و به کارگیری سیستم های پاداش مدیران جهت حداکثر کردن انگیزه های مدیران برای عملکرد بهتر می باشد.
هدف کاربردی: از آنجایی که در ایران طرح های پاداش مدیران به خوبی افشا نمی شود و یا اصلا افشا نمی شود. بررسی چگونگی تاثیر متغیرهای مالی و حسابداری و ویژگی های متغیر هایی مانند سود حسابداری با پاداش مدیران می تواند به درک اهمیت افشاء پاداش مدیران و طرح های پاداش مربوطه کمک کند.

8-1 حدود مطالعاتی
قلمرو تحقیق چهارچوبی را فراهم می نماید تا مطالعات و آزمون محقق در طی آن قلمرو خاص انجام پذیرد و دارای اعتبار بیشتر باشد.

1-8-1 قلمرو مکانی تحقیق
این پژوهش کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (بازار سرمایه ایران) را مورد بررسی قرار می دهد .
2-8-1 قلمرو زمانی تحقیق
دوره زمانی این پژوهش با توجه به در دسترس بودن اطلاعات مربوط به متغیر های تحقیق و محدودیت های هرینه و زمان ، 5 ساله و از ابتدای سال 1382 تا انتهای سال 1386 است.
3-8-1 قلمرو موضوعی تحقیق
در این پژوهش ، بررسی رابطه بین پاداش هیئت مدیره با متغیرهای، کیفیت اقلام تعهدی، عدم هموار سازی سود، قابلیت پیش بینی، پایداری سود، نرخ بازده داراییها، مورد کنکاش قرار می گیرد و در حوزه مدیریت سرمایه گذاری قابل بحث است .

9-1 تعریف واژه های کلیدی و اصطلاحات
پاداش مدیران13: به جبران زحمتی که مدیران در سازمان متحمل می شوند، در ازای وقت و نیرویی که در سازمان و به خاطر نیل به اهداف سازمان صرف می کنند، و به تلافی خلاقیت و ابتکارات آنان برای یافتن و به کارگیری رویه ها و روشهای کاری جدیدتر و بهتر، سازمان به مدیران پاداش می دهد.
تئوری نمایندگی14: براساس تئوری نمایندگی ، مدیران در حقیقت نمایندگان مالکان هستند تا بتوانند منافع آنها را در مسیر صحیح هدایت کنند و در نهایت موجب افزایش ثروت مالکان خود گردند.
رابطه نمایندگی: رابطه نمایندگی قراردادی است که بر اساس آن صاحب کار یا مالک نماینده یا عامل را از جانب خود منصوب نموده و اختیار تصمیم گیری را به او تفویض می کند(جنسن ، 25،1990)15.
پایداری سود16: پایداری سود بیانگر این موضوع است که چه مقدار یا چند درصد از سود سال جاری در سال بعد نیز پایدار خواهد ماند و تغییر نمی کند (همان منبع، 26)17.
هموارسازی سود18: هموارسازی سود عبارت است از اعمال نظر مدیریت شرکت در تقدم و تاخر ثبت حسابداری هزینه ها و درامدها و یا به حساب گرفتن هزینه ها یا انتقال انها به سال های بعد به طوری که باعث شود شرکت در طول چند سال مالی متوالی از روند سودبدون تغییرات عمده برخوردار باشد

فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق

1-2 مقدمه
براساس تئوری نمایندگی 19 ، مدیران در حقیقت نمایندگان مالکان هستند تا بتوانند منافع آنها را در مسیر صحیح هدایت کنند و در نهایت موجب افزایش ثروت مالکان خود گردند . مدیران وظیفه دارند با استفاده از سیستم های اطلاعاتی مناسب ، نحوه عملکرد و وضعیت مالی واحد تجاری و نیز چگونگی استفاده از منابع دریافتی را به مالکان خود ارائه نمایند . حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که اطلاعات مذکور را در قالب گزارش های مالی در اختیار مالکان (سهامداران) ، سرمایه گذاران و سایر ذینفعان واحد تجاری قرار می دهد . مرکز ثقل این گزارش های مالی ، صورتهای مالی اساسی است . یکی از صورتهای مالی اساسی که توسط مدیریت تهیه شده و برای ارزیابی وظیفه برنامه ریزی صحیح مدیران ، پاسخگویی آنها و نیز اتخاذ تصمیمات اقتصادی از اهمیت خاصی برخوردار است ، صورت سود و زیان می باشد . به دلایل مختلف مدیران واحدهای تجاری می کوشند تا از طریق روش های گوناگون حسابداری سود دوره مالی را دستکاری نمایند . از دیدگاه اقتصادی با فرض منطقی بودن رفتار افراد فرض بر این است که همه افراد در وهله اول به دنبال حداکثر کردن منافع خویش هستند و مدیران نیز از این قاعده مستثنی نیستند لذا مدیران علاقمندند در راستای حداکثر کردن منافع شخصی ، رفاه اجتماعی و تثبیت موقعیت شغلی خود تصویر مطلوبی از وضعیت مالی واحد تجاری به سهامداران و سایر افراد ذینفع ارائه نمایند (بهار مقدم ، 1385، 37)2 .
در سال های اخیر تحقیقات مرتبط با مدیریت سود ، هموار سازی سود و دستکاری حسابها ، حجم زیادی از متون و تحقیقات بازارهای سرمایه را در برگرفت . بطور کلی فرضیه های مورد آزمون در این تحقیقات در راستای یافتن پاسخی برای پرسش های زیر بوده است :
-چه انگیزه های مدیران را به سوی انجام مدیریت سود ، هموار سازی سود و یا دستکاری حسابها سوق می دهند .
-مدیریت سود، هموار سازی سود و دستکاری حسابها درچه محیط هایی و با چه ویژگی های مدیریتی ، سازمانی ، تجاری ، مالی و ساختار حاکمیت شرکتی بیشتر صورت می پذیرد ؟
-ابزارهای مورد استفاده مدیران برای انجام مدیریت سود ، هموار سازی سود و دستکاری حسابها کدامند ؟
یافتن پاسخ پرسش های یاد شده سرآغاز انجام تحقیقات زیادی به ویژه در زمینه مدیریت سود بوده است . از طرف دیگر گروهی از محققین علوم مالی سودآوری شرکت را ناشی از عملکرد مدیریت می دانند نه ساختار سرمایه . اندازه گیری عملکرد پایه بسیاری از تصمیم گیری ها می باشد . ارزیابی عملکرد موجب پیدایش اطلاعات مستند ، بهنگام و با ارزش برای تصمیم گیری مدیران خواهد بود . از جمله روشهای سنجش عملکرد بازده دارایی ها20 می باشد .
با عنایت به مطالب مذکور این سوال مطرح می شود که : آیا رابطه معناداری بین ویژگی هایی سود و پاداش مدیران وجود دارد ؟
در این فصل ابتدا به ادبیات مدیریت سود و محرک های آن در برانگیختن مدیران به منظور استفاده از آن اشاره می گردد و سپس ادبیات بازده دارایی ها و در نهایت پیشینه این تحقیق در خصوص رابطه بین ویژگی های سود و عملکرد ارائه می گردد .

2-2-کیفیت سود
برای بحث در مورد کیفیت سوم لازم است ابتدا تعاریفی در مورد مفهوم سود و اجزای آن و سپس نظریه و سایر موارد در مورد کیفیت سود ارائه شود .

1-2-2-مفهوم سود از دیدگاه حسابداری
سود یکی از اساسی ترین عناصر صورت های مالی(صورت سود و زیان) است ، که همواره مورد توجه کلیه ذی نفعان قرار گرفته است و از آن به عنوان معیاری برای ارزیابی تداوم فعالیت ، عملکرد واحد تجاری ، سنجش توان سودآوری و پیش بینی فعالیت های آتی واحد تجاری استفاده می شود . سود خالص یک واحد تجاری ، همواره به وسیله طیف وسیعی چون ، سرمایه گذاران ، اعتبار دهندگان ، حرفه حسابداری ، مدیران مالی ، تحلیل گران بازار سهام و …. مورد استفاده و ارزیابی قرار می گیرد. اندازه گیری سود به شکل ادواری برای واحدهای تجاری شاید هدف نخست فرایند حسابداری باشد. اصطلاح سود یکی از غیر ثابت ترین مفاهیم در دنیای تجارت است. سود حسابداری بر مبنای فرض تعهدی و در چارچوب اصول پذیرفته شده حسابداری اندازه گیری می شود .
سود عبارتست از : مازاد درامدها نسبت به هزینه ها برای یک دوره حسابداری معین ، که معرف افزایش خالص در حقوق صاحبان سهام و ناشی از فعالیتهای انتفاعی مستمر و واحد تجاری و عملیات فرعی ، رویدادهای تصادفی و سایر عملیات ، رویدادها و شرایط موثر بر واحد تجاری است که طبق اصول پذیرفته شده حسابداری شناسایی و اندازه گیری می شود . بطور کلی می توان گفت هدف از اندازه گیری سود عبارتست از تعیین این که وضعیت یک واحد تجاری در نتیجه عملیاتی که طی یک دوره معین انجام داده به چه میزان بهبود یافته است (ظریف فرد ، 1378 ، ص 19)1 .

2-2-2-مفهوم اقتصادی سود
مفهوم اقتصادی سود همواره مورد توجه اقتصاد دانان بوده است . آدام اسمیت نخستین اقتصاد دانی بود که سود را به عنوان افزایش ثروت تعریف نمود . بیشتر کلاسیکها بویژه مارشال به پیروی از آدام اسمیت به مفهوم سود توجه کردند و آن را به مفهوم یا تصویری که از شیوه عملیات تجاری یا کسب کار داشتند ، مربوط نمودند . برای مثال ، آنها سرمایه ثابت و سرمایه در گردش را از یکدیگر تفکیک نمودند . آنها سرمایه فیزیکی و سود را از یکدیگر تفکیک و بر تحقق سود تاکید نمودند و ان را دلیلی برای شناسایی (ثبت ) سود دانستند .
در آغاز سده بیستم ایده هایی در مورد سود ارائه شد . فیشر ، لیندال و هیکس درباره ماهیت مفهوم اقتصادی سود یک دیدگاه جدید ارائه کردند . فیشر سود اقتصادی را بدین گونه تعریف کرد : یک سلسله از رویدادها که به حالت های مختلف مربوط می شوند : لذت بردن از سود روانی ، سود واقعی و سود پولی .
سود روانی عبارت است از مصرف واقعی شخص از کالاها و خدماتی که موجب لذت روانی و تامین خواسته ها می شوند . سود روانی یک مفهوم روانشناختی است که نمی توان ان را به صورت تقریبی بیان کرد . سود واقعی عبارتست از بیان رویدادهایی که موجب بروز یا افزایش لذت های روانی می شود . سود واقعی را می توان به بهترین شکل ممکن از طریق هزینه زندگی اندازه گیری کرد . به بیان دیگر ، با پرداخت پول برای خرید کالا یا خدمات ، قبل یا بعد از مصرف ، می توان رضایت حاصل شده از طریق لذت روانی ناشی از سود را محاسبه کرد . از اینرو ، سود روانی ، سود واقعی و بهای زندگی سه مرحله متفاوت از سود هستند . سرانجام سود پولی نمایانگر همع پول هایی است که به قصد مصرف در جهت تامین بهای زندگی دریافت می شوند .

به هر حال ، سود روانی اساسی ترین پایه سطح سود را تشکیل می ده و سود پولی مرحله ای از سود است که اغلب آنرا سود می دانند ، فیشر تصور کرد که برای حسابداران سود واقعی (نسبت به بقیه) جنبه عملی و کاربرد بیشتری دارد .
لیندال مفهوم سود را در قالب "سود تضمین شده (بهره)" بیان کرد و مقصود ، افزایش مستمر کالاهای سرمایه ای در طول زمان می باشد . این دیدگاه باعث شده که مفهوم پذیرفته شده سود اقتصادی در قالب مصرف به اضافه پس اندازی که انتظار می رود در طی یک دوره زمانی مشخص به وجود آید ، مطرح شود . پس انداز برابر است با تغییر در سرمایه اقتصادی .
هیکس اقتصاد دان انگلیسی و برنده جایزه نوبل با استفاده از مفاهیم ارائه شده بوسیله فیشر و لیندال ، تئوری عمومی "سود اقتصادی" را ارائه نمود که می توان آن را بدین صورت تشریح کرد که سود عبارتست از حداکثر مبلغی که یک شخص می تواند طی یک دوره زمانی مشخص به مصرف رسانید بطوریکه ثروت او در پایان دوره همان ثروت اول دوره باشد (ظریف فرد ، 1378 ، ص 19)1 .

3-2-2-پیدایش نظریه کیفیت سود
نظریه کیفیت سود برای اولین بار توسط تحلیل گران مالی و کارگزاران بورس مطرح شد ، زیرا انها احساس می کردند سود گزارش شده میزان قدرت سود یک شرکت را آنچنان که در ذهن مجسم می کنند ، نشان نمی دهد . آنها دریافتند که پیش بینی سودهای آتی بر مبنای نتایج گزارش شده ، کار مشکلی است ضمنا تحلیل گران دریافتند که تجزیه و تحلیل صورتهای مالی شرکتها به دلیل نقاط ضعف متعدد در اندازه گیری اطلاعات حسابداری کار مشکلی می باشد .
سوال اساسی این است که چرا تحلیل گران مالی در ارزیابی خود از سود خالص گزارش شده و یا سود هر سهم شکرت (بدون تعدیل) استفاه نمی کنند و جانب احتیاط را رعایت می نمایند . پاسخ این است که در تعیین ارزش شرکت فقط به کمیت سود نگاه نمی شود ، بلکه باید به کیفیت آن نیز توجه شود . منظور از کیفیت سود زمینه بالقوه رشد سود و میزان احتمال تحقق سودهای اتی است . به عبارت دیگر ارزش یک سهم تنهابه سود هر سهم سال جاری شرکت بستگی ندارد بلکه به انتظارات ما از آینده شرکت و قدرت سودآوری سالهای آتی و ضریب اطمینان نسبت به سودهای آتی بستگی دارد.
تحلیل گران مالی تلاش می کنند تا چشم انداز سود شرکتها را ارزیابی کنند . چشم انداز سود به ترکیب ویژگیهای مطلوب و نامطلوب سود خالص اشاره دارد . برای مثال ، شرکتی که عناصر و اقلام با ثباتی در صورت سود و زیانش وجود دارد نسبت به شرکتی که این اقلام و عناصر در صورت سود و زیان آن با ثبات نیست ، کیفیت سود بالاتری دارد . همین امر به تحلیل گران اجازه می دهد ، سود آتی شرکت را با قابلیت اطمینان بیشتری پیش بینی نمایند (ظریف فرد ، 1378 ، ص 21)1 .

4-2-2-مفهوم کیفیت سود
وجود زمینه های مناسب برای "دستکاری سود" ناشی از تضاد منافع و همچنین به علت پاره ای از محدودیت های ذاتی حسابداری از جمله : نارسایی های موجود در فرایند براوردها و پیش بینی های اتی ، و امکان استفاده از روشهای متعدد حسابداری ، باعث شده است که سود واقعی یک واحد اقتصادی از سود گزارش شده در صورتهای مالی متفاوت باشد . محققان و دست اندرکاران حرفه حسابداری ، با توجه به اهمیت سود به عنوان یکی از مهمترین معیارهای ارزیابی عملکرد و تعیین کننده ارزش شرکت ، ناگزیر به ارزیابی سود گزارش شده توسط واحدهای اقتصادی می باشند . برای ارزیابی این سود از مفهومی بنام کیفیت سود استفاده می شود .
در مقالات مختلف در تعریف مفهوم کیفیت سود به دو ویژگی برای تعیین کیفیت سود اشاره شده است : یکی از آنها سودمندی تصمیم گیری و دیگری ارتباط بین این دو مفهوم و سود اقتصادی مد نظر آقای هیکس می باشد . به عبارت دیگر کیفیت شود عبارت است از بیان صادقانه سود گزارش شده ، از سوی مد نظر آقای هیکس . منظور از بیان صادقانه تطابق بین توصیف انجام شده و آن چیزی که ادعای آن را دارد ، می باشد . یعنی کیفیت سود بالا نشان دهنده مفید بودن اطلاعات سود برای تصمیم گیری استفاده کنندگان و همچنین مطابقت بیشتر آن با سود اقتصادی هیکس می باشد . اما بدلیل آنکه افراد از اطلاعات در تصمیمات متفاوتی استفاده می کنند ، امکان ارائه یک تعریف جامع از سود وجود ندارد .
برخی تحلیل گران مالی ، کیفیت سود را بعنوان سود عادی و مستمر ، تکرار پذیر و ایجاد کننده جریان نقدی حاصل از عملیات می دانند ، آنها معتقدند که کیفیت سود رقمی بین سود خالص گزارش شده و جریان نقدی حاصل از عملیات منهای ارقام غیر تکراری می باشد .
تاکنون متخصصان مالی نتوانسته اند به یک محاسبه مستقل از سود که از نظر آنها کیفیت لازم را دارا باشد دست یابند . در این حالت ، متخصصان مالی با انجام تعدیلات مناسب ، می توانند به یک دامنه که به شکل صحیح تر نشانگر کیفیت سود نسبت به سود خالص گزارش شده باشد ، دست یابند . بنابراین مفهوم کیفیت سود ، یک امر تعریف شده ثابت نیست که بتوان به آن دست یافت . بلکه مفهومی است نسبی که به ارتباط آن با دیدگاه ها و نگرش ها بستگی دارد .

اسلون 21 اثبات کرد که شرکتهای با سود گزارش شده بالاتر از جریان وجوه نقد عملیاتی (حجم بالای اقلام تعهدی) ، در سالهای اتی یک کاهشی در سود عملیاتی را تجربه خواهند کرد . بنابراین حجم اقلام تعهدی یک شاخص خوب برای کیفیت سود می باشد .
میچل 22 معتقد است ، سودی که بهتر بتواند جریانات نقدی عملیاتی آتی موسسه را پیش بینی کند ، با کیفیت تر است .
در متون حسابداری و مالی برخی از ویژگیهای واحد تجاری شناسایی شده اند که وجود آنها باعث افزایش کیفیت سود می گردد .
اگر شرکتی ویژگیهای زیر را دارا باشد ، کیفیت سود آن بالا خواهد بود :
1-روشهای با ثبات محافظه کارانه حسابداری
2-جریان درامد قبل از مالیات ناشی از فعالیتهای عملیاتی و تکرار پذیر
3-کسب سطحی از سود خالص و نرخ رشد ، مستقل از ملاحظات مالیاتی (مثل کاهش نرخ مالیات که منجر به معافیت مالیاتی می شود) .
4-داشتن سطح مناسبی از بدهی
5-سود شرکت ناشی از تورم نباشد .
همانطور که ملاحظه گردید ، تعریف یکسانی از واژه کیفیت سود وجود ندارد . بسیاری از تحقیقات انجام شده در کشورهای توسعه یافته موید این مطلب است که سود خالص گزارش شده توسط واحدهای اقتصادی دارای محتوای اطلاعاتی است . ولی در رابطه با تعریف یکسانی از سود ، توفیق چندانی حاصل نگردیده است . لذا ، سوال اساسی این است که چگونه می توان ایرادهای وارده بر سود را مرتفع ساخت و به عبارت دیگر سودی را گزارش نمود که امکان ارزیابی را فراهم نموده و توان سودآوری بنگاه اقتصادی را نشان دهد . چنین سودی که اصطلاحا سود کیفی نامیده می شود در تصمیمات اقتصادی نقش بسیار مهمی دارد و استفاده از ان در شرایط کنونی ایران حائز اهمیت فراوان است (ظریف فرد ، 1378 ، ص 21)3 .

5-2-2-معیارهای اندازه گیری کیفیت سود
از آنجا که تعریف یکسانی از کیفیت سود وجود ندارد ، لذا معیار ارزیابی یکسانی نیز وجود ندارد . بطور کلی معیارهای ارزیابی کیفیت سود و اجزای مربوط به آن را که در سال 2003 توسط شیپر و وینسنت 23 ارائه شده به صورت جدول زیر طبقه بندی کرد :
جدول (1-2) معیارهای ارزیابی کیفیت سود
معیارهای ارزیابی
اجزای مربوطه
الف)مفهوم کیفیت سود مبتنی بر سری زمانی ویژگیهای سود
1-پایداری
2-قابلیت پیش بینی
3-نوسان پذیری
ب)مفهوم کیفیت سود براساس رابطه بین سود و اقلام تعهدی و وجه نقد
1-نسبت وجه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی به سود
2-تغییر در کل اقلام تعهدی
3-پیش بینی اجزا اختیاری اقلام تعهدی به کمک متغیرهای حسابداری
4-پیش بینی روابط بین اقلام تعهدی و جریانهای نقدی
ج)مفهوم کیفیت سود براساس ویژگی های کیفی چارچوب نظری هیات استانداردهای حسابداری مالی 24
مربوط بودن و قابلیت اتکاء بودن
د)مفهوم کیفیت سود براساس تاثیر گذاری در تصمیم
1-قضاوتها و براوردها ، معیاری معکوس از کیفیت سود .
2-رابطه معکوس بین کیفیت سو و تغییر استانداردهای حسابداری
منبع: (شیپر و وینسنت ، 2003 ، ص 101 ) 25

دلیل اصلی تهیه و ارائه صورت جریان وجوه نقد تاریخی در سطح واحد انتفاعی این است که به سهامداران و اعتبار دهندگان امکان می دهد که واحد انتفاعی را با فرض تداوم فعالیت آن ارزشیابی کنند . این ارزش می تواند در مدل سرمایه گذاری هر یک از سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان گنجانده شود و مبنای تصمیم گیری قرار گیرد .

"صورت جریان وجوه نقد تجزیه و تحلیل های قوی از فرصت ها و ریسک هایی که ترازنامه و صورت سود و زیان قادر به نشان دادن آنها نیستند ارائه می نماید . در تمامی مراحل توسعه و مشکلاتی که شرکت با آنها روبرو می شود ، انعطاف پذیری مالی یک عامل اساسی برای حل آن مشکلات می باشد صورت جریان وجوه نقد بهترین ابزار برای اندازه گیری انعطاف پذیری مالی می باشد" (فریدسون و آلوارز ، 2002 ، ص 112) 26.

3-2-مبانی نظری مربوط به مدیریت سود
فلسفه مدیریت سود ، بهره گیری از انعطاف پذیری روش های استاندارد و اصول پذیرفته شده حسابداری می باشد . البته تفسیرهای گوناگونیکه می توان از روش های اجرایی یک استاندارد حسابداری برداشت کرد ، از دیگر دلایل وجود مدیریت سود می باشد . این انعطاف پذیری دلیل اصلی تنوع موجود در روش های حسابداری است. در زمانی که تفسیر یک استاندارد بسیار انعطاف پذیر است ، یکپارچگی داده های ارائه شده در صورت های مالی کمتر می شود . اصول تطابق و محافظه کاری نیز می تواند باعث مدیریت سود شود . بنابر گفته گتشو 27 (1986) ، شرکت کار باید سود سه ماهه نخست سال مالی خود را بدون اضافه نمودن به موجودی نقد و تنها با استفاده از روش های تعهدی حسابداری استهلاک ، معافیت های مالیاتی سرمایه گذاری ها و به حساب دارایی بردن بهره ، افزایش داد . مدیران شرکت تاکید کرده اند که این کار برای ارائه صورت های مالی واقعی تر و قابل مقایسه کردن صورت های مالی شرکت ، با سایر شرکت های در صنعت مشابه صورت گرفته است . تحلیل گران مالی و حسابرسان از این پدیده به عنوان "ترفند حسابداری" نام می برند . این در حالی است که تمامی این اقدام ها در چارچوب اصول پذیرفته شده حسابداری صورت گرفته است . پژوهش ها نشان می دهد که مدیران شرکت ها از روی قصد ، سودهای گزارش شده را با استفاده از انتخاب سیاست های حسابداری خاص خود ، تغییر در برآوردهای حسابداری و اقلام تعهدی ، دستکاری می کنند تا به هدف های مورد نظر خود برسند (میلر و جون ، 2002 ، ص 402) 28 .
از این مغایرت ها در خصوص با مدیریت سود ، بیشتر استفاده می شود . در مغایرت منفی ، صاحبان سود را تقلب می دانند در حالی که در مغایرت مثبت ، مدیریت سود را اقدامی بدون مشکل و طبق
صلاحدید مدیریت ، قلمداد می نمایند (فریدسون و الوارز ، 2002 ، ص 11 ) 29 . برخلاف اینکه ، اکثر افراد هموار سازی را سوء استفاده از انعطاف پذیری در گزارش کاری می دانند ، به نظر ما ، مدیران باخرد که هدفشان افزایش ارزش شرکت هایشان می باشد ، در چارچوب الزامات قانونی و حسابداری اقدام به بیشتر کردن ارزش شرکت تحت نظر خود ، استفاده می نمایند (کیرشنهایتر و ملومند ، 2002 ، ص 17) 30.
در مقابل ، اگر داده های آورده شده در صورت های مالی به زیان صاحبان سود تغییر کند ، تقلب مدیریت در جهت مقاصد فردی اش محسوب می گردد . هانت ، مویر و وشلوین 31 (1997) بررسیکرده اند که آیا صلاحدید مدیریت که در مدیریت سود اعمال می شود ، بر ارزش شرکت تاثیری دارد یا خیر ؟ یافته های پژوهش های آنها نشان داد که نشان دادن رقم پایین تر برای سود حاصل از اقلام معوق ، باعث افزایش ارزش بازار سرمایه می شود . آشکار است هنگامی که نظرهای شخصی مدیریت باعث کاهش سود می شود ، یکپارچگی داده های ارائه شده در صورت های مالی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت .
بازی با "ارقام مالی" (نامی که گاهی اوقات برای مدیریت سود به کار می رود) می تواند تاثیر کاملا منفی ، در هنگام کشف شدن باقی بگذارد . "با استفاده از حسابداری مدیریت سود ، مدیریت می تواند تصورهای سایرین نسبت به عملکرد شرکتش را تغییر دهد . ارزیابی قدرت سودآوری شرکت ممکن است به اشتباه تعبیر شود و باعث تعیین نامناسب قیمت اوراق بدهی و سرمایه شود . هنگامی که اشتباه هایی کشف می شود ، شرکت دیگر اطمینان بازار را به دست نخواهد آورد و این باعث کاهش شدید قیمت اوراق بدهی و سرمایه اش خواهد شد (مافورد و کومیسکی ، 2002 ، ص 8 ) 32 .
مدیریت سود وقتی است که مدیران قضاوت خویش را در گزارش گری مالی و در نحوه ثبت و گزارش های مالی بصورتی وارد نمایند که تغییر در محتوای گزارش های مالی ، برخی از سهامداران را نسبت به عملکرد اقتصادی شرکت گمراه نماید و بر معیارها و پیامدهای قراردادی که وابسته به ارقام حسابداری گزارش شده اند تاثیر گذارد . از جمله مواردی که مدیران می توانند بر آنها اعمال قضاوت نمایند عبارتند از : عمر مفید دارایی ها و ارزش اسقاط دارایی های بلند مدت و براورد مطالبات مشکوک الوصول و انتخاب یک روش از بین روش های مختلف حسابداری کالا و استهلاک وسرمایه گذاری ها و تخصیص هزینه ها در قیمت تمام شده و ..
تمامی این موارد ، جزیی از اقلام تعهدی حسابداری هستند که مدیران در رابطه با آنها دارای اختیار می باشند . بدین ترتیب اعمال آنها که منجر به اعمال مدیریت سود می شود جزء اقلام تعهدی اختیاری هستند ولی اقلام تعهدی غیر اختیاری بواسطه مقررات و سازمان ها و دیگر عوامل خارجی محدود هستند و در اختیار و کنترل مدیریت نیستند . لذا مدیریت امکان تغییر آنها را ندارد . در متون حسابداری از اقلام تعهدی اختیاری بعنوان شاخص مدیریت سود نام می برند .
نقش اصلی گزارش گری مالی انتقال اثر بخش اطلاعات مالی به افراد برون سازمانی به روشی معتبر و به موقع است (هیات استانداردهای حسابداری مالی ، 198) 33 . برای انجام این مهم ، مدیران از فرصت هایی برای اعمال قضاوت در گزارش گری مالی برخوردار شده اند . مدیران می توانند از دانش خود درباره فعالیت های تجاری برای بهبود اثر بخشی صورت های مالی به عنوان ابزاری برای انتقال اطلاعات به سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان بالقوه استفاده کنند . با این حال چنانچه مدیران برای گمراه کردن استفاده کنندگان صورت های مالی (درون و برون سازمانی) از طریق اعمال اختیارات خود در زمینه گزینش های حسابداری در گزارش گری مالی ، انگیزه هایی داشته باشند ، احتمال می رود مدیریت سود رخ دهد . ادبیات اولیه در حوزه مدیریت سود به آزمون تاثیر گزینش های حسابداری بر بازار سرمایه پرداخته است .
کانون تمرکز اصلی آن تمایز میان دو فرضیه رقیب بوده است . فرضیه مکانیکی 34 که در ادبیات حسابداری دهه 1960 رایج بوده ، بیانگر این است که استفاده کنندگان صورت های مالی ، منابع اطلاعاتی غیر از گزارش های مالی شرکت ها را مورد استفاده قرار نمی دهند و سرمایه گذاران صرفا براساس ارزش های ظاهری منعکس در اطلاعات مالی گزارش شده توسط شرکت ها ، تصمیم های خود را اتخاذ می نمایند . فرضیه مکانیکی پیش بینی می کند که رابطه میان سود حسابداری و قیمت سهام صرفا مکانیکی است . به عبارت دیگر ، سرمایه گذاران ممکن است به طور سیستماتیک به وسیله گزینش ها و روش های حسابداری گمراه شوند . رقیب فرضیه مکانیکی ، اصطلاحا فرضیه بازار کارا 35 نامیده می شود .
فرضیه بازار کارا ، پارادایم حکم فرما بر پژوهش های حسابداری مالی در دهه 1970 ، بیانگر آن است که قیمت های بازار تمام اطلاعات در دسترس را بطور کامل منعکس می نماید . سه شکل برای کارایی بازار وجود دارد :
ضعیف ، نیمه قوی و قوی . شکل ضعیف حاکی از آن است که قیمت های جاری بازار صرفا منعکس کننده اطلاعات تاریخی (گذشته) است . شکل نیمه قوی بیانگر آن است که قیمت های سهام منعکس کننده تمام اطلاعات در دسترس عموم است ، در حالیکه شکل قوی از انعکاس تمام اطلاعات از جمله اطلاعات محرمانه در قیمت ها حکایت دارد . معمولا شکل نیمه قوی فرضیه بازار کارا ، پذیرفته ترین حالت آن است که برای آزمون فرضیه بازار کارا مد نظر قرار گرفته است . این شکل از فرضیه بازار کارا حاکی از آن است که بازار می تواند اثر تغییرات حسابداری آرایشی 36 را تشخیص دهد ، لذا این نوع تغییرها نمی توانند بطور سیستماتیک بازار را گمراه نمایند . به عبارت دیگر ، آگاهی از اطلاعات به سرمایه گذاران اجازه کسب سود اضافی را نمی دهد ، چون قیمت ها قبلا این اطلاعات را در برگرفته اند .
پژوهش های تجربی اولیه که از این فرضیه ها بهره گرفته اند ، در تایید پیش بینی های هر یک با شکست مواجه شدند . پژوهش های پیشین ، فرضیه مکانیکی را از طریق بررسی واکنش بازار سهام به گزینش های حسابداری که سود را افزایش داده ، اما تاثیری بر جریان های نقدی نداشته اند ، مورد آزمون قرار دادند . کاپلن و رل 37 (1972) شرکت هایی را که روش استهلاک خود را برای مقاصد گزارش گری مالی از تسریعی به خط مستقیم تغییر داده بودند ، بررسی کردند و به این نتیجه دست یافتند که بازده غیر عادی این شرکت ها پیرامون زمان اعلام سود تقریبا حول و حوش صفر بوده است . نتایج پژوهش آنها با فرضیه مکانیکی مغایر بود . از سوی دیگر ، تعدادی از موارد خلاف قاعده 38 در بازار نظیر تاثیر ژانویه (روزف و کینی ، 1976، 68) 39 ، تاثیر اولین روز هفته یعنی دوشنبه (کراس ، 1973) 40 و تمایل های بعد از اعلام سود (برنارد و توماس)41 مشاهده گردید که اعتبار فرضیه بازار کارا را به چالش کشید . علاوه بر این ، هم فرضیه مکانیکی و هم فرضیه بازار کارا بدلیل ساده بودن مفروض هایی که بر آنها استوار شده اند ، مورد انتقاد قرار گرفته اند . یکی از این انتقادها حاکی از آن است که برخلاف مفروض ها ، سرمایه گذاران از لحاظ توانایی برای کسب اطلاعات حسابداری و پردازش آن همطراز و متجانس نیستند (هند ، 1990، 65) 42 .

به دلیل فقدان شواهد پشتیبانی کننده برای هر یک از این فرضیه ها ، معلوم نیست چرا شرکت ها به تغییرات حسابداری آرایشی متوسل می شوند . در پاسخ به این سوال ، واتز و زیمرمن 43 (1978) نظریه اثباتی 44 خود را بعنوان بدیلی 45برای توصیف تغییرهای حسابداری آرایشی تدوین نمودند. نظریه اثباتی انگیزه هایی را غیر از انگیزه های مرتبط با بازار سرمایه برای مدیریت سود توسط شرکت ها طرح می کند . برای انجام این کار ، نظریه اثباتی ، فرضیه های قبلی را نق نمی کند . بلکه به جای ان، برای بکارگیری گزینش های متفاوت حسابداری ، بر انگیزه های قراردادی داخلی شرکت تمرکز می کند . متغیرهای حسابداری مبنایی را برای تصمیم های مربوط به تخصیص منابع ، جبران خدمات مدیریت ، و اجتناب از نقض شرایط قراردادهای بدهی فراهم می کنند . بنابراین مدیریت می تواند با گزینش براوردها و رویه های حسابداری بر نتایج و پیامدهای این تصمیم ها تاثیر گذارد . بر همین اساس ، نظریه اثباتی اصطلاحا نظریه قراردادها 46 نیز نامیده می شود (بولو و حسینی ، 1386 ، ص72) 47 .
فرضیه های اصلی مطرح شده توسط واتز و زیمرمن 48 (1986) فرضیه طرح پاداش ، فرضیه قرارداد بدهی و فرضیه هزینه سیاسی هستند که در ادامه به توضیح هر یک از این فرضیه ها می پردازیم .

1-3-2-فرضیه طرح پاداش
فرضیه طرح پاداش ، نقش گزینش های حسابداری در طرح های جبران خدمات مدیریت را مورد بحث قرار می دهد . مدیران ، علاوه بر حقوق مقرر خود ، به طور مستمر از پاداشاضافی مبتنی بر عملکردشان بهره مندمی شوند. داده های صورت های مالی به خصوص سود خالص ، اغلب برای اندازه گیری عملکرد مدیران مورد استفاده قرار می گیرد . بنابراین مدیران برای گزینش روش های حسابداری و اعمال اختیارات در خصوص براوردهای حسابداری به منظور بهبود مزایای جبران خدمات خود دارای انگیزه هایی هستند . پژوهش گران قبلی این موضوع را چنین تفسیر کرده اند که مدیرانی که پاداش انها بر اساس سود تعیین می شود ، برای گزینش روش های حسابداری افزاینده سود انگیزه دارند .
با این حال ، آزمون این فرضیه بی نتیجه بود . هیلی 49 (1985) ناسازگاری هایی را که در صورت وجود کف و سقف در طرح های پاداش مدیران غیر قابل کنترل بود ، تشریح نمود .
او به این نتیجه دست یافت که مدیران ، در صورت تعیین کف یا سقف در طرح های پاداش ، به احتمال زیاد اقلام تعهدی کاهنده سود را برمی گزینند و هنگامی که در طرح های پاداش ، کف یا سقفی تعیین نشده باشد ، اقلام تعهدی افزاینده سود را برمی گزینند . نمونه اخیر که در ان شواهدی از مدیریت سود به چشم می خورد ، تحقیق دچاو و اسلون 50 (1991) است . آنان نشان داده اند که مدیران شرکت ها در سال های پایانی مدیریت خود از طریق کاهش مخارج تحقیق و توسعه ، مزایای جبران خدمات خود را افزایش می دهند (بولو و حسینی ، 1386 ، ص 74 )51 .

2-3-2-فرضیه قرارداد بدهی
دومین فرضیه اصلی مطرح شده توسط واتز و زیمرمن فرضیه قرارداد بدهی است . فرضیه مذکور مبتنی بر این تصور است که انگیزه مدیریت سود از قراردادهای بدهی ناشی می شود . بستانکاران ، محدودیت هایی را برای پرداخت سود ، بازخرید سهام و ایجاد بدهی اضافی به شرکت تحمیل می کنند تا از بازپرداخت اصل و فرع بدهی های شرکت اطمینان حاصل نمایند (واتز و زیمرمن،1986، 68)52.
این محدودیت ها اغلب در قالب اعداد و ارقام حسابداری و نسبت ها ، نظیر سطوح سرمایه در گردش ، پوشش بهره و ارزش ویژه بیان می شود . بنابراین ، فرضیه قرارداد بدهی بیانگر آن است که مدیران شرکت های دارای نسبت بدهی به حقوق صاحبان سرمایه بالاتر برای اجتناب از ناکامی شرکت در تحقق بخشی از شرایط پیش بینی شده در قرارداد ، به سوی انتخاب رویه های حسابداری افزاینده سود گرایش پیدا می کنند .
تعدادی از پژوهش ها ، این موضوع را بررسی کرده اند که آیا شرکت ها در قبال شرایط استقراض ، به مدیریت سود پرداخته اند یا خیر ؟ دی فاند و جیامبالو 53 (1994) با استفاده از نمونه ای متشکل از شرکت هایی که شرایط استقراض ، از اقلام تعهدی افزاینده سود بهره برده اند . آنان یافته مذکور را به این صورت تفسیر کردند که شرکت های تلاش می کنند تا نقض شرایط قراردادهای بدهی را تا حد امکان به تاخیر بیندازند .

همچنین ، طبقه یافته های سوئینی 54 (1994) ، مدیران شرکت ها برای اجتناب از نقض شرایط استقراض از طریق تغییرات حسابداری افزاینده سود واکنش نشان می دهند .
او به این نتیجه دست یافت که هزینه های عدم توانایی پرداخت تحمیل شده از سوی قرض دهندگان و انعطاف پذیری حسابدار در دسترس مدیران از مهمترین عوامل تعیین کننده واکنش های حسابداری مدیران بشمار می رود (واتز و زیمرمن،1986، 68)55.

3-3-2-فرضیه هزینه سیاسی
آخرین فرضیه نظریه اثباتی ، فرضیه "هزینه سیاسی" است ، که به بررسی نقش گزینش های حسابداری در فرایند سیاسی می پرازد . فرایند سیاسی به شرکت ها یا صنایعی که تصور می شود از مزایای کسب سود اضافی یا عرضه کالاها یا خدمات عمومی بهره مند هستند ، هزینه هایی را تحمیل می نماید . آگاهی از کسب سود بیش ازحد توسط این شرکت ها یا صنایع ممکن است به فشارهایی بر آنها در جهت کاهش قیمت ها یا وضع مقررات شدیدتر و سختگیرانه منجر شود . بنابراین ، مدیران این شرکت ها ممکن است انگیزه هایی را برای گزینش رویه های حسابداری داشته باشند و از اختیارات خود برای کاهش سودهای گزارش شده و کاهش ریسک های سیاسی استفاده نمایند . هن و ونگ 56 (1998) اقلام تعهدی اختیاری شرکت های نفتی در دوره افزایش سریع قیمت بنزین طی جنگ 1990 خلیج فارس را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند . آنان گزارش کردند شرکت های نفتی که انتظار می رفت از این بحران منتفع شوند ، به منظور اجتناب از هزینه های سیاسی و مقررات گذاری دولت ، از طریق مدیریت اقلام تعهدی اختیاری ، سود خود را کاهش دادند . جونز 57 (1991) به این نتیجه دست یافت که شرکت ها برای مقاصد واردات در ازای صادرات ، اقلام تعهدی افزاینده سود را با تاخیر شناسایی می کنند . همچنین شواهدی وجود دارد که بانک ها ذخایر زیان وام های خود (کولینز و همکارانش ، 1995)58 و بیمه گران ، ذخائر زیان خسارت ها (ادیل ، 1996، 74)59 را برای تحقق بخشیدن به الزامات قانونی مدیریت می کنند (بولو و حسینی ، 1386 ، ص 75)7 .

بطور کلی ، نظریه اثباتی سه انگیزه مبتنی بر غیر بازار سرمایه را برای تغییرات حسابداری آرایشی توسط مدیران مطرح می کند : انگیزه طرح های پاداشی ، انگیزه قراردادهای بدهی و انگیزه هزینه های سیاسی . این انگیزه ها از وجود قراردادهای قطعی مبتنی بر اعداد و ارقام حسابداری ناشی می شوند.
بنابراین ، نظریه اثباتی سمت و سوی تحقیقات مدیریت سود را از آزمون انگیزه های مبتنی بر بازار سرمایه به دلائل قراردادهای داخلی شرکت برای تغییرات حسابداری آرایشی تغییر داد (ادیل ، 1996، 74)60 .
با وجود نظریه اثباتی در خصوص مدیریت سود ، پژوهش های اخیر مدیریت سود تاکید خود را از نظریه اثباتی به انگیزه های بازار سرمایه نظیر رفتار فرصت طلبانه مدیران تغییر داده اند . پژوهش اخیر ، این موضوع را که مدیران ممکن است عامدانه سرمایه گذاران را در خصوص ارزش شرکت ها گمراه کنند ، مورد بررسی قرار داده اند . به ویژه پژوهش های اخیر ، کوشش های مدیریت را برای تحت تاثیر قراردادن عرضه های سهام از طریق بیش نمایی سود مورد ازمون قرار داده اند (توح و همکاران، 1998، 68) 61 ، و یا تحت تاثیر قرار دادن عملکرد کوتاه مدت سهام از طریق مدیریت سود به منظور تحقق بخشیدن به انتظارات تحلیل گران مالی (بارگستلر و ایمز 62 ، 1998 ، کزنیک 63 ، 1999) را بررسی کرده اند .
تعریف مدیریت سود ارائه شده توسط هیلی و واهلن64 ، 1999 مطابق با این تغییر جهت است . طبق تعریف مذکور ، مدیران در گزارش گری مالی به صورت عمدی برای ایجاد ابهام در ارزش ذاتی شرکت یا تاثیر گذاری بر تخصیص منابع استفاده می کنند . دلیل محتمل برای چنین تمرکزی در حال حاضر ، جلب توجه عمومی فوق العاده به سوء استفاده از روش های حسابداری توسط مدیریت است . در مجموع ، شواهد اخیر بیان می کنند که مدیریت سود یک رویه عمومی در بین شرکت ها به نظر می رسد (هنیگر ، 2001، 94) 65 و اخیرا به عنوان یکی از اولویت های کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا تبدیل شده است (لویت ، 1998، 50) 66 .

ضمن اینکه مدیران به اعمال اختیارات و صلاحدیدهایی برای انتقال اثربخش اطلاعات به استفاده کنندگان صورت های مالی مجاز شده اند ، اما استانداردهای حسابداری باید فرصت های مدیران را برای ارائه سود به سبک گمراه کننده محدود سازند (بولو و حسینی ، 1386 ، 76 )67 .

4-3-2-تئوری نمایندگی 68
تئوری زیر بنایی مربوط به این پژوهش ، تئوری نمایندگی می باشد کهتوسط جنسن و مکلینگ 69 (1976) ارائه شده است . براساس این تئوری مدیران ، نمایندگان سهامداران شرکت بوده و بایستی در جهت منافع آنها عمل نمایند.
اما گاهی اوقات مدیران در وضعیت هایی قرار می گیرن که تصمیم هایشان به نفع سهامداران شرکت نبوده و باعث مخدوش شدن گزارش های مالی می شوند ، که این مسئله به مشکلات نمایندگی معروف است .
یکی از راه هایی که می توان موضوع اقتصاد اطلاعات را بهتر درک کرد این است که الگو را گسترش داد و به جای یک نفر دو نفر در آن گنجانید . یکی از این افراد "نماینده" دیگری است که او را "موکل"70 می نامند . (از همین دیدگاه تئوری نمایندگی مطرح می شود ، زیرا مسئله وکیل و موکل مطرح است) نماینده طبق قرارداد وظیفه هایی بر عهده می گیرد که به جای موکل خود انجام دهد و موکل طبق قرارداد به وکیل یا نماینده خود پولی پرداخت می کند . برای مقایسه می توان به مالک واحد تجاری ومدیر آن واحد اشاره کرد . از این دیدگاه ، مالک را "براورد کننده اطلاعات" و نماینده وی را "تصمیم گیرنده" می نامند . فرض بر این است که "برآورد کنندگان اطلاعات" و نماینده وی را "تصمیم گیرنده" می نامند . فرض بر این است که "برآورد کنندگان اطلاعات" مسئولیت انتخاب سیستم اطلاعات را بر عهده دارند . انتخاب یا گزینش انها باید به شیوه ای انجام شود که نماینده بتواند برای تامین منافع آنان (براساس اطلاعاتی که در دسترس وی قرار می گیرد) بهترین تصمیم ها را اتخاذ نماید . به عبارت دیگر ، کارها بر عهده نماینده است در حالیکه تابع مطلوبیت در رابطه با خواست های مالک واحد تجاری مورد توجه قرار می گیرد .
با توجه به اینکه مالکان شرکت یا کسانی که نماینده ای را تعیین می کنند ، همواره خواستار نتیجه حاصل از فعالیت نماینده خود می باشند ، در تئوری نمایندگی به نقش حسابداری (در ارائه اطلاعات پس از یک رویداد) توجه خاص می شود و این نقش حسابداری را به اصطلاح "نقش پس از تصمیم" می نامند . اغلب این نقش مرتبط با نقش "تصدی گری" حسابداری می شود که در اجرای آن نماینده گزارش مربوط به رویدادهای گذشته را به یک "موکل" (مالک اشتر) می دهد . این وضع باعث می شود که حسابداری علاوه بر "توان پیش بینی" دارای توان مربوط به بازخورد اطلاعات هم بشوند . با توجه به این الگو و بسط یا گسترش آن می توان به نکات مهمی پی برد . بسط یا گسترش الگو در رابطه با شیوه ای که این دو طزف در اطلاعات و ریسک سهیم می شوند ، مطرح می گردد . برای مثال ، در یک داستان استاندارد اقتصادی ، اساس فرض بر این گذاشته می شود که مالکان ریسک گریز ، ریسک مربوط به شرکت را می پذیرند ، در حالی که مدیران به عنوان نمایندگانی عمل می کنند که از نظر ریسک خنثی می باشند . معمای حاصل از داستان مزبور این است که با استفاده از تئوری نمایندگی می توان ثابت کرد که اگر مدیریت در برابر ریسک بی تفاوت باشد ولی مدیران، ریسک گریز باشند در آن صورت مدیریت ( ونه مالکامن) در ازای یک حق الزحمه ، ریسک را می پذیرند و باز اینکه دیدگاه مزبور باعث مخدوش شدن این داستان می شود که طرفداران سیستم سرمایه داری از این بابت به پاداش هایی دست می یابند که متحمل همه ریسک ها می شوند ! واکنش اقتصاددانان بدین گونه است که اساس فرض خود را بر این می گذارند که مدیران هم ریسک گریزمی باشند . تاثیر متقابل ریسک گریزی نسبی بین مدیران و مالکان باعث می شود که تئوری نمایندگی برای حسابداران جذاب ترین مسئله را بوجود آورد . اطلاعات یکی از ابزارها یا روش هایی است که می توان پدیده عدم اطمینان را کاهش داد و حسابداران می توانند بدین وسیله در تسهیم ریسک بین مدیران و مالکان نقش مهمی ایفا کنند (بلکونی ، 1381 ، ص 89 ) 1.
زمانی که دو طرف از همه حالت های ممکن بی اطلاع هستند و در نتیجه آنها نمی توانند همه نتیجه های قطعی و مطمئن را مورد توجه قرار دهند . یک چنین حالتی را "نامتقارن بودن اطلاعات" می نامند . برای مثال ، امکان دارد مالکان شرکت از اولویت ها یا سلیقه های مدیران ناآگاه باشند و بنابراین نتوانند محاسبه های ارائه شده در بالا را انجام دهند .
نمونه ای خاص از اطلاعات ناقص در "تئوری نمایندگی" زمانی وجود خواهد داشت که مالک نتواند همه اقدامات مدیر را مورد مشاهده قرار دهد . امکان دارد این اقدام ها یا عملیات از آنچه مالک انجام می داد ، متفاوت باشد ، زیرا مدیر دارای سلیقه ها یا الویت های متفاوتی است . این وضع باعث می شود مسئله ای به نام "خطر اخلاقی" به وجود آید . یک راه حل این است که مالکان با یک موسسه حسابرسی قرار داد ببندند تا هر آنچه به وسیله مدیریت انجام می شود، کنترل گردد .
راه دیگر این است که برای مدیریت انگیزه هایی ایجاد شود ، مانند دادن سهام شرکت به مدیران ، تا اولویت های آنان با اولویت های مدیران در یک مسیر قرار گیرند (پارسائیان ، 1385 ، ص 251) .
در این مطالعه رفتار مدیریت سود ، تحت عنوان رفتارهایی شناخته شده است که در ان رفتارها ، منافع مدیران و سهامداران با هم در تضاد هستند . پژوهش های انجام شده در این زمینه نشان می دهند که مدیران از طریق انتخاب سیاست های خاص حسابداری ، تغییر در برآوردهای حسابداری و مدیریت اقلام تعهدی ، سودهای گزارشی را تعدیل می کنند . یکی از اهداف اساسی وضع استانداردهای حسابداری این است که استفاده کنندگان بتوانند با اتکاء بر صورت های مالی تصمیم های نسبتا مربوط و صحیحی اتخاذ کنند ، پس نیاز حرفه حسابداری به ان شیوه از گزارش گری می باشد که منافع تمام استفاده کنندگان بصورت مطلوب رعایت شود . از سوی دیگر ، همان طور که از تعریف مدیریت سود برمی آید ، مدیران برای رسیدن به اهداف خاصی که منطقا منافع عده ای خاص را تامین می کند ، سود را طوری گزارش می کنند که این با هدف تامین منافع عمومی استفاده کنندگان مغایرت دارد .
حسابرسان وظیفه دارند که بر مطلبویت صورت های مالی در چارچوب استانداردهای حسابداری صحه بگذارند ، در حالیکه استانداردهای حسابداری نیز دربعضی از موارد دست مدیران را برای انتخاب روش حسابداری باز می گذارد . در واقع مشکل از آنجایی ناشی می شود که رفتار مدیریت سود در بعضی مواقع باعث گمراه کننده شدن صورت های مالی از نظر قرار گرفتن در چارچوب استانداردهای حسابداری مشکلی نداشته و حسابرسان از این نظر نمی توانند بر صورت های مالی اشکال بگیرند . پس با توجه به این موضوع که سود یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری هاست ، آگاهی استفاده کنندگان از قابل اتکاء بودن سود می تواند آنها را در اتخاذ تصمیم های بهتر یاری دهد . در این پژوهش سعی شده است که به استفاده کنندگان از صورت های مالی این آگاهی داده شودکه گاهی اوقات سود ، مدیریت می شود و از این رو سود گزارش شده از سوی واقعی متفاوت خواهد بود . در این صورت استفاده کنندگان باید در تصمیم گیری های خود دقت بیشتری بعمل آورده و علاوه بر کمیت سود این شرکت ها به عامل مهم "رفتار مدیریت سود" نیز توجه نماید .
هیلی و والن 71 تعریف زیر را از مدیریت سود ارائه داده اند : "مدیریت سود زمانی رخ می دهد که مدیر برای گزارش گری مالی از قضاوت شخصی خود استفاده می کند ، و این کاربا هدف گمراه کردن برخی از سهامداران درباره عملکرد واقعی و یا برای تاثیر در نتایج قراردادهایی که به ارقام حسابداری گزارش شده بستگی دارند ، انجام می دهد" .
اسکات 72 به مدیریت سود به عنوان اختیار شرکت در انتخاب سیاست های حسابداری برای دستیابی به برخی اهداف خاص مدیر ، اشاره می کند . فرن 73 و همکاران دستکاری سود توسط مدیریت به منظور دستیابی به قسمتی از پیش داوری مربوط به "سود مورد انتظار" را به عنوان مدیریت سود، تعریف می کند . کلاگ 74 دو انگیزه اصلی برای مدیریت سود تعریف می کند : تشویق سرمایه گذاران برای خرید سهام شرکت و افزایش ارزش بازار شرکت . دی 75 در یک مقاله کاملا نظری ، مباحث مربوط به منافع را عنوان کرده است . به نظر می رسد که مدیریت سود معمولا از استفاده مدیران از مزاسیای عدم تقارن اطلاعاتی سهامداران ناشی می شود . این مسدله کانون تعریف ارائه شده توسط اسکات است . دی ، در مباحث مذکور ، حداقل دو مسئله مهم را مطرح نموده است . اولا ، برای افزایش پاداش مدیران که توسط سرمایه گذاران تامین می شود ، سود دستکاری می شود . ثانیا ، سرمایه گذاران بالفعل تمایل دارند که بازار برداشت بهتری ازارزش شرکت داشته باشد . بنابراین ، انتقال ثروت بالقوه از سرمایه گذاران جدید به سرمایه گذاران قدیمی، که ایجاد کننده یک تقاضای داخلی برای مدیریت سود هستند ، بوجود می آید .

5-3-2-انواع قراردادها و نظریه نمایندگی
نظریه نمایندگی فرض می کند که کارفرما و عامل دارای اهداف متفاوتی از یکدیگر هستند ، هر دو ریسک گریز و دارای درجه ریسک گریزی متفاوتی می باشند . عامل در صورت یافتن فرصت سعی می کند که کارگریز باشد و در نهایت عامل و کارفرما هر یک به دنبال حداکثر کردن منافع شخصی خویشند.
با توجه به این ، دو مشکل اساسی یا "خطر اخلاقی" بوجود می آید که باید مورد توجه قرار گیرد :
1)عدم تقارن اطلاعات 76 :این مشکل در حالتی اتفاق می افتد که یکی از طرفین قرارداد (کارفرما یا عامل) دارای اطلاعاتی می باشد که طرف مقابل در جریان ان اطلاعات قرار ندارد . بنابراین دارنده اطلاعات می تواند قرارداد را بگونه ای منعقد کندکه منافع خودرا افزایش دهد و طرف مقابل متضرر شود .

2)کار گریزی 77 : یا شانه خالی کردن از زیر کار به این معنی است که عامل در صورت یافتن فرصت، سعی می کند از انجام کار به نحو مطلوب خودداری و کار محول شده به وی را به نحو شایسته ای به انجام نرساند ، یا اینکه آن کار را در زمان طولانی تر از زمان مشخص شده در متن قرارداد به اتمام برساند. در نتیجه ، کارفرما باید نظارت و کنترل کاملی بر کارکرد عامل داشته باشد .
با توجه به ویژگیهایی که در بالا اشاره شد ، کارفرما باید هنگام انعقاد قرارداد، به ویژگی های اخلاقی و فرهنگی عامل توجه ویژه ای داشته باشد . در فرهنگ هایی که خیانت و فریبکاری مورد پذیری افراد نمی باشد ، معمولا افراد سعی می کنند که اطلاعات واقعی خود را به صورت کامل در اختیار یکدیگر گذاشته و پس از قبول کار و انعقاد قرارداد ، تلاش می کنند که کار قبول شده را به نحو مطلوبی انجام دهند . به عبارت دیگر ، در چنین فرهنگ هایی مشکلات خطر اخلاقی ، عدم تقارن اطلاعات و کارگریزی افراد کمتر به چشم می خورد . اما هنگامی که خطر اخلاقی وجود دارد ، برای هماهنگی بین اهداف کارفرما و عامل ، دو نوع قرارداد را می توان به کار گرفت که در ادامه مورد بحث قرار می گیرند ( کانر ، 1998، 104) 78.

1-5-3-2-قرارداد بر مبنای رفتار یا زمان 79
این نوع قراردادها معمولا مقطوع بوده و مبلغ قرارداد ، همراه با وظایف هر یک از طرفین در ابتدای امضاء آن مشخص است . به عنوان نمونه در کشور ما ، قرارداد بین دولت و کارمندان دولت یک نوع قرارداد بر مبنای رفتار می باشد که در آن ، دولت به عنوان کارفرما و کارمندان دولت به عنوان عامل یا عاملان شناخته می شوند . جان و ویتز 80 این نوع قراردادها را مورد انتقاد قرار داده و گفته اند که : در این نوع قراردادها ، کارگری که عملکرد و کارایی بهتری را از خود نشان می دهد در مقایسه با کارگری که کارایی چندانی را از خود نشان نمی دهد یکسان فرض می شود . به عبارت دیگر ، در این نوع قراردادها به کارایی و سطح خدمات ارائه شده توسط کارگران (عاملان) توجه نمی شود . در این نوع قراردادها به همه افراد با یک چشم نگاه می شود و مسلما این امر باعث خواهد شد احتمالا کارگرانی که کارگریز نمی باشند ، رفته رفته و به مرور زمان به پیروی از سایر کارگران کارگریز شوند .

گرهارت و راینس 81 نیز اعتقاد دارند که در قرارداد بر مبنای رفتار ، کارگر در صورت یافتن فرصت سعی می کند از انجام کار شانه خالی کند . در نتیجه طبق گفته فاما 82 و جنسون 83 کارفرما لازم است که عمل عامل را تحت کنترل خود دراورده تا مطمئن شود که عامل کار را در زمان مقرر و به نحو صحیح انجام می دهد (حساس یگانه ، 1385 ، ص 19)84 .

2-5-3-2-قرارداد بر مبنای نتیجه یا محرک 85
در این نوع قرارداد سعی می شود که عملکرد و کارایی افراد مورد توجه قرار گیرد و عاملانی پاداش و کارمزد بیشتری دریافت کنند که عملکرد بهتری از خود نشان می دهند . در واقع این قرارداد ، نوعی قرارداد بر مبنای خروجی بوده و قرارداد از نوع "محرک" نیز شناخته شده است . علت نام گذاری این قرارداد به این نام این است که با انعقاد آن ، عامل احساس می کند براساس نتیجه کار خود پاداش یا کارمزد خواهد گرفت . در نتیجه ، تلاش خواهد کرد کارایی بهتری را از خود نشان دهد . از آنجایی که در این نوع قرارداد ، عامل احساس می کند براساس کارکرد مزد خواهد گرفت ، در نتیجه سعی می کند کمتر کارگریز باشد . یعنی مصداق "مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد" ، حاصل می شود .
از آنجا که این قراردادها باعث ایجاد انگیزه و تحرک در عامل می شود به این نام نیز شناخته شده است . مهم ترین مزیت قرارداد بر مبنای نتیجه رفع مشکل کارگریزی است . به گونه کلی عاملانی که اعتقاد بالایی به دریافت مزد براساس نتیجه عمل دارند معمولا این نوع قرارداد را بر نوع دیگر ترجیح می دهند (حساس یگانه ، 1385 ، ص 19 )86 .
ایسنهارد 87 اعتقاد دارد که قرارداد بر مبنای نتیجه به سبب داشتن ویژگی هایی همچون عدم کارگریزی عامل ، از قرارداد بر مبنای رفتار بهتر می باشد . اما مشکل اصلی در قرارداد بر مبنای رفتار ، در واقع همان مشکل خطر اخلاقی است . زمانی که عامل احساس کند مبلغ مشخصی را در اینده دریافت خواهد کرد احتمالا سعی می کند تا حد امکان ، در صورت یافتن فرصت ، از انجام کارشانه خالی کند . به عبارت دیگر ، مشکل کارگریزی در این نوع قرارداد در مقایسه با قرارداد از نوع نتیجه یا محرک بیشتر می باشد . مفاهیم و مباحث مطرح در قلمرو نظریه نمایندگی عبارتند از : هموار سازی سود ، حسابداری تعدیلات جامع ، حساب سازی و مدیریت سود ، که در ادامه مورد بحث قرار گرفته است .
4-2-هموار سازی سود
هموار سازی سود نوعی دستکاری در سود است که با هدف نمایش یک جریان پایدار و فزاینده از سوی در گزارش های مالی انجام می شود . بعبارت دیگر هموار سازی سود موجب کاهش نوسانات سود می شود همچنین باید اضافه نمود که در این میان تنها از تغییرات سود و دامنه آن کاسته می شود و در بلند مدت چیزی به سود گزارش شده اضافه نمی گردد . لازمه چنین افدامی وجود ذخایر کافی در حساب ها برای جبران کاستی های سود در یک دوره می باشد . می توان هموار سازی سود را نوعی اقدام آگاهانه با هدف طبیعی نشان دادن (عادی ساختن) سود دانست که مدیریت می خواهد بدین وسیله به یک سطح مطلوب و مورد نظر از سود ، دست یابد . مشاهدات هیورت 88 (1953) حکایت از آن داشت که "… به منظور هموار سازی یا هم سطح کردن سود خالص یک دوره و از بین بردن نوسان های سود … از روش های گوناگون حسابداری استفاده می شود و شرکت ها می کوشند بدین وسیله سود خالص را به دوره های حسابداری متوالی تخصیص دهند" .
به دنبال این ادعا ، موسن 89 ، دانز 90 ، و گوردن 91 ، بحث هایی را مبنی بر ایکه انگیزه مدیران برای هموار سازی سود براساس این فرض قرار دارد که مدییت ترجیح می دهد سود و نرخ رشد آن دارای نوعی ثبات باشند ، و نه این که جریان مربوط به میانگین سود پیوسته افزایش یابد و شاهد نوسانات سنگین باشد ، به صورتی دقیق تر ، مطرح کردند . گوردن دیدگاه خود را درباره هموار سازی سود به صورت زیر ابراز داشت :
قضیه1 : شاخصی را که مدیریت شرکت در فرایند انتخاب از میان روش های گوناگون حسابداری به کار می برد بر این اساس قرار دارد که مطلوبیت یا رفاه اقتصادی به حداکثر برسد .
قضیه 2 : افزایش مطلوبیت مدیریت از جهت 1)امنیت شغلی ، 2)سطح دیماد و نرخ رشد در آن و 3)سطح و نرخ رشد در اندازه یا بزرگی شرکت .
قضیه 3 : تامین هدف های مدیریت ابراز شده در قضیه 2 تا حدی به رضایت سهامداران نسبت به عملکرد شرکت بستگی دارد ، یعنی اگر سایر عوامل ثابت باشد هر قدر سهامداران ابراز رضایت یا سعادت بیشتری بکنند امنیت شغلی ، درامد و سایر خواست های مدیریت نیز بیشتر خواهد شد .

قضیه 4 : رضایت سهامداران نسبت به میزان افزایش متوسط نرخ رشد سود شرکت (یا متوسط نرخ بازده سرمایه) و ثبات سود شرکت . این قضیه به شیوه های راحت و آشکار در قضیه شماره 2 مورد تایید قرار می گیرد .
قاعده : با فرض اینکه چهار قضیه بالا مورد قبول واقع شوند یا صحت آنها به اثبات برسد ، می توان چنین نتیجه گیری کرد که ، مدیریت در محدوده قدرت خود ، یعنی محدوده ای که مقررات حسابداری مجاز می داند، می کوشد :
1)سود مورد گزارش را همواره سازد و
2)نرخ رشد سود را هموار کند .
مقصود ما از "هموار سازی نرخ رشد سود" این است که : اگر نرخ رشد بالا باشد رویه ای از حسابداری به کار برده خواهد شد که انرا کاهش دهد و عکس این نیز صادق است (دستگیر ، سجادی و ثابت ، 1386 ،ص 23)92 .
بیدل من 93 هموار سازی سود را به بهترین شکل ممکن ، بصورت زیر بیان کرده است :
می توان هموار سازی سود خالص مورد گزارش را به این صورت تعریف کرد : اقدام آگاهانه برای کاستن از نوسان های ناشی از تغییر در سطح سود خالص به گونه ای که در زمان کنونی برای شرکت عادی جلوه کند .
به این مفهوم ، هموار سازی سود نمایانگر تلاشی است که مدیریت انجام می دهد تا تغییرهای غیر عادی سود را بدان حد کاهش دهد که با توجه به اصول حسابداری و مدیریت سالم ، مجاز است .
با توجه به مطالب گفته شده در بالا باید انگیزه هموار سازی سود ، ابعاد هموار سازی و ابزارها یا روش های هموار سازی سود را توضیح داد و آنها را روشن نمود (سپاسی و نوروش ، 1384 ، ص166 )94 .

1-4-2-انگیزه های هموار سازی سود
ازسال 1953 ، هیورت مدعی شده است که انگیزه هموار سازی سود بر این پایه قرار دارد که رابطه با اعتبار دهندگان و کارکنان بهبود یابد و از سوی دیگر از طریق اقدام های روان شناسانه چرخه ها و نوسان های تجاری کاهش یابد . گوردن 95 بر این باور است که :

1-شاخصی که مدیریت شرکت در انتخاب از میان روش های حسابداری به کار می برد این است که روش مزبور ، مطلوبیت یا رفاه را به حداکثر برساند .
2-همین مطلوبیت تابعی از امنیت شغلی ، سطح و نرخ رشد حقوق و سطح و نرخ رشد شرکت از نظر اندازه یا بزرگی می باشد .
3-رضایت سهامداران از عملکرد شرکت باعث می شود که مقام و میزان پاداش مدیران بالا رود .
4-این رضایت به نرخ رشد و ثبات سود شرکت بستگی دارد .
بیدل من دو دلیل ارائه می کند که مدیریت براساس ان می کوشد سودهای خالص مورد گزارش را هموار سازد . نخستین دلیل براساس این فرض استوار است که یک جریان ثابت سود می تواند سطح بالاتری از سود تقسیمی (در مقایسه با جریان سود خالص متغیر) را تایید کند که در نتیجه بر ارزش سهام شرکت اثری مطلوب می گذارد ، زیرا میزان کل ریسک شرکت را کاهش می دهد . او می گوید :
از آنجایی که تغییر پذیری مورد مشاهده درباره روند سود خالص مورد گزارش می تواند بر انتظارهای ذهنی سرمایه گذاران (در رابطه با دستاوردهای محتمل آینده ، از نظر سود خالص و سود تقسیمی )اثر بگذارد ، امکان زیادی وجود دارد که مدیر بتواند از طریق هموار سازی سود اثری مساعد و مطلوب بر ارزش سهام شرکت بگذارد .
دومین دلیلی که وی در مورد هموار سازی سود ارائه می کند ، توانایی مدیر در خنثی سازی ماهیت پرنوسان یا چرخشی سودهای خالص مورد گزارش است و مدیریت احتمالا بدین وسیله می تواند میزان همبستگی بازدهی های مورد انتظار شرکت را به بازدهی مجموع دارایی های موجود در بازار کاهش دهد . او می گوید :
از آنجایی که فرایند همگون سازی خودبه خود سودهای تقسیمی موفق بوده ، و از انجایی که کاهش کوواریانسی بازدهی های بازار مورد توجه سرمایه گذاران بوده است و به صورت بخشی از فرایند ارزیابی انها درآمده است ، هموار سازی سودها بر ارزش سهام اثرهای مثبت خواهد گذاشت .
در واقع هموار سازی سود ، ناشی از احساس به این نیاز است که مدیریت می خواهد پدیده عدم اطمینان محیط را خنثی نماید و نوسان های عملکرد سازمان را که ناشی از چرخه میان دوره ای مبتنی بر رونق و کساد است ، کاهش دهد. مدیریت برای انجام دادن چنین کاری یکی از سه رفتار زیرا را در پیش می گیرد :
-رفتار آرامش بخش سازمانی
-رفتار آرامش بخش بودجه ای
-رفتار مبتنی بر پرهیز از ریسک
هر یک از این رفتارها مستلزم اتخاذ تصمیم هایی است که بر مصرف یا تخصیص هزینه های (بهای تمام شده)اختیاری اثر می گذارد که در نتیجه هموار سازی سود را در پی خواهد داشت .
علاوه بر این رفتارها که با هدف خنثی کردن پدیده های عدم اطمینان محیطی است ، می توان ویژگی های سازمانی را مشخص ساخت . سازمان ها از نظر میزان هموار سازی سود ، از یکدیگر متمایز می شوند . برای مثال ، کامین 96 و رانن 97 اثر تفکیک مالکیت از مدیریت را بر فرایند هموار سازی سود (براساس این فرض که سازمان های تحت کنترل مدیریت با احتمال بیشتری اقدام به هموار سازی سود می نمایند و ان را جلوه ای از مدیریت آزاد و داشتن رفتار آرام بخش بودجه ای می دانند) مورد بررسی قرار دادند ، نتیجه هایی را که انها به دست آوردند موید این است که در سازمان های تحت کنترل مدیران که دارای موانع زیادی بر سر راه عمل می باشند به میزان بیشتری اقدام به هموار سازی سود می شود فرض بر این است که سه عامل محدود کننده مدیریت در مسیر هموار سازی سود بشرح زیر می باشند :
1-ساز و کارهای بازار رقابتی ، که راه های موجود برای مدیریت را محدود می سازند ،
2-طرح جریان خدمات مدیریت ، که با عملکرد سازمان و سود حسابداری رابطه مستقیم دارد ،
3-تهدید به جایگزین کردن مدیریت .
این شیوه برای هموار سازی سود تنها مربوط به مدیریت رده بالا و تهیه گزارش های مالی برون سازمانی نمی شود ، بلکه فرض بر این است که این نوع هموار سازی به وسیله مدیریت رده پایین و حسابداری درون سازمانی در قالب رفتار آرامش بخش سازمانی و رفتار آرامش بخش بودجه ای نیز وجود دارد (سپاسی ، نیکبخت و نوروش ، 1384 ، ص 166 ) 98.

2-4-2-ابعاد هموار سازی سود
به طور کلی ، مقصود از هموار سازی سود ابزار یا روش هایی است که به وسیله آن ، اعداد و ارقام مربوط به سود هموار می شود . داشر و ملکام 99 بین هموار سازی واقعی و هموار سازی تصنعی تفاوت قائل شدند و ان را بدین گونه بیان کردند :
هموار سازی واقعی بر معامله حقیقی تاکید دارد که بر مبنای آن و با هدف ایجاد اثرهایی بر سود انجام می شود ؛ در حالی که مقصود از هموار سازی تصعنی به کارگیری رویه هایی از حسابداری است که
هزینه ها یا درامدها را از یک دوره به دوره دیگر منتقل می نمایند .
شاید نتوان این دو روش هموار سازی را از یکدیگر تفکیک کرد . برای مثال ، ممکن است مقدار هزینه های جاری گزارش شده کمتر یا بیشتر از مقادیر دوره های قبل باشد . این امر می تواند ناشی از اقدام های آگاهانه ای باشد که در مورد میزان هزینه های جاری انجام شده است (هموار سازی واقعی) و یا ناشی از روش های گزارش گری (هموار سازی تصنعی) باشد . پیشنهاد می شود که یک آزمون عملی مناسب در مورد هر روش به اجرا درآید که آن :
یک منحنی از جریان سود است که به دو روش محاسبه می شود ،
الف)حذف یک متغیر که در ان دست کاری شده و
ب)گنجاندن یا افزودن این متغیر .
کاپلند 100 نیز نسبت به هموار سازی تصنعی توجه کرده و آن را به صورت زیر تعریف نموده است :
هموار سازی سود مستلزم گزینش پیاپی معیار سنجش حسابداران یا مقررات گزارش گری در یک الگوی خاص می باشد که اثر ناشی از آن ارائه گزارشی از جریان سود با تغییر اندک نسبت به روند مورد نظر است .
علاوه بر هموار سازی واقعی و تصعنی ، در ادبیات حسابداری ابعاد دیگری از هموار سازی نیز مورد توجه قرار گرفته است .
یک طبقه بندی مشهور ، بعد سوم از هموار سازی را هم ارائه کرده و آن را هموار سازی طبقه ای نامیده است . بارنز 101 و همکاران تفاوت بین سه روش هموار سازی را به صورت زیر بیان نموده اند :
1-هموار سازی از طریق رویداد و یا شناخت و ثبت آن : مدیریت می تواند زمان معامله های واقعی را به گونه ای تعیین کند که بر درآمد مورد گزارش اثر بگذارند و بدین گونه در طول زمان نوسان ها را مهار کند . در بیشتر موارد ، تعیین زمان طبق برنامه برای وقوع رویدادها (مانند وقوع هزینه تحقیق و توسعه) تابع مقررات حسابداری است که بر فرایند شناخت و ثبت این رویدادها حاکم است .
2-هموار سازی از طریق تخصیص بر دوره های زمانی : با فرض وقوع رویداد و شناخت و ثبت این رویداد ، مدیریت برای تعیین دوره هایی که تحت تاثیر مقادیر کمی این رویدادها قرار می گیرند ، از اختیارات زیادی برخوردار است و می تواند بر آنها اعمال کنترل نماید .
3-هموار سازی از طریق طبقه بندی : هنگامی که آمار و ارقام موجود در مورد مدیریت سود و زیان ، به غیر از سود خالص پس از کسر همه هزینه ها از همه درآمدها موضوع هموار سازی باشد ، مدیریت می تواند اقلام مربوط به اجزای سود را طبقه بندی نماید و بدین وسیله تغییرات مربوط به دوره زمانی متعلق به این آمار را کاهش دهد .
به طور کلی هموار سازی واقعی در رابطه با هموار سازی از مجرای وقوع رویدادها و شناخت و ثبت انها انجام می شود در حالی که هموار سازی تصنعی از طریق تخصیص مقادیر کمی رویداد به دوره های زمانی انجام می گیرد (سپاسی و نیکبخت و نوروش ، 1384 ، ص 166)1 .

3-4-2-روش های هموار سازی سود
همانطور که در مطالب قبلی نیز اشاره شد هموار سازی سود به سه روش انجام می شود :
1)هموار سازی از طریق وقوع رویداد و یا شناخت و ثبت ان
2)هموار سازی از طریق تخصیص به دوره های زمانی
3)هموار سازی از طریق طبقه بندی

1-3-4-2-تنظیم زمان معامله
در مورد رویدادهای مالی که با درامد و هزینه شرکت ارتباط دارند و تاثیر بر وجه نقد ندارند ؛ مدیریت می تواند با تاخیر در ثبت انها در پایان سال مالی به هدف خود که همانا هموار سازی سود است برسد .
خیلی از شرکت ها علاقمند هستند در پایان هر دوره گزارش گری سالانه و میان دوره ای با اعطای تخفیفات ویژه ،فروش و حساب های دریافتنی را بالا ببرند .

2-3-4-2-روش های تسهیم هزینه
مدیریت با اعمال نظر در مورد بعضی از هزینه ها مثل هزینه های تحقیق و توسعه و استهلاک سرقفلی می تواند سود شرکت را تغییر دهد . برای مثال مدیریت در زمانی که سود شرکت به صورت ثابت رشد می کند با تسهیم هزینه تحقیق و توسعه برای سال های آتی دست به هموار سازی می زند . اما زمانی که افزایش فوق العاده ای در فروش خود دارد هموار سازی رابا هزینه کردن تمام مخارج تحقیق و توسعه عملی می کند .

4-4-2-انواع هموار سازی سود
انواع هموار سازی سود در نمودار شماره 1-2 ارائه گردیده است و عبارتند از : هموار سازی واقعی و مصنوعی . اناند موهان جول 102 و انجان وی تاکور 103 می گویند : هموار سازی واقعی همراه با تصمیم هایی است که بر توزیع وجود نقد شرکت تاثیر می گذارند و باعث از بین رفتن ارزش شرکت می شوند. تغییر در زمان سرمایه گذاری وقتی سود به طور مصنوعی هموار شده جریان های نقدی را تحت تاثیر قرار نمی دهد . این نوع هموار سازی با استفاده از انعطاف پذیری گزارش گری بدست می آید (حاجیوند ، 1375 ، ص 74)104 .
داس چر و مالکوم 105 وجه تمایز بین هموار سازی واقعی و مصنوعی را بدین صورت بیان کردند : چنانچه یک معامله واقعی بدون در نظر گرفتن تاثیر ان بر هموار سازی سود به فرایند حسابداری اطلاق می شود که باعث انتقال هزینه و / یا درآمد از یک دوره به دوره دیگر می گردد … هموار سازی مصنوعی هنگامی حاصل می شود که مدیران قدرت تصمیم گیری دارند . مثلا پروژه تحقیقاتی سرمایه ای شود یا عمر مفید و الگوی تخصیص ان طی عمر مفید تعیین کنند .
پژوهش گران متعدی سعی بر تفکیک اثرات سه نوع هموار سازی از یکدیگر داشتند اما نتیجه پژوهش های آنان نشان می دهد که تفکیک اثرات سه نوع هموار سازی از یکدیگر امکان پذیرنیست و فرایند هموار سازی سود ، ناشی از اثرات هر سه نوع هموار سازی است .
آنچه در مطالعات انجام شده بیشتر مورد توجه قرار گرفته ، هموار سازی مصنوعی بوده است و شاخص های ارائه شده برای تعیین هموار سازی نیز بر این نوع هموار سازی تمرکز دارند .

نمودار (1-2) انواع هموار سازی سود

براساس مدل (روزن بوم 106) و (ون در گوت107) و (مرتنز108) هموارسازی سود یک استراتژی بلند مدت است که مدیران شرکت ها برای کاستن از نوسانات سود گزارش شده اتخاذ می کنند . برای هموار سازی سود باید ابزارهای متعددی را به خدمت گرفت ؛ به همین خاطر توانایی مدیریت برای هموار سازی سود را می توان با ابزارهایی که برای هموار سازی سود به کار گرفته اندازه گیری کرد .
مدیریت با انتخاب آزادانه اصول حسابداری ، وجوه نقد ناشی از عملیات را به سختی می تواند تحت تاثیر این انتخاب ها قرار دهد . میلک و جیاکومینو 109 می گویند : محاسبه و استفاده از وجوه نقد ناشی از عملیات ، تحریف ها را حذف می کند . با توجه به اینکه شرکت ها از روش های مختلف استهلاک استفاده کرده و عمر مفید متفاوتی برای دارایی ها قائل می شوند وجوه نقد ناشی از عملیات ، این نقایص مقایسه سود شرکت ها را حذف می کند .
راپاپورت 110 نیز با نظر آنان موافق بوده و عقیده دارد که روش های حسابداری ، وجوه نقد ناشی از عملیات را تحت تاثیر قرار نمی دهد (حاجیوند ، 1375 ، ص 78) 111.

5-2-مدل های اندازه گیری مدیریت سود
از آنجایی که مدیریت سود به طور مستقیم قابل اندازه گیری نیست ، ادبیات مدیریت سود چند روش برآورد کننده مدیریت سود بالقوه را پیشنهاد می کنند . این روش ها شامل روش اقلام تعهدی اختیاری ، روش اقلام تعهدی یگانه ، روش جمع اقلام تعهدی و روش توزیعی است که در ادامه به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند .

1-5-2-مدل جمع اقلام تعهدی اختیاری
عمومی ترین روش مورد استفاده ، روش اقلام تعهدی اختیاری است ؛ که فرض می کند مدیران برای مدیریت سود اساسا به اختیارهای خود در خصوص اقلام تعهدی حسابداری تکیه می کنند (همان منبع ، 52)112 . اقلام تعهدی شامل اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری است . اقلام تعهدی اختیاری توسط مدیریت تعیین می شود ، اما اقلام تعهدی غیر اختیاری بطور اقتصادی تعیین می شوند و در اختیار مدیریت نمی باشند (جونز ، 1991، 105) 113.
مدیران از توانایی اعمال اختیارهای خود برای گزینش روش های حسابداری و برآوردهای مربوط به اقلام اختیاری و تعیین زمان شناسایی این اقلام تعهدی برخوردارند . لذا ، این روش مستلزم تفکیک اقلام تعهدی به اجزای اختیاری و غیر اختیاری است ، سپس اقلام تعهدی بعنوان نمادی برای مدیریت سود استفاده می شوند . همچنین روش اقلام تعهدی اختیاری با توجه به اقلام تعهدی خاص مورد بررسی ممکن است به دو روش مجزا تفکیک شود . روش اول اصطلاحا روش جمع اقلام تعهدی اختیاری نامیده می شود . براساس این روش ، جمع اقلام تعهدی به اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری تفکیک می شود . مدل هایی که بصورت مکرر برای انجام این جداسازی استفاده شده اند شامل مدل جونز و مدل تعدیل شده جونز 114 است (دچاو و همکاران ، 1995، 67) 115. روش کل اقلام تعهدی اختیاری به طور وسیع جهت آزمون فرضیه های مدیریت بکار گرفته شده است .
مشکل عمده مربوط به استفاده از این روش ، نیاز به تشخیص و تفکیک کل اقلام تعهدی به اجزای مدیرتی نشده و مدیریت شده است .به عبارت دیگر ، انتظار می رود شرکت مورد نظر به جای اقلام تعهدی اختیاری دارای اقلام تعهدی غیر اختیاری عمده باشد . شمول این اقلام تعهدی در محاسبات مدیریت سود منجر به ایجاد اختلالاتی در معیار اندازه گیری مدیریت سود می شود . بنابراین ، اقلام تعهدی غیر اختیاری یا مورد انتظار باید برای برآورد معقول اقلام تعهدی اختیاری از جمع اقلام تعهدی غیر اختیاری یا مورد انتظار باید برابر برآورد معقول اقلام تعهدی اختیاری از جمع اقلام تعهدی کنار گذاشته شوند . مدل هایی که بطور مکرر برای تفکیک اقلام تعهدی مورد انتظار (غیر اختیاری) و اختیاری استفاده شده اند شامل مدل جونز و مدل تعدیل شده جونز هستند(دچاو و همکاران ، 1995، 45) 116. در مدل جونز ، فرض بر این است که برای محاسبه میزان اقلام تعهدی مدیریت نشدن ناشی از معاملات اقتصادی شرکت ، دو متغیر شامل مبلغ ناخالص اموال ، ماشین آلات و تجهیزات و تغییرات درآمد ، در نظر گرفته می شود . مبلغ ناخالص اموال ، ماشین آلات و تجهیزات میزان هزینه استهلاک را تعیین می کند ، در حالیکه تغییر درامد بیانگر تغیرات حساب های سرمایه در گردش است . مدل جونز جمع اقلام تعهدی را بر روی مبلغ ناخالص اموال ، ماشین آلات و تجهیزات و تغییرات درآمد رگرسیون می کند . این رگرسیون منجر به ضرایبی می شود که برای برآورد اقلام تعهدی مدیریت نشده مورد استفاده قرار می گیرند . باقیمانده های رگرسیون مذکور به عنوان اقلام تعهدی اختیاری در نظر گرفته می شوند (بولو و حسینی ، 1386 ، ص 77)117 .
با فرض اینکه تغییرات در فروش های اعتباری نیز می تواند منبع مدیریت سود باشد ، دچاو و همکارانش (1995) مدل جونز را با کسر نمودن تغییرات در حساب ها و اسناد دریافتنی از تغییرات درآمد ، تعدیل نمودند . مدل تعدیل شده جونز ، هم معاملات اقتصادی و هم خط مشی اعتباری شرکت را کنترل می نماید . دچاو و همکارانش شواهدی را ارائه نمودند که نشان می داد مدل تعدیل شده جونز در کشف موارد دستکاری درآمد بسیار قوی تر از مدل استاندارد جونز است. براساس مدل تعدیل شده جونز ، جمع اقلام تعهدی بر روی مبلغ ناخالص اموال ، ماشین آلات و تجهیزات و تغییرات درامدها پس از تعدیل بابت تغییرات حساب ها و اسناد دریافتنی رگرسیون می شود . آزمون های اولیه مدل جونز و مدل تعدیل شده جونز برای یک دوره طولانی روی شرکتهایی با داده های سری زمانی کافی برای براورد ضرایب خاص شرکت انجام شد . سپس ضرایب بدست آمده برای برآورد اقلام تعهدی اختیاری استفاده شدند .
متعاقبلا ، بسیاری از پژوهشها ، این مدل را به صورت مقطعی (توح و همکاران ، 1998، 214) 118 ، (دوچام و همکاران ، 2001، 105) 119 برآورد نمودند (بولو و حسینی ، 1386 ، ص 77)3 .
مدل تعدیل شده جونز بیانگر آن است که هر شرکت نمونه ابتدا با تمام شرکت هایهمان صنعت مطابقت داده می شود . جمع اقلام تعهدی روی مبلغ ناخالص اموال ، ماشین آلات و تجهیزات و تغییرات تعدیل شده درآمد برای هر گروه از شرکت های کنترل مطابقت یافته و با شرکت نمونه مورد نظر رگرسیون می شود . داده های این رگرسیون از سال مالی قبل از سال های نمونه برگرفته شده و تمام متغیرها برحسب جمع دارایی هایابتدای دوره استاندارد شده اند .
رابطه (1-2)

: جمع اقلام تعهدی در سال t برای شرکت کنترل i
: جمع دارائی ها در ابتدای سال t (آخر سال t-1) برای شرکت کنترل i
: تغییرات درامد طی سال t-1 تا t برای شرکت کنترل i
: مبلغ ناخالص اموال ، ماشین آلات و تجهیزات در سال t برای شرکت کنترل i
: مجموع خطای رگرسیون ، فرض بر این است که بصورت مقطعی ناهمبسته و دارای توزیع نرمال با میانگین صفر هستند .
سپس این ضرایب برآوردی حاصل از رگرسیون های شرکت کنترل برای براورد میزان اقلام تعهدی مدیریت شده برای هر شرکت نمونه از طریق کسر نمودن اقلام تعهدی مدیریت نشده از جمع اقلام تعهدی به شرح زیر بدست می آید :
رابطه (2-2)

: اجزای مدیریت شده اقلام تعهدی شرکت نمونه i در سال t که معادل جمع اقلام تعهدی اختیاری است .
: تغییرات حساب ها و اسناد دریافتنی طی سال t-1 تا t برای شرکت کنترل i
بحث قابل توجهی در خصوص کارایی مدل تعدیل شده جونز در خصوص کشف مدیریت سود انجام شده است (کنگ و همکاران 120 ،1995 ، گای و همکاران 121 ، 1996 ، پیزنل و همکاران 122 ؛ 1998) . پیزنل و همکاران نشان دادند که مدل تعدیل شده جونز صرفا مبلغ اندکی از اقلام تعهدی عادی سرمایه در گردش را کنترل می کند . بنابراین ، پژوهش های اخیر روش جایگزینی را برای اقلام تعهدی اختیاری تدوین کردند .
این روش اصطلاحا روش اقلام تعهدی اختیاری سرمایه در گردش نامیده می شود . براساس این روش ، تنها اقلام تعهدی سرمایه در گردش به اجزای اختیاری و غیر اختیاری تفکیک می شوند . منطق پشتوانه این روش این است که در مقایسه با اقلام تعهدی بلند مدت ، مدیران نسبت به اقلام تعهدی جاری از آزادی عمل بیشتری برخوردار هستند و بنابراین ، اجزای اختیاری اقلام تعهدی سرمایه در گردش می تواند نمادی برتر نسبت به جمع اقلام تعهدی باشد (توح و همکاران ، 1998) 123 . این مدل که توسط توح و همکاران برای شناسایی اجزای اختیاری اقلام تعهدی سرمایه در گردش تدوین شد ، بر همان منطق مدل های جونز مبتنی است . برای یکنواختی مدل جمع اقلام تعهدی اختیاری با مدل سرمایه در گردش ، تغییر در درامدها بابت تغییرات حساب ها و اسناد دریافتنی تعدیل شده است .
ضرایب اقلام تعهدی مدیریت نشده از رگرسیون اقلام تعهدی سرمایه در گردش روی تغییرات درآمدها ، به صورت مقطعی ، برای هر گروه از شرکت های کنترل مطابقت یافته با شرکت نمونه مورد نظر به دست می آید . رگرسیون شرکت کنترل به شرح زیر است :
رابطه (3-2)

: اقلام تعهدی سرمایه در گردش (جمع تغییرات موجود کالا ، حساب ها و اسناد دریافتنی و سایر دارائی های جاری منهای تغییرات حساب ها و اسناد پرداختنی ، مالیات بر درآمد پرداختنی و سایر بدهی های جاری) در سال t برای شرکت کنترل i .
سپس این ضرایب برآوردی حاصل از رگرسیون های شرکت کنترل ، برای برآورد میزان اقلام تعهدی گردش از جمع اقلام تعهدی سرمایه در گردش به شرح زیر استفاده می شود :

رابطه (4-2)

: اقلام تعهدی مدیریت شده سرمایه در گردش شرکت j ، در سال t ، که معادل اقلام تعهدی اختیاری سرمایه در گردش است (بولو و حسینی ، 1386 ، ص 79)124 .

2-5-2-مدل اقلام تعهدی یگانه 125
برخی پژوهش ها تنها با استفاده از اقلام تعهدی یگانه نظیر ذخیره مطالبات مشکوک الوصول (مک نیکولز و ویلسون ، 1998، 184) 126 ، برآوردهای استهلاک (توح و همکاران، 1999، 124) 127 یا ذخایر ارزیابی تخصیص های مالیاتی به آزمون مدیریت سود پرداخته اند .
کوشش برای کشق مدیریت سود با استفاده از اقلام تعهدی یگانه دارای معایبی است . نخست اینکه ، صرفا در صورتی مدیریت سود می تواند براساس روش اقلام تعهدی یگانه کشف شود که اقلام تعهدی مورد آزمون مدیریت شده باشند که معمولا تشخیص این امر دشوار است . حتی چنانچه اقلام تعهدی مورد آزمون مدیریت شده باشند که معمولا تشخیص این امر دشوار است . حتی چنانچه اقلام تعهدی مناسبی مورد آزمون واقع شده باشند ، تاثیر مدریت هر یک از اقلام تعهدی به تنهایی ممکن است از لحاظ اماری با اهمیت نباشند . ثانیا ، این فرض منطقی است که مدیران برای مدیریت سود ، بیش ازیک اقلام تعهدی را استفاده می کنند . بنابراین ، ضمن اینکه روش اقلام تعهدی یگانه در برخی شرایط برای کشف مدیریت سود موثر است ، اما در اغلب موارد منجر به کشف مدیریت سود نمی شود (نیکولز و ویلسون ، 1998، 58)128 . علاوه بر این ، اعتبار سازه برایروش اقلام تعهدی یگانه کمتر از روش جمع اقلام تعهدی است ، زیرا اقلام تعهدی واحد به سهولت می تواند تحت تاثیر متغیرهای مختلف قرار گیرد . به عنوان مثال، یک تغییر فزاینده سود در ذخیره مطالبات مشکوک الوصول شرکت می تواند نتیجه مدیریت سود باشد . با این حال ، همچنین تغییر مذکور می تواند ناشی از تغییر در سیاست های اعتباری شرکت یا تغییر در وضعیت اقتصادی باشد (بولو و حسینی ، 1386 ، ص 82)6 .

3-5-2- مدل جمع اقلام تعهدی 129
پژوهش های مختلفی از طریق بررسی جمع اقلام تعهدی و تغییرات حسابداری به آزمون مدیریت سود پرداخته اند (هیلی ، 1985، 95) 130. از هر دو روش جمع اقلام تعهدی و تغییرات حسابداری برای ازمون تاثیر طرح های پاداش ، بر تصمیم های حسابداری استفاده نموده است . اگر چه وی با استفاده از هر دو نماد مدیریت سود ، شواهد پشتیبانی کننده را برای فرضیه های خود یافت ، اما او ابراز داشت که روش جمع اقلام تعهدی کاربردی تر از روش تغییرات حسابداری است . زیرا تغییر روش های حسابداری بر سود و پاداش مدیران در سال جاری و سال های اتی تاثیر می گذارد ، در حالیکه تاثیر این تغییر تنها برای سالی که تغییر در آن رخ داده است ، افشا می شود . بنابراین ، این نماد قادر به کنترل تاثیر روش های حسابداری در سال های بعد از انجام تغییر نمی باشد . به طور کلی ، اگر چه روش جمع اقلام تعهدی نیز دارای اختلال است ، اما این روش برای کشف مدیریت سود در اغلب موارد ، موثرتر از روش تغییر حسابداری است . علاوه بر این ، روش مذکور اطلاعات مدیریت سود مورد نظر کمیسیون بورس و اوراق بهادار را نیز فراهم می کند .
در پی طرح نظری هیلی (1985) روش جمع اقلام تعهدی ، مدیریت سود را به عنوان تفاوت میان سود خالص و جریان های نقدی عملیاتی تعریف کرد . همان طور که وارن بافت 131 ، سرمایه دار افسانه ای متذکر شده است سرمایه گذاران از سود رنجیده اند . زیرا اصول پذیرفته شده حسابداری اختیارهای وسیعی را در تعیین سود گزارش شده به مدیران می دهد و مدیران از اختیارهای خود برای تولید ارقام سود دلخواه خود بهره می گیرند (گروه سهامداران جزء ، 2001)4 . بافت توصیه می کند که سهامداران جزء از جریان نقدی عملیاتی به عنوان ابزار کنترل کیفیت سود شرکت استفاده کنند . در مواردی که اختلاف زیادی میان سود گزارش شده و جریان نقدی عملیاتی شرکت وجود داشته باشد ، به احتمال زیاد شرکت بطور جدی درگیر مدیریت سود شده است . بنابراین ، یک راه ساده برای سرمایه گذاران عادی برای شناسایی مدیریت سود ، آزمون تفاوت میان جریان نقدی عملیاتی وسود مورد گزارش است . برای همخوانی این روش با معیارهای پیشین ، جریان نقدی عملیاتی و سود گزارش شده برحسب جمع دارائی های ابتدای دوره استاندارد شده است . مدیریت شود شرکت j در طول دوره t به شرح زیر اندازه گیری می شود :

رابطه (5-2)

: جزء مدیریت شده سود شرکت نمونه j در سال t که معادل جمع اقلام تعهدی است .
: سود گزارش شده شرکت نمونه j در سال t
: جریان نقدی عملیاتی شرکت نمونه j در سال t
: جمع دارائی های شرکت نمونه j در ابتدای سال t-1
اگر چه این روش در کشف میزان مدیریت سود دارای خطا است ، و قادر به شناسایی معیارهای خاص مورد استفاده برای مدیریت سود نیست ، اما این روش می تواند شاخصی برای وجود مدیریت سود باشد . علاوه بر این ، این معیار می تواند روش ساده ای برای سرمایه گذاران ، جهت ارزیابی احتمال درگیری شرکت در مدیریت سود بدون استفاده از روش های آماری پیچیده باشد (بولو و حسینی ، 1386 ، 82)132 .

4-5-2-مدل توزیعی 133
پژوهش های اخیر با آزمون میزان شیوع مدیریت سود به منظور اجتناب از زیان یا کاهش سود ، رویکرد دیگری را برای آزمون مدیریت سود اتخاذ کرده اند بارگستلر و دیچو 134 (1997) به آزمون توزیع تغییرهای سود و سود گزارش شده پرداخته اند . آنها به این نتیجه دست یافتند که فراوانی شرکت های دارای سود اندک (یا تغییرات سود اندک) بیشتر از شرکت های دارای زیان اندک است . این رویکرد برای کشف میزان شیوع مدیریت سود نسبت به روش های پیشین بی طرفانه تربه نظر می رسد . اما برعکس ، این رویکرد در افشاء دامنه مدیریت سود و اقلام تعهدی یا روش های خاص مورد استفاده برای مدیریت سود موفق نبوده است (هیلی و واهلن ، 1999، 82) 135 .
به طور خلاصه هر یک از معیارهای مدیریت سود دارای مزایا و معایب خاص خود به شرح فوق می باشند . در غیاب مدل کامل برای کشف مدیریت سود ، پژوهش های مدیریت سود باید از معیارهای مختلف مدیریت سود برای ارتقاء روایی و اعتبار نتایج خود استفاده نمایند (بولو و حسینی ، 1386 ، ص 84 )5 .
6-2-نرخ بازده داراییها
1-6-2-تجزیه و تحلیل مالی
فرایند تعیین نقاط ضعف و قوت مالی شرکت که به کمک روابط واقعی موجود بین اقلام ترازنامه و سود وزیان می باشد . تجزیه و تحلیل مالی برای مدیران شرکت ، سرمایه گذاران ، اعتبار دهندگان و تمام افراد ذیحق دیگر قابل توجه است . نقطه تمرکز هر تجزیه و تحلیل مالی با توجه به هدفی که دنبال می کند ، می تواند از بررسی نقاط ضعف و قوت کل سیستم تا یک تجزیه و تحلیل ساده نقدینگی تغییر کند . تجزیه و تحلیل نسبتها معمولا اولین قدم در تجزیه و تحلیل مالی است . نسبتها برای نشان دادن رابطه بین حسابهای صورتهای مالی طراحی شده اند . تجزیه و تحلیل نسبت ها یک ابزار قوی تجزیه و تحلیل مالی است . یک نسبت به شکل رابطه بین دو یا چند قلم تعریف می شود . در تجزیه و تحلیل مالی یک نسبت به صورت یک شاخص برای ارزیابی موقعیت مالی و عملکرد شرکت بکار می رود .
ارقام گزارش شده در صورت های مالی به خودی خود مفاهیم پر معنایی از عملکرد و موقعیت مالی شرکت ارائه نمی دهد . یک روند در گزارش های مالی زمانی معنا پیدا می کند که با ارقام مرتبط دیگر سنجیده شود . نکته قابل توجه اینکه این نسبت ها بیانگر تناسب های کمی هستند که می تواند برای قضاوت های کیفی مورداستفاده قرار گیرد . معیارهای اصلی عملکرد در حوزه های زیر قابل بررسی هستند :
1-مالی
2-بازار
3-محیط
4-مردم
5-عملیات
6-عرضه کنندگان
در حوزه مالی از دیدگاه های مختلف شاخص های زیر را می توان بیان نمود:
1-شاخص های سهامداران
2-شاخص های ارزش مالی و سوداوری
3- شاخص های قدرت مالی
4- شاخص های هزینه
5- شاخص های بازار
6- شاخص های کارایی و اثر بخشی
از بین شاخص های فوق شاخص ارزش مالی و سود آوری شامل موارد زیر است :
1-ارزش افزوده اقتصادی 136
2- ارزش افزوده بازار 137
3-سود خالص 138
4-بازده دارایی ها 139
5-بازده حقوق صاحبان سهام 140
6-بازده سرمایه بکار رفته 141
در این تحقیق از بین معیارهای مختلف مالی ، بحث ارزش مالی و سود آوری مورد توجه قرار گرفت . در این بحث نیز شاخص ROA انتخاب گردید (ماستری فراهانی ، 1385، 69)7 .

2-6-2-طبقه بندی معیارهای ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها :
معیارهای ارزیابی عملکرد را با توجه به مفاهیم اقتصادی و مفاهیم حسابداری ، می توان به دو دسته زیر تقسیم کرد :

1-2-6-2-معیارهای حسابداری :
در این معیارها عملکرد شرکت با توجه به داده های حسابداری ارزیابی می شود . معیارهای حسابداری شامل ؛ معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری و معیارهای مبتنی بر هر دو اطلاعات حسابداری و بازار می باشد .
الف) معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری :
مبلغ سود ، سود هر سهم ، نرخ رشد سود ، تقسیم سود ، جریان هاینقدی آزاد ، نرخ بازده دارایی ها ، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام .
ب)معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری و اطلاعات بازار :
نسبت قیمت به سود ، نسبتQ توبین ، نسبت ارزش بازار هر سهم به ارزش رفتری آن

2-2-6-2-معیارهای اقتصادی :
در این معیارها عملکرد شرکت با توجه به قدرت کسب سود دارایی های موجود و سرمایه گذاری بالقوه و با عنایت به نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه ارزیابی می گردد ، که عبارتند از :
ارزش افزوده اقتصادی ، ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده

3-6-2-تعریف نرخ بازده دارایی ها :
بازده مجموع دارایی ها میزان کارایی مدیریت را در بکار گرفتن منابع موجود در جهت تحصیل سود نشان می دهد و می توان گفت ساده ترین شکل تجزیه و تحلیل سودآوری ، برقراری ارتباط بین سود خالص گزارش شده و جمع داراییهای منعکس شده در ترازنامه است . نرخ بازده داراییها یکی از نسبتهای مالی است که از طریق تقسیم سود خالص به مجموع داراییها به دست می آید:
(10-2)
ROA به مهارت های تولید و فروش شرکت مربوط می شود و به وسیله ساختار مالی شرکت تحت تاثیر قرار نمی گیرد . به دلیل استفاده از سود حسابداری در محاسبه آن ، ایرادهایی که بر سود حسابداری مطرح است بر این معیار ارزیابی عملکرد نیز وارد می باشد .
اگر شرکتی بر سرمایه گذاریهای خود بیافزاید مجموع داراییها افزایش یافته البته نسبت اخیر تا اندازه ای به نوع صنعت بستگی دارد . برای مثال خرده فروشان و مشابه آنها امکان بالقوه بیشتری برای افزایش نسبت گردش مجموع داراییها دارند تا شرکت های خدماتی آب و برق . با وجود این حاشیه سود در یک صنعت می تواند بسیار متغیر باشد زیرا تابعی از فروش ، کنترل هزینه ها و قیمت ها می باشد . در نتیجه شرکتی که سعی در افزایش بازده مجموع داراییها دارد می تواند با استفاده از رابطه متقابلی که در فرمول دو پونت وجود دارد ، عوامل موثر را شناسایی نماید . در برخی از منابع فرمول دیگری برای سیستم دو پونت ارائه شده است ، که رابطه بین ROA , ROE و اهرمها را به صورت زیر نشان می دهد :
(11-2)

در جزء میانی ROA می باشد که وضعیت این دو جزء به مهارتها و توانایی های هر شرکت در بازاریابی و تولید بستگی دارد و ترکیب مالی شرکت هیچ تاثیری در آنها ندارد . با توجه به اینکه داراییها در ترازنامه به خالص ارزش دفتری نشان داده می شوند بنابراین ارزش واقعی دارایی ها ممکن است بسیار پایین تر یا بالاتر از ارزش های دفتری انها باشد ، بنابراین ROA پایین ضرورتا به این مفهوم نیست که داراییها باید در جای دیگری بکار گرفته شوند . همچنین ROA بالا به این مفهوم نیست که شرکت می بایست نسبت به خرید همان داراییها و یا کسب بازده بیشتر اقدام نماید (رمضانی ، 1383، 125)142 .
از طرفی برخی از شرکتها دارای موقعیت انحصاری می باشند ، پس در این شرکتها ROA بالا می تواند بیانگر موقعیت انحصاری شرکت در شارژ نمودن قیمت ها باشد .

4-6-2-اهمیت بازده دارایی ها :
بازده دارایی ها 143 به عنوان نسبت سود خالص قبل از کسر مالیات به مجموع داراییها اندازه گیری شده تعریف می شود .
بازده مجموع داراییها ، میزان کارایی مدیریت را در بکار گرفتن منابع موجود در جهت تحصیل سود نشان می دهد و می توان گفت ساده ترین شکل تجزیه و تحلیل سودآوری ، برقراری ارتباط بین سود خالص گزارش شده و جمع داراییهای منعکس شده در ترازنامه است .
نرخ بازده داراییها به صورت زیر نشان داده می شود :

5-6-2-موارد استفاده از ROA
اعتبار دهندگان و مدیران می توانند در موارد زیر از ROA استفاده کنند :
1-ارزیابی توانایی شرکت در تحصیل نرخ مناسبی از بازدهی
2-جمع آوری اطلاعاتی درباره اثر بخشی مدیریت
3-طرح سودهای آینده مدیران نیز می توانند در موارد زیر از ROA استفاده کنند :
1-اندازه گیری عملکرد هر بخش از شرکت وقتی که با هر بخش به عنوان یک مرکز سرمایه گذاری رفتار می شود .
2-ارزیابی پیشنهادهای مخارج سرمایه ای
3-کمک در پایه گذاری اهداف مدیریت : ROA عمومی ترین شاخص مورد استفاده مدیریت در ارزیابی سودآوری شرکت می باشد و این شاخص ابزار کارآمدی است که فعالیت هایی با ابعاد و ماهیت های مختلف را اندازه گیری می کند .

7-2-پیشینه تحقیقات انجام شده
1-7-2- پژوهش های خارجی
لامبرت144 (1982) در تحقیقی به بررسی تئوری نمایندگی در قالب قراردادهای بلندمدت پاداش مدیران پرداخت و نتیجه حاصله بدین گونه بود که چنانچه قرارداد پاداش برای مدت طولانی تر( بیش از یک سال) بسته شود هم سهامداران و هم مدیر در شرایط بهتری قرار خواهند داشت. پاداش مدیران در پایان یک دوره می بایست متناسب با عملکرد آن دوره و عملکرد آنان در دوره های قبل باشد. نتیجتا قرارداد بهینه پاداش می باید هم در دوره جاری و هم سال آتی را برای انگیزه مند شدن مدیر در بر گیرد.
مورفی و جنسن(1990) به بررسی رابطه بین پاداش مدیران عامل و عملکرد شرکت با استفاده از ترکیب داده های قابل اندازه گیری و مدل ارزش اختیار معامله سهام بلاک شولز پرداختند و نتیجه گیری کردند که رابطه مثبتی بین اختیار معامله سهام اهدایی به مدیران و تغییر ثروت سهامداران وجود دارد.
استمر جوهان در یال 1996 در تحقیقی به بررسی اثرات پاداش مدیرعامل بر عملکرد موسسه پرداخت . وی در مورد پاداش سه عامل اندازه، جمع پاداش سال و شکل پاداش مدیر را مورد بررسی قرار داد . نتیجه تحقیق وی شامل 4 مورد و به شرح زیر است:
1- رابطه مستقیم و مثبت بین هزینه پاداش مدیران و عملکرد موسسه وجود دارد.
2- پاداش نقدی قابل توجه در یک سال ، رابطه منفی با بازده غیر عادی سهام در سال بعد دارد.
3- چنانچه بخش عمده ای از پاداش مبنی بر عملکرد آتی شرکت باشد، رابطه مثبت با بازده غیر عادی سهام در بلند مدت دارد.
4- مالکیت بیشتر سهام توسط مدیر عامل رابطه معنی دار منفی با بازده غیرعادی سهام دارد.
دورو در سال 1998 طی تحقیقی به بررسی باطه بین پاداش هیئت مدیره با درآمد اقتصادی و بررسی اثر فرصت های سرمایه گذاری بر رابطه بین پاداش هیئت مدیره و درآمد اقتصادی پرداخت و نتیجه گرفت که رابطه تجربی بین پاداش هیئت مدیره با درآمد اقتصادی قوی تر از رابطه پاداش هیئت مدیره با سود حسابداری است. یافته اخیر شواهدی مبنی بر تایید نظریه " سود حسابداری تعدیل شده" را ارائه می کند. تعدیلاتی نظیر هزینه سرمایه که منعکس کننده وقایع اقتصادی ناشی از تصمیمات مذیر می باشد، با اهداف سهامداران سازگارتر است. از دیگر نتایج این تحقیق می توان به این نکته اشاره کرد که درآمد اقتصادی نباید به عنوان تنها عامل اعطای پاداش به هیئت مدیره استفاده شود.
اولین پژوهش در مورد بررسی مسائل مرتبط با رفتار مدیریت سود در سال 1986 توسط ویلسون145 از دانشگاه هاروارد انجام گرفت. نتیجه گیری ویلسون این بود که جریان وجه نقد عملیاتی و کل اقلام تعهدی بطور متفاوتی مفید و با ارزش هستند یعنی بنظ می رسد که بازار به افشاء اطلاعات مربوط به جریان وجوه نقد عملیاتی و اقلام تعهدی عکس العمل نشان می دهد و اینکه جریان وجوه نقد مفیدتر و با ارزش تر از اقلام تعهدی است (خوش طینت و اسماعیلی، 1384، ص31)146.
مک کانل و طرواس147(1990) یک رابطه U شکل معکوس بین درصد مالکیت سهام اعضای هیئت مدیره و Q توبین به عنوان یک معیار برای عملکرد شرکت پیدا کردند. به عبارت دیگر ، با افزایش درصد مالکیت اعضای هیئت مدیره کنترل از سهامداران خارجی به مدیران و مالکان مدیریتی سهام تغییر پیدا می کرد و عملکرد شرکت تضعیف می شد . و این به خاطر افزایش هزینه نمایندگی مدیریت است. تعدادی از محققین نیز پس از نیافتن رابطه خطی ، رابطه غیر خطی بین درصد مالکیت سهام اعضای هیئت مدیره و مدیریت سود آزمون کردند. اگرچه در بسیاری از پژوهش های مدیریت سود، رابطه U شکل بین درصد مالکیت سهام اعضای هیئت مدیره و مدیریت سود نشان داده است، اما پژوهش گرانی نیز دریافتند که یک رابطه غیر خطی (U شکل معکوس) بین درصد مالکیت سهام اعضای هیئت مدیره وکیفیت سود که از طریق اقلام تعهدی اندازه گیری می شود ، وجود دارد ( مشایخ و اسماعیلی ، 1385 ، ص27)148.
کانن چان 149 (2006) و همکارانش طی طحقیقی ، رابطه ارقام تعهدی را با بازده آتی سهام مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیدند که شرکت های با ارقام تعهدی بالا، در دوره بعد از گزارشگری اطلاعات مالی، بازده سهام آنها کاهش می یابد. یک تفسیر از این نتیجه این است که شرکت های با کیفیت سود پایین (یعنی شرکت های با ارقام تعهدی بالا) در دوره پس از گزارشگری سود، دچار افت بازدهی می شوند، زیرا سرمایه گذاران به مساله کیفیت سود پایین شرکت ها پی برده و قیمت سهام را متناسب با آن تعدیل می کنند. کانن چان و همکارانش این موضوع را به وسیله تفکیک اجزای ارقام تعهدی و نیز دسته بندی بر اسا ارقام اختیاری و غیر اختیاری انجام دادند و به نتایج مشابهی دست یافتند ( خواجوی و ناظمی ، 1384 ، ص41)150.
پراپا پورن151(2008) و همکارانش طی تحقیقی به بررسی ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و پاداش مدیران پرداختند. آنها تاثیر چهار ویژگی سود بر مبنای حسابداری شامل ، پایداری سود، کیفیت اقلام تعهدی، قابلیت پیش بینی سود و هموار سازی سود، را بر پاداش مدیران در مورد بررسی قرار دادند به نتیجه حاصله حاکی از تاثیر متغیر های فوق بر پاداش مدیران است(پراپاپورن ، 2008، ص 48) .
کوتاری ، لنون و وسلی (2005) مدل های ارزیابی تعهدات اختیاری را با بازده داراییها به عنوان معیار ارزیابی عملکرد تعدیل کردند سپس توان و مشخصه آزمون های اماری آن را مورد سنجش قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که مدل تعدیل شده جونز تطبیق یافته با بازده داراییها (پیشنهاد این تحقیق مبنی بر وارد نمودن بازده داراییها در مدل تعهدات غیر اختیاری است) بهتر از سایر مدل ها توان و قدرت تشخیص مدیریت سود در نمونه تصادفی و تصادفی طبقه بندی شده را دارد و از بقیه مدل ها در ارزیابی تعهدات اختیاری کاراتر می باشد .
2-7-2- پژوهش های داخلی:
تا کنون در ایران موضوع قراردادها و طرح پاداش مدیران به صورت دقیق مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است . شاید یکی از دلایل آن عدم تمایل سهامداران عمده و مدیران عامل برای ارائه اطلاعات و از طرفی عدم تبادل اطلاعات بین شرکتهای مادر و یا نهادها و سازمان های صنعتی که متشکل از تعدادی واحد صنعتی اند، می باشد. تنها دو مورد تحقیق در این زمینه در ایران انجام شده است که در ادامه می آید:
مدرس در سال 1373 با استفاده از پرسشنامه با بررسی 70 شرکت بورسی و 50 شرکت غیر بورسی به نتایج زیر دست یافت: شیوه اعطای پاداش در 15% شرکتها به صورت درصدی از حقوق ثابت، 29% به صورت درصدی از سود خالص و تقسیم شده بین سهامداران، 8% مازاد عملکرد نسبت به بودجه، 8% رشد تولید، و 27% بر اساس ترکیبی از عوامل فوق بوده است.
محمد نمازی در سال 1383 در تحقیق تحت عنوان "بررسی تجربی سازه های مهم در تعیین قرارداد ها، شاخص ها و پارامترهای پاداش مدیران عامل شرکت ها" ، ارتباط بین پاداش مدیران عامل شرکتها در ایران با سود حسابداری، رشد سود و رشد ارزش افزوده بازار پرداخت و به این نتیجه رسید که اغلب طرح ها و قراردادهای پاداش فعلی مبتنی بر سود حسابداری است. همچنین قرارداد و طرح پاداش که صرفا به سود حسابداری توجه دارد، کم تر به ایجاد ارزش کمک می کند. آزمون رابطه بین پاداش و سود شرکت های بورس موید وجود رابطه خطی است.
ظریف فرد(1378) به بررسی و تحلیل عوامل مرتبط با ارزیابی رفتار مدیریت سود بنگاه های اقتصادی ایران پرداخت. وی با طرح 33 سوال و نظرخواهی از متخصصان مالی و حسابداری بورس، شرکت های سرمایه گذاری،بانک ها،سازمان حسابرسی و دانشگاه ها و شرکت های پذیرفته شده در بورس به این نتیجه رسید که استفاده کنندگان اطلاعات مالی از ارتباط گزارش گری اجزای تشکیل دهنده سود بر ارزیابی رفتار مدیریت سود آگاه هستند.(خوش طینت و اسماعیلی،1384،ص 32).
پورحیدری و همتی(1383) طی پژوهشی به بررسی اثر قراردادهای بدهی و هزینه های سیاسی و طرح های پاداش و مالکیت بر مدیریت سود در شرکت هتی بورسی پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان داد که بطور میانگین بین نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهان و دستکاری سود ارتباط مثبت و معناداری وجود ندارد و با افزایش اندازه شرکت مدیریت شرکت انگیزه بیشتری جهت افزایش سود در جهت ارائه تصویری بهتر از عملکرد خود به سهامداران و مسئولین دارند.علاوه بر این شرکت هایی که از تعداد بیشتری کارمند برخوردارند فشارهای سیاسی بر آنها نیز بیشتر است.در نتیجه مدیران اینگونه شرکت ها به منظور کاهش فشارها مبادرت به کاهش سود می نمایند. نتیجه آزمون فرضیه های متغیرهای پاداش و مالکیت حاکی از عدم ارتباط معنادار بین متغیرهای ذکر شده و دستکاری سود دارد(پورحیدری و همتی،1383،ص47)1.
مشایخی و همکارانش(1384) طی پژوهشی که در مورد نقش اقلام تعهدی اختیاری در مدیریت سود شرکت های تولیدی انجام دادند به این نتیجه رسیدند که بین اقلام تعهدی اختیاری و وجوه نقد حاصل از عملیات، رابطه معنادار معکوسی وجود دارد. در واقع مدیریت در هنگام کاهش وجوه نقد حاصل از عمیلیات که بیانگر عملکرد ضعیف واحد تجاری بوده است به منظور جبران این موضوع،اقدام به افزایش سود از طریق افزایش اقلام تعهدی اختیاری کرده است(مشایخی و همکاران،1384،ص61).
شکرالله خواجوی و امین ناظمی(1384)، ارتباط بین کیفیت سود و بازده سهام با تاکید بر نقش ارقام تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار دادند. ایشان برای تحقیق خود تعداد 96 شرکت بورسی را برای دوره زمانی 1382-1377 انتخاب کرده و به بررسی این موضوع پرداختند که آیا ارقام تعهدی نقش قابل ملاحظه ای در عکس العمل بازار به اطلاعات سود شرکت ها دارد یا خیر؟ نتایج پژوهش آنها نشان می دهد که میانگین بازده سهام شرکت ها، تحت تاثیر میزان ارقام تعهدی و اجزای مزبوط به آن قرار نمی گیرد.
به عبارت دیگر نمی توان پذیرفت که بین میانگین بازده شرکت هایی که ارقام تعهدی آنها به کمترین و بیشترین میزان گزارش می شود، اختلاف معناداری وجود دارد(خواجوی و ناظمی،1384،ص37).
اسماعیلی ومشایخ(1385) در بررسی رابطه بین کیفیت سود و برخی از جنبه های اصول راهبردی شرکت هت به این نتیجه رسیدند که تعداد مدیران غیرموظف و درصد مالکیت اعضاء هیات مدیره که از مکانیزم های اصول راهبردی شرکت محسوب می شوند، در ارتقا کیفیت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نقش با اهمیتی ندارند. همچنین دریافتند که بین اقلام تعهدی و درصد مالکیت سهام مدیریتی یک رابطه یو شکل برقرار می باشد، یعنی هر چه درصد مالکیت اعضاء هیات مدیره افزایش پیدا می کند، ابتدا اقلام تعهدی کاهش(کیفیت سود افزایش) می یابد، به یک مینیمم می رسد و سپس دوباره افزایش پیدا می کند.در سطوح پایین درصد مالکیت سهام، افزایش در مالکیت سهام مدیریتی، باعث همجهت شدن منافع مدیران و مالکان می شود و در نتیجه باعث کاهش هزینه های نمایندگی، کاهش اقلام تعهدی و افزایش کیفیت سود می شود. در سطوح بالاتر درصد مالکیت اعضاء هیات مدیره سنگر مدیریتی اتفاق می افتد و مجددا هزینه های نمایندگی افزایش پیدا می کند و این موضوع منجر به کاهش کیفیت سود(افزایش اقلام تعهدی) می شود، مطابق آنچه که توسط جنسن و مکلینگ(1976) نشان داده شد. جنسن و مکلینگ دریافتند که افزایش در مالکیت اعضاء هیات مدیره، باعث همجهت شدن منافع مدیران و مالکان و در نتیجه کاهش هزینه های نمایندگی می شود و این منجر به افزایش کیفیت سود و کاهش اقلام تعهدی می شود(مشایخ و اسماعیلی،1385،ص25)1.
ابراهیمی کردلر و حسنی(1385)، مدیریت سود در زمان عرضه اولیه سهام به عموم در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار دادند. ایشان در این تحقیق مدل تعدیل شده جونز را برای محاسبه شاخص مدیریت سود برای 30 شرکت عرضه کننده اولیه سهام به عموم در طی سالهای 1378 تا 1380 بکار برده و به این نتیجه دست یافتند که، مدیران سود شرکت ها را در سال قبل از عرضه اولیه و سال عرضه اولیه سهام به عموم مدیریت می کنند. همچنین آنها تاثیر مدیریت سود بر عملکرد بلندمدت قیمت سهام شرکت عرضه کننده اولیه سهام به عموم را مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که بین اقلام تعهدی جاری اختیاری سال اول شرکت ها و عملکرد بلندمدت قیمت سهام در سه سال آتی رابطه معنادار مثبت وجود دارد(ابراهیمی کردلر و حسنی آذز داریانی،1385،ص3)2.

فصل سوم
روش اجرای تحقیق

1-3 مقدمه
اعتقاد اندیشمندان معاصر بر این است که توسعه و پیشرفت علوم در چند دهه اخیر به مراتب بیشتر و جامع تر از پیشرفتی است که کلیه علوم از بدو پیدایش خود تا پایان نیمه اول قرن بیستم داشته اند، شاید قبول این واقعیت قدری مشکل تر باشد، اما پیشرفتی چنین شتابان مرهون به کارگیری روش های دقیق و صحیح علمی بوده است. یک محقق پس از انتخاب و تعیین موضوع باید به دنبال تعیین روش تحقیق باشد. انتخاب روش تحقیق بستگی به هدفها و موضوع پژوهش دارد. بنابراین هنگامی می توان در مورد روش بررسی انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت موضوع تحقیق و هدف های آن مشخص باشد، به عبارتی روش تحقیق به محقق کمک می کند ،شیوه و روشی را انتخاب و آغاز کند تا بتواند هر چه سریع تر به پاسخ یا پاسخ هایی که برای پرسش های خود در نظر گرفته است دست یابد. در واقع روش تحقیق علمی شامل اندازه گیری و ارزیابی و مقایسه عوامل بر اساس اصول و موازین پذیرفته شده از طرف دانشمندان، برای حل مشکلات و مسائل و مستلزم قدرت اندیشه و ظرفیت تعمق، تشخیص، قضاوت و ابتکارات است (سرمد ، 1381،ص 80)1.
در این فصل مراحل انجام تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق ، ویژگیهای تحقیق، فرضیه های تحقیق ، جامعه مطالعاتی، نحوه جمع آوری داده های مربوط به متغییرهای تحقیق و چگونگی تجزیه و تحلیل این اطلاعات نیز در این فصل مورد توجه قرار گرفته است.

2-3 روش تحقیق
دشوارترین گام در فرآیند تحقیق، مشخص کردن مساله مورد مطالعه است. نخست آنکه درباره یک چیز، یک مانع یا یک موقعیت مبهم تردید وجود دارد، تردیدی که نیازمند تعیین است.در هر تحقیق ابتدا باید نوع ، ماهیت ، اهداف تحقیق و دامنه آن معین شود تا بتوان با استفاده از قواعد و ابزارمناسب و از راه های معتبر به واقعیت ها دست یافت (همان منبع،ص170)2.

بنابراین پژوهش حاضر از نظر طبقه بندی بر مبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. هدف تحقیق کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. هم چنین تحقیق حاضر، از نظر روش و ماهیت از نوع تحقیق همبستگی است. در این تحقیق هدف، تعیین میزان رابطه متغیر هاست. برای این منظور بر حسب مقیاس های اندازه گیری متغیر ها، شاخص های مناسبی اختیار می شود (سرمد ، 1381،ص 172)1.
مقیاس اندازه گیری داده ها مقیاس نسبی است. مقیاس نسبی بالاترین و دقیق ترین سطح اندازه گیری را ارائه می دهد. این مقیاس علاوه بر دارا بودن کلیه خصوصیات مقیاس های دیگر، از صفر مطلق نیز برخوردار است.روش تحقیق به صورت قیاسی – استقرایی است که در آن مبانی نظری و پیشینه پژوهش از راه کتابخانه، مقاله و اینترنت جمع آوری شده و بصورت استدال قیاسی و در رد یا اثبات فرضیه های پژوهش با بکارگیری روش های آماری مناسب ،از استدلال استقرای در تعمیم نتایج استفاده شده است . چون هدف پژوهش شناخت رابطه همبستگی بین پاداش هیئت مدیره و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری می باشد و تحقیقات همبستگی شامل کلیه تحقیقاتی است که در آنها سعی می شود رابطه متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی کشف و تعیین شود. بنابراین ضریب همبستگی شاخص دقیقی است، که بیان می کند تغییرات متغیر تا چه اندازه ای به متغیر دیگری وابسته است.

3-3 جامعه مطالعاتی و نمونه آماری
جامعه مطالعاتی پژوهش حاضر در برگیرنده شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 86-82 به تعداد 405 شرکت می باشد.
جهت انتخاب نمونه محدودیت های زیر بر روی شرکتهای جامعه آماری اعمال می شود:
1- به لحاظ افزایش قابلیت مقایسه، دوره مالی آنها منتهی به اسفندماه باشد. علت ایجا این محدودیت این است که در محاسبه متغیرها، به خصوص بازده، تا حد امکان دوره های زمانی مشابه باشند و شرایط و عوامل فصلی در انتخاب عوامل و متغیرها اثرگذار نباشد.
2- شرکتهایی که وقفه معاملاتی بیش از 6 ماه نداشته باشند.
3- شرکتهایی که داده های مورد نظر آها در دسترس باشد.
بنابراین با توجه به موارد بند 1 الی 3 در نهایت 53 شرکت به عنوان نمونه سیستماتیک تحقیق انتخاب شدند(لیست شرکتهای نمونه در پیوست آمده است) و برای هر متغیر این پژوهش داده ها جهت آزمون فرضیه های آماری محاسبه شده است.

4-3 روش های جمع اوری اطلاعات
یکی از ضروریات هر مطالعه و پژوهش اطلاعات مربوط و قابل اتکا، سرعت و سهولت دسترسی به آن می باشد.مباحث تئوریک پژوهش از مسیر مطالعه منابع ، نشریات ؛ منابع داخلی و خارجی موجود در کتابها و استفاده از اینترنت جمع آوری شده است. اطلاعات و داده های مورد نیاز تحقیق کلاً از روش کتابخانه ای بدست آمده است.

5-3 مدل تحقیق و شیوه اندازه گیری متغیر های تحقیق:
1-5-3 متغیر وابسته
متغیر وابسته در این تحقیق پاداش مدیران می باشد که از صورتهای مالی شرکتها همچنین یادداشت های همراه صورت های مالی به دست می آید. جهت استاندارد کردن متغیر پاداش مدیران آن را بر میزان فروش شرکت تقسیم می کنیم.

2-5-3متغیر های مستقل
متغیر های مستقل در این تحقیق بازده دارایی های سهام و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری است که ویژگی های سود بر مبنای حسابداری خود به چهار متغیر پایداری سود، کیفیت اقلام تعهدی، قابلیت پیش بینی سود و هموارسازی سود تقسیم می شود.
پایداری سود152: پایداری سود بیانگر این موضوع است که چه مقدار یا چند درصد از سود سال جاری در سال بعد نیز پایدار خواهد ماند و تغییر نمی کند. و از طریق معادله زیر محاسبه می شود (جنسن،1990،16):
X_(i,t)=α_(0,t)+β_(1,t) X_(t-1)+V_(i,t) (1-3)
X_(i,t): برابر با سود شرکتi در سال t
α_(0,t): مقدار ثابت که از مدل رگرسیون استخراج می شود.
X_(t-1) : سود شرکت در سالt-1
β_(1,t): شیب برآورد شده توسط مدل رگرسیون که همان پایداری سود است
V_(i,t): مقدار خطا
کیفیت اقلام تعهدی153 : کیفیت اقلام تعهدی بر اساس مدل مک نیکولز (2002) محاسبه می شود. مدل مک نیکولز به شرح زیر است:
(2-3)
〖ΔWC〗_(i,t)/Assets_(i,t) =β_(0,i)+β_(1,i) CFO_(i,t-1)/Assets_(i,t) +β_(2,i) CFO_(i,t)/Assets_(i,t) +β_(3,i) CFO_(i,t+1)/Assets_(i,t) +β_(4,i) 〖Δsales〗_(i,t)/Assets_(i,t) +β_(5,i) PPE_(i,t)/Assets_(i,t) +V_(i,t)
در معادله فوق:
〖ΔWC〗_(i,t) : برابر با تغییر در حسابهای سرمایه در گردش شرکت i در سال t که به شکل زیر محاسبه می شود:
تغییر در حسابهای سرمایه در گردش=افزایش در حسابهای دریافتنی+افزایش موجودی کالا+کاهش حسابهای پرداختنی و بدهی ها+کاهش در مالیات پرداختنی+ افزایش(کاهش) در سایر داراییها(بدهی ها)
Assets_(i,t) : میانگین داراییهای شرکت i در سال t
CFO_(i,t-1) : وجه نقد حاصل از عملیات شرکت i در سال t-1
CFO_(i,t): وجه نقد حاصل از عملیات شرکت i در سال t
CFO_(i,t+1): وجه نقد حاصل از عملیات شرکت i در سال t
〖Δsales〗_(i,t) : تغییر در حساب فروش شرکت i در سال t
PPE_(i,t) : اموال ماشین آلات و تجهیزات شرکت I در سال t
V_(i,t) : خطای باقی مانده
β_(1,i) تا β_(5,i) ضرایب متغیر ها(شیب)
β_(0,i) : مقدار ثابت محاسبه شده توسط مدل رگرسیون
جهت محاسبه کیفیت اقلام تعهدی با استفاده از مدل بالا از خطای باقی مانده معادله (3) انحراف استاندارد می گیریم. و در منفی ضرب می کنیم. طبق مدل مک نیکولز هرچقدر که این منفی انحراف استاندارد خطای باقی مانده کوچکتر باشد کیفیت اقلام تعهدی بالاتر است.

(3-3)
Accurals Quality= -σ(V_(i,t))
قابلیت پیش بینی154: قابلیت پیش بینی سود توسط گرفتن منفی انحراف استاندارد از معادله (2) به دست می آید:
(4-3)
PREDICT= -σ(V_(i,t))
مقدار کم این منفی انحراف معیار خطای باقی مانده بیانگر این است که سود سال جاری را می توان از طریق سود سال قیل پیش بینی کرد.
هموار سازی سود155: عدم هموار سازی سود توسط مدل فرانچز در سال 2004 محاسبه می شود.مدل فرانچز از این قرار است:
(5-3)

Smooth_(i,t) : شاخص هموار سازی سود شرکت i در سال t
σ: انحراف استاندارد
NIBE_(i,t) : سود خالص قبل از اقلام غیر عادی شرکت i در سال t
CFO_(i,t): وجه نقد حاصل از عملیات شرکت i در سال t
Assets_(i,t) : میانگین داراییهای شرکت i در سال t
شاخص محاسبه شده طبق مدل فرانچیز بیانگر میزان هموارسازی سود شرکت می باشد بنابر این هرچه مقدار این شاخص بیشتر باشد عدم هموارسازی سود کمتر و هرچه این میزان کمتر باشد عدم هموارسازی سود بیشتر خواهد بود.

بازده داراییها156: برای محاسبه بازده داراییها از فرمول زیر استفاده می شود:
استهلاک – سود (زیان) عملیاتی
(6-3) ROA=
میانگین داراییهای شرکت
متغیرهای تعدیل گر:
متغیر تعدیل گر متغیری است که دارای تاثیری قوی بر رابطه بین متغیر مستقل و متغیر وابسته می باشد، یعنی حضور یک متغیر سوم ، رابطه مورد انتظار اصلی اولیه بین متغیر های مستقل و وابسته را تغییر می دهد. به عبارت دیگر ، هرگاه رابطه بین متغیر مستقل و وابسته مشروط به متغیر دیگری شود، آن متغیر سوم در واقع نقش تعدیل گری را ایفا می کند (سنگر ، 1996، 67)157.
در این تحقیق از سه متغیر ریسک سیستماتیک، اندازه شرکت و فرصت های رشد، به عنوان متغیر های تعدیل گر استفاده شده است.
بتای حسابداری (ریسک سیستماتیک): آن بخشی از کل ریسک مجموعه اوراق بهادار که غیر قابل حذف بوده و به علت وجود عواملی که بر قیمت کل اوراق بهادار اثر می گذارد، به وجود می آید. برای محاسبه ریسک سیستماتیک از شاخص قیمت بورس سهام(که نشان دهنده سطح عمومی قیمت سهام در بورس است)، استفاده می شود. ضریب بتا برای یک سهم بخصوص به این صورت تعیین می شود که درجه ریسک سیستماتیک آن سهم را با ریسک سیستماتیک متعلق به شاخص قیمت بورس سهام مقایسه می کنند:
(1-7-1) β= (COV(Rm,Ri))/(σ^2 Rm)
Ri= بازده سهام شرکت
Rm= بازده سهام شاخص بازار
σ^2 Rm= واریانس Rm
فرصت رشد: که به وسیله نسبت ارزش بازار بر ارزش دفتری سرمایه اندازه گیری می شود:
(8-3) GROWOP = Pij / BVij
:GROWOP فرصت رشد
P_(ij ) : ارزش بازار سرمایه شرکت
BV_ij : ارزش دفتری سرمایه شرکت
اندازه شرکت: که برابر با لگاریتم ارزش دفتری داراییهای شرکت در ابتدای دوره می باشد.
(9-3) Size=log(V_E)

6-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
پژوهش های همبستگی شامل کلیه پژوهش هایی است که در آنها تلاش می شود رابطه متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی کشف و تعیین شود این ضریب شاخص دقیقی است که با محاسبه آن می توان نشان داد که یک متغیر تا چه اندازه با متغیرهای دیگر پیوند دارد و می توان برای همبستگی (مثبت یا منفی) میزان و مقدار آن را محاسبه کرد .
پس از جمع آوری اطلاعات مربوط از نرم افزار صفحه گسترده اکسل 158 جهت طبقه بندی اطلاعات و محاسبه متغییر ها استفاده گردید و در نهایت اطلاعات حاصل با استفاده از نرم افزارSPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به دلیل اینکه متغیر های پژوهش از نوع فاصله ای بوده رو ش پژوهش همبستگی می باشد جهت انجام آزمون های آماری از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون و تحلیل واریانس 159که دارای خطای معیار کمتری در مقایسه با سایر روش های آماری می باشند استفاده شده است .

1-6-3 تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی
پژوهش های همبستگی – تعریف ، هدف و مزایا:
پژوهش های همبستگی شامل کلیه پژوهش هایی است که در آن سعی می شود رابطه بین متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی، کشف یا تعیین می شود. هدف روش پژوهش همبستگی ، مطالعه حدود تغییرهای چند متغیر با حدود تغییرهای چند متغیر دیگر است. هدف ضریب همبستگی ، بیان رابطه بین دو یا چند متغیر به صورت ریاضی است. در صورتی که رابطه متغیرها کامل و مثبت باشد ضریب همبستگی ، یک است و چنانچه همبستگی بین متغیرها کامل و منفی باشد ضریب همبستگی ، منفی یک ، (-1) خواهد شد. طرح بنیانی و اساسی پژوهش همبستگی بسیار ساده است. در این روشها به جمع آوری نمره های دو (یا چند) متغیر برای آزمودنی های یکسان می پردازیم و سپس ضریب همبستگی را محاسبه می کنیم. به طور خلاصه، ضریب همبستگی را می توان برای بیان روابط علت و معلولی به کار برد. هر چند که این روش به منظور کشف و پیش بینی روابط بین دو متغیر A و B به کار می رود. مزیت عمده روش همبستگی این است که به محقق اجازه می دهد که متغیرهای زیادی را اندازه گیری کند و همزمان، همبستگی درونی بین آنها را محاسبه نماید.

امتیاز دیگر روش همبستگی در این است که می تواند درباره درجه همبستگی بین متغیرها مورد مطالعه ، اطلاعات لازم را فراهم سازد و روش همبستگی یا درجه همبستگی را در کل دامنهیا محدوده معین مشخص کند. روش همبستگی برای دو هدف عمده به کار می رود:
1) کشف همبستگی بین متغیرها
2) پیش بینی یک متغیر از یک یا چند متغیر دیگر.
به طور کلی هدف پژوهش همبستگی عبارت است از درک الگوهای پیچیده رفتاری از طریق مطالعه و همبستگی بین این الگوها و متغیرهایی که فرض می شود بین آنها رابطه وجود دارد . تحلیل همبستگی ، ابزاری آماری است که بوسیله ان می توان درجه ای که یک متغیر به متغیری دیگر از نظر خطی مرتبط است را اندازه گیری کرد. همبستگی را به طور معمول با تحلیل رگرسیون به کار می برند.
درجه همبستگی درباره دو معیار بحث می کند:
1) ضریب تعیین 2) ضریب همبستگی
1) ضریب تعیین :
مهمترین معیاری است که با آن می توان رابطه بین دو متغیر x و y را توضیح داد. این مقدار همیشه بین دو صفر تا یک است:
(10-3)

گرچه ضریب همبستگی مثلاً 50% به این معنا نیست که دو یا چند متغیر دارای 50 درصد تغییرهای مشترک می باشد، ولی مجذور همبستگی (ضریب تعیین) ، این تغییرهای مشترک را نشان می دهد. در صورتی که همبستگی دو آزمون 50% باشدف این دو ازمون دارای تغییرهای مشترک به میزان یا 25 درصد است.
2) ضریب همبستگی:
اگر از ضریب تعیین ، ریشه دوم بگیریم ، به مقدار بدست آمده ضریب همبستگی می گویم و آن را با r نشان می دهیم که می تواند عدد مثبت یا منفی یا صفر باشد.
کرلینجر (1986) و تاک من160 در بحث انتخاب مسئله و ساخت فرضیه برای بیان فرضیه، ویژگی هایی را مطرح می کنند که سه ویژگی اول مشترک و ویژگی چهارم مربوط به تاک من می باشد:
1) مسئله باید همبستگی بین دو یا چند متغیر را مورد سوال قرار دهد.
2) مسئله باید به صورت روشن ، بدون ابهام و به طور معمول سوالی بیان شود
3) با استفاده از روش های موجود قابل آزمون باشد. باید امکان جمع آوری اطلاعات برای پاسخ گویی به آن وجود داشته باشد .
4) نباید موقعیت یا وضعیت اخلاقی را پدید آورد .(دلاور، 1374، ص98)
روش همبستگی گشتاوری (پیرسون):
روش همبستگی گشتاوری 161 زمانی به کار می رود که متغیرهای مورد مطالعه (دو متغیری که قصد محاسبه ضریب همبستگی بین انها را داریم) به صورت پیوسته باشند.
در این پژوهش نیز با توجه به ویژگی متغیر های بدست آمده متغیرها که از لحاظ پیوسته بودن متغیر ها دارند و نیز مزیتی که روش همبستگی پیرسون دارد از این روش استفاده شده است که مشخصات این روش به شرح زیر می باشد.
جدول 1-3 روش همبستگی گشتاوری (پیرسون)
روش
علامت
متغیر اول
متغیر دوم
متغیر سوم
متغیر چهارم

…
ویژگی
همبستگی گشتاوری پیرسون
r
پیوسته
پیوسته
پیوسته
پیوسته
…
دقیق ترین و با ثبات ترین روش با کمترین خطای معیار

و نحوه محاسبه آن به شرح فرمول زیر می باشد:
(10-3)
r=〖COV 〗_(x . y)/(〖σ 〗_x 〖σ 〗_y )= ( 1/N ∑▒( x_i-¯x)(y_i-¯y))/√((〖∑▒( x_i-¯x)〗^2 )/N (〖∑▒( y_i-¯y)〗^2 )/N)

در این پژوهش پس از جمع آوری داده ها و محاسبه متغیرها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شده است. در بسیاری از فرضیه ها هدف بررسی ارتباط بین دو متغیر است. صرف نظر از بحث تحلیل رگرسیون می تواند از آزمون های استقلال برای بررسی ارتباط معنی دار دو متغیر استفاده کرد. اگر دو متغیر تعریف شده در فرضیه ها دارای مقیاس کمی باشند، می توان با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون به استقلال یا ارتباط بین دو متغیر پی برد. ضریب همبستگی پیرسون دارای پارامتری است و همان طور که از قبل عنوان شد به صورت زیر است:
(11-3)
مراحل آزمون :
1) تعریف فرضیه های آماری به صورت زیر:
بین پاداش هیئت مدیره و کیفیت اقلام تعهدی همبستگی معنی دار وجود ندارد.
بین پاداش هیئت مدیره و کیفیت اقلام تعهدی همبستگی معنی دار وجود دارد.

بین پاداش هیئت مدیره و عدم هموارسازی سود همبستگی معنی دار وجود ندارد.
بین پاداش هیئت مدیره و عدم هموارسازی سود همبستگی معنی دار وجود دارد.

بین پاداش هیئت مدیره و قابلیت پیش بینی همبستگی معنی دار وجود ندارد.
بین پاداش هیئت مدیره و قابلیت پیش بینی همبستگی معنی دار وجود دارد.

بین پاداش هیئت مدیره و پایداری سود همبستگی معنی دار وجود ندارد.
بین پاداش هیئت مدیره و پایداری سود همبستگی معنی دار وجود دارد.

بین پاداش هیئت مدیره و نرخ بازده داراییها همبستگی معنی دار وجود ندارد.
بین پاداش هیئت مدیره و نرخ بازده داراییها همبستگی معنی دار وجود دارد.

(2) تعیین سطح زیر منحنی : و
که حسب مورد آزمون t یا z استفاده می گردد،که در این پژوهش با توجه به دو متغیر بودن فرضیه و نوع همبستگی آن از ضریب همبستگی پیرسون و نیز از آزمون t استیودنت در سطح اطمینان 95 درصد (سطح خطا 5 درصد) به منظور آزمون معنی دارد بودن رابطه همبستگی بین دو متغیر استفاده شده است .
(3) به طور معمول دو نوع ریسک یا خطا وجود دارد:
خطای نوع اول (ریسک) : که در این خطا ما به اشتباه فرض رد می کنیم در حالی که بایستی فرضیه پذیرفته می شود
خطای نوع دوم (ریسک) در این خطا نیز فرضه غلط می باشد و بایستی رد شود، درحالی که به اشتباه پذیرفته می شود
به طور معمول دو نوع با مقادیر 5% = و 1%= برگزیده می گردد و با توجه به دو دامنه بودن توزیع ها، به طور معول از برای آزمون استفاده می شود به طوری که می باشد که در این پژوهش سطح خطا () ، 5% در نظر گرفته شده است و درجه آزادی به صورت df= n-2 محاسبه می گردد نمودار این آزمون به صورت زیر می باشد:
نمودار

(4) تعریف و محاسبه آماره آزمون:
آماره آزمون اگر از نوع باشد به صورت زیر تعریف خواهد شد:
(12-3) یا

(5) تصمیم گیری
اگر t محاسبه شده درناحیه دنباله سمت راست یا چپ قرار گیرد نظر به برگزیدن 5% = با اطمینان 95% می توان پذیرفت که بین دو متغیر x و y ارتباط معنی دار و در صورتی که در ناحیه قرار گیرد می توان گفت که رابطه معنی داری بین x و y وجود ندارد.
مسئله ای که بیشتر پژوهشگران در برنامه ریزی هر پژوهش، با آن مواجه اند اندازه یا حجم لازم برای نمونه است. قانون کلی در این مورد، بزرگترین اندازه ممکن را تصویب می کند. هدف از مطالعه نمونه کسب اطلاع در مورد جامعه است که نمونه از ان انتخاب شده است. بنابراین هر چه نمونه با حجم بزرگتری انتخاب شود،بین شاخص های آماری ، ارتباط نزدیکی وجود دارد. با نمونه بزرگ ، پژوهشگر ، کمتر فرض صفر را در شرایطی که درست نیست، می پذیرد.

(13-3)
که برآورده های و B به صورت و b نشان داده شده و از رابطه ذیل بدست آمدهاست:
(14-3)
همچنین ضریب ثابت () و شیب خط (B) به صورت زیر آزمون گردیده است:
عرض از مبدا مساوی با صفر است
عرض از مبدا مخالف صفر است
شیب خط برابر صفر است
شیب خط برابر صفر نیست
که برای آزمون فرضیه های بالا آماره های زیر استفاده می شود:
(15-3)
و دارای توضیح t با n-2 درجه آزادی است که برای نمونه های بزرگ ، توزیع آن با توزیع نرمال استاندارد ، تقریب زده می شود(آذر و مومنی،1385، 201-209)1.

فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها

1-4 مقدمه‏
پژوهشگر پس از این که روش تحقیق خود را مشخص کرد و با استفاده از ابزارهای مناسب،داده های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیک های آماری مناسبی که با روش تحقیق، نوع متغیرها،… سازگاری دارد، داده های جمع آوری شده را دسته بندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیه هایی را که تا این مرحله او را در تحقیق هدایت کرده اند، در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آن ها را روشن کند و سرانجام بتواند راه حلی و پاسخی برای پرسش تحقیق بیابد. پیوند دادن موضوع تحقیق به رشته ای از اطلاعات موجود مستلزم اندیشه ای خلاق است، معمولاً موضوعی به ذهن محقق خطور می کند که یافتن منابع داده های موجود، برای بررسی آن مستلزم خلاقیت ذهنی محقق است، آرایش و تنظیم داده ها نیز مستلزم خلاقیت است. فرایند تجزیه و تحلیل داده ها، فرایندی چند مرحله ای است که طی آن داده هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع آوری در جامعه (نمونه)آماری فراهم آمده اند؛ خلاصه، کدبندی و دسته بندی … و در نهایت پردازش می شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل ها و ارتباط ها بین این داده ها به منظور آزمون فرضیه ها فراهم آید(خاکی،1387، 303-305)1.
تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان مرحله ای علمی، از پایه های اساسی هر پژوهش علمی به شمار می رود ،که به وسیله آن کلیه فعالیت های پژوهش تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت می شوند. در این فصل نیز به توصیف داده های پژوهشی و تجزیه و تحلیل هر یک از فرضیات خواهیم پرداخت.

2-4 شاخص های توصیفی متغیرها
به منظور شناخت بهتر ماهیت جامعه ای که در پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است و آشنایی بیشتر با متغیر های پژوهش، قبل از تجزیه و تحلیل داده های آماری ،لازم است این داده ها توصیف شود.همچنین توصیف آماری داده ها،گامی در جهت تشخیص الگوی حاکم برآن ها وپایه ای برای تبیین روابط بین متغیرهایی است که در پژوهش به کار می رود(خورشیدی وقریشی،1381،254)2.

بنابراین، قبل از این که به آزمون فرضیه های پژوهش پرداخته شود، متغیرهای پژوهش به صورت خلاصه در جدول شماره (1-4) مورد بررسی قرار می گیرد. این جدول حاوی شاخص هایی برای توصیف متغیرهای تحقیق می باشد. این شاخص ها شامل ،شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع است.

جدول (1-4): شاخص های توصیف کننده متغیرهای تحقیق، شاخص های مرکزی، شاخص های پراکندگی و شاخص های شکل توزیع (آماری)
متغیر ها

شاخص ها
پاداش استاندارد شده
پایداری سود
کیفیت اقلام تعهدی
قابلیت پیش بینی سود
تعداد
135
135
135
135
میانگین
0.0257
0.1296
0.0146
0.2562
خطای معیار میانگین
0.00112
0.03538
0.00129
0.08759
انحراف معیار
0.01302
0.41109
0.01504
1.01773
واریانس
0.00
0.169
0.00
1.0.36
چولگی
0.926
0.0406-
1.623
0.576-
خطای استاندارد ضریب چولگی
0.209
0.209
0.209
0.209
کشیدگی
0.931
0.609-
1.286
0.624-
خطای استاندارد ضریب کشیدگی
0.252
0.252
0.252
0.252
دامنه تغییرات
0.09
1.59
0.06
2.74
بالاترین
0.01
0.78-
0.00
1.32-
پایین ترین
0.10
0.80
0.6
1.41

ادامه جدول 1-4
متغیر ها

شاخص ها

هموارسازی سود

ROA

ریسک سیستماتیک
اندازه
نسبت ارز بازار به دفتر سرمایه
تعداد
135
135
135
135
135
میانگین
0.4620
0.1485
0.4972
5.6217
3.2268
خطای معیار میانگین
0.03616
0.01755
0.07548
0.07647
0.01836
انحراف معیار
0.42013
0.20338
0.87704
0.08885
2.1337
واریانس
0.177
0.042
0.769
0.789
4.552
چولگی
1.290
1.587
0.742-
0.014-
0.759
خطای استاندارد ضریب چولگی
0.209
0.209
0.209
0.209
0.209
کشیدگی
1.389
0.558
0.238
0.667-
0.047
خطای استاندارد ضریب کشیدگی
0.252
0.252
0.252
0.252
0.252
دامنه تغییرات
1.89
1.84
3.92
3.81
9.75
بالاترین
0.00
0.45-
1.92-
3.66
0.50
پایین ترین
0.06
1.39
2.00
7.47
9.80

جدول(1-4) نشان می دهد که متغیر های تحقیق دارای چه ویژگی هایی هستند، سطر اول این جدول بیان می کند که تعداد کلیه داده ها برای تمامی متغیرهای مورد مطالعه برابر با 135عدد می باشد و سطر دوم میانگین متغیرهای جمع آوری شده را به تفکیک نشان می دهد ،که به عنوان مثال میانگین قابلیت پیش بینی سود 0.2562 است. سطر پنجم واریانس و پراکندگی متغیر ها را حول میانگین نمایش می دهد که واریانس پایداری سود 0.169 می باشد. سطرهای ششم و هشتم میزان چولگی و کشیدگی داده ها را نسبت به منحنی نرمال زنگوله ای شکل نشان می دهد و سطر دهم تغییرات بزرگترین و کوچکترین اعداد را به عنوان دامنه تغییرات توصیف می کند.

3-4 روش آزمون فرضیه ها ی تحقیق
جهت آزمون فرضیه های این تحقیق، گامهای زیر برداشته شده است:
١ – انتخاب شرکتهای نمونه ازبین جامعه آماری به صورت حذف سیستماتیک منظم.
٢- اخذ صورتهای مالی و سایر اطلاعات مورد نیاز شرکتهای انتخاب شده به عنوان نمونه و استخراج اطلا عات مورد نیاز از صورتهای مالی شرکت های نمونه.
٣ – محاسبه نسبتهای مورد نیاز شرکتهای انتخابی با استفاده از نرم افزاراکسل .
4 – استفاده ازنرم افزار ره آورد نوین و Excel ، جهت محاسبه متغیر ها و نرم افزار SPSSبرای آزمون فرض ها وانجام سایر تجزیه وتحلیل ها با بکارگیری روش های آمارهمچون آمارتوصیفی، همبستگی (ضریب همبستگی،ضریب تعیین)؛ آنالیزرگرسیون و آزمون ضرائب آن ، آنالیز همبستگی و آزمون ضرائب آن وآزمون برابری معناداری چند ضریب همبستگی .همانگونه که در تحقیق مطرح شد ،برای آزمون فرضیه ها از ضریب همبستگی پیر سون و ضریب تعیین تعدیل شده به منظور توصیف و بررسی رابطه بین متغیر های تحقیق نسبت به یکدیگراستفاده می گردد و به منظور بررسی میزان قابلیت توضیح دهندگی متغیر ها ،برای کل مدل رگرسیون ارائه می شود ،برای تعیین استفاده از معادله خط رگرسیون و نیزامکان تعمیم نتایج نمونه به جامعه؛ باید معنی دار بودن ضریب همبستگی مورد آزمون قرار گیرد که برای این منظور از آزمون T استفاده می گردد. اگرT محاسبه شده ،از جدول در سطح اطمینان 95تا99 درصد بیشتر باشد به این معنی است که ضریب همبستگی بدست آمده آنقدر قابل توجه است که احتمال ناشی شدن آن ،از تغییرات تصادفی اندک است و می توان نتیجه آن را به جامعه تعمیم داد.

4-4 تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق
با توجه به مستندات و ادبیات اشاره شده در فصل دوم و همچنین خلاصه چارچوب نظری تحقیق در فصل اول، نشان از این مطلب دارد که در اکثر تحقیقات انجام شده،متغیرهای مورد مطالعه را به صورت سالانه محاسبه ودر تحلیل و تفسیرکلی از آنها استفاده نموده اند. در این مرحله محقق،پس از تعیین و محاسبه متغیر های مستقل و وابسته ، به آزمون فرضیات تحقیق و تجزیه و تحلیل آنها می پردازد. ابتدا وجود رابطه همبستگی بین متغیر وابسته و متغیر های مستقل را مورد آزمون قرار داده و سپس از روش رگرسیون جهت تعیین رابطه ریاضی بین متغیر های مستقل و وابسته استفاده گردید.

در واقع ،تجزیه و تحلیل رگرسیون کمک می کند تا رابطه خطی بین متغیر ها را در صورت وجود چنین رابطه ای پیدا کنیم .در مرحله پایانی برای تعیین میزان ارتباط بین متغیر وابسته و متغیر های مستقل در تحقیق از معیار همبستگی استفاده شده است .خوشبختانه جهت اجتناب از محاسبه آماره های متناظر در جدولt ،نرم افزار SPSS مقدار احتمال را محاسبه و ارائه می نماید که از آن می توان برای رد یا تائید فرض صفر استفاده نمود. خلاصه یافته ها ی هر فرضیه به شرح ذیل بیان می شود:

1-4-4 بررسی فرض نرمال بودن متغیرها:
از آن جائی که نرمال بودن متغیر وابسته به نرمال بودن باقیمانده های مدل می انجامد؛ لازم است قبل از برازش مدل ، نرمال بودن آن کنترل شود.
فرض صفر و فرض مقابل آزمون نرمالیتی به صورت زیر است:
توزیع داده ها نرمال است
توزیع داده ها نرمال نیست
جهت آزمون فرض بالا از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف استفاده شده است.در این آزمون هر گاه سطح معناداری کمتر از 5% باشد فرض صفر در سطح 95% اطمینان رد می شود؛

جدول (2-4): آزمون کالموگراف – اسمیرنوف K-S)) برای متغیر وابسته(پاداش استاندارد شده مدیران)
تعداد
میانگین
انحراف معیار
قدر مطلق
بیشترین
انحراف معیار
بیشترین
انحراف
مثبت
بیشترین
انحراف
منفی
کلموگروف
اسمیرنوف
سطح معنی داری
135
0.0257
0.01302
0.114
0.078
0.077-
1.267
0.081

بر اساس مقادیر ارائه شده(جدول 2 -4) از آنجایی که مقادیر سطح معناداری، برای پاداش استاندارد شده در مدل بیشتر از 5% است ( Sig. > 0/05 یا P- value)، بنابراین فرض صفر یعنی نرمال بودن متغیر ها رد نمی شود.

2-4- 4 خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه به شرح ذیل بیان می شود
1-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی اول
فرضیه اصلی اول: بین پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری رابطه وجود دارد.
جهت بررسی و اظهار نظر نسبت به این فرضیه ابتدا باید فرضیه های مربوط به ارتباط بین پاداش مدیران و هر یک از ویژگی های سود بر مبنای حسابداری که شامل پایداری سود، کیفیت اقلام تعهدی، قابلیت پیش بینی سود و هموارسازی سود می باشد را بررسی کنیم سپس بر اساس نتایج حاصله از فرضیه های فرعی نسبت به فرضیه اصلب اول اظهار نظر کنیم.

2-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه فرعی اول
بین پاداش مدیران و پایداری سود در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
آزمون فرضیه اول :اگر فرضیه فرعی اول را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و پایداری سود ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و پایداری سود ، وجود دارد
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول (3-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو پاداش مدیران و پایداری سود
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1.834
0.01133
0.065
0.068
0.262
1

طبق جدول شماره (3-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر پاداش مدیران و پایداری سود 0.262 است. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود.
همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 0.065 را نشان می دهد. بنا بر این متغیر پایداری سود می تواند برازش کمی از تغییرات متغیر پاداش مدیران ارائه کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (3-4) 1.834 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول (4-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و پایداری سود

ANOVA b
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0.00
19.33
0.002
1
0.002
رگرسیون

0.00
264
0.033
Residual

265
0.036
جمع

جدول شماره (4-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین متغیر پاداش مدیران و پایداری سود می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد(0.00) می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.

جدول (5-4) : ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و پایداری سود
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0.00
26.494

0.001
0.023
(Constant)
0.00
4.397
0.262
0.02
0.07
پایداری سود

در خروجی جدول شماره (5-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است و این معادله به صورت زیر می باشد :
Y_bonus=0.023+0.07β_persist+e_i
طبق خروجی جدول شماره (5-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ،برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است. بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.

3-2-4-4-تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی دوم
بین پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی دوم را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی ، وجود دارد
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول (6-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1.861
0.01163
0.001
0.001
0.030
1

طبق جدول شماره (6-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی 0.030 است. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد تایید می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 0.001 را نشان می دهد، که عدد بسیار کمی می باشد. بنا بر این متغیر کیفیت اقلام تعهدی نمی تواند برازش مناسبی از تغییرات متغیر پاداش مدیران ارائه کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (6-4) 1.861 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول (7-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی

ANOVA b
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0.627
0.236
0.00
1
0.00
رگرسیون

0.00
264
0.036
Residual

265
0.036
جمع

جدول شماره (7-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین متغیر پاداش مدیران و کیفیت اقلام تعهدی می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig بیشتر از پنج درصد(0.627) می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر رد می گردد.

4-2-4-4-تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی سوم
بین پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
اگر فرضیه فرعی سوم را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود ، وجود دارد

و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول (8-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1.848
0.01081
0.135
0.138
0.372
1

طبق جدول شماره (8-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود 0.372 است. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود.
همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 0.135 را نشان می دهد، که عدد متوسطی می باشد. بنا بر این متغیر قابلیت پیش بینی سود می تواند برازش متوسطی از تغییرات متغیر پاداش مدیران ارائه کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (8-4) 1.848 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول (9-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود

ANOVA b
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0.00
42.190
0.05
1
0.005
رگرسیون

0.00
264
0.031
Residual

265
0.036
جمع

جدول شماره (9-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین متغیر پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد(0.00) می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.

جدول (10-4) : ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0.00
34.232

0.001
0.024
(Constant)
0.00
6.495
0.372
0.001
0.004
قابلیت پیش بینی سود

در خروجی جدول شماره (10-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است و این معادله به صورت زیر می باشد :
Y_bonus=0.024+0.004β_predict+e_i
طبق خروجی جدول شماره (10-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ،برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است. بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.

5-2-4-4-تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه فرعی چهارم
بین پاداش مدیران و عدم هموار سازی سود در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد
اگر فرضیه فرعی چهارم را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و عدم هموار سازی سود ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و عدم هموار سازی سود ، وجود دارد.
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول (11-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر پاداش مدیران و عدم هموار سازی سود
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1.837
0.01055
0.175
0.178
0.422
1

طبق جدول شماره (11-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر پاداش مدیران و عدم هموار سازی سود 0.422 است. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 0.175 را نشان می دهد، که عدد متوسطی می باشد. بنا بر این متغیر عدم هموار سازی سود برازش متوسطی از تغییرات متغیر پاداش مدیران ارائه کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (11-4) 1.837 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.

جدول (12-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و عدم هموار سازی سود

ANOVA b
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0.00
56.970
0.00
1
0.006
رگرسیون

0.006
264
0.029
Residual

265
0.036
جمع

جدول شماره (12-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین متغیر پاداش مدیران و عدم هموار سازی سود می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig بیشتر از پنج درصد(0.00) می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.
جدول (13-4) : ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و عدم هموارسازی سود
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0.00
20.987

0.001
0.020
(Constant)
0.00
7.548
0.422
0.002
0.011
عدم هموارسازی سود

در خروجی جدول شماره (13-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است و این معادله به صورت زیر می باشد :
Y_bonus=0.020+0.011β_smooth+e_i
طبق خروجی جدول شماره (13-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ،برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است. بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.

6-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی دوم
بین پاداش مدیران و نرخ بازده دارایی ها در بازار سرمایه ایران رابطه وجود دارد.
اگر فرضیه اصلی دوم را به صورت آماری بیان کنیم، به حالت زیر در خواهد آمد:
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و بازده دارایی ها ، وجود ندارد.
همبستگی معنا داری بین پاداش مدیران و بازده دارایی ها ، وجود دارد
و با جدول های آماری ذیل نمایش داده میشود:

جدول (14-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین دو متغیر پاداش مدیران و بازده دارایی ها
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
1.746
0.01096
0.110
0.113
0.336
1

طبق جدول شماره (14-4) ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر پاداش مدیران و بازده دارایی ها 0.336 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین دو متغیر پاداش مدیران و بازده دارایی ها نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 0.110 را نشان می دهد، که عدد کمی می باشد و برازش کمی از تغییرات پاداش مدیران توسط متغیر بازده دارایی ها ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (14-4) 1.746 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
جدول (15-4) : تحلیل واریانس رگرسیون برای متغیرهای پاداش مدیران و بازده دارایی ها

ANOVA b
سطح معنی داری
Fآماره
Mean Square
درجه آزادی
Sum of Squares
مدل
0.00
33.473
0.004
1
0.004
رگرسیون

0.00
264
0.032
Residual

265
0.036
جمع

جدول شماره (15-4) نشان دهنده تحلیل واریانس بین متغیر پاداش مدیران و بازده دارایی ها می باشد، طبق این خروجی، معنی داری کلی مدل رگرسیون توسط جدول ANOVA و ازطریق فرضیه های آماری ذیل آزمون می شود :

با توجه به این که sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد.حال دنبال پیدا کردن این رابطه می رویم:
جدول (16-4) : ضرایب معادله رگرسیون برای متغیرهای پاداش و نرخ بازده دارایی ها
سطح معنی داری
tآماره
ضرایب استاندارد شده
ضرایب استاندارد نشده
مدل

Beta
Std. Error
B

0.00
28.788

0.001
0.023
(Constant)
0.00
5.786
0.336
0.003
0.015
سود غیر منتظره استاندارد شده

در خروجی جدول شماره (16-4) و در ستون B به ترتیب مقدار ثابت و ضریب متغیر مستقل در معامله رگرسیون ارائه شده است و این معادله به صورت زیر می باشد :
Y_bonus=0.023+0.015β_ROA+e_i
طبق خروجی جدول شماره (16-4)، بقیه ستون های این جدول شامل معیار ضرایب ستون B ، آماره t و sig است که جهت آزمون فرض تساوی هر یک از ضرایب ستون B با عدد صفر به کار می رود. حال اگرβ و α به ترتیب مقدار ثابت و شیب خط رگرسیون جامعه باشد، آزمون فرض ها را برای این دو مقدار می توان به صورت زیر نوشت :
,
از آنجا که در این خروجی، 0) =sig ) آزمون تساوی ضریب رگرسیون و مقدار ثابت ،برابر با صفر و کوچکتر از پنج درصد است. بنابراین فرض تساوی این دو ضریب با صفر رد می شود و نباید آن ها را از معادله رگرسیون حذف کرد.
با توجه به نتایج فرضیه های بالا و با توجه به تایید ارتباط بین پاداش مدیران و نرخ بازده داراییها ، در ادامه به بررسی تاثیر متغیر های تعدیل گر ریسک سیستماتیک، اندازه و فرصت رشد بر روابط میان پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها می پردازیم.

7-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی سوم
متغیر ریسک سیستماتیک بر روابط بین پاداش مدیران، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است.
جهت بررسی فرضیه اصلی سوم مبنی بر تاثیر ریسک سیستماتیک بر روابط میان متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها ، ابتدا مدل رگرسیونی با حضور متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها را از طریق نرم افزار SPSS برازش می کنیم سپس نتایج حاصل از این مدل رگرسیونی را با نتایج مدل رگرسیونی محاسبه شده فوق باحضور متغیر کنترل ریسک سیستماتیک مقایسه می کنیم. در واقع متغیر ریسک سیستماتیک را وارد مدل رگرسیونی می کنیم و تاثیر آن را بر ضریب همبستگی و ضریب تعیین تعدیل شده مورد بررسی قرار می دهیم. چنانچه با ورود متغیر ریسک سیستماتیک به مدل رگرسیونی، ضریب تعیین تعدیل شده بهبود یابد بدین معنی است که متغیر کنترلی مذکور متغیر تاثیر گذاری بر روی روابط موجود است و در غیر این صورت باید از مدل حذف شود.خلاصه نتایج حاصل از بررسی فرضیه شماره سه در جدول شماره (17-4) آمده است:

جدول (17-4) : خلاصه نتایج حاصل از بررسی فرضیه شماره 3
مولفه های آماری

متغیرهای تحقیق
ضریب همبستگی پیرسون
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
دوربین- واتسون
آماره F
آماره t
تعداد
سطح خطا
سطح معنی داری
فرضیه تایید شده
پاداش مدیران ،
ویژگی های سود بر مبنای حسابداری
نرخ بازده داراییها،
0.583
0.339
0.327
1.746
26.614
16.47
265
0.05
0.00

H1
پا داش مدیران ،
ویژگی های سود بر مبنای حسابداری
نرخ بازده داراییها،
ریسک سیستماتیک
0.583
0.340
0.325
1.813
22.183
16.01
265
0.05
0.549

H0

با توجه به نتایج به دست آمده که در جدول شماره (17-4) مبنی بر مقایسه میان نتایج حاصل از رگرسیون بین متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها بدون متغیر کنترلی ریسک سیستماتیک با نتایج رگرسیون چند متغیره فوق با حضور متغیر کنترلی ریسک سیستماتیک ، نشان می دهد که با افزودن متغیر کنترلی ریسک سیستماتیک به مدل رگرسیونی، ضریب تعیین تعدیل شده تغییری نمی کند که این نشان دهنده این موضوع است که متغیر ریسک سیستماتیک متغیر تاثیر گذاری در روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها نمی باشد و نباید به مدل اضافه شود.
با توجه به نتایج به دست آمده،فرضیه اصلی سوم (متغیر ریسک سیستماتیک بر روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است) ، در سطح اطمینان 95% رد می شود.

8-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی چهارم
متغیر اندازه شرکت بر روابط بین پاداش مدیران، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است.
جهت بررسی فرضیه اصلی چهارم مبنی بر تاثیر اندازه شرکت بر روابط میان متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها ، ابتدا مدل رگرسیونی با حضور متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها را از طریق نرم افزار SPSS برازش می کنیم سپس نتایج حاصل از این مدل رگرسیونی را با نتایج مدل رگرسیونی محاسبه شده فوق باحضور متغیر کنترل اندازه شرکت مقایسه می کنیم. در واقع متغیر اندازه شرکت را وارد مدل رگرسیونی می کنیم و تاثیر آن را بر ضریب همبستگی و ضریب تعیین تعدیل شده مورد بررسی قرار می دهیم. چنانچه با ورود متغیر اندازه شرکت به مدل رگرسیونی، ضریب تعیین تعدیل شده بهبود یابد بدین معنی است که متغیر کنترلی مذکور متغیر تاثیر گذاری بر روی روابط موجود است و در غیر این صورت باید از مدل حذف شود.خلاصه نتایج حاصل از بررسی فرضیه شماره سه در جدول شماره (18-4) آمده است:

جدول (18-4) : خلاصه نتایج حاصل از بررسی فرضیه شماره 4
مولفه های آماری

متغیرهای تحقیق
ضریب همبستگی پیرسون
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
دوربین- واتسون
آماره F
آماره t
تعداد
سطح خطا
سطح معنی داری
فرضیه تایید شده
پا داش مدیران ،
ویژگی های سود بر مبنای حسابداری
نرخ بازده داراییها،
0.583
0.339
0.327
1.746
26.614
16.47
265
0.05
0.00

H1
پا داش مدیران ،
ویژگی های سود بر مبنای حسابداری
نرخ بازده داراییها،
اندازه
0.623
0.338
0.374
1.813
27.304
5.503
265
0.05
0.00

H1

با توجه به نتایج به دست آمده که در جدول شماره (18-4) مبنی بر مقایسه میان نتایج حاصل از رگرسیون بین متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها بدون متغیر کنترلی اندازه شرکت با نتایج رگرسیون چند متغیره فوق با حضور متغیر کنترلی اندازه شرکت ، نشان می دهد که با افزودن متغیر کنترلی اندازه شرکت به مدل رگرسیونی، ضریب تعیین تعدیل شده افزایشی به میزان4.7% از 32.7% به 37.4% رسید که این این موضوع نشانگر این مطلب است که متغیر اندازه شرکت متغیر تاثیر گذاری در روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها می باشد و باید به مدل اضافه شود.
با توجه به نتایج به دست آمده،فرضیه اصلی چهارم (متغیر اندازه شرکت بر روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است) ، در سطح اطمینان 95% تایید می شود.

9-2-4-4 تجزیه و تحلیل آزمون فرضیه اصلی پنجم
متغیر فرصت های رشد بر روابط بین پاداش مدیران، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است.
جهت بررسی فرضیه پنجم مبنی بر تاثیر فرصت های رشد بر روابط میان متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها ، ابتدا مدل رگرسیونی با حضور متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها را از طریق نرم افزار SPSS برازش می کنیم سپس نتایج حاصل از این مدل رگرسیونی را با نتایج مدل رگرسیونی محاسبه شده فوق باحضور متغیر کنترلی فرصت های رشد مقایسه می کنیم. در واقع متغیر فرصت های رشد را وارد مدل رگرسیونی می کنیم و تاثیر آن را بر ضریب همبستگی و ضریب تعیین تعدیل شده مورد بررسی قرار می دهیم. چنانچه با ورود متغیر فرصت های رشد به مدل رگرسیونی، ضریب تعیین تعدیل شده بهبود یابد بدین معنی است که متغیر کنترلی مذکور متغیر تاثیر گذاری بر روی روابط موجود است و در غیر این صورت باید از مدل حذف شود.خلاصه نتایج حاصل از بررسی فرضیه شماره سه در جدول شماره (19-4) آمده است:

جدول (19-4) : خلاصه نتایج حاصل از بررسی فرضیه شماره 5
مولفه های آماری

متغیرهای تحقیق
ضریب همبستگی پیرسون
ضریب تعیین
ضریب تعیین تعدیل شده
دوربین- واتسون
آماره F
آماره t
تعداد
سطح خطا
سطح معنی داری
فرضیه تایید شده
پا داش مدیران ،
ویژگی های سود بر مبنای حسابداری
نرخ بازده داراییها،
0.583
0.339
0.327
1.746
26.614
16.47
265
0.05
0.00

H1
پا داش مدیران ،
ویژگی های سود بر مبنای حسابداری
نرخ بازده داراییها،
فرصت های رشد
0.584
0.341
0.326
1.813
22.273
5.536
265
0.05
0.845

H0

با توجه به نتایج به دست آمده که در جدول شماره (19-4) مبنی بر مقایسه میان نتایج حاصل از رگرسیون بین متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها بدون متغیر کنترلی فرصت های رشد با نتایج رگرسیون چند متغیره فوق با حضور متغیر کنترلی فرصت های رشد ، نشان می دهد که با افزودن متغیر کنترلی فرصت های رشد به مدل رگرسیونی، ضریب تعیین تعدیل شده تغییری نمی کند که این نشان دهنده این موضوع است که متغیر فرصت های رشد متغیر تاثیر گذاری در روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها نمی باشد و نباید به مدل اضافه شود.
با توجه به نتایج به دست آمده،فرضیه اصلی پنجم (متغیر فرصت های رشد بر روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است) ، در سطح اطمینان 95% رد می شود.
در نهایت مدل رگرسیون چند گانه ای را برازش می نماییم،که تاثیرکلیه متغیر های مستقل و متغیر های کنترل مربوط را بر متغیر وابسته؛نشان می دهد .

جدول (20-4) : ضریب همبستگی، ضریب تعیین، ضریب تعیین تعدیل شده و آزمون دوربین- واتسون بین همه متغیر های مدل
دوربین- واتسون
خطای معیار تخمین
ضریب تعیین تعدیل شده
ضریب تعیین
ضریب همبستگی
مدل
2.078
0.00923
0.369
0.388
0.623
1

طبق جدول شماره (20-4) ضریب همبستگی مربوط به مدل کلی تحقیق برابر با 0.623 است. این عدد در سطح خطای 5% رابطه معنی داری را بین متغیرهای پایداری سود، کیفیت اقلام تعهدی،قابلیت پیش بینی سود، عدم هموارسازی سود، نرخ بازده داراییها ، بتای حسابداری (β) ، اندازه شرکت(size)وفرصتهای رشد را با پاداش هیات مدیره نشان می دهد. با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وجود همبستگی بین این متغیرها تایید می شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 0.369 را نشان می دهد، که عدد خوبی می باشد و برازش مناسبی از تغییرات متغیر پاداش هیات مدیره توسط متغیر های فوق ارائه می کند. یکی از مفروضات رگرسیون استقلال خطاهاست؛ در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد.آماره دوربین- واتسون به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر استفاده می شود که اگر مقدار آماره دوربین – واتسون در فاصله 5/1 تا 5/2 باشد فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد. مقدار آماره دوربین- واتسون طبق جدول (3-4) 2.078 می باشد و این عدد نشان می دهد که خطاها از یکدیگر مستقل هستند و بین خطاها خود همبستگی وجود ندارد و فرض همبستگی بین خطاها رد می شود و می توان از رگرسیون استفاده کرد.
در ادامه به نحوه برازش رگرسیون چند گانه به روش Enter به شرح زیر(جدول 21-4) می پردازیم.

جدول (21-4): خلاصه یافته های رگرسیون چند گانه به روش Enter

مدل
ضرایب استاندارد نشده
ضرایب استاندارد شده

آماره t))
سطح
معنی داری

شاخص
وضعیت
Collinearity Statistics

B
Std.Error

VIF
Tolerance
(Constant)
0.004
0.003
–
2.290
0.028
1.000
–
–
قابلیت پیش بینی
0.003
0.001
0.274
5.481
0.00
2.033
1.049
0.953
عدم هموارسازی سود
0.008
0.001
0.284
5.468
0.00
2.390
1.127
0.887
نرخ بازده داراییها
0.008
0.002
0.170
3.275
0.001
2.23
1.124
0.890
کیفیت اقلام تعهدی
0.013-
0.022
0.02-
0.573-
0.567
2.254
1.023
0.977
پایداری سود
0.003
0.001
0.114
2.235
0.026
3.58
1.088
0.919
اندازه
0.003
0.001
0.227
4.407
0.00
3.41
1.115
0.897
ریسک سیستماتیک
0.002
0.00
0.003
0.063
0.950
3.518
1.019
0.981
فرصت های رشد
0.001
0.00
0.009
0.184
0.845
4.184
1.055
0.948

با توجه به جدول شماره( 21-4) وسطح معنی داری(sig=0) مربوط به آماره فیشر (50.043 F=) که از سطح خطای 5% کمتر است؛ در نتیجه معنی داری مدل رگرسیونی برازش شده، تائید گردیده و در مورد مقدار ثابت و ضریب B مربوط به هر متغیر،در مدل کلی نیز با توجه به سطح معنی داری(sig) تصمیم گیری شده است. از آنجا که در این خروجی، سطح معنی داری (sig) آزمون تساوی ضریب رگرسیون مربوط به متغیرهای کیفیت اقلام تعهدی، فرصت های رشد و ریسک سیستماتیک بزرگتر از پنج درصد است؛ بنابراین فرض تساوی ضریب رگرسیون با صفر(فرض H0)، تایید می شود و باید آنها را از معادله رگرسیون خارج کرد و نشان می دهد که هیچ رابطه معنی داری بین متغیر های فوق با پاداش هیات مدیره وجود ندارد.اما در مورد سایر متغیر ها فرض تساوی ضریب رگرسیون با صفر(فرض H0) رد می شود ونباید آنها را از معادله رگرسیون خارج کرد. هم خطی وضعیتی است که نشان می دهد یک متغیر مستقل تابعی خطی از سایر متغیرهای مستقل است. اگر هم خطی در یک مدل بالا باشد بدین معنی است که بین متغیر های مستقل همبستگی بالایی وجود دارد و ممکن است با وجود بالابودن r2 مدل دارای اعتبار بالایی نباشد. شاخصهای وضعیت با مقدار بیشتر از 15 نشان دهنده آن است که احتمال هم خطی بین متغیر های مستقل می باشد و مقدار بیشتر از 30 بیانگر مشکل جدی در استفاده از رگرسیون می باشد و با توجه به اینکه مقدار شاخص وضعیت مربوط به متغیر های مدل، کمتر از 15 است و نشانگر این است که احتمال هم خطی بین متغیرهای مستقل وجود ندارد و نباید از مدل کلی حذف شوند؛ هر چقدر تولرانس کم باشد اطلاعات مربوط به متغیر ها کم بوده و مشکلاتی در استفاده از رگرسیون ایجاد می شود ؛اما همانطوریکه مشاهده می شود ، مقدار تلورانس متغیر های مدل در حد قابل قبول می باشد.

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5 مقدمه
به منظور جبران خلاقیت و ابتکارات مدیریت در یافتن و بکارگیری رویه ها و روش های کاری جدیدتر و بهتر غالبا سازمان به مدیریت پاداش می دهد. پاداش غالبا به خاطر انجام وظایف در سطحی بالاتر از استاندارد های عادی کاری صورت می گیرد. طرح های پاداش مبتنی بر ارقام سود حسابداری در کنار عوامل دیگری چون امنیت شغلی ، سطح شغلی ، و اندازه شرکت که رابطه مستقیم با رفاه مدیریت دارد ؛ به طور مستقیم یا غیر مستقیم با سودآوری بالای شرکت در ارتباط است. فرض بر این است که مدیران به دنبال افزایش رفاه از طریق افزایش سودآوری هستند. به طور خلاصه می توان گفت مدیران از طرح پاداش و نحوه ارزیابی عملکرد خود توسط سهامداران اطلاع دارند و با توجه به این موضوع جهت دریافت پاداش بیشتر متمایل به دستکاری سود می گردند. اگر پاداش مدیریت از سطح مورد نظر کم تر باشد مدیریت بخشی از سود سالهای آتی را به دوره جاری منتقل می نماید و در مواردی نیز مدیریت در راستای هدف ذکر شده ممکن است سود سالهای جاری را به دوره های آتی منتقل نماید. در کشورهای غربی طرح های پاداش مدیران غالبا بلندمدت بوده و چندین سال طول می کشد . اما طرح های پاداش در ایران مبتنی بر سود بوده و پاداش مدیریت را کم تر از یک سال به تاخیر می اندازد به همین دلیل مدیران ایرانی ممکن است انگیزه بیشتری برای دستکاری سود داشته باشند.
در این پژوهش ارتباط بین پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری که شامل پایداری سود، کیفیت اقلام تعهدی، قابلیت پیش بینی سود و عدم هموارسازی سود می باشد، مورد برسی قرار گرفت. همچنین ارتباط میان سود و نرخ بازده داراییها به عنوان یکی از معیار های ارزیابی عملکرد مالی شرکت بررسی شد. در این تحقیق پس از جمع آوری اطلاعات و داده های لازم شرکتهای نمونه ،محاسبه شده و رابطه پاداش مدیران با ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و همچنین نرخ بازده داراییها وسایر متغیر های کنترل پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون اندازه گیری شده است و سپس از آزمون (T) با درجه آزادی df = n-2 وسطح اطمینان 95% برای تعیین معنی دار بودن رابطه همبستگی بین معیارهای فوق استفاده شده است.
2-5 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها
با توجه به تجزیه و تحلیل ارائه شده در فصل چهارم که در خصوص هر فرضیه انجام گرفت، ابتدا به تفکیک ، به نتایج هر فرضیه اشاره نموده و سپس به نتیجه گیری کلی در خصوص یافته های این پژوهش می پردازیم.

1-2-5نتایج فرضیه اصلی اول
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول های مربوط به فرضیه های فرعی یک تا چهار مشاهده می شود، مشاهده شد که پاداش مدیران با سه متغیر پایداری سود، عدم هموارسازی سود و قابلیت پیش بین سود رابطه مثبت و معنا داری دارد.در نتیجه فرضیه اصلی اول مبنی بر ارتباط بین ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و پاداش مدیران، تایید می شود.

2-2-5نتایج فرضیه فرعی اول
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (3-4) مشاهده می شود با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است و فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و ضریب همبستگی مثبت بین دو متغیر پاداش مدیران و پایداری سود در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران وجود دارد و مقدار آن0.262 است ؛که این ضریب همبستگی میزان متوسط می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 0.065 می باشد، نشان می دهد که 6.5% از تغییرات پاداش مدیران به پایداری سود وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر های دیگر می باشد. بنا بر این متغیر پایداری سود می تواند برازش کمی از تغییرات متغیر پاداش مدیران ارائه کند. نتایج حاصل از بررسی این فرضیه با نتیجه تحقیق پراپاپون و هنسن در سال2008 و با نتیجه تحقیق اشلی و یانگ در سال 2004 هماهنگ می باشد.

3-2-5نتایج فرضیه فرعی دوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (6-4) مشاهده می شود با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig بیشتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد تایید می شود و وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید نمی شود. همچنین ضریب تعیین تعدیل شده محاسبه شده نیز عدد 0.001 را نشان می دهد، که عدد بسیار کمی می باشد. بنا بر این متغیر کیفیت اقلام تعهدی نمی تواند برازش مناسبی از تغییرات متغیر پاداش مدیران ارائه کند. نتایج حاصل از بررسی این فرضیه با نتیجه تحقیق پراپاپون و هنسن در سال2008 هماهنگ است

4-2-5نتایج فرضیه فرعی سوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (8-4) مشاهده می شود . با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود و وضریب همبستگی مثبت بین دو متغیر پاداش مدیران و قابلیت پیش بینی سود در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران وجود دارد و مقدار آن0.372 است ؛که این ضریب همبستگی میزان متوسط می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 0.135 می باشد، نشان می دهد که 13.5% از تغییرات پاداش مدیران به قابلیت پیش بینی سود وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بنا بر این متغیر قابلیت پیش بینی سود می تواند برازش مناسبی از تغییرات متغیر پاداش مدیران ارائه کند . نتایج حاصل از بررسی این فرضیه با نتیجه تحقیق پراپاپون و هنسن در سال2008 هماهنگ است.

5-2-5نتایج فرضیه فرعی چهارم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (11-4) مشاهده می شود با توجه به خروجی های نرم افزار SPSS؛ جداول نشان می دهد، از آن جا که sig کمتر از پنج درصد است، فرض H0 در سطح خطای پنج درصد رد می شود وضریب همبستگی مثبت بین دو متغیر پاداش مدیران و عدم هموارسازی سود در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران وجود دارد و مقدار آن0.422 است ؛که این ضریب همبستگی میزان متوسط می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 0.175 می باشد، نشان می دهد که 17.5% از تغییرات پاداش مدیران به متغیر عدم هموارسازی سود وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بنابر این رابطه خطی ومثبت بین پاداش مدیران و نرخ بازده داراییها وجود دارد وجود همبستگی بین این دو متغیر تایید می شود. نتایج حاصل از بررسی این فرضیه با نتیجه تحقیق پراپاپون و هنسن در سال2008 و همچنین تحقیق اشلی و یانگ در سال 2004هماهنگ است.

6-2-5 نتایج فرضیه اصلی دوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و همانطوریکه در جدول (14-4) تا (16-4) مشاهده می شود، به این نتیجه رسیدیم که ضریب همبستگی مثبت بین دو متغیر پاداش مدیران و نرخ بازده داراییها در شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران وجود دارد و مقدار آن0.336 است ؛که این ضریب همبستگی میزان متوسط می باشد و در واقع متغیر های یاد شده نمی توانند به صورت مستقل عمل کنند و با توجه به ضریب تعیین تعدیل شده به دست آمده که مقدار آن 0.110 می باشد، نشان می دهد که 11% از تغییرات پاداش مدیران به نرخ بازده داراییها وابسته است و بقیه آن مربوط به متغیر هایی می باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. بررسی ها نشان داد که فرضیه فوق تایید گردیده، و رابطه خطی ومثبت بین پاداش مدیران و نرخ بازده داراییها وجود دارد،که این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

7-2-5نتایج فرضیه اصلی سوم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و با توجه به نتایج به دست آمده که در جدول شماره (17-4) مبنی بر مقایسه میان نتایج حاصل از رگرسیون بین متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها بدون متغیر کنترلی ریسک سیستماتیک با نتایج رگرسیون چند متغیره فوق با حضور متغیر کنترلی ریسک سیستماتیک ، نشان می دهد که با افزودن متغیر کنترلی ریسک سیستماتیک به مدل رگرسیونی، ضریب تعیین تعدیل شده تغییری نمی کند که این نشان دهنده این موضوع است که متغیر ریسک سیستماتیک متغیر تاثیر گذاری در روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها نمی باشد و نباید به مدل اضافه شود.
این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

8-2-5 نتایج فرضیه اصلی چهارم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و با توجه به نتایج به دست آمده که در جدول شماره (18-4) مبنی بر مقایسه میان نتایج حاصل از رگرسیون بین متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها بدون متغیر کنترلی اندازه شرکت با نتایج رگرسیون چند متغیره فوق با حضور متغیر کنترلی اندازه شرکت ، نشان می دهد که با افزودن متغیر کنترلی اندازه شرکت به مدل رگرسیونی، ضریب تعیین تعدیل شده افزایشی به میزان4.7% از 32.7% به 37.4% رسید که این این موضوع نشانگر این مطلب است که متغیر اندازه شرکت متغیر تاثیر گذاری در روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها می باشد و باید به مدل اضافه شود.
با توجه به نتایج به دست آمده،فرضیه اصلی چهارم (متغیر اندازه شرکت بر روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است) ، در سطح اطمینان 95% تایید می شود. این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

9-2-5نتایج فرضیه اصلی پنجم
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی در فصل (4) انجام شد و با توجه به نتایج به دست آمده که در جدول شماره (19-4) مبنی بر مقایسه میان نتایج حاصل از رگرسیون بین متغیر های پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها بدون متغیر کنترلی فرصت های رشد با نتایج رگرسیون چند متغیره فوق با حضور متغیر کنترلی فرصت های رشد ، نشان می دهد که با افزودن متغیر کنترلی فرصت های رشد به مدل رگرسیونی، ضریب تعیین تعدیل شده تغییری نمی کند که این نشان دهنده این موضوع است که متغیر فرصت های رشد متغیر تاثیر گذاری در روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها نمی باشد و نباید به مدل اضافه شود.
با توجه به نتایج به دست آمده،فرضیه اصلی پنجم (متغیر فرصت های رشد بر روابط بین پاداش مدیران ، ویژگی های سود بر مبنای حسابداری و نرخ بازده داراییها تاثیر گذار است) ، در سطح اطمینان 95% رد می شود.این نتیجه با مستندات ارائه شده در چارچوب نظری تحقیق و ادبیات مالی در تضاد نمی باشد.

3-5 نتیجه گیری کلی تحقیق
آنچه در جمع بندی و نتیجه گیری کلی آزمون فرضیه های تحقیق مبنی بر،رابطه بین پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری در مورد شرکتهای موجود در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی 1382 تا 1386می توان بیان کرد این است که پاداش مدیران با ویژگی های سود بر مبنای حسابداری ارتباط مثبت دارد. همچنین پاداش مدیران با نرخ بازده داراییها در ارتباط می باشد.

4-5 پیشنهادها
پس از انجام مراحل یک تحقیق علمی، اگر تحقیق در یک روند سیستماتیک و پژوهشگرانه صورت گرفته باشد، محقق محققاً می تواند نظراتی را هم در مورد یافته ها و نتایج تحقیق و هم راه کارها و پیشنهاد هایی را به منظور بهبود و بسط پژوهش های آتی بیان کند. بدین سبب در ادامه پیشنهاد هایی مطابق با نتایج تحقیق و همچنین برای پژوهش های آتی ارائه می شود.

1-4-5 پیشنهاد هایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش
با توجه به نتایج ارائه شده پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های هر فرضیه، به شرح زیر ارائه می شود.
1- با توجه به نتیجه فرضیه فرعی اول ؛ پیشنهاد می شود،که با توجه به ارتباط میان پایداری سود و میزان پاداش مدیران ، نسبت به این متغیر توجه بیشتری داشته باشند و در تصمیمات منطقی خود از آن استفاده کنند.
2- با توجه به نتیجه فرضیه فرعی سوم ؛ پیشنهاد می شود،که با توجه به ارتباط میان قابلیت پیش بینی و میزان پاداش مدیران ، در بررسی و تصمیم گیری نسبت به میزان پاداش مدیران به این متغیر توجه داشته باشند.
3- با توجه به نتیجه فرضیه فرعی چهارم ؛ پیشنهاد می شود،که با توجه به ارتباط میان عدم هموارسازی سود و میزان پاداش مدیران ، نسبت به این متغیر توجه بیشتری داشته باشند و در تصمیمات منطقی خود از آن استفاده کنند.
4- با توجه به نتیجه فرضیه اصلی دوم؛ پیشنهاد می شود،که با توجه به ارتباط میان نرخ بازده داراییها و میزان پاداش مدیران ، نسبت به این متغیر توجه بیشتری داشته باشند و در تصمیمات منطقی خود از آن استفاده کنند.
5- با توجه به نتیجه فرضیه اصلی چهارم به سهامداران و کلیه فعالان بازار سرمایه پیشنهاد می شود،که در تصمیمات مربوط به ارزیابی طرح های پاداش مدیران به عامل اندازه شرکت به عنوان عاملی اثر گذار بر روابط میان پاداش مدیران و ویژگی های سود بر مبنای حسابداری توجه داشته باشند .

2-4-5 پیشنهادهای برای پژوهش های آتی
* به محققان و پژوهشگران پیشنهاد می شود که برای پژوهش های آتی دوره زمانی تحقیق را طولانی تر در نظر بگیرند.
* برای تبیین بهتر پاداش مدیران از سایر متغیر های مالی و غیر مالی نظیر تمرکز مالکیت و میزان سهام متعلق به هیئت مدیره استفاده کنند.
* جهت بررسی رابطه بین پاداش مدیران و عملکرد شرکت از سایر معیارهای عملکر مانند نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، ارزش افزوده اقتصادی وسود استفاده کنند.

5-5 محدودیت های تحقیق
در تمام تحقیقاتی که صورت می گیرد، محدودیت ها جزء لاینفک تحقیق هستند. زیرا همین محدودیتها هستند که زمینه را برای تحقیقات آتی و جدید فراهم می سازند. این تحقیق نیز از این قاعده مستثنی نبود.
دوره زمانی تحقیق بین سال های 1382 تا 1386 در نظر گرفته شد که دوره ای ناهمگن بود. زیرا بورس اوراق بهادار تهران در سال های1383، 1384و 1385 با رکود مواجه شده است؛ ولی در این پژوهش دوره زمانی تحقیق همگن فرض گردیده است.
کارا نبودن بازار سرمایه ایران، به عنوان یک عامل مداخله گر می تواند نتایج پژوهش را تحت تاثیر قرار دهد که کنترل آن توسط محقق امکان پذیر نمی باشد. این موضوع یکی از تنگناهای موجود در اجرای تحقیقات متکی به بازار سرمایه از جمله تحقیق حاضر است.
مشکلات مربوط به جمع آوری اطلاعات بخصوص مشکلات دسترسی به صورتهای مالی و یادداشتهای پیوست شرکتهای نمونه و در نهایت عدم پشتیبانی مراکز پژوهشی و علمی از تحقیقات انجام شده.

پیوست ها

جدول مربوط به نام شرکت های نمونه آماری

ردیف
نام شرکت مورد مطالعه
1
شرکت قند لرستان
2
شرکت شهد
3
شرکت پاستوریزه پاک
4
شرکت کنتور سازی
5
بانک اقتصاد نوین
6
بانک پارسیان
7
شرکت کنترل خوردگی
8
شرکت پروژه های نیروگاهی
9
شرکت بازرسی فنی تکنیکو
10
شرکت ترمز ایران
11
شرکت بسته بندی پارس
12
شرکت کارتن البرز
13
شرکت کارتن ایران
14
نساجی بروجرد
15
ایران مرینوس
16
شرکت لیزینگ خودرو
17
شرکت آبادگران ایران
18
شرکت آبسال
19
شرکت آبفر
20
شرکت آبگینه
21
شرکت اتمسفر
22
آتیه دماوند
23
شرکت آذرآب
24
شرکت آذریت
25
شرکت آرتاویل تایر
26
شرکت آریا الکترونیک ایران
27
شرکت آزمایش
28
شرکت آلومتیک
29
شرکت آلو مراد
30
شرکت آلومینیوم ایران
31
شرکت آلومینیوم پارس
32
شرکت آونگان
33
شرکت آهنگری تراکتور سازی
34
شرکت ابزار مهدی
35
شرکت ارج
36
شرکت اشتاد ایران
37
شرکت اشتاد موتورز
38
شرکت افست
39
شرکت البرز دارو
40
شرکت الکتریک شرق
41
شرکت الیاف
42
شرکت الیاف پلی پروپلین
43
شرکت املاح معدنی
44
شرکت ایتا لران
45
شرکت ایران ارقام
46
شرکت ایران پویلین
47
شرکت ایران پویا
48
شرکت ایران تایر
49
ایران ترانسفو
50
شرکت ایران خودرو
51
شرکت ایران خودرو دیزل
52
شرکت ایران دارو
53
شرکت ایران مرینوس

منابع و ماخذ

منابع فارسی:

1. آذر، ع. و منصورمومنی،1385، "آمار و کاربرد آن در مدیریت"، انتشارات سمت، جلد دوم، چاپ نهم، تهران.
2. بلکونی، ا، ترجمه علی پارسائیان ،1381 ، " تئوری های حسابداری" ، انتشارات پژوهش های فرهنگی، چاپ اول، صفحه 89 تا 95،.
3. بهار مقدم، م،1385، ،" بررسی اثر قرارداد های بدهی ، هزینه های سیاسی، طرح های پاداش و مالکیت و مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" ، فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی ، شماره 36، صفحه47 تا 63.
4. بولو ، ق، و سید علی حسنی ،1386، " مدیریت سود و اندازه گیری آن: رویکردی نظری" ، مجله حسابدار رسمی، جامعه حسابداران رسمی ایران، سال چهارم، شماره 12، صفحه 72تا 88.
5. پارسائیان ،ع،1384، "تئوری حسابداری" ، تالیف احمد ریاحی بلکویی،تهران:دفتر پژوهش های فرهنگی.
6. ثقفی، ع، و اسفندیار ملکیان، 1377،" جامعیت گزارش های سالانه و ویژگی های مالی شرکت های پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران"، بررسی های حسابداری و حسابرسی،سماره 22، 1377، صفحه 22و23.
7. حساس یگانه، ی،1385، ،" تاثیر فرهنگ بر سیستم حاکمیت شرکتی" ، مجله حسابدار، انجمن حسابداران رسمی ایران، شماره 172، صفحه 19 تا 21.
8. حقیقت، ح، و علی همایون،1385،." بررسی ارتباط بین کیفیت اقلام تعهدی و سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" ، پایا ن نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد.
9. خاکی، غ.ر،1387،"روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی"، انتشارات بازتاب، چاپ هشتم .
10. دلاور، ع،1374،"مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی"،انتشارات رشد تهران.
11. رهنمای رودپشتی، ف. ،1386، "مدیریت مالی راهبردی"، انتشارات MCG.
12. سرمد، ز. و علی بازرگان، و الهه حجازی، 1381، "روش تحقیق در علوم رفتاری "، تهران ، نشر آگاه.
13. شباهنگ،ر،1382،"تئوری حسابداری"، جلد اول از انتشارات مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی ،سازمان حسابرسی .
14. ظریف فرد ، ا ،1387، " شناسایی و تحلیل عوامل مرتبط با ارزیابی کیفیت سود بنگاه های اقتصادی ایران" ، رساله دکتری، دانشگاه تهران، صفحه 20 تا 102.
15. کردستانی، غ،ر،1383، " بررسی و تبیین رابطه بین کیفیت سود و واکنش بازار به تغییرات سود نقدی" ، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، شماره 37، 78-51
16. مشایخ، ش و مریم اسماعیلی، 1385، " بررسی رابطه بین کیفیت سود و برخی از جنبه های اصول راهبردی در شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران "، فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی، شماره 45، صفحه 25 تا 44.
17. نمازی ، م، 1383،"بررسی تجربی سازه های مهم در تعیین قرارداد ها، شاخص ها و پارامترهای پاداش مدیران عامل شرکت ها" ، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، شماره 36.
18. نمازی، م،1381، " بررسی کاربردهای تئوری نمایندگی در حسابداری مدیریت" مجله علوم اجتماعی شیراز،شماره 28 ، ص 15.

منابع لاتین:

1. Core, J.E., and D.F. Larcker ,(2002), " Performance Consequences of Mandatory Increases in Executive Stock Ownership". Journal of Financial Economics. 64(3): 317-340.
2. Core, J.E., R.W. Holthausen, and D.F. Larcker ,(1999), "Corporate Governance, the Executive Office Compensation, and Firm Performance" Journal of Financial Economics, 51(3): 371-406.
3. Dechow, P.M., M.R. Huson, and R.G. Sloan ,(1994), "The Effect of Restructuring Charges on Executives' Cash Compensation" Accounting Review 69 (1):138-156.
4. E. Comiskey and Charles W. Mulford, (2008), "Negative Goodwill: Issues of Financial Reporting and Analysis Under Current and Proposed Guidelines", Journal of Applied Research in Accounting and Finance (JARAF), Vol. 3, No. 1, pp. 33-42.
5. Fama, E. F ,(1970), "Efficient capital markets: a review of theory and empirical work". Journal of Finance, 25, 383- 417.
6. Fridson, M. and Alvarez, F ,(2002), "Financial Statement Analysis" , A Practitioner's Guide. John Wiley and Sons, New York,pp: 85-120.
7. Gary Miller , S. Yoon and Young .Kim ,(2008)," Is Earnings Management Opportunistic or Beneficial? An Agency Theory Perspective " International Review of Financial Analysis, Vol 17, 622-634.
8. Gaver, J.J., and K.M. Gaver ,(1993), "Additional Evidence on the Association between the Investment Opportunity Set and Corporate Financing, Dividend, and Compensation Policies". Journal of Accounting and Economics 16 (1-3):125-160.
9. Healy, P M., S.H. Kang, and K.G. Palepu ,(1987), "The Effect of Accounting Procedure Changes on CEOs' Cash Salary and Bonus Compensation". Journal of Accounting and Economics 9 (1):7-34.
10. Healy, P., (1985)." The Effect of Accounting Procedure Change on CEOs cash salary and Bonus Compensation" , Jornal of Accounting & Economics 9, 7-34.
11. Jensen, M ,(1986), "Agency costs of free cash flow, corporate finance, and takeovers". American Economic Review 76: 323-329.
12. Jensen, M.C., and K.J. Murphy ,(1990), "Performance Pay and Top-Management Incentives." Journal of Political Economy 98 (2):225.
13. Kumar, K.R., D. Ghicas, and V.S. Pastena ,(1993), " Earnings, Cash flows and Executive Compensation: An Exploratory Analysis." Managerial Finance 19 (2):55-75.
14. Lambert, R.A., and D.F. Larcker ,(1987), "An Analysis of the Use of Accounting and Market Measures of Performance in Executive Compensation Contracts". Journal of Accounting Research 25 (3):85-125.
15. M. Kirschenheiter and D.Melumad, (2002) ,"Can 'Big Bath' and Earnings Smoothing Coexist as Equilibrium Financial Reporting Strategies?" Journal of Accounting Research, Vol. 40.
16. McNichols, M ,(1989), "Evidence of Informational Asymmetries from Management Earning Forecasts and Stock Returns". The Accounting Review 64 (January): 1-27.
17. McNichols, M.F., and S.R. Stubben ,(2008), "Does earnings management affect firms' investment decisions?" he Accounting Review 83:1571-1603.
18. Prapaporn , K. and D. Hansen ,(2008), "The Effect Of Accounting-Based Earnings Attributes On CEO Compensation". (1-35)
19. Schipper, K. and L. Vincent ,(2003), "Earnings Quality", Accounting Horizons, 17, 97-110.
20. Sloan, R.G ,(1993), "Accounting Earnings and Top Executive Compensation". Journal of Accounting and Economics 16 (1-3):55-100.
21. Stijn Claessens et all , (1998), "Diversification and Efficiency of Investment By East Asian Corporations" , The University of Chicago, SSRN
22. Teoh, S., I. Welch, and T. Wong, (1998)," Earnings management and the long run market performance of the initial public offering", Journal of Finance 53, 1935-1974.

منابع اینترنتی:

1. www. Irbourse. Com (سایت اینترنتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران)
2. www.SSRN.com
3. www.Emeraled.com

Abstract:
On the basis of agency or representarion theory,the organization is the collection of contracts. The existence of a commereial unit was on the basis of concluding contracts. These contracts can be in the form of written and recovded or in the form of nonwritten.one of the importants contracts is contract or the design of reward between important shareholders and company's directors. The agency's relation is the contract that on the basis of this employer or owner appoint deputy or agent on the behalf of himself and give over the autherity of decision making to him. The topicof agency theory is the study of aggression (attack) between employer and agent. This contrast (opposition) result from differing these purposes.in the agency's relation suppose that every one of parties try to maximize the own's profits. The assumption of the existence of profit's contrast between employer or owner and deputy or agent cause to try every one to optimize and maximizeown's profits. Ther fore in this reserch we investingate the relationship between the propertics of profit on the basis of accounting and the reward of board director. The timing age of research 5 years and select from 1382 to 1386 and analyze the test of hypothesises with spss software and with the help of descriptive and infering statistics such as the analysis of relationship. The result gained in this research indicate the positive and direct relationship between the reward of board director and properties of profit on the basis of accounting such as profit's stability ,nonghness of profit and profit's predictability. Also characterze that there is of warranted items in the iran's stock….exchange(market) .

Islamic Azad University
Arak Branch

Faculty of Management-Department of Accounting
((M.A)) Thesis

Subject:
The Relationship Between The Reward of Board Director and Properties of Profit on The Basis of Accounting

Thesis Advisor:
M. Zanjirdar Ph.D.

Consulted by:
Mr. A.R. Farshid Pour

By:
Jalal Mohmmadi

Winter 2011

1- Kumar,1993,1-23
2 – Dermodey, 1982
3 – Kumar, 1993
4 – Lambert, R.A., and D.F. Larcker. 1987
5 – Bhagat, 1983
6 – Duru, 1998
7 – Prapaporn , K. and D. Hansen, 2008
8 – Ashley S. And Yang M , 2004
9- Haely,1987,7-34
10- Jensen,1990,25

12- Wallace,1980,47
1- Executive Compensation
2- Agency Theory
15- Jensen,1990,25
4- earning persistence

6- Earning smoothness
1- Agency Theory
20- ROA
1- Slon , R
2- Michael B . Mikhail
1- Schipper , Vincent
2- Schipper , Vincent , 2003 , p 101
3- Financial Accounting Standards Board (FASB)
1- Fridson & Alvarez , 2002 , p 112
2- Getschow , 1986
3- Yoon & Miller , 2002 , 402
1- Fridson & Alvarez , 2002 , p 11
2- Kireschenheiter & Melumad , 2002 , p 17
3- Hunt et al , 1997
4- Mulford & Comiskey , 2202 , p 8
1- Financial Accounting Standards Board (FASB)
2- Mechanistic Hypothesis
3- Efficient Market Hypothesis
1- Cosmetic accounting changes
2- Kaplan & Roll ,1972
3- Anomalies
4- Rozeff & Kinney , 1976 ,68
5- Cross , 1973
6- Bernard & Thomas
7- Hand , 1990 ,65
1- Watts & Zimmerman , 1978 .
2- Positive theory
3- Alternative
4- Contracting theory
5- Watts & Zimmerman , 1978
6- Hielly , 1985
1- Hielyy , 1985
2- Dechow and Slowan , 1991

4- Watts & Zimmerman , 1986 ,68
5- Defund & Giambalo , 1994
1- Soince , 1994
2- Watts & Zimmerman , 1986 ,68
3- Han & Vang , 1998
4- Gones , 1991
5- Kolinz et all , 1995
6- Adiel , 1996 ,74
1- Adiel , 1996 ,74
2- Toeh et all , 1998 ,68
3- Burgstahler & Eames , 1998
4- Kasznik , 1999
5- Healy & Wahlen , 1999
6- Heninger , 2001 ,94
7- Levit , 1998 ,50

2- Agency Theory
3- Jensen and Mccking , 1976
4- Agent
1- Healy & Wahlen
1- Scott
2- Fern et all
3- Kellog
4- Dye
5- Information asysmmery
1- Workaverse
2- Ekaner , 1998 ,104
3- Bahavior – based (time) contract
4- Yohn and vitz
1- Gerhart and raiyns
2- Fama
3- Jenson

5- Jonson and drak

7- Esenhard
1- Heworth , 1953
2- Mousen
3- Downs
4- Gordon

2- Beidelman

4- Gorden
1- Kamin
2- Ronen

4- Dasher and Malcom
1- Copland
2- Barnes
1- Anand mohan yol
2- Anjan – Vi – takor

4- Dascher and molcom
1- Rosenbom
2- VandrGot
3- Mertres
4- Mielke and Glacomino
1- Rappaport

3- Jones model , 1991
4- Adjusted jones model ,1991,105
5- Dechow et all , 1995 ,67
1- Dechow et all , 1995 ,45

1- Toh et all , 1998 ,214
2- Ducharme et all , 2001 ,105
1- Kang et all , 1995
2- Guay et all , 1996
3- Peasnell et all , 1998
4- Toeh et all , 1998

2- Single acruall model
3- Nikols and Vilson ,1998,184
4- Teoh et all , 1998 ,124
5- Nikolz & Willson , 1988 ,58
1- Total acruall model
2- Healy , 1985 ,95
3- Varnbaft

2- Distribotion model
3- Barystler & dichow , 1997
4- Healy & Wahlen , 1999 82
136-EVA
137-MVA
138-Net income
139-ROA
140-ROE
141-TOCE

143-ROA
1- Lambert ,1982
1- Wilson

3- McCinnell & Servase, 1990

5- Konan Chan , 2006

2-Prapaprnon ,2008
152-Earning persistence
153-Accural Quality
154-Predictability
155-Earning smoothness
156-ROA
157-Sanger,1996,67
158 -Excel
159-Anova
1- Cerlenger and Takman
1- Moment Comrrelation (Pearson Correlation) – Product
—————

————————————————————

—————

————————————————————

ز

فهرست مطالب
عنوان صفحه

ک

فهرست جداول
عنوان صفحه

ل

فهرست نمودارها
عنوان صفحه

2

فصل اول …………………………………………………………………………….. کلیات تحقیق

10

فصل دوم ……………………………………………………………….. مروری بر ادبیات تحقیق

56

فصل سوم ………………………………………………………………….. روش اجرای تحقیق

69

فصل چهارم ………………………………………………………………. تجزیه و تحلیل داده ها

94

فصل پنجم ……………………………………………………………… نتیجه گیری و پیشنهادات

103

112

113

114