به نام خدا
بتاکاروتن و کاربردهای آن در صنایع غذایی
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
مقدمه و تعریف………………………………………………………………………………………………………………3
کارتنوئیدهای طبیعی……………………………………………………………………………………………………………………………….3
بتاکاروتن:………………………………………………………………………………………………………………………………………..4
دلایل استفاده از بتاکاروتن طبیعی…………………………………………………………………………………………………………5
مقادیر بتاکاروتن (گرم) در منابع مختلف……………………………………………………………………………………………….5
کاربردهای کارتنوئیدهای طبیعی……………………………………………………………………………………………………………7
میزان مصرف روزانه بتاکاروتن برای هر فرد…………………………………………………………………………………………….7
مقایسه بین بتاکاروتن طبیعی و سینتتیک…………………………………………………………………………………………………………………….8
روشهای استخراج بتاکاروتن…………………………………………………………………………………………………………………8
منابع میکروبی قابل استخراج بتاکاروتن…………………………………………………………………………………………………10
روشهای استخراج بتاکاروتن از D. salina……………………………………………………………………………………………10
تولید اقتصادی بتاکاروتن استخراج شده از Dunaliella…………………………………………………………………………11
استخراج کاروتن ها از ضایعات گوجه فرنگی 11……………………………………………………………………………………… 11
کاربرد بتاکاروتنهای کمپانی (.ZMC )Zhejiang Medicine Co………………………………………………………..13
آمار واردات و صادرات……………………………………………………………………………………………………………………………13
فهرست بتاکاروتن وارداتی دارای پروانه بهداشتی ورود………………………………………………………………………….15
منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..16
مقدمه:
یکی از منابع اصلی کاروتنوئیدهای طبیعی جلبک دونالیلاسالینا است. کارتنوئیدها از بهترین آنتی اکسیدانهای طبیعی هستند. مفیدترین کارتنوئید یعنی بتاکاروتن که یک آنتی اکسیدان بسیار مهم است در حدود 90 درصد کارتنوئید استخراج شده از دونالیلاسالینا را تشکیل می دهد. 10 درصد بقیه کارتنوئیدهایی که از دونالیلا حاصل می شوند شامل آلفاکاروتن و گزانتوفیل ها مثل: لوتئین، زاگزانتین و کریپتواگزانتین است. این کارتنوئیدها در میوهها و سبزیجات نیز یافت میشوند. با این وجود مقدار بتاکاروتن در دونالیلاسالینا به مراتب بسیار بیشتر از بتاکاروتن موجود در میوه ها و سبزیجات است. بر خلاف بتاکاروتنهای سینتتیک، بتاکاروتن موجود در دونالیلاسالینا مخلوطی از دو استروئید است (1):
بتاکاروتن 9سیس و فرم های ترانس (بتاکاروتن های سینتتیک معمولاً فقط ایزومرهای ترانس را شامل می شوند).
بتاکاروتن 9سیس یک آنتی اکسیدان قوی است. گفته می شود در بین کاروتنوییدها همین ماده است که خاصیت های مفیدی برای سلامت انسان دارد (1).
کارتنوئیدهای طبیعی شامل (1و2):
مقایسه میزان پروتئین (در 100 گرم از هر ماده غذایی)
95-90% کاروتنوییدهای تام
بتاکاروتن
80-60% بتاکاروتن
بتاکاروتن ترانس
30-20% بتاکاروتن
9-سیس بتاکاروتن
10-5% کاروتنوییدهای تام
دی سیس بتاکاروتن
4-3% کاروتنوییدهای تام
آلفا کاروتن
2-1% کاروتنوییدهای تام
زانتوفیل ها
60% زانتوفیل ها
لوتین
40% زانتوفیل ها
زانتاکسین و دیگر کاوتنویید ها
30:70
نسبت سیس به ترانس
بتاکاروتن:
بتاکاروتن یک رنگدانه طبیعی با طیف رنگی زرد تا قرمز است و به سهولت در بسیاری از گیاهان سبز و برخی از جلبک ها و میکروارگانیسم فتوسنتز کننده یافت می شود. این ماده اولین بار در سال ۱۸۳۱ توسط Wakenro از گیاه هویج استخراج شد (16 و 8). امروزه بتاکاروتن به عنوان یک رنگ طبیعی به طور وسیعی در فرآورده های غذایی، لوازم آرایشی و غذای دام و طیور مورد استفاده قرار میگیرد. به علاوه این ماده هم یک آنتی اکسیدان قوی بوده در انسان و هم به عنوان پیش ساز ویتامین A در حیوانات به کار می رود (7، 11،12 و 21). وجود خواص و فواید فراوان علاقمندی زیادی جهت تولید صنعتی این ماده ایجاد نموده است (13 و 18).
ساختار شیمیایی بتاکاروتن
انواع بتاکاروتن (5)
نام و کد محصول
کاربرد
مزایا
بتاکاروتن خالص
به شکل مستقیم در غذا استفاده نمیشود.
پودر بتاکاروتن CWD
مناسب برای غذاهای رنگی، غذاهای طعمدار، نوشیدنی، محصولات قنادی و لبنی
محلول در آب
پودر بتاکاروتن DC
مورد استفاده در قرص
دارای قابلیت تراکم و جریان پذیری مناسب
سوسپانسیون روغنی بتاکاروتن
مایع زرد رنگ مورد استفاده در روغنهای خوراکی، کپسولهای نرم و نوشابه
محلول در روغن
دلایل استفاده از بتاکاروتن طبیعی:
بتاکاروتن جلوی سخت و ضخیم شدن دیواره شریانها را میگیرد. این ماده همچنین کلسترول خون را پایین می آورد. بتاکاروتن در درمان بیماریهایی مثل: ایدز، آب مروارید، تحلیل عضلانی، کمبود گلبولهای سفید خون موثر است. همچنین این ماده در بهبود بیماریهای مثل: آسم، سرطان، بیماریهای قلبی، فشار بالای خون، افسردگی ناشی از آلزایمر، سردرد و آرتریت روماتوئید مفید است. بتاکاروتن ماده ای شناخته شده در پیشگیری از ابتلا به سرطان و بیماری های قلبی است. این خاصیت بتاکاروتن به دلیل این است که این ماده سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و در بدن مثل یک آنتی اکسیدان بسیار قوی عمل می کند. آنتی اکسیدان ها در واقع رادیکالهای آزاد را خنثی می کنند. رادیکال های آزاد از نظر شیمیایی بسیار فعال هستند که ساختار درون سلولی و ماده محافظ سلول را تخریب می کنند. این مسئله می تواند باعث پیری و بیماریهای زودرس شود. یک مطالعه در دانشگاه هاروارد نشان داد که اگر فردی حدود 50 میلی گرم در روز از بتاکاروتن استفاده کند، خطر حمله های قلبی و سکته درآن فرد در حدود 50 درصد کاهش پیدا خواهد کرد. این ماده غذایی هم چنین می تواند به تقویت بینایی کمک کند. از دیگر خواص مفید بتاکاروتن کمک به درمان بیماریهای پوستی مثل پسوریازیس و اگزماست. یکی دیگر از خواص مهم بتاکارتن محافظت گلو، دهان و ریه ها در مقابل گسترش سلولهای پیش سرطانی است. از آنجایی که بتاکاروتن در واقع پیشساز ویتامین A است از آن می توان در درمان بیماری هایی که بر اثر کمبود ویتامین A ایجاد می شود استفاده کرد (6 و 9).
مقادیر بتاکاروتن (گرم) در منابع مختلف (21)
منابع
گرم در هر وعده
اندازه وعده
میلیگرم بتاکاروتن در هر وعده
میلیگرم بتاکاروتن در 100 گرم
آب هویج، کنسرو
236
یک فنجان
22
3/9
کدو و کنسرو بدون نمک
245
یک فنجان
17
9/6
سیب زمینی شیرین پخته شده با پوست بدون نمک
146
یک سیب زمینی
8/16
5/11
سیب زمینی شیرین پخته شده و جوشیده شده بدون پوست
156
یک سیب زمینی
7/14
4/9
اسفناج منجمد شده، قطعه قطعه شده، برگ
شده، پخته شده و جوشیده بدون نمک
190
یک فنجان
8/13
2/7
هویج پخته شده، جوشیده و خشک شده بدون نمک
156
یک فنجان
13
3/8
اسفناج کنسری و قطعات خشک شده
214
یک فنجان
6/12
9/5
سیب زمینی شیرین کنسروی، بسته بندی خلا
255
یک فنجان
2/12
8/4
هویج منجمد شده، پخته، جوشیده خشک شده بدون نمک
146
یک فنجان
12
8/2
کلم منجمد، بریده شده، پخته شده، جوشیده و خشک شده بدون نمک
170
یک فنجان
6/11
8/6
کاربردهای کارتنوئیدهای طبیعی:
> این مواد به عنوان رنگ های طبیعی در مواد غذایی به کار می روند. بتاکاروتن پر کاربردترین رنگ غذایی در دنیاست. این ماده برای بهتر کردن رنگ و ظاهر غذاها به منظور جلب توجه مشتریان به کار می رود. در غذاهایی مثل: مارگارین، پنیر، انواع آب میوه ها، نانهای سوخاری، محصولات لبنی،ماکارنی، شیرینی جات و… از بتا کاروتن برای رنگ دهی استفاده می شود (1و8).
بتاکاروتن به عنوان یک محصول آرایشی به منظور رنگی کردن پوست بدن به کار می رود. در محصولات مربوط به مراقبت از پوست بتاکاروتن به عنوان رنگ دهنده آرایشی استفاده می شود. این ماده به منظور جلب بیشتر مشتریان به انواع محصولات آرایشی اضافه می شود (1).
> از بتاکاروتن در صنعت داروسازی به عنوان منبع طبیعی ویتامین A و یک آنتی اکسیدان قوی استفاده می شود. بتاکاروتن که شناخته شده ترین کارتنوئید است از دو جنبه غذایی و دارویی همیشه مورد توجه داروسازان بوده است. از جنبه غذایی به عنوان منبع ویتامین A و از جنبه داوریی به عنوان منبع قوی ترین آنتی اکسیدان ها مورد استفاده قرار می گیرد.
> بتاکاروتن به عنوان یک مکمل و رنگ دهنده غذایی در غذاهای حیوانات خانگی نیز مورد استفاده قرار می گیرد:
درماکیان، کارتنوئیدهای طبیعی معمولاً به غذای مرغ هابه دو دلیل اضافه می شود اول: افزایش غنای تخم مرغ از بتاکاروتن، دوم: تغییر رنگ تخم مرغ به گونهای که مشتری رضایت بیشتری برای مصرف آن دارد. در آبزیان: دونالیلاسالینا می تواند به عنوان منبع غذایی جلبکی برای پرورش میگو، ماهی، صدف، سخت پوستان و سایر نمونه های آبزیان مورد استفاده قرار بگیرد. محتوی کارتنوئیدی این جلبک برای رنگ دادن به گوشت ماهی ها به ویژه سالمون و سخت پوستان بسیار حیاتی است. هم چنین این جلبک می تواند به عنوان یک مکمل غذایی در غذای حیوانات برای بهبود گوشت آنها مورد استفاده قرار گیرد (1 و 8).
میزان مصرف روزانه بتاکاروتن برای هر فرد:
> میزان مصرف روزانه که به وسیله موسسه تحقیقات ملی برای ویتامین A در نظر گرفته شده است 1000 (RI ) برای مردان و 800 (RI ) برای زنان است. سازمان غذا و داروی آمریکا این میزان را برای ویتامین A 5000 واحد در روز اعلام کرده است. با توجه به اینکه بتاکاروتن پیش ساز ویتامین A بوده و در صورت نیاز در بدن به ویتامین A تبدیل می شود، می توان تا 15 میلیگرم در در روز از آن مصرف نمود (18).
مقایسه بین بتاکاروتن طبیعی و سینتتیک (9)
بتاکارتن سینتتیک
کارتنوئیدهای طبیعی
منیع تولید و استخراج در هر برند متفاوت است
مشتق شده از جلبک دونالیلا بهترین منبع استخراج کارتنوئیدهای طبیعی
فقط حاوی بتاکارتن است
انواع کارتنوئیدها: آلفاکارتن، بتاکارتن، زاکسانتین، لوتئین و کریپتوکسانتین
فقط حاوی ایزومر ترانس است که 100% به عنوان ویتامین A عمل می کند
آنتی اکسیدان قوی: حاوی ایزومرهای سیس و ترانس است. تمامی ایزومرهای ترانس: 100% به صورت ویتامین A فعال. ایزومرهای سیس: 30 تا 40 درصد به صورت ویتامین A فعال هستند و بقیه اثرات آنتی اکسیدانی دارند.
در پروسه استخراج ممکن است از مواد شیمیایی یا حلالهای نفتی استفاده شود.
خالص و طبیعی: در پروسه استخراج کارتنوئیدهای طبیعی از روغن های خوراکی استفاده می شود.
تمامی ایزومرهای ترانس بتاکارتن حلالیت کمی در چربی داشته و تمایل زیادی به کریستالیزه شدن دارند.
9-سیس بتاکارتن به عنوان حلال انواع ترانس عمل کرده و همین باعث بهتر شدن حلالیت آنها در چربی و زیست دستیابی آن می شود.
روشهای استخراج بتاکاروتن:
علیرغم اینکه بتاکاروتن در برخی از گیاهان موجود است و بتاکاروتن موجود در گیاهان نوع طبیعی بتاکاروتن میباشد (8)، اما به دلیل پائین بودن میزان درصد بتاکاروتن در گیاهان، امروزه از روشهای استخراج گیاهی به منظور تولید صنعتی بتاکاروتن کمتر استفاده می شود (16 و 8). از طرفی بتاکاروتنی که از طریق سنتز شیمیایی تولید میگردد از نظر ایزومر فضایی بیشتر به صورت ایزومر ترانس است و تبدیل شدن آن به ویتامین A در بدن در مقایسه با انواع طبیعی کمتر است (16 و 8).
علاوه بر استخراج گیاهی و سنتز شیمیائی، بسیاری از ریزسازواره ها نظیر مخمر Rhodotorula rubra ، جلبک Dunaliella salina و کپک B.trispora نیز توانائی تولید بتاکاروتن را دارا هستند که به عنوان بتاکاروتن B.trispora نوع طبیعی در نظر گرفته می شود. تولید نسبتاً بالای بتاکاروتن توسط این ریزسازواره ها که ساختمان نوع طبیعی بتاکاروتن را دارا هستند باعث شده است تا امروزه از روش تولید بتا کاروتن توسط میکروارگانیسمها به عنوان یک روش جایگزین به جای استخراج از منابع گیاهی و سنتز شیمیایی استفاده شود (16، 7، 13 و 4).
کپک B.trispora یک کپک کاملاً شناخته شده در زمینه تولید بتاکاروتن است. این کپک یک کپک دو جنسی بوده و دارای دو سویه مثبت و منفی است. تولید بتاکاروتن در این کپک یک صفت وابسته به جنس است. به عبارت دیگر تولید بتا کاروتن در کشتهای جداگانه سویه های مثبت و منفی به مقدار ناچیز است، اما کشت های توام از سویه های مثبت و منفی مقادیر بالائی از بتاکاروتن تولید مینماید. میزان بالای تولید بتاکاروتن توسط این کپک علاقمندی زیادی در زمینه تولید صنعتی بتاکاروتن به این روش ایجاد نموده است (19، 20، 3 و 13).
بررسی موجود نشان می دهد با توجه به حساسیت رشد و تولید بتا کاروتن در کپک مورد بحث به دور همزن در فرمانتورهای همزن دار، استفاده از فرمانتورهای ایرلیفت به خوبی میتواند بازدهی تولید بتاکاروتن را در این نوع کپک بالا ببرد. در هر حال با توجه به اینکه تولید بتاکاروتن در کپک B.trispora مقدار قابل توجهی بوده و نسبت به گیاهان دارای بتاکاروتن نظیر هویج، از بازدهی بسیار بیشتری برخوردار است و از طرفی نوع بتاکاروتن تولید شده توسط این کپک از نظر ایزومر های سیس ۹ و ترانس به
عنوان بتاکاروتن نوع طبیعی در نظر گرفته می شود و با توجه به اینکه امروزه سویه هائی از کپک B.trispora به صورت صنعتی وجود دارد که میتواند تا حدود ۳ گرم در هر لیتر محیط کشت بتاکاروتن تولید نماید، استفاده از فرمانتورهای ایرلیفت میتواند اهمیت به سزائی در تولید بتاکاروتن توسط این کپک داشته باشد (21 و 11).
جلبک دونالیلا نیز یکی دیگر از مهمترین منابع تجاری بتاکاروتن طبیعی محسوب میشود. دونالیلا سالینا که یک جلبک سبز تک سلولی است تمامی مواد شیمیایی قوی و موثر یک گیاه مثل بتاکاروتن را داراست. دانشمندان امروزه دریافته اند که بتاکاروتن ساز و کاری ضد سرطانی در بدن انسان دارد. دونالیلا سالینا علاوه بر تمامی انواع شناخته شده بتاکاروتن، مقداری از انواع ناشناخته بتاکاروتن را نیز شامل می شود. این ترکیبات ناشناخته بتاکاروتن به مراتب بسیار قوی تر و فعال تر از انواع دیگرند (9 و12).
دانشمندان امروزه روشی را برای تولید دونالیلاسالینا ابداع کرده اند که در آن میتوان محتوی بتاکاروتن موجود در دونالیلا سالینا را به مقدار قابل توجهی افزایش داد. این روش امروزه در بسیاری کشورها مثل آرژانتین، ایران، چین، اسپانیا، آمریکا و انگلستان استفاده می شود. استخراج بتا کاروتن در روغن نباتی از جلبک سبز دونالیلا بسیار مقرون به صرفه است چرا که دستیابی به منابع بسیار ارزان آب شور که از الزامات تولید صنعتی فرآوردههای مورد نظر است، آسان میباشد. از طرفی میتوان بسیاری از آبهای شور (از جمله دریاچهی نمک کاشان) را که برای کشت هیچ نوع گیاهی مناسب نیست به این روش مورد بهرهبرداری بهینه قرار داد (5 و 18).
منابع میکروبی قابل استخراج بتاکاروتن (6)
ملکول
رنگ
میکروارگانیسم
بتاکاروتن
زرد- نارنجی
Blakeslea trispora
بتاکاروتن
زرد- نارنجی
Fusarium sporotrichioides
بتاکاروتن
زرد- نارنجی
Mucor circinelloides
بتاکاروتن
زرد- نارنجی
Phycomyces blakesleeamus
بتاکاروتن
زرد- نارنجی
Neurospora crassa
روشهای استخراج بتاکاروتن از D. salina (9)
روش شکستن
استخراج با حلال
شوک اسمزی
اتانول، هگزان، سیکلوهگزان و بنزن
فرایند حرارتی
هالوژن کردن، هیدروکربنهای آلیفاتیک یا آروماتیک
هموژنیزاسیون
روغن خوراکی
بدون شکست اضافی
حلال فوق بحرانی CO2
شوک اسمزی و روش مکانیکی
هگزان، سیکلوهگزان و پترولیوم اتر
فرایند حرارتی
روغن خوراکی
حلال قوی (متانول)
کلرید متانول و اتانول
حلالهای قوی
استون، متانول و دیاتیلاتر
فرایند حرارتی و حلال ارگانیک
مخلوط استر اسید و الکل
تولید اقتصادی بتاکاروتن استخراج شده از Dunaliella (5)
کمپانی
محل
منطقه کشت (هکتار)
تولید بتاکاروتن (تن در سال)
Betatene
http://www.betatene.com.au
استرالیا
400
14-13
Western biotechnology
http://www.cognis.com
استرالیا
240
6-4
Aqua carotene
http://www.aquacarotene.com
استرالیا
نا معلوم
نا معلوم
Cyanotech
http://www.cyanotech.com
هاوایی
نا معلوم
نا معلوم
Inner Mongolia Biological Eng
چین
نا معلوم
نا معلوم
Nature Beta Technologies
http:// www.chlostanin.co.jp
اسرائیل
5
4-3
Tianjin Lantai Biotechnology
چین
نا معلوم
نا معلوم
Parry Agro Industeries
http:// www.murugappa.com
هند
نا معلوم
نا معلوم
استخراج کاروتن ها از ضایعات گوجه فرنگی
بیشترین منبع لیکوپن در تغذیه انسان از گوجه قرمز رسیده حاصل می شود. علاوه بر ارزش غذائی، کاروتن(کاروتنوئید) نقش های مهم دیگری هم دارد از جمله اهمیت آن در پیشگیری از بیماریهای مسری است. فرمول ساختاری لیکوپن در شکل مقابل آورده شده است که یک کاروتنوئید حلال در چربی، بهمراه 11 پیوند دوتایی در مولکول است. لیکوپن یک ماده پیشرو است. کاروتن با فعالیت آنتی اکسیدانتی شناخته شده می باشد.کاروتن لیکوپن می تواند به آسانی از طریق اکسیژن موجود در اتمسفر و نور تجزیه گردد و از فرم ترانس به فرم سیس تبدیل گردد که معرف یک فرآیند کاهش فعالیت بیولوژیک است. به این دلیل، این ماده باید در یک درجه حرارت بسیار پائینی C ْ70 – و دور از نور و اکسیژن هوا، نگهداری شود. در سالهای قبل، اهمیت لیکوپن با توجه به خواص دارویی و ضد سرطانی و فعالیت آنتی اکسیدانی آن به سرعت افزایش پیدا کرد. مطالعات اپیدمولوژیکالی، اثرات حفاظتی لیکوپن را نسبت به انواع سرطان ها، مانند سرطان معده و پروستات نشان داد و از این رو تقاضا برای این مولکول و به طور خاص برای این کاروتنوئیدها به سرعت بالا رفت (1 و 5).
این عنصر به علت خواص بیولوژیکی و شیمیایی، خصوصاً در رابطه با تاثیراتش بعنوان آنتی اکسیدان طبیعی مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه لیکوپن فعالیت پرو ویتامین A ندارد، ولی تقریباً 2 برابر بیشتر از بتا-کاروتن ثبات فیزیکی در مقابل اکسیژن فعال نشان می دهد. این مسئله سبب شده حضور آن در رژیم غذایی مورد توجه قرار گیرد. افزایش مدارک کلینیکی نقش لیکوپن را به عنوان عنصر غذایی کم مصرف نشان می دهد و بر فواید آن در سلامت بشر تاکید می کند زیرا لیکوپن در برابر انواع گسترده سرطان مخاطی مقاومت می کند. گوجه ها و فرآورده های ناشی از آن منبع اصلی ترکیبات لیکوپن و همچنین منبع مهم کاروتنوئیدها در رژیم غذایی انسان هاست. تخریب ناخواسته لیکوپن نه تنها بر کیفیت حسی محصولات نهایی تاثیر می گذارد بلکه بر مزیت سلامت بخش غذاهای ناشی از گوجه برای انسان نیز تاثیر گذار است. اساساً لیکوپن در گوجه های تازه به شکل آرایش تماماً ترانس ظاهر می شود. علت اصلی تخریب لیکوپن گوجه در طول عمل آوری، ایزومراسیون و اکسیداسیون است. ایزومراسیون بدلیل انرژی اضافی، ایزومرهای تماماً ترانس را به به ایزومرهای سیس تبدیل می کند و در نتیجه باعث وضعیت بی ثبات و پرانرژی می شود. تعیین درجه ایزومراسیون لیکوپن در طول فرایند عمل آوری باعث ایجاد مزایای سلامت بخش بالقوه در غذاهای وابسته به گوجه می شود (5 و 6).
استخراج بتا کاروتن در روغن نباتی از جلبک سبز دونالیلا در هستهی زیست فن، مستقر در واحد دانشگاهی مرکز رشد دانشگاه کاشان در مقیاس نیمه صنعتی انجام شد. در ضمن این هسته موفق به تولید پودر خشک جلبک که به صورت قرص نیز قابل عرضه به بازار است گردید. لازم به ذکر است این جلبک در ایران تاکنون به تولید تجاری نرسیده بود که با تولید نیمه صنعتی آن در هستهی زیست فن زمینهی تحقق این امر در کشور فراهم شد (5).
تولید این جلبک در داخل کشور ایران بسیار مقرون به صرفه است؛ چون دستیابی به منابع بسیار ارزان آب شور که از الزامات تولید صنعتی فرآوردههای مورد نظر است، آسان میباشد. از طرفی میتوان بسیاری از آبهای شور ( از جمله دریاچهی نمک کاشان ) را که برای کشت هیچ نوع گیاهی مناسب نیست به این روش مورد بهرهبرداری بهینه قرار داد (1).
جلبک دونالیلا مهمترین منبع تجاری بتاکاروتن طبیعی محسوب میشود. از این ماده به عنوان عامل رنگ کننده در صنایع غذایی و تامین کنندهی ویتامین A در خوراک انسان و حیوانات استفاده میشود. از طرف دیگر در سالهای اخیر مقالات متعددی در مجلات معتبر علمی به چاپ رسیده که خواص غیر قابل انکاری برای بتاکاروتن طبیعی در جلوگیری از انواع تومور و سرطان و بیماریهای قلبی را به اثبات رسانده است و آن را در موقعیت برتری نسبت به نوع شیمیایی آن قرار داده است (9).
کاربرد بتاکاروتنهای کمپانی (.ZMC )Zhejiang Medicine Co
ردیف
نام محصول
شکل فیزیکی
رنگ
کاربرد
1
بتا کاروتن 10%
پودری
زرد تا نارنجی
محصولات نانوایی و قنادی – محصولات لبنی – ماکارونی – آبمیوه و نوشیدنی – انواع دسر
2
بتا کاروتن 30%
مایع
زرد تا نارنجی
روغن – مارگارین
آمار واردات کشور، طی سال 87
سال
کشور طرف معامله
تعرفه
شرح تعرفه
وزن(کیلوگرم)
ارزش ریالی
ارزش دلاری
1387
چین
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
1097
250227115
25654
1387
آلمان
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
71645
19278729103
2088814
1387
امارات متحده عربی
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
24553
5116618620
529898
1387
ایتالیا
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
5
114327333
11959
1387
ترکیه
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
19175
1662398000
173365
1387
سوئیس
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
831
362088123
37230
1387
کانادا
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
1000
252966893
25573
1387
لوگزامبورگ
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
39710
12874259445
1350945
1387
هند
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
2870
2360763388
244114
در سال 87 صادراتی برای این کد کالا به ثبت نرسیده است.
آمار واردات کشور طی سال 1388
سال
کشور طرف معامله
تعرفه
شرح تعرفه
وزن(کیلوگرم)
ارزش ریالی
ارزش دلاری
1388
چین
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
10000
2031998595
204292
1388
آلمان
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
124288
36692678302
3699984
1388
امارات متحده عربی
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
4175
970221497
98370
1388
ایالات متحده آمریکا
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
430
26672524
2690
1388
ایتالیا
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
7500
2738835328
275945
1388
ترکیه
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
8325
3604160000
363619
1388
سوئیس
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
1850
1308456383
131318
1388
فرانسه
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
40342
8789258281
883618
1388
لوگزامبورگ
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
83920
38059378423
3830093
1388
هلند
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
150
106593042
10804
1388
هنگ کنگ
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
170
176242110
17688
1388
هند
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
2750
3134578877
315538
آمار صادرات کشور طی سال 1388
سال
کشور طرف معامله
تعرفه
شرح تعرفه
وزن(کیلوگرم)
ارزش ریالی
ارزش دلاری
1388
تاجیکستان
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
300
2240325
225
1388
عراق
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
1805
107321669
10699
در سال 89 صادراتی برای این کد کالا به ثبت نرسیده است.
آمار واردات براساس اطلاعات موجود و کارشناسی نشده طی سال 1389
سال
کشور طرف معامله
تعرفه
شرح تعرفه
وزن(کیلوگرم)
ارزش ریالی
ارزش دلاری
1389
چین
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
2840
596033538
57476
1389
آلمان
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
123317
33450169991
3217943
1389
امارات متحده عربی
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
44675
15232006786
1476156
1389
ایتالیا
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
2909
2186781927
210699
1389
بلژیک
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
16500
1616200062
154424
1389
ترکیه
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
9800
2172801650
209167
1389
سوئیس
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
2600
2212311804
212745
1389
فرانسه
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
47425
10714873198
1034463
1389
کانادا
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
2175
520232479
50488
1389
لوگزامبورگ
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
54286
25308644455
2449968
1389
هنگ کنگ
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
500
604613025
59738
1389
هند
29362100
ویتامین های A و مشتقات آنها ,مخلوط نشده
300
333212493
31972
فهرست بتاکاروتن وارداتی دارای پروانه بهداشتی ورود
نکته:
تولید بتاکاروتن در داخل ایران بهتر است صورت پذیرد زیرا دستیابی به منابع بسیار ارزان آب شور که از الزامات تولید صنعتی فرآوردههای مورد نظر است، آسان میباشد. از طرفی میتوان بسیاری از آبهای شور (از جمله دریاچهی نمک کاشان) را که برای کشت هیچ نوع گیاهی مناسب نیست به این روش مورد بهرهبرداری بهینه قرار داد.
منابع:
1. زارع، د.، عامری، ف. و آذین، م. 1380، بهینه سازی تولید بتاکاروتن با استفاده از قارچ Blakesla Trispora با شماره 59، CBS و 59، 131 CBS. مجموعه مقالات ششمین کنگره ملی مهندسی شیمی ایران- اصفهان، جلد اول: 517-522
2. غزالی، م.، ا. و آرپنایی،ا. 1380 فرمولاسیون محیط کشت مناسب برای تولید بتاکاروتن با استفاده از قارچ b. trispora و اثر سورفکتانتها در آن. مجموعه مقالات دومین همایش ملی بیوتکنولوژی، جمهوری اسلامی ایران- کرج، جلد دوم: 1853-1857
3. Cederberg, E., & Neujahr, Y. H. 1969 Activation of beta-carotene synthesis in Blakeslea trispora by certain terpenes. Acta Chemica Scandinavica, 23, 957-961.
4. Ciegler, A., 1952 Production of beta – carotene. US Patent 32263025. Ciegler, A., Lagoda, A. A., Sohns, E. V., Hall, H. H. and Jakson, W. R.1963.,Beta – carotene production in 20 liter fermentors. Biotechnology & Bioengineering 5, 109-121.
5. Delcampo, J. A., Gonzalez, M. (2007) Outdoor cultivation of microalgae for carotenoid. production: current state and perspectives. Appl Microbiol Biotechnol. 74:1163-1174
6. dufosse, L. (2006) Microbial Production of Food Grade Pigments. Food Technol. Biotechnol. 44 (3) 313-321
7. Finkelstein, M., Huang. C. C., Byng, G. S., Tsau, B. R. & Leach, J. 1995., Blakeslea trispora mated culture capable of increased beta-carotene production. US Patent US5422247.
8. Gross, J. 1991 Pigments in vegetables. pp. 99-102. New York: Van Nostrand Reinhold. ISBN 0-442-00657-8
9. Hejazi, M. A. (2003) Milking of Microalgae:Production and selective extraction of β-carotene in two-phase bioreactors,1-134.
10. Jeong,J. C., Lee, J. & Park, K. H. 2001. A unique pattern of mycelial elongation of Blakeslea trispora and its effect on morphological characteristics and beta carotene synthesis. Current Microbiology, 42, 225-8
11. Kim, S. W., Seo, W. T. & Park, Y. H. 1996 .Increased β-carotene synthesis in Blakeslea trispora under strong alkaline culture condition. Biotechnology Letters 18, 1287-1290
12. Kim, S. W., Seo, W. T. & Park, Y. H. 1997 Enhanced production of Beta-carotene from Blakeslea trispora with span 20. Biotechnology Letters 19, 561-562.
13. Lampila, L. E., Wallen, S. E. & Bullerman, L. B. 1985 A review of factors affecting biosynthesis of carotenoids by the order Mucorales. Mycopathologia 90, 65-80
14. Mantzouridou, F., Roukasa, T., Kotzekidoua, P. & Liakopoulou, M. 2002 Optimization of beta carotene production from synthetic medium by Blakeslea trispora: A mathematical modeling. Applied Biochemistry & Biotechnology, 101, 153-175.
15. Mehta, B. J., Obraztsov, I. N. & Cedra-Olmeda, E. 2003.,Mutant and inter sexual hetero karyons of Blakeslea trispora for production of beta carotene and lycopene. Applied Environmental Microbiology, 69, 4043-4048.
16. Nelis, H. J. & De Leenheer, A. P. 1991 Microbial sources of carotenoid pigments used in foods and feeds. Journal of Applied Bacteriology 70, 181-191.
17. Roukas, T. & Mantzouridou, F. 2001 An improved method for extraction of beta carotene from Blakeslea trispora. Applied Biochemistry & Biotechnology, 90, 37-45.
18. Shlomai, P., Ben-Amotz, A. & Margalith, P. 1991 Production of carotene stereoisomers by Phycomycess blakesleeanus. Applied Microbiology and Biotechnology 34, 458-462.
19. Sutter, P. R., Capage, D. A., Harrison, T. L. & Keen, W. A. 1973 Trisporic acid biosynthesis in separated puls and minus cultures of Blakeslea trispora. Journal of Bacteriology, 141, 1074-1082.
20. Sutter, R. P. & Rafelson, M. E. 1968 Separation of β-factor synthesis from stimulated β-carotene synthesis in mated cultures of Blakeslea trispora. Journal of Bacteriology 95, 426-432.
21. Zajic, E. J. (1964) Process for Preparing beta-carotene US Patent 3128236.
2