استاندارد و ضوابط طراحی هتل



بسم الله الرحمن الرحیم

عنوان
استاندارد و ضوابط طراحی هتل

مقدمه
تاریخچه هتل در ایران معاصر
در سال ۱۳۰۶۶ خورشیدی توسط یک مهاجر روسی به نام خاچیک مادیکیانس کافه ای بنام نادری در خیابان نادری تهران دایر شد و این شخص برای اولین بار در تهران بکار شیرین پزی پرداخت و چندی بعد در جوار کافه نادری، هتلی به همان نـام تاسیس کرد.
برای نخستین بار در تهران در رستوران این هتل بود که غذاهای فرهنگی نظیر بیفتک و بیف استروگانف و غیره به ایرانیان معرفی شد. همچنین کافه گلاسه، بستنی فرنگی، انواع قهوه های ترک و فرانسه و انواع نانهای قالبی برای اولین بار به وسیله موسس این هتل در اختیار علاقه مندان گذاشته شد.
در جوار تاسیس هتل، رستوران های متعددی نیز در تهران، رشت، بندر انزلی، بابلسر و دیگر شهرهای ایران به وسیله ایرانیان و خارجیان دائر گردید و تعداد آنها در هنگام جنگ جهانی دوم و ورود افسران و سربازان متفقین افزایش قابل توجهی یافت. با خاتمه جنگ و خروج افسران و سربازان خارجی بسیاری از این رستورانها تعطیل شد. از کافه های مشهور تهران آن زمان کافه های کانتینانتال و لقانطه بود. کافه کانتینانتال در خیابان اسلامبول قرار داشت و کافه لقانطه در میدان بهارستان در عمارت نظامیه دایر شده بود. این عمارت از بناهای باشکوه دوره ناصر الدین شاه قاجار بود. عمارت نظامیه دارای تالار بزرگ و بسیار زیبایی بود که در هر چهار طرف آن پرده های نقاشی به چشم می خورد. در این تابلوها مناظر جالبی از سلام محمدشاه قاجار دیده می شد و چهره رجال سرشناس آن زمان در این تابلو تصویر شده بود.
در قدیمی ترین واحدهای اقامتی و پذیرائی تهران که امروز فقط نامی از آن باقی مانده است می توان مهمانخانه مدرن گراند هتل را نام برد. گراند هتل از مجلل ترین و معروفترین هتل های نیم قرن پیش تهران بود. این هتل در خیابان لاله زار کمی بالاتر از کوچه ملی قرار داشت و در سالهای پیش هر وقت میهمان سرشناسی از خارج به تهران می رسید تنها محلی که برای اقامت او در نظر گرفته می شد گراند هتل بود. گراند هتل سالن بزرگی نیز داشت که هنرمندان آن روز ایران در آن به اجرای برنامه می پرداختند و به تدریج که هتل های دیگر در تهران ساخته شد این هتل از رونق افتاد. کافه و رستورانهای آن روز در حقیقت محل تجمع اعیان و اشراف آن زمان بود و رفتن به کافه و رستوران خود یک نوع تشخص محسوب می گردید
اما امروزه، پذیرایی از مهمان (که گاهی آن را تهیه اقامتگاه یا صنعت هتل داری) می نامند و صنعت تامین غذا و نوشابه (که گاهی آن را صنعت پذیرایی) می نامند، شامل مجموعه ای از تشکیلات و تسهیلات می شود که یکی از بخش های بسیار پویای صنعت جهانگردی و مسافرت جهانی را تشکیل می دهد. مسافر به هر کجا برود نیاز به محلی برای خواب، استراحت و غذا دارد. پذیرایی شامل مجموعه ای از تشکیلات خوابگاهی می شود که امکان دارد به صورت استراحتگاه های بسیار مجلل یا حتی تنها محدود به یک تخت خواب معمولی و صبحانه کامل شود. میزان تسهیلات و تشکیلات مهمان پذیرها بازتابی از نیازها و سلیقه های مختلف مسافران و پویایی های این بازار است. در سراسر دنیا، رشد صنعت جهانگردی، در سطح داخلی و خارجی، تعداد اتاق خواب با سرعتی افزون افزایش یافته است. همچنین با رونق گرفتن صنعت جهانگردی، صنعت تهیه غذا و تامین نوشابه نیز گسترش یافته است.

قسمت سوم
تعریف :
– هتل یک واژه فرانسوی و منظور آن مکانی است که تسهیلات لازم برای اقامت کوتاه مدت مسافر را در مقصد یا مسیر حرکت تامین می کند. به عبارت دیگر هتل یک مجتمع خدماتی است با هدف کسب درآمد که پیشینه آن به انقلاب صنعتی اروپا بر می گردد معادل های فارسی آن عبارت اند از: کاروانسرا، مهمانخانه، مهمان پذیر،زائرسرا و مسافر خانه،که صرفنظر از درجه و کیفیت خدماتی آنها در دنیا پیشینه چندین هزار ساله دارند. این تاسیسات برای کسب و کار و ایجاد درآمد ساخته می شوند، و گرنه اقامت موقت از طریق خیریه، و انواع کم هزینه تری وجود داشته و دارند. میان شیوه مسافرت،سنت و نحوه اقامت موقت رابطه تنگاتنگی وجود دارد.
تقسیم فضاها :
ـ فضای خصوصی شامل : فضای اتاق ها
ـ فضاهای عمومی شامل : سرسرا، فضاهای سرو غذا و نوشیدنی، فضای ملاقات
ـ فضای پشتی شامل : آشپزخانه، رختشویخانه و فضای سرویس
طراحی با نور در هتل وزیرمجموعه های آن :
ایجاد کاربری ۲۴ ساعته، چند گانگی فعالیت ها و پیچیدگی فضاهایی که ممکن است همزمان چندین نقش را داشته باشند در طراحی هتل ها تمهیداتی را می طلبد که یکی از مهم ترین آنها نورپردازی است. در تلاقی معماری و طراحی داخلی، نورپردازی جایگاه ویژه ای دارد که گستره ی وسیعی از نیازها را پوشش می دهد. این نور است که به میهمانان خوشامد می گوید و به آنها احساس آرامش می دهد، گاهی نمودار تصاویر است، گاهی مشخص کننده ی موقعیت ها، گاهی هم حریم ها را از هم تفکیک می کند و اختلاف کاربری ها را مشخص می کند. ضمن آنکه به میهمانان کمک می کند تا در فضایی ناشناخته سیر کنند و به کشف و شهود بپردازند. هر بخش از فضای یک مهمان خانه یا هتل، ویژگی منحصر به فردی دارد که با توجه به آن می بایست نورپردازی خاصی صورت گیرد تا معرف آن مشخصه باشد. در ادامه به تعریف این بخش ها و چگونگی طراحی آنها با نور می پردازیم.

قسمت چهارم
معرفی فضاها
هال ورودی: تنظیم چشم انداز هتل
هال ورودی جایی است که میهمان ها در آن جا ثبت هویت می شوند و در عین حال هتل هم برای آنها ثبت هویت می شود! تصوری که شخص از بیرون ساختمان به دست آورده، در بدو گذر از درهای ورودی در این نقطه تقویت یا دگرگون می شود. این محل باید برای همه ی مهمانان بالقوه و بالفعل جذاب و پذیرا باشد. باید گرم، راحت، صمیمی و در برگیرنده باشد. چگونگی ادراک فضای داخلی وابستگی زیادی به مقطع زمانی دارد. نورپردازی مناسب در فضایی ثابت چنان تنظیم می شود که این فضا برای مسافری که صبح هنگام هتل را به مقصد فرودگاه ترک می کند و تازه واردی که نیمه شب وارد می شود، به یک اندازه خوشایند باشد. صبح هنگام باید همه چیز پرانرژی و تازه به نظر آید؛ اما هنگام شب، پس از یک روز فعال، محیطی راحت و مطلوب است که در عین حال خواب آور نباشد. برای این فضا مناسب است که در زمینه ای از نور محیطی، نورهای متمرکز نقطه ای طراحی شود که در عین ایجاد یک بافت بصری در جهت یابی به میهمانان کمک کند. با کمک نورپردازی دید را به سمت اشیاء مورد نظر و بخش های طراحی شده هدایت می کنیم. چشم، ناخودآگاه به سمتی توجه می کند که نورانی تر است و در آن ناحیه معطوف به لبه ها و کنج ها می شود پس بیشتر تاکید را می توان بر طراحی نورهای خطی و مشخص کننده لبه ها گذاشت. در زمینه ای از نورهای محیطی می توان قسمت پذیرش را با شدت نور متفاوت یا رنگ متفاوت چنان طراحی کرد که در فضای هال ورودی بیشترین نظر را جلب کند.
پذیرش
قسمت پذیرش دو نقش کاربردی و دکوراتیو توامان دارد. نورپردازی در سطح کاربردی باید چند منظور را تامین کند. نورهای رو به پایین که بالای میز کار قرار می گیرند به مشتری کمک می کنند که فرم ها را مطالعه کند و بداند در حال امضاء و قبول چه مواردی است! در پشت میز کار همچنین نورپردازی برای کارهای نوشتاری و خواندنی کارکنان لازم است. مسلماً در این حالات مواد و مصالح به کار گرفته شده نباید چنان باشند که نور را به چشم باز بتابانند یا در موارد استفاده از کامپیوتر بازتابی روی صفحه ی مانیتور ایجاد کنند. فضای این قسمت باید پذیرا و خوشایند باشد و در آن از نورهای گرم و صفحات نورانی در زمینه ی عمودی استفاده شود. نورهای سقفی به کمک نورهای میز و دیگر نورهای محیطی باید چنان تعدیل شوند که چهره های مراجعان و کارکنان ملایم و زیباتر جلوه کند و مخوف و هراس انگیز به نظر نرسد. در بیشتر هتل ها میز پذیرش اولین عنصر مورد توجه است که ممکن است با جهت رو به پایین یا بالا نورپردازی شود. در طراحی و عرضه ی مصالحی که در طرح به کار می رود، فیبرهای نوری با نورافشانی رو به بالا در کف یا توام با کاتود سرد، بر حالت نمادین مجموعه تاثیر بسزایی می گذارد. یک نقطه نظر طراحانه این است که برای قسمت پذیرش گوشه ای بیافرینیم چون صحنه ی نمایشی خاموش با پیشخوان نورانی و گل ها یا مجسمه هایی شاخص یا هر چیز ساده ی دیگری که جلب نظر کند و توجه مراجعان را به طور نامحسوس به خود جلب کند.

قسمت پنجم
راهروها: نور راهنمای گذر
راهروها از آن دسته فضاهای ارتباطی هستند که اغلب توجه کمی به طراحی آنها می شود. هر قدر هم که در طراحی معماری این قسمت ها سهل انگاری شده باشد یک طراح داخلی با نورپردازی مناسب می تواند این بخش های مرده را احیاء کند. در هر هتلی حتی اگر هدف نهایی فقط اجاره دادن اتاق ها باشد بالاخره لازم است که مسیر رسیدن به این اتاق ها جذاب و جالب توجه باشند. از آنجا که معمولاً راهروها در نقاطی از ساختمان قرار دارند که از نور روز بی نصیب است، باید تمام مدت شبانه روز نورپردازی شوند؛ پس در اینجا هم جنبه های زیبایی شناسی و کاربردی مورد نظر است هم صرف انرژی. معمولاً وجود یک سیستم کنترل در راهروها ضروری است تا بدین ترتیب میزان نور مورد نیاز برحسب ساعات مختلف روز خود به خود تنظیم شود. بدیهی است که هیچ کس نور خیره کننده و تند را در ساعت ۳ صبح یا یک نور بی رمق و فضای تاریک هم زمان با آغاز روز را نمی پذیرد. خلق دیدهای متنوع نیز بهانه ی خوبی است برای عوض کردن منابع نورپردازی در طول روز نورپردازی موضعی یا زمینه ای تابلوها و شماره ها و به کارگیری نورهای کفی فراافکن در امتداد جداره های راهروها می تواند متناوباً صحنه های نمایشی متنوعی ایجاد کند. به طور کلی نورهای خطی، ممتد و قابل تعقیب از جمله تمهیداتی هستند که برای مسیرهای گذر مناسب به نظر می رسند. به منظور صرفه جویی در مصرف انرژی در نورپردازی هایی که ممکن است در راهروها شبانه روز فعال باشد cfl یا لامپ های فلورسنت فشرده توصیه می شود. در بعضی از هتل ها فضای ارتباطی با کیفیتی رعب آور طراحی شده و به هدر می رود؛ به نحوی که ساکنین هتل مایلند بی تامل سریعاً از آن عبور کنند. روش نورپردازی صرفاً سقفی، بیشتر به ایجاد سایه ها می پردازد تا نورپردازی، و چون سناریویی برای طراحی نور ندارد، بی هیچ مزیتی تشخیص چهره ها و اماکن را دچار اختلال و ابهام می کند. در کنار این نوع نورپردازی، بهتر است که جداره های عمودی نیز نورانی شود تا حس تهدید شدن و ترس از فضای بسته را کاهش دهد. اگر راهرو طولانی باشد (که در بیشتر موارد چنین است) لازم است که این فاصله در نقاطی شکسته شود و این کار می تواند به کمک تعریف واحه هایی از نور حجمی صورت گیرد. در هرجایی که لازم باشد می توان نور خطی را که دنبال کننده ی مسیر است با نورپردازی یک شی تزیینی، درهای عبور، لوسترهای آویز یا دیواری قطع کرد و یک ایست بصری در ریتم ایجاد کرد.

قسمت ششم
رستوران ونوشگاه :
هرچند به جهت صرفه جویی انرژی و نگهداری لازم به نظر می رسد که درهمه ی قسمت های یک هتل لامپ ها و منابع نوری مشابه به کار گرفته شود تا هزینه هاکاهش یابد و راندمان عملی بالا رود، اما ضرری که یکنواختی و کسالت بار بودن فضاها در دفع مراجعان ایجاد می کند بسیار قابل توجه است. بررسی انواع هتل ها ثابت می کندکه فضای رستوران و قهوه خانه ها بهتر است کاملاً متفاوت و با نورپردازی ویژه طراحی شود و حتی ورودی مجزا و فضای روان شناختی متفاوتی برای آنها خلق شود. در بسیاری ازکشورهای جنوب آسیا که مکان های غذاخوری در کنار هتل تعریف می شوند و کمتر به رستورانی مجزا برمی خوریم، به صورت عرف رستوران با هویتی مستقل طراحی می شود و زیر مجموعه ای از امکانات اقامتگاه به حساب نمی آید. مهم ترین عامل در تجربه ی خوردن و آشامیدن، طبیعت اجتماعی آن است. موضوع اصلی نورپردازی این فضاها آن است که مردم چگونه به نظر رسند و چه احساسی داشته باشند. چهره ها باید آرام و گرم به نظر رسند،پس باید نورپردازی تعدیل شده ای از سمت بالا و طرفین که از پدید آمدن سایه های تیز و تیره جلوگیری می کند صورت گیرد. نور باید فضایی ملایم خلق کند و بدین منظور با درنظر گرفتن میزان نور روز در هر ساعت یک سیستم کنترل هوشمند نور که فضاهای صبحانه، ناهار و شام را به درستی نورپردازی کند، ضروری می نماید. نورپردازی باید فضای بصری را برانگیزاند. با توجه به نوع غذایی که در هر رستوران سرو می شود می توان نورپردازی را چنان تعریف کرد که مدت زمانی که مشتری می تواند در محل بماند، تعیین شود. مثلاً در رستوران های غذای سریع یا آماده ممکن است ضمن بهره گیری از مصالح سرد و فلزی- انعکاسی از نورهای تند و رنگی بهره گرفته شود که ماندن مشتری را در زمانطولانی میسر نسازد چون در این گونه مکان ها غذا باید سریع آماده و خورده شود و جای تامل و نشستن طولانی نیست. اما در رستوران های مجلل که قابلیت صرف غذا برای مدت طولانی در ضمن بحث و استراحت وجود دارد تمهیدات فراوانی می توان اندیشید که ماندگاری مشتری را در فضا بیشتر کند. علاوه بر نورپردازی گرم محیطی با کمک لایه های مختلفی از نور، ممکن است اشیای خاصی از جمله مجسمه ها و دسته های گل را مورد تاکیدقرار دارد، بخش های مختلفی از دیوار را نورانی کرد و قسمت های انتزاعی متفاوتی برآن آفرید، نور را به صورت پوشیده در پشت میزها و مبلمان طراحی کرد و نورهایی در سطح پایین، نورپردازی لبه ها و زمینه ی اشیاء شیشه ای، میله های کاتد سرد و فیبرهای نوری به کار گرفت تا فضا را تا حد امکان مجسمه وار، جذاب و سه بعدی تعریف کرد. فضاهای پذیرایی بهترین مکان ها برای ارایه تکنیک های نمایشی مانند نورافکن های متغیر چند رنگ و رقص نور است. حتی در طرح های داخلی رسمی نیز پروژکتورهای نور رنگی یا آبشاری می توانند به عنوان عناصر پویای تزیینی به کار روند و سردی یک محیط بزرگ را به طرز موثری کاهش دهند.

قسمت۷
اتاق ها :
در حالی که نحوه ی پرداختن به فرمول طراحی هتل های بین المللی هر روز در حال تغییر و بررسی است، فضایی که چندان تغییر نکرده است و همچنان به صورت سنتی طراحی می شود، اتاق های آن است. شاید دلیل مهم این امر، محافظه کار بودن صاحبان این هتل ها باشد که می ترسند مشتریانی که برای استراحت و آرامش به این اقامتگاه ها مراجعه می کنند با فضایی غیره منتظره و غیر متعارف مواجه شوند. طرح رنگ های یکنواخت و تلاش برای ایجاد حس تعلیق با به کار بردن میزهای سنتی و لامپ های استاندارد از جمله عواملی است که کماکان در اتاق های اقامتگاه های مختلف به چشم می خورد. ضمن آنکه بودجه، مانع دیگری برای تغییر طرح اتاق هاست. فرضاً افزودن یک لامپ سقفی در بخش ورودی اتاق به معنای ۳۰۰ چراغ اضافی در کل مجموعه است. به هر صورت چون اتاق پر اهمیت ترین فضا در طول اقامت اشخاص است باید در طراحی و نورپردازی مورد بازنگری کامل قرار گیرد. نورپردازی اتاق ها در واقع سخت ترین بخش طراحی نور است، چون معمولاً نور سه یا چهار وظیفه ی همزمان بر عهده دارد و هر منبع نوری حیطه ی درخششی دارد که نباید با دیگر محدوده ها تداخل کند. به تدریج نظر هتل داران به این امر مهم جلب شده است که کمبودهای نورپردازی اتاق ها و در نظر نگرفتن چگونگی آن در روند طراحی می تواند مشکل ساز باشد. اخیراً نورهای شبانه ای طراحی شده اند که با تامین حداقل نور مورد نیاز، رفت و آمد شبانه بدون ایجاد مزاحمت را برای هم اتاقی ها آسان کرده است. نورهای مطالعه طوری طراحی شده اند که با داشتن محدوده ی کاملاً قابل کنترل برای خواندن کتاب یا کار با کامپیوتر دستی بدون سلب آسایش دیگران مورد استفاده قرار می گیرند. فیبرهای نوری که منبع نوری قابل لمس و کنترل راحتی فراهم می آورند و در مصرف انرژی صرفه جویی می کنند با نور کاملاً متمرکزی که به وجود می آورند جایگزین لامپ های کم ولتاژ هالوژن شده اند که دارای نقطه ی انتشار بسیار داغی هستند و هرچند که گران ترند ولی در طول زمان مقرون به صرفه هستند.
یکی از نکات کلیدی که حتی در یک اتاق سنتی هم به نظر می رسد این است که کلیدها در کجا قرار گیرند. اغلب زمانی طول می کشد تا بدانید کلیدها کجا قرار دارند و هرکدام چه بخشی از اتاق را روشن می کنند و اکثراً هم قرارگیری این کلیدها منطق مشخصی را دنبال نمی کند. خیلی جاها ناچار می شوید در حالی که چراغ رومیزی بسیار داغ است دست خود را داخل کلاهک آن کنید و در اطراف به دنبال کلید آن بگردید! اینها همه روش های اشتباهی است که باید بازنگری شوند. هدف در اینجا آسایش و تامین نیازهای مردم است که هرچند همه ی هتل های زنجیره ای وعده ی آن را می دهند، اما هنوز به طور کامل برآورده نشده است.
حمام: آب تنی در نور
تا مدت ها طراحان به نورپردازی این بخش اصلاً فکر نمی کردند؛ اما اکنون می دانیم که می توان این بخش را چنان طراحی کرد که جالب ترین نقطه برای مسافران باشد. منابع نوری کم ولتاژ بهترین انتخاب برای این فضا هستند؛ چون باعث می شوند فضای یک حمام جذاب تر به نظر رسد، برق خاصی به آن می دهد که یک طراحی قدیمی هرگز به آن نمی داد. بدون تردید در این فضا آیینه نقطه ی اصلی تمرکز است. برای تولید یک نتیجه ی مطلوب بدون ایجاد سایه های تند در پس اشیاء، بهترین راه این است که آئینه از پهلو نوردهی شود تا نور ملایمی چهره را روشن کند. نور باید حتماً گرم باشد. توام با این نور نورهای فروافکنی نیز با دقت تعبیه می شود که نباید درست بالای سر باشند تا سایه های نامطلوب بر چهره بیافرینند یا طوری قرار گیرند که انعکاس آنها از آیینه به صورت برگردد. خوب است بالای دوش هم چراغ سقفی داشته باشیم که بدون آن دوش یک سوراخ سیاه به نظر می رسد. کلیدهای روشنایی در حمام نیز باید قابل کنترل شدت باشند.

قسمت ۸
سالن های جشن و اتاق های چند منظوره : نورهای رویایی
سخنرانی ها و کنفرانس های اداری، وقایع اجتماعی، جشن های محلی و نمایش های لباس، همگی وقایعی هستند که در نظر گرفتن تمهیدات لازم برای آنها در هتل ارزش افزوده و درآمد سرشاری را برای صاحبان آن هتل فراهم می کند. رشد چشمگیر این گونه روابط اقتصادی در کنار پیشرفت تکنولوژی باعث شده که فضاهای انعطاف پذیر و جذاب به خصوص در بخش طراحی نور خلق شود. پیش از این، برای سالیان سال آویختن چند لوستر و چراغ های دیواری قابل تنظیم برای سالن ها کافی به نظر می رسید. بعد از آن پروژکتورها برای نورپردازی صحنه به میان آمدند و…
پیچیده ترین قسمت سالن های چند منظوره بخش جشن ها است که علاوه بر قابلیت انعطاف پذیری از المان های تزیینی خاصی نیز بهره می برد و طیف وسیعی از انواع نورپردازی را می طلبد. انواع فروافکن ها، نورهای حجمی، دیواری، نورهای کاربردی، چلچراغ ها و فراافکن ها، نورهای صحنه نمایش، فیبرهای نوری و… در این دسته بندی می گنجند. طبعاً سقف شلوغ ترین قسمت است؛ چرا که علاوه بر نورهای مستقیم، تاسیسات هم در آن قرار می گیرد. نور کاتد سرد برای نورهای حجمی که اکثراً به صورت دو یا سه رنگ قابل تعویض در کنار هم به کار می روند، مناسب است. انتخاب چلچراغ ها باید کاملاً به دقت و متناسب با ابعاد و نور لازم فضا صورت گیرد. این گونه چلچراغ ها امروزه اکثراً با نورهای متحرک، لیزری و دیجیتال تعویض شده اند. میزها و رومیزی ها می توانند با نقاط نور ولتاژ پایین شاخص شوند. این نورهای چندگانه نیز طوری طراحی می شوند که برای مراسم مختلف قابل تغییر رنگ و شدت باشند. سقف های کاذب منحنی، برش ها و قالب های توررفته و برجسته در سقف و استفاده از آینه ها کمک می کنند که نورهای متمرکز و خطی به طور مخفی به کار برده شوند. به کمک نورپردازی می توان یک فضای بزرگ را به جزیره های نورانی مجزا تقسیم کرد؛ به طوری که یک فضای نورانی بخش تجمع را تشکیل می دهد و جداکننده ها به جای پارتیشن و دیوار، فضاهای منفی و تاریک است. در هر قسمت باید لامپ های راهنما وجود داشته باشد تا بتوان تازه واردان را با روشن و خاموش کردن آنها به آن ناحیه راهنمایی کرد. این فضا باید مکانی خیال انگیز باشد که مراجعان را جلب کند و چنان خاطره سازی کند که شوق دیگران را برای استفاده از آن افزون کند.
انواع اشیاء موجود در این فضا می تواند با نورپردازی از محیط حذف یا بر آن افزود شوند، هنگامی که یک فضای آرام ویژه ی غذاخوری لازم است، فضا با یک نور ملایم محیطی گرم و اشیاء کاملاً نورپردازی شده به فضایی جامع و پر جزییات تبدیل می شود و همان فضا با نورهای متغیر نقطه ای و پر تحرک و رنگی، محیطی پر جنب و جوش فراهم می کند که در آن اشیاء و مجسمه های تزیینی در تاریکی گم می شوند. در قسمت صحنه و سکوی نمایش علاوه بر نورپردازی جداره ها و محیط. توجه به نورپردازی کف یا قراردادن حسگرهایی که با راه رفتن بر روی کف باعث روشن و خاموش شدن لامپ ها می شوند، لازم است. همچنین خوب است در این بخش تمهیدی برای نورهای آویخته از سقف یا نهفته در آن که می توانند به طور خودکار بلند و کوتاه شوند، اندیشید. نورهای لیزری نیز از دیگر ابزاری هستند که جدیداً در نورپردازی فضاهای نمایشی مطرح شده اند.

قسمت۹
اتاق های ملاقات : ایستگاه هایی تجاری
در تمام هتل های کوچک و بزرگ چنین مکان هایی می توانند نقش کلیدی در کسب درآمد برای هتل داشته باشند. این اتاق ها نیز اکثراً به منظور تمرکز و استفاده از پروژکتور در جاهای تاریک هتل واقع می شوند و نورپردازی نقش مهمی در بالا بردن راندمان جلسات ایفا می کند. آنچه در این مکان ها در درجه ی اول اهمیت قرار دارد، آسایش و موارد کاربردی فضا برای کسانی است که چه بسا تا ۸ یا ۱۰ ساعت در یک جا بنشینند. در اینجا نور محیطی فراگیر و گرم با نورهای متمرکز و قابل کنترل دستی برای هر شخص و نورهای قابل تنظیم برای دیدن صفحه های نورانی مانند فیلم یا پروژکتور یا صفحات غیر نورانی مانند نوشتار و عکس های چاپ شده لازم است.
ممکن است ما این نیازها را با طراحی دو یا چند سطح مختلف نور برآورده سازیم تا شرکت کنندگان در جلسه که ممکن است برای زمان طولانی روی مدارک مختلف تمرکز کنند به کمک تنوع نوری خسته نشوند. منابع نوری لزوماً در سقف قرار نمی گیرند و می توانند به صورت صفحات عمودی نور یا نورهای دیواری طراحی شوند و همراه با نورهای تنگستن در نظر گرفته شوند که فقط هنگام صرف غذا در محل روشن می شوند.
امکانات رفاهی و ورزشی :
آنچه در دهه ی ۸۰ به صورت محدود به عنوان امکانات جانبی هتل ها مطرح شد، امروزه بخش اعظم خدمات آن را شامل می شود. امکاناتی شامل طیف وسیعی از فعالیت ها و خدمات بدن سازی و سلامت بخشی در قالب استخر شنا، سونا، سالن بدن سازی، اتاق بخار، حوضچه های آب سرد، ماساژ و سالن های زیبایی که حوضه ی وسیعی از طراحی نور را در برمی گیرند. اکثر این محیط ها به نوعی نورپردازی نیاز دارند که حضور سقف را کمرنگ کرده، وسعت بیشتری القاء کند. برای این کار ممکن است همراه نور ملایم محیطی که به طیف خورشید نزدیک است، نورهای خطی به صورت باند سرتاسری در محل اتصال دیوار به سقف به کار برده شود و نورهایی برای روشن کردن تمام سطح دیوارها طراحی شوند و نورهای متمرکزی با ولتاژ کم برای تمرکز بر نقاط ویژه ای از فضا یا تابلوها در نظر گرفته شود. در ضمن طراحی باید توجه کرد که نور چنان باشد که روی مانیتورهای دستگاه ها بازتاب نداشته باشد. ابزارها و دستگاه های فلزی از جمله نکات مثبت این فضاها هستند که با بازتاب نور بر آنها درخشش و برق خاصی ایجاد می شود.
در سالن بدن سازی به نور محیطی قوی نیاز نیست. نور محو زمینه برای شاخص کردن هر یک از دستگاه ها لازم است و بقیه نورها می توانند نمایشی باشند. پس ما می توانیم بر قطعاتی از دستگاه ها تاکید کنیم و نورهای زمینه ای رنگی یا پروژکتوری ایجاد کنیم. در استخرها که دید در آنها چندان حیاتی نیست، نورپردازی بیشتر حسی و کمتر منطقی است. در این جا خود استخر را می توان به عنوان سطح اصلی بازتاب نور در نظر گرفت. نورپردازی سقف باید چنان باشد که انعکاس زیادی روی آب نداشته باشد ولی استفاده از سقف های کاذب منحنی و نقش آفرینی روی سقف که در هنگام استفاده از استخر روی سقف و در هنگام عدم استفاده از آب در داخل استخر قابل رویت است می تواند کارساز باشد. در این جا نوع حباب های نوری که در زیر آب و در محیط مرطوب به کار می رود، مهم است. در اتاق های سلامت بخشی دو نکته ی اساسی در نورپردازی نوع منابع نوری و نحوه ی استقرار آنها وجود دارد. هالوژن تنگستن انتخاب مناسبی برای نمایش خوب پوست بدن است و این برای افرادی که تلاش می کنند شاداب تر و جوان تر به نظر برسند، مهم است. علاوه بر این، در این اتاق ها اکثر افراد چشم به سقف می دوزند پس نقش آفرینی در سقف و اجتناب از نور زننده در آن، لازم است ضمن آنکه بهتر است نور اصلی مکان با استفاده از صفحات نورانی در دیوارها تامین شود. در اینجا همچنین یک سیستم کنترل نور لازم است تا بتوان با استفاده از آن فضایی شاد در صبح، و فضای ملایم و آرام در عصر پدید آورد. اگر فضایی برای بیش از یک منظور طراحی شده باشد، باید نور با توجه به نوع فعالیت تند یا ملایمی که در آن صورت می گیرد قابل تغییر باشد.
در کل ممکن است نورها را به دسته های نور محیطی برای اتاق های مانیتوردار، نورهای موضعی برای اتاق دستگاه ها، نورهای رنگی برای قهوه نوشان، نورهای نقش و نگار آفرین ملایم برای استخر، نورهای متغیر برای فضاهای چند منظوره و نورهای محیطی و نقطه ای چندگانه برای فضاهای سلامت بخشی و تمرکز تقسیم کرد.

قسمت ۱۰
نمای بیرونی: تبلیغ شهری
ممکن است برخی فکر کنند که نورپردازی نمای ساختمان و روشن نگه داشتن آن در تمام طول شب به صرفه نیست، اما واقعیت این است که تاثیر نمایش چهره ی هتل در شب به خصوص با یک نورپردازی متغیر بسیار جذاب تر و سودآورتر از نمای ساختمان هتل در روز است. عدم نورپردازی یا یک طراحی نور بد، می تواند تمام تلاش ها و سرمایه گذاری در داخل هتل را زیر سوال ببرد. نورپردازی فکر شده ی بیرون هتل حضور آن را به صورت موثری اعلام می کند و تصویر آن را به شکل دعوت کننده و خوشایندی در اذهان تقویت می کند و ساختمان را به یک نشانه ی شهری تبدیل می کند. نورپردازی البته کاربردی هم هست. در هنگام شب ناحیه ی ورود و راه نزدیک شدن به هتل را باید کاملاً مشخص کرد. ناظر باید بتواند از فاصله ی دور حدود هتل و راه رسیدن به آن را در شهر بیابد و در فاصله ی نزدیک و مقیاس خرد و ورودی هتل باید خوشامدگو و راهنما باشد. امکانات نوینی که برای منظرسازی و نورپردازی به بازار آمده است، دست طراحان را برای نورپردازی باز کرده است. علاوه بر نمای عمودی هتل، طراحی فضای سبز اطراف در روز و شب لازم است. انواع نورپردازی در مقیاس وسیع با پروژکتورها و لیزرها و نورپردازی در مقیاس وسیع در لابه لای چمن و سنگ ریزه ها مد نظر است. علاوه بر نمایش نورهای مختلف و جاذبه های درخشنده ایجاد احساس عمیق نیز از تمهیدات مفیدی است که در نورپردازی نمای ساختمان می توان به کار برد. با نورانی کردن حدود و تاریک گذاشتن سطوح یکنواختی از جداره می توان خلاء را در شب تداعی کرد و کلاً طرح هتل را دگرگون ساخت و تصوری را که مردم از روز به یاد دارند به بازی گرفت و احساسی شاعرانه و معلق به بیننده القا کرد.
پارکینگ :
طراحی پارکنیگ خودروها و راه های دسترسی از آن به داخل هتل باید مورد توجه قرار گیرد. نمی توان یک ورودی شاهانه برای جلوی هتل طراحی کرد و راه ارتباطی پارکینگ به هتل را راهرویی تاریک، باریک و مخوف گذاشت. داخل پارکینگ را می توان با نور محیطی محو روشن کرد و با نورهای خطی رنگی تقسیمات را مشخص کرد. علایم باید نورانی، رنگی و متغیر باشند. یک تقرب موثر لزوماً گران یا محتاج به تکنولوژی پیشرفته ای نیست. جعبه های نوری رنگی و تاکید فلورسنت های خطی و فشرده ی گرم تر برای تعریف محدوده ی عابر پیاده می تواند راه حلی ارزان و موثر باشد. قسمت انتظار آسانسورها می تواند با جداره هایی منقوش یا ساده از آجر شیشه ای جدا شود و با نورهای زمینه رنگی مشخص شود. در کل از توانایی نورهای رنگی و متغیر می توان برای تبدیل پارکینگ از یک فضای صرف کاربردی به فضایی جذاب و دارای جلوه ی بصری استفاده کرد.
تمهیدات و پیشنهادات ارایه شده در این مجموعه برای طراحی فضاهای مختلف یک هتل با نور در کنار نگهداری و استفاده از منابع بهینه نوری علاوه بر آنکه می تواند در طراحی ابتدا به ساکن یک مجموعه اقامتی مورد توجه قرار گیرد می تواند راه حل مناسبی نیز برای بازسازی، بازآفرینی و تحول فضاهای بسیاری از هتل های ساخته شده و قدیمی باشد بی آنکه هزینه زیادی نسبت به ساخت و سازهای مجدد در برداشته باشد. و البته تشخیص طراحی و چگونگی بازآفرینی این فضاها به صورتی بهتر و سودمند بر عهده معماران خلاق و آگاه است.

قسمت۱۱
اهداف اصلی در طراحی طبقات مهمان :
جهت/محل استقرار
ـ نورگیری
ـ جهت باد
ـ دیدهای احتمالی اتاق مهمان
ـ محل استقرار ساختمان، به نحوی که از خیابان دیده شود.
ـ ارزیابی تاثیزات بصری و هزینه ای آلترنیتیوهای شکلی مختلف
طراحی طبقات
ـ طرح به گونه ای سازماندهی شود که اتاقهای مهمان حداقل ۷۰۰ درصد از زیربنای ناخالص طبقات را به خود اختصاص دهد.
ـ آسانسورها و پلکانها به جای دیوار خارجی در فضای داخلی قرار گیرند.
ـ نقشه راهرو با هدف تسهیل حرکت مهمانان تهیه شود.
ـ سرسرای آسانسور در بخش میانی سازه قرار گیرد.
ـ ماشینهای عرضه یخ و نوشیدنی های خنک نزدیک آسانسورهای عمومی قرار گیرند.
ـ آسانسور خدماتی، انبار ملافه ها و شوتهای زباله در قسمت مرکزی قرار گیرند.
ـ پهنای راهرو حداقل ۵ فوت باشد،۵ فوت و ۶ اینچ مناسب تر است.
ـ فاصله اتاق مهمان تا پله های فرار حداکثر ۱۵۰ فوت(اگر به طور کامل از سیستم آب پاش استفاده می شود) یا براساس مقررات محلی باشد.
ـ اتاق مهمان برای صرفه جویی در لوله کشی به صورت پشت در پشت باشد.
ـ اتاقهای مهمانان معلول در طبقات پایینی و نزدیک آسانسورها قرار گیرد.
طراحی اتاقهای مهمان که اغلب سه چهارم از کل هتل یا بیشتر است، عامل مهمی در کارایی همه پروژه ها است.
اهداف طراحی که به معمار کمک می کند موفقیت نسبی هر ایده طراحی معین را ارزیابی کند، شامل مفاد فهرستهای کنترل هم می شود.
خدمات ضروری هتل ها:
داشتن سیستم سرمایشی و گرمایشی مناسب.
داشتن تهویه مناسب.
داشتن ملحفه، روبالشی تمیز همراه با اتو و آهار و تخت مناسب و راحت.
نورپردازی مناسب همراه با نور طبیعی در اتاقها.
داشتن سجاده، مهر و نشان قبله.
کلیه هتل ها می بایست دارای فضای پارکینگ مناسب به نسبت ظرفیت اتاقها باشند.
داشتن سرویس های بهداشتی مردانه و زنانه در بین بخش برای عموم.
خدمات مربوط به معلولان می بایست در همه اتاقها پیش بینی شده باشد.

قسمت۱۲
درصد زیربنای فضا های مختلف یک هتل
 تسهیلات مربوط به اقامت مانند اتاق ها،توالت ها،دوش ها و حمام ها،راهروها و سرویس های طبقات باید ۵۰-۶۰ درصد زیربنای هر طبقه باشد.
 اتاق های عمومی،فضای پذیرش،سالن ها و سرسراها ۷-۴ درصد
 فضاهای پذیرایی،رستوران ها،بوفه ها و فضای مهمانان و بازدیدکنندگان ۸- ۴ درصد
 فضای ضیافت شامل اتاق سخنرانی و جلسات ۱۲- ۴ درصد
 فضاهای خدماتی مانند آشپزخانه ها،اتاق های کارکنان و انبارها ۱۴- ۹ درصد
 فضاهای اداری،مدیریت و دبیرخانه ۲- ۱ درصد
 فضاهای مراقبت و تعمیر ۷- ۴ درصد
 فضاهای اوقات فراغت،ورزش،فروشگاه ها و آرایشگاه ۱۰- ۲ درصد
برخی فضاهای خاص مانند فضای سمینارها،فضای بهداشتی-درمانی و تسهیلات روباز نیز لازم است که مساحت آنها ممکن است متفاوت باشد
سطح بندی
روشهای سطح بندی ملی،اجباری یا داوطلبانه متفاوت است و با استفاده از حروف،اعداد،ستاره ها و غیره مشخص می شود.بیش از ۱۰۰روش سطح بندی وجود دارد که اغلب آنها بر اساس الگوهای سازمان گردشگری جهان(wto)است.ولی برای تطبیق با شرایط محلی،گاهی تقییر یافته اند.
ساختارها و فضاهای لازم در هتل ها
هتل ها به صورت های مختلفی برای اقامت مورد استفاده قرار می گیرند: مانند اتاق خواب ها، سوئیت(پسند)،واحدهای مستقل و آپارتمان هایی که از خدمات هتل استفاده می کنند.
معمولا اندازه و تعداد تخت ها،بر اساس ابعاد و چیدمان اتاق ها تعیین می شود.به طور مثال:
 تخت دوقلو ۱۰۰/۲۰۰سانتیمتر
 تخت دو نفره ۱۵۰/۲۰۰سانتیمتر
 تخت دو نفره ی بزرگ ۱۶۵/۲۰۰سانتیمتر
 تخت دو نفره ی بسیار بزرگ ۲۰۰/۲۰۰سانتیمتر
اتاق ها ممکن است شامل فضای نشیمن با صندلی،تلویزیون،میزکار،یخچال(برای نوشیدنی ها) و محل قرار دادن کیف نیز باشند.
به ازای هر اتاق،۶متر مربع فضای راهرو و حداقل به عرض۱٫۵-۱٫۸۰متر لازم است. مسیر حرکت مهمانان،کارکنان و اسباب و اثاثیه،تا حد امکان باید جدا باشد.

قسمت ۱۳
در داخل و اطراف هتل ها معمولا رفت و آمد بسیار زیاد است: مشتریان از فضاهای پارکینگ به ورودی و پذیرش و از آنجا به سمت آسانسورها،راه پله ها،و راهروهای منتهی به اتاق ها و سالن ها می روند.در بیشتر هتل ها،مشتریان نمی توانند مستقیما از اتاق خود به پارکینگ بروند و حتما باید از محل پذیرش عبور کنند.طبق مقررات باید پله های فرار مناسبی برای مواقع آتش سوزی فراهم شود.کارکنان نیز،از محل سکونت و از طریق ورودی مخصوص خود،به اتاق های تعویض لباس،آشپزخانه ها،فضاهای خدماتی،کارگاه هاو غیره رفت و آمد می کنند.تمام مواد اولیه یا وسایلی که وارد هتل می شود،باید به بخش مربوطه یا انبار مناسب انتقال داده شود.این کار، گاهی به وسیله ی بالابر صورت می گیرد. زباله ها باید در فضایی مسقف(برای محدود کردن سر و صدا در شب)با ارتفاع سقف ۴٫۳۵متر دفع شود.
هتل ها معمولا دارای یک رستوران یا فضای صبحانه خوری و یک یا چند بوفه هستند.
هتل های دارای تسهیلات سخنرانی و مراسم دیگر،گاهی شامل :
یک تالار چند منظوره- اتاق جلسات- فضای نمایشگاهی و تسهیلات بوفه می باشند.
گاهی انبار های کمکی(برای نگهداری مبلمان اضافی)یا فضای پارکینگ اضافی نیز مورد نیاز است.
برخی تسهیلات تخصصی تری که ممکن است لازم باشد،عبارتند از:
اتاق وسایل سمعی-بصری، تجهیزات نمایش فیلم، امکانات ترجمه ی هم زمان، دستگاه کپی، دورنگار و تلفن.
هتل ها باید تسهیلاتی برای معلولین و ناتوانان جسمی، در حداقل۱-۲ درصد اتاق ها و ترجیحا در طبقه ی هم کف فراهم سازند و معیار های زیر باید در مورد آنها رعایت شود:
 شیبه ها ۲۰:۱
 راهروها به عرض ۹۱۵ میلی متر
 درها به صورت تمام باز به عرض ۸۱۵ میلی متر
 سرسراها عریض تر از در به سمت داخل ۴۶۰ میلی متر
 در کمد ها به صورت کشویی باریک
 قفسه ها به ارتفاع ۱٫۳۷متر

حمام ها
 فضای باز اصلی ۱٫۵۲ متر
 عرض ۲٫۷۵ متر
 میز توالت به ارتفاع ۸۶۰ میلی متر
 فضای لازم برای زانوها ۶۸۵میلی متر
 آینه ها از پایین به ارتفاع ۱ متر
 ارتفاع صندلی توالت معمولا ۴۳۰میلی متر
 میله های دست آویز باید به دیوارهای حمام و توالت زده شود.
اتاق های استانده به عرض ۳٫۶۵ متر را می توان با معیار های زیر مطابقت داد:
 کلیدها در ارتفاع ۱٫۲ متری
 فاصله ی تخت و مبلمان ۹۱۰ میلی متر
 تخت ها به ارتفاع ۴۵۰-۵۰۰ میلی متر
سطح چشم از صندلی چرخ دار ۱٫۰۷-۱٫۳۷۷ متر است: میز های آرایش نیز باید به همین اندازه باشد و فضایی به اندازه ی ۶۸۵میلی متر برای زانوها داشته باشد.پنجره ها نیز،تا حد امکان باید در ارتفاع پایین تری قرار گیرد.

برای مثال : به تازگی در شهر کایزرسلاترن آلمان ، زندان معروف آلکاتراس رابه هتل تبدیل کرده اند ، و برای جذابیت چندی از اتاق های هتل را به صورت زندان نگه داشته اند تا ، اگر کسی تمایل داشت بتواند شبی احساس یک زندانی را تجربه کند. در این هتل با میله های پنجره ها و سیم خاردارهای بالای هتل ، نمایی از یک زندان را به ما نشان می دهند ، بلکه بر جذابیت های هتل افزوده تا در جلب مشتریان موفق شوند.
برای طراحی یک هتل ، باید علاوه بر اطلاع از فضاهای مورد نیاز ، نکات بسیار زیادی را مد نظر قرار داد ، چرا که هرکدام از فضاها ضوابط خاص خود را دارند و در طراحی هتل و جانمایی باید به نکات بسیار زیادی توجه داشت که موجب کارآمدی و از همه مهمتر سبب هزینه کمتری برای هتلدار گردد.
فضاهای مورد نیاز برای هتل های معمولی :
* پذیرش و پیشخوان : که باید نزدیک به ورودی و در دسترس باشد و وظیفه راهنمایی و پذیرش میهمانان هتل را بر عهده دارد.
* انبار چمدانها : که این فضاهم باید ارتباط بسیار مناسبی با ورودی داشته باشد.
* لابی : لابی هتل معرف شخصیت و تقریبا یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین فضاهای هتل یا به عبارتی ویترین هتل است ، که بیشترین هزینه ها را معمولا در این فضا انجام می دهند. واحدهای تجاری ، فضاهای تفریحی و رستوران های هتل ارتباط مستقیمی با لابی دارند ، چرا که لابی مورد توجه است و این ارتباط مستقیم می تواند در جذب مسافران ، به آنها کمک کند. زیرا که همه اینها بازوهای اقتصادی و مخصوصا در شرایط فعلی ایران موجب ادامه زندگی هتل میگردند.
* قسمت اداری هتل : شامل : تلفنخانه ، رزرواسیون ، حسابداری ، مدیریت ، حراست و استراحت کارکنان می باشد .
* نمازخانه : که معمولا در طبقه همکف هتل است و باید دسترسی مطلوبی به لابی و سرویسها داشته باشد.
* سرویس : علاوه بر سرویس هایی که در اتاق های هتل است ، معمولا سرویس عمومی مجزای زنانه و مردانه در هر طبقه قرار می دهند.
* مرکز تفریحی و ورزشی : برای کودکان و بزرگسالان که باید ارتباط خوبی با لابی داشته باشد.
* سالن برگزای جلسات : که بسته به بزرگی هتل می تواند کوچک و بزرگ باشد و باید ازتباط خوبی با لابی و … داشته باشد.
* کافی نت : که امروزه در هتلها بسیار لازم و ضروریست و این قسمت هم باید ارتباط خوبی با لابی داشته باشد.
* رستوران ها و کافی شاپ های هتل که بسته به بزرگی هتل می تواند متعدد و متنوع باشد ، چرا که یک هتل باید پاسخگوی نیاز همه سلیقه ها باشد. در پلان باید یکی از بهترین نقاط مرتبط با لابی را به رستوران اختصاص داد.
* آشپزخانه رستوران : شامل قسمتهای : شستشو ، پخت و پز ، آماده سازی مواد اولیه ، سردخانه بالای صفر و زیر صفر درجه سانتیگراد.
* انبار
* بارانداز
* نگهبانی
* غذاخوری کارکنان
* فضاهای تاسیساتی
* اتاق تعمیرات و نگهداری
* رختشویخانه
* خانه داری
* اتاق ها : فضاهای اقامتی هتل که شامل اتاقها و سوئیت های معمولی و ویژه می باشد باید از هر گونه فضاهای خدماتی و جانبی هتل دور بوده و موجب راحتی و آرامش میهمانان هتل را در آنها فراهم کرد.
و تنها بخش خدماتی که در بین اتاقها وجود دارد ، بخش خانه داری است که وظیفه سرویس دهی به تعداد مشخصی اتاق را بر عهده دارد و دارای راه پله و آسانسور مجزا از میهمانان است ؛ به طوری که خدمات دهی و نظافت ، کاملا به دور از چشم مسافران انجام گیرد.
بسیاری از شرکت های گرداننده هتل معتقدند که اتاقهای خواب و دستشویی و سرویس آنها ، تاثیر به یاد ماندنی تری نسبت به هر یک از فضاخهای هتل بر میهمانان هتل می گذارد.
این مجموعه شامل حداقل شرایط استاندارد کیفیت خدمات درهتل ها می باشد. این شرایط برمبنای نیازها و انتظارات مشتریان تنظیم شده است.
استانداردهای آورده شده در این مجموعه به طورکلی، حد انتظار درهر سطح از درجه را مشخص می سازد. اما خدمات موجود در هتل ها و سطح کیفی آنها منحصر به این استانداردها نیست و اینگونه واحدها می توانند استاندارد کیفیت خدمات خود را فراتر از این استانداردها تعیین نمایند.
حداقل شرایط لازم برای استاندارد هتل ها
حداقل شرایط لازم برای درجه بندی یک هتل در یکی از سطوح درجات ، دارا بودن سطحی از خدمات و تسهیلات است که می بایست در آن واحد به میهمانان عرضه شود.
هتل ها در این دستورالعمل در پنج سطح به شرح زیر درجه بندی می شوند.
یک ستاره ، دو ستاره ، سه ستاره ، چهار ستاره و پنج ستاره
حداقل شرایط لازم برای هر یک از هتل ها در پائین ترین سطح که یک ستاره خواهد بود، در زیر آورده شده است.
– رعایت حداقل سطح کیفی در قسمتهای مختلف واحد
– یک هتل معمولاً حداقل ۸ اتاق خواب را داراست.
– ۷۵% اتاق خواب ها با حمام یا تسهیلات خصوصی
– وجود محلی برای صبحانه خوری که متناسب با ظرفیت هتل طراحی شده باشد.
– وجود سیستم سرمایش و گرمایش قابل کنترل در اتاق خواب ها
ارزیابی امتیازات
هر یک از موارد خدمات ، تجهیزات ، فضاهای موجود ، نیروی انسانی و … در هتل مورد ارزیابی قرار می گیرد و امتیازی را متناسب کسب می نماید. در فرایند ارزیابی ، امتیازاتی از صفر تا ۱۰ ممکن است به هر یک از موارد ارزیابی تعلق گیرد. این امتیاز بر اساس سطح کیفی و مطلوبیت مورد ارزیابی تعیین می شود.
در هتل های یک ستاره حداقل کسب امتیاز یک برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۲ باشد.
در هتل های دو ستاره حداقل کسب امتیاز ۳ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۴ باشد.
در هتل های سه ستاره حداقل کسب امتیاز ۵ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۶ باشد.
در هتل های چهار ستاره حداقل کسب امتیاز ۷ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۸ باشد.
در هتل های پنج ستاره حداقل کسب امتیاز ۹ برای هر مورد الزامی است.
برای اینکه هتلی از لحاظ درجه ارتقاء یابد می بایست کیفیت خدمات ارائه شده به میهمان را تا حد قابل قبول این استانداردها بالا ببرید و مجموعه ای از تسهیلات و خدمات مورد انتظار را فراهم کند. بدیهی است که کیفیت خدمات اهمیت اساسی دارد اما مشتری ها انتظار دارند که سطح خدمات و مجموعه تسهیلات در هتل ها با درجات بالاتر به تناسب درجه افزایش یابد.

درجه
سطح امتیازات
یک ستاره *
حداقل کسب امتیاز یک برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۲ باشد.
دو ستاره **
حداقل کسب امتیاز ۳ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۴ باشد.
سه ستاره ***
حداقل کسب امتیاز ۵ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۶ باشد.
چهار ستاره ****
حداقل کسب امتیاز ۷ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۸ باشد.
پنج ستاره *****
حداقل کسب امتیاز ۹ برای هر مورد الزامی است.
همه ی هتل ها باید مقررات الزامی را رعایت کنند. ارزیابی هتل ها در پنج مورد صورت خواهد گرفت:
۱- امور ساختمانی ، تاسیساتی هتل و متعلقات آن
۲- امور خدمات و تجهیزات هتل
۳- امور ایمنی ، بهداشت و پایداری
۴- امور اغذیه و اشربه
۵- امور مدیریت ، نیروی انسانی و آموزش
در ارزیابی امتیازات ، در مجموع امتیازات داده شده می بایست نسبت زیر رعایت گردد.
الف) امور ساختمانی و تاسیساتی و موارد مربوط به آن ۳۰% از کل امتیازات
ب) امور مربوط به نوع و سطح سرویس و خدمات و تجهیزات و موارد مربوط به آن ۵۰% از کل امتیازات
ج) امور مربوط به مدیریت ، نیروی انسانی و آموزش۲۰% از کل امتیازات
۱- شرایط کلی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
واحد اقامتی می تواند ۱۰-۸ اتاق خواب داشته باشد. محوطه ی عمومی آن محدود و خدمات و تسهیلات محدودی از غذا و آشامیدنی را دارد.
ممکن است خدمات غیر رسمی صورت گیرد که اغلب توسط خانواده و یا صاحب هتل در فضایی خانوادگی اداره می شود.
دکور، وسایل و لوازم ممکن است بیشتر کیفیت لوازم خانگی را داشته باشد تا فضایی که معمولاً در هتل و مراکز اقامتی وجود دارد.
به طور کلی، حداقل شرایط قابل قبول پاکیزگی و بهداشت باید رعایت شود. وسایل و تجهیزات سالم و قابل استفاده باشد.

دوستاره **
ممکن است هتل کوچک و یا متوسط باشد ، مثلاً ۲۰ اتاق خواب ، احتمالاً با محوطه ی عمومی محدود اما با اتاق خواب هایی بهتر و راحت تر از هتل های یک ستاره.
اغلب هتل توسط صاحب آن و به صورت خانوادگی اداره می شود.
ممکن است درآن امکانات هتل های رسمی هم باشد ، مجموعه ای از خدمات و تسهیلات در واحد اقامتی عرضه می شود که شامل غذا و آشامیدنی نیز هست.
دکور ، لوازم ، تجهیزات واثاث آن کمتر شبیه لوازم خانگی است که درهتل های یک ستاره دیده می شود.
خدمات و برخورد با میهمان از طرف مدیریت و کارکنان ، به صورت رسمی ارائه می شود و کارکنان هتل به وظایف خود آشنا هستند.

سه ستاره ***
ممکن است هتل های با اندازه های متوسط ، با ۳۰ اتاق خواب ، با خدمات و تسهیلات و کیفیت بهتر از متعارف در هتل های یک ستاره و دوستاره دیده شود.
تاسیسات و مراکز اقامتی کوچکتر هم می توانند کیفیت و خدمات هتل سه ستاره را عرضه نمایند.
دسترسی های عمومی بهتر در فضاهای داخلی ساختمان وجود دارد. در مناطق خارج از شهر و حاشیه شهرها معمولاً فضای محوطه ی عمومی و اتاق خواب ها بزرگتر است.
مدیریت و کارکنان ظاهر مرتب و رسمی دارند و آموزشهای لازم را در خصوص وظایف خود دیده اند.
کارکنان درسطح بالاتری از نظر آگاهی نسبت به کارکنان هتل های دو و یک ستاره هستند و معمولاً در اینگونه واحدهای اقامتی تاکید بیشتری بر کیفیـت خدمات و راحتی میهمان نسبت به درجات پائین تر وجود دارد.

چهارستاره ****
در این نوع هتل ها ارائه سرویس با کیفیت بالا با استفاده از مجموعه ای از تسهیلات و خدمات مورد نظر میهمنان است. اینگونه هتل ها معمولاً فضاهای وسیعتری دارند. ولی هتل های کوچکتر می توانند با تجهیزات لوکس تر و بهتر با بالا بردن سطح کیفی خدمات انتظارات میهمانان از یک هتل چهار ستاره را برآورده نمایند .
هتل های چهار ستاره فضاهای عمومی خیلی خوبی دارند.
اولویت استفاده از تسهیلات فضاهای عمومی هتل با میهمانان مقیم هتل است. در صورت وجود ظرفیت بیشتر ارائه خدمات در این فضاها به سایر مشتریان مانعی ندارد.
اتاق خواب ها آسایش بیشتر و کیفیت بهتری را نسبت به هتل های سه ستاره عرضه می کنند.
ساختار ارائه خدمات حرفه ای بوسیله کارکنان حرفه ای و یونیفورم پوش در هتل وجود دارد.
وجود بخش اغذیه و اشربه در سطح و کیفیت بالا و تاکید و برخورد جدی نسبت به تهیه ی غذا و آشامیدنی با تامین کیفیت مطلوب غذا و آشامیدنی
با توجه به محل و سبک کار و نوع مشتریان ، فضاهایی مانند فضای کنفرانس و ضیافت ، مرکز تجاری ، بهداشت ، تفریح ، ورزشی باید باشد.
فضای دیگری غیر از رستوران اصلی برای غذا خوردن باید وجود داشته باشد.

پنج ستاره *****
این مراکز اقامتی با تاسیسات لوکس ، بزرگ و با رعایت استانداردهای بالاتر بین المللی ، تسهیلات بیشتر نسبت به چهار ستاره خدمات مورد نیاز میهمانان و سرویس غذا و آشامیدنی را ارائه می نماید.
مرکز اقامتی بزرگ و لوکس مجموعه ای از تسهیلات اضافه را ارائه می کند.
خدمات عالی ، توجه مشتری را به حضور کارکنان آموزش دیده جلب می کند.
وضع ظاهر هتل استانداردهای بین المللی را برای این صنعت نشان می دهد.

۱-۱-پاکیزگی (همچنین نگاه کنید به اتاق خواب ها: خانه داری وکیفیت رختخواب)
رعایت بهداشت و پاکیزگی در کلیه سطوح از درجه الزامی است و عدم رعایت پاکیزگی و بهداشت در هیچ یک از سطوح درجه قابل قبول نمی باشد. در زمان ارزیابی ، کارشناس ارزیاب اجازه اغماض و چشم پوشی در اینگونه موارد را ندارد.
استاندارد بالایی از پاکیزگی باید درتمام هتل وجود داشته باشد. پاکیزگی هتل ، بدون در نظر گرفتن تعداد ستاره های هتل ، اهمیت زیادی برای مصرف کننده دارد ، البته استاندارد بالای پاکیزگی برای همه ی سطوح درجه مهم است و نباید از یک ستاره به درجات بالاتر تغییر کند.
توجه خاص به حمام ها ، دوش ها و دستشویی ها، خاصه وسایل و مکانهائی که ارتباط مستقیم با میهمان پیدا می کنند ، شامل:
– رختخواب ، حوله ها
– حمام ها ، دوش ها ، لگن دستشویی و توالت
– کف ها و محل نشیمن
– ظروف، کاردو چنگال و ظروف شیشه ای
هر چه درجه هتل بالاتر باشد ، توجه به جزئیات در پاکیزگی و بهداشت بیشتر مورد ارزیابی قرار می گیرد. پاکیزگی سطوح دور از دید میهمان ، مانند بالای دربها و پنجره ها ، کوشه ها و کنج ها ، زیر تختخوابها و سایر وسایل و … توسط ارزیاب کنترل خواهد شد. رعایت بهداشت در فضاهائی از قبیل آشپزخانه ، رستوران ، لاندری ، انبار مواد غذائی و مصرفی ، فضاهای عمومی ، سرویسهای بهداشتی و غیره مطابق دستورالعملهای بهداشتی این اماکن ، الزامی است.
جلب اعتماد میهمان در امر پاکیزگی و بهداشت بسیار مهم است. به عبارت دیگر کارکنان باید طوری رفتار کنند که میهمان از رعایت موازین بهداشتی در واحد اقامتی مطمئن شود و نیز از انجام هر گونه رفتاری که موجب ایجاد شک و تردید در ذهن میهمان بشود ، خود داری گردد.
۲-۱- خدمات کلی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
همه ی میهمانان به شیوه ای دوستانه ، کارآمد و مودبانه پذیرفته می شوند.
همه ی امور مربوط به رزرواسیون و سوالات ، درخواست ها ، نامه نگاری ها و شکایت بازدید کنندگان با رفتاری مودبانه و فوری پاسخ داده می شود.
مدیریـت و کارکنان اطلاعات کاملی درباره ی هتل ، جاذبه های محلی و رویدادها دارند.
خدمات باید به طور شایسته ارائه شوند. مهارت های فنی می تواند محدود باشد.
تلفن های ورودی میهمانان باید به شیوه ای مطلوب وصل شود. مسئول مربوط به این کار آموزش لازم را دیده باشد.

دوستاره **
در این سطح باید نشانه های بیشتری از برخورد حرفه ای در لباس و مهارت های فنی به چشم بخورد.
خدمات می تواند با تعداد محدود کارکنان و یا به طور خاص توسط صاحبان هتل انجام شود.

سه ستاره ***
خدمات رسمی تر ، با سطح بالاتری از مهارت کارکنان وجود دارد. مدیریت و کارکنان حضور رسمی تر و آراسته تری دارند و معمولاً کارکنان لباس رسمی می پوشند.
مهارت های فنی و اجتماعی پاسخگوی نیازها و درخواست های میهمان است. مسئول پذیرش باید حداقل به یک زبان از زبانهای زنده ی دنیا مسلط باشد.

چهارستاره ****
کارکنان با لباس رسمی و با نظارت مدیریت حضور دارند.
مهارت های فنی و اجتماعی با استاندارد بسیار بالا ، پاسخگوی نیازها و درخواست های میهمان است.

پنج ستاره *****
از کارکنان مجرب در قسمتهای مختلف هتل استفاده شده است. مدیریت بر کارکنان و نظارت بر کلیه قسمتها وجود دارد. وجود وظایف دوگانه برای کارکنان نشان می دهد که هتل دراین سطح از درجه قرار ندارد.
صرف نظر از شیوه ی خدمات ، مهارت های فنی و اجتماعی نشان دهنده وجود نظم فوق العاده در این سطح از درجه است.
۲- خدمات – توجه به میهمان
۱-۲- شرایط کلی پذیرش میهمان
قسمت پذیرش در ابتدای ورودی هتل ، در بهترین مکان در معرض دید قرار دارد. پیش خوان و دکوراسیون آن باید با توجه به درجه هتل و تعداد مراجعین طراحی شود. کارکنان این قسمت باید کاملاً به وظایف خود آشنا باشند. تابلوهای راهنما با توجه به قسمتهای موجود از قبیل تابلوهای پذیرش ، اطلاعات ، صندوق و تلفن در محل مناسب نصب شود. پذیرش باید مجهز به رایانه ، صندوق امانات و سایر تجهیزات مورد نیاز باشد.
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
صاحب هتل یا کارکنان در طول روز و شب آماده ی پذیرش میهمان هستند (معمولاً از پیش از صبحانه تا دیر وقت شب)
این وظیفه را مدیریت یا کارکنان با صلاحیت دیگر هم می توانند برعهده بگیرند.
درحداقل زمان ، میهمان ها به اتاق هایشان راهنمایی شوند و یا پاسخ مناسب به میهمان داده شود.
پاسخگوئی به درخواست میهمان بر هر وظیفه ی دیگری در بخش پذیرش اولویت دارد.
رعایـت استانداردها و توجه به مسافر در این قسمت بسیار مهم است ، چون قسمت پذیرش اولین و آخرین نقطه ی برخورد مسافر با هتل است.

دوستاره **
مانند هتل یک ستاره

سه ستاره ***
یک نفر به عنوان مسئول پذیرش وجود داشته باشد. گاهی یکی از کارکنان می تواند این وظیفه را انجام دهد. هیچگونه تاخیری در کارها قابل قبول نیست. در مواقعی که مراجعین قسمت پذیرش زیاد است ، حضور مسئول پذیرش در کنار کارکنان پذیرش الزامی است.
تسهیلات موجود در هتل برای میهمان توضیح داده می شود. میهمانان مستقیم به اتاقهایشان راهنمایی می شوند.

چهارستاره ****
قسمت پذیرش به صورت ۲۴ ساعته (شبانه روزی) فعال است.
کارکنان قسمت پذیرش از لباس رسمی و متحدالشکل استفاده می کنند.
تسویه حساب میهمان بلافاصله پس از درخواست او انجام می شود.
کارکنان قسمت پذیرش آموزش دیده اند و حضوری حرفه ای دارند. سطح شناخت کارکنان نسبت به کار و وظایفشان ، در نحوه عملکرد آنها مشهود است.
تلاش شود تا میهمانان با تسهیلات هتل آشنا شوند. اطلاعات کافی در اختیار میهمان قرار میگیرد.

پنج ستاره *****
گروه کارکنان در قسمت پذیرش آموزش دیده و مجرب هستند.
میهمان ورودی با همراهی یکی از کارکنان قسمت پذیرش به اتاق هایشان راهنمایی می شوند.
همواره خدمات چندزبانه درخدمت نیازهای مشتریان هتل است.
۲-۲- رزواسیون و قیمت ها
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
خدمات ساده ی رزرواسیون
برای مسافران توضیح روشنی درباره ی قیمت های مربوط به مرکز اقامتی ، غذا و نوشابه ، هزینه ی خدمات ، مالیات و اضافه بها ، ساعت های کار ، برنامه های تازه ، برنامه ریزی های انجام شده ، رویدادها و احتمالاً ممنوعیت مواردی که موجب مزاحمت میهمانان دیگر می شود و مقررات مربوط به خانه داری (مثلاً ممنوعیت دخانیات و عدم اجازه ی ورود حیوانات خانگی) ترجیحاً موارد بالا در " واچر" قید شود.
تلاش شود تا نشانی دقیق هتل ، محدوده ی تسهیلات پارک اتومبیل و غیره برای مسافر توضیح داده شود.
توضیح قبلی به مسافر در صورت تعطیلی رستوران ، و یا ضرورت رزرواسیون
در صورتی که هزینه ای برای خدمات اضافه یا تسهیلات وجود دارد و نیز شرایط باطل کردن رزرواسیون برای میهمان توضیح داده شود.
به مسافران باید اطمینان داده شود که رزرواسیون آنها دقیق ثبت شده است. تاثیر برخورد اولیه درهمه ی سطوح از درجه بسیار مهم است.
حداقل نام ، نشانی ، شماره تلفن تماس میهمان در زمان رزرواسیون ثبت شود.
ارتباط با مسافر چه شفاهی و چه نوشتاری باید مودبانه ، حرفه ای و کارآمد باشد.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
مثل هتل یک ستاره

چهارستاره ****
ممکن است بخش ویژه ای برای رزرواسیون ایجاد شده باشد و نیز رزرواسیون با روندی کاملاً رسمی صورت پذیرد.

پنج ستاره *****
بخش خاص رزرواسیون و پذیرش با روند کاملاً رسمی رزرواسیون وجود دارد. برخی از کارکنان آشنا به چند زبان ، سطح بالایی از توجه به میهمان در برخوردها و ارتباط تلفنی دیده می شود.
۳-۲- تسویه حساب میهمان
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
جزییات حساب های مسافر به صورت چاپی یا نوشته ی خوانا به او داده شود.
ارائه ی حساب ها به میهمان تا از جزییات هزینه ها مطمئن شود.
توجه خاص به دقیق بودن حساب ها.
نوع و هزینه ی خدمات اضافی به صورت شفاف توضیح داده شود.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
صورت حساب میهمان به طور مداوم به روز شود.

چهارستاره ****
مثل هتل سه ستاره

پنج ستاره *****
صورت حساب با جزییات روشن در پاکت و یا در پوشه به میهمان تحویل داده می شود. شیوه ای برای اطلاع مسافر از صورت حساب خود در هر لحظه ای که بخواهد در هتل وجود داشته باشد.
۴-۲- خدمات حفظ و نگهداری و باربری
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
کمک کردن به جابجایی وسایل در صورت لزوم در طول روز و شب
جا بجایی وسایل توسط هرکدام از کارکنان یا استفاده ازچرخ دستی قابل قبول است.
صندوق امانات باید در قسمت پذیرش وجود داشته باشد. میهمانان می توانند امانات خود را به پذیرش تحویل و رسید دریافت کنند.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
مکان مناسبی برای نگهداری و حفظ وسایل اضافی میهمان پیش بینی شود و نیز در صورتی که میهمان اتاق را تخلیه کرده باشد و یا چند ساعت زودتر (قبل از آماده شدن اتاق) به هتل مراجعه نماید، باید بتواند وسایل خود را به صورت امانت به این قسمت تحویل دهد. برای این خدمت هزینه اضافی دریافت نخواهد شد.
در صورتی که صندوق مناسب در اتاقها تعبیه شده باشد ، در ارزیابی امتیازات بسیار موثر است اما نصب این صندوقها در این سطح از درجه در اتاق اجباری نیست. می توان تعدادی از آنها را در محل پذیرش برای استفاده میهمانان پیش بینی کرد.

چهارستاره ****
نصب صندوق در داخل اتاقها الزامی است. طرز استفاده از آنها باید در اختیار میهمان قرار گیرد.
خدمات باربری درصورت نیاز توسط کارکنان با لباس رسمی (یونیفرم) انجام می شود. هنگام ورود و خروج برای حمل وسایل به میهمان کمک می شود.
همواره باربر شب وجود دارد. وجود دربان الزامی است.

پنج ستاره *****
خدمات باربری توسط کارکنان با لباس رسمی (یونیفرم) صورت می گیرد.
حمل وسایل در هنگام ورود و خروج میهمان به شکل درست و بدون تاخیر صورت می گیرد.
خوش آمد گویی توسط دربان در ورودی هتل صورت می پذیرد.
۵-۲- خدمات رساندن پیغام
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
امکان گرفتن پیغام ها وجود دارد. این کار را می توان به شیوه ای غیر رسمی انجام داد.
می توان برای افراد پیغام گذاشت این خدمت در بخش پذیرش ارائه می شود.
اطلاعات مناسب مربوط به سفر و اطلاعات محلی به شیوه ی درستی (مثلاً روی پیشخوان و یا در فولدر اتاق) ارائه شوند.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
گرفتن پیغام و رساندن آن به شیوه ای رسمی و بوسیله فرمهائی که برای این کار طراحی شده انجام می شود.

چهارستاره ****
باید به سرعت پیغام ها را به میهمان و یا به اتاق ها ی آنان رساند. از سیستم های تلویزیون مداربسته interactive TV و یا Voice mail می توان برای رساندن پیغام ها استفاده کرد.
میهمان می تواند درخواست روزنامه نماید.

پنج ستاره *****
خدمات کامل دریافت و رساندن پیغام فراهم است.
با توجه به موقعیـت و شیوه ی کار هتل ، خدمات متفاوتی ارائه می شود که می تواند برخی و یا تمام وظایف زیر را شامل شود: رزرو بلیط تئاتر ، گردش های تفریحی و بازدید از اماکن دیدنی ، رزرو تاکسی ، ارائه خدمات پارکینگ ، برنامه ی سفر و غیره
۳- رستوران
برای ارائه خدمات مربوط به رستوران فضاهای مناسب و استاندارد باید پیش بینی شده باشد. کلیه فضاها ، تاسیسات ، امکانات و تجهیزات لازم از قبیل آشپزخانه ، سالن رستوران ، انبار مواد غذائی ، آبدارخانه ، سردخانه های زیر صفر و بالای صفر ، سیستم دفع فاضلاب ، سیستم گرمایش ، سرمایش و تهویه ، وسایل ، ظروف و میز و صندلی و … با توجه به ظرفیت مورد نیاز واحد با رعایت استانداردهای مربوطه باید پیش بینی شده باشد. در هر صورت اگر رستوران وجود دارد رعایت استانداردها الزامی است.
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
حداقل یک محوطه ی غذاخوری هرروز برای خوردن صبحانه به روی میهمانان باز باشد.

دوستاره **
محوطه ی غذاخوری می تواند شامل: رستوران ، ناهارخوری ، بوفه و اغذیه فروشی و دیزی سرا باشد.
درصورت نبود ناهار در موقع انجام رزرواسیون باید موضوع را به میهمان اطلاع داد. درچنین مواردی ، مجموعه ای از غذاهای سبک (مثلاً سوپ یا ساندویچ) و نوشابه باید دردسترس باشد.
درصورتی که رستورانی درخارج از هتل طرف قرارداد است باید جزو برنامه هتل برآورد شود و رعایت این استانداردها نیز برای آن رستوران الزامی است. رستورانی که خارج از هتل قرار دارد در صورتی مورد قبول است که:
– دسترسی به آن آسان باشد (حداکثر ۲۵۰ متر فاصله ، ترجیحاً دارای چتر در روزهای بارانی باشد.)
– امکان سفارش غذای سبک و نوشابه برای میهمانان در هتل وجود داشته باشد.
– هتل مسئولیت نظارت بر کیفیت محوطه ، غذا و خدمات رستوران را بر عهده دارد.
– حداقل یک محوطه ی غذاخوری برای صبحانه ی روزانه و شام وجود داشته باشد.
– در صورت وجود امکانات مناسب ، ارائه خدمات غذا و نوشابه در اتاق (Room Service) قابل قبول است.

سه ستاره ***
رستوران یا ناهارخوری برای صرف صبحانه و غذا برای میهمانان دایر باشد. غذاخوری کارکنان باید به صورت جداگانه پیش بینی شود.
دیزی سرا ، کبابی و یا غذاخوری سنتی به جای رستوران قابل قبول است.
فضای رستوران باید متناسب با تعداد میهمانان و مشتریان پیش بینی شود.
فضای مناسب با تجهیزات کافی برای آشپزخانه رستوران و قسمت آماده سازی بسیار مهم است.

چهارستاره ****
حداقل یک رستوران باید برای میهمانان وجود داشته باشد. این رستوران جدا از غذاخوری کارکنان است.
خدمات و سرویس با رعایت جزئیات ارائه می شود.

پنج ستاره *****
حداقل یک رستوران برای میهمانان و مشتریان هتل برای همه ی وعده ها غذا دایر است.
یک رستوران دیگر نیز با غذاهای ویژه باید دایر باشد.
در رستوران هتل پنج ستاره انتظار بر ارائه ی خدمات رسمی است.
۱-۳- خدمات غذا و نوشابه
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
کارکنان در قسمت غذا و نوشابه مودبانه و با رعایت استاندارد مناسبی از توجه به میهمان ارائه سرویس می نمایند. تعداد کارکنان باید با تعداد میهمانان متناسب باشد و از این لحاظ نباید کمبودی احساس شود.

دوستاره **
کارکنان رستوران به وظایف خود آشنا هستند و شناخت معقولی از خوراکی ها و نوشیدنی داشته باشند.

سه ستاره ***
کارکنان سطح مناسبی از آموزش در باره غذا و نوشابه را طی کرده اند و در نحوه سرویس دهی این دانش و آگاهی را به نمایش می گذارند و خدمات کارآمدی را عرضه می کنند.
کارکنان رستوران اطلاعات مناسبی در باره ی غذاهای موجود دارند و باشیوه های مناسبی پذیرایی می کنند. کارکنان قسمت نوشیدنی ها می توانند با مهارت و به نحو مطلوب انواع نوشیدنی های سرد و گرم را تهیه کنند.

چهارستاره ****
کارکنان سطح بالایی از دانش و مهارت حرفه ای را در کارشان ارائه می کنند.
برخورد مناسب کارکنان ، مثل استقبال سریع از میهمانان و مستقر کردن آنها
کارکنان مودب و آشنا به حرفه خود ، استاندارد بالایی از توجه به مشتری را به نمایش می گذارند.

پنج ستاره *****
کارکنان مهارت های خدمات را به نحو بسیار عالی به نمایش می گذارند و شناخت جدی نسبت به غذا و نوشیدنی سرد و گرم از خود نشان می دهند.
شناخت آنها تا مرحله ترکیب و تهیه اغذیه و اشربه هم گسترش می یابد. در رستوران تخصص و شناخت کافی نسبت به مواد غذایی به چشم می خورد.
کارکنان مودب و مجرب استاندارد بالایی از توجه به میهمان به نمایش می گذارند.
۲-۳- خدمات نوشیدنی های سرد و گرم
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
نوشیدنی های سرد و گرم برای میهمان سرو شود.

دوستاره **
مانند یک ستاره

سه ستاره ***
مجموعه ی متنوعی از نوشیدنی ها در سالن موجود باشد.
نوشیدنی باید در تمام طول روز و شب ها قابل دسترس برای میهمانان باشد.

چهارستاره ****
مثل هتل سه ستاره
پذیرائی به صورت رسمی و با رعایت تمام جزئیات ارائه می شود.

پنج ستاره *****
مثل هتل های چهار ستاره

۳-۳- خدمات صبحانه
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
صبحانه ی پخته شده یاصبحانه ی سبک در رستوران یا محل غذاخوری فراهم و ارائه شود.
ارائه سرویس به صورت بوفه (سلف سرویس) نیز مورد قبول است به هرجهت بوفه باید با قاعده تنظیم شود. اگر بوفه استفاده می شود باید فضایی دوستانه و قابل استفاده پیدا کند.
صبحانه درساعات منطقی ارائه شود (نه یک ساعت خاص) و درعین حال برای کسانی که صبح زود از هتل می روند امکان خوردن صبحانه و نوشیدنی فراهم باشد.
وقتی هزینه ی اضافی بابت صبحانه از مشتری دریافت می شود ، قیمت ها باید دقیقاً توضیح داده شوند.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
اگر سلف سرویس نیست ، باید فهرست غذا تهیه شود.
صبحانه برای مشتریان غیر ساکن در هتل هم قابل دسترس باشد ، البته در صورت وجود محدودیت در ظرفیت همیشه اولویت با میهمانان مقیم هتل است.
صبحانه در ساعتهای منطقی ارائه شود (زمان آن کمتر از دو ساعت نشود) و نیز شامل ساعت های اصلی هشت تا نه صبح بشود.

چهارستاره ****
شیوه ی سلف سرویس قابل قبول است اما درصورت درخواست خدمات کامل میز هم انجام شود.
خدمات میزیانی به همراه نوشیدنی های گرم همواره باید فراهم باشد.
صبحانه باید در مدت حدود دو ساعت فراهم باشد و از ساعت هشت تا نه صبح هم حتماً صبحانه موجود باشد.

پنج ستاره *****
خدمات میزبانی صبحانه برای کسانی که نمی خواهند به صورت سلف سرویس مواد غذایی صبحانه را بردارند ، فراهم است.
فهرست غذا (Menu) باید ارائه شود.
۴-۳- خدمات ناهار
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
اختیاری است اما در صورت وجود ، رعایت حداقل استانداردها ، الزامی است.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
یک رستوران که خدمات ناهار ارائه می نماید وجود دارد. سطح کیفیت ارائه خدمات برای مشتریان خیلی مهم است.
ناهار سبک ، غذاهای سبک و ساندویج قابل دسترس برای مشتریان هتل و میهمانان دیگر که دررستوران صرف می شود.

چهارستاره ****
ناهار در رستوران یا بوفه فراهم است.
می توان از سلف سرویس یا خدمات میزبانی رستوران استفاده کرد.
غذای سرد و گرم در دسترس باشد.
تنوع غذا و نحوه ارائه آن نشان دهنده ارائه خدمات به صورت رسمی است. سطح خدمات در حد هتل چهار ستاره است.

پنج ستاره *****
ناهار کامل و با کیفیت خیلی عالی در رستوران فراهم شود.
غذاهای متنوع در رستوران ارائه می شود. میهمان فضای بسیار عالی و لوکس را به همراه حضور کارکنان حرفه ای احساس می کند.
۵-۳- خدمات شام
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
اختیاری است اما در صورت وجود ، رعایت حداقل استانداردها ، الزامی است.

دوستاره **
معمولاً شام می تواند مجموعه ای از غذاهای سرد وگرم باشد.
وقتی فهرست غذا (Menu) موجود است ، میهمانان پیشاپیش می توانند از فهرست غذاها خبردار شوند و غذاهای جایگزین هم به سرعت آماده شود.
فهرست غذا باید غذاهای جایگزین را هم شامل شود یا اینکه تعداد بیشتری غذا را شامل شود.
برخی از غذاهای سبک و سرد برای کسانی که دیر وقت به هتل می آیند ، پیشاپیش آماده شود.
می توان از میهمانان در باره ی غذا زودتر سوال کرد. به هرجهت میهمانانی که ترجیح می دهند بعد غذایشان را انتخاب کنند ، بایستی اصلاً تحت هیچ فشاری قرار نگیرند. از تازه واردین نباید خواسته شود که پیشاپیش غذایشان را انتخاب کنند. کاغذ فهرست غذا باید تمیز و با توضیحات دقیق ارائه شود.

سه ستاره ***
خدمات کامل شام باید فراهم باشد.
ارائه ی فهرست غذا نمایانگر توجه عالی نسبت به جزییات شیوه ی کار و محتوا است.
فهرست نوشیدنی ها چه از نظر کیفیت و چه از نظر تنوع باید عالی باشد.
قابل قبول نیست که از میهمانان خواسته شود که در طول روز غذای شام را انتخاب کنند.
میهمانان باید بتوانند بدون این که لازم باشد به قسمت نوشیدنی ها و یا پیشخوان غذا بروند ، غذایشان را سفارش دهند.

چهارستاره ****
مجموعه ای از غذاهای سرد و گرم و فهرست کاملی از نوشیدنی ها فراهم شود.
درهتل چهار ستاره می تواند بوفه باشد اما سرویس میزبانی هم حتماً باید وجود داشته باشد.

پنج ستاره *****
کیفیت فهرست غذا (Menu) باید استاندارد بالایی داشته باشد. ارائه خدمات به صورت کاملاً رسمی و حرفه ای انجام می شود. نحوه ارائه خدمات و کیفیت آن نشان دهنده سطح کیفی بسیار عالی خدمات در هتل های پنج ستاره است.
۶-۳- نوشیدنی های سرد و گرم و غذای سبک
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
نوشیدنی های سرد و گرم در طول روز و شب در فضاها ی عمومی برای میهمانان هتل در دسترس باشد. (حداقل از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۰ شب)
ممکن است لازم باشد که میهمانان از طریق پذیرش و یا قسمت نوشیدنی ها ، سفارش دهند. سفارش آنها باید در سینی و به سادگی در اختیارشان قرار داده شود

دوستاره **
مانند هتل یک ستاره

سه ستاره ***
حداقل ساندویج و بیسکویت دردسترس باشد. تنوع نوشیدنی ها در ذائقه های مختلف در قسمت نوشیدنی ها وجود دارد. کارکنان در ارائه خدمات حرفه ای عمل می کنند.
انتظار می رود که استاندارد خوبی از کار ارائه شود.

چهارستاره ****
مجموعه ای از نوشیدنی ها و غذاهای سبک در تمام طول روز و شب ، قابل دسترس برای میهمانان باشد.
باید خدمات بدون سفارش قبلی در قسمت نوشیدنی ها در اختیار میهمانان قرار گیرد. انتظار می رود استاندارد خوبی از خدمات با حضور کارکنان آموزش دیده و حرفه ای به نمایش گذاشته شود.

پنج ستاره *****
پذیرایی عصرانه به صورت کامل انجام شود.
خدمات با شیوه ای حرفه ای و رسمی و در سطح بالائی از کیفیت ارائه شود.
در این بخش نیز نحوه ارائه خدمات و نوع تجهیزات استفاده شده سطح عالی از کیفیت را در هتل های پنج ستاره به نمایش می گذارد.
۴- خدمات عمومی اتاق (Room Service)
۱-۴- خدمات غذا در اتاق (ارائه خدمات غذا و نوشیدنی به صورت Room Service)
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
اختیاری است مگر در مواردی که میهمان به دلیل بیماری مجبور باشد در اتاق بماند. خدمات اتاق (Room Service) می تواند محدود باشد اما باید با دقت انجام شود.
اگر سرویس ارائه غذا و نوشیدنی دراتاق وجود دارد ، باید کیفیت غذا و نوشیدنی از نظر درجه حرارت ، مطلوب باشد. سرد بودن غذا یا نوشیدنی که باید گرم ارائه شود و یا بالعکس قابل قبول نیست.
در صورت ارائه این خدمت اتاق باید از نظر فضا و تجهیزات ، امکان ارائه این سرویس را داشته باشد.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
مجموعه ی محدودی از نوشیدنی های سبک و خوردنی درطول روز و شب حداقل تا پایان ساعت کار رستوران یا کافی شاپ فراهم است.
در صورتی که خدمات اتاق (Room Service) ارائه می شود ، موضوع به همراه مقررات مربوطه و شیوه بهره مندی از این خدمات به اطلاع میهمان برسد. قیمت ها و زمان های قابل دسترس و فهرست آن در فولدر اتاق وجود داشته باشد.
در هر صورت ارائه یک سرویس مطلوب و با کیفیت قابل قبول مورد انتظار است.
استفاده از میز آرایش و یا میز تحریر برای ارائه خدمات اتاق (Room Service) قابل قبول است.
میهمانان می توانند با تلفن و یا کارت های درون اتاق سفارش غذا بدهند و از اتاق خارج نشوند.
اقلام سفارش شده باید فوری و در سینی های جادار به اتاق آورده شود. خدمات باید سریع و شایسته انجام شود.

چهارستاره ****
نوشیدنی ها و غذاهای سبک درتما م ۲۴ ساعت شبانه روز دردسترس باشد.
خدمات اتاق (Room Service) در صورت درخواست میهمان ارائه می شود. همه جزئیات مورد نیاز میهمان باید برای اطلاع او در دسترسش باشد.
کیفیت مناسبی برای خدمات غذا خوردن در اتاق وجود داشته باشد. در صورت لزوم میز غذا خوری و صندلی فراهم شود و خدمات با چرخ دستی انجام پذیرد.
سینی های مورد استفاده باید مناسب و قابلیت حمل همه ی اقلام را داشته باشند.
از وسایل مناسب برای گرم ماندن غذا و حفظ کیفیت آن استفاده شود.
مجموعه ای از سینی و چرخ دستی آماده وجود داشته باشد.
بردن فوری سینی غذای خورده شده و سایر ظروف بنا به درخواست میهمان
آنچه از اهمیت ویژه برخوردار است ، این است که کارکنان به شیوه ای حرفه ای این خدمت را ارائه دهند و از رضایت میهمان در زمینه خدمت ارائه شده اطمینان حاصل شود.
صبحانه کامل در هنگام صبح و گلچینی از غذاهای سرد وگرم درساعت کار رستوران به این شیوه (Room Service) ارائه می شود. جزئیاتی که میهمان باید بداند و محدودیتهائی که در این سرویس ممکن است وجود داشته باشد به اطلاع میهمان برسد. این گونه اطلاعات را می توان در فولدر اتاق قرار داد.

پنج ستاره *****
نوشیدنی های سبک و مجموعه ای از غذاهای سرد وگرم درتمام ۲۴ ساعت شبانه روز دردسترس است.
مکانیزم رسمی برای انجام خدمات اتاق (Room Service) ، شامل فهرستی که در همه ی اتاق ها فراهم می شود و کارکنان مخصوص خدمات اتاق (Room Service) با سطح بالائی از مهارت وجود داشته باشد. ارائه ی این خدمات چه با سینی یا چرخ دستی و یا میز حائز استاندارد بالایی از کیفیت باشد.
خدمات فوری ، حرفه ای و شایسته انجام شوند.
نحوه ارائه سرویس و سطح تسلط کارکنان به وظایف خود ، نشان دهنده بالا بودن کیفیت در هتل های پنج ستاره است.
۲-۴- تلفن بیداری صبح (سرویس بیدار شدن میهمان)
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
امکان تنظیم تلفن برای بیدار شدن در صبح زود برای میهمان مهیا باشد یا اینکه وسایلی مناسب برای این کار در اختیار میهمان قرار گیرد. در هر صورت راهنمای استفاده از این وسایل در اتاق موجود باشد.
از روشهای مناسب دیگر هم می توان استفاده کرد. به عنوان مثال برخی از هتل ها در این سطح از درجه لیستی ایجاد نموده که در آن شماره اتاق و ساعت بیداری با قید تاریخ درج شده است و میهمان زمان بیداری خود را به پذیرش اطلاع می دهد. کارکنان پذیرش موظفند در راس ساعت تعیین شده از طریق تلفن یا مراجعه به اتاق میهمان را بیدار نمایند.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
بیدار نمودن میهمان از طریق تلفن انجام می شود.

چهارستاره ****
سرویس تلفن های بیداری صبح زود باید همواره وجود داشته باشد. نباید انتظار داشت که میهمان خودش ساعت بیداری صبح زود را تنظیم کند. البته قابلیت تنظیم آن توسط میهمان نیز باید وجود داشته باشد. نحوه استفاده از این سرویس می بایست در فولدر اتاق توضیح داده شده باشد.

پنج ستاره *****
مثل هتل چهار ستاره
۳-۴- واکسی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
وسایل تمیز کردن کفش وجود داشته باشد. خدمات تمیز کردن کفش به صورت ماشینی و یا وسایل تمیز کردن کفش دردسترس قرار داده شود.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
مثل هتل یک ستاره

چهارستاره ****
دستگاه تمیز کردن کفش در فضای عمومی که در معرض دید میهمان قرار گرفته باشد ، مهیا شود. مثلاً این وسیله را می توان در کنار آسانسور طبقات و لابی نصب کرد.

پنج ستاره *****
علاوه بر هر نوع ماشین یا وسایلی که مهیاست ، خدمات واکسی هم باید دردسترس باشد.
۴-۴- لباسشویی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
وجود خدمات لباسشویی اختیاری است.
در صورتی که میز اتو و اتو در اتاق نباشد باید اعلام شود که این خدمات در هتل وجود دارد.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
خدمات لباسشویی باید حتماً در هتل ارائه شود. در صورتی که امکانات مربوط به این سرویس در هتل وجود ندارد ، می توان از مراکز ارائه این خدمات در خارج از هتل به صورت قراردادی استفاده کرد اما وظیفه و مسئولیت کنترل کیفیت خدمت ارائه شده بر عهده هتل می باشد. به عبارت دیگر کیفیت خدمت توسط هتل تضمین خواهد شد.

چهارستاره ****
خدمات لباسشویی و خشکشویی باید حتماً در هتل مهیا باشد.

پنج ستاره *****
خدمات لباسشویی و خشکشوئی و خدمات مربوط به آن به صورت کامل در هتل وجود داشته باشد. این خدمات و تحویل لباس میهمانان به صورت روزانه صورت بگیرد.
۵- اتاق خواب ها – آسایش میهمان
۱- ۵- کیفیت کلی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
کیفیت وسایل و امکانات رفاهی اتاق باید در حد قابل قبول باشد. اتاق با وسایل کاربردی با هدف ایجاد راحتی برای میهمان ، تجهیز شده باشد. تزئین اتاق و تناسب وسایل خیلی مهم است. معمولاً وسایل غیر جاگیر ولی کارا می تواند در ایجاد راحتی موثر باشد.
وسایل سبک و راحت که درخدمت میهمان باشند ، درعین حال این وسایل قابلیتی بیش از وسایل خانگی داشته باشند. این وسایل را می توان با نظر کارشناس هتل تهیه کرد.
هر اقدامی که موجب کاهش سر و صدا شود مثلاً کف های کم سر و صدا یا استفاده از وسایل برقی بی صدا مانند یخچال و پنکه های کم سر و صدا باید انجام شود.

دوستاره **
وسایل هماهنگ ولی ساده قابل قبول است.
دیوارهای مناسب و دارای تابلوهای نقاشی ، استفاده از تابلو درجاهای مناسب خاصه روی دیوارهای خالی

سه ستاره ***
وسایل با کیفیت خوب ، زیبا و چیدمان درست که با همدیگر هماهنگ و متناسب باشند.
عدم استفاده از ملامین الزامی است.
استفاده از وسایل مرغوب در تجهیزات اتاق و اتصالات و تزیینات
از ورود سر و صدای مزاحم با استفاده از پنجره های دوجداره و دیوارهای ضخیم تر باید جلوگیری کرد. مگر اینکه هتل در محیطی کاملاً آرام و بی سر و صدا قرار داشته باشد.

چهارستاره ****
کیفیت بسیارخوب با استاندارد عالی وسایل و تناسب در تزیین اتاق
تزئین دیوارها و پوشش آنها از کیفیت بسیار خوب برخودار باشد.
استفاده از وسایل با کیفیت بسیار خوب نشان دهنده سطح بالای یک هتل چهار ستاره است.

پنج ستاره *****
کیفیت بسیار عالی با وسایل لوکس ، وسایل ، چیدمان و تزیین به صورت حرفه ای در اتاق قرار دارند.
استفاده از تابلوهای نفیس روی دیوارها که با سبک چیدمان اتاق هماهنگ باشد.
وسایل سنگین اتاق با بهترین کیفیت یا از وسایل عتیقه ولی سالم ، از بهترین وسایل چوبی و شیشه ای استفاده شده است. در هر صورت نمای داخلی اتاق از هر نظر بدون نقص و لوکس است.
وسایل ساده اتاق با بهترین کیفیت و طراحی زیبا و چیدمانی که سبک خاص و کلی مرکز اقامتی را نشان می دهد.
سر و صدای داخل و خارج از اتاق به حداقل برسد. می توان از شیشه های دو جداره استفاده کرد و نیز با استفاده از وسایل ساختمانی امکان جذب سر و صدا ی راهرو ها را در اتاق و سالن به حداقل رساند.
۲- ۵- خانه داری
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
اتاق خواب ها هر روز نظافت شده و تلاش می شود تا استاندارد بالایی از بهداشت و پاکیزگی رعایـت شود. اتاقها باید تمیز و خوش بو باشند. خاصه اتاق هایی که افراد سیگاری درآنها اقامت کرده اند باید پاکیزه و هوای تمیز داشته باشد.
همه ی تخت ها هرروز مرتب شوند. ملحفه ی تختخواب ، شامل رویه ی دو لایه ، مرتب شود (حتی اگر ملحفه ی روانداز فراهم باشد) و ملحفه ها هر روز عوض شوند. (ملحفه ها باید قبلاً شسته و با مواد مجاز ، ضد عفونی شده باشند.)
" مواد مجاز ضد عفونی موادی هستند که دارای مجوز از وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی باشند. "
در صورتی که هتل از خط مشی مبنی بر حفظ محیط زیست تابعیت می نماید می تواند موضوع را به اطلاع میهمانان برساند و در صورت در خواست و موافقت میهمانان فاصله تعویض ملحفه های اتاق ها را بیشتر کند.
روند درستی برای حفظ و پاکیزه نگهداشتن اتاق ها وجود دارد و به میهمان اطمینان داده می شود که وسایل بلور و ظرف های اتاق به شیوه ی بهداشتی تمیز شده اند.
نظارت بر روند کار خانه داری هتل وجود دارد تا هر گونه نقص از قبیل شکستگی و استهلاک وسایل گزارش شده و جایگزینی و یا تعمیر وسایل مستعمل فوراً صورت پذیرد.
دیوارها ، سقف اتاق ها ، لوله ها و همه ی وسایل باید مرتب پاکیزه شوند و گرد و غبار ، لک و کثیفی درجایی دیده نشود.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
در نظافت به همه جزئیات دقت می شود.

چهارستاره ****
در صورت نیاز از مواد خوشبو کننده اتاق استفاده شود. در هر زمان از روز در صورتی که میهمان درخواست نظافت و مرتب کردن مجدد اتاق را داشته باشد برای او انجام شود.

پنج ستاره *****
در صورت ضرورت و یا درخواست میهمان خدمات خانه داری در شب هم ارائه خواهد شد.
۳-۵- سجاده و وسایل نماز
در تمام سطوح از درجه:
در کلیه اتاقها جهت قبله بر روی سقف مشخص شده باشد. سجاده و جانماز و مهر و تسبیح وجود داشته باشد. یک جلد قرآن وجود داشته باشد.
۴-۵- ابعاد و اندازه ی اتاق
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
اتاق در ابعاد قابل قبول نمی تواند مساحتی کمتر از ۹ متر مربع داشته باشد. راحتی میهمان برای حرکت کردن در اتاق بسیار مهم است.
برای ارزیابی قابل قبول بودن اندازه ی اتاق ، بازرس فضای قابل استفاده ی اطراف وسایل را در نظر می گیرد. نباید مانعی موقع حرکت وجود داشته باشد.
اتاق های خانوادگی باید جادارتر و بزرگتر باشند.
درها و کشوها باید کاملاً راحت باز و بسته شوند.
پیش آمدگی های شیب دار و سقف های قابل قبول نباید به قسمت های اصلی اتاق وصل شوند.

دوستاره **
وسایل باید طوری در اتاق خواب چیده شود که استفاده ی عملی از آنها میسر باشد.
استفاده ی آسان و راحت از وسایل بی آنکه لازم باشد که مثلاً وسایلی مثل تلویزیون و یا سینی چای جابجا شود.

سه ستاره ***
همه ی اتاق خواب ها با فضای کافی وارائه ی خدمات لازم.
همه ی اتاق خواب ها فضای کافی برای خدمات اتاق (Room Service) داشته باشند.

چهارستاره ****
اتاق خواب ها ی وسیع امکان حرکت و آسایش و راحتی میهمان را فراهم می کند.

پنج ستاره *****
اتاق خواب ها ی وسیع امکان حرکت و آسایش و راحتی میهمان را فراهم می کند. داشتن تراس و بالکن در فضای باز به شکلی که میهمان بتواند از آن استفاد کند در ارزیابی امتیازات موثر خواهد بود.
۵-۵- کیفیت تخت و تشک خواب
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
اندازه ی تشک خواب (به استثنای تختخواب های کودکان دراتاق های خانوادگی) به شرح زیر است:
یک نفره: مطابق استاندارد تشکهای یک نفره
دو نفره: مطابق استاندارد تشکهای دو نفره
همه ی تشک های تختخواب ها (شامل تخت های اضافی ، کاناپه ها و غیره) باید شرایط مناسبی داشته باشند. پایه های سالم ، تشک های اسفنجی یا کیفیتی مشابه ، حالت فنری داشته ، مدرن و راحت باشد.
جای سر روی تشک تخت های اصلی باید ایمنی داشته باشد. از نصب تابلو در بالای سر و روی دیوار کنار تخت خواب خود داری شود.
دسترسی از دو طرف به همه ی تخت های دونفره راحت باشد.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
مثل هتل یک ستاره
استفاده از تشک با جنس مرغوب تر الزامی است.

چهارستاره ****
امکان استفاده ار تشک های با اندازه های بزرگتر مانند استفاده از تشک های با سایز کینگ و کوئین (King & quin).
تشک های با کیفیت خیلی خوب (استفاده از ملحفه های کیسه ای) با کیفیت خیلی خوب و وجود قسمت تاج بالای تخت به شکل زیبا و ایمن بسیار مهم است.

پنج ستاره *****
استفاده از بهترین تشک ها و توجه به قسمت تاج بالای تخت.
استفاده از تشک دوبل در ارزیابی امتیازات موثر است. در هر صورت هیچگونه نقص و کوتاهی در این زمینه قابل پذیرش نخواهد بود.
۶-۵- کیفیت وسایل و تجهیزات خواب
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
کیفیت خوب وسایل خواب تمیز به اندازه ی کافی و مطابق با نیاز میهمان. معمولاً دو ملحفه ، دو پتو برای هر تخت و دو بالش برای هر فرد همینطور پتوی سوم و رو تختی
ارائه بالش اضافه ، پتو و بالش های ضد آلرژی بنا به تقاضای میهمان موجب رضایت بیشتر میهمان می شود.
ملحفه ها باید تمیز باشند. ملحفه های کهنه و پاره قابل قبول نیست.
هر نوع وسیله ی اضافه در اتاق خواب باید تمیز و بسته بندی شده باشد.

دوستاره **
چیدمان وسایل خواب باید هماهنگ با بقیه ی وسایل انجام شود.

سه ستاره ***
وسایل خواب باید کیفیت خوبی داشته باشند وبا وسایل و تزیین اتاق خواب هماهنگ باشد.

چهارستاره ****
وسایل خواب باید استاندارد بالایی از کیفیت داشته باشد. همه ی وسایل خواب عالی ، مرتب و هماهنگ با وسایل اتاق باشند.

پنج ستاره *****
وسایل خواب باید با استاندارد بالایی تهیه شده باشد. لبه های آویخته داشته باشد و دارای کوسن و ملحفه و تمیز و اتو کشیده باشند.
۷-۵- گرمایش ، سرمایش و تهویه ی هوا
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
درجه حرارت مناسب که در عین حال میهمان بتواند آن را کنترل کند.
وسیله ی گرمایش و سرمایش مورد استفاده باید تمام اتاق را پوشش دهد و ایمن ، بی سر و صدا و مناسب باشد.
برای تامین خنکی و سرمای اتاق استفاده از کولر گازی ، کولر آبی ، پنکه سقفی با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی الزامی است.
در مناطق گرم و خشک استفاده از کولرهای آبی و در مناطق گرم و مرطوب به جای آن از کولر گازی استفاده شود.
تامین دمای مناسب برای فضاهای عمومی نیز بسیار مهم است.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
دمای اتاق همزمان با ورود میهمان تنظیم شود.
استفاده از کولر گازی و سیستم تهویه ی مطبوع برای هتل ها ی از سه ستاره به بالا الزامی است.

چهارستاره ****
مثل هتل سه ستاره

پنج ستاره *****
وجود هوای مطبوع و دمای مناسب و قابل کنترل برای میهمان بسیار مهم است.
۸-۵- روشنایی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
اتاق ها باید دارای نور کافی باشند. کلیدهای چراغ درکنار در ورودی تعبیه شود. چراغ های مطالعه با کلیدهای قابل کنترل در محل مناسب برای هر شخص نصب شده باشد. ممکن است میهمانان تخت خوابهای دو نفره از یک چراغ مشترک استفاده کنند.
مسئله نورپردازی و تاثیر نور دو مسئله ی قابل توجه هستند. از حباب یا آباژور برای همه ی چراغ ها استفاده شود مگر اینکه چراغ ها تزیینی باشد.
پیش بینی سیستم برق اضطراری الزامی است.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
نورپردازی مناسب. بخصوص نور طوری تنظیم شود که میز آرایش و میز تحریر روشنایی کافی داشته باشند.
در هتل های سه ستاره و بالاتر سیستم برق اضطراری باید اتوماتیک عمل کند.

چهارستاره ****
ترجیحاً دو چراغ کنار تخت های یک نفره نور داشته باشند.
از قسمت تخت خواب نور اتاق قابل کنترل باشد.
نورپردازی خیلی مناسب در اتاق و تاثیر نورپرداری آنها.

پنج ستاره *****
نورپردازی خیلی عالی.
می توان از منابع نوری اضافی هم استفاده کرد. مثلاً نوربرای میز مطالعه ویا نورچراغ خواب و یا نور قفسه ها و داخل کمدها.
۹-۵- پنجره ها
در کلیه سطوح از درجه:
حداقل یک پنجره برای ورود نور طبیعی و جریان هوا برای هر اتاق وجود داشته باشد. پنجره ها باید نسبت به اندازه فضای اتاق مناسب بوده و راحت باز و بسته شوند. ایمنی پنجره های طبقه ی اول (و درهای ایوان) باید درهنگام باز بودن پیش بینی شده باشد. (در صورتی که پنجره باز باشد ، امکان ورود برای افراد از پنجره ممکن نباشد.) پنجره تمام اتاقها باید طوری باز شود که سر یا بدن میهمان با آن برخورد نکند. پنجره های مشرف به خیابان باید شیشه ی دوجداره داشته باشند. درجایی که پنجره ها بسته هستند ، دستگاه تهویه ی هوا باید کار کند.
اگر برخی از اتاق ها مشرف به نورگیر بزرگ داخلی باشد ، پنجره اتاق به سمت نورگیر قابل قبول است ، اما مساحت نورگیر نباید کمتر از ۱۲ متر مربع باشد. پنجره هائی که باز می شود ، حتماً باید توری داشته باشند.
۱۰-۵- کیفیت پرده ها
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
پرده های ضخیم برای همه ی پنجره ها ، تا هم حریم حفظ شود و هم اینکه اگر میهمان بخواهد ، نور به درون اتاق نیاید. دربهای اتاقها نباید دارای کتیبه شیشه خور باشند ، اگر چنین حالتی وجود داشته باشد ، نصب پرده ضخیم برای حفظ حریم اتاق الزامی است.
پیش بینی اتاق میهمان در طبقه ی اول صحیح نیست ، اما در صورتی که وجود دارد ایجاد حریم مطمئن تر از طرف پنجره ها با نصب توری یا کرکره الزامی است.
همه ی پوشش های پنجره ها باید سالم باشند.
پارچه ی پرده ی مورد استفاده ، محکم ، با آستر یا بدون آستر ، می توان از محصولات محلی استفاده کرد.
پرده ها به اندازه ی کافی بزرگ باشند تا طول و عرض پنجره را کاملاً بپوشانند.

دوستاره **
پرده های آستردار باید مورد استفاده قرار گیرند. بنا به مقتضیات می توان از پرده توری نیز به جای آستر استفاده کرد.

سه ستاره ***
پوشش مناسب پنجره ها.
پرده های مورد استفاده باید آستردار ، محکم و کیفیت خوبی داشته باشند.
پرده ها به اندازه کافی طول وعرض داشته باشد.

چهارستاره ****
پوشش خیلی مناسب برای پنجره ها.
پوشش پنجره ها باید خیلی مناسب و سالم باشد و توجه خاصی به آسانی استفاده از آن ها شود (مثلا توجه به ریسمان پرده ، میله هایی پرده و غیره)
رنگ پرده و نوع جنس آنها باید با سایر تجهیزات اتاق تناسب داشته باشد.

پنج ستاره *****
پوشش عالی پنجره ها.
پرده ی پنجره ها باید لوکس و آستر داشته باشد. عرض و طول مناسبی هم داشته باشد.
۱۱-۵- کیفیت کف پوش
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
کف پوش های مناسب وجود داشته باشد ، استفاده از قالیچه و یا موکت مرغوب قابل قبول است. استفاده از کف پوش های تزئینی مانند قالیچه و یا حصیر و از این قبیل ، در صورتی که کیفیت لازم را داشته باشند ، مانعی ندارد.
کف پوش ها باید مناسب و سالم باشند.
کف پوش هایی از محصولات محلی را نیز می توان بکار برد. بهتر است که کف های سخت با قالیچه فرش شوند.
در جاهایی که از کف پوش استفاده می شود ، میهمانان باید زیر پایشان احساس راحتی کنند.
درصورت استفاده از سنگ ، سرامیک و یا از این قبیل رنگ آن باید روشن بوده و نظافت و پاکیزگی آن براحتی انجام شود. در این صورت قسمتهائی از کف باید با قلیچه یا موکت مرغوب و یا کفپوشهای تزئینی پوشانده شود.

دوستاره **
در جاهایی که از قالیچه استفاده می شود ، قالیچه ها باید هماهنگ با وسایل اتاق باشد.

سه ستاره ***
کیفیت خوب کف پوش، کف پوش های مناسب

چهارستاره ****
کف پوش دارای کیفیت خیلی عالی و هماهنگ با وسایل درون اتاق باشد.

پنج ستاره *****
کف پوش ها باید کیفیت قابل توجهی داشته باشند. (با استانداردهای هتل تناسب داشته باشد) زیر پا بسیار راحت باشد ، زیبا باشد واز فرش ها و موکتهای هتلی با کیفیت خیلی خوب استفاده شود.
۱۲-۵- مبلمان اتاق
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
میز آرایش یا مشابه (برای مثال کنسول یا میز) باید فضای کافی برای گذاشتن وسایل و نیز آینه ی متصل به آن داشته باشد. پریز جداگانه ای در کنار آن نصب شده باشد. (ولتاژ برق مصرفی ۱۱۰V/220V برای میهمان مشخص شده باشد.)
آینه ی قدی با اندازه ی مناسب و در جای مناسب تا میهمان بتواند از سر تا پا ی خود را ببیند.
پاتختی برای هر فرد پیش بینی شود. صندلی قابل قبول نیست.
کمد لباس یا جا لباسی با چوب رختی های مناسب (سیمی نباشد) برای هر فرد پیش بینی شود. تو رفتگی دیوار هم قابل قبول است اما نه پشت درها یا قلاب های آویخته از دیوار.
کشوهای مناسب یا فضای رف. کشوها راحت حرکت کنند ، فضای داخل آنها صاف و مناسب باشد.
وسایل نشستن در اتاق:
اتاق یک نفره: یک صندلی
اتاق دوتخته یا اتاق با تخت دو نفره: دو صندلی یا یک صندلی و یک عسلی
در هر صورت تعداد صندلی ها باید متناسب با ظرفیت اتاق باشد. دسترسی به صندلی و نشستن روی آن آسان و راحت باشد.
صندلی ها باید مناسب ، زیبا و متناسب با اندازه ی اتاق باشند.

دوستاره **
میز آرایش و میز تحریر فراهم شود.
صندلی دارای کف و پشتی روکش دار باشند ، با دسته یا بدون دسته و متناسب با سایر وسایل درون اتاق

سه ستاره ***
میز آرایش و میز تحریر ، جای قرارگرفتن زانو داشته باشد.
وسایل نشستن در اتاق:
اتاق یک نفره: یک صندلی راحتی
اتاق دوتخته یا اتاق با تخت دو نفره: دو صندلی راحتی یا یک صندلی راحتی و یک صندلی معمولی.
صندلی راحتی باید محکم و راحت باشد کفی و پشتی آن روکش داشته باشد.
صندلی های اتاق کنفرانس و صندلی های ناهارخوری ، برای اتاق قابل قبول نیست ، باید توجه شود که صندلی مخصوص میز تحریر تهیه شود.

چهارستاره ****
روی میز باید جادارتر بوده و فضای بیشتری داشته باشد.
میز ناهارخوری مناسب پیش بینی شده باشد تا ارائه خدماتی از قبیل خدمات اتاق (Room Service) امکان پذیر شود. سایر متعلقات آن از قبیل صندلی و رومیزی نیز وجود داشته باشد. اندازه میز باید متناسب با ظرفیت اتاق پیش بینی شود تا بتوان از آن به عنوان میز ناهار خوری هم استفاده کرد.
پیش بینی فضای مناسبی در اتاق برای جا سازی کمد الزامی است.
چوب رختی های مناسب به میزان کافی برای آویزان کردن هر نوع لباسی مهیا باشد.
وسایل نشستن در اتاق:
اتاق یک نفره: یک صندلی راحتی
اتاق دو تخته یا اتاق با تخت دو نفره: دو صندلی راحتی. به هر جهت صندلی محکم پشت میز تحریر و یک صندلی راحتی هم قابل قبول است. عسلی قابل قبول نیست.
در صورتی که از صندلی ها در هنگام غذا خوردن مورد استفاده قرار می گیرند ، باید اندازه و ارتفاع مناسبی داشته باشد.
پارچه ی صندلی مناسب باکوسن ها تهیه شود.

پنج ستاره *****
میز از جنس بسیار خوب تهیه شده و لوکس باشد.
میز و پاتختی موجود در اتاق باید از جنس مرغوب و لوکس باشند به طوری که به ایجاد فضائی زیبا در اتاق کمک کنند.
جا رختی بزرگ ، مناسب و با نور پردازی مستقل وجود داشته باشد.
استفاده از تورفتگی برای آویزان کردن لباس قابل قبول نیست.
وسایل نشستن در اتاق:
اتاق یک نفره: یک صندلی راحتی و یک صندلی میز تحریر.
اتاق دوتخته یا اتاق با تخت دو نفره: دو صندلی راحتی و یک صندلی میز تحریر.
صندلی ها با سبک اتاق خواب هماهنگ و در عین حال صندلی های محکمی باشند.
پارچه ی کف و پشت صندلی هماهنگ با کوسن ها تهیه شود.
۱۳-۵- یخچال
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
وجود یخچال در هتل یک ستاره اختیاری است.

دوستاره **
مثل یک ستاره

سه ستاره ***
باید دراتاق یخچال باشد. یخچال باید سالم و تمیز باشد و صدای آن نباید برای میهمان ایجاد مزاحمت کند. از یخچالهای کم صدا استفاده شود.

چهارستاره ****
یخچال متناسب با تزیینات درون اتاق و آب میوه های متنوع و سایر اقلام مورد نیاز میهمان در یخچال وجود داشته باشد. در صورتی که میهمان برای مصرف این اقلام باید پولی بپردازد ، حتماً باید موضوع را قبلاً به او اطلاع داد.

پنج ستاره *****
مثل هتل چهارستاره
۱۴-۵- تلویزیون
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
درهتل های یک ستاره تلویزیون در اتاق خواب اختیاری است. اما در لابی هتل اجباری می باشد وکانال های تلویزیونی باید کامل تنظیم شده و قابل استفاده باشند.

دوستاره **
تلویزیون رنگی اتاق خواب ها هیچ هزینه ی اضافی به میهمان تحمیل نمی کند.

سه ستاره ***
تلویزیون حتماً کنترل از راه دور داشته باشد.
میهمان باید در کمال راحتی تلویزیون تماشا کند

چهارستاره ****
تلویزیون با اندازه ی قابل قبول (مثلاً بزرگتر از تلویزیون ۱۴ اینچ) و یا قابل نصب روی دیوار و یا امکان گذاشتن روی رف.
میهمانان باید بتوانند هم از روی تخت خواب و هم در حال نشسته روی صندلی تلویزیون تماشا کنند.
کانال های ماهواره ای و یا ویدیویی علاوه بر کانال های معمول فراهم شود.
برای کانال های ماهواره ای یا ویدئوئی در صورت نیاز باید مجوز دریافت شود.

پنج ستاره *****
کانال های ماهواره ای و یا ویدیویی علاوه بر کانال های معمول فراهم شود.
برای کانال های ماهواره ای یا ویدئوئی در صورت نیاز باید مجوز دریافت شود.
۱۵-۵- رادیو
رادیو برای هر اتاق فراهم شود. در هتل های یک ستاره در صورت وجود تلویزیون در اتاق فراهم بودن رادیو الزامی نخواهد بود. اما در درجات بالاتر وجود رادیو نیز الزامی است. البته می توان ایستگاه های رادیویی را درسیستم تلویزیون تنظیم کرد.
ایستگاه ها ی قابل شنیدن ، تنظیم شده باشند.
درجایی که از رادیوهای ساعتی استفاده می شود ، باید طرز استفاده از آن توضیح داده شود و ساعت دقیق تنظیم شود.
۱۶-۵- تلفن ها (همچنین نگاه کنید به استفاده از تلفن در محوطه های عمومی)
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
تلفن اتاق خواب اختیاری است.
درجایی که تلفن فراهم است ، کارت های راهنما که نحوه استفاده از تلفن را نشان می دهد ، وجود داشته باشد.
به طور کلی انتظار می رود که مراکز اقامتی حداقل ، اطلاعات زیر را به میهمان منتقل کنند:
هزینه ی پنج دقیقه ی مکالمه در ساعت های گران
هزینه ی پنج دقیقه ی مکالمه درساعت های ارزان
هزینه ی پنج دقیقه مکالمه راه دور در ساعت های گران و هزینه ی پنج دقیقه ی مکالمه راه دور در ساعت های ارزان.
هزینه ی پنج دقیقه ی مکالمه ی بین المللی در ساعت های گران و هزینه ی پنج دقیقه ی مکالمه ی بین المللی در ساعت های ارزان.
بعلاوه توضیح روشنی درباره ی مفاهیم تلفن راه دور ، ساعت های گران و ارزان در کشور ارائه شود.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
امکان تماس مستقیم با خارج از هتل ، از داخل اتاق برای میهمان مهیا باشد. میهمان باید بتواند خود شماره گیری نماید ، یا از اپراتور بخواهد شماره ای را برایش وصل کند.
روی همه ی گوشی های تلفن درون اتاق ها ، شماره تلفن هتل و نیز شماره ی تلفن داخلی اتاق نصب شده باشد.
کاغذ یاد داشت و مداد در کنار تلفن فراهم باشد.
لیست شماره تلفنهای ضروری و مورد نیاز میهمان ، از بخش های مختلف هتل یا خارج از هتل ، در کنار گوشی تلفن اتاق موجود باشد.

چهارستاره ****
مثل هتل سه ستاره
تامین خط اینترنت دراتاق برای کامپیوتر های شخصی
امکان استفاده از دستگاه فکس و یا رایانه در داخل هتل برای میهمان مهیا باشد.

پنج ستاره *****
گوشی تلفن با امکان ارتباط مستقیم با خارج از هتل ، هم روی میز تحریر و هم روی پاتختی ها قرار داده شود.
سیستم کامل تلفن و ارتباط ، تا میهمان بتواند مستقیماً با خارج از هتل و یا داخل تماس بگیرد.
۱۷-۵- لوازم تحریر
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
وجود لوازم التحریر در اتاق اختیاری است. اما در صورت وجود از لوازم مرغوب استفاده شود.

دوستاره **
وجود لوازم التحریر در اتاق اختیاری است. اما در صورت وجود از لوازم مرغوب استفاده شود.

سه ستاره ***
لوازم التحریر فراهم شود.

چهارستاره ****
لوازم التحریر شامل مداد و کاغذ و خوکار فراهم شود.
لوازم التحریر به شیوه مناسب ارائه شود. مثلاً دریک پوشه.

پنج ستاره *****
لوازم التحریر شامل وسایل نوشتن از نوع مرغوب ارائه شود. می توان اقلامی شامل کارت پستال و پاکت نامه هم اضافه کرد.
۱۸-۵- سشوار
در هتل های ۱ و ۲ ستاره وجود سشوار اختیاری است ، اما اگر بنا به درخواست دراختیار گذاشته می شود ، موضوع به میهمان اعلام شود. در هتل های با درجات بالاتر سشوار باید فراهم شود.
۱۹-۵- سوئیت ها
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
وجود سوئیت خصوصی اختیاری است.

دوستاره **
وجود سوئیت خصوصی اختیاری است.

سه ستاره ***
وجود سوئیت خصوصی اختیاری است.

چهارستاره ****
تعداد سوئیت ها در هتل های چهارستاره حداقل۱۰% تعداد اتاق خواب ها باشد.
سوئیت باید شامل فضای جداگانه ی نشستن باشد که حداقل با یک طاقی یا درگاهی از اتاق خواب جدا شود. فضای نشستن و فضای اتاق خواب از نظر اندازه باید کافی و متناسب باشد. سوئیت ها باید سرویس بهداشتی متصل داشته باشد. (منظور از سرویس بهداشتی ، حمام ، توالت و دستشوئی است.)
سوئیت هتل از نظر وسایل و تناسب تزئین نیز باید در سطح درجه ی هتل باشد.
اتاق بزرگی که فضای خواب و نشیمن درآن جدا نشده باشد ، سوئیت خوانده نمی شود.

پنج ستاره *****
تعدادی سوئیت لوکس همواره باید آماده باشد.
سوئیت ها دراین سطح باید شامل سه قسمت جداگانه ی اتاق خواب ها ، اتاق نشیمن و سرویس بهداشتی باشد.
۲۰-۵- متفرقه
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
سطح پیش آمده ای به جز میز یا تختخواب یا صندلی برای بازکردن چمدان فراهم شود.
سطل زباله درب دار برای کاغذ (درصورتی که دخانیات آزاد است ، سطل غیر قابل اشتعال) فراهم شود.
زیر سیگاری (درصورت مجاز بودن مصرف دخانیات)
وسایل آب خوردن به تعداد میهمانان ، لیوان تمیز از جنس بلور ، سالم یا وسایل یک بار مصرف.
پریزهای سالم و قابل اطمینان برای استفاده از وسایل الکتریکی نصب شود.
اطلاعات مورد نیاز میهمان به صورت مجموعه ای تهیه شود و در یک پوشه (فولدر) در همه ی اتاق ها قرار گیرد.
پلاک " لطفاً مزاحم نشوید " برای همه ی اتاق ها فراهم شود.
چای تازه یا قهوه بنا به درخواست در اختیار میهمان قرار داده می شود و کالاهای مصرفی از قبیل قند و یا شکر به شکل بسته بندی شده و یا با درپوش با رعایت موارد بهداشتی به میهمان داده می شود.

دوستاره **
جای چمدان مشخص شود.

سه ستاره ***
کیفیت خوب مواد و استاندارد بالایی برای عرضه و تنوع نوشیدنی ها ی گرم.

چهارستاره ****
لیوان آب خوردن یا باید از جنس بلور باشد.
پریز های جداگانه ی برای استفاده ی ایمن از وسایل الکتریکی دراتاق
خدمات ۲۴ ساعته برای نوشیدنی گرم ، در صورت درخواست به میهمان ارائه شود.
وجود وسایل تهیه چای یا قهوه درون اتاق در ارزیابی امتیازات بسیار موثر واقع خواهد شد.
هزینه اقلام مصرفی از میهمان دریافت می شود اما حتماً قبلاً باید موضوع به اطلاع میهمان رسیده باشد.

پنج ستاره *****
مانند چهار ستاره اما با استاندارد و کیفیت بالاتر
وسایل ساده ی دوخت و دوز (نخ و سوزن) فراهم باشد.

۶- سرویس های بهداشتی – زیردوشی ها ، تسهیلات متصل به اتاق خواب و غیره
۱-۶- کیفیت کلی در انواع حمام ها
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
تسهیلات می تواند نسبتاً راحت و تزئینات آن کاربردی باشد. وسایل بهداشتی متناسب می تواند از تولیدات داخلی باشد. کف پوش کاربردی ، متناسب و به آسانی تمیز شود.
آب داغ برای حمام همیشه وجود داشته باشد. فشار آب سرد و گرم در تمام طبقات باید مناسب باشد.
شیرآلات باید مناسب باشد به طوری که تنظیم آب حمام و دوش ها راحت صورت گیرد.
توجه خاصی به حفظ و نگهداری وسایل روشنایی داخل حمام بشود.
کفپوش حمام باید از جنس سنگ ، کاشی ، سرامیک حمام و یا کفپوشهای مخصوص حمام باشد. در هر صورت کفپوش باید براحتی تمیز شود و سطح آن لغزنده نباشد.

دوستاره **
همه ی حمام ها و دوش ها باید کیفیت بالایی داشته باشند و تناسب لوازم و بهداشت درآنها رعایـت شده باشد.

سه ستاره ***
همه ی حمام ها و دوش ها با وسایل بهداشتی خوب و مناسب مجهز شده باشند.
تسهیلات بزرگتر و قابل استفاده و متناسب و با کیفیت بالا (مثلاً کاشی دیوارها متناسب با کف حمام باشد)

چهارستاره ****
همه ی حمام ها با وسایل بهداشتی خیلی خوبی مجهز شده باشند و تزیین خوبی داشته باشند.
پرده ی حمام از جنس مرغوب و خیلی خوب نصب شود.

پنج ستاره *****
در همه ی حمام ها وسایل بسیارعالی و متناسب تهیه شده باشد.
تسهیلات با اندازه های وسیع و متناسب ، با کیفیت بالا تهیه می شود. تزیینات متناسب با اتاق خواب و می توان از جنس سنگ تهیه کرد.
می توان از دوش دستی هم در حمام استفاده کرد و همینطور دوش های جدا از وان.
۲-۶- نظافت و پاکیزگی حمامها
در همه سطوح از درجه:
همه ی حمام ها و دوش ها هر روز تمیز شوند و کنترل شود که کیفیت پاکیزگی بالایی داشته باشد. حمام ها و دوش ها باید تمیز به نظر برسند و بوی خوبی داشته باشند. توجه خاصی به توالت ها ، کف شوی ، پرده ی حمام ، آینه ها و هواکش بشود.
حوله ی تمیز دست و بدن که با مواد مجاز ضد عفونی شده است ، برای هر میهمان جدید تهیه و هر روز عوض شود.
درجایی که هتل از مقررات زیست محیطی حمایت می کند ، می توان با درخواست یا اجازه میهمانان تعویض حوله ها را به تعویق انداخت.
۳-۶- وسایل حمام
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
همه ی حمام ها و دوش ها چه عمومی یا خصوصی و یا متصل به اتاق خواب باید استاندارد قابل قبولی از موارد زیر داشته باشند:
– تهویه هوای مناسب
– گرمای مناسب (همه ی حمام های پنجره دار دستگاه گرما زا نیاز دارند.)
– درجاها ی لازم پنجره ها با ید با پرده یا پوشش مناسب پوشانده شود تا حریم حفظ شود.
– حمام یا دوش، لگن دسشویی و آینه
– رف های مناسب
– صابون و جاصابونی
– قفل داخلی یا زبانه در همه ی حمام های عمومی یا اتاق دوش
– قلاب برای آویزان کردن لباس ها
– چراغ حباب دار
– کف غیر لغزنده یا کف پوش برای حمام ها و اتاق دوش ها
– جا حوله ای یا مشابه
– آینه با نور مناسب که دربالای لگن دستشویی تعبیه شده باشد و درکنارش پریز برای ماشین ریش تراشی برقی تعبیه شود.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
رف های بیشتری تعبیه شود.
نورمناسب (ترکیب نور و گرما قابل قبول نیست) و استاندارد مناسبی از تهویه و جابجایی هوا.

چهارستاره ****
روشنایی خیلی مناسب و اتصالات درست و کاربردی.
تهویه و جابجایی خیلی خوب هوا
میله ی گرم کننده حوله یا وسایلی که حوله ی میهمان را در صورت نیاز خشک کند.

پنج ستاره *****
روشنایی خیلی عالی درحمام. از وسایل ، تجهیزات و شیرآلات لوکس استفاده شود.
۴-۶- حوله ها و لوازم بهداشتی آرایشی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
حوله ی دست و بدن برای هر میهمان به صورت بسته بندی شده (داخل کاور) فراهم باشد.
حوله ها رطوبت گیر ، مناسب ، شسته و با مواد مجاز ضد عفونی شده باشند و بوی پاکیزگی و تازگی بدهند.
مرتب صابون تازه گذاشته شود. درجایی که از صابون مایع استفاده می شود (فضاهای عمومی) توجه خاص به بهداشت و پاکیزگی جای صابون بشود.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
حوله های با اندازه های مناسب ، رطوبت گیر ، با کیفیت خیلی خوب و با بوی تمیزی و تازگی.
حداقل شامپو و یا شامپوی بدن فراهم شود.

چهارستاره ****
مجموعه ی مناسبی از لوازم بهداشتی آرایشی.

پنج ستاره *****
حوله ی حمام و یا حوله پالتوئی (پوشیدنی) و رطوبت گیر فراهم شود.
مجموعه ای از وسایل آرایشی بهداشتی مخصوص میهمان.
۵-۶- حمام ها و سرویسهای بهداشتی اتاقها
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
۷۵% اتاق خواب ها با تسهیلات سرویس بهداشتی و حمام متصل به اتاق خواب. (تسهیلات خصوصی برای برخی از این اتاقها قابل قبول است.)
تسهیلات متصل به موردی گفته می شود که حمام و یا دوش، لگن دستشویی و توالت درفضایی که با یک در از اتاق خواب جدا شده قرار گرفته اند.
حمام های عمومی زنانه و مردانه باید جداگانه در محل مناسب پیش بینی و هر واحد آن باید دارای فضای رختکن و دوش مجزا باشد. تعداد آن باید یک دستگاه زنانه و یک دستگاه مردانه مجزا با رختکن باشد.
تسهیلات خصوصی به یکی از اتاقها اختصاص دارد و در همان طبقه قرار گرفته است. این تسهیلات نزدیک به اتاق خواب است وکلید برای قفل شدن دارد.

دوستاره **
۱۰۰% اتاق خواب ها با تسهیلات متصل و یا خصوصی

سه ستاره ***
۱۰۰% اتاق خواب ها باید حمام متصل داشته باشند. تسهیلات خصوصی قابل قبول نیست.

چهارستاره ****
۱۰۰% حمام ها باید متصل به اتاق خواب باشند و دوش و توالت داشته باشند.
دوش دستی منعطف قابل قبول است.
این دوش می تواند در ارتفاع بالای سر نصب شود تا بدون استفاده از دست مورد استفاده قرار گیرد.

پنج ستاره *****
مثل هتل چهارستاره
۶-۶- تعداد حمام ها و دسترسی
در مورد هتل های یک ستاره که برخی از اتاقها فاقد حمام متصل یا خصوصی هستند ، حداقل یک حمام یا دوش ، در تمام مدت برای هر ۸ نفر میهمان اینگونه اتاقها آماده باشد. در درجات بالاتر باید کلیه اتاقها ، حمام متصل و یا خصوصی داشته باشند.
دسترسی به حمام از طریق محوطه ی عمومی (مثل قسمت پذیرش ویا سالن نشیمن و حیاط خلوت) قابل قبول نیست.
۷-۶- لگن دستشویی
در همه سطوح از درجه لگن دستشویی با آب سرد و گرم در همه ی اتاق خواب ها یا تسهیلات عمومی ، خصوصی و متصل به اتاق خواب تعبیه شود.
۸-۶- اتاق خواب و توالت ها
در همه سطوح از درجه:
تهویه ی مناسب
توالتهای ایرانی امکانات بهداشتی مناسب داشته باشند.
چراغ حباب دار
کاغذ توالت با یک رول اضافی
سطل زباله ی بهداشتی و درب دار
لگن دستشویی ، صابون و تسهیلات خشک کردن دست (در جایی که توالت از محوطه ی حمام ها و دوش ها جدا است)
قفل داخلی و یا زبانه (توالت هر طبقه) حداقل یک پنجم اتاق خواب ها دارای توالت فرنگی باشند.
۹-۶- تعداد توالت ها
در هتل های یک ستاره که ممکن است برخی از اتاقها فاقد سرویس بهداشتی متصل به اتاق باشند ، حداقل یک توالت برای هر ۸ نفر میهمان اینگونه اتاقها در هر طبقه (جدا از توالت های تسهیلات بهداشتی خصوصی و متصل به اتاق خواب ها) پیش بینی شده باشد.
تعداد توالت ها در فضاهای عمومی به تناسب تعداد میهمانان و ظرفیت این فضاها تعیین می گردد.
۱۰-۶- دسترسی به توالت ها
در همه سطوح از درجه:
دسترسی به توالت ها از طریق محوطه ی عمومی (مثل قسمت پذیرش و یا سالن) قابل قبول نیست.
فضای سرویس بهداشتی عمومی در فضاهای عمومی باید زنانه و مردانه به طور مجزا از یکدیگر در محل مناسب به گونه ای پیش بینی شود که دارای دو فضا بوده که فضای اول برای نصب دستشوئی و فضای دوم برای توالت در نظر گرفته شود.
۷- کیفیت غذا
۱-۷- کیفیت کلی غذای میهمان
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
صبحانه با فهرست ساده ای شامل چای ، پنیر و کره و مربا ونان فراهم باشد.
داشتن شیروکره و پنیر و نان داغ در هر سطحی از درجه الزامی است.
غذاهای پخته باید دردرجه حرارت مناسب ارائه شود.
در همه ی وعده ها ، غذا ها با دقت تهیه و ارائه شوند. غذای اصلی می تواند ساده و با استفاده از موادغذایی متعارف تهیه شود.
همه ی غذاها از مواد اولیه ی تازه تهیه شوند.

دوستاره **
نشانه های استفاده از غذاهای تازه و مهارت های تکنیکی بهتر دیده شود.

سه ستاره ***
مجموعه ای از اقلام صبحانه ی گرم و سرد با کیفیت خیلی خوب و همراه با صبحانه ی سبک (مثلاً مربا ، مارمالاد ، قهوه ، چای و غیره) باشد.
توجه خاص شامل کیفیت غذا شود تا تنوع آن. به این ترتیب مهارت های فنی بروز خواهند یافت.
حداقل یک غذای گیاهی درهروعده ی غذایی وجود داشته باشد (حداقل طبق درخواست)

چهارستاره ****
مجموعه ی متنوعی از اقلام صبحانه های گرم و سرد با کیفیت خیلی خوب همراه با (کره ، مربا ، مارمالاد ، قهوه ، چای و غیره) باشد. تنوع اقلام ارائه شده تفاوت صبحانه هتل چهار ستاره را با درجات پائین تر بخوبی نشان می دهد.
همه ی غذاها با مهارت های فنی و با استفاده از مواد غذایی تازه و متنوع تهیه شوند.
با وجود ی که غذاهای متنوعی عرضه می شود اما تاکید همچنان بر تازگی و کیفیت غذاست تا تنوع آن.

پنج ستاره *****
ارائه غذا به صورت سلف سرویس و بوفه قابل قبول است اما در صورت درخواست میهمان خدمات میزبانی به طور کامل باید ارائه شود. صبحانه باید مجموعه ای از اقلام غذائی را شامل شود که میوه و آب میوه نیز جزو آن است. غذاهای سرد و پنیر ها ، نان ها خاصه نان های رژیمی و البته همراه با نوشیدنی های گرم ، تخم مرغ ، سایر فراورده های لبنی ، سوسیس ، کالباس و غذاهای پخته شده نیز می تواند جزو اقلام ارائه شده باشد. میز صبحانه از نظر تنوع اقلام و کیفیت ارائه در هتل پنج ستاره در مقایسه با درجات پائین تر کاملاً متفاوت است.
همه ی غذاها با مهارت فوق العاده بالا و استفاده از مجموعه ی متنوعی مواد غذایی تهیه می شود. آشپزی در هتل استاندارد بالائی از کیفیت را رعایت می کند.
۸- فضاهای عمومی
فضای عمومی هر هتل با توجه به تعداد اتاقها و میهمانان و تعداد مشتریان و مراجعین هتل باید طراحی شود. کوچکی فضای عمومی باعث شلوغ به نظر رسیدن این فضاها می شود. در هر سطحی از درجه موقعیت هتل و نوع میهمانان آن تعیین کننده اندازه و نوع فضاهای عمومی آن است.
۱-۸- کیفیت کلی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
محوطه ممکن است فضای محدودی داشته باشد.
وسایل و تزیینات آن کیفیت مناسب و شرایط خوبی داشته باشد. ممکن است آسایش و راحتی در محوطه ی عمومی محدود باشد یعنی اینکه یک محوطه ی نشستن و چند جای محدودی وجود داشته باشد. احتمالاً تزیینات محدود ی خواهد داشت.
فروشگاه های مختلفی از قبیل گلفروشی، عطریات، جواهرات، غرفه ی صنایع دستی، عتیقه فروشی، نمایشگاه وسایر فروشگاه های مناسب مهمانخانه را می توان درنظر گرفت مشروط برآنکه ورودی به خیابان یا معابر نداشته باشند. (وجود فروشگاه ها در هتل های یک ستاره تا سه ستاره اختیاری هستند)

دوستاره **
فضاهای عمومی نسبت به یک ستاره کیفیت بهتری دارد و تلاش می شود تا فضای خوشایندی برای میهمان فراهم شود و تزیینات خوبی داشته باشد.

سه ستاره ***
محوطه های عمومی معمولاً فضای بزرگتری دارند وتوجه خاصی به راحتی و استانداردهای کیفیت می شود.
چیدمان وسایل با تناسب صورت گیرد و تزیینات کیفیت خوبی داشته باشد.
امکانات تبدیل ارز خارجی برای مسافران اختیاری است.

چهارستاره ****
محوطه های عمومی معمولاً وسیع هستند و تسهیلات متنوع ، چیدمان آن کیفیت عالی دارد.
تسهیلات اضافه ای برای تفریح ، ملاقات های تجاری وخدمات بازرگانی و محوطه هایی برای خوردن و آشامیدن درنظر گرفته می شود که می تواند آرایشگاه مردانه و زنانه ، غرفه ی فروش کتاب ، مجلات ، روزنامه ، فیلم و اسلاید ، دفترخدمات تاکسی برای میهمانان ، باجه ذخیره ی بلیط و خدمات مسافرتی و خدمات فرهنگی ، باجه ی امور بانکی و ارزی ، باجه فکس ، تلکس ، پست و تلگراف و اینترنت ، غرفه ی عرضه ی شیرینی و شکلات و محل برگزاری نمایشگاه ها باشد.
امکانات تبدیل پول برحسب نیاز های مشتریان بین المللی اجباری است.

پنج ستاره *****
محوطه ی عمومی وسیع با چیدمان بسیارعالی و تزیینات و دکورهمه درشرایط عالی. بسته به محل ، سبک و نوع وسایل و تسهیلات اضافی قابل قبول است. می توان در محوطه ی عمومی فروشگاه ، آرایشگاه ، تسهیلات تفریحی و تجاری (مثل هتل چهارستاره) ، تسهیلات برای جشن ها و فضایی برای خوردن و آشامیدن فراهم کرد.
فضای لوکس محوطه های عمومی ، با تزیینات و دکورهای عالی و نیز روشنایی مناسب و تزیینات گل به طور ی که میهمان احساس کند در فضایی با استانداردها ی بین المللی قرار گرفته است.
۲-۸- محوطه ی پذیرش
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
حداقل فضا برای محوطه ی پذیرش فضائی نسبتاً کوچک ولی کارآمد یا استفاده از دفتر هتل و گذاشتن میز است. در این سطح از درجه ممکن است از یک فضا به صورت مشترک به عنوان پذیرش و لابی استفاده شود. در این صورت ایجاد فضای مطلوب و وجود تجهیزات لازم مانند مبلمان برای نشستن الزامی است.
استفاده از پیشخوان برای انجام امور پذیرش قابل قبول است.
استفاده از زنگ یا تلفن داخلی برای خبر کردن کارکنان در زمانی که حضور ندارند لازم است.

دوستاره **
محوطه ی مشخص با فضای وسیعتر برای قسمت پذیرش طراحی شود. در این سطح از درجه نیز می توان از یک فضا برای قسمت پذیرش و لابی در صورت ایجاد شرایط مناسب استفاده کرد.

سه ستاره ***
محوطه ی مناسب و با دکور مناسب پذیرش با میز تحریر، پیشخوان و یا میز

چهارستاره ****
محوطه ی تزیین شده ی پذیرش در محل سالن ورودی.
قسمت پذیرش میز رسمی دارد. اغلب صندوق دار و کارمند قسمت پذیرش از هم جدا هستند. میزی هم برای دربان و باربر دراین قسمت فراهم شده است.

پنج ستاره *****
محوطه ی پذیرش با کیفیت بسیار عالی در سالن ورودی تزیین شده است.
۳-۸- خدمات عمومی
هتل ها بر اساس نوع میهمانان خود و نیاز آنها ، تسهیلات و خدماتی را ارائه می نمایند. تنوع این تسهیلات و خدمات و سطح کیفی آنها بر اساس درجه هتل می تواند متغییر باشد. تعدادی از این تسهیلات عبارتند از:
– فضاهای ورزشی از قبیل استخر ، سونا ، جکوزی ، سالنهای بدنسازی ، زمینهای تنیس و بدمینتون و سایر ورزشهای متناسب با تقاضای میهمانان
پیش بینی فضاهای مذکور و یا تعدادی از آنها در مهمانخانه های ۴ و ۵ ستاره الزامی است.
برخی از هتل ها بدلیل شرایط مکانی خاص خود می توانند سرویسهای دیگری را در این زمینه ارائه نمایند. مانند ورزشهای اسکی روی برف ، اسکی روی آب ، اسکی روی چمن ، سوارکاری ، قایقرانی ، ورزش گلف ، کوهنوردی و شکار که در ارزیابی امتیازات وجود این سرویسها موثر خواهد بود.
– خدمات برگزاری اجلاس و همایش: برگزاری جشنها ، اجلاس و همایشها می تواند یکی از خدمات جانبی هتل باشد. این خدمات نیاز به وجود فضاهای خاص خود دارد مانند سالنهای کنفرانس ، آمفی تئاتر و یا اتاق جلسات
در صورتی که این خدمات در هتل ارائه می شود سایر بخشهای هتل که تحت تاثیر آنها قرار می گیرد ، باید از ظرفیت کافی برخوردار باشد. مانند رستوران ، لابی و … بهتر است برای جلوگیری از بوجود آمدن تداخل در سرویس دهی به میهمانان مقیم و برگزاری اجلاس و همایشها ، برخی از فضاها به طور خاص و جداگانه وجود داشته باشند. مانند رستوران
هتل های ۴ و ۵ ستاره معمولاً امکان برگزاری اجلاس ، همایشها و جشنها را دارند.
– خدمات تاکسی سرویس: یکی دیگر از سرویسهائی که در هتل ارائه می شود ، خدمات تاکسی سرویس است. در هتل های ۱ ، ۲ و ۳ ستاره با تقاضای میهمان ، تاکسی برای او خبر خواهند کرد. این خدمت را می توان توسط پذیرش ارائه کرد. سرعت و دقت در ارائه این خدمت بسیار مهم است.
در هتل های ۴ و ۵ ستاره بخشی به عنوان دفتر خدمات تاکسی سرویس فعالیت می نماید و سرویس در حد درجه هتل به میهمان ارائه می شود. داشتن سرویس مستقیم به فرودگاه در این سطح از درجه الزامی است.
۴-۸- رستوران ها
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
میزهای جداگانه برای هر میهمان یا گروه میهمانان آماده باشد.
میزها می تواند نزدیک به هم چیده شود اما باید حرکت در بین آنها به راحتی انجام شود. میز ناهار خوری از نظر اندازه و ارتفاع باید استاندارد خود را داشته باشد تا غذا خوردن درکمال راحتی انجام شود.
از فضای اطراف می توان به شکل کاربردی برای گذاشتن وسایل ، کارد وچنگال ، رومیزی ها ، کاسه ها و دستمال سفره استفاده کرد.

دوستاره **
درجه ی بالاتری از کیفیت و آسایش.
صندلی ویژه کودکان جهت راحتی در غذا خوردن به تعداد مورد نیاز تهیه شده باشد.

سه ستاره ***
محوطه ی راحت با تزئینات خوب و چیدمان وسایل خاص مورد استفاده ی هتل ها باشد.

چهارستاره ****
میزها چیدمان مناسبی دارند وروی آنها تزیین کاملی شده است. (مثلاً روی میزها گل تازه گذاشته اند)
رستوران به دلیل استفاده از رومیزی ها و دستمال سفره های مناسب و صندلی های راحت برای نشستن استاندارد درستی را رعایت می کند

پنج ستاره *****
فضای خیلی خوب محوطه ی میزها ، همه چیز لوکس انتخاب شده است.
رستوران با هر نوع سبکی ، با استاندارد بالایی تزیین شده است و توجه خاصی به رومیزی ها ، دستمال سفره ها و صندلی ها ی رستوران شده است.
۵-۸- نمازخانه
در همه سطوح از درجه:
نمازخانه مردانه وزنانه مجزا با پیش ورودی (کفش کن ) باید در محل مناسب میهمان خانه (ساکت و آرام) درنظر گرفته شود. نمازخانه باید دارای شرایط زیر باشد:
۱- نمازخانه باید در محل مناسب مانند نیم طبقه ی اول و یادرمحلی دور از سروصدا و رفت و آمد پیش بینی شود.
۲- پیش ورودی یا کفش کن باید طوری درنظر گرفته شود که در موقع باز کردن درآن، فضای داخل نمازخانه در معرض دید مستقیم قرار نگیرد.
۳- نمازخانه باید دارای مکانی جهت وضو گرفتن باشد. این محل باید درخارج از فضای نمازخانه و درمجاورت دید مستقیم قرار نگیرد.
۴- نمازخانه باید دارای مکانی جهت وضو گرفتن باشد. این محل باید در خارج از فضای نمازخانه و درمجاورت آن پیش بینی شده و دارای دستشویی با کف شوی فاضلاب باشد. درصورتی که سرویس بهداشتی مردانه و زنانه ی عمومی در فاصله ی نزدیک نمازخانه پیش بینی شده باشد، نیازی به محل برای وضوگرفتن نخواهد بود.
۵- نمازخانه باید تجهیزات لازم را داشته باشد. از قبیل:
– کف پوش مناسب
– مهر و جای مهر
– سجاده و تسبیح
– چند جلد قرآن مجید
– کتب ادعیه
– چادر نماز برای قسمت خانمها
– عبا برای قسمت آقایان
– محراب و یا تابلوی نشان دهنده جهت قبله
۶-۸- محل نشیمن (لابی)
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
محوطه ی نشستن (قابل دسترس درتمام مدت روز و شب مثلاً از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۰ شب وبا جای نشستن راحت) برای خدمات نوشیدنی و رفع خستگی یک محوطه برای نشستن فراهم شود.
در صورت ایجاد شرایط مناسب از یک فضا برای لابی و پذیرش به صورت مشترک می توان استفاده کرد.

دوستاره **
محوطه نشستن با امکانات و فضای بیشتر طراحی می شود.
در صورت ایجاد شرایط مناسب از یک فضا برای لابی و پذیرش به صورت مشترک می توان استفاده کرد.

سه ستاره ***
در این سطح از درجه ، ترکیبی از کافی شاپ و سالن قابل قبول نیست، درصورتی که فضای کافی شاپ موجود است دراین صورت فقدان صندلی های راحت و یا میزها ی مناسب چشمگیرخواهد شد یا اینکه کافی شاپ تحت الشعاع خدمات غذا رسانی قرار خواهد گرفت.

چهارستاره ****
درتمام مدت سالن پذیرایی دایر است که درآن فضای راحتی برای نشستن وجود دارد.
می توان کافی شاپ را با سالن پذیرایی ادغام کرد اما نوع تزئینات آن باید با درجه هتل متناسب باشد.
لوکس بودن تجهیزات و مبلمان در این سطح از درجه ، اهمیت زیادی دارد.

پنج ستاره *****
محوطه ی وسیعی برای نشستن درنظر گرفته شده که درعین حال راحت هم هست.
محوطه ی نشستن باید شامل مجموعه ای باشد که استاندارد بالای هتل را هم بازتاب دهد. می تواند با نوع تزیین آن محیط زیبایی را هم نشان داد.
۷-۸- گرمایش ، سرمایش ، روشنایی و تهویه
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
درجه حرارت و تهویه ی مناسبی درتمام مدت سال فراهم باشد. روشنایی مناسبی فراهم شود.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
نورپردازی مناسب درتمام محوطه ها

چهارستاره ****
نورپردازی خیلی خوب با مجموعه ای از وسایل روشنایی مناسب و درجای مناسب
هوای کاملاً مطبوع و با دمای مناسب مورد انتظار این درجه از هتل است.

پنج ستاره *****
مثل هتل چهار ستاره

۸-۸- راهرو ها و راه پله ها
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
راهروها و راه پله ها سالم و با نورپردازی مناسب و بدون مانع.
راهرو ممکن است باریک باشد، درجاهای مختلف اختلاف سطح داشته باشد و پراکنده باشد.
توجه خاص به سالم بودن دستگیره های در شود.
علامت های مشخص و تابلوهای راهنما و جهت یابی برای رسیدن به اتاق خواب ها و محوطه ی پذیرش (درصورت لزوم) گذاشته شود.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
راهرو ها باید تزیین خوبی داشته باشند.

چهارستاره ****
راهروها و راه پله ها باید روشنایی مناسب داشته باشد (درصورت امکان در طول روز نور طبیعی داشته باشند)
راهروها معمولاً عریض وفضادار و تاحدی تزیین شده باشند.
امکان حرکت چرخ دستی خانه داری ، روم سرویس و باربری در راهروها فراهم باشد.

پنج ستاره *****
راهروها وسیع وجادار باشند و امکان حرکت چرخ دستی خانه داری ، روم سرویس و باربری در راهروها فراهم باشد.
۹-۸- آسانسورها
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
اگر ساختمانی بیش از دو طبقه بر روی همکف داشته باشد لازم است که آسانسور داشته باشد.
امکان بخشودگی درصورتی است که وجود آسانسور و یا ایجاد آن در ساختمان های قدیمی با خصوصیات معماری ساختمان امکان پذیر نباشد. درجایی که بخشودگی آسانسور شامل آن شده است ، باید برای حمل و نقل وسایل کمکی وجود داشته باشد.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
درصورتی که ساختمان ، سه طبقه و یا بیشتر بر روی همکف داشته باشد ، وجود آسانسور الزامی است. در این سطح از درجه هتل نمی تواند شامل بخشودگی قرار گیرد مگر اینکه تعداد طبقات آن کمتر باشد.

چهارستاره ****
دراین سطح نه تنها وجود آسانسور الزامی است بلکه راحتی و آسایش درون آسانسور و حتی زیبائی آن نیز ملاک است.

پنج ستاره *****
حداقل یک آسانسور مخصوص میهمان باید وجود داشته باشد. باید میهمان بتواند از یک طبقه بیشتر را با آسانسور بالا و پایین برود.
۱۰-۸- تلفن عمومی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
یک تلفن عمومی ۲۴ ساعته قابل دسترس باشد ، در غیر این صورت خط تلفن در اتاق ها موجود باشد که با آن میهمان بتواند با خارج از هتل تماس بگیرد.
در صورتی که همه ی اتاق ها خط تلفن داخلی داشته باشند ، در ارزیابی بسیار موثر خواهد بود.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
باید در ۲۴ ساعت یک تلفن قابل دسترس باشد (علاوه بر تلفن های درون اتاق ها) دستگاه فکس هم باید برای میهمانان قابل دسترس باشد. برای این نوع خدمات از میهمان هزینه گرفته می شود.
خدمات اینترنت باید وجود داشته باشد.

چهارستاره ****
اتاقک تلفن عمومی یا مشابه باید برای میهمانان فراهم باشد یا جایی که حریم آن برای صحبت با تلفن رعایـت شده باشد. صندلی در کنار تلفن عمومی جهت استفاده افراد سالمند و بیمار پیش بینی شده باشد. بخش مخصوص برای ایجاد ارتباطات تلفنی ، اینترنتی و غیره و همچنین انجام خدماتی مانند تایپ نامه ها ، ارسال و دریافت فکس و خدمات منشی وجود داشته باشد. (Business Center)

پنج ستاره *****
اتاقک تلفن یا جائی که حریم آن برای صحبت با تلفن رعایت شده باشد ، در نزدیکی قسمت پذیرش با افزودن امکانات خاص پیش بینی شده است. بخش خدمات ارتباطی ، اینترنتی و منشی (Business Center) با امکانات بیشتر و بدون محدودیت در ساعت کار وجود دارد.
۱۱-۸- توالت های عمومی
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
فضای سرویس بهداشتی عمومی در فضاهای عمومی باید زنانه و مردانه به طور مجزا از یکدیگر در محل مناسب به گونه ای پیش بینی شود که دارای دو فضا بوده که فضای اول برای نصب دستشوئی و فضای دوم برای توالت در نظر گرفته شود.
تسهیلات توالت عمومی باید درمحوطه ی عمومی وجود داشته باشد.
همه ی توالت ها باید مرتباً تمیز ، شسته و با مواد مجاز ضد عفونی شوند و تهویه ی مناسبی داشته باشند.
تسهیلات شستن و خشک کردن دست وجود داشته باشد.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
تسهیلات بیشتر و با استاندارد بالاتر تزیینات با کیفیت بالاتر و دستگاه دست خشک کن بهتر و آینه های بزرگ.
تسهیلات توالت های عمومی جداگانه برای خانم ها و آقایان درمحوطه ی عمومی

چهارستاره ****
مثل هتل سه ستاره

پنج ستاره *****
تسهیلات با امکانات بیشتر و یا با تعداد بیشتر و نیز امکان حوله های دستی برای هر نفر. تسهیلات لازم برای آویزان کردن پالتو و لباس و قرار دادن وسایل فراهم باشد.
۹- شرایط عمومی
۱-۹- مقررات الزامی
در همه سطوح از درجات مقررات الزامی می تواند شامل موارد زیر باشد:
– مجوز از اداره اماکن عمومی نیروی انتظامی برای کارکنان و انتظامات
– مجوز اداره ی بهداشت برای کارکنان آشپزخانه و کارکنانی که با میهمانان ارتباط مستقیم دارند و تائید سیستم دفع زباله و فاضلاب.
– مجوز شهرداری برای امنیت و اطفای حریق، ایمنی ساختمان و کسانی که معضل معلولیت دارند.
– عضویت در تشکل صنفی
– سایرمجوزها از سازمان محیط زیست ، وزارت نیرو (تامین آب ، گاز ، برق و فاضلاب)
– در صورتی که به موجب مقررات لازم شود که واحد اقامتی شرایط دیگری را نیز احراز نماید ، با اعلام سازمان ، بهره بردار / مالک موظف به احراز آن می باشد.
۲-۹- ایمنی و امنیت
وقتی یک میهمان نامش ثبت شد باید درتمام مدت اقامت دسترسی به تسهیلات واحد اقامتی داشته باشد. باید نحوه استفاده از کلید در ورودی و یا رمز در برای میهمان توضیح داده شود.
مدیر هتل و یا کارکنان پذیرش باید بیست و چهار ساعته در ساختمان هتل حضور داشته باشند. (در صورتی که مدیر هتل درخارج از هتل زندگی می کند باید یکی از کارکنان و یا مدیر شب در ساختمان حضور داشته باشد تا میهمان بتواند با آنها ارتباط برقرار باشد.)
درجه ی بالایی از ایمنی و امنیت عمومی وجود داشته باشد درضمن اطلاعات کاملی درباره ی عملیاتی که در شرایط اضطراری باید صورت بپذیرد درهر اتاقی باید فراهم شده باشد.
توضیحات به صورت چند زبانه ی و یا استفاده از نمادها باید در اتاق ها فراهم باشد.
راهنمای چاپی برای موارد اضطراری که درشب رخ می دهد.
معیارهای ایمنی برای میهمانان و وسایل آنها رعایت شود. امکان ایمنی دربهای اتاق ها از داخل و بیرون و کلید های لازم فراهم شود. (قفل مناسب) موضوع کلید درب اتاق ها برای میهمانان و مسئولیت وسایل آنها همواره باید با دقت صورت پذیرد تا اطمینان میهمان جلب شود.
برای نشان دادن ایمنی بهتر است که میهمان را تا اتاقش راهنمایی کرد.
روشنایی یکنواخت و مناسب برای ایمنی و راحتی در همه ی محوطه های عمومی شامل نور کافی برای راه پله ها و پاگردها در شب.
توجه خاص به ایمنی و راحتی میهمانان در اتاق های طبقه ی اول مثل حفاظ پنجره ها و جداسازی تراس های مشترک میان اتاق ها و راهروهای بیرون از اتاق ها ی میهمانان.
در هتل های ۳ ، ۴ و ۵ ستاره قسمت پذیرش به صورت ۲۴ ساعته فعال خواهد بود و در هتل های ۱ و ۲ ستاره قسمت پذیرش تا نیمه شب فعال بوده و پس از آن میهمان باید بتواند به مسئول مربوطه دسترسی پیدا کند. مثلاً با استفاده از زنگ یا تلفن داخلی
۳-۹- محل پارک اتومبیل (پارکینگ)
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
محل پارک اتومبیل ها باید دقیق مشخص شود و روشنایی مناسبی داشته باشد. باید درست حفظ و نگهداری شود و مرتب باشد. هتل باید بر اساس نوع میهمانان خود ظرفیت پارکینگ مورد نیاز را پیش بینی کند. اگر میهمانان هتل معمولاً با وسیله نقلیه شخصی سفر می کنند ، امکانات پارکینگ باید فراهم باشد. پارکینگ مورد نیاز هر خودرو باید از نظر وسعت استاندارد بوده تا استفاده از آن راحت باشد.

دوستاره **
پارکینگ متناسب با ظرفیت هتل وجود داشته باشد.

سه ستاره ***
پارکینگ متناسب با ظرفیت هتل وجود داشته باشد.

چهارستاره ****
پارکینگ متناسب با ظرفیت هتل وجود داشته باشد.
توجه خاصی به مسئله ی ایمنی و امنیت محل پارک اتومبیل ها شود.

پنج ستاره *****
خدمات ویژه مثل پارکینگ داری می تواند منظور شود. در صورت درخواست میهمان خدماتی از قبیل نظافت خودرو را می توان ارائه داد. در صورتی که این خدمات هزینه ای در بر داشته باشد ، قبلاً باید به میهمان اطلاع داد.
۴-۹- محوطه ها و فضای سبز
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

یک ستاره *
در صورت وجود محوطه و فضای سبز باید درست مراقبت شوند و آراسته باشند.

دوستاره **
مثل هتل یک ستاره

سه ستاره ***
مثل هتل یک ستاره

چهارستاره ****
درجایی که باغچه و فضای سبز وجود دارد باید توجه خاص به چشم انداز و محل عبور افراد در بین باغچه ها بشود و همچنین وسایل مناسبی از قبیل نیمکت برای نشستن و اشیاء تزئینی در فضای سبز گذاشته شود. در تمام طول سال باید توجه و مراقبت خاصی از فضای سبز بشود.

پنج ستاره *****
مثل هتل چهار ستاره
۵-۹- پیوست ها یا ساختمانهای جانبی (در صورت وجود)
در جایی که ساختمان جانبی وجود دارد ، تسهیلات این بخش نیز برای درجه بندی هتل به طور کلی درنظر گرفته خواهد شد.
به میهمانان هنگام رزرو کردن محل اقامت در صورت استفاده از این ساختمانهای جانبی اطلاع داده شده و محل اقامت به آنان توضیح داده می شود. فاصله ساختمان جانبی از ساختمان اصلی نباید خیلی زیاد باشد.
در هتل های ۴ و ۵ ستاره هر نوع ساختمان جانبی می یابد به وسیله راه مخصوص و یا سایبان به ساختمان اصلی مرتبط می شود و یا در صورتی که به دلیل وسعت محوطه ، فاصله ساختمان جانبی از ساختمان اصلی زیاد است ، وسیله ایاب و ذهاب به آن وجود دارد.
۶-۹- نیروی انسانی و آموزش
مدیر هتل باید به تناسب درجه هتل دوره های آموزش مربوطه را طی نموده باشد و در صورت نیاز در دوره های باز آموزی شرکت نماید. برخورد کلیه کارکنان هتل که با میهمانان ارتباط مستقیم دارند می بایست مودبانه و صمیمانه باشد. هر یک از پرسنل باید به وظیفه ای که انجام می دهد آشنا بوده و آموزشهای لازم را در باره آن دیده باشد.
در هتل مسئولیتهای افراد باید مشخص باشد و در تقسیم کار هیچ چیز فراموش نشود به عبارت دیگر هیچیک از امور بدون مسئول باقی نماند.
استفاده کارکنان از لباس کار مناسب در ارزیابی امتیاز کیفت مد نظر قرار خواهد گرفت. ظاهر تمیز و مرتب کارکنان بسیار مهم است.
در صورتی که کارکنان در هتل استراحت می کنند ، محل مناسبی باید پیش بینی شود که دور از دید میهمانان قرار داشته باشد. مناسب بودن محل رختکن نیز مهم است.
داشتن کارت معاینه پزشکی و گواهینامه طی دوره بهداشت عمومی برای کلیه کارکنان مشمول الزامی است. تشخیص کارکنان مشمول بر عهده وزارت بهداشت است.
۱۰- هتل های میراثی
هتل های میراث بناهای تاریخی هستند که درسازمان میراث فرهنگی وگردشگری ثبت شده اند. این بناها به عنوان هتل ترمیم و بازسازی شده اند وباید حداقل شرایط مورد نیاز هتل های چهارستاره را دارا باشند. با توجه به ماهیت ویژه ی این نوع بناها و محدودیت های ساختمانی و معماری آنها ، درمورد تعبیه ی آسانسور و فضاهای عمومی تخفیف داده خواهد شد. برای جابجایی وسایل مسافران کمک های لازم باید انجام شود.
این نوع بناها باید مقررات الزامی مربوطه را با توجه به میراثی بودن ، ایمنی ساختمان و اطفای حریق رعایت کنند.
کیفیت استانداردهای لازم برای هتل های پنج ستاره از لحاظ کیفیت خدمات وتوجه و آسایش میهمان بالاتر خواهد بود و همچنین تسهیلات مورد نیاز مشتریان نیز از کیفیت بهتری برخوردار خواهد بود.
سطوح بهداشتی، ایمنی و امنیت بالاترین استانداردها را خواهد داشت وطبق مقررات الزامی خواهد بود.
کیفیت کلی
حداقل شرایط لازم

چهارستاره ****
درهمه ی هتل های چهارستاره، کیفیت کلی این بناها باید مشخص وویژه باشد، وسطح خدمات متناسب با شرایط هتل چهارستاره را ارائه کند.
زیبایی شناسی محیط نمایانگرکیفیت بالای اصالت فرهنگ بومی خواهد بود.
نوع غذا ها بهترین بازتاب سنت های محلی خواهد بود و کارکنان خبره ، غذاها و نوشیدنی های محلی را به میهمانان ارائه می دهند.
کارکنان از لباس فرمی استفاده خواهند کرد که سبک لباس های محلی را نشان می دهد. کارکنان مهارت های اجتماعی و فنی با استانداردهای بالایی را در پاسخگویی به نیازهای و درخواست های میهمانان به نمایش خواهند گذاشت.
سبک مبلمان و وسایل نمایانگر کیفیت و زیبایی سنت های تاریخی ، فرهنگی و بومی است و نیز ارزش های میراثی بنا را نشان خواهد داد.
اتاق خواب ها لوازم مورد نیاز هتل های چهارستاره را دارد و وسایل دیگر اتاق مناسب ارزش های فضای میراثی خواهد بود. در طراحی و تهیه تخت ها، پرده ها و پوشش پنجره ها ، هماهنگی و استاندارد بالایی رعایت شده است.
تسهیلات متصل به اتاق خواب با شیرآلات بسیار مرغوب ، سطح بالائی از استاندارد را نشان می دهد. توجه به پاکیزگی ، دفع فاضلاب و نیز منابع آب ، استاندارد بالا و قابل قبولی خواهند داشت. آب گرم مورد نیاز اتاق ها باید تامین باشد.
توجه خاصی باید نسبت به گرمایش ، سرمایش و تهویه ی هوا مبذول شود ، درعین حال که خصوصیات سنتی ساختمان حفظ می شود شرایط آسایش میهمان نیز فراهم باشد.
روشنایی و نور باید متناسب با سبک و خصوصیات ساختمان باشد. این شرایط باید متناسب برای استفاده های کاربردی پیش بینی شده باشد

پنج ستاره *****
درسطح هتل های پنج ستاره کیفیت کلی هتل باید بالاترین استانداردهای بین المللی را داشته باشد و خدمات لازم را برای میهمان فراهم کند.
تسهیلات اضافی باید متناسب با محل و نوع اقامتگاه فراهم شود.
برای حفظ ونگهداری درست میراث استفاده از بهترین فنون و ایجاد فضای مناسب و آسایش میهمان لازم است.
مثل هتل های چهار ستاره غذا و نوشیدنی ها باید کیفیت عالی داشته باشند. صندلی های بسیار راحت و وسایل میز بابهترین کیفیت باید فراهم باشد. کارکنان رستوران باید با زبان میهمانان بین المللی آشنایی داشته باشند.
اتاق خواب ها باید با سلیقه تزیین شوند و تخت ها ، پرده ها و وسایل اتاق باید استاندارد عالی داشته باشند.
تسهیلات متصل به اتاق خواب باید اندازه ی مناسب و تزیینات با کیفیت عالی داشته باشند. دوش دستی ، اتاقک دوش یا بیده باید فراهم باشد.
سرمایش ، گرمایش و سیستم تهویه باید موجب آسایش میهمان باشد و درعین حال با شرایط معماری بنا هم متناسب باشد.

ارسال شده در آبان ۱۹, ۱۳۹۳ توسط archadmin |
ضوابط و اصول طراحی هتل
نکات مهم در طراحی هتل
۱- مسیر حرکت مهمانان، وسایل و کارکنان باید جدا باشد.
۲- به ازای هر اتاق ۶ متر مربع فضای راهرو به عرض ۱٫۵۰ تا ۱٫۸۰ متر لازم است.
۳- زباله ها باید در فضایی مسقف (برای محدود کردن سرو صدا در شب) با ارتفاع سقف ۴٫۳۵ متر انباشته شود.
۴- بخش سرایداری هر طبقه در امتداد راهروهای منتهی به اتاق مهمانان سازمان دهی می شود
۵- برای افزایش بازده بهتر است مسیرهای بین آشپزخانه – تحویل غذا – رستوران تا حد امکان کوتاه باشد.
۶- خدمات مربوط به آماده سازی غذا و نوشیدنی در هتل سه نوع می باشد:
الف: رستورانها و بوفه های شامل فضاهای ضیافت که به آشپزخانه ی ماهواره ای شکل نزدیک هر رستوارن و اتاق ضیافت نیاز دارد و بخش های پذیرایی در اتاق مهمانان هر طبقه وجود دارد.
ب: یک یا دو رستوران و اتاق عملکردی که به یک آشپزخانه نیاز دارد تا بتواند مستقیماً رستورانها و اتاقها را سرویس دهد
ج: حداقل امکانات پذیرایی در هتل، ولی مجهز به رستورانهای جداگانه باشد.
۷- در هتل ها ممکن است دستگاههای فروش سکه ای یا اغذیه فروشی های شخصی نیز وجود داشته باشد.
۸- طراحی آشپزخانه در ۴ مرحله انجام می پذیرد:
الف: آماده کردن طرحی شامل تمام فضاهای اصلی مورد نیاز.
ب: تعیین حداقل و حداکثر تعداد کارکنان لازم برای هر قسمت.
ج: مشخص کردن تجهیزات و لوازم لازم برای هر قسمت.
د: تخصیص فضاها.
در آشپزخانه های هتلهای متوسط به ازای هر صندلی سطحی برابر یک متر مربع فضا نیاز است. این اندازه برای هتل های مجلل به ۱٫۲ متر مربع می رسد.
۹- خدمات رخت شویی هتل ها به سه طریق می باشد.
الف: کرایه ملحفه یا قرارداد با رخت شویی های بیرون از هتل.
ب: یک بخش مرکزی که در داخل هتل و توسط بخش های آن انجام می شود.
ج: رخت شوی خانه در همان مجموعه و ساختمان که توسط هتل اداره می شود.
۱۰- اتاقها بنا به اندازه می توانند شامل فضای نشیمن با صندلی – تلویزیون – میز کار – یخچال – میز برای قراردادن کیف باشند.
۱۱- ابعاد تخت:
تخت دوقلو ۱۰۰× ۲۰۰ سانتیمتر
تخت دونفره ۱۵۰×۲۰۰ سانتیمتر
تخت دو نفره بزرگ ۱۶۵×۲۰۰ سانتیمتر
تخت دو نفره بسیار بزرگ ۲۰۰×۲۰۰ سانتیمتر
۱۲- حداقل فضای مورد نیاز برای اتاقها:
اتاق یک تخته: ۴٫۵۰ × ۴٫۱۰ متر
اتاق دو تخته: ۴٫۵۰ × ۴٫۵۰ متر
به این اتاقها فضایی به ابعاد حداقل ۲٫۵۰ × ۳٫۸۰ متر به عنوان حمام و توالت اضافه می شود.

ریزفضاهای هتل
مساحت / بخش
زیر بنای هر طبقه (درصد)
فضاهای اداری-مدیریتی و دبیرخانه
۱% – ۲%
فضاهای مراقبت و تعمیر
۴% – ۷%
فضاهای خدماتی مانند آشپزخانه-اتاقهای کارکنان-انبارها
۹% – ۱۴%
فضاهای اوقات فراغت- ورزش- فروشگاهها
۲% – ۱۰%
اتاقها-توالت ها-دوشها و حمامها-راهروها و سرویسهای طبقات
۵۰% – ۶۰%
اتاقهای عمومی – فضای پذیرش-سالنها و سرسراها
۴% – ۷%
فضاهای پذیرایی-رستورانها و بوفه ها-فضای مهمانان
۴% – ۸%
فضای ضیافت شامل اتاق سخنرانی و جلسات
۴% – ۱۲%
تسهیلاتی که باید برای معلولین در نظر گرفته شود.
این تسهیلات باید حداقل یک درصد تا دو درصد اتاقها و ترجیحاً در طبقه همکف منظور گردد.
شیبه های ۲۰% – راهرو ها به عرض ۹۱۵ میلیمتر – درها به عرض ۸۱۵ میلیمتر به صورت تمام باز – سرسراها ۴۶۰ میلیمتر عریضتر از در – در کمد ها به صورت کشویی – قفسه ها به ارتفاع ۱٫۳۷ متر – حمام ها با فضای باز اصلی ۱٫۵۲ متر و عرض ۲٫۷۵ متر – میز توالت به ارتفاع ۸۶۰ میلیمتر که فضای لازم برای زانوها ۶۸۵ میلیمتر و ارتفاع آینه از کف ۱ متر – ارتفاع صندلی میز توالت ۴۳۰ میلمتر – کلید ها در ارتفاع ۱٫۲ متر – تختها به ارتفاع ۴۵۰-۵۰۰ میلیمتر – فاصله تخت و مبل ۹۱۰ میلیمتر – اتاقهای استاندارد به عرض ۳٫۶۵ متر.
سطح چشم از صندلی چرخدار ۱٫۰۷ تا ۱٫۳۷ متر است بنابراین میزهای آرایش باید به همین اندازه باشد و فضایی برابر ۶۸۵ میلیمتر برای زانوها داشته باشد. پنجره ها نیز تا حد امکان باید پایین باشد. میله ها و دست آویزها باید به دیوارهای حمام ها و توالت ها زده شود.
هتل
هتل یک واژه فرانسوی و منظور آن مکانی است که تسهیلات لازم برای اقامت کوتاه مدت مسافر را در مقصد یا مسیر حرکت تامین می کند.معادل های فارسی آن عبارت اند از: کاروانسرا، مهمانخانه، مهمان پذیر،زائرسرا و مسافر خانه،که صرفنظر از درجه و کیفیت خدماتی آنها در دنیا پیشینه چندین هزار ساله دارند.این تاسیسات برای کسب و کار و ایجاد درآمد ساخته می شوند، و گرنه اقامت موقت از طریق خیریه، و انواع کم هزینه تری وجود داشته و دارند. میان شیوه مسافرت،سنت و نحوه اقامت موقت رابطه تنگاتنگی وجود دارد.
در قدیم که مردم به دلیل کمبود امکانات کمتر مسافرت می کردند، در مقصد اغلب به منزل خویشان و آشنایان خود فرو می آمدند که این کار در سنت مهمان نوازی ایرانیان همراه با اقتصاد معیشتی آن زمان روش پسندیده و پذیرفته ای بوده است.
اتاق اجاره ای کوتاه مدت در یک واحد مسکونی، چیزی میان مهمان پذیر یا اماکن کم هزینه در ایران و دیگر کشورهاست.این سنت پسندیده در بیشتر روستاها و شهرهای شمالی ایران رایج است و به تقویت بنیه اقتصادی مالک خانه و استفاده بهینه از فضای خالی کمک می کند.در بسیاری از شهرهای توریستی اروپا نیز اجاره دادن اتاق اضافی به توریستها مرسوم است.
در حال حاضر در ایران ایجاد مجتمعهای خدمات رفاهی و بین راهی و کمپینگ جزیی از برنامه زیرساختهای گردشگری است.
هتل به مفهوم یک مجتمع خدماتی با هدف کسب درآمد و سود پدیده تکوین یافته ای است که پیشینه آن به انقلاب صنعتی اروپا بر می گردد،از انقلاب صنعتی تا به امروز دست کم چهار رویداد به رونق صنعت توریسم و هتل سازی و هتل داری کمک کرده است. نخستین عامل، تغییر الگوی تولید و مصرف انرژی از سوختهای گیاهی و حیوانی به زغال سنگ و سپس به انرژی هیدروکربنی از آغاز قرن بیستم( که امکان تحرک انسان را در مقیاس انبوه و سریع فراهم آورد.)ف دوم، تولید انبوه صنعتی و گسترش تجارت، آن هم به مقیاس وسیع.سوم اختراع و رواج خودروی شخصی و ترن و هواپیما و امکان حرکت سریع و آسان تر و نهایتا" افزایش سطح درآمد مردم همراه با کاهش ساعات کار و افزایش اوقات فراغت
متل یا مجتمعهای توریستس بین راهی
امروزه مسافران در مسیر حرکت می توانند در اقامتگاه های بین راهی توقف کنند که متل نامیده شده اند.در گذشته کاروانسراها این نقش را ایفا می کردند.متل از نظر لغوی ترکیبی از هتل و ماشین است.ساده ترین تسهیلات بین راهی قهوه خانه یا رستوران است که گاه تخت برای خوابیدن در اختیار مسافر قرار می دهند.
متل حتی از نظر شکلی هم شباهت بسیار زیادی به کاروانسراهای قدیمی دارد.در کاروانسرا، اتاقهایی که در اختیار مسافر قرار می گرفت دور تا دور محوطه یا حیاطی ساخته می شد که چهاپایان مسافر کش یا بارکش نگهداری یا تیمار می شدند. بهترین متل های امروز دور تا دور یا کنار پارکینگ خودروها ساخته می شوند و دسترسی به اتاق را مستقیما" از پارکینگ میسر می کنند. حتی تشریفات ثبت نام و تسویه حساب مسافر به صورت الکترونیکی انجام می شود و مراجعه مسافر به میز پذیزش ضرورت خود را از دست می دهد. متل بر خلاف هتل از تسهیلات کمتر اما سرعت بیشتری برخوردار است. مسافر میان راهی در جایی توقف می کند که سریع غذا بخورد، استراحت کند و دوباره به راه بیافتد تا در زمان پیش بینی شده به مقصد برسد.مسافر در استفاده از متل حتی همه چمدانهای خود را به اتاق نمی برد، بلکه به بردن یک ساک اکتفا می کند و بقیه اثاث خود را در ماشین باقی می گذارد.به همین دلیل، معمولا" در اتاق متل جایی برای اثاثیه مهمان پیش بینی نمی شود.
اما در هتل، مسافر زمان بیشتری در اختیار دارد و می تواند از همه تسهیلات آن از جمله رستوران، فروشگاهها، سالن ورزشی، آرایشگاه و خشک شویی استفاده کند.
موقعیت مکانی انواع هتل در شکه توریسم
هتل یک واحد اقتصادی است و باید سودآور باشد،مگر اینکه اقتصاد آن به نظام گسترده تری وابسته باشد، مانند هتلی که یک نهاد یا صنعت خاص برای کارکنان و مهمانان خود می سازد و سود دهی مستقیم آن هدف سازنده نیست. اما اگر هتل را یک واحد درآمدزا بدانیم، اقتصاد آن به کل اقتصاد شبکه توریسم گره خورده است و میزان درآمدزایی آن وابسته به رفتار شبکه است و از هر اختلالی که به شبکه وارد شودتاثیر می پذیرد. ذکر دو نمونه از اختلالاتی که به دلیل عوامل فراملی و درونی به شبکه توریسم ایران وارد شده است برای درک این نکته لازم به نظر می رسد.عامل تاثیرگذار برونی را در حال حاظر می توان مشکلات سیاسی ایران با جهان غرب و کاهش سهم ایران از بازار بالقوه توریسم اروپا و آمریکا و حتی خاور دور دانست. نمونه بارز و اخیر عوامل داخلی موثر در سلامت اقتصاد هتلداری، سهمیه بندی بنزین است.هر دو مورد بر ضریب اشتغال هتلها اثر منفی داشته اند. این بحث بسیار مهم ریشه دار و عمیق است. به طور خلاصه می توان اشاره کرد که هرچند هتل سازی و هتلداری یک فعالیت خصوصی است، اما بسترسازی برای صنعت توریسم(ایرانگردی و جهانگردی) در سطح ملی از وظایف دولت و نظام برنامه ریزی است.
نابسامانی در این بسترسازی به عوض رونق توریسم در ایران، به سود رقبای همسایه ما تمام می شود. درآمد حاصل از جهانگردی در کشورهایی که به این صنعت تسلط دارند و می دانند چگونه آنرا اداره کنند با درآمد نفتی ایران رقابت می کند،با این تفاوت که درآمد نفتی متمرکز است، اما درآمد توریستی بین مردم توزیع می شود
جا، ظرفیت و درجه بندی هتل
مجهزترین هتلها قاعدتا" در مراکز شهرهای بزرگ ساخته می شوند، اما ساخت چنین مجتمعهایی در حاشیه شهرها نیز کاملا" متداول است. برای هتلهایی که تسهیلات برگزاری کنفرانس در آنها پیش بینی می شود،یا برای کسانی که از ازدحام مراکز شهری گریزان اند،حاشیه شهرها جای مناسب تری است.امکان یافتن زمین بزرگ تر و ارزان تر برای ساخت پارکینگ و باغ سازی در حاشیه شهرها به مراتب بیشتر از مراکز شهری است.
ظرفیت هتل به کشش بازار توریسم بستگی دارد، تعداد اتاق در یک هتل گاهی به چندین هزار می رسد، که در این صورت هتل خود مانند شهری است که به خدمات متعدد دیگری از جمله دسترسی و حمل و نقل سریع نیاز خواهد داشت.

اصول طراحی هتل
در طراحی هتل باید به طبقه بندی آن از نظر سطح و کیفیت سرویس دهی در ارتباط با قدرت خرید مهمانان بالقوه آن توجه شود.هتلها امروز از یک طبقه بندی ساده ۱ تا ۵ ستاره استفاده می کنند که ۱ ستاره ارزان ترین و ۵ ستاره گران ترین هتلها است. با تبدیل کاخهای قدیمی هتلهای لوکس تری هم برای ثروتمندان ساخته شده است. در مجهزترین هتلها علاوه بر فضاهای خصوصی(اتاقها، سویتها)،استخر سرپوشیده با آب گرم و متناسب با فصل، سونا، جکوزی،سالنهای بدنسازی و ماساژ، رستورانهای مجهز و گاهی گردان در بالاترین طبقه و همکف، سالنهای کنفرانس و تله کنفرانس و اتاقهای ملاقات خصوصی، همچنین خدمات ارتباطی تلفن، تلویزیون، اینترنت، آلارم، مینی بار در اتاقها و سرویس چای و قهوهف و یخچال در نظر گرفته می شود. سرو غذا در اتاق در تمام ۲۴ ساعت میسر است.هر چه سطح خدماتی و درجه هتل تنزل کند از این سرویس ها کاسته می شود. در مسافرخانه توالتها عمومی می شوند و اتاقهای عمومی تا تخت خوابه ساخته می شوند که مسافران الزاما" یکدیگر را نمی شناسند. مسافرخانه هایی در اطراف بازار تهران تابستانها روی پشت بام خود را با تخت خوابهای تک نفره پر می کنند و مسافر شب خواب که اصراری به خوابیدن در اتاق ندارد، از این تختها با قیمتی ارزان تر استفاده می کند.
در فرودگاهها و روستاهای نزدیک فرودگاههای اروپاف برای مسافران ترانزیت که باید زمان طولانی میان دو پرواز یا دو قطار را بگذرانند، هتلهایی با خدمات محدودتر، به صورت ساعتی در اختیار مسافر قرار می دهند. خدمات عمومی برای این مسافران در سالن ترانزیت فرودگاه وجود دارد. در ژاپن که زمین کم و فضاها مینیاتور هستند، از دهه ۱۹۷۰ به این سو نوعی هتلهای کپسولی موسوم به یوتل (yotel) ساخته شده است که فقط کابین کوچکی برای خوابیدن است و به مسافرانی که از قطار باز می مانند اجاره داده می شود. معماری آنها شبیه قوطی عطاریهای سابق در ایران است. فضاها به صورت تخت خوابهای سه طبقه ای سربازخانه ای ساخته می شوند و تنها پرده ای آنها را از فضای اطراف جدا می کند.
اما در ایران ساخت و اداره هتلهای مدرن از اوایل قرن حاظر متداول شد که گراند هتل در خیابان علاء الدوله (فردوسی کنونی) نمونه شناخته شده ای از آنهاست. زنجیره هتلهای بین المللی مانند هتل هیلتون (استقلال کنونی) و شراتون (هتل هما کنونی) از دهه ۱۳۴۰ به بعد در ایران ساخته شدند که دهه ۱۳۵۰ تا انقلاب اسلامی اوج رونق و فعالیت آنها بود، پس از انقلاب و با وجود کاهش توریسم بین المللی در ایران، ساخت هتلهای چند ستاره در تهران و شهرهای عمده گسترش یافت تا حدی که امروزه ظرفیت هتلها در شهرهای بزرگ بیش از حجم ایرانگردی است و هتلها با کمبود مسافر روبه رو هستند.ساخت زنجیره هتلهای هما همزمان با تربیت کادر هتلداری و خدماتی هتل صورت گرفت.تغییرات غیر ضروری در ساختار اجزای هتلها ـ از جمله تغییر توالت فرنگی به ایرانی و حذف پی سوآر(pissoir) ـ به کاهش کیفیت هتل از دید جهانگرد خارجی انجامید، این حرکت اکنون وارونه شده است.
استفاده از جاذبه های طبیعی و مصنوعی در هتل سازی رواج دارد. سرمایه گذاران هوشمند با طرحهای ابتکاری جاذبه های طبیعی را مضاعف می کنند. ساخت هتل در آب، میان یخها، در برف، در غارهای صخره ای( نمونه ترکیه) در سراسر جهان باب شده است. هتل برج العرب دوبی روی یک جزیره مصنوعی و به شکل بادبان قایق ساخته شده که یادآور فرهنگ این بخش از خلیج فارس است.
تخصیص فضاهای هتل
برنامه توزیع فضا
جلوتر نمونه کاربرد آمار در یک هتل تیپیکال تجاری با ۱۰۰ اتاق، به عنوان راهنما ارائه شده است. اطلاعات و مشخصات کلی هتل را نشان می دهد. در پی آن، اطلاعات مشخ تر مربوط به تخصیص فضاها آمده است. برآورد اولیه ۵۹ درصد فضای مفید و ۴۱ درصد فضای غیر مفید را نشان می دهد که نسبت به آنچه عملا" وجود دارد مناسب تر است.
در مرحله اولیه طراحی، ممکن است تصمیم بر این باشد که ۱۵۰۰ فوت مربع به کافی شاپ اختصاص یابد که باعث حذف اتاق غذا خوری اصلی و کاهش متراژ آشپزخانه اصلی به حدود ۲۵۰ فوت مربع می شود. تالار ضیافت با سه اتاق جانبی آن ممکن است حذف شود یا در صورت اطمینان از وجود تقاضا، در زیرزمین قرار گیرد. رختشویخانه احتمالا" حذف می شود، گرچه در برنامه پیش بینی شده است.
از نظر کارآیی، بهتر است تقزیبا" همه بخشها در طبقه همکف باشند. گرچه برای برابر شدن تقریبی همکف و زیرزمین، بخشهای B برای زیرزمین در نظر گرفته شده اند.
بنابراین همکف با احتساب ۵۰۰ فوت مربع برای پلکان و آسانسورها و با حذف کافی شاپ ۸۰۰ فوت مربعی و کاهش ۲۵۰ فوت مربع از آشپزخانه اصلی، به ۱۰۵۹۰ فوت مربع بالغ می شود. این رقم در مقایسه با تخمین اولیه ۱۰ هزار فوت مربع برای همکف رضایت بخش است.
زیرزمین شامل تالار ضیافت، با حذف رختشویخانه و اختصاص ۲۵۰ فوت مربع به راهروها، جمعا" به ۱۰۴۴۰ فوت مربع مساحت می رسد که تقریبا" با همکف برابر است.
هر طبقه ۱۷ اتاق مهمان دارد و به اضافه ۲ پلکان،شفت آسانسور و رختکن خدمتکارها که معادل ۳ اتاق است، در مجموع فضایی به اندازه ۲۰ اتاق می خواهد. با در نظر گرفتن ۱۰ اتاق در هر طرف راهرو با عرض فرضی تقریبا" ۱۲ فوت،طول هر طبقه در مجموع حدود ۱۲۰ فوت می شود. عرض هر طبقه هم معمولا" ۵۰ فوت است و در نتیجه، مساحت هر طبقه ۶ هزار فوت مربع می شود که برآورد قبلی با عنوان "اطلاعات کلی" آن را تایید می کند. تقسیم فضاها به اختصار به ترتیب زیر است.
تقسیم فضاها
۶ طبقه تیپیکال مهمان،هر کدام ۶ هزار فوت مربع ۳۶ هزار فوت مربع
طبقه همکف،۱۰۵۹۰ فوت مربع ۱۰۵۰۰ فوت مربع
زیرزمین،۱۰۴۴۰ فوت مربع ۱۰۵۰۰ فوت مربع
جمع کل تقریبی زیربنا ۵۷ هزار فوت مربع
شامل:
ـ فضاهای اتاقها
ـ فضاهای عمومی شامل: سرسرا، فضاهای سرو غذا و نوشیدنی، فضای ملاقات
ـ فضای پشتی شامل: آشپزخانه، رختشویخانه و فضای سرویس
سطوح زیربنا در سه بخش مشخص شده اند: زیرزمین(B)،همکف(G) و طبقات اتاقهای مهمان(T).
طبقات مهمان
هدف طراحی کارآمد: حداکثر فضا برای اتاقهای مهمان
برای حداکثر سوددهی، تیم طراحی باید درصد سطوح زیربنای طبقات مهمان را به حداکثر و فضای سیرکولاسیون و خدماتی(محوطه آسانسور،انبار ملافه ها، شوتهای زباله و قسمت دستگاههای فروش ماشینی نوشیدنی و تنقلات) را به حداقل برساند. مسائل زیبایی شناختی را نمی توان نادیده گرفت. اما مقایسه ساده ای میان آلترناتیوهای مختلف با درصد فضاهای اختصاص یافته به اتاقهای درآمدزای مهمان، اغلب می تواند به انتخاب راه حلاهای پر درآمدتر بیانجامد.
تحلیل موارد مختلف هتلهای بلند مرتبه نشان می دهد که شکل ظاهری برخی از آنها کاراتر است. انتخاب یک شکل در مقایسه با شکل دیگر می تواند به معنای ۲۰ درصد صرفه جویی در فضای کلی اتاقهای مهمان و حدود ۱۵ درصد در کل ساختمان باشد.به عنوان مثال، در سه نوع نقشه هتل ـ با دو ردیف اتاق در هر طبقه، برجهای چهارگوش و آتریوم ـ با اتاقهای یک اندازه، مساحت هر اتاق می تواند از ۴۶۰ تا ۵۷۵ فوت مربع متغیر باشد.
مطالعات همچنین نشان می دهد که تصمیمات کوچک بعدی هم بر کارایی گروه بندی نقشه های استاندارد اتاقهای مهمانف سیرکولاسیون یک یا دو ردیفه، دسته بندی آسانسورهای عمومی و خدماتی و دسترسیهای مناسب به اتاقهای انتهایی یا در گوشه(که مشکل ترین مساله طراحی است) تاثیر می گذارد.از آنجایی که اتاقهای مهمان بخش عمده هتل را تشکیل می دهند، طراح باید معیارهای کمی را برای طراحی کارآمد آنها در نظر بگیرد.
کارایی نسبی طبقات مهمان را می توان مستقیما" با محاسبه درصد کل زیربنای تخصیص یافته به اتاقهای مهمان سنجید که از کمتر از ۶۰ درصد در نقشه غیر کارای آتریوم تا بیش از ۷۵ درصد در نقشههایی با دو ردیف اتاق بسیار فشرده در هر طبقه متغیر است.بی تردید هرچه این درصد بیشتر باشد انتخابهای بیشتری برای سازنده و معمار فراهم می شود، مثلا" اتاقهای مهمان اضافی و اتاقهای بزرگتر با سرمایه یکسان می تواند ساخته شود؛ یا کیفیت مبلمان و سیستمهای خاص ساختمانی بهتر شود؛ یا سایر فضاهای عملکردی هتل بزرگتر شود؛ یا کل هزینه پروژه و ساخت به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد.
بخشهای بعدی شامل توضیحاتی درباره اشکال اصلی اتاقهای مهمان و تصمیماتی است که بیشترین تاثیر را درطراحی نقشه های مقرون به صرفه برای اتاقهای مهمان دارند. این تصمیمات در برخی نقشه ها شامل تعداد اتاقها در هر طبقه و در بعضی دیگر مثلا" محل قرار گیری حفره آسانسور است، در حالیکه در برخی موارد، شکل ساختمان مهمترین موضوع است و در مجموع، کاراترین اشکال آنهایی اند که حداقل فضای سیرکولاسیون را دارند،یعنی سازه هایی با دو ردیف اتاق در راهروی هر طبقه یا برجهایی با هسته مرکزی فشرده.
ـ طرح به گونه ای سازماندهی شود که اتاقهای مهمان حداقل ۷۰ درصد از زیربنای ناخالص طبقات را به خود اختصاص دهد.
ـ آسانسورها و پلکانها به جای دیوار خارجی در فضای داخلی قرار گیرند.
ـ نقشه راهرو با هدف تسهیل حرکت مهمانان تهیه شود.
ـ سرسرای آسانسور در بخش میانی سازه قرار گیرد.
ـ ماشینهای عرضه یخ و نوشیدنی های خنک نزدیک آسانسورهای عمومی قرار گیرند.
ـ آسانسور خدماتی، انبار ملافه ها و شوتهای زباله در قسمت مرکزی قرار گیرند.
ـ پهنای راهرو حداقل ۵ فوت باشد،۵ فوت و ۶ اینچ مناسب تر است.
ـ فاصله اتاق مهمان تا پله های فرار حداکثر ۱۵۰ فوت(اگر به طور کامل از سیستم آب پاش استفاده می شود) یا براساس مقررات محلی باشد.
ـ اتاق مهمان برای صرفه جویی در لوله کشی به صورت پشت در پشت باشد.
ـ اتاقهای مهمانان معلول در طبقات پایینی و نزدیک آسانسورها قرار گیرد.
طراحی اتاقهای مهمان که اغلب سه چهارم از کل هتل یا بیشتر است، عامل مهمی در کارایی همه پروژه ها است.
اهداف طراحی که به معمار کمک می کند موفقیت نسبی هر ایده طراحی معین را ارزیابی کند، شامل مفاد فهرستهای کنترل هم می شود.
کف(دال،slab )
شکل مربوط به کف(تصویر۱)شامل طرحهایی است که عمدتا" افقی اند و راهروهایی با یک یا دو ردیف اتاق در هر طبقه دارند.متغیرهای طراحی کم اند و عمدتا" مربوط به شکل(مستقیم یا L شکل)،طراحی هسته و محل قرارگیری پلکانهای فرار هستند.معمار باید به موارد زیر توجه کند:
ـ بارگذاری در راهرو: با توجه به شرایط سایت،آیا اتاقها در راهروهایی با یک ردیف اتاق در یک طرف، حداکثر دید را دارند یا در وضعیتهای دیگر؟
ـ شکل: کدام شکل به خصوص(مستقیم،کج،L،پیچ و خم دار،حیاط یا اشکال دیگر) بهترین دید را دارد؟
ـ محل قرارگیری هسته: آیا هسته های عمومی و خدماتی باید یکی باشند یا جدا،و در کجای برج قرار گیرند؟
ـ طراحی هسته: بهترین راه سازماندهی آسانسورهای عمومی و خدماتی، انبار ملافه ها،شوتها و محل استقرار دستگاههای فروش ماشینی چیست؟
ـ محل قرارگیری پلکان: پلکانهای فرار کجا باید قرار گیرند؟
بالاترین میزان کارایی نقشه کف در اساس منوط به دو ردیفه بودن اتاقها در راهروهاست. طرحهایی با یک ردیف اتاق برای تعداد اتاق یکسان، ۴ تا ۶ درصد بیشتر زیربنا نیاز دارند. مثلا" فقط وقتی عوامل خارجی، مثل سایتی با ابعاد باریک یا یک منظره فوقالعاده ایجاب می کند، راهروهایی با یک ردیف اتاق باید مدنظر قرار گیرند.
اگرچه در طراحی کف، نقشه هایی با دو ردیف اتاق در هر طبقه کارآمدترین اند، معماران با تجربه در هتل سازی و کارکنان شرکتهای مدیریتی هتل شیوه هایی برای تراکم بیشتر نقشه ها پیدا کرده اند.
شکلهایی که حفره های آسانسور و خدمات را در گوشه های داخلی قرار می دهند امتیازاتی چند دارند. آنها تا حد کمی از زیربنای سطوح، غیر از اتاقهای مهمان، و تا حد زیادی از حجم هندسی ساختان می کاهند و امکانات معماری جالب تری را فراهم می کنند. به عنوان مثال طرحهایی با "کف روی هم لغزیده" با صرفه تر است، زیرا در آنها هسته های عمومی و خدماتی یکی می شوند و در ضمن،هیچکدام از اتاقهای مهمان از محیط هندسی ساختمان بیرون نمی مانند. شکل "خم دار" که در زاویه ها انحنا می یابد، سرسراهای آسانسور جذاب و زیربناهای خدماتی متراکم را به وجود می آورد و راهروهای بلند را خرد می کند.
طراحی هسته به دلیل نیاز به اتصال آسانسورهای خدماتی به بخش خانه داری و دیگر فضاهای پشتی مشکل است و اغلب وجود دو فضای پشتیبانی جدا و با فاصله از هم را ضروری می کند، با این حال در بسیاری از هتلها آنها در یک فضا قرار می گیرند.
یک هدف مشترک عبارت است از استقرار آسانسور در بخش میانی کف تا از فاصله راه رفتن بکاهد. به جای ادغام سیرکولاسیون عمودی در بدنه برج، طراح ممکن است هسته را به انتهای ردیف اتاقها اضافه یا از نمای اصلی دور کند.
جانمایی عملی هسته عامل تعیین کننده دیگری در کارایی طرحهای تیپیکال(نمونه وار) است. در اغلب نقشه های کف، هسته های عمودی به فضایی معادل ۲ تا ۴ دهانه سازه ای نیاز دارد.
معمولا" مساحت می تواند به حداقل برسد.اگر بخشهای خدماتی به جای آنکه کنار آسانسورهای عمومی قرار گیرند پشت آنها قرار گیرند، قطعا" تعداد کمتری از دهانه های مربوط به اتاق های مهمان جابه جا می شود . بی تردید وقتی هسته کمترین تعداد اتاق مهمان را جابجا کند، کارایی طرح بیشتر می شود .
اما جای تعجب دارد که اغلب درجانمایی های کارآمدتر، یک سرسرای آسانسور مجزا هم دیده می شود که ضمن ایجاد یک فضای ورودی جذاب و کم کردن سروصدا وازدحام منتظران آسانسور که از اتاق های مهمان بیرون می آیند،اغلب اتاقهای کج و کوله کمتری دارند و در خیلی از مقررات ساختمانی الزامی اند. بنابراین، کارایی در جانمایی و ادغام موفقیت آمیز آسانسورهای عمومی، آسانسورهای خدماتی، انبار ملافه ها،شوتهای زباله ها و محل استقرار ماشینهای فروش نوشیدنی و تنقلات در یک هسته عمودی متراکم می انجامد.
معمول ترین محل استقرار پلکانهای فرار دو انتهای راهرو،به مثابه بخشی از هسته های آسانسور یا در محدوده حمام بعضی اتاق هاست،که متراژ ابعاد اتاقها را کاهش می دهد. در نتیجه این اتاقها به طراحی دقیقی نیاز دارند یا با اتاقهای دیگر ترکیب می شوند تا به شکل یک سوئیت درآیند.ترکیب پلکانها با یک یا دو حفره آسانسور نسبت به زمانی که آنها در انتهای ساختمان باشند،به طرح کلی کارآمد تری می انجامد.
یکی از عوامل محدود کننده تعداد اتاقها در طبقه مهمان،مفاد مقررات معمول ساختمانی است، مثلا"
اینکه فاصله بین خروجی پلکانها نباید بیشتر از ۱۵۰ فوت باشد. بنابراین، هدف از تکرار در طبقات اتاقهای مهمان این است که به پلکان فرار سوم نیاز نباشد. معماران با تجربه هتلها برای افزایش مساحت کف، اضافه کردن اتاقها، و بازی با پلکانها و راهروها برای افزایش کارایی کلی ساختمان تکنیکهایی را یافته و تکمیل کرده اند.
نقشه های ساختمانی بلند مرتبه
دومین گروه اصلی نقشه های طبقات اتاقهای مهمان، برجهای عمودی است، که معمولا" با یک هسته مرکزی محصور در میان راهروها و اتاقهای مهمان سازماندهی می شوند. معماری نمای خارجی برج هم بسته به شکلهای هندسی نقشه ها: مربع، ضربدری، دایره ای یا مثلث بسیار متفاوت می شوند. ملاحظات طراحی برجها حاوی مسائل مشابهی برای طراحی هستند:
ـ تعداد اتاقها: چند اتاق مهمان در یک جانمایی خاص، از نظر اقتصادی به صرفه است؟
ـ شکل: کدام شکل کاراتر است و اجازه می دهد ترکیبی متنوع از اتاقها داشته باشیم؟
ـ راهرو: دسترسی راهرو به اتاقهای گوشه ای چگونه میسر می شود؟
ـ جانمایی هسته: آسانسورها، انبارها و پلکانها چگونه سازمان یافته اند،با حداقل فاصله میان پلکانها؟
برخلاف دیگر اشکال، انتخاب برج محدودیتهای خاصی در تعداد اتاقهای هر طبقه به وجود می آورد.
در اغلب موارد،برجها بر حسب ابعاد اتاق مهمان، تعداد طبقات و اندازه هسته بین ۱۶ تا ۲۴ اتاق دارند. با ۱۶ اتاق، هسته فقط برای ۲ یا ۳ آسانسور، پلکانهای فرار و حداقل فضای انباری جا دارد. از طرف دیگر، با بیش از ۲۴ اتاق، محیط هندسی جاداری پدید می آید و فضای زیاد هسته مرکزی از میزان کارایی می کاهد.
در اغلب اشکال ساختمانی، کارایی با افزودن اتاق در هر طبقه، از طریق کمی بزرگتر کردن هسته و سرویسها افزایش می یابد. در مورد برجها عکس این مورد صحیح است.بررسی تعداد زیادی از نمونه های موجود نشان می دهد که هرچه تعداد اتاقهای هر طبقه کمتر باشد، جانمایی کاراتر است، زیرا هسته الزاما" خیلی فشره می شود و در نتیجه، مساحت راهروها به حداقل کاهش می یابد. طرحهای ناکارا اغلب در نتیجه افزودن تعداد اتاق و امتداد راهروهای یک طرفه به همه گوشه های ساختمان به وجود می آید.
شکل برج تاثیر مستقیمی بر ظاهر سازه و مقیاس پذیرفته شده آن دارد. همچنین کارایی طرح به دلیل ویژگی مهم دسترسی راهروها به اتاقهای گوشه در برجهای مستطیل شکل و به دلیل اتاقهای سه گوش و حمامهای مهمان در برجهای دایره ای ارتباط مستقیمی با شکل دارد. این نقشه ها که سیرکولاسیون را به حداقل می رسانند و در ضمن اتاقهای گوشه غیر متعارفی به وجود می آورند، بهترین طرح معماری و طراحی داخلی را دارند.
در برجهای استوانه ای، میزان کارایی به جانمایی اتاقها و طراحی هسته بستگی دارد. معمولا" محیط هندسی اتاقهای سه گوش مهمان حدود ۱۶ فوت است، در صورتی که ابعاد راهرو ممکن است کمتر از ۸ فوت باشد. بنابراین، مهارت طراح را برای طراحی حمام، رختکن ورودی و کمد دیواری به چالش می کشد.
اگرچه طراحی هسته در در برجهای مستطیل شکل و همچنین در برجهای دایره ای نسبت به تنظیم اتاقهای مهمان اهمیت کمتری دارد، ولی مسائل مشخصی باید حل شوند. معمولا" هسته در مرکز قرار می گیرد و عناصر عمودی، به شکل متراکمی گروه بندب می شوند. در هتلهای کوچکی که هر طبقه فقط ۱۶ اتاق دارد، معمولا" سرسرای جداگانه آسانسور در نظر گرفته نمی شود(گرچه در اغلب مقررات ساختمانی الزامی است) و مهمانهای اتاقهای روبه روی آسانسورها باید سروصدای افراد منتظر آسانسور را تحمل کنند.
در هتلهای بزرگتر که هر طبقه ۲۴ اتاق دارد، ترتیب قرارگیری نادرست اتاقهای مهمان اغلب هسته های مرکزی بیش از حد بزرگی به وجود می آورد و فضای راهرو ممکن است بزرگ تر از حد مورد نیاز آسانسورها، پلکانها و فضاهای خدمات شود.بعضی هتلها برای توجیه فضای زائد،"سرسراهای هوایی" یا اتاق کنفرانس به هر طبقه اضافه می کنند.متاسفانه این راه حلها فقط نشان دهنده ایده طراحی نامناسب طبقات اتاقهای مهمان است. طراحی کارامد برجها نیازمند طراحی همزمان هسته و اتاقهای مهمان اطراف آن و فشرده کردن هردو، تا حد امکان است.
طرحهای دارای آتریوم
سومین گروه طرحهای آتریوم دار است که در سال ۱۹۶۷ جان پورتمن معمار برای هتلی در آتلانتا دوباره آن را مطرح کرد.آتریوم در گذشته در هتلهای دنور براون پالاس و سانفرانسیسکو پالاس استفاده شده بود. در شکل اصلی آتریوم، اتاقهای مهمان در یک طرف راهرویی قرار می گیرند که شبیه به بالکنهای باز در بالای فضای سرسرا هستند. در اینجا معمار باید به نکات زیر توجه کند:
ـ چه شکلی باید برای اتاقهای مهمان باید استفاده شود؟
ـ ترتیب قرارگیری آسنسورهای مهمان استاندارد چگونه باید باشد؟
ـ هسته خدمات و پلکانها کجا باید قرار گیرند؟
علاوه بر سرسرای باز، مشخصه دیگر ساختمانهای آتریوم دار نقشه طبقات اتاقهای مهمان است. در حالیکه در نمونه اصلی یک نقشه مربعی با آسانسورهای شیشه ای است که مسافران در حین حرکت آسانسور، منظره فعالیتهای سرسرا را که مرتبا" تغییر می کند، می بینند، ولی آتریومهای جدید به دلیل محدودیتهای سایت، اشکال نامنظمی پیدا می کنند. شکل و شمایل خاص دادن به ساختمان، تصویری یگانه از هتل می سازد که هدف اولیه اغلب سازندگان و معمارانی است که شکل اتریوم را انتخاب می کنند، در عین حال که می دانند این نوع نقشه و قرار گرفتن اتاقها در یک طرف از راهروها حداقل کارایی را دارند.
در واقع همه هتلهای آتریوم دار آسانسورهای شیشه ای دارند که هم سرسرا را می توان دید و هم تحرکی در فضا پدید می آورد. اغلب، اینها روی یک پل یا سکوی الحاقی قرار می گیرند و بدین ترتیب حجم سیرکولاسیون در هر طبقه را افزایش می دهند. در بعضی موارد، آسانسورهای شیشه ای در مقابل آسانسورهای معمولی قرار می گیرند که دو تجربه کاملا" متفاوت اند.
آسانسورهای خدماتی و فضاهای پشتیبانی خانه داری و پله های خروج معمولا" در دو انتهای جناحها قرار می گیرند و تاثیر زیادی روی کارایی نقشه های هتل ندارند. با توجه به امکان پذیر نبودن تحقق ۶۰ درصد فضای مفید اتاقهای مهمان، معماران همواره در پی به دست آوردن اعتبار برای خود از طریق استفاده از آتریوم و در عین حال افزایش کارایی بوده اند.تکنیکی که در چند مورد موفق بوده، ترکیب فضای آتریوم با جناحهایی با دو ردیف اتاق بوده است. این تکنیک به طرزی موثر هیجان معمار را برای طراحی ساختمانی با آتریوم، در مقیاس کوچک تر و شخصی تر برای معمار، با امتیازات کارایی نقشه هایی با دو ردیف ترکیب می کند
طراحی هتل
طراحی هتل امروزه برای خود تخصصی ویژه به حساب می آید ، چرا که هتل جزو طراحی های پیچیده محسوب می شود ، علاوه بر آن موضوعی اقتصادی است که طراحی آن در جلب مشتری ، یکی از مهمترین نقش ها را ایفا می کند.
امروزه در جهان علاوه بر رعایت ضوابط طراحی هتل ، ابتکارات جالبی برای جذابیت هتل به کارمی برند تا هتل آنها از دیگر هتل ها متمایز بوده و مشتریان بیشتری را به سمت خود جلب کند.
برای مثال : به تازگی در شهر کایزرسلاترن آلمان ، زندان معروف آلکاتراس رابه هتل تبدیل کرده اند ، و برای جذابیت چندی از اتاق های هتل را به صورت زندان نگه داشته اند تا ، اگر کسی تمایل داشت بتواند شبی احساس یک زندانی را تجربه کند. در این هتل با میله های پنجره ها و سیم خاردارهای بالای هتل ، نمایی از یک زندان را به ما نشان می دهند ، بلکه بر جذابیت های هتل افزوده تا در جلب مشتریان موفق شوند.
برای طراحی یک هتل ، باید علاوه بر اطلاع از فضاهای مورد نیاز ، نکات بسیار زیادی را مد نظر قرار داد ، چرا که هرکدام از فضاها ضوابط خاص خود را دارند و در طراحی هتل و جانمایی باید به نکات بسیار زیادی توجه داشت که موجب کارآمدی و از همه مهمتر سبب هزینه کمتری برای هتلدار گردد.
فضاهای مورد نیاز برای هتل های معمولی :
* پذیرش و پیشخوان : که باید نزدیک به ورودی و در دسترس باشد و وظیفه راهنمایی و پذیرش میهمانان هتل را بر عهده دارد.
* انبار چمدانها : که این فضاهم باید ارتباط بسیار مناسبی با ورودی داشته باشد.
* لابی : لابی هتل معرف شخصیت و تقریبا یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین فضاهای هتل یا به عبارتی ویترین هتل است ، که بیشترین هزینه ها را معمولا در این فضا انجام می دهند. واحدهای تجاری ، فضاهای تفریحی و رستوران های هتل ارتباط مستقیمی با لابی دارند ، چرا که لابی مورد توجه است و این ارتباط مستقیم می تواند در جذب مسافران ، به آنها کمک کند. زیرا که همه اینها بازوهای اقتصادی و مخصوصا در شرایط فعلی ایران موجب ادامه زندگی هتل میگردند.
* قسمت اداری هتل : شامل : تلفنخانه ، رزرواسیون ، حسابداری ، مدیریت ، حراست و استراحت کارکنان می باشد .
* نمازخانه : که معمولا در طبقه همکف هتل است و باید دسترسی مطلوبی به لابی و سرویسها داشته باشد.
* سرویس : علاوه بر سرویس هایی که در اتاق های هتل است ، معمولا سرویس عمومی مجزای زنانه و مردانه در هر طبقه قرار می دهند.
* مرکز تفریحی و ورزشی : برای کودکان و بزرگسالان که باید ارتباط خوبی با لابی داشته باشد.
* سالن برگزای جلسات : که بسته به بزرگی هتل می تواند کوچک و بزرگ باشد و باید ازتباط خوبی با لابی و … داشته باشد.
* کافی نت : که امروزه در هتلها بسیار لازم و ضروریست و این قسمت هم باید ارتباط خوبی با لابی داشته باشد.
* رستوران ها و کافی شاپ های هتل که بسته به بزرگی هتل می تواند متعدد و متنوع باشد ، چرا که یک هتل باید پاسخگوی نیاز همه سلیقه ها باشد. در پلان باید یکی از بهترین نقاط مرتبط با لابی را به رستوران اختصاص داد.
* آشپزخانه رستوران : شامل قسمتهای : شستشو ، پخت و پز ، آماده سازی مواد اولیه ، سردخانه بالای صفر و زیر صفر درجه سانتیگراد.
* انبار
* بارانداز
* نگهبانی
* غذاخوری کارکنان
* فضاهای تاسیساتی
* اتاق تعمیرات و نگهداری
* رختشویخانه
* خانه داری
* اتاق ها : فضاهای اقامتی هتل که شامل اتاقها و سوئیت های معمولی و ویژه می باشد باید از هر گونه فضاهای خدماتی و جانبی هتل دور بوده و موجب راحتی و آرامش میهمانان هتل را در آنها فراهم کرد.
و تنها بخش خدماتی که در بین اتاقها وجود دارد ، بخش خانه داری است که وظیفه سرویس دهی به تعداد مشخصی اتاق را بر عهده دارد و دارای راه پله و آسانسور مجزا از میهمانان است ؛ به طوری که خدمات دهی و نظافت ، کاملا به دور از چشم مسافران انجام گیرد.
بسیاری از شرکت های گرداننده هتل معتقدند که اتاقهای خواب و دستشویی و سرویس آنها ، تاثیر به یاد ماندنی تری نسبت به هر یک از فضاخهای هتل بر میهمانان هتل می گذارد.
هتل از آن دسته مباحثی محسوب میشود که بیشتر به عملکرد بنا توجه دارد تا به فرم آن.
با این وجود نمیتوان از فرم به عنوان یکی از مهمترین عناصر جذب مخاطب فارغ شد.
هتل ها از نظر کیفی به چند دسته ی عمده تقسیم میشوند.
که در زبان عام از آنها به تعداد ستاره تعبیر میشود.
یکی از ایده های مورد استفاده در هتل میتواند تفکیک فضاهای سرویس دهنده و سرویس شونده باشد.
که در کارهای لویی کان میتوان به خوبی آنرا مشاهده کرد.
نکات مهم در طراحی هتل
۱- مسیر حرکت مهمانان، وسایل و کارکنان باید جدا باشد.
۲- به ازای هر اتاق ۶ متر مربع فضای راهرو به عرض ۱٫۵۰ تا ۱٫۸۰ متر لازم است.
۳- زباله ها باید در فضایی مسقف (برای محدود کردن سرو صدا در شب) با ارتفاع سقف ۴٫۳۵ متر انباشته شود.
۴- بخش سرایداری هر طبقه در امتداد راهروهای منتهی به اتاق مهمانان سازمان دهی می شود
۵- برای افزایش بازده بهتر است مسیرهای بین آشپزخانه – تحویل غذا – رستوران تا حد امکان کوتاه باشد.
۶- خدمات مربوط به آماده سازی غذا و نوشیدنی در هتل سه نوع می باشد:
الف: رستورانها و بوفه های شامل فضاهای ضیافت که به آشپزخانه ی ماهواره ای شکل نزدیک هر رستوارن و اتاق ضیافت نیاز دارد و بخش های پذیرایی در اتاق مهمانان هر طبقه وجود دارد.
ب: یک یا دو رستوران و اتاق عملکردی که به یک آشپزخانه نیاز دارد تا بتواند مستقیماً رستورانها و اتاقها را سرویس دهد
ج: حداقل امکانات پذیرایی در هتل، ولی مجهز به رستورانهای جداگانه باشد.
۷- در هتل ها ممکن است دستگاههای فروش سکه ای یا اغذیه فروشی های شخصی نیز وجود داشته باشد.
۸- طراحی آشپزخانه در ۴ مرحله انجام می پذیرد:
الف: آماده کردن طرحی شامل تمام فضاهای اصلی مورد نیاز.
ب: تعیین حداقل و حداکثر تعداد کارکنان لازم برای هر قسمت.
ج: مشخص کردن تجهیزات و لوازم لازم برای هر قسمت.
د: تخصیص فضاها.
در آشپزخانه های هتلهای متوسط به ازای هر صندلی سطحی برابر یک متر مربع فضا نیاز است. این اندازه برای هتل های مجلل به ۱٫۲ متر مربع می رسد.
۹- خدمات رخت شویی هتل ها به سه طریق می باشد.
الف: کرایه ملحفه یا قرارداد با رخت شویی های بیرون از هتل.
ب: یک بخش مرکزی که در داخل هتل و توسط بخش های آن انجام می شود.
ج: رخت شوی خانه در همان مجموعه و ساختمان که توسط هتل اداره می شود.
۱۰- اتاقها بنا به اندازه می توانند شامل فضای نشیمن با صندلی – تلویزیون – میز کار – یخچال – میز برای قراردادن کیف باشند.
۱۱- ابعاد تخت:
تخت دوقلو ۱۰۰× ۲۰۰ سانتیمتر
تخت دونفره ۱۵۰×۲۰۰ سانتیمتر
تخت دو نفره بزرگ ۱۶۵×۲۰۰ سانتیمتر
تخت دو نفره بسیار بزرگ ۲۰۰×۲۰۰ سانتیمتر
۱۲- حداقل فضای مورد نیاز برای اتاقها:
اتاق یک تخته: ۴٫۵۰ × ۴٫۱۰ متر
اتاق دو تخته: ۴٫۵۰ × ۴٫۵۰ متر
به این اتاقها فضایی به ابعاد حداقل ۲٫۵۰ × ۳٫۸۰ متر به عنوان حمام و توالت اضافه می شود.
مساحت / بخش
زیر بنای هر طبقه (درصد)
فضاهای اداری-مدیریتی و دبیرخانه
۱% – ۲%
فضاهای مراقبت و تعمیر
۴% – ۷%
فضاهای خدماتی مانند آشپزخانه-اتاقهای کارکنان-انبارها
۹% – ۱۴%
فضاهای اوقات فراغت- ورزش- فروشگاهها
۲% – ۱۰%
اتاقها-توالت ها-دوشها و حمامها-راهروها و سرویسهای طبقات
۵۰% – ۶۰%
اتاقهای عمومی – فضای پذیرش-سالنها و سرسراها
۴% – ۷%
فضاهای پذیرایی-رستورانها و بوفه ها-فضای مهمانان
۴% – ۸%
فضای ضیافت شامل اتاق سخنرانی و جلسات
۴% – ۱۲%
تسهیلاتی که باید برای معلولین در نظر گرفته شود.
این تسهیلات باید حداقل یک درصد تا دو درصد اتاقها و ترجیحاً در طبقه همکف منظور گردد.
شیبه های ۲۰% – راهرو ها به عرض ۹۱۵ میلیمتر – درها به عرض ۸۱۵ میلیمتر به صورت تمام باز – سرسراها ۴۶۰ میلیمتر عریضتر از در – در کمد ها به صورت کشویی – قفسه ها به ارتفاع ۱٫۳۷ متر – حمام ها با فضای باز اصلی ۱٫۵۲ متر و عرض ۲٫۷۵ متر – میز توالت به ارتفاع ۸۶۰ میلیمتر که فضای لازم برای زانوها ۶۸۵ میلیمتر و ارتفاع آینه از کف ۱ متر – ارتفاع صندلی میز توالت ۴۳۰ میلمتر – کلید ها در ارتفاع ۱٫۲ متر – تختها به ارتفاع ۴۵۰-۵۰۰ میلیمتر – فاصله تخت و مبل ۹۱۰ میلیمتر – اتاقهای استاندارد به عرض ۳٫۶۵ متر.
سطح چشم از صندلی چرخدار ۱٫۰۷ تا ۱٫۳۷ متر است بنابراین میزهای آرایش باید به همین اندازه باشد و فضایی برابر ۶۸۵ میلیمتر برای زانوها داشته باشد. پنجره ها نیز تا حد امکان باید پایین باشد. میله ها و دست آویزها باید به دیوارهای حمام ها و توالت ها زده شود.
هتل
هتل یک واژه فرانسوی و منظور آن مکانی است که تسهیلات لازم برای اقامت کوتاه مدت مسافر را در مقصد یا مسیر حرکت تامین می کند.معادل های فارسی آن عبارت اند از: کاروانسرا، مهمانخانه، مهمان پذیر،زائرسرا و مسافر خانه،که صرفنظر از درجه و کیفیت خدماتی آنها در دنیا پیشینه چندین هزار ساله دارند.این تاسیسات برای کسب و کار و ایجاد درآمد ساخته می شوند، و گرنه اقامت موقت از طریق خیریه، و انواع کم هزینه تری وجود داشته و دارند. میان شیوه مسافرت،سنت و نحوه اقامت موقت رابطه تنگاتنگی وجود دارد.
در قدیم که مردم به دلیل کمبود امکانات کمتر مسافرت می کردند، در مقصد اغلب به منزل خویشان و آشنایان خود فرو می آمدند که این کار در سنت مهمان نوازی ایرانیان همراه با اقتصاد معیشتی آن زمان روش پسندیده و پذیرفته ای بوده است.
اتاق اجاره ای کوتاه مدت در یک واحد مسکونی، چیزی میان مهمان پذیر یا اماکن کم هزینه در ایران و دیگر کشورهاست.این سنت پسندیده در بیشتر روستاها و شهرهای شمالی ایران رایج است و به تقویت بنیه اقتصادی مالک خانه و استفاده بهینه از فضای خالی کمک می کند.در بسیاری از شهرهای توریستی اروپا نیز اجاره دادن اتاق اضافی به توریستها مرسوم است.
در حال حاضر در ایران ایجاد مجتمعهای خدمات رفاهی و بین راهی و کمپینگ جزیی از برنامه زیرساختهای گردشگری است.
هتل به مفهوم یک مجتمع خدماتی با هدف کسب درآمد و سود پدیده تکوین یافته ای است که پیشینه آن به انقلاب صنعتی اروپا بر می گردد،از انقلاب صنعتی تا به امروز دست کم چهار رویداد به رونق صنعت توریسم و هتل سازی و هتل داری کمک کرده است. نخستین عامل، تغییر الگوی تولید و مصرف انرژی از سوختهای گیاهی و حیوانی به زغال سنگ و سپس به انرژی هیدروکربنی از آغاز قرن بیستم( که امکان تحرک انسان را در مقیاس انبوه و سریع فراهم آورد.)ف دوم، تولید انبوه صنعتی و گسترش تجارت، آن هم به مقیاس وسیع.سوم اختراع و رواج خودروی شخصی و ترن و هواپیما و امکان حرکت سریع و آسان تر و نهایتا" افزایش سطح درآمد مردم همراه با کاهش ساعات کار و افزایش اوقات فراغت
متل یا مجتمعهای توریستس بین راهی
امروزه مسافران در مسیر حرکت می توانند در اقامتگاه های بین راهی توقف کنند که متل نامیده شده اند.در گذشته کاروانسراها این نقش را ایفا می کردند.متل از نظر لغوی ترکیبی از هتل و ماشین است.ساده ترین تسهیلات بین راهی قهوه خانه یا رستوران است که گاه تخت برای خوابیدن در اختیار مسافر قرار می دهند.
متل حتی از نظر شکلی هم شباهت بسیار زیادی به کاروانسراهای قدیمی دارد.در کاروانسرا، اتاقهایی که در اختیار مسافر قرار می گرفت دور تا دور محوطه یا حیاطی ساخته می شد که چهاپایان مسافر کش یا بارکش نگهداری یا تیمار می شدند. بهترین متل های امروز دور تا دور یا کنار پارکینگ خودروها ساخته می شوند و دسترسی به اتاق را مستقیما" از پارکینگ میسر می کنند. حتی تشریفات ثبت نام و تسویه حساب مسافر به صورت الکترونیکی انجام می شود و مراجعه مسافر به میز پذیزش ضرورت خود را از دست می دهد. متل بر خلاف هتل از تسهیلات کمتر اما سرعت بیشتری برخوردار است. مسافر میان راهی در جایی توقف می کند که سریع غذا بخورد، استراحت کند و دوباره به راه بیافتد تا در زمان پیش بینی شده به مقصد برسد.مسافر در استفاده از متل حتی همه چمدانهای خود را به اتاق نمی برد، بلکه به بردن یک ساک اکتفا می کند و بقیه اثاث خود را در ماشین باقی می گذارد.به همین دلیل، معمولا" در اتاق متل جایی برای اثاثیه مهمان پیش بینی نمی شود.
اما در هتل، مسافر زمان بیشتری در اختیار دارد و می تواند از همه تسهیلات آن از جمله رستوران، فروشگاهها، سالن ورزشی، آرایشگاه و خشک شویی استفاده کند.
موقعیت مکانی انواع هتل در شکه توریسم
هتل یک واحد اقتصادی است و باید سودآور باشد،مگر اینکه اقتصاد آن به نظام گسترده تری وابسته باشد، مانند هتلی که یک نهاد یا صنعت خاص برای کارکنان و مهمانان خود می سازد و سود دهی مستقیم آن هدف سازنده نیست. اما اگر هتل را یک واحد درآمدزا بدانیم، اقتصاد آن به کل اقتصاد شبکه توریسم گره خورده است و میزان درآمدزایی آن وابسته به رفتار شبکه است و از هر اختلالی که به شبکه وارد شودتاثیر می پذیرد. ذکر دو نمونه از اختلالاتی که به دلیل عوامل فراملی و درونی به شبکه توریسم ایران وارد شده است برای درک این نکته لازم به نظر می رسد.عامل تاثیرگذار برونی را در حال حاظر می توان مشکلات سیاسی ایران با جهان غرب و کاهش سهم ایران از بازار بالقوه توریسم اروپا و آمریکا و حتی خاور دور دانست. نمونه بارز و اخیر عوامل داخلی موثر در سلامت اقتصاد هتلداری، سهمیه بندی بنزین است.هر دو مورد بر ضریب اشتغال هتلها اثر منفی داشته اند. این بحث بسیار مهم ریشه دار و عمیق است. به طور خلاصه می توان اشاره کرد که هرچند هتل سازی و هتلداری یک فعالیت خصوصی است، اما بسترسازی برای صنعت توریسم(ایرانگردی و جهانگردی) در سطح ملی از وظایف دولت و نظام برنامه ریزی است.
نابسامانی در این بسترسازی به عوض رونق توریسم در ایران، به سود رقبای همسایه ما تمام می شود. درآمد حاصل از جهانگردی در کشورهایی که به این صنعت تسلط دارند و می دانند چگونه آنرا اداره کنند با درآمد نفتی ایران رقابت می کند،با این تفاوت که درآمد نفتی متمرکز است، اما درآمد توریستی بین مردم توزیع می شود
جا، ظرفیت و درجه بندی هتل
مجهزترین هتلها قاعدتا" در مراکز شهرهای بزرگ ساخته می شوند، اما ساخت چنین مجتمعهایی در حاشیه شهرها نیز کاملا" متداول است. برای هتلهایی که تسهیلات برگزاری کنفرانس در آنها پیش بینی می شود،یا برای کسانی که از ازدحام مراکز شهری گریزان اند،حاشیه شهرها جای مناسب تری است.امکان یافتن زمین بزرگ تر و ارزان تر برای ساخت پارکینگ و باغ سازی در حاشیه شهرها به مراتب بیشتر از مراکز شهری است.
ظرفیت هتل به کشش بازار توریسم بستگی دارد، تعداد اتاق در یک هتل گاهی به چندین هزار می رسد، که در این صورت هتل خود مانند شهری است که به خدمات متعدد دیگری از جمله دسترسی و حمل و نقل سریع نیاز خواهد داشت.
در طراحی هتل باید به طبقه بندی آن از نظر سطح و کیفیت سرویس دهی در ارتباط با قدرت خرید مهمانان بالقوه آن توجه شود.هتلها امروز از یک طبقه بندی ساده ۱ تا ۵ ستاره استفاده می کنند که ۱ ستاره ارزان ترین و ۵ ستاره گران ترین هتلها است. با تبدیل کاخهای قدیمی هتلهای لوکس تری هم برای ثروتمندان ساخته شده است. در مجهزترین هتلها علاوه بر فضاهای خصوصی(اتاقها، سویتها)،استخر سرپوشیده با آب گرم و متناسب با فصل، سونا، جکوزی،سالنهای بدنسازی و ماساژ، رستورانهای مجهز و گاهی گردان در بالاترین طبقه و همکف، سالنهای کنفرانس و تله کنفرانس و اتاقهای ملاقات خصوصی، همچنین خدمات ارتباطی تلفن، تلویزیون، اینترنت، آلارم، مینی بار در اتاقها و سرویس چای و قهوهف و یخچال در نظر گرفته می شود. سرو غذا در اتاق در تمام ۲۴ ساعت میسر است.هر چه سطح خدماتی و درجه هتل تنزل کند از این سرویس ها کاسته می شود. در مسافرخانه توالتها عمومی می شوند و اتاقهای عمومی تا تخت خوابه ساخته می شوند که مسافران الزاما" یکدیگر را نمی شناسند. مسافرخانه هایی در اطراف بازار تهران تابستانها روی پشت بام خود را با تخت خوابهای تک نفره پر می کنند و مسافر شب خواب که اصراری به خوابیدن در اتاق ندارد، از این تختها با قیمتی ارزان تر استفاده می کند.
در فرودگاهها و روستاهای نزدیک فرودگاههای اروپاف برای مسافران ترانزیت که باید زمان طولانی میان دو پرواز یا دو قطار را بگذرانند، هتلهایی با خدمات محدودتر، به صورت ساعتی در اختیار مسافر قرار می دهند. خدمات عمومی برای این مسافران در سالن ترانزیت فرودگاه وجود دارد. در ژاپن که زمین کم و فضاها مینیاتور هستند، از دهه ۱۹۷۰ به این سو نوعی هتلهای کپسولی موسوم به یوتل (yotel) ساخته شده است که فقط کابین کوچکی برای خوابیدن است و به مسافرانی که از قطار باز می مانند اجاره داده می شود. معماری آنها شبیه قوطی عطاریهای سابق در ایران است. فضاها به صورت تخت خوابهای سه طبقه ای سربازخانه ای ساخته می شوند و تنها پرده ای آنها را از فضای اطراف جدا می کند.
اما در ایران ساخت و اداره هتلهای مدرن از اوایل قرن حاظر متداول شد که گراند هتل در خیابان علاء الدوله (فردوسی کنونی) نمونه شناخته شده ای از آنهاست. زنجیره هتلهای بین المللی مانند هتل هیلتون (استقلال کنونی) و شراتون (هتل هما کنونی) از دهه ۱۳۴۰ به بعد در ایران ساخته شدند که دهه ۱۳۵۰ تا انقلاب اسلامی اوج رونق و فعالیت آنها بود، پس از انقلاب و با وجود کاهش توریسم بین المللی در ایران، ساخت هتلهای چند ستاره در تهران و شهرهای عمده گسترش یافت تا حدی که امروزه ظرفیت هتلها در شهرهای بزرگ بیش از حجم ایرانگردی است و هتلها با کمبود مسافر روبه رو هستند.ساخت زنجیره هتلهای هما همزمان با تربیت کادر هتلداری و خدماتی هتل صورت گرفت.تغییرات غیر ضروری در ساختار اجزای هتلها ـ از جمله تغییر توالت فرنگی به ایرانی و حذف پی سوآر(pissoir) ـ به کاهش کیفیت هتل از دید جهانگرد خارجی انجامید، این حرکت اکنون وارونه شده است.
استفاده از جاذبه های طبیعی و مصنوعی در هتل سازی رواج دارد. سرمایه گذاران هوشمند با طرحهای ابتکاری جاذبه های طبیعی را مضاعف می کنند. ساخت هتل در آب، میان یخها، در برف، در غارهای صخره ای( نمونه ترکیه) در سراسر جهان باب شده است. هتل برج العرب دوبی روی یک جزیره مصنوعی و به شکل بادبان قایق ساخته شده که یادآور فرهنگ این بخش از خلیج فارس است.

برنامه توزیع فضا
جلوتر نمونه کاربرد آمار در یک هتل تیپیکال تجاری با ۱۰۰ اتاق، به عنوان راهنما ارائه شده است. اطلاعات و مشخصات کلی هتل را نشان می دهد. در پی آن، اطلاعات مشخ تر مربوط به تخصیص فضاها آمده است. برآورد اولیه ۵۹ درصد فضای مفید و ۴۱ درصد فضای غیر مفید را نشان می دهد که نسبت به آنچه عملا" وجود دارد مناسب تر است.
در مرحله اولیه طراحی، ممکن است تصمیم بر این باشد که ۱۵۰۰ فوت مربع به کافی شاپ اختصاص یابد که باعث حذف اتاق غذا خوری اصلی و کاهش متراژ آشپزخانه اصلی به حدود ۲۵۰ فوت مربع می شود. تالار ضیافت با سه اتاق جانبی آن ممکن است حذف شود یا در صورت اطمینان از وجود تقاضا، در زیرزمین قرار گیرد. رختشویخانه احتمالا" حذف می شود، گرچه در برنامه پیش بینی شده است.
از نظر کارآیی، بهتر است تقزیبا" همه بخشها در طبقه همکف باشند. گرچه برای برابر شدن تقریبی همکف و زیرزمین، بخشهای B برای زیرزمین در نظر گرفته شده اند.
بنابراین همکف با احتساب ۵۰۰ فوت مربع برای پلکان و آسانسورها و با حذف کافی شاپ ۸۰۰ فوت مربعی و کاهش ۲۵۰ فوت مربع از آشپزخانه اصلی، به ۱۰۵۹۰ فوت مربع بالغ می شود. این رقم در مقایسه با تخمین اولیه ۱۰ هزار فوت مربع برای همکف رضایت بخش است.
زیرزمین شامل تالار ضیافت، با حذف رختشویخانه و اختصاص ۲۵۰ فوت مربع به راهروها، جمعا" به ۱۰۴۴۰ فوت مربع مساحت می رسد که تقریبا" با همکف برابر است.
هر طبقه ۱۷ اتاق مهمان دارد و به اضافه ۲ پلکان،شفت آسانسور و رختکن خدمتکارها که معادل ۳ اتاق است، در مجموع فضایی به اندازه ۲۰ اتاق می خواهد. با در نظر گرفتن ۱۰ اتاق در هر طرف راهرو با عرض فرضی تقریبا" ۱۲ فوت،طول هر طبقه در مجموع حدود ۱۲۰ فوت می شود. عرض هر طبقه هم معمولا" ۵۰ فوت است و در نتیجه، مساحت هر طبقه ۶ هزار فوت مربع می شود که برآورد قبلی با عنوان "اطلاعات کلی" آن را تایید می کند. تقسیم فضاها به اختصار به ترتیب زیر است.
تقسیم فضاها
۶ طبقه تیپیکال مهمان،هر کدام ۶ هزار فوت مربع ۳۶ هزار فوت مربع
طبقه همکف،۱۰۵۹۰ فوت مربع ۱۰۵۰۰ فوت مربع
زیرزمین،۱۰۴۴۰ فوت مربع ۱۰۵۰۰ فوت مربع
جمع کل تقریبی زیربنا ۵۷ هزار فوت مربع
شامل:
ـ فضاهای اتاقها
ـ فضاهای عمومی شامل: سرسرا، فضاهای سرو غذا و نوشیدنی، فضای ملاقات
ـ فضای پشتی شامل: آشپزخانه، رختشویخانه و فضای سرویس
سطوح زیربنا در سه بخش مشخص شده اند: زیرزمین(B)،همکف(G) و طبقات اتاقهای مهمان(T).
طبقات مهمان
هدف طراحی کارآمد: حداکثر فضا برای اتاقهای مهمان
برای حداکثر سوددهی، تیم طراحی باید درصد سطوح زیربنای طبقات مهمان را به حداکثر و فضای سیرکولاسیون و خدماتی(محوطه آسانسور،انبار ملافه ها، شوتهای زباله و قسمت دستگاههای فروش ماشینی نوشیدنی و تنقلات) را به حداقل برساند. مسائل زیبایی شناختی را نمی توان نادیده گرفت. اما مقایسه ساده ای میان آلترناتیوهای مختلف با درصد فضاهای اختصاص یافته به اتاقهای درآمدزای مهمان، اغلب می تواند به انتخاب راه حلاهای پر درآمدتر بیانجامد.
تحلیل موارد مختلف هتلهای بلند مرتبه نشان می دهد که شکل ظاهری برخی از آنها کاراتر است. انتخاب یک شکل در مقایسه با شکل دیگر می تواند به معنای ۲۰ درصد صرفه جویی در فضای کلی اتاقهای مهمان و حدود ۱۵ درصد در کل ساختمان باشد.به عنوان مثال، در سه نوع نقشه هتل ـ با دو ردیف اتاق در هر طبقه، برجهای چهارگوش و آتریوم ـ با اتاقهای یک اندازه، مساحت هر اتاق می تواند از ۴۶۰ تا ۵۷۵ فوت مربع متغیر باشد.
مطالعات همچنین نشان می دهد که تصمیمات کوچک بعدی هم بر کارایی گروه بندی نقشه های استاندارد اتاقهای مهمانف سیرکولاسیون یک یا دو ردیفه، دسته بندی آسانسورهای عمومی و خدماتی و دسترسیهای مناسب به اتاقهای انتهایی یا در گوشه(که مشکل ترین مساله طراحی است) تاثیر می گذارد.از آنجایی که اتاقهای مهمان بخش عمده هتل را تشکیل می دهند، طراح باید معیارهای کمی را برای طراحی کارآمد آنها در نظر بگیرد.
کارایی نسبی طبقات مهمان را می توان مستقیما" با محاسبه درصد کل زیربنای تخصیص یافته به اتاقهای مهمان سنجید که از کمتر از ۶۰ درصد در نقشه غیر کارای آتریوم تا بیش از ۷۵ درصد در نقشههایی با دو ردیف اتاق بسیار فشرده در هر طبقه متغیر است.بی تردید هرچه این درصد بیشتر باشد انتخابهای بیشتری برای سازنده و معمار فراهم می شود، مثلا" اتاقهای مهمان اضافی و اتاقهای بزرگتر با سرمایه یکسان می تواند ساخته شود؛ یا کیفیت مبلمان و سیستمهای خاص ساختمانی بهتر شود؛ یا سایر فضاهای عملکردی هتل بزرگتر شود؛ یا کل هزینه پروژه و ساخت به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد.
بخشهای بعدی شامل توضیحاتی درباره اشکال اصلی اتاقهای مهمان و تصمیماتی است که بیشترین تاثیر را درطراحی نقشه های مقرون به صرفه برای اتاقهای مهمان دارند. این تصمیمات در برخی نقشه ها شامل تعداد اتاقها در هر طبقه و در بعضی دیگر مثلا" محل قرار گیری حفره آسانسور است، در حالیکه در برخی موارد، شکل ساختمان مهمترین موضوع است و در مجموع، کاراترین اشکال آنهایی اند که حداقل فضای سیرکولاسیون را دارند،یعنی سازه هایی با دو ردیف اتاق در راهروی هر طبقه یا برجهایی با هسته مرکزی فشرده.
طراحی طبقات
ـ طرح به گونه ای سازماندهی شود که اتاقهای مهمان حداقل ۷۰ درصد از زیربنای ناخالص طبقات را به خود اختصاص دهد.
ـ آسانسورها و پلکانها به جای دیوار خارجی در فضای داخلی قرار گیرند.
ـ نقشه راهرو با هدف تسهیل حرکت مهمانان تهیه شود.
ـ سرسرای آسانسور در بخش میانی سازه قرار گیرد.
ـ ماشینهای عرضه یخ و نوشیدنی های خنک نزدیک آسانسورهای عمومی قرار گیرند.
ـ آسانسور خدماتی، انبار ملافه ها و شوتهای زباله در قسمت مرکزی قرار گیرند.
ـ پهنای راهرو حداقل ۵ فوت باشد،۵ فوت و ۶ اینچ مناسب تر است.
ـ فاصله اتاق مهمان تا پله های فرار حداکثر ۱۵۰ فوت(اگر به طور کامل از سیستم آب پاش استفاده می شود) یا براساس مقررات محلی باشد.
ـ اتاق مهمان برای صرفه جویی در لوله کشی به صورت پشت در پشت باشد.
ـ اتاقهای مهمانان معلول در طبقات پایینی و نزدیک آسانسورها قرار گیرد.
طراحی اتاقهای مهمان که اغلب سه چهارم از کل هتل یا بیشتر است، عامل مهمی در کارایی همه پروژه ها است.
اهداف طراحی که به معمار کمک می کند موفقیت نسبی هر ایده طراحی معین را ارزیابی کند، شامل مفاد فهرستهای کنترل هم می شود.
کف(دال،slab )
شکل مربوط به کف(تصویر۱)شامل طرحهایی است که عمدتا" افقی اند و راهروهایی با یک یا دو ردیف اتاق در هر طبقه دارند.متغیرهای طراحی کم اند و عمدتا" مربوط به شکل(مستقیم یا L شکل)،طراحی هسته و محل قرارگیری پلکانهای فرار هستند.معمار باید به موارد زیر توجه کند:
ـ بارگذاری در راهرو: با توجه به شرایط سایت،آیا اتاقها در راهروهایی با یک ردیف اتاق در یک طرف، حداکثر دید را دارند یا در وضعیتهای دیگر؟
ـ شکل: کدام شکل به خصوص(مستقیم،کج،L،پیچ و خم دار،حیاط یا اشکال دیگر) بهترین دید را دارد؟
ـ محل قرارگیری هسته: آیا هسته های عمومی و خدماتی باید یکی باشند یا جدا،و در کجای برج قرار گیرند؟
ـ طراحی هسته: بهترین راه سازماندهی آسانسورهای عمومی و خدماتی، انبار ملافه ها،شوتها و محل استقرار دستگاههای فروش ماشینی چیست؟
ـ محل قرارگیری پلکان: پلکانهای فرار کجا باید قرار گیرند؟
بالاترین میزان کارایی نقشه کف در اساس منوط به دو ردیفه بودن اتاقها در راهروهاست. طرحهایی با یک ردیف اتاق برای تعداد اتاق یکسان، ۴ تا ۶ درصد بیشتر زیربنا نیاز دارند. مثلا" فقط وقتی عوامل خارجی، مثل سایتی با ابعاد باریک یا یک منظره فوقالعاده ایجاب می کند، راهروهایی با یک ردیف اتاق باید مدنظر قرار گیرند.
اگرچه در طراحی کف، نقشه هایی با دو ردیف اتاق در هر طبقه کارآمدترین اند، معماران با تجربه در هتل سازی و کارکنان شرکتهای مدیریتی هتل شیوه هایی برای تراکم بیشتر نقشه ها پیدا کرده اند.
شکلهایی که حفره های آسانسور و خدمات را در گوشه های داخلی قرار می دهند امتیازاتی چند دارند. آنها تا حد کمی از زیربنای سطوح، غیر از اتاقهای مهمان، و تا حد زیادی از حجم هندسی ساختان می کاهند و امکانات معماری جالب تری را فراهم می کنند. به عنوان مثال طرحهایی با "کف روی هم لغزیده" با صرفه تر است، زیرا در آنها هسته های عمومی و خدماتی یکی می شوند و در ضمن،هیچکدام از اتاقهای مهمان از محیط هندسی ساختمان بیرون نمی مانند. شکل "خم دار" که در زاویه ها انحنا می یابد، سرسراهای آسانسور جذاب و زیربناهای خدماتی متراکم را به وجود می آورد و راهروهای بلند را خرد می کند.
طراحی هسته به دلیل نیاز به اتصال آسانسورهای خدماتی به بخش خانه داری و دیگر فضاهای پشتی مشکل است و اغلب وجود دو فضای پشتیبانی جدا و با فاصله از هم را ضروری می کند، با این حال در بسیاری از هتلها آنها در یک فضا قرار می گیرند.
یک هدف مشترک عبارت است از استقرار آسانسور در بخش میانی کف تا از فاصله راه رفتن بکاهد. به جای ادغام سیرکولاسیون عمودی در بدنه برج، طراح ممکن است هسته را به انتهای ردیف اتاقها اضافه یا از نمای اصلی دور کند.
جانمایی عملی هسته عامل تعیین کننده دیگری در کارایی طرحهای تیپیکال(نمونه وار) است. در اغلب نقشه های کف، هسته های عمودی به فضایی معادل ۲ تا ۴ دهانه سازه ای نیاز دارد.
معمولا" مساحت می تواند به حداقل برسد.اگر بخشهای خدماتی به جای آنکه کنار آسانسورهای عمومی قرار گیرند پشت آنها قرار گیرند، قطعا" تعداد کمتری از دهانه های مربوط به اتاق های مهمان جابه جا می شود . بی تردید وقتی هسته کمترین تعداد اتاق مهمان را جابجا کند، کارایی طرح بیشتر می شود .
اما جای تعجب دارد که اغلب درجانمایی های کارآمدتر، یک سرسرای آسانسور مجزا هم دیده می شود که ضمن ایجاد یک فضای ورودی جذاب و کم کردن سروصدا وازدحام منتظران آسانسور که از اتاق های مهمان بیرون می آیند،اغلب اتاقهای کج و کوله کمتری دارند و در خیلی از مقررات ساختمانی الزامی اند. بنابراین، کارایی در جانمایی و ادغام موفقیت آمیز آسانسورهای عمومی، آسانسورهای خدماتی، انبار ملافه ها،شوتهای زباله ها و محل استقرار ماشینهای فروش نوشیدنی و تنقلات در یک هسته عمودی متراکم می انجامد.
معمول ترین محل استقرار پلکانهای فرار دو انتهای راهرو،به مثابه بخشی از هسته های آسانسور یا در محدوده حمام بعضی اتاق هاست،که متراژ ابعاد اتاقها را کاهش می دهد. در نتیجه این اتاقها به طراحی دقیقی نیاز دارند یا با اتاقهای دیگر ترکیب می شوند تا به شکل یک سوئیت درآیند.ترکیب پلکانها با یک یا دو حفره آسانسور نسبت به زمانی که آنها در انتهای ساختمان باشند،به طرح کلی کارآمد تری می انجامد.
یکی از عوامل محدود کننده تعداد اتاقها در طبقه مهمان،مفاد مقررات معمول ساختمانی است، مثلا"
اینکه فاصله بین خروجی پلکانها نباید بیشتر از ۱۵۰ فوت باشد. بنابراین، هدف از تکرار در طبقات اتاقهای مهمان این است که به پلکان فرار سوم نیاز نباشد. معماران با تجربه هتلها برای افزایش مساحت کف، اضافه کردن اتاقها، و بازی با پلکانها و راهروها برای افزایش کارایی کلی ساختمان تکنیکهایی را یافته و تکمیل کرده اند.
نقشه های ساختمانی بلند مرتبه
دومین گروه اصلی نقشه های طبقات اتاقهای مهمان، برجهای عمودی است، که معمولا" با یک هسته مرکزی محصور در میان راهروها و اتاقهای مهمان سازماندهی می شوند. معماری نمای خارجی برج هم بسته به شکلهای هندسی نقشه ها: مربع، ضربدری، دایره ای یا مثلث بسیار متفاوت می شوند. ملاحظات طراحی برجها حاوی مسائل مشابهی برای طراحی هستند:
ـ تعداد اتاقها: چند اتاق مهمان در یک جانمایی خاص، از نظر اقتصادی به صرفه است؟
ـ شکل: کدام شکل کاراتر است و اجازه می دهد ترکیبی متنوع از اتاقها داشته باشیم؟
ـ راهرو: دسترسی راهرو به اتاقهای گوشه ای چگونه میسر می شود؟
ـ جانمایی هسته: آسانسورها، انبارها و پلکانها چگونه سازمان یافته اند،با حداقل فاصله میان پلکانها؟
برخلاف دیگر اشکال، انتخاب برج محدودیتهای خاصی در تعداد اتاقهای هر طبقه به وجود می آورد.
در اغلب موارد،برجها بر حسب ابعاد اتاق مهمان، تعداد طبقات و اندازه هسته بین ۱۶ تا ۲۴ اتاق دارند. با ۱۶ اتاق، هسته فقط برای ۲ یا ۳ آسانسور، پلکانهای فرار و حداقل فضای انباری جا دارد. از طرف دیگر، با بیش از ۲۴ اتاق، محیط هندسی جاداری پدید می آید و فضای زیاد هسته مرکزی از میزان کارایی می کاهد.
در اغلب اشکال ساختمانی، کارایی با افزودن اتاق در هر طبقه، از طریق کمی بزرگتر کردن هسته و سرویسها افزایش می یابد. در مورد برجها عکس این مورد صحیح است.بررسی تعداد زیادی از نمونه های موجود نشان می دهد که هرچه تعداد اتاقهای هر طبقه کمتر باشد، جانمایی کاراتر است، زیرا هسته الزاما" خیلی فشره می شود و در نتیجه، مساحت راهروها به حداقل کاهش می یابد. طرحهای ناکارا اغلب در نتیجه افزودن تعداد اتاق و امتداد راهروهای یک طرفه به همه گوشه های ساختمان به وجود می آید.
شکل برج تاثیر مستقیمی بر ظاهر سازه و مقیاس پذیرفته شده آن دارد. همچنین کارایی طرح به دلیل ویژگی مهم دسترسی راهروها به اتاقهای گوشه در برجهای مستطیل شکل و به دلیل اتاقهای سه گوش و حمامهای مهمان در برجهای دایره ای ارتباط مستقیمی با شکل دارد. این نقشه ها که سیرکولاسیون را به حداقل می رسانند و در ضمن اتاقهای گوشه غیر متعارفی به وجود می آورند، بهترین طرح معماری و طراحی داخلی را دارند.
در برجهای استوانه ای، میزان کارایی به جانمایی اتاقها و طراحی هسته بستگی دارد. معمولا" محیط هندسی اتاقهای سه گوش مهمان حدود ۱۶ فوت است، در صورتی که ابعاد راهرو ممکن است کمتر از ۸ فوت باشد. بنابراین، مهارت طراح را برای طراحی حمام، رختکن ورودی و کمد دیواری به چالش می کشد.
اگرچه طراحی هسته در در برجهای مستطیل شکل و همچنین در برجهای دایره ای نسبت به تنظیم اتاقهای مهمان اهمیت کمتری دارد، ولی مسائل مشخصی باید حل شوند. معمولا" هسته در مرکز قرار می گیرد و عناصر عمودی، به شکل متراکمی گروه بندب می شوند. در هتلهای کوچکی که هر طبقه فقط ۱۶ اتاق دارد، معمولا" سرسرای جداگانه آسانسور در نظر گرفته نمی شود(گرچه در اغلب مقررات ساختمانی الزامی است) و مهمانهای اتاقهای روبه روی آسانسورها باید سروصدای افراد منتظر آسانسور را تحمل کنند.
در هتلهای بزرگتر که هر طبقه ۲۴ اتاق دارد، ترتیب قرارگیری نادرست اتاقهای مهمان اغلب هسته های مرکزی بیش از حد بزرگی به وجود می آورد و فضای راهرو ممکن است بزرگ تر از حد مورد نیاز آسانسورها، پلکانها و فضاهای خدمات شود.بعضی هتلها برای توجیه فضای زائد،"سرسراهای هوایی" یا اتاق کنفرانس به هر طبقه اضافه می کنند.متاسفانه این راه حلها فقط نشان دهنده ایده طراحی نامناسب طبقات اتاقهای مهمان است. طراحی کارامد برجها نیازمند طراحی همزمان هسته و اتاقهای مهمان اطراف آن و فشرده کردن هردو، تا حد امکان است.
طرحهای دارای آتریوم
سومین گروه طرحهای آتریوم دار است که در سال ۱۹۶۷ جان پورتمن معمار برای هتلی در آتلانتا دوباره آن را مطرح کرد.آتریوم در گذشته در هتلهای دنور براون پالاس و سانفرانسیسکو پالاس استفاده شده بود. در شکل اصلی آتریوم، اتاقهای مهمان در یک طرف راهرویی قرار می گیرند که شبیه به بالکنهای باز در بالای فضای سرسرا هستند. در اینجا معمار باید به نکات زیر توجه کند:
ـ چه شکلی باید برای اتاقهای مهمان باید استفاده شود؟
ـ ترتیب قرارگیری آسنسورهای مهمان استاندارد چگونه باید باشد؟
ـ هسته خدمات و پلکانها کجا باید قرار گیرند؟
علاوه بر سرسرای باز، مشخصه دیگر ساختمانهای آتریوم دار نقشه طبقات اتاقهای مهمان است. در حالیکه در نمونه اصلی یک نقشه مربعی با آسانسورهای شیشه ای است که مسافران در حین حرکت آسانسور، منظره فعالیتهای سرسرا را که مرتبا" تغییر می کند، می بینند، ولی آتریومهای جدید به دلیل محدودیتهای سایت، اشکال نامنظمی پیدا می کنند. شکل و شمایل خاص دادن به ساختمان، تصویری یگانه از هتل می سازد که هدف اولیه اغلب سازندگان و معمارانی است که شکل اتریوم را انتخاب می کنند، در عین حال که می دانند این نوع نقشه و قرار گرفتن اتاقها در یک طرف از راهروها حداقل کارایی را دارند.
در واقع همه هتلهای آتریوم دار آسانسورهای شیشه ای دارند که هم سرسرا را می توان دید و هم تحرکی در فضا پدید می آورد. اغلب، اینها روی یک پل یا سکوی الحاقی قرار می گیرند و بدین ترتیب حجم سیرکولاسیون در هر طبقه را افزایش می دهند. در بعضی موارد، آسانسورهای شیشه ای در مقابل آسانسورهای معمولی قرار می گیرند که دو تجربه کاملا" متفاوت اند.
آسانسورهای خدماتی و فضاهای پشتیبانی خانه داری و پله های خروج معمولا" در دو انتهای جناحها قرار می گیرند و تاثیر زیادی روی کارایی نقشه های هتل ندارند. با توجه به امکان پذیر نبودن تحقق ۶۰ درصد فضای مفید اتاقهای مهمان، معماران همواره در پی به دست آوردن اعتبار برای خود از طریق استفاده از آتریوم و در عین حال افزایش کارایی بوده اند.تکنیکی که در چند مورد موفق بوده، ترکیب فضای آتریوم با جناحهایی با دو ردیف اتاق بوده است. این تکنیک به طرزی موثر هیجان معمار را برای طراحی ساختمانی با آتریوم، در مقیاس کوچک تر و شخصی تر برای معمار، با امتیازات کارایی نقشه هایی با دو ردیف ترکیب می کند .
منبع :

4