گزارش کاراموزی ساختمان های بتنی و فلزی و مراحل اجرای کار



موضوع کارآموزی:
ساختمان های بتنی و فلزی و مراحل اجرای کار
استاد :
سرکار خانم مهندس حائری

تهیه کننده:
علیرضا خدابنده

زمستان 87
تقدیر و تشکر
تقدیم به استاد گرانقدر سرکار خانم مهندس نورا حائری که با کمک و راهنمایی های ارزشمند خود اینجانب را در تهیه پروژه یاری نمودند و در طی این راه دشوار همچو خورشیدی با نور علم و دانش فرا راه را روشنی بخشید و من با نور هدایت ایشان به سر منزل مقصود راهی شدم .

جزئیات اجرایی ساختمان های بتنی
دیوار چینی
1 – دیواری که از آجر فشاری یا با سنگ مخلوط و یا با مصالح دیگر با ملات ماسه سیمان یا ماسه آهک ویا ملات باتارد چیده شده .
2 – نمای دیوار را می توان از ابتدا با نما سازی خارجی پیوسته ساخته و به تدریج بالا ببرد بطوری که هر رگ آجر چینی قسمت جلوی کار آجر تراشیده گذارده و پشت آنرا از آجر فشاری یا مصالح دیگر می چینند.که ضخامت و مقاومت هر دیوار بستگی به نوع کار بری آن دارد .که در این ساختمان بیشتر دیوار چینی هابه وسیله آجر لفتون و آجر فشاری انجام گرفته.
نحوه شمشه گیری
ابتدا بالای یکی از گوشه های هر قسمت ساختمان را مقدم گرفته و یک کروم گچی به یک زاویه نصب می شود، سپس شاغولی آن کروم را به پایین ارتباط داده کروم دیگری به پایین متصل می سازد بعد خط گونیا 90 درجه را به زاویه های دیگر انتقال داده به طوری که عمل کروم بندی چهار گوشه هر قسمت را زیر پوشش دهد بعد ریسمانی به بالای هر قسمت روی کروم ها گرفته و هر دو متر یک کروم به زیر ریسمان به وجود آورده که این عمل پایین نیز انجام می شود بعد کروم های قسمت وسط و گوشه ها از بالا به پایین با شمشه چوبی یا آلومینیومی شمشه گچی گرفته روی کروم گچی که سرتاسر ارتفاع دیوار را در چند قسمت گرفته از ملات گچ و خاک یا ماسه سیمان می پوشانند.
فرش کف ساختمان
برای عمل فرش کف ابتدا در گوشه های هر قسمت یک قطعه سنگ ساییده شده یا موزائیک یک اندازه بطوریکه تراز روی چهار نقطه باشد قرارمی دهندسپس ریسمانی نازک و محکم به اضلاع بسته و خط گونیا 90 درجه را به گوشه ها انتقال میدهد.بعد ملات را کف آن پهن می کنند و کف را فرش می نمایند البته ریسمان ها را به ترتیب جا به جا می کنند .
نحوه اجرای خط گونیا معماری
ابتدا از گوشه ها دو ریسمان عمود بر هم بسته و 60 سانتی متر به یک طرف نشان گذارده ضلع همجوار را80 سانتیمتر علامت گذاری می کنیم در این حالت خط ارتباط بین این دو باید 100 سانتیمتر کامل باشد که در مغایرت ریسمان را جا بجا کرده تا نقطه 100 سانتیمتر تکمیل گردد.که در این صورت زاویه 90 درجه درست می شود .

قرنیز
بر روی فرش موزائیک یا سنگ قسمتهای ساختمان قطعه سنگی به دیوارنسب مس شودکه قرنیز نا میده می شود . تا شستشوی کف و تنظیم گچ کاری دیوار ها آسان گردد.که در بیشتر ساختمان ها این قرنیز حدود 10 سانتیمتر استفاده می شود که در این جا هم به همین صورت است.
سفید کاری با گچ
هر بنا اول شمشه گیری آستر می شود در اینصورت گچ آماده را پس از الک کردن با الکی که سوراخ های آن نیم میلیمترمربع است الک نموده و سپس حدود سه لیتر آب سالم در ظرفی ریخته گچ الک شده را با دو دست آهسته در آب می پاشند تا اینکه ضخامت گچ به روی آبها برسد بلا فاصله با دست گچ های داخل آن را مخلوط نموده که این عمل بدست شاگرد استاد کار انجام می شود بعد به سرعت استاد کار خمیر گچ را با ماله آهنی روی دیوار آستر شده می گشد و بلا فاصله یک شمشه صاف روی آن می کشد تا ناهمواری های آن روی دیوار گرفته شود.

کاشیکاری
.هنگام شروع نصب کاشی به این صورت اقدام می گردد ابتدا خمیری از خاک رس تهیه و آن را می ورزند این خمیر در ظرفی نزدیک دست استاد کار آماده می ماند سپس با گچ یا سیمان یا ماسه یا خاک رس کوبیده شده زیر رگه اول کاشی در یک ضلع کنار دیوار شمشه کاملا تراز به وجود می آورد تا امکان چیدن رگه اول کاشی به وجود آید.
دو عدد کاشی دو سر ضلع مو قتا با فاصله حداقل 1 سانتیمتر از دیوار قرار می دهند سپس ریسمانی نازک به بالای آن متصل نموده جلوی کاشی ها را از گل ورزیده شده موقتا بست می زنند بعد شمشه فلزی بسیار صاف جلوی کاشی در حال نصب قرار می دهند و بقیه کاشی ها را پشت شمشه چیده بعد با ریسمان کنترل می نمایند، جلوی بند ها را از گل ورزیده شده کروم موقت گذارده سپس دوغاب سیمان رابه صورت رقیق محلول شده از ماسه پاک و سیمان معمولی آماده با ملاقه به آهستگی پشت کاشی ها را پر می کند تمام اضلاع را در رگ اول دور می گردانندتا امکان کنترل تمام زاویه ها وضلع ها ،گوشه ها و نبشه ها به عمل آیدکه چنان چه کنار ضلعی تکه های غیر استاندارد احتیاج شود کاشی های رگه اول را جا بجا نموده و تکه ها به کنار منتقل شود و دوغاب ریزی پشت انجام گیرد پس از کنترل اضلاع هر بنا رگه های دیگر را از اول شروع و انقدر تکرار می شود تا کاشیکاری در حد مطلوب به اتمام برسد پس از خودگیری کامل ملات کاشی ها دوغابی از رنگ کاشی با سیمان سفید ورنگ مشابه تهیه نموده و با پارچه یا گونی به لای بند ها مالیده و بعد از خشک شدن سطح کاشی ها را کاملا نظافت می نمایند ، در این هنگام نصب کاشی های دیواری خاتمه یافته و آماده فرش سرامیک کف می شود.
سرامیک کف
برای فرش کف سرویس هاپس از کنترل لوله گذاری ها و چک نمودن ایزو لاسیون و شیب سازی لازم برای آبروها زیر سرامیک یک پلاستر سیمانی تعبیه می شود تا اینکه 3 میلیمتر جای ملات برای نصب سرامیک باقی بماند سپس با توجه به این که پلاستر زیر بنا نباید خشک شود باید هر چه زود تر دوغابی از سیمان معمولی به ضخامت نیم سانتیمتر روی پلاسترها قرار داده و قطعات سرامیک آماده را در دوغاب غرق نموده تا شیره دوغاب به زیر درزهای سرامیک نفوذ کند و از این روی قطعات به پلاستر زیر چسبیده شود و روی سرامیک ها با شمشه و چکش های لاستیکی کوبیده و هموار گردد ، 24 ساعت بعد کاغذ روی سرامیک را نم زده و پس از خیس خوردن به وسیله پارچه ای جمع آوری و نظافت می گردد، در این حالت باید کنترل شود که چنان چه درزی از سیمان بر خوردار نشده و لای درز باز مانده باشد مجددا از سیمان دوغاب پر می شود ودرز ها با رنگ سرامیک به صورت دوغاب تزئین و چنان چه نیاز به بتونه کاری باشد از سیمان سفید و رنگ خمیری تهیه و جاهای ناهموار درز ها را پر و نظافت می نماید .
چیدن آجرنما
آجر سفید یا رنگی زلال و اعلا که معمولا از بهترین خاک رس خالص به قطرهای 3، 4، 5، 6 ، سانتیمتر بدون مواد گیاهی یا آهکی و یا شنی پخته شده به نزدیک کار آجر تراش حمل می شود و سپس استاد کار آجر تراش با چند نفر شاگرد کار آموخته به وسیله دستگاه برش و تراش آجر ها را بریده و سپس آنها را به ظرف آب موجود وارد می کنند آجر ها حداقل دو ساعت درآب باقی می مانندکه چنانچه مواد آهکی داشته باشد شکسته و با سیراب شدن آن مقاومت و استحکام آجر بالا رفته وثابت خواهد ماند و نیز برای ساییدن لبه های تراشیده شده آماده می گردد. در خاتمه شاگردان با قطعه آجر دیگر روی نره های تراشیده شده را کاملا صیقل می دهند در این صورت خمیری زاییده شده از خود آجر به وجود می آید که به آن بتونه آجر می گویند با پرکردن سوراخ های نره های آجر به وسیله همان بتونه و کشیدن قطعه آجر دیگر تیزی ها و گوشه های آجر را صاف و هموار می کنند در این صورت آجر برای چیدن جلوی دیوار آماده است ولی بهتر است مصرف آن را به روز بعد موکول کنند تا در این فاصله کاملا خشک شود پس از خشک شدن آجرها شوره سفیدی روی آجر را می گیرد که می توان پس از چیدن و خشک شدن شوره ها آن را با پارچه ای از روی آجرها برداشت.
بند کشی آجر
پس از اتمام کل نما سازی با آجر ابتدا ماسه بادی دانه دار پای کار آماده داشته و به هر پیمانه ماسه دو پیمانه سیمان معمولی پرتلند اضافه می کنند وبا مقداری آب به صورت خمیر در آورده پس از نصب داربست برای زیر پای استاد کار بند کش خمیر را در ظرفی نزدیک کار برده با قلم فلزی باریک که عرض آن حد اکثر 10 میلیمتر و ضخامت آن 2 میلیمتر و سر آن نیز منحنی شده باشد ، وسط آن نیز زانویی خورده شده باشد پس از پوشاندن دستهای استادکاربا دستکش های لاستیکی سالم خمیر را کم کم روی کف دست چپ قرار داده و قلم نام برده را به دست راست گرفته دست چپ به زیر درز آجر از چپ به راست حرکت می کند و هم زمان دست راست با قلم فلزی خمیر را به لای درز جای داده پس از پیش رفتن حدود یک متر طول عمل را به درزهای زیر انتقال می دهد سپس از ابتدای هر درز با دست راست قلم را تا آخر ملات یکسره کشیده تا تشخیص داده شود درزها تمیز بند کشی شده و با قطعه پارچه ای لبه های آجر را تمیز می نمایند.
نصب سنگ نما
برای تزیین سنگ نما ضمن آماده شدن سنگ مورد دلخواه استاد کاران ماهر ابتدا جلوی دیوار ها را با قطعه سنگی کروم بندی و اضلاع دیواررا به صورت صاف و گونیا ریسمان بندی می کنند سپس رگه اول سنگ ها را شمشه گیری می کند بعد از ریسما ن بندی بالا و کنترل شاغولی آن سنگ های رگه اول را نصب می نماید و با گچ ساخته شده جلوی آن هارا از کروم های گچی موقت متصل میسازد ، سپس دوغاب سیمان ساخته شه از ماسه درجه یک و سیمان پرتلند را که با آب نیز محلول شده با ظرف قاشقی شکل پشت سنگ ها را پر می کنند. تردید نیست در پشت سنگ ها اتصالات آهنی به نام اسکوب نیز الزامی است چنانچه اسکوب انجام نگرفته باشد سنگ ها اتصال به دیوار آجری نداشته و امکان ریختن سنگ ها وجود دارد در این صورت باید رویل پلاک شود که آن نیز از نظرشکل خارجی زیبا نخواهد شد .

نمای سیمانی
برای تزیین نمای خارجی سیمانی ساختمان در اولین مرحله ملاتی از ماسه پاک نه چندان درشت آماده کرده یعنی چهار پیمانه ماسه و یک پیمانه سیمان معمولی پرتلند را با آب به صورت ملات مخلوط در آورده سپس همان گونه که در قسمت شمشه گیری گفته شد ابتدا بالای دو سر یک ضلع دیوار را کروم بندی و روی کروم ها را رسیمان کشیده وهر یک متر کروم به دیوار متصل می نمایند ،
سپس شاغولی کروم ها را به پایین دیوار داده عمل بالا را در پایین نیز انجام می دهند بعد فاصله کروم ها را از بالا به پایین با ملات ساخته شده فوق پرکرده وروی آن را شمشه کش می نمایند .
پس از اتمام کلیه کارها کروم بندی ها فاصله دو کروم را با همان ملات پر کرده شمشه صافی را از پایین به بالا روی ملات ها کشیده تا روی شمشه صاف کردن این عمل را آستر می نامند ، پس از تمام شدن کل طول دیوار خاک و پودر سنگ را با سیمان بطور نصبی مخلوط نموده یعنی برای سه پیمانه از دو مخلوط یک پیمانه سیمان سفید یا معمولی را با آب مخلوط کرده تاخمیری نسبتا رقیق تهیه شود سپس خمیر را با کمچه آهنی یا چوبی روی آسترها مالیده و با پاشیدن آن به وسیله قلم مو روی آن را با تخته ماله های چو بی ماساژ داده تا زیر تخته ها صاف و موج آن گرفته شود چنانچه بنا به تشخیص استاد کار احتیاجی به خط کشی وبه فرم های مختلف داشته باید پس از اتمام نرمه کشی ذکر شده آماده خط کشی و شیار زنی شده است پس از خاتمه یافتن کل آستر ونرمه کشی تزیین رویه آن با مصالح ورنگهای مختلف امکان پذیر است.
پارکت سازی
برای ساخت پارکت های چوبی یک بنا ابتدا روی موزائیک ها ویابتو ن زیر پارکت را با دستگاه های کف ساب ساییده وکاملا صیقل می نماید ونیزلبه های موزائیک ها را همواره نموده سپس با خمیری نظیر خمیرهای شیمیایی یا چسبی یا سیمانی یک قشرروی موزاییک ها را ماستیک نمودن و سپس با شمشه فلزی خیلی دقیق خمیر را جا بجا کرده وشمشه را روی آنها گردانیده تا اطمینان حاصل شود زیر پارکت ها کاملا صاف شده48 ساعت بعد روی خمیر خشک شده را صیقل داده و کاملاصاف می نمایند بعد پارکت های چوبی که به قالب های 25 ×25 سانتیمتر با تکه های دو و نیم سانتیمتر از چوب ملچ، ممرز و افرا ،گردو ، راش ، چنار و چوب فوفل و غیره تهی شده را با در نظرگرفتن راه چوب یعنی راه های راست و راه پود خلاف جهت یک دیگر در کارخانه نجاری و پارکت سازی به هم متصل گردیده وروی آن یک ورق کاغذ به طور موقت چسبانده آن را باچسبهای شیمیایی ویا گندمی روی کف می چسبانند برای اطمینان در چسبندگی کامل غلطک های سنگین را بر روی آن حرکت می دهند تا اطمینان حاصل شود پارکت کاملا بر روی زمین چسبیده است 48 ساعت آن روی پارکت ها را به وسیله ماشین سمباده که قطر قرص آن بزرگ باشد ساییده وتمام قطعات را با هم یکنواخت و یک رو ویک سطح می نمایند. پس از تمیز کردن روی پارکت ها و
برداشتن گردو خاک ناشی از کار روی آنها را کاملا با ماستیکی ترکیب شده از خاک اره نرم از جنس و رنگ همان چوب و چسب سفید یا سرشوم هم رنگ تنظیم شده است تمام سطح پارکت ها را پوشانیده به طوریکه تا نیم میلیمتر روی پارکت ها ماستیک بماند 44 ساعت بعد به وسیله ماشین سمباده که قرص آن بزرگ و از قطعات پارچه ی برخوردار باشدو نام این دستگاه پولیش قلمداد شده است با ماشین نام برده کاملا روی پارکت را صیقل داده تا اطمینان حاصل شود سطح پارکت ها کاملا یکنواخت و یک رنگ است .پس از برداشتن قشر روی آنها و نظافت سطح پارکت یک قشر سیلومات با تینر فوری 4. محلول گشته آنرا به منظور پرکردن چشمه ها با دستگاه پیستوله روی پارکت می باشندپس از خشک شدن سیلر مجددا با ماستیک گفته شده لکه گیری کرده و دوباره روی آن را پولیش می نمایند تا تشخیص داده شود زبری و پرز چوب ها گرفته و چشمه های آن نیز از سیلر پر شده است . برای پاشیدن قشر آخر رنگ لازم است در اولین مرحله درب ها وپنجره ها را بسته نگهداشت و کلیه راه نفوذ گردو خاک را مسدود نموده و پس از نظافت کردن کامل موقع زیر رنگ کیلر را با تینر فوری محلول ودر پیستوله های سالم ریخته و از یک سر پارکت به طور نازک یک قشر نیم میلیمتری روی کار می پاشند پس از اتمام رنگ پاشی کل سطح برای 24 ساعت درها را بسته نگهداشته سپس با دستگاه پولیش که دور قرص دایره آن از پارچه پوشیده شده باشد کل سطح پارکت را پولیش وصیقل داده تا تشخیص داده شود سطح پارکت ها کاملا نرم و رنگ شیشه ای روی آنرا گرفته است .
از این هنگام تا 48 ساعت نباید روی پارکت ها عبور نمود وپس از 48 ساعت کف ساختمان پارکت شده برای بهره برداری آماده است .
ایزولاسیون
برای ساخت بام ابتدا روی سقف بتونی را از هر گونه گچ تمیز کرده و نخست باید محل نصب ناودانها مشخص و پس از نصب نرده و یا دوره چینی با پوکه معدنی که یک نوع خاک سبک وزن است ویا از پوکه صنعتی که از ضایعات کارخانجات است را با مخلوط نمودن 5 پیمانه پوکه و1 پیمانه سیمان معمولی مخلوط با آب کروم بندیها انجام می پذپردو چنانچه پوکه در دسترس نبود میتوان از خرده های آجر یا خاک شن دار پرمی کنند . مهندس ناظر ساختمان مواظب است مقاومت را با احتساب به وزن مصالحی که برای شیب سازی مصرف می نماید قوی تر بگیرد .پس ازاتمام کروم بندی و در نظر گرفتن شیب آبروها وسط کروم ها را از همان پوکه وسیمان پر می نمایند و روی آن را با شمشه و ریسمان مسطح و کنترل می کنند بعد از آماده شدن پشت بام تا 48 ساعت برای خود گیری سیمان مصرف شده آب پاشی لازم است .بعد از آماده شدن شیب سازی ایزالاسیون انجام می شود .
ایزولاسیون قیری
بهترین ایزولاسیون برای بام ها در این زمان مخصوصا وضع جوی ایزولاسیون گونی قیری می باشد .قیر را با حرارت لازم رقیق نموده و روی بام می مالندسپس گونی های سالم درجه یک را از پائین به بالا چسبانیده می شود .نصب این گونی ها از بالا به طرف ناودانها هدایت می شود .لایه گونی دوم خلاف جهت یعنی چنانچه لایه زیر طولی چسبانده شده باشد لایه رو عرضی انجام می گیرد وگونی ها مجددا با قیرآغشته می گردند و پس از کنترل کلیه درز ها وبندهای گونی ها در این هنگام آماده آسفالت ریزی یا موزائیک می باشد.

ایزوگام ورقی
ورق لاستیکی شکل به صورت لوله در بازار موجود است . پس از کنترل کلی و ریسمان کشی لوله ایزولاسیون را از یک سر روی بام می چسبانند سپس با چراغ حرارت دهنده درزها را با هم جوش می دهند و با خمیر روی بام را لکه گیری نموده تا امکان آزمایش آبگیری بام را میسر سازد .
آزمایش بام
برای اطمینان کامل در سلامت بام معمار می توانددهانه ناودانها را با گل رس ورزیده شده یا ملاتی دیگر گرفته و روی بام را به صورت استخر آب گذارده 24 ساعت بعد اگر رطوبت به زیر سقف سرایت نکندایزولاسیون معتبر است .
تیرچه بلوک
برای اجراء سقف تیرچه بلوک ابتدا تیرچه های ساخته شده از میله گرد آجدار و زیر آن از فوندوله های سفال یا بتون است را به بالای ساختمان حمل می نمایند سپس زیر تیرچه ها به فاصله های حداکثر
120سانتیمتر چوب کشی نموده و به وسیله شمعها فلزی یا چوبی بار سقف به زمین منتقل می شودسپس بلوکه های که از سفال یا سیمان و ماسه تهیه شده است در فاصله تیرچه ها چیده می شود و وسط دهانه را مقداری که نبایداز کل عرض دهانه کمتر باشد بالا گرفته این بالازدگی به منظور خستگی بتون سقف در نظر گرفته می شود و آن را در اصطلاح معماری چتر می گویند چتر فوق پس از چند سال خستگی بتون و تحمل فشار به صورت صاف در خواهد آمد در پایان آرماتور تقسیم فشار در جهت خلاف تیرچه روی بلوکه ها با فاصله حداقل 40 سانتیمترنصب ورودی سقف را از بتون سالم پر می سازند تا موقعی که روی بلوکه ها بتون ریزی شود .هنگام بتون ریزی نیز ویبراتوربرای ارتعاش و دفع هوای بتون الزامی است و اگر نبود با قطعه چوبی به صورت تخماق به بتون ضربه می زنندتا هوای بتون خارج شود و نیز فشرده گردد. بتون نام برده تا 12 روز نیاز به آب پاشی دارد و هنگامی که ترک های سطحی روی بتون دیده شود به وسیله دوغاب سیمان پر می شود ترک ها نیز به مقاومت سقف آسیبی نمی رساند .
سقفهای کاذب
سقف کاذب یعنی سقف دوم که در مقابل فشار ضعیف ساخته می شود و معمولا زیر طاق به وجود می آید زیرا کانال کشی ها لوله های برق و غیره از زیر سقف عبور می نماید به این منظور شاخه های فلزی از سقف به پائین ارتباط داده می شودبعد ازاتمام وکنترل کلیه کانالها لوله ها وغیره با آهن های سپری یا نبشی یک سقف کاذب زیر کانالها به وجود می آورندکه آنها نیز به نوبه خود به شاخه های پائین آمده متصل می گردد. پس از کنترل آهن کشی ها تورفلزی مخصوص بنام رابیز را با سیم های نرم آرماتور بندی به آهن کشی های سقف کاذب پیوسته می سازند در خاتمه روی آن را از یک قشر خاک و گچ به ضخامت حداقل یک سانتیمتر می پوشاننددر این صورت زیر سقف کاذب شمشه کاری می شود وسقف را برای سفید کاری و گچ بری آماده می سازند .
آگوستیک
برای ایجاد سقف آگوستیک یعنی طاق دوم ابتدا میله های فلزی را از سقف به پا ئین ارتباط می دهندو سپس چوب های که باید از چوب روسی پخته شده تهیه گردد و آنها را با اندازه مشخصی به زیرکانال ها با قطعات فلزی ارتباط می دهندچون اندازه تقریبی آگوستیک ها 40 ×40 سانتیمر می باشد پس فاصله چوب ها از وسط تا آکس به اندازه آگوستیک ها تقسیم می شودو برای انجام این کار از چوب ها ریسمان کشی شده که کاملا دقت در عمل لازم است پس از کنترل آگوستیک هاکه معمولاجنس آنهاازمقوا ،پلاستیک، یونولیت،پلاستوفوم وغیره است و دراشکال گوناگون سوراخدارویانقشه های برجسته تهیه شده را با میخ های سنجاقی بی کله زیر چوب ها نصب می نمایند.
اصطلاحات معماری
ترانشه ،پی کنی و شیار زنی دیوارها را ترانشه می گویند.
شالوده ،شفته ریزی و پر کردن زیردیوارها راشالوده می گو یند .
مثنی ،سنگ چینی وبالاآوردن کف از روی زمین را مثنی می گویند
ازاره ،دور پائین هر ساختمان چه در داخل وچه در خارج تا یک متری ازاره نامیده می شود .
درگا،به دربهای ورودی چوبی درگاه می گویند .
پاشنه ،لولا های زیر و بالای لنگه درب پاشنه نام دارد .
پکتفه ،قطعات آجریاخشت را برای یکنواخت کردن دیوار با ملاتی مناسب به دیوار می چسبانند و روی آن را یکنواخت میکنند را پکتفه می گویند .
اندود یاپلاستر، به ملاتی که روی دیوارها مخصوصا منابع مالیده می شود اندود یا پلاسترمی گویندکه ازسیمان وخاکه سنگ وماسه تهیه می شود .
آهک سیاه ،ملات مخلوط شده از آهک شکفته و خاکستر ولوئی گیاهی آبرا آهک سیاه می گویند که بجای ملات سیمانی در منابع استفاده می شود .
اسکوپ ، به قطعات فلزی که به پشت سنگ متصل می سازند وسنگ را به دیوار مربوط می کنند اسکوپ می گویند.
کروم ، به قطعه نشان گچی یا گلی ویا سیمانی که برای منظم نمودن اضلاع ودستور شمشه گیری گذارده وسر مرکز نما سازی دیوار وکف می باشد کروم می گویند .
ملات باتارد
از اختلاط آهک و سیمان وماسه ملاتی بدست می آیدکه ملات باتارد می گویند.مقاومت این ملات در صورتی که آجر آن کاملا شاداب وپس از انجام کار آب پاشی شده باشد بهترین ملات تشخیص داده شده است .برای تهیه ملات باتارد بهتر است تمام مواد متشکله را با هم مخلوط نموده و بعد آب به آن اضافه شود و پس از به هم زدن و اختلاط قابل استفاده است . آهک شکفته آن باید الک شود و درملات سیمان از زمان اختلاط تا 3 ساعت قابل مصرف می باشد و پس از این زمان فاسد شده و قابل مصرف نیست ولی ملات باتارد تا 5 ساعت خودگیرمی شودزیرا مواد آهنی و گچی داخل سیمان ازبین می رود ونقش ملات این است که بدون این که باعث تضعیف ساختمان شود فضاهای خالی را پر می کنددر ضمن سیمان بدون ماسه قابل مصرف نیست ولی وجودماسه برای خودگیری سیمان لازم است چون سیمان بدون شن وماسه خودگیری نخواهد شد چنانچه سیمان به تنهای استعمال گردد پس از 24 ساعت به صورت ورقه ورقه در می آید و متلاشی می گرددپس سیمان وماسه در مصرف با هم لازم هستند .
ترمیم سازهای بتونی
خوردگی یکی از موثرترین فاکتورها در تعیین عمراقتصادی برای ساختمانها می باشد.خوردگی نتیجه یک سری فعل و انفعالات شیمیایی در بتون و آرماتور ها می باشد . در بتون آرماتورها توسط محا فظت می گردد. (PH=13) بالا که از خصوصیات بتون می باشد PH بالا کاهش یابد، محافظت بتون از روی رماتورها حذف می گردد و این جزء از PH زمانی که این مقاطع بتونی زنگ می زند ،این زنگ زدگی باعث افزایش حجم میلگردها می گردد که این موضوع موجب ایجاد ترک در مقطع به موازات میل گردها خواهد شد. زمانیکه بتون ترک خورد میل گرد به طور کامل در معرض اثرات جوی و عوامل خوردگی قرار می گیرد که این خود باعث کاهش عمر ساختمان خواهد گردید . از عوامل د یگرخوردگی در بتون یک واکنش شیمیایی با نام کربناسیون در مقطع بتونی است که عامل آن یون های فعال کلسیم که ناشی از هیدراسیون سیمان است ، می باشد. این یون های فعال به سرعت با گازهای جو و رطوبت هوا واکنش انجام داده و باعث ایجاد ترکیبات شیمیایی پیچیده می گردد که سبب تغییرات درمشخصات مقطع خواهد گردید. این زنجیره از واکنشهای شیمیایی به سرعت بتو ن را کاهش داده و بنابراین باعث شروع خوردگی در میل گردها می گردد. در ادامه PH سیمان نیز خواص خود را از دست می دهد و قابلیت تحمل خمش در آن به شدت کاهش می یابد . در واقع یک روش ترمیم بتون است که برای مقاطع بتونی که مقاومت خود را در اثر Izo-BTS خوردگی از دست داده اند و یا آنکه در هنگام اجرا در اثر عدم دقت کافی به مقاومت مورد نظر نرسیده اند و یا در اثر زلزله دچار تخریب شده اند ، استفاده می گردد . با توجه به مراحل کار در این روش ابتدا قسمتهای ضعیف مقطع بتونی که مقاومت لازم را ندارند توسط روشهای مکانیکی تخریب می گردد که لازمه آن، در ابتدای کار قبل از تخریب ، تعیین عمق دقیق نفوذ خوردگی در مقطع است که توسط آزمایشات خاصی این عمق و نواحی که ترمیم باید در آن انجام شود مشخص می گردد.ترمیم می گردد،این ماده در مرحله بعد سطح بتون توسط ماده ای خاص با نام IZOMET-BRM دارای شباهت زیادی با بتون می باشد اما قابلیتها و خواص آن چه به لحاظ مشخصات ساختمانی و چه به لحاظ مقاومت در برابر عوامل خوردگی بسیار بالاتر از بتونهای معمولی است .

تقویت سازه های بتونی
هدف در این روش مقاوم سازی ساز ه ها در مقابل زلزله و یا بالا بردن مقاومت سازه بنا به نیاز )مواردی همچون تغییر کاربری ساختمان و یا اشتباه درمحاسبات اولیه طراح ) می باشد . در این روش علاوه بر بدست آوردن مشخصات مورد نظر به لحاظ ساختمانی مسائل معماری ساختمان و زیبایی بنا نیز مد نظر است بدین صورت که در این روش بعد از اتمام کار سطح مقطع اجزا ساختمان تغییراتی نخواهد داشت . روش کار بدین صورت است که یک سری ورقهای فولادی با توجه به محاسبات انجام شده و مقاومت موردنظر ا ز خارج مقطع توسط یک نوع Steel-plates اپوکسی خاص به مقطع اضافه می گردد. طراحی این فولادها و مقادیر آن با توجه به محاسبات اولیه ساختمان و نیز مشخصاتی از مقطع که در نظر داریم به آن برسیم انجام می گیرد. مراحل انجام کار و نیز مواد استفاده شده به صورتی است که بعد از پایان مقطع جدید و قدیم به خوبی با یکدیگر کار می کنند .
علل مختلفی که باعث فرسودگی و تخریب سازه های بتنی می شوند
علل مختلفی که باعث فرسودگی و تخریب سازه های بتنی می شوند – علائم هشدار دهنده که کار مرمت را الزامی می دارند.
1 – علل فرسودگی و تخریب سازه های بتنی
(CAUSES OF DETERIORATIONS)
علل مختلفی که باعث فرسودگی و تخریب سازه های بتنی می شود همراه با علائم هشدار دهنده دیگری که کار تعمیرات را الزامی می دارند، در نخستین بخش از کتاب مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرند:
1-1- نفوذ نمکها
(INGRESS OF SALTS)
نمکهای ته نشین شده که حاصل تبخیر و یا جریان آبهای دارای املاح می باشند و همچنین نمکهایی که توسط باد در خلل و فرج و ترکها جمع می شوند، هنگام کریستالیزه شدن می توانند فشار مخربی به سازه ها وارد کنند که این عمل علاوه بر تسریع و تشدید زنگ زدگی و خوردگی آرماتورها به واسطه وجود نمکهاست. تر وخشک شدن متناوب نیز می تواند تمرکز نمکها را شدت بخشد زیرا آب دارای املاح، پس از تبخیر، املاح خود را به جا می گذارد.

-1-2 اشتباهات طراحی
(SPECIFICATION ERRORS)
به کارگیری استانداردهای نامناسب و مشخصات فنی غلط در رابطه با انتخاب مواد، روشهای اجرایی و عملکرد خود سازه، می تواند به خرابی بتن منجر شود. به عنوان مثال استفاده از استانداردهای اروپایی و آمریکایی جهت اجرای پروژه هایی در مناطق خلیج فارس، جایی که آب و هوا و مواد و مصالح ساختمانی و مهارت افراد متفاوت با همه این عوامل در شمال اروپا و آمریکاست، باعث می شود تا دوام و پایایی سازه های بتنی در مناطق یاد شده کاهش یافته و در بهره برداری از سازه نیز با مسائل بسیار جدی مواجه گردیم.
1-3 – اشتباهات اجرایی
(CON STRUCTION ERRORS)
کم کاریها، اشتباهات و نقصهایی که به هنگام اجرای پروژه ها رخ می دهد، ممکن است باعث گردد تا آسیبهایی چون پدیدهء لانه زنبوری، حفره های آب انداختگی، جداشدگی، ترکهای جمع شدگی، فضاهای خالی اضافی یا بتن آلوده شده، به وجود آید که همگی آنها به مشکلات جدی می انجامند.
این گونه نقصها و اشکالات را می توان زاییدهء کارآئی، درجهء فشردگی، سیستم عمل آوری، آب مخلوط آلوده، سنگدانه های آلوده و استفاده غلط از افزودنیها به صورت فردی و یا گروهی دانست.
-1-4 حملات کلریدی
(CHLORIDE ATTACK)
وجود کلرید آزاد در بتن می تواند به لایهء حفاظتی غیر فعالی که در اطراف آرماتورها قرار دارد، آسیب وارد نموده و آن را از بین ببرد.
خوردگی کلریدی آرماتورهایی که درون بتن قرار دارند، یک عمل الکتروشیمیایی است که بنا به خاصیتش، جهت انجام این فرآیند، غلظت مورد نیاز یون کلرید، نواحی آندی و کاتدی، وجود الکترولیت و رسیدن اکسیژن به مناطق کاتدی در سل (CELL)خوردگی را فراهم می کند.
گفته می شود که خوردگی کلریدی وقتی حاصل می شود که مقدار کلرید موجود در بتن بیش از 6/0 کیلوگرم در هر متر مکعب بتن باشد. ولی این مقدار به کیفیت بتن نیز بستگی دارد.
خوردگی آبله رویی حاصل از کلرید می تواند موضعی و عمیق باشد که این عمل در صورت وجود یک سطح بسیار کوچک آندی و یک سطح بسیار وسیع کاتدی به وقوع می پیوندد که خوردگی آن نیز با شدت بسیار صورت می گیرد. از جمله مشخصات (FEATURES ) خوردگی کلریدی، می توان موارد زیر را نام برد:
(الف) هنگامی که کلرید در مراحل میانی ترکیبات (عمل و عکس العمل) شیمیایی مورد استفاده قرار گرفته ولی در انتها کلرید مصرف نشده باشد.
(ب) هنگامی که تشکیل همزمان اسید هیدروکلریک، درجه PH مناطق خورده شده را پایین بیاورد. وجود کلریدها هم می تواند به علت استفاده از افزودنیهای کلرید باشد و هم می تواند ناشی از نفوذیابی کلرید از هوای اطراف باشد.
فرض بر این است که مقدار نفوذ یونهای کلریدی تابعیت از قانون نفوذ FICK دارد. ولی علاوه بر انتشار (DIFFUSION) به نفوذ (PENETRATION) کلرید احتمال دارد به خاطر مکش موئینه (CAPILLARY SUCTION) نیز انجام پذیرد.
1-5- حملات سولفاتی
(SULPHATE ATTACK)
محلول نمکهای سولفاتی از قبیل سولفاتهای سدیم و منیزیم به دو طریق می توانند بتن را مورد حمله و تخریب قرار دهند. در طریق اول یون سولفات ممکن است آلومینات سیمان را مورد حمله قرار داده و ضمن ترکیب، نمکهای دوتایی از قبیل:THAUMASITE و ETTRINGITEتولید نماید که در آب محلول می باشند. وجود این گونه نمکها در حضور هیدروکسید کلسیم، طبیعت کلوئیدی(COLLOIDAL) داشته که می تواند منبسط شده و با ازدیاد حجم، تخریب بتن را باعث گردد. طریق دومی که محلولهای سولفاتی قادر به آسیب رسانی به بتن هستند عبارتست از: تبدیل هیدروکسید کلسیم به نمکهای محلول در آب مانند گچ (GYPSUM) و میرابلیت MIRABILITE که باعث تجزیه و نرم شدن سطوح بتن می شود و عمل LEACHING یا خلل و فرج دار شدن بتن به واسطه یک مایع حلال، به وقوع می پیوند.
1-6 – حریق
(FIRE)
سه عامل اصلی وجود دارد که می توانند مقاومت بتن را در مقابل حرارت بالا تعیین کنند. این عوامل عبارتند از:
الف) توانایی بتن در مقابله با گرما و همچنین عمل آب بندی، بدون اینکه ترک، ریختگی و نزول مقاومت حاصل گردد.
ب) رسانایی بتن (CONDUCTIVITY)
ج) ظرفیت گرمایی بتن(HEAT CAPACITY)
باید توجه داشت دو مکانیزم کاملاً متضاد انبساط (EXPANSION) و جمع شدگی مسوول خرابی بتن در مقابل حرارت می باشند. در حالی که سیمان خالص به محض قرار گرفتن در مجاورت حرارتهای بالا، انبساط حجم پیدا می کند، بتن در همین شرایط یعنی در معرض حرارتهای (دمای) بالا، تمایل به جمع شدگی و انقباض نشان می دهد. چون حرارت باعث از دست دادن آب بتن می گردد، نهایتاً اینکه مقدار انقباض در نتیجه عمل خشک شدن از مقدار انبساط فراتر رفته و باعث می شود جمع شدگی حاصل شود و به دنبال آن ترک خوردگی و ریختگی بتن به وجود می آید .به علاوه در درجه حرارت 400 درجه سانتی گراد، هیدروکسید کلسیم آزاد بتن که در سیمان پر تلند هیدراته شده موجود است، آب خود را از دست داده و تشکیل اکسید کلسیم می دهد. سپس خنک شدن مجدد و در معرض رطوبت قرار گرفتن باعث می شود، تا از نو عمل هیدراته شدن حاصل شود که این عمل به علت انبساط حجمی موجب بروز تنشهای مخرب می گردد. هچنین انبساط و انقباض نا هماهنگ و متمایز (DIFFERENTIAL EXPANSION AND CONTRACTION)مواد تشکیل دهنده بتن مسلح مانند آرماتور، شن، ماسه و … می توانند در ازدیاد تنشهای تخریبی نقش موثری داشته باشند.
1-7- عمل یخ زدگی
(FROST ACTION)
برای بتنهای خیس، عمل یخ زدگی یک عامل تخریب می باشد، چون آب به هنگام یخ زدن ازدیاد حجم پیدا کرده و باعث تولید تنشهای مخرب درونی شده و لذا بتن ترک می خورد. ترکها و درزهایی که نتیجه یخ زدگی و ذوب متناوب می باشند، باعث می گردند سطح بتن به صورت پولکی درآمده و بر اثر فرسایش، خرابی عمق بیشتری یابد بنابراین عمل یخ ز دگی بتن و میزان تخریب حاصله، بستگی به درجه تخلخل و نفوذپذیری بتن دارد که این موضوع علاوه بر تاثیر ترکها و درزهاست.
-1-8نمکهای ذوب یخ
(DE-ICING SALTS)
اگر برای ذوب نمودن یخ بتن، از نمکهای ذوب یخ استفاده شود، علاوه بر خرابیهای حاصله از یخ زدگی، ممکن است همین نمکها نیز باعث خرابی سطحی بتن گردند. چون باور آن است که خرابیهای حاصل از نمکهای ذوب یخ، در نتیجه یک عمل فیزیکی به وقوع می پیوندد، غلظت نمکها، موجود بودن آبی که قابلیت یخ زدگی داشته باشد و در کل فشارهای هیدرولیکی و غشایی (OSMOTIC) نقش بسیار مهمی در دامنه و وسعت خرابیها ایفا می کنند.
1-9 – عکس العمل قلیایی سنگدانه ها
(ALKALI-AGGREGATE REACTION)
در این قسمت می توان از واکنشهای "قلیایی- سیلیکا" و "قلیایی- کربناتها" نام برد.
عکس العمل قلیایی – سیلیکا(ALKALI-SILICA) عبارتست از: ژلی که از عکس العمل بین هیدروکسید پتاسیم و سیلیکای واکنش پذیر موجود در سنگدانه حاصل می شود. بر اثر جذب آب، این ژل انبساط پیدا کرده و با ایجاد تنشهایی منجر به تشکیل ترکهای درونی در بتن می شود. واکنش قلیایی -کربنات، بین قلیاهای موجود در سیمان و گروه مشخصی از سنگهای آهکی (DOLOMITIC) که در شرایط مرطوب قرار می گیرند، به وقوع می پیوندد. در اینجا نیز انبساط حاصله باعث می شود تا ترکهایی ایجاد شود یا در مقاطع باریک خمیدگیهایی به وجود آید.
-1-10 کربناسیون
(CARBONATION)
گاه لایه حفاظتی که در مجاورت آرماتور داخل بتن موجود است، در صورت کاهش PH بتن اطراف، به کلی آسیب دیده و از بین می رود. بنابراین نفوذ دی اکسید کربن از هوا، عکس العملی را با بتن آلکالین ایجاد می نماید که حاصل آن کربنات خواهد بود و در نتیجه درجه PH بتن کاهش می یابد. همچنان که این عمل از سطح بتن شروع شده و به داخل بتن پیشروی می نماید؛ آرماتور بتن تحت تاثیر این عمل دچار خوردگی می گردد. علاوه بر خوردگی، دی اکسید کربن و بعضی اسیدهای موجود در آب دریا می توانند هیدروکسید کلسیم را در خود حل کرده و باعث فرسایش سطح بتن گردند.
1-11- علل دیگر
(OTHER CAUSES)
علل بسیار دیگری نیز باعث آسیب دیدگی و خرابی بتن می شوند که در سالهای اخیر شناساییشده اند. بعضی از این عوامل دارای مشخصات خاصی بوده و کاربرد بسیار موضعی دارند. مانند تاثیر مخرب چربیها بر کف بتن کشتارگاهها، مواد اولیه در کارخانه ها و کارگاههای تولیدی، آسیب حاصله از عوارض مخرب فاضلابها و مورد استفاده قرار دادن سازه هایی که برای منظورها و مقاصد دیگری ساخته شده باشند، نه آنچه که مورد بهره برداری است. مانند تبدیل ساختمان معمولی به سردخانه، محل شستشو، انباری، آشپزخانه، کتابخانه و غیره. با این همه اکثر آنها را می توان در گروههای ذیل طبقه بندی نمود:
الف) ضربات و بارههای وارده (ناگهانی و غیره) در صورتی که موقع طراحی سازه برای این گونه بارگذاریها پیش بینیهای لازم صورت نگرفته باشد.
ب) اثرات جوی و محیطی
پ) اثرات نامطلوب مواد شیمیایی مخرب
مشخصات قطعات پیش ساخته بتنی دارای وزن متوسط
قطعات پیش ساخته بتنی دارای وزن متوسط : این قطعات باید دارای شرایط JNW باشند یعنی همان شرایطی که قطعات تولیدی شرکت A. Jandris & Sons
بتونیر:
دستگاهی است که شن وماسه وسیمان وآب را به نسبتهای مورد نظر مخلوط کرده وبتن تولید می کند . دراستفاده از بتونیر حدوداً نصف آب مورد نیاز بتن رادرداخل دیگ بتونیز می ریزیم وبعد شن وماسه را به نسبتهای مورد نظر درون دیگ بتونیز ریخته وسیمان لازم رانیزمی ریزیم ودیگ بتونیز حرکت دورانی خودرا شروع کرده وبعد از مخلوط شدن آنها نصف دیگر آب بتن را ریخته و1تا 5/1 دقیقه بتونیز دوران حرکت دورانی می کند وبتن خلوط می شود.
بتونیز درظرفیتهای کم (125 لیتری ) برای ساختن ملات وبا ظرفیتهای 250 -500-750 لیتری جهت بتون ریزی مورد استفاده قرار می گیرد .
1- بتون ساز ثابت ( دستگاه مرکزی بتن ) این دستگاه جهت مصارف بسیار زیاد مورد استفاده ساختمانهای بزرگ بتنی زیر جاده ها ، باندهای فرودگاه ، سد سازی مورد استفاده قرار می گیرد.
کارخانه های مرکزی بتن در فرمهای مختلف وبا ظرفیتهای متغییرکه انواع مدرن آن با ظرفیتهای 36 تا46 مترمکعب درساعت ودربعضی موارد تا 120 متر مکعب درساعت قدرت بتن سازی دارند.

2- ماشین بتون کش گردان (تراک میکسر) ماشین های بتون کش گردان تا ظرفیت 2/10 متر مکعب درفرمهای مختلف جهت سریع کردن حمل بتون از کارخانه ها ی بتن سازی به محلولهای بتن ریزی مورد استفاده قرار می گیرد. تراک میکسر از یک مخزن گردنده که بر روی کامیون نصب شده است تشکیل شده است . تراک میکسر ها دارای مخزن آبی هستند که در حالت حمل مواد از مرکز تهیه ثبت خشک می توانند درمحل ریختن بتن توسط مخزن مزبور آب لازم به مواد اصلی بتن اضافه کرده ومخلوط رابا گردش درآب خود آماده نم
2- تلمبه هدایت بتن (پمپ بتن ) :
بتن را می توان با استفاده از پمپ بتن به فاصله وارتفاع منحد یلی پمپاژ کرد واز پمپ بتن جهت انتقال بتن به محل مصرف ،درساختمانهای بزرگ بتنی استفاده می شود.
پمپ بتن قادر است بتن را350 متر بطور افقی و30 متر بطور قائم هدایت کند. به استفاده از پمپ بتن از مواد روان کننده بتن استفاده می شود.
– دامپرور وسیله حمل ونقل مصالح در کارگاه های ساختمانی می باشد و کاربرد آن را می توان بمنزله کامیون اما درمقیاس کوچک دانست .
3- ویبراتورها : ویبراتور دستگاهی است که جهت یکنواخت کردن ومتراکم کردن بتن استفاده می شود. این عمل بوسیله نوسانات شدید میله یا صفحه ویبراتورکه به بتن منتقل می شود صورت می گیرد.
– ویبره دستی بوسیله میلگرد یا چکش لاستیکی که به بدنه قالب زده می شود صورت می گیرد زمانی ویبره کردن بتن خاتمه می یابد که حباب به سطح بتن نیایدویبراتور دو نوع است :
1- ویبراتور صفحه ای : این ویبراتور جهت صاف کردن سطح بتن وهمچنین متراکم کردن آن برای شانه پیاده روه ها ، جاده ها ونظایرآن مورد استفاده قرار می گیرد.
2- ویبراتور خرطومی : ویبراتور خرطومی بصورت موتور بنزینی وبرق موجود است که نوع برق آن سبک بوده وحمل آن راحت است وهمچنین کار کردن با آن نیز راحت است. ویبراتور خرطومی جهت متراکم کردن بتن ریخته شده در قالب پی ها وسایرقالبها استفاده می شود.
– درویبراتور خرطومی بنزینی عمل ویبره کردن بوسیله خرطومی که شیلنگ خرطوم وصل شده است وشیلنگ نیز به ویبراتوروصل شده است صورت می گیرد . نیروی حاصل از دستگاه ، حرکت جنبشی درخرطوم بوجود می آورد واین جنبش باعث متراکم شدن بتن می گردد.
– خرطوم ویبراتور درقطر های مختلفی مورد استفاده قرارمی گیرد که عبارتند از:
4/25 میلیمتری که برای ویبره کردن بلوکهای بتنی مورد استفاده قرار می گیرد .
38 ، 45- 50 میلیمتری که در محلهای مورد نظر استفاده می شود .
60 میلیمتری که جهت ویبره کردن بتن دربتونیز های با حجم زیاد مورد استفاده قرار می گیرد.
عمل آوردن بتن : عمل آوردن بتن عملی است که طی آن از رطوبت بتن جلوگیری به عمل می آید و دمای بتن درحدیرطوبت بخش حفظ می شود.
مراحل عمل آوردن بتن :
1- مراقبت : مرطوب نگه داشتن سیمان موجود در بتن بمدت کافی بطوری که حداکثر میزان آب جلوگیری آن چه در لایه های سطحی وچه در حجم آن مسیر باشد . عمل مراقبت کردن از بتن با آب دادن به آن صورت می گیرد که عمل آب دادن به بتن اززمانی آغاز می شود که آب داده شده به بتن ،بتن را خراب نکند.
2- محافظت : جلوگیری کردن از اثرنا مطلوب عوامل خارجی مانند شسته شدن بوسیله بلان یا آب جاری ، اثر باد های گرم وخشک ، سردشدن سریع یا یخبندان ، لرزش، ضربه خوردن ومشابه به اینها روی بتن جوان .
( بتن تازه ریخته شده رابتن جوان گویند )
3- پروراند ن : پروراندن بتن یعنی سرعت بخشیدن به کوفتن وسخت شدن بتن به کمک حرارت .
مدت عمل آوردن بتن :
مدت عمل آوردن بتن به نوع سیمان ،شرایط محیطی ودمای بتن بستگی دارد ودرطی آن دمای هیچ قسمت ازسطح بتن نباید از 5 درجه سانتی گراد کمتر شود. مدت عمل آوردن بتن بیاندازند مقادیر جدول زیرکمترباشد .
شرایط محیطی :
1- خوب : محیط مرطوب ( رطوبت نسبی بیش از80 درصد) ومحافظت شده دربرابر خورشید وباد.
2- ضعیف : محیط خشک ( رطوبت نسبی کمتر از 50 درصد) ومحافظت نشده دربرابر خورشید وباد.
3- متوسط : شرایطی بین دو حد خوب وضعیف .
-درصورتی که دمای سطح بتن اندازه گیری یا محاسبه نشود می توان آن را معادل دمای هوای مجاور سطح بتن فرض کرد.
انبار کردن سیمان :
سیمان پرتلند نباید با رطوبت انبار گردد وباید به صورت خشک نگه داری شود. در مناطق خشک حداکثر 12 پاکت سیمان را می توان روی هم انبار کرد مشروط بر این که ارتفاع کل آنها 8/1 متر تجاوز نکند .
آشنایی با روش های قالب بندی
تعریف قالب :
قالب سا زه ای است موقتی که برای دربر گرفتن بتن قبل از سخت شدن وکسب مقاومت کافی برای خود بکار می رود تعریف قالب بندی ( کفراژ بندی ) : به کلیه عملیاتی که بعد از درست شدن بتن برای شکل دادن به آن بکار می رود قالب بندی یا کفراژبندی می گویند.
مجموعه اجزای تشکیل دهنده قالب بندی : مجموعه ای است که برای نگه داری بتن درشکل مورد نظر بکار می رود ومشتمل برروئه قالب بدنه قالب پشت بنده ها ، کلافه ها ، چپ وراستها ونظایر اینها .
داربست سازه ای موقتی است که برای نگه داری قالب بندی سکو ها ی کار وتحمل بارهای حین اجرا برپا می شود، که مشتمل است برشمع بندی پایه های قائم صفحات افقی بادبندها ، زیر سریها ونظایر اینها .
قالب بندی کارهای بتنی : یک قالب بندی خوب بایستی بطور خلاصه ای دارای مشخصات زیر باشد:
1- مصالح آن موجود ودر دسترس باشد
2- بدوم درز ومقاوم ومحکم باشد ( اگر درقالب درز داشته باشد دوغاب بتن از درز ها نشت کرده وسبب کر مو شدن سطح بتن می شود .)

3- تغییر شکل نداده وجابجایی نداشته باشد
4- در مقابل آب دیدن متورم نشده وتغییر شکل ندهد .
5- به آسانی قابل حمل ونقل بوده وپس از باز شدن قابل استفادهمجدد باشد.
6- قبل از بتن ریزی در درون قالب ، جدار داخلی قالب راروغن کاری می کنند که برای این کار از روغن های معدنی خنثی(بدون خاصیت اسیدی وبازی ) استفاده می کنند .در هر حال باید از روغنی استفاده نمود که در واکنش های سیمان دخالت نداشته باشد .
اصطلاحاً به روغن ماده رها ساز نیز می گویند چون باعث جداشدن قالب از بتون می شود.
دلایل روغن کاری کردن جدار داخلی قالب :
1- در موقع باز کردن قالب ، بتوان براحتی آن را از بتون جدا کرد .
2- اگر قالب چوبی بتشدد روغن کاری باعث می شود که چوب آب بتون را نم کرد ودرنتیجه دفعات استفاده از قالب چوبی افزایش یابد وبه عبارتی طول عمر قالب زیاد شود. (چون اگر چوب آب بتون را جذب کند زود فاسد می شود)
البته در مورد قالب فلزی ( فولادی ) نیز روغن از تماس شیره بتون با بدنه قالب فلزی به طور مستقیم جلو گیری می کند در نتیجه از پوسیدگی زود مدت قالب فولادی جلوگیری می کند.
فشار های وارد برقالب ها:
1- بارهای قائم برقالب بندی :
بارهای قائم شامل وزن بتون وآرماتور وهمچنین وزن خود قالب واجزای آن به اضافه سربارد بار زنله ناشی از افراد ووسایل وحمل ونقل بتون می باشد .
بارهای قائم در قالب بندی های افقی نظیر کف تیر ها ،بتونی وغیره محاسبه می شود.
2- بارها ی جانبی وارد بر قالب بندی :
بارها جانبی بار ناشی از بتون تازه ریخته شده درقالب برروی قالب بروی قالب دیوار ها ،ستونها ، پی ها ، در قسمتهای کناری تیر ها که به صورت عمود سطح قالب فشار جانبی وارد می کند،می باشد که می خواهد قالب را باز کند.

شمع (پایه):
شمع پایه چوب گردی است که به آن تیرچوبی هم می گویند وبرای داربست ونگه داری قالب های سقف از آن استفاده می شود. شمع ها به صورت فلزی تیز موجود می باشند .

شمع های چوبی به دو صورت با مقطع گرد (دایره ای ) وچهار تراش می باشند.
– قطرمتوسط شمعهای چوبی بامقطع دایره ای نباید از 10 سانتی متر کمتر باشد.
-شمعها تا ارتفاع 4متری بایستی به صورت یکپارچه باشد ولی از ارتفاع چهار متربه بالا می توان وصله دارنیز باشد ولی تعداد شمعهای وصله دار نباید از یک سوم کل شمعها بیشتر باشد.
– فاصله قراردادن شمعها باید طوری باشد که در موقع بتن ریزی قالبها ی تغییر شکل نداده قدرت تحمل بارهای وارد برقالب را داشته باشد وفاصله شمعها از یکدیگر نباید از حدود سانتی متر تجاوز کند.
– بهتر است در زیر شمعها ومخصوصاً در جاهایی که شمع روی زمین طبیعی قرار داده می شود، برای جلوگیری از داخل شدن شمع به زمین تخته چوبی به عرض 20 سانتی متر وضخامت 3الی 4 سانتی متر قرارداده شود ویا خاک زیرشمعها کوبیده شود تا شمعها کوبیده شود تا شمع نشست نداشته باشد. در قسمتهای فلزی معمولاً یک صفحه به ابعاد 15×15 سانتی متر
درزیر شمع قرارمی دهند.
– شمع یا پایه برای نگه داری قالب هایی که به صورت افقی قرارداده می شوند ( مانند قالب سقفها وقالب کف تیر ها) به کار برده می شود.
پایه های اطمینان:
بعد از برداشتن قالبهای افقی ( قالب سقفها وقالب سطوح زیرین تیرهای بتنی ) باید پایه هایی به عنوان پایه های اطمینان درزیر آنها باقی گذاشت تا از بروز تغییر شکلها یی که بمرورزمان پیش می آید جلوگیری شود.
پیش بینی پا یه های اطمینان برای تیر های با دهانه بزرگتراز5متر، تیر های کنسول به طول بیشتر از5/2 متر ، دالهای با دهانه بزرگتر از3متر ودالهای کنسول به طول بیشتر یک ونیم متر اجباری است ، تعداد پا یه های اطمینان باید طوری باشد که فاصله آنها بهر حال از 3متر تجاوزنکند.

جلوگیری از خم شدن قالب :
جهت جلوگیری از خم شدن قالب دراثر فشار بتن درقالب قائم ( مانند قالب دیوار های برشی – قالب ستونها – قالب پی ها ) از پشت بند بصورت افقی یا قائم که با سیم مفتول به قالب وصل می شود استفاده می کنند . ودرقالب های افقی (مانند سقفهای بتنی ،قالب تیرهای بتنی ) برای جلوگیری ازخم شدن قالب ازشمع یا پایه استفاده می شود .
جلوگیری از نشت قالب دراثروزن بتن ریخته شده :برای جلوگیری از نشت قالب تیرها وسقفها باید بتن ریزی درفواصل کم انجام شود اگر فاصله زیاد باشد دروسط قالب معمولا یک خیر 2الی 3 سانتی متری بطرف بالا به تیرمی دهند وزیر آن شمع می کوبند ، وبعد از بتن ریزی ، بتن خود به خود2الی 3 سانتی متر نشت پیدا می کند وبجای اولیه خود باز می گردد.
جهت به وجود آوردن خیز به سمت بالا ازگوه درزیر شمع استفاده می گردد.
مصالح قالب :
انواع مختلف قالبها از نظرجنس قالب عبارتند از:
1- قالب های چوبی
2- قالبهای فلزی ( فولادی وآلومینیومی )
3- قالبهایی که از مصالح بنایی مانند آجر وبلوک سیمانی ساخته می شوند .
4- قالبهایی که ازپلاستیک ومواد مصنوعی ساخته می شوند.
مانند فیبر گلاس وورقهای چند لایه ای وغیره .
1- قالب چوبی :
درایران معمولا از تخته هایی که به نام چوب نرادروسی معروف می باشد برای قالب بندی استفاده می شود. تخته هایی که جهت قالب بندی به کار می روند 2سانتی متر می باشد برای بستن تخته های قالب چوبی بهم دیگر ودرست کردن قالب به شکل واندازه مورد نظر از چوبهایی که دراصطلاح قالب بندی به آنها پشت بند نیز می گویند نباید از8سانتی متر کمتر باشد . چهار تراشها را به فواصل نیم متری از هم قرار می دهند وآنها را بوسیله مفتول به چوبها وصل می کنند .چهار تراش ها را بصورت افقی یا عمودی ویا بصورت افقی وعمودی بکار می برند در حالتی که طول وعرض قالب بندی زیاد باشد مانند قالب دیوار های برشی یا دالهای بتن آرمه در سقفها از چهار تراش های افقی به هم بسته می شوند تادرقالب خمیدگی ( شکم دادن ) بوجود نیاید .
– دربراورد هزینه ساختمان معمولا یک سوم قیمت تخته را برای هر بار قالب بندی منظور می کند ولی عملا از یک تخته بیش از 5الی 6بار نیز می توان استفاده کرد .
2- قالب فلزی :
قالب های فلزی به دو دسته صورت فولادی وآلومینیومی می باشد :
الف ) قالب فلزی ، فولادی :
صفحه قالب های پیش ساخته فلزی با عرض 50 سانتی متر وطولهای 5/0 – 1-5/1-2-5/2- متر می باشد . این صفحات دارای دو حسن می باشند :
1- چون فلزی است ودارای مقاومت زیاد ، از آن می توان بدفعات متوالی استفاده نموده است .
2- چون سطح قالب صیقلی است درموقع بتن ریزی دانه های بتن درسطح فلز اثری ندارند وباز کردن این قالب براحتی صورت می گیرد وهمچنین سطح روغنی قالب فلزی بتن رافوراً به طبقات پایین قالب سرازیر می کند وهمچنین بتن بهتردراین قالبها ویبره می شود که در نتیجه سطح بتن کرمو نخواهد شد.
ب- قالبهای فلزی آلومینیومی :
جدید ترین صفحه قالبهای فلزی ، صفحات پیش ساخته آلومینیومی است . خدمات این صفحات تقریباً 4 میلیمتر بوده وبصورت مربعهای 60×60 ومستطیلهای 30×60 سانتی مترساخته می شوند .
فرق این صفحه باقالبها با صفحه قالبهای فولادی سبکتربودن وهمچنین عدم پوسیدگی آنها درمقابل رطوبت می باشد ودیگری این که این قالب ها دارای سطح صاف ویا آجرنما می باشند که سطح آجرنمای آن درقسمتهایی بکار می رود که دارای نما می باشند.
دردوحالت درساختمان از قالبهای فلزی استفاده می کنیم :
1- اگربخواهیم از بتن اکسپوزه استفاده نماییم بعبارت دیگر بعد ازقالب برداری دیگر روی بتن را با مصالح دیگری مانند گچ یا سنگ بپوشانیم (اندود نکنیم) .
2- قالب فلزی هنگامی مقرون بصرفه است که بخواهیم چندین ساختمان را بصورت هم شکل که اصطلاحا هم تیپ می گویند دریک زمان بتن ریزی که دراین حالت استفاده از قالب فلزی مقرون به صرفه خواهد بود.
قالبهای آجری:
در ساختمانهای کوچک می توان برای قالب بندی شالوده های منفرد ( پی های نقطه ای ) بجای تخته ( بعلت گرانی تخته ) از تیغه آجری 10 سانتی متری استفاده نمود . برای آنکه در موقع بتن ریزی بوسیله وزن بتن بدنه قالب آجری متلاشی نشود باید قبلا پشت آن را بوسیله خاک ریزی وتراکم خاک ویا هر دو وسیله دیگر مانند شمع کوبی وغیره محکم نمود وبرای آن که آب بتن بوسیله آجر مکیده نشود باید یک ورقه نایلون بین بتن وجدار داخلی آجری قرار داد. قالب بندی آجری موجب تسریع کار می گردد.
قالبهای پلاستیکی :
از صفحات پلاستیکی (فایبرگلاس ) نیز درقالب بندی استفاده می شود و بیشتر از این قالبها درسطوح منحنی شکل ودرجاهایی که باید قلب خمیدگی داشته باشد استفاده می کنیم . این قالبها بسیار مقاوم بوده وبه دفعات می توان از آنها استفاده نمود.
قالب براداری :
پایه ها وقالبها باربر نباید قبل از آن که اعضا وقطعات بتنی مقاومت کافی برای تحمل وزن خود وبارهای وارده را کسب کنند برچیده شوند وعملیات قالب برداری وبرچیدن پایه ها بایستی گام به گام وبدون اعمال نیرو وضربه وطوری باشدکه اعضا وقطعات بتنی تحت اثر بارهای ناگهانی قرار نگیرند تا بتن صدمه نبیند وایمنی وقابلیت بهره برداری قطعات مخدوش نشوند.نحوه بر چیدن پایه های زیرتیره ها وکنسولها :
برچیدن پایه های (شمع های) زیر تیرها بایداز وسط تیرشروع شود وبه طرف تکیه گاه ادامه یابدوپایه های زیرکنسولها بزرگ بایدبتدریج از لبه آزادبه طرف تکیه گاه برچیده شوند وهرلحظه که علائمی از تغییرشکل یا ترک خوردگی درکنسولها مشاهده نشودبر چیدن پایه ها را بایدمتوقف کرد.
زمان قالب برداری :
اگر زمان قالب برداری درطرح تعیین وتصریح باشد باید زمانهای داده شده درجدول زیر رابعنوان حداقل زمان لازم برای برچیدن قالب ها وپایه ها ملاک قرارداد.
زمانهای داده شده در جدول در صورتی معتبرند که شرایط زیر برقرار باشد :
1- بتن باسیمان پرتلند معمولی بتان ، سولفات ساخته شده باشد
2- اگر درضمن سخت شدن بتن دمای محیط به کمترازصفر درجه سانتی گراد برسد زمانهای داده شده را باید به تناسب وحداقل به اندازه مدت یخبندان افزایش داد
3- درصورت استفاده ازسیمان با مقاومت زود رسم می توان زمان های داده شده در جدول را کاهش داد.
4- (قالب های قائم شامل قالب ستونها ، دیوار های بتنی ، پی ها
وغیره می باشد .)
آرماتور بندی :
جاگذاری وبستن آرماتورها:
آرماتورها بایستی قبل از بتن ریزی مطابق نقشه های اجرایی در جای خود قرار گریند وطوری بسته شوند ودر جای خود نگهداشته شوند که از جابه جایی آنها خارج از محدوده مجاز جلوگیری شود . برای بهم بستن بتن آرماتورها بوسیله عناصر غیر سازنده ای بایداز مفتولها یا اتصال دهنده ها وگیره های فولادی استفاده کرد . بایستی توجه داشت که انتهای برجسته مفتولها وگیره ها درقشر بتن محافظ (پوشش)واقع نشود .(جهت جلوگیری از خوردگی وپوسیدگی )
– موقعییت آماتورباید هم قبل ازبتن ریزی وهم درصمن آن کنترل شود تا پوششهای بتنی روی میلگردها درمحدوده مجاز تعیین شده بویپه در مورد طره ها (کنسولها ) بدقت تامین شوند.

اهمییت رعایت وحفظ پوشش بتنی محافظ روی آماتورها جهت جلوگیری ازخوردگی وپوسیدگی فولاد وتامین پایداری آن میباشد.

پوشش بتنی روی میلگرد ها :
پوشش بتنی روی میلگرد ها برابر است با حداقل فاصله بین روییه میلگردها (میلگردطولی یا عرضی ) تا نزدیکترین سطح آزاد بتنی درصورتیکه بتن دارای سطح فرورفته وبرجسته باشد ضخامت پوشش باید درعمق فرورفتگیها اندازه گیری شود.
-ضخامت پوشش بتنی روی میلگردها نباید کمتر از مقادیر زیر اختیار شود:
1-قطر بزرگترین شماره میلگرد 2- بزرگترین اندازه اسمی سنگدانه های بزرگتراز 32 میلیمتر میباشد.
– مثلا اگر اندازه بزرگترین دانه شن 40 میلیمتر باشد نباید پوشش بتنی محافظ کمتر از(میلیمتر45=5+40)45 میلمتر در نظر گرفته باشد.
– مطابق آیین نامه ایران ضخامت پوشش بتنی محافظ میلگرد ها متناسب با نوع شرایط محیطی وکیفیت بتن ونوع قطعه مورد نظر نباید از مقادیر مندرج در جدول زیر کمتر باشد:
– مقادیر داده شده در جدول را بربای میلگردهای با قطر بیش از 36 میلیمتر باید به اندازه 10 میلیمترافزایش داد .
– منظور از شرایط محیطی ، شرایط محیط ازنظر میزان رطوبت وشرایط جوی میباشد که بتن در آن شرایط قرار دارد.انواع میلگردهای فرم داده شده ونام کار گاهی آنها
1- گونیا وچنگال درآماتور بندی آماتورها ی عاجدار به گونیا وآموتورهای ساده را به چنگال ختنم می کنیم .(طول گونیا درحدود 10 سانتی متر می باشد .)
2- بولت وریشه : بویت وریشه برای اتصال ستون به پی بکارمیرود . بولت درساختمان فزی وریشه در ساختمانهای بتنی بکار میرود که هردو بار باید به گونیا ختم شود. طول گونیا در حدود 10 سانتی متر میباشد و میلگرد های بولت وریشه باید تا روی آهنهای کششی کف پی ادامه داشته باشند.به مبلگردهای ریشه درساختمان های بتن آرمه میلگردهای انتظارنیز می گویند .
3- ماهیچه وستکا :
برای اتصال یک دیوار عمودی به یک دیوار افقی بکار می رود .ستکا اتصال کاملا عمومی میباشد وماهیچه نیروها را با زاویه 45 درجه منتقل میکند.درصورت وجود امکانات اجرایی استفادهاز ماهیچه ها پیشنهاد می گردد.

4- اتکا(ادکا) :
در یک تیر تبونی اگرناحییه کششی از قسمت پایین تیر به قسمت بالا منتقل شود از اتکا استفاده می شود .مانند تیرهای سراسری که ناحییه کششی روی تکیه گاه دربالاتر تیر ودربین دو تکیه گاه در پایین تیر قرار دارد .
5- خرک:
هر سازه بتنی که دارای دو سفره میلگردباشد برای اتصال دو سفره به همدیگر وثابت نگهداشتن سفره ها در جای خود ازخرک استفاده می شود. مانند پی ها عمودی(رادیه ژنرال) پی های نواری ویا دیوارهای بتنی که دارای دو سفره میلگرد می با شد.
وصالی در میلگردها :
باتوجه به اینکه طول میلگردهای موجود در بازار 12 متر است ، حال اگر تیر سراسری بیش از 12متر باشد ویا بخواهیم برای صرفه جویی از میلگردهای کوتاه نیز استفاده کنیم باید آنها رابه هم وصل کنیم .رایج ترین وصالی در ایران بطریقه پوششی یعنی بدون جوش است. در طریقه پوششی وصل میلگردها بهم بعد از اینکه دو میلگرد را به طول پوششی روی هم قرار دادیم
آنهارا بوسیله مفتول بهم می بندیم .البته تا آماتور32 مجاز به اینگونه وصالی هستیم ، مقرار طولی که در دو قطعه باید همدیگر را بپوشانند ( روی هم اورلب شوند) طبق محاسبه بدست می آید واگر در نقشه های اجرایی قید نشده باشداین طول را 40 برابرقطر آرماتوربزرگ در نظر می گیریم .اگر اجباری وصالی بافاصله باشد حداکثر این فاصله نبایداز 5 برابرقطر آماتور کوچکتر تجاوز کند .
-در میلگردهای ساده حتما در وصله ها باید نوک میلگردها قلاب کردند ،در صورت عدم استفاده از قلاب با ید به طول مهاری (طولاورلب) آن به اندازه 20 اضافه نمود.
کارگزاری میلگردهای پی منفرد : ( آماتوربندیفوند اسیون)
حداقل فاصله میلگردها کف فونداسیون از همدیگر 10 سبنتی متر است وباید حداقل از میلگرد 10 Ø درپی منفرد استفاده نمود آرماتورها ی کف پی منفرد باید درد و جهت ودر تمام بعدشالوده ادامه یابد . آرماتورهای انتظار در ستونهای بتنی حداقل به تعداد میلگرد ستون بتنونی می باشد وباید تا روی شبکه زیر پی ادامه داشته ستون باشدوبه خم 90 (گونیا) در خارج ازفونداسیون باید طول داشته باشد . میلگردهای ریشه طول اورلب ( 40Ø) در خارج از فونداسیون قرار می گیرند باید به وسیله میلگرد ها عرضی ( خاموت ) به هم ببندیم میلگردهای بولت که درساختمانهای فلزی جهت متصل کردن صفحه زیر ستون به در درون فمنداسیون قرار می گیرد به خم 90( گونیا ) باید ختم شود ومیلگردهای بولت باید تا روی شبکه میلگرد کف پی وتا چند سانتی متر نزدیکی آنها ادامه داشته با شد قسمت انتهای آزاد بولت را که درخارج ازفونداسیون قرار می گیرد باید بوسیله میلگرد عرضی (خاموت ) بهم ببندیم

حداقل فاصله شبکه میلگرد زیرین شالوده منفرد اززمین 6 سانتی متر واگرازبتن استفاده شود 3سانتی متر می باشد .کارگذاری میلگردهای شناور:
حداقل تعداد میلگردها 14Ø می باشد وحداقل قطرخاموتها (تنگ های ) آن 6 Ø ودر هر متر 4عدد می باشد ( درهر25سانتی متریک خاموت ) وحداقل ضخامت شناژ 30 سانتی متر می باشد.ابعاد شناژ بوسیله محاسبه بدست می آید ولی بطور معمول برای یک ساختمان 4تا 5 طبقه ابعاد 35×35 یا 35×40 سانتی متر مربع می باشد . پهنای (عرض ) شناژ اطراف ساختمان باید قدری بیشتر باشد درحدود 55سانتی متر.چنانچه عرض شناژبیش از40 سانتی متر باشد حتی المقدور باید تعداد شاخه های تنگ یا خاموت را بیشترازدوشاخه انتخاب کرد.پی های نقطه ای ( تک ستونی ) درکنار وکنج:درپی های منفرد گوشه (کنج) واطراف ساختمان چون ستونها درمرکز این پی ها واقع نشده در انتهای آنها واقع خواهند شد وبا این ستونها مایل هستند پی نقطه ای زیرخود را به صورت الاکلنگ از جای خود حرکت دهند. برای جلوگیری ازاین کار باید چند عدد میلگرد کمکی غیرازمیلگردهای شناژ اززیر ستونها ی گوشه وکناری تا زیر ستونهای مجاور گذاشته شود تا این میلگردها مانع الا کلنگ شدن پی های گوشه وکناری گردند ، اندازه این میلگردها طبق محاسبه بدست می آید وممکن است حداقل 4 عدد میلگرد شماره 26-28 باشد.

آرماتور بندی ستونهای بتن آرمه :
1- حداقل قطر آرماتور طولی درستونهای بتن آرمه 14 Ø می باشد.
2- توزیع آرماتور طولی درمقطع ستون باید به صورت متقارن انجام گیرد وبهتر است از یک سایز میلگرد استفاده شود.
3- فاصله آزاد بین آرماتور های طولی نباید از 35سانتی متر بیشتر واز 5 سانتی متر کمترباشد.

4- حداقل قطر خاموت در ستونهای دایره ای 6 عدد ودر چند ضلعیها به تعداد یا اضلاع می باشد.
5- حداقل قطر خاموت در ستونها نباید از 6Ø کمتر باشد وهمچنین نباید از یک سوم قطر قطور ترین آرماتور طولی کمتر باشد .
6- انتهای خاموتها باید به قالب ختم شود ودوسرآن در داخل بتن هسته ستون قرارگیرد.
7- فاصله بین خاموتهای ستون نباید ازهیچ یک ازمقادیر زیر بیشترباشد :
الف ) کوچکترین بعد ستون
ب) 16 برابرقطرکوچکترین شماره آرماتور طولی
ج) 48 برابر قطرخاموت
د) 30 سانتی متر
تبصره : فاصله بین خاموتها درارتفاع تیرها ضخامت دال ویک ششم بالا وپایین طول آزاد ستون ودرمحل وصله ها به دوسوم مقادیر فوق کاهش می یابد.

آرماتور بندی تیرهای بتن آرمه :
1- درتیرهای بتن آرمه قراردادن یک ردیف آرماتورطولی دربالا وپایین تیر ضروری است . (حداقل 2 عدد میلگرد دربالا ودوعدد درپایین تیر جهت بستن خاموت )
2- حداقل قطر آرماتور طولی درتیرهای بتن آرمه 10Ø می باشد
3- حداقل قطر خاموت درتیرهای بتن آرمه 6Ø می باشد.
خر پاها
تعریف خرپا : خرپا عبارتست ازمجموعه ای ازمیله های مستقیم (انواع پروفیلها ) که توسط مفصلها بهم دیگر متصل می شوند . اجزای تشکیل دهنده هرپا بصورت کششی یا فشاری کار می کنند. ساده ترین خرپای پایداریک مثلث است.
– اگرخرپا بصورتی باشد که تمامی قسمتهای تشکیل دهنده آن بصورت مثلثی باشد آن خرپا پایدار است . بعنوان مثال مربع بالا بصورت نا پایدار است ( چون اتصالات بصورت معضلی می باشد.) ولی اگر با یک میله دیگر قسمتی دیگربه آن اضافه کنیم که بصورت دومثلث تشکیل شود پایدارخواهد شد.
– موارد استفاده ازخرپا
– اگر دهانه تیرها ( فاصله بین ستونها ) زیادترازحدود 5مترباشد دیگرتیرآهن جوابگوی آن نخواهد بود وهرچند تیرآهن از نظر مقاومت هم جوابگو باشد ولی از نظر خیز و لرزشی که بعلت طول زیاد ایجاد می کند نمی توان ازتیر آهن در دهانه بیش از حدود 5متر استفاده نمود. درچنین مواردی ازخرپا استفاده می شود. در واقع خرپای تیری است که درطولهای زیاد (دهانه های بزرگ ) از آن استفاده می شود.
انواع خرپاها
خرپا به دوصورت طراحی وساخته می شود:
1- خرپای شیبدار(مثلثی )
– از خرپای شیبدار (مثلثی ) درسقف های شیبداراستفاده می شود.
2- خرپای تخت : خرپایست که یال وتحتانی آن موازی است .
– از خرپای تخت درسقفهای افقی ( تخت ) استفاده می شود.
جوشکاری
عمده ترین جوشهای مصرفی در کارهای فلزی جوش گوشه وجوش لب به لب می باشد .
1- جوش لب به لب ( جوش شیاری)این نوع جوش برای اتصال ورقهای با ضخامت حداوداً یکسان مناسب است و جوشکاری لب به لب به شکلهای زیر انجام می گیرد.
2- جوش گوشه
این نوع جوشکاری بعلت اقتصادی بودن وسهولت اجرایی
پرمصرفترین نوع جوشکاری است ودر اکثر کارهای ساختمانی ازآن استفاده می شود وآماده سازی نمی خواهد وبرش با شعله یا قیچی کافی است. ازاین نوع جوشکاری درساخت قطعات IوT شکل و همچنین در ساختن تیر ورقها و در اتصالات پل به ستون و غیره استفاده می شود .
– منظورازجوش یکسره یعنی جوشی که درکل طول وبدون قطع کردن و فاصله دادن انجام گرفته باشد .
بعد جوش گوشه ( اندازه جوش گوشه ) بعد یا اندازه جوش گوشه را با حرف a نشان می دهند که اندازه آن مطابق شکل روبرو می باشد .
حداقل بعد جوش گوشه :
بمنظور اختلاط کامل ومتصل شدن کامل ویکپارچه دو فلزی کهبهم دیگر جوش می شوند حداقل بعد جوش گوشه نباید از مقادیر زیر کمتر باشد :
– ملات ها
ملات : ملات مواد خمیری وچسبنده است که جهت انتقال رج ها به یکدیگر مانند رج آجر ویا مصالح بنایی دیگر بکار می رود(مانند بلوک – سنگ وغیره )
ملات ها باید از خصوصیات زیر برخوردار باشند:
1- داشتن مقاومت کافی برای کار مورد نظر درهیچ حال نباید ملات از آجرمصرفی قوی تر باشد.
2- داشتن کارایی به طوری که بنای آجرچین به راحتی قادر به کار باشد .
3- داشتن چسبندگی خوب با آجریا بلوک مصرفی یا سنگ
4- داشتن دوام ومقاومت دربرابریخ زدگی
انواع ملات ها
1- ملات گل : از مخلوط کردن خاک رس وآب ووردادن مخلوط ( تا آنجا که خاک رس آب بکشد وبه حالت خمیری درآید ) به دست می آید. هر چقدر مقدار خاک رس دراین نوع ملات بیشتر باشد جنس ملات چسبنا کتر است.
2- ملات کاهگل : ملات گل رس هنگام خشک شدن (پس دادن آب ) جمع می شود ومی ترکد برای جلوگیری از ترک خوردن این ملات به آن کاه می افزایند وآن رادر آب می خواباندد تا خاک رس خوب آب بمکد وکاه خیس بخورد ونرم شود. مقداری نمک + کاه + خاک رس + آب = ملات کاهگل
3- ملات ریگ = آب +رس +ماسه
4- ملات گچ = گچ +آب ( مقدار آب مبلات گچ در کارهای عملی 70 تا80 درصد وزن گچ می باشند یعنی برای هر کیلو گچ 700تا800 گرم آب مورد نیاز می باشند.
5- ملات گچ وخاک = گچ سیاه + آب ( اگر چسبندگی گچ سیاه زیاد باشد می توان مقداری خاک رس به آن اضافه کرد که دربعضی از آجر های شوره دهنده حتماً باید از رس استفاده کرد)
6- ملات گل آهک = رس+ آب +آهک
7- ملات ساروج = رس + خاکستر+ گل لوئی + آهک
8- ملات ماسه آهک = ماسه + آب + آهک (این ملات ازمخلوط کردن یک قسمت آهک به صورت دوغاب با سه قسمت ماسه به دست می آید .
9- ملات باتارد = ماسه + سیمان + آب + آهک ( در ساختمانهای آجری استفاده ملات باتارد توصیه می شود) دراین ملات خاک با آهک آمیخته می شودوماسه با سیمان .
10- ملات ماسه سیمان = ماسه + سیمان + آب
ملات ماسه سیمان راباید به اندازه مصرف ساخت وباید ازبه کار بردن ملاتهایی که بیشتر ازیک ساعت از ساختن آن گذشته باشدخودداری کرد.
درزیر نسبت حجمی ماسه وسیمان آمده است :
الف ) درکارهای بنایی ( آجرچینی ، سنگ چینی و… 1به 6 تا 1به 8
ب ) در طاقهای قوسی شکل از1به 3 تا 1به 4
ج ) دربند کشی از1به2 تا 1به 3
د ) دراندودهای سیمانی از 1به 3 تا 1به 4
À ) برای دوغاب ریزی پشت کاشی کاری معمولاً نسبت 1به 3
استفاده می شود.
11- ملات شیفته آهکی : از ملات شیفته آهکی درساختن پی ساختمانها ( آجری ) استفاده می شود برای ساختن ملات شیفته آهکی از مخلوز آهک شکفته وآب به میزان 200تا350 کیلوگرم آهک شکفته دریک متر مکعب آب استفاده می شود.
ملات شفته آهکی رابا هر خاکی که دارای خاک رس باشد می توان ساخت اما بهترین خاک برای ساختن ملات شفته آهکی خاک شنی همراه با خاک رس می باشد. ملات شفته آهکی را با قلوه سنگ مخلوط کرده ودرساختن پی ساختمان آجری از آن استفاده می گیرد.
12- ملاتهای مخصوص :
الف ) خاک سنگ + سیمان سفید + آب ( ملات مورد استفاده دربند کشی واندود سیمان سفید در سقف سرویسها – حمامها وآشپز خانه ها ویا درنما استفاده می شود.)
ب ) ملات بند کشی = ماسه بادی + سیمان زیاد + آب کم
آجرها
طبقه بندی آجر از لحاظ جنس آجر امروزه آجر را به دو دسته تقسیم می کنند:
1- آجرهای فشاری که ابعاد این آجرها 5×10×20 سانتی متر ویا 5/5 ×11×22 می باشد وبه این دلیل به آن آجرفشاری می گویند که خشت آنها با دست زده می شود وبا فشار انگشتان کارگر خشت زن گوشه های قالب بوسیله گل پر می گردد.
این نوع آجر برای کلیه کارهای دیوار چینی وطاق ضربی مناسب می باشد.
2- آجرهای ماشینی : ابعاد این آجرها 5/5×11×22 سانتی مترمی باشد این آجرها به نام آجر سوراخدارنیز معروف بوده که سطح بزرگتر آن 8 تا 10سوراخ به قطر5/1 تا2 سانتی متر دارد. جنس این آجرها نسبت به آجرفشاری بسیارترد وشکننده بوده وخاصیت مکیدگی آب درآن کمترازفشاری می باشد وبهتراست درطاق ضربی مصرف شود.
طبقه بندی آجراز لحاظ رنگ
اگر بخواهیم ازآجر برای نما چینی استفاده نماییم رنگ آجر مطرح می شود آجرهایی برای نما به کار می روند که رنگهای زرد کمرنگ ( آجرسفید ) وزرد پر رنگ ( آجربهی ) داشته باشند وهمچنین آجرقرمز رنگ روشن ویا قرمزرنگ سیر در بازار موجود است .
آجر های نما بدو صورت موجود می باشد:
1- آجرهای پلاکی :این اجرها بعداز اتمام پشت کار به روی آن بصورت نما کار میشود صخامت آجرهایی که در نما به کار می رود ممکن است 3تا 4ویا 5 سانتی متر باشد .
2- آجرهای غیر پلاکی : این آجرها بصورت تما ماً با پشت کار ساخته می شودوابعاد آنها 5×10×20 سانتی متر است.

طبقه بندی آجرازلحاظ ابعاد :
ابعاد آجرهای جدید که دردیوارسازی به کار می رود 5×10×20 ویا 5/5 ×11×22 سانتی متر می باشد در این آجرها هربعد آن دوبرابر دیگرش است.
درقدیم اندازه های دیگری نیز برای آجر وجود داشت مانند آجرهایی که به ابعاد 5×20×20 یا4×20×20 سانتی متر که به نام آجر ختایی ویا آجر به ابعاد 5×4×40 سانتی متر که به نام آجر نظامی ویا آجر قزاقی معروف بود وبیشتر این نوع آجر برای فرش کف حیاط وکف ایوان وغیره به مصرف می رسید.
مرغوبیت آجر:
آجر مرغوب باید دارای رنگی باز وروشن باشد واز به هم زدن دوآجربه هم صدای زنگ تولید می شود مانند صدایی که از وارد کردن ضربه کوچکی به کاسه چینی می رسد که آجرخوب پخته نشده باشد از به هم زدن دوعدد آن صدای کاسه چینی شکسته شنیده می شود.
آجرهای سفالی یا توخالی :
ازاین آجرها برای ساختمانهای بلند استفاده می شود به علت سبکی این آجرها کار کردن با آن آسان وکارسریع پیش می رود ( ضخامت این آجرها از 10تا 8 سانتی متر وبلندی وپهنای آن ممکن است 20تا25 سانتی متر باشد )
راه پله :
یکی از مهمترین اجزای ساختمان پله می باشد. که باعث ارتباط یافتن طبقات با همدیگر است.
اجرای پله :
پله به صورت دال بتنی با ضخامت cm 15 اجرا شده ومیلگرد در ان به صورت شبکه cm (20×20) در دولایه که فاصله آنها از هم دیگردرحدود 10 سانتی متر است .
بعد از آرماتور بندی راه پله مرحله بعدی قالب بندی آن بود که از قالب فلزی برای این کار استفاده شده ولقمه های استفاده شده 5/2 سانتی متر از زیرو رواستفاده شده بود.
تیرچه:
آرماتور های مصرفی: میلگرد14 آجدار – میلگرد 12آجدار – میلگرد 10آجدار میلگرد 6ساده بدون آج برای زیگزال ها .
تیپ های تیرچه: دو تیپ تیرچه وجود داشت .
تیپ یک دارای 3 میلگرد کششی که دو میلگرد گناری نمره 14، میلگرد وسط 10 آجدار بود ومیلگرد فشاری آن یک عدد میلگرد نمره 12 آجدار بود ولی میلگرد اتصال دهندآنها یعنی میلگرد نمره 6 بدون آجدار بود که این تیپ تیرچه برای دهانه های 6 متره و5/5 متره طراحی شده بود.
توجه 1: زیگزال داد شده برای اتصال میلگردها دو زیگزال درتیپ یک بود.
تیپ دوم : دارای دو میلگرد کششی نمره 12 آجدار ویک میلگرد فشاری نمره 12 آجدار با زیگزال یا اتصال میلگرد نمره 6 ساده
توجه 2- درتیپ دو فقط نیم متر اول دو زیگزال بودودر بقیه مسیرتک زیگزال کار شده بود واین تیپ برای دهانه های 4 متری و5 متره طراحی شده بود.
انواع تیرچه :6 متره – 5/5 متره – 5 متره و4 متره
توجه 1: چون از میلگرد نمره 6 برای زیگزال استفاده شده بود درجوشکاری حداکثر دقت را به عمل می آورند تا هیچ گونه نقصی درجوش کاری ایجاد نشود.
مشخصات تیرچه ها : 1- عرض تیرچه ها حدوداً 12 سانتی متر
1- ارتفاع تیرچه ها 25 سانتی متر
2- ضخامت بتن تیرچه ها 5 سانتی متر
3- عیار سیمان مصرفی 400کیلوگرم
4- قالب استفاده شده فلزی
توجه 1- چون قالب کوچک واستفاده از ویبراتور درست نبود برای تراکم بیشتر از ضرب زدن به میلگرد فشاری آن هم به آهستگی وبا استفاده ازمیلگرد ها صورت می گرفت .
توجه 2- چون در کارگاه حوضچه های عمل آور نبود برای عمل آوری بتن های تیرچه از گونی ها خیس استفاده می شود. وحدالمقدور روزی 3 مرتبه آب داده می شود.
دپوکردن تیرچه ها : در دپو کرن تیرچه ها آنها را در 3 ردیف 8 تایی به صورتی که در فاصل ردیف اول ودوم یک میلگرد نمره 18 در خط فواصل مناسب ازهم قرار می دادند. تا هیچگونه بتن تیرچه ها در اثر جابجایی ها ترک بر ندارد( در اثر فشار ) وارد ه از طرف ردیف های دیگر .
توجه 3- البته درحمل تیرچه ها نیز دقت لازم را مبذول می کردند. تا هیچ گونه عیبی درتیرچه ها بوجود نیاید .
2- بلوک :
همانگونه که معلوم است بلوک هاهیچ گونه باری را تحمل نمی کنند ونقش پر کننده وایجاد فضا برای تامین ضخامت سقف مورد استفاده قرار می گیرند.
توجه1-طول بلوک40 وعرض بلوک 20 ساتیمتروارتفاع آن 22سانتی متر می باشدوالبته لبه بلوک برای نشستن روی تیرچه حدود2سانتی متر می باشد .
درسقف تیرچه بلوک دو نوع بلوک وجود دارد که یکی بلوک بتنی ودیگر سفالی است اما بلوک استفاده شده در این ساختمان بلوک بتنی است که درکارگاه تولید شد وعیار سیمان استفاده شده 350 کیلوگرم بود .
مراحل تولید به این صورت بود که 2 بیل ملات آماده را روی ویبراتور بلوک زن می ریختند وهمزمان با ویبره با ضربات چکش که روی بلوک زن تعبیه شده بود حدود 4 ضربه وارد می کردند وهمزمان با ویبره جک را بال می بردند تا بلوک آماده بدست آید اما در مورد وزن بلوک درحدود 12 الی 14 کیلوگرم بود .
1- میلگردهای ممان منفی :
برای اینکه گیرداری تکیه گاهها بیشتر شود از این نوع میلگردها استفاده می شود. دراین پروژه این میلگردها به صورت ادکا مورد استفاده قرار گرفت که براین اساس دو نوع ادکا وجود داشت ادکای کلاهی وادکای فنجانی از ادکای کلاهی برای اتصال دو تیرچه که به صورت متوالی پشت سر هم قرار گرفته بود استفاده می شود. ولی از ادکای فنجانی یا ( ک ) فارسی برای تیرچه های کناری که به تیرهای کناری متصل می شود استفاده می شود.

2- میلگرد حرارتی :
پس از قرار دادن تیرچه وبلوک وگذاشتن کلیه آرماتورهای تیرها وغیره یک سری میلگرد را روی تیرچه ها به صورت عمودی قرار می دهند که به آنها میلگرد حرارتی می گویند. البته لازم به ذکراست که میلگردحرارتی دراین ساختمان به صورت یک شبکه ( 25×25) سانتی متر اجرا شد به غیر از دهانی که برای اجرای راه پله در نظر گرفته شده بود وانتهای تمام میلگردها را در تیرهای کناری به میلگرد وسطی تیرها جوش کرده بودند تا سقف یکپارچگی خود را حفظ کند و میلگرد استفاده شده میلگرد نمره 6 ساده بود.
1- ژوئن (کلاف عرضی ):
این کلاف که خود به صورت یک تیر عرضی عمود برتیرچه ها عمل می کند برای دهانه های بزرگتر از 4 متر اجرا شد ودر آن از دو تا میلگرد نمره 14 آجدار وسنجاق های که به فاصله 15 سانتی متر قرار می گرفتند ونمره آنها نیز نمره 14 آجدار بود استفاده شد .
ارتفاع ژنون cm 20 و البته عرض cm 10 بود .
توجه 1: برای دهانه 6 متره از دو عدد ژنون استفاده شداما قبل از بتن ریزی سایه بان جلوی ایوان اداره(کنسولی ) که به صورت نیم دایره ای که به صورت دال بتنی بود نیز قالب بندی وهمچنین آرماتوربندی شد تا همراه سقف بتن ریزی آن نیز انجام شود.

شبکه آرماتوربندی آن به این صورت بود که دو شبکه آرماتور (زیرین وروی ) که به فاصله 10 سانتی متر از هم فاصله داشتند اما خود شبکه به صورت (cm 15×15) بود ولی سقف ساختمان 30 سانتی متر از زیر ارتفاع جک ها را زیادتر قرار دادند تا سطح کل سقف صاف ومسطح برای مراحل بعدی باشد.
توجه 2- قبل از بتن ریزی تعداد جک ها را اضافه کرده ودر حدود تقریباً 400جک را در این مساحت ساختمان در نظر گرفتند وقبل از بتن ریزی آنها را با دقت کنترل کردند.
1- بتن ریزی سقف :
در بتن ریزی سقف مصالح با دانه بندی مناسب با عیار سیمانی 350 کیلوگرم توسط بتن نیردر پایین ساختمان آماده شده وبا استفاده از بالا بر برقی که دارای یک جام می باشد. بتن آماده به بالای سقف انتقال یافته ودر فرغون ریخته شده ودر محل مورد نیاز استفاده می شد . مهمترین عامل در مورد بتن ریزی ها مناسب بودن دانه بندها وویبره کردن مناسب بود که دراین مورد دقت لازم مبذول شده بود.

ضخامت بتن ریزی شده روی بلوک وتیرچه در حدود 7 سانتی متر بود.
توجه 1- بعد از اتمام عملیات بتن ریزی مهمترین مورد عمل آوری بتن سقف بود که خوشبختانه به علت خنک بودن وضعیت آب وهوایی این کار به راحتی با روزی یک بار آب دادن به کل سقف امکان پذیر شد واین کار در حدود 5 روز ادامه یافت وبعد از این چند روز تمام قالب ها وشمع ها با احتیاط لازم برداشته شد .

منبع:
www.memareran.com

81