فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه 1
صفحه کلید 6
حافظه RAM 8
هارد دیسک 13
اتصال کابل 17
روش RLL 27
کنترلر SCSI 36
کارت گرافیک 39
مد گرافیک 46
از VGA تا VAC 50
نکاتی برای نصب یک کارت نمونه 52
مدارات رنگ در تلوزیون رنگی 55
دیکودر پال در تلوزیون شهاب 21 اینچ 59
دیکودر NTSCN در تلوزیون رنیگ شهاب 21 اینچ 62
مقدمه
تاریخچه سازمان :
این شرکت واقع در رفسنجان چهار راه شهدا روبروی آموزش و پرورش است .
شرکت فنی و مهندسی آرمان الکتریک در سال 1379 رسماً به ثبت رسید و فعالیتهای خود را آغاز نمود بیشتر کارهای این شرکت پیمانکاری برق بود که اکثر کارهای الکترونیکی از قثبیل نصب تابلوهای الکترونیکی و بردهای سیستمهای هوشمند در شرکت مس سرچشمه رفسنجان را این شرکت انجامداده است و در کار خد نیز بسیار موفق عمل کرده است .
این واحد صنعتی فنی الکترونیک و نصب سیستمهای کامپیوتر را نیز انجام
می دهد و همچنین طراح و سازنده کلیه تجهیزات ترافیکی از قبیل چراغهای راهنمایی چشمک زن و ساعتهای دیجیتال و تابلوهای الکترونیکی نیز هست .
مهندس ناظر و طراح در این شرکت آقای مهندس محمدعلی پرهیزگار می باشد که کارهای فنی و تخصصی به عهده ایشان است و ریاست شرکت را آقای علیرضا پرهیزگار بر عهده دارد .
این شرکت دارای چند گرو کاری که شامل گروه نصب و راه اندازی و گروه تدارکات و گروه فنی و تخصصی می باشد .
این واحد واقع در یک ساختمان دو طبقه است که طبقه اول آن دفتر شرکت و بخشی از آن قسمت فروش تجهیزات و سیستمهای کامپیوتری می باشد و طبقه دوم آن کارگاه فنی می باشد که در آن بردها و تجهیزات لازم برای سیستمها درآنجا ساخته می شود .
در این کارگاه سه خانم و دو آقا کار میکنند که کارهای ظریف از جمله لحیم کاری را خانمها بر عهده دارند و کارهای دیگر را آقایان انجام می دهند .
نمودار سازمانی تشکیلات واحد صنعتی
مدیر شرکت آقای علیرضا پرهیزگار می باشد و معاون وی آقای محمدعلی پرهیزگار است و کارکنان آن شامل دو کارفرما و ده پرسنل کاری تین شرکت هستند همچنین کارهای بازاریابی و اداری شرکت بر عهده آقای حسین پرهزگار می باشد .
این شرکت شامل یک ساختمان دو طبقه و یک کارگاه می باشد که کارگاه آن واقع در بلوار شهدا می باشد .
در کارگاه کاهایی از قبیل جوشکاری طراحی سازه های آهنی و ساخت قطعات و ادوات لازم برای نصب می باشد کهتجهیزات این کارگاه اشمل یک جرثقیل و موتور جوش لوازم برشکاری و تراشکاری انواع کلید و پریز و کابل و غیره میباشد .
نوع محصولات تولیدی و خدماتی
اکقر کارهای این شرکت خدماتی است و از جمله محصولفات تولیدی این واحد می توان به ساخت و تولید سرعت گیر و نصب آن در تقاطع شهر اشاره کرد .
و از خدمات آن نصب سیستمهای کاکمپیوتری و تولید و نصب انواع تابلوهای الکترونیکی و همچنین چراغهای چشمک زن می باشد البته این شرکت سیستمهای حفاظتی از قبیل دزدگیر را نیز طراحی و اجرا می کند .
اینجانب از اول خردادماه سال جاری وارد این شرکت برای کراآموزی شدم و کارهایی از قبیل 1- لحیم کاری بر روی تابلوهای الکترونیکی 2- نصب سیستم 3- عیب یابی بردها را انجام می دادم .
ابتدا طرح مدار روی فیبر مدار چاپ می شود و برای نصب قطعات عناصر مدارهای آماده و به ما می دادند و ما عناصر و قطعات (ترانزیستور ها ، LED ، مقاومت ها …) را روی برد قرار می دادیم و لحیم کاری روی انها انجام می دادیم سپس آنها را تست می کردیم .
برای تست بردها از یک اهمتر دیجیتالی استفاده می کریدم و با آن عیب یابی می کردیم و عیب مدار را بر طرف می کردیم.
پس از اینکه از عملکرد مدار مطمئن می شدیم آن را روی سیستم یا تابلو نصب می نمودیم و آن را راه اندازی می کردیم .
در مورادی هم طراحهایی برای ساخت و یا اصلاح به آقای مهندس پرهیزگار دادم که مورد توجه ایشان قرار گرفت و آنها را جرا کردیم و خیلی خوب عمل کردند برای مثال یک طرح برای برد تابلوی فرمان دهنده چراغ چشمک زن راهنمایی ارائه دادم که موفق بود.
خدمات کامپیوتر
این خدمات شامل بستن کیسهای کامپیوتر و نصب مادربرد و یگر قسمتهای کامپیوتر بر روی کیس بود و همچنین راه اندازی سیستم کامپیوتر و ریختن برنامه روی آن بود .
همانطور که در قبل گفته شد سیستمهای کامپیوتر را نیز نصب می کرد و قسمتهای سخت افزار را روی کیس سوار می کردم قسمتهای مثل CD ROM و هرد دیسک کامپیوتر ، مودم ، کارت گرافیک و غیره .
بخشی از طبقه اول فروشگاه لوازم کامپیوتر و لوزام و قطعات الکترونیکی بود که انواع IC ها و ترانزیستورها ، دیودها و اهمتر دیجیتال و غیره برای فروش عرضه می شد .
نصب دزدگیر و سیستمهای حفاظتی
کاردیگر شرکت نص انواع دزدگیر اتومبیل و خانه و همچنین سیستمهای حفاظتی است . سیستمای حفاظتی شامل دوربین های مدار بسته و سنسورهای حرارتی و حساس به نور و یا صدا بودند که پس از گرفتن سفارش از مشتریان این وسایل را از تهران دریافت می کردیم و در خانه و یا بانکها و مغازه ها نصب می کردیم.
که در این پروژه به نحوه پردازش و نصب سیستمهای کامپیوتری می پردازیم.
صفحه کلید :
به عنوان میکرو کنترلی 40 پایه و پردازنده استفاده شده است.این تراشه در داخل خود حافظهRA M به مقدار 128بیت حافظهROM به مقدار یک کیلو بایت دارد.سیگنال صفحه کلید به عنوان تنها ورود استاندارد کامپیوتر،دارای 38کلید درکامپیوتر IBM-XI می باشد.در ساختار تمام صفحه کلیدها از ماتریس برای تست فشار یک کلید استفاده شده است.در صفحه کلیدXT از تراشه8048 ورودی این تراشهMH2 77/4 می باشدکه درداخل آن تقسیم برسه انجام می شود. 12ردیف و3 ستون این تراشه هر3 تا5 میلی ثانیه یک بار جاروب می شوند.هنگامی که یک کلید فشرده شد و کد جاروب آن توسط 8048 کشف شد،کد جاروب آن در حافظهRAM مربوط به 8048 ذخیره می شود.سپس از طریق یک خط سریال برای مادربرد ارسال می شود.اگر یک کلید بیش از نیم ثانیه پایین نگاه داشته شود،آنگاه در هر ثانیه 10 بار کد اسکن کلید تولید شده ودر حافظه RAMذخیره می شود(البته این مدت زمان و تعداد آن در صفحه کلیدهای AT قابل تغییر بوده وحتی از طریق فرامین DOS نیز قابل کنترل می باشد).حافظه RAM برای16 کلید جای لازم را دارد.هنگامی که یک کلید فشرده شده،رها می شود،کد اسکن آن کلید بعلاوه 128(بیت7آن یک شد)برایCPU فرستاده می شود، اینکه یک کلید و یا مجموعه ای از کلیدها فشرده می شوند.از خط خط اطلاعات(پایه شماره2کابل ارسالاطلاعات) سیگنال HIGHبمدت2/0 میلی ثانیه به خروجی فرستاده می شود و سپس هشت بیت اطلاعات از طریق خط خروجی و پالس ساعت از طریق پایه یک به خروجی فرستاده می شود و سپس پهنای پالس هر بیت که 1/0 میلی ثانیه است جهت ارسال به بوردCPU از طریق کابل سریال است. بعد از وصل شدن خط+5 ولت به صفحه کلید یک منطق(power on reset)POR به مدت حداقل 300 میلی ثانیه و حداکثر 4 ثانیه بوجود می آید.بعد از آن یک برنامه تست در صفحه کلید اجرا شده وحافظهROM وRAMتست می شود.در این مرحله برای لحظه ای سه لامپ سمت راست روشن شده وسپس خاموش شده.زمان اجرای این برنامهاز600 تا900میلی ثانیه میباشد.با کامل شدن برنامه تست و آماده شدن صفحه کلید(خط پالس و اطلاعات بصورت HIGHمی شود)در صورت درست بودن یک کدAAHبرای آمادگی و سالم بودن ویا FCHجهت خطا برای واحد سیتم ارسال می نماید.در حین کار و ارسال اطلاعات توسط صفحه کلید،فرامین زیادی بین صفحه کلید و واحد سیستم مبادله می شود که هر کدام معنی و کار خاصی انجام می دهند .
تولید کننده پالس ساعت
حافظه ROM
حافظه RAM، بافر صفحه کلید که به صورت :first inpat first output)FIFO اولین ورودی و اولین خروجی)کار می کند.
تایمر و کانتر،(جهت شروع،پایان جاروب صفحه کلیدها).
یک پورت ورودی و خروجی که اطلاعات را به صورت سریال جابجامی نماید.
تراشه8048به عنوان یک ریزپردازنده(میکروکنترلی)کارهای زیر را در صفحه کلید انجام می دهد:
اجرای یک برنامه برای تست داخلیش به هنگام روشن سیستم (POR) .
جاروب کردن صفحه کلید هر3تا5 میلی ثانیه.
قرار دادن کد اسکن 16 کلید در بافر مربوطه.
اجرای حالت typematic(نگهداری کلید برای تکرار).
فرستادن کد اسکن برای واحد سیستم .
سیگنال پالس فعال کننده صفحه کلید از واحد سیستم می آید(توسط 6بیت پورت 61 تراشه 8255 فعال می شود)،با فعال شدن این بیت (HIGH) ارتباط بین صفحه کلید و سیستم در هنگام روشن شدن بر قرار می شود.هنگام زدن و یا آزاد شدن یک کلید کد اسکن آن توسط 8048 برای واحد سیستم از طریق پورت 60H تراشه 8255 فرستاده می شود و سپس یک وقفه صفحه کلید در CPU رخ می دهد.CPU از طریق پورت 60H کد فوق را خوانده و به وقفه از طریق (INTA) بیت 7پورت 60H جواب می دهد (با فرستادن یک پالس مثبت).همانطور که قبلاً اشاره شد صفحه کلیدهای XT دارای 38 کلید می باشد که از 1تا83 شماره گذاری شده اند به عنوان مثال کلید درA دارای کد اسکن 30 و کلیدS دارای کد اسکن 31 می باشد.هنگام رها کردن یک کلید فشرده هنگام زدن و رها کردن می باشد.با دریافت و هنگام رها کردن یک کلید فشرده شده کد اسکن آن عبارتست از کد اسکن اصلی آن +128.به عنوان مثال کدهای 30و158 مربوط به حرف،A هنگام زدن و رها کردن می باشد.با دریافت یک وقفه از صفحه کلید توسطCPU اجرای برنامه در حال اجرا متوقف شده و سیستم به آدرس سرویس روتین وقفه 0000:0024H(4X9H) پرش کرده و آدرس سرویس رویتن وقفه 9H (وقفه مربوط به صفحه کلید)را بدست آورده و آنرا اجرا مــیکند. تعـــدادی از کـــارهای که بوسیله سرویس روتین صفحه کلید انجام می شود عبارتست از ( ایــن سرویس روتین در حافظه ROM می باشدو جزء وقفه های بایاس محسوب می شود) :
(1)ترجمه کدهای اسکن به کدهای اسکی.
(2)داشتن 15 کاراکتر در بافر (مستقل از 16 کد اسکن موجود در بافر صفحه کلید).
(3)انجام عمل کرد کلید CAPS LOCK در هنگام فشردن آن.
(4)داشتن حالت کلید SCROLL LOCK برای برنامه های کاربردی.
(5)انجام کارهای خاص برای کلیدهای:
ریست کردن سیستم با فشار دادن کلیدهای CTRL+ALT+DEL
اجرای یک وقفه IBH برای کلیدهای CTRL+BREAK
چاپ صفحه صفحه نمایش (اجرای وقفه 5H )در اثر فشار کلید PRTSCیا SHIFT+PRTSC
(6)جلوگیری از تکرار کلیدهای CTRL،SHIFT،ALT،NUM LOCK،SCROLL LOC، INC،CAPS LOCK در صورت فشرده ماندن.
(7)انجام حالت SHIFT برای کلیدهای SHIFT،CTRL،ALT.
برای انجام کلیدها دو کد وجود دارد.که کد اسکی و کد اسکن که هر کدام یک بایت را از بافر اشغال می نمایند .کلیدهایی که کد اسکن ندارند دارای فقط یک کد اسکن یا کد اسکی گسترش یافته می باشد.به کلید یا کلیدهایی که با زدن آن یک برنامه مقیم شده در حافظه اجرا می شود وسپس کنترل سیستم به برنامه قبلی برمی گردد کلید داغ اطلاق می شود.برای ارسال اطلاعات از سوی صفحه کلید به واحد سیستم بعد از آماده شدن آن، اگر خط پالس (CLOCK)صفر باشد.اطلاعات در بافر ذخیره شده و به واحد سیستم ارسال نمی شود.اگر خط پالس فعال(HIGH) باشد و خط اطلاعات صفر باشد (لازم داشتن خط برای ارسال اطلاعات توسط سیستم ) اطلاعات در بافر صفحه کلید ذخیره شده و صفحه کلید اطلاعات ارسالی از سوی واحد سیستم را دریافت داشته و اجرا می نماید.اگر هر دو خط اطلاعات (پالس) یک (HIGH) باشند آنگاه صفحه کلید اقدام به ارسال اطلاعات بصورت یک بیت شروع،8 بیت اطلاعات،یک بیت پریتی و یک بیت متوقف می نماید.هنگام ارسال اطلاعات توسط صفحه کلید ،حداقل هر 60 میلی ثانیه یکبار خط پالس چک می شود،در صورت صفر شدن این خط توسط واحد سیستم،یک خط در ارسال و دریافت اطلاعات رخ داده است.بنابراین صفحه کلید از ارسال اطلاعات خودداری می نماید.اگر قبل از بیت درهم (بیت پریتی) این خط (پالس) صفر می شود، صفحه کلید از ارسال خودداری نموده و خط پالس و اطلاعات را فعال (HIGH) می نماید.اما اگر بعد از دهمین بیت باشد.آنگاه صفحه کلید ارسال را کامل خواهد نمود.زمانی که سیستم برای ارسال اطلاعات به صفحه کلید آماده است.ابتدا آن را چک می نماید که آیا صفحه کلید در حال ارسال اطلاعات هست یا خیر.اگر صفحه کلید در حال ارسال است ولی هنوز به دهمین بیت یک کد نرسیده است با صفر کردن خط پالس از ادامه آن جلوگیری می کند.ولی اگر بعد از دهمین بیت باشد،صبر می کند تا ارسال کامل گردد.برای ارسال،ابتداء خط اطلاعات با بیت شروع (معمولاً صفر است) ارسال را آغاز می نماید،در این حالت خط پالس می تواند یک باشد با آغاز ارسال صفحه کلید 11 بیت را می شمارد که بعد از بیت دهم،صفحه کلید خط اطلاعات را صفر نموده و یک بیت (بیت متوقف) را می شمارد.با این کار (صفر کردن خط اطلاعات) صفحه کلید به سیستم می گوید که اطلاعات ارسالی یک فرمان از سوی سیستم کامل دریافت شده است.باید صفحه کلید در کمتر از 20 میلی ثانیه به آن جواب دهد اگر در این زمان خطایی رخ دهد،سیستم ارسال اطلاعات را دوباره انجام می دهد.در کامپیوترهای AT بجای مدار فوق یک میکرو کنترلی تحت نام کنترلی صفحه کلید (معمولاً با شماره های 8042 یا 8742 مشاهده می شود) کار می نماید.لازم به توضیح است که در کامپیوترهای AT ،سرعت وتاخیر و نرخ تکرار کلیدهای فشرده شده از دو محل قابل تعریف می باشند
که عبارتنداز :
الف)تعریف درست آپ سیستم
ب)استفاده از فرمان MODE درMS-DOS
معمولاً بافر صفحه کلید در حافظه RAM بورد سیستم 32 بایت می باشد که می تواند که مربوط به 16 کلید را در خود داشته باشد.آدرس شروع آن در حافظه RAM به عنوان بافر 0040:00/EH می باشد،چون این بافر بصورت دایره ای می باشد بنابراین دو علامت ابتدا و انتهای آن را برای سیستم عامل مشخص می نماید
که عبارتند از:
کلمه HEAD یا ابتدای بافر صفحه کلید:این کلمه 2 بایتی از آدرس 0040:00/AH به ابتدای جاری بافر صفحه کلید بایاس در آدرس 0040:00/EH اشاره می کند.
کلمه TAIL یا انتهای بافر صفحه کلید :این کلمه 2 بایتی از آدرس 0040:00/CH به انتهای جاری بافر یا آخرین بایت ذخیره شده در بافر اشاره می نماید.
هارد دیسک:
نصب هارد بر روی سیستم :
برای نصب یک یا چند هارد بر روی سیستم باید مراحلی را طی نمائیم تا در نصب آن دچار مشکل نشده و به سادگی آنرا انجام داده و باعث آسیب دیدن هارد وسیستم نشویم.بر روی یک سیستم با توجه به سمت آن حداکثر دو یا چهار هارد از یک نوع قابل نصب میباشد . سیستمهای فعلی معمولاً از کنترلی های SCSI وIDE استفاده می نمایند درست آپ هر سیستم برای تعریف پارامترهای هارد جار زرو شده است که اولی بنام : DISKC ویا DISK1 ودومی بنام :DISKD ویاDISK2 الی آخر نامگذاری شده است . هنگام نصب هاردهای از نوعSCSI ، نیازی به تعریف آنها درست آپ سیستم نیست وباید پارامترهای آنرا درست آپ خود هارد تعریف نماییم. معمولاً هنگام روشن شدن سیستم ،ابتدای منوی ورود به ست آپ هاردهای SCSF (اگر داشته باشیم) ظاهر می شود و سپس منوی مربوط به ورود به ست آپ سیستم ظاهر می شود. بعد از اولین بار تعریف درست آپ خود ست آپ هنگام بوت شدن سیستم ، پارامترهای خود را به سیستم معرفی می نماید و در اصطلاح به این نوع ، هاردهای با هوش گفته می شود.اما هاردهای TDE و انواع دیگر را باید در ست آپ سیستم معرفی نماییم .کابل ارتباطی بین کنترلر هاردها (از نوع TDE ) و مادر بورد (یا کارت MILO ) دارای سه یا دم عدد کانکتور می باشد (بحث بر روی کنترلر IDE است) که 40 عدد سیستم این کابل بین سه کانکتور مشترک می باشد .اگر خواسته باشیم بر روی سیستم بیش از یک هارد از نوع IDE داشته باشیم و با توجه به مشترک بودن سیم ها، باید بر روی خود کنترلر هارد یکی را با اولویت بالاتر و دیگری را با اولویت پائینتر تعریف نمائیم تا هر دو بتوانند به نوبت کار نمایند. تعیین اولویت هاردها توسط جامپرهای موجود بر روی کنترلر انجام می شود.به هارد با اولویت اول MASTER و به هارد با اولویت دوم SLAVE اطلاق می شود.
اگر بخواهیم بر روی یک سیستم دو عدد هارد IDE و SCSI نصب نماییم . تعریف هارد اسکازی در ست آپ سیستم هیچگونه ضرورتی نداشته و لازم نمی باشد . همچنین نیازی به تعریف یکی به عنوان MASTER ودیگری به عنوان SLAVA نمی باشد ولی اگر بخواهیم دو عدد هارد IDE بر روی سیستم نصب نمائیم باید یکی را به عنوان MASTER و دیگری را به عنوان SLAVE تعریف نمائیم . که این کار توسط ست کردن جامپرهای موجود بر روی کنترلرها امکان پذیر می باشد . لازم به توضیح است که هارد اسکازی دارای کابل ارتباطی 60 یا 50 پین می باشد و یک کنترلر اسکازی قادر است که حداکثر 7 عدد هارد را به طور همزمان بر روی یک سیستم پشتیبانی نماید.
تعریف نوع هارد:
قبل از نصب هارد بر روی سیستم ، باید با ست کردن جامپرهای آن ، نوع آنرا SLAVE یاMASTER مشخص نمائیم . برای تعریف حالت باید عملکرد یک هارد، هر هارد دارای جدولی از جامپرها می باشد که معمولاً بر روی خود هارد و یا در دفترچه آن آورده می شود که هنگام کار با آن ، داشتن دفترچه آن کمک
زیادی به شما خواهد کرد.
نصب فیزیکی هارد:
هنگام نصب هارد یا هاردها در محل آن باید دو نکته توجه نماییم که عبارتند از:
(1)انتخاب پیچهای بلند باعث از بین بردن بورد و در نتیجه کنترلر خواهد شد و نهایتاً کار نخواهد کرد ، در نتیجه باید از پیچهای مخصوص هارد استفاده نماییم.
(2)هنگام نصب باید دقت کرد که هارد به صورت افقی و یا عمودی قرار گیرد و نصب هارد با زوایای غیر از این باعث خراب کار کردن و بالا رفتن فرسودگی آن خواهد شد.
(3)جهت نصب به سمتی باشد که قسمت کانکتورها به طرف داخل سیستم باشد .
بخاطر سرعت انتقال بالاتر در کنترلرهای SCSI هاردهای با ظرفیت بالارا (بالای 500 مگابایت ) با این نوع کنترلر می سازند و هاردهای با ظرفیت پائین تر از آن را با انواع دیگر کنترلر از جمله IDE .سازنده های معروف هارد عبارتند از:TEAC ، QUAN TAM ، MAXTOR ، SEAGET ، CONNER و IBM .در بین هاردهای فوق با ظرفیت برابر ، هاردهای CONNER دارای جریان مصرفی کمتری بوده ولی به تغیرات جریان و ولتاژ نیز بسیار حساس می باشند و زودتر آسیب می بینند ، ولی سرعت دستیابی بالاتری دارند.در هاردهای قدیمی بیشتر درایوها از موتور پله ای جهت حرکت هد در سطح دیسک استفاده می کرده اند که در هاردهای جدید برای بالا بردن سرعت و کاهش صدای هد از حلقه صوتی استفاده می نمایند.در این نوع ، هد حول یک بازو به صورت زاویه ای حرکت می نماید که این امر توسط یک سیم پیچ مغناطیسی انجام می شود . سرعت حرکت هد در این روش بیشتر و لرزش آن در حرکت کمتر می باشد.
اتصال کابل :
بعد از بیتن هارد یا هاردها بر روی سیستم باید کابلهای آن را وصل کنیم.یکی از کابلها مربوط به برق می باشد که 12 + و 5 + و 0 ولت را شامل می شود ، این کابل در جهت عکس در سکوت مربوطه قرار نمی گیرد.بنابراین نگرانی اشتباه بودن آنرا نداشته باشید .کابل دیگر مربوط به خط کنترل و اطلاعات می باشد که در کنترلرهای IDE ، چل پین می باشد .یک طرف کابل به سوکت مربوط به مادر بورد و یا کارت MI/O و طرف دیگر آن به هارد یا هاردها وصل می شود،نحوه و محل اتصال سوکت ها هیچگونه اولویتی را ایجاد نمی نماید.هنگام نصب کابل باید دقت نمود که شماره یک سوکت مربوط به کنترلر IDE به پایه شماره یک مربوط به کارت وصل شود و اگر اشتباه وصل شود چراغ IDE هارد همیشه روشن می ماند و هارد یا هاردها قابل خواندن نمی باشند .هاردهای با کنترلر SCSI دارای کابل ارتباطی 64 پین می باشند .ولی کنترلرهای ESDI و ST506 دارای دو عدد کابل جدا از هم برای خطوط کنترل و اطلاعات می باشند .اگر کانکتور مربوط به اطلاعات و کنترل هارد درست در سوکت قرار نگرفته باشد سیستم روشن نخواهد شد.
تذکر:هنگام اتصال سوکتها به هارد یا هاردها باید دقت شود که درست در سوکت قرار گیرد و پایه ها از طرف آن بیرون قرار نگیرد و همچنین سیستم نیز حتماً خاموش باشد.
تعریف پارامترهای هارد یا هاردها در ست آپدر کامپیوترهای AT به خاطر راحتی عوض کردن پیکربندی سیستم و داشتن امکانات بیشتر ،از حافظه ای به نام CMOSRAM استفاده می شود.برنامه اصلی در حافظه ROM قرار دارد و مقادیر پارامترها در حافظه CMOSRAM که در زمان قطع برق توسط یک باتری به نام بک آب (BACK UP) نگهداری می شود. اندازه حافظه فوق به تعداد پارامترها وامکانات برنامه موجود در RAM بستگی دارد که معمولاً64 بایت می باشد.
بعداز نصب هارد یا هاردها باید پارامتررهای آنرا (سیلندر،هد و سکتور) در ست آپ سیستم تعریف نمائیم.
TYPE SYI HEA LZON PRECOM SECTOR COPACITY
DISK C: DISK D:
مشخصات یک هارد به TYPE هارد معروف می باشد.در ست آپ های قدیمی ، اندازه پارامترهای فوق از قبل تعریف شده می باشد و فقط با یک TYPE را که هم اندازه پارامترهای هارد یا هاردهای ما می باشند ، انتخاب کنیم ، اما اگر یک TYPE هم اندازه پیدا نشد ، باید یک TYPE که پارامترهای آن کمتر از مقادیر هارد و نزدیک به آنها نیز باشد را انتخاب نماییم .
تذکر: اگر TYPE که انتخاب می کنیم دارای پارامترهای بیشتر از مقادیر واقعی باشد ممکن است سیستم قبول نکرده و خطا بگیرد ولی اگر هم قبول نماید برای ذخیره اطلاعات مضر بوده و ممکن است اطلاعات در نواحی که وجود فیزیکی ندارد ولی تعریف شده ذخیره شود ، این غیر ممکن است و اطلاعات از بین خواهد رفت .
در ست آپ های جدید علاوه بر TYPE های از پیش تعریف شده ، یک تیپ برای استفاده کننده نیز وجود دارد که استفاده کننده خود می تواند پارامترهای هارد را با مقادیر مورد نظر در آن تعریف نماید، استفاده کننده باید پارامترهای هارد را از روی بدنه هارد و یا دفترچه آن خوانده و در این تیپ تعریف نماید.
برای بدست آوردن ظرفیت کل ها TYPE کافیست که از فرمول زیر استفاده کنیم:
512 ×)سکتور) × (تعداد هد) × (سیلندر) = CAPACITY (ظرفیت کل هارد)
در ست آپ ها دو پارامتر LZON و PCOM عبارتند از :
LZON :محلی از هارد که هنگام پارک شدن هارد ، هد آن قرار می گیرد و از خراب شدن منطقه اطلاعات جلوگیری می کند که در هاردهای اتو پارک این منطقه تعریف نمی شود.
PCOM :به علت اینکه باید در سکتورهای داخلی و خارجی ، اطلاعات یکسان ذخیره شود و فضای سکتورهای داخلی و خارجی کمتر می باشد ، باید از یک سکتور خاص به بعد ، جریان اعمالی توسط هد بیشتر شود به خوبی ذخیره شوند که این سکتور در این پارامتر مشخص می شود . البته در هاردهای جدید به دلیل مدرن بودن کنترلرهای آن و استفاده از روشهای مختلف در جهت بالا بودن ظرفیت و سرعت ، مقدار این پارامتر تعریف نمی شود .
تقسیم بندی و آماده سازی هارد :
پس از نصب هارد و تعریف صحیح آن در ست آپ باید آنرا تقسیم بندی و آماده سازی نمائیم ، برای انجام این کار چند مرحله را باید انجام دهیم که عبارتند از :فرمت سطح پائین و تقسیم بندی
فرمت سطح پائین:برای آماده سازی یک هارد باید ابتدا آنرا فرمت سطح پائین نمائیم . در فرمت سطح پائین ، تعیین مقدار پارامتر اینترلیو تاثیر بسزائی در سرعت انتقال اطلاعات دارد . اغلب هاردهایی که به بازار می آیند توسط کارخانه سازنده فرمت سطح پائینی می شوند . قبلاً از فرمان DEBUC مربوط به DOS استفاده می شد تا فرمت سطح پائین را انجام دهد ولی اکنون کارخانه سازنده هارد ، نرم افزارهای متفاوتی را جهت انجام اینکار به بازار داده اند . یکی از این نرم افزارهایی که براحتی می توان بوسیله آن فرمت سطح پائین نمود QAPLUS می باشد . اما در ست آپها جدید منویی وجود دارد که در آن می توان براحتی هارد را فرمت سطح پایین کرد .
تذکر : قبل از تعیین پارامترهای فوق ، هارد را آنالیز نموده تا سکتورهای خراب مشخص و علامت زده شود که این کار نیز توسط یک منوی موجود در ست آپ امکانپذیر می باشد.
تقسیم بندی : بعد از فرمت سطح پائین ، هنوز هارد توسط سیستم قادر به شناختن نمی باشد. برای شناختن هارد توسط بایاس ، باید آنرا تقسیم بندی نمائیم . تقسیم بندی هارد دو دلیل اساسی دارد که عبارتند از :اولاً با تقسیم بندی حداقل دو قسمت یک هارد می توانیم همزمان دو سیستم عامل همانند VNIX و DOS را داشته باشیم و هنگام روشن شدن سیستم بدون هیچگونه تداخل از هر کدام که بخواهیم سیستم را بوت نمائیم . ثانیاً با تقسیم بندی هارد می توانیم از هاردهای با ظرفیت بالاتر استفاده کنیم و همچنین در هاردهای با ظرفیت بالا از استهلاک هارد جلوگیری نماییم.
قسمت سکتور : قسمت سکتور ساختاری است که تمام روایتهای DOS برای تعریف تقسیم بندی هارد از آن استفاده می نمایند . زمانی که شما برای فرمان FDISK را اجرا می نمایید ، قسمت سکتور ، در سکتور اول هارد (سیلندر صفر ، هد صفر ، سکتور صفر )ایجاد می شود .
هنگام بوت شدن سیستم بایاس ، قسمت سکتور را در عوض سکتور بوت DOS به حافظه می خواند و در آدرس 0000:7C00 از حافظه قرار می دهد . اگر بایاس بتواند دو کد 55 H و AAH را در انتهای این قسمت پیدا نماید ، آنگاه 512 بایت اطلاعات آن ، قابل خواندن و اجرا کردن می باشد . ولی اگر بایاس یک خطا را پیدا نماید آنگاه اجرا را به ROM بیسیک داده (در سیستمهای AT این ROM وجود ندارد ) ویا در یک حلقه قرار می گیرد که این حالتها به نوع بایاس بستگی دارد. این برنامه پارتیشن فعال سیستم عامل را (بایاس) تشخیص می دهد و شروع می نماید و برای انجام این برنامه پارتیشن فعال سیستم عامل را بخواند و کنترل را به او بدهد . کد پارتیشن از آدرس 0000:7C00 به آدرس 0000:0600 آورده می شود تا توسط برنامه بایاس بوت کننده سیستم ، مورد استفاده قرار گیرد.
جدول پارتیشن : برنامه موجود در پارتیشن فعال را پیدا نماید . برای این کار از جدول پارتیشن استفاده می نمایند . این جدول در آدرس 1BEH (آفست) از پارتیشن سکتور قرار گرفته است و مقدار آن نیز 16 بایت می باشد . در DOS حداکثر از 2 پارتیشن استفاده می شود هر ردیف مربوط به پارتیشن دارای 16 بایت می باشد . جدول پارتیشن در انتهای سکتور پارتیشن قرار گرفته است در بعضی موارد سکتور پارتیشن این اجازه را به استفاده کننده می دهد که کد مربوط به سیستم عامل را در جدول پارتیشن عوض نماید . این عمل به استفاده کننده اجازه می دهد تا در صورت داشتن دو یا چند سیستم عامل بر روی هارد از هر کدام که می خواهد سیستم را بوت و از آن استفاده نماید . به عنوان مثال اگر بر روی یک هارد دو سیستم عامل DOS و هم XENIX یا UNIX باشد آنگاه هنگام روشن شدن سیستم از استفاده کننده در مورد بوت شدن با هر کدام سوال می نماید .
پارتیشن بوت کننده : اولین فیلد از جدول پارتیشن نشان می دهد که آن پارتیشن فعال است یا خیر .
مقدار 00H در این فیلد نشان می دهد که پارتیشن فعال نیست و مقدار 80H نشان می دهد که پارتیشن فعال بوده و قادر به بوت کردن سیستم می باشد . اگر برنامه موجود در سکتور پارتیشن ، چند پارتیشن فعال را پیدا نماید یا اطلاع دهد که پارتیشن فعال را پیدا نکرده که این با نشان دادن یک پیام خطا بر روی صفحه نمایش به یک حلقه خواهد رفت و برای خارج شدن از این حالت باید سیسنم را خاموش ویا رست نماییم . هنگامی که سکتور پارتیشن، یک پارتیشن فعال پیدا نماید آنگاه موقعیت آنرا بر روی هارد پیدا می کند. برای بدست آوردن پارامترهای هارد از وقفه 13H استفاده می شود که این شماره سیلندر ، سکتور و غیره را مشخص می نماید . این وقفه مربوط به بایاس می باشد. بعد از این مرحله به دلیل اینکه هنوز DOS بوت نشده است دارای وقفه ای برای کار با پارتیشن نمی باشد . بعد از بدست آوردن پارتیشن فعال ، با خواندن دو فیلد آن ، شماره سیلندر و سکتور به ترتیب از بیت های (6 و 7) و (8 و 9) به دست
می آید .
ساختار پارتیشن توسعه داده شده :
3/3 DOS به بالا به شماره اجازه می دهد که یک پارتیشن توسعه یافته را در هارد تعریف نمایید . برنامه FDISK شما را قادر می سازد تا پارتیشن را تعریف نمایید ولی قادر به نوشتن برنامه کد در پارتیشن سکتور نمی باشد . جدول پارتیشن دارای دو ردیف است . ردیف اول مربوط به اولین درایو منطقی در بخشی توسعه یافته و نوع آن می باشد. (مقدار یک یا چهار برای پارتیشن DOS یا FAT دوازده بیتی یا شانزده بیتی ) . ردیف دومی برای درایو منطقی دوم در بخش توسعه یافته می باشد . به شرطی که قسمت اول وجود داشته باشد . برای پشتیبانی درایوهای منطقی دیگر ، ساختار فوق برای درایوهای مختلف تکرار می شود .
روشهای نوشتن اطلاعات بر روی فلاپی و هارد
برای نوشتن اطلاعات بر روی فلاپی و هارد دیسکها از سه روش استفاده می شود که در اینجا به طور خلاصه آن را بیان خواهیم کرد . برای درک اینکه اطلاعات چگونه بر روی صفحه مغناطیسی هارد و غلاپی ذخیره می شود باید اعداد صفر و یک را از یاد ببریم زیرا صفر و یک ها و نیستند که بر روی صفحه مغناطیسی ذخیره می شوند . برای نشادن دادن مکان مغناطیسی شده یا مغناطیس نشده ، این روش غیر ممکن می باشد . شاید این سوال مطرح شود که چرا ممکن است فکر نمایید که جزء های مغناطیسی شده و مغناطیس نشده پشت سر هم قرار می گیرند ولی تشخیص این جزئیات توسط هد غیر ممکن و تشخیص دو یا چند صفر پشت سر هم برای هد مشکل می باشد . یک راه برایبرطرف نمودن این مشکل ، استفاده از طول جزء مغناطیس و انتخاب یک زمان برای هر جزء فوق می باشد . بخه عبارت دیگر ما نیاز به یک نوع پالس برای نشان دادن هر بیت داریم اما انتخاب یک زمان ثابت برای هر بیت صفر یا یک مشکل است ، زیرا ممکن است سرعت چرخش موتور و حرکت هد کند یا تند شود . برای برطرف کردن مشکلات فوق از روشهای خاصی موصوم به کد گذاری جهت نوشتن اطلاعات استفاده می شودکه اهم آن عبارتند از FM و MFM و RLL
روش FM :
ساده ترین روش جهت کد کردن یک ها و صفر ها بر روی یک سطح مغناطیسی ، ضبط تغییر فلوی مغناطیسی برای هر یک و یا عدم ضبط برای صفر می باشد . اما این روش برای زنجیره ای از صفرها مشکل می باشد و جدا کردن صفرها از همدیگر مشکل و یا هزینه گزاف ممکن می باشد برای حل این مشکل به روش FM که هرگز در هارد دیسکها به کار برده نشد متوسل شدند در این روش بین هر بیت یک پالس قرار دادند که کار خواندن ساده و راحت شود همچنان که در این شکل مشاهده می شود تغییر فلوی مغناطیسی باعث ایجاد یک پالس مدوله شده فرکانس می شود . بیت های اطلاعات در سیکنالهای پالس مدوله شده است و پهنای صفر دو برابر بیتهای یک می باشد ولی در هر صورت بعد از هر بیت یک پالس اضافی وجود دارد . از مزیت های این روش سادگی ان و ارزان بودن مدارات سازنده آن می باشد . ولی هر بیت از اطلاعات به دو تغییر فلوی مغناطیسی نیاز دارد که این کار ظرفیت دیسک را به نصف کاهش می دهد . این روش در اکثر فلاپی دیسک های قدیمی ( 360، 80، 160،180کیلو بایت ) مورد استفاده قرار گرفته است .
روش MFM :
برای اصلاح روش FM و کاهش تعداد تغییر فلوی مغناطیسی و در نتیجه افزایش ظرفیت دیسک ، این روش مورد استفاده قرار گرفت . در این روش اطلاعات به صورت زیر رمز گذاری می شوند :
رمز گذاری شده مقدار بیت اطلاعات
تغییر فلوی مغناطیسی 1
تغییر فلوی مغناطیسی با ادامه به عدم تغییر فلوی مغناطیسی صفر بعد از یک صفری دیگر
عدم تغییر فلوی مغناطیسی با ادامه به یک تغییر فلوی مغناطیسی صفر بعد از یک، یک دیگر
همچنانکه مشاهده می شود بعد از هر یک اگر صفری باشد که بعد از آن صفر باشد تغیر فلوی مغناطیسی رخ نخواهد داد ولی اگر بعد از صفر یک صفر دیگر قرار داشته باشد ، تغیر فلوی مغناطیسی ایجاد خواهد شد و این کار نیاز به یک پالس در هر بیت برای جدا سازی زنجیره صفرها از یکدیگر را از بین می بربد . در این روش نیز از سیگنال زمانی جهت ذخیره بیتها استفاده شده است ولی در آن فقط از یک تغیر فلوی مغناطیسی جهت صفرها و یک ها استفاده می شود . برای ایجاد چنین فلوی مغناطیسی به یک مدار کنترل پیچیده تر و دقیقتر نیاز داریم که بالطبع قیمت را بالا می برد . همچنانکه از شکل مشخص است اگر صفر و یک ها پشت سر هم باشند هیچ مشکلی نخواهیم داشت ، هر جا یک باشد با یک تغیر فلو و هر جا صفر باشد با یک تغیر فلوی مغناطیسی در یک زمان مشخص روبرو خواهیم بود (مثلاً b 101 ). تنها مشکل زمانی خواهد بود که به صفری که بعد از آن یک قرار داشته باشد بر خورد نمائیم در این صورت فاصله زمانی تغیر فلوحدود یک برابر و نیم زمانی است که دو تغیر فلوی معمولی انجام شود ، در واقع این مساله کار را برای طراحی مدار کنترلی آن مشکل خواهد کرد و باعث بالا رفتن قیمت آن می شود .
روش RLL
روش جدیدی برای نوشتن اطلاعات بر روی دیسک می باشد که ظرفیت ذخیره را به میزان 50% نسبت به جای تک بایت کار می کنید . علاوه بر این برگرداندن این بایت می تواند از سوی بایت بعدی انجام شود . در واقع در این روش با توجه به نحوه بایتهای رمز گذاری شده ، هر بایت از اطلاعات به بایت یا بایتهای بعدی برای بر گرداندن به حالت اولیه نیازمند است .
مشکل می تواند در آخرین بایت هر سکتور به وجود آید زیرا این روش به چند بایت اطلاعات بعدی برای برگرداندن نیاز دارد . برای برطرف سازی این مشکل به انتهای هر سکتور ، بیتهای اضافه شده (توسط کنترلر هارد انجام می شود ) که فقط موقع خواندن اطلاعات از دیسک از آن برای کشف اطلاعات واقعی استفاده می شود و جزء اطلاعات و محتویات سکتور محسوب نمی شود .به روش MFM افزایش می دهد . این روش تقریباً در تمامی هارد دیسکهای فعلی مورد استفاده قرار می گیرد. از روش RLL یکها در یک جهت تغیر فلوی و صفرها درجهت دیگر ذخیره می شوند. در این روش سیگنال زمانی جهت یادداشت مورد استفاده قرار نمی گیرد و خود مدار کنترل درایو این سیگنال ها را فراهم می کند. در واقع پالسهای زمانی جزء اطلاعات محسوب نشده و بر روی دیسک ذخیره نمی شوند . مشکل برای این روش زمانی پیش می آید که چندین صفر بین دو یک قرار گیرد ، در این روش یکها نیز نمی توانند به صورت تکرار قرار گیرند ، به عبارت دیگر کنترلر هارد ممکن است که نتواند مکان مورد نظر را نگه دارد. تبدیل صفر و یکها به یک سیگنال قابل ذخیره بر روی صفحه مغناطیسی را نشان می دهد . روش RLL به جای رمز گذاری یک بیت به گروهی از بیتها توجه کرده از 2 تا 4 بیت می تواند باشد . در روشهای جدید طول این بیتها به دو برابر رسیده است اما در هر صورت مشکل عدم حضور چندین صفر در بین دو عدد یک هنوز بر طرف نشده است و کار طراحی کنترلر را با مشکل مواجه می کند . روش رمز گذاری 2 و 7 امروزه تقریباً به صورت استاندارد در آمده است و اقلب در هاردهای جدید از آن استفاده می شود . در این رمز گذاری حداقل 2 عدد صفر و حداکثر 7 عدد صفر می تواند در بین دو عدد یک قرار گیرند . این روش ظرفیت دیسک را نسبت به MFM 50% افزایش می دهد . روش رمز گذاری دیگر در RLL است معروف به توسعه یافته RLL که عبارتست از RLL 3 و 9 . در این روش حداقل و حداکثر تعداد صفرها بین دو عدد یک به ترتیب 3 و 9 می باشد . جدویل ذیل رمزگذاری این روش را (RLL ) برای حالت 2 و 7 نشان میدهد . در یک نگاه اولیه ممکن است فکر نمایید که یک بایت به صورت 00000001b قابل برگرداندن به حالت اولیه نیست ولی فراموش ننمائید که در این حالت شما با سکتور به کنترلرST506 کنترلر فوق به عنوان اولین کنترلر هارد در دنیای کامپیوتر استفاده های زیادی داشته است و نام آن نشان می دهد که مربوط به کمپانی سیگیت می باشد که یکی از کار خانه های مهم سازنده هارد در دنیا می باشد . حتی اکنون نیز از ساختار این کنترلر به طور گسترده استفاده می شود ، این استفاده در کنترلرهای جدید IDE، در شکل مختلف به چشم می خورد . معمولاً هاردهای طراحی شده توسط کنترلرST506 از برچسب MFM/RLL برخوردار می باشد . به وسیله این برچسب یا سوئیچ مربوط می توانیم یکی از دو روش ذخیره سازی را برای هارد فوق انتخاب نمائیم . انتخاب حالت RLL ترجیحاً برتر خواهد بود زیرا ظرفیت ذخیره سازی اطلاعات را بیشتر می نماید . در کنترلر استاندارد ST506 هارد درایو و کنترلردو قسمت کاملاً جدا از هم می باشند . قسمت کنترلر به صورت یک کارت در اسلات ها قرار می گیرند . این کنترلر می تواند حداکثر دو عدد هارد را پشتیبانی نماید در این کنترلر دو عدد کامل از کنترلر به هاردها وصل می شود ، سیگنالهای اطلاعات هر هارد به طور جداگانه 20 پین به کنترلر مربوط وصل می شود ، و اگر دو هارد بر روی سیستم نصب باشد هر دو هارد برای قسمت کنترل خود از یک کابل مشترک 34 پین استفاده می نمایند. بنابراین هر هارد شامل دو عدد کانکتور برای اتصال به کنترلر مربوطه می باشد . کابل کنترل برای ارسال سیگنالهای الکتریکی جهت انتخاب هد خواندن و نوشتن مناسب ، جستجو برای سیلندر مناسب و کابل اطلاعات جهت انتقال اطلاعات برای نوشتن به صورت سریال و آنالوگ مورد استفاده قرار می گیرد . از دیگر وظائف کنترل کننده ، تبدیل اطلاعات دیجیتال به زنجیرهایی از بیتها در سیلندرها به صورت صفر و یک می باشد . کنترلر می تواند مقادیر دیجیتال را به سیگنالهای مورد نیاز تبدیل نماید . این عملیات را تغیر فلوگویند . اگر از روش MFM استفاده شود ، سرعت انتقال اطلاعات به 5 مگابایت در ثانیه و (اطلاعات و سیگنالهای کنترلی به صورت مخلوط ) و اگر از روش RLL استفاده شود این نرخ به 5/7 مگابایت خواهد رسید . گر چه باید سیگنالهای مربوط به کنترلر از مجموعه اطلاعات جدا شود و این امر سرعت انتقال را به میزان چشمگیری کاهش می دهد . همچنین مقادیر گفته شده مربوط به تئوری بوده و فاکتورهایی همچون زمان انتخاب هد ، زمان دستیابی سیلندر ، و غیره این نرخ را کاهش می دهد و علاوه بر آن فرض بر آن است که سکتورهایی خوانده شده در کنار همدیگر قرار دارند ، که در عمل به این شکل نمی باشد و سکتورهای یک فایل در نقاط مختلف هارد قرار دارند . نرخ بالتر انتقال در RLL نتیجه بازدهی بهتر ذخیره نیز می باشد .
کنترلهای ESDI
کنترلهای فوق ، توسعه یافته کنترلر ST506 می باشند ، این کنترلر در بسیاری از کامپیوترها PS/2 IBM به کار برده شده اند کنترلر ESDI به طور کامل با ST506 سازگار بوده و قابل نصب بر روی کامپیوترهایی که بایاس آنها ST506 را پشتیبانی می نماید ، می باشد . به طور غیر مشابه با ST506 مدار موجود بر روی هارد ESDI تمام تغیر فلو را به طور سریال به کارت کنترلر ارسال می نماید . قسمتی از محتویات خوانده شده از هارد را که موسوم به اطلاعات جدا کننده می باشد از کل اطلاعات جدا نموده و فقط سیگنالهای کنترلی را برای مدار به 10 مگابیت در ثانیه می رسد و این روش برابر روش MFM در کنترلر ST506 می باشد ، همچنین کنترلر ST506 به پرامتر اینترلیوشش نیاز دارد . یعنی برای خواندن اطلاعات یک ترک یا شیار باید شش بار دیسک بچرخد ، برای پارامتر اینترلیو ، دیسک باید سه بار بچرخد تا کل اطلاعات یک ترک خوانده شود . حال آنکه با پارامتر اینترلیو یک فقط یا یکبا چرخش دیسک کل اطلاعات ترک یا شیار مربوط خوانه یا نوشته می شود . در نتیجه سرعت دستیابی به اطلاعات دیسک سه تا شش برابر (به ترتیب نسبت به اینترلیو 3و6 )افزایش پیدا می کند . همچنین بعضی از کنترلهای ESDI می توانند با نرخ انتقال 15 یا 20 و حتی 24 مگابایت در ثانیه کار نماید اما کار کردن یک کنترلر ESDI با سرعت بالا ، گران بودن آنرا به دنبال خواهد داشت بنابراین برای داشتن یک نرخ انتقال معقول و قیمت مناسب ، نرخ MB 10 (اطلاعات خام که از صفحه مغناطیسی خوانده می شود ) برای آن در نظر گرفته شده است . یکی از کنترلهای STDI با ST506 تفاوت دارند و آن اینست که آدرس نقاط خراب دیسک را برای کنترلر ارسال می دارد ودر نتیجه می تواند آنها را در ست آپ مشخص کرده و علامت بزنید که این کار در ST506 باید توسط استفاده کننده انجام گیرد . در کامپیوترهای AT ، اطلاعات مربوط به پارامترهای هارد در حافظه CMIS RAM ذخیره می شود . بایاس باید این پارامترها را خوانده و در اختیار راه اندازهای DOS قرار دهد . به خاطر محدود بودن تعداد نوع هاردهایی که هر بایاس می شناسد ممکن است مشخصات فیزیکی یک هارد در بایاس مربوط پیدا نشود . هنگام نصب یک کنترلر ST506 بر روی کامپیوتر ، اگر مشخصات هارد در بایاس سیستم نباشد با مشکل مواجه خواهیم شد . در این حالت ، باید حالتی را از بایاس انتخاب نماییم که به مشخصات هارد فوق نزدیکتر باشد ، این حالت را WASTING گویند . در این حالت برای مقادیر سیلندر ، سکتور و هد ، مقادیر پیشنهادی انتخاب می شوند که با مقادیر واقعی و فیزیکی هارد متفاوت می باشد . اگر مقادیر پارامترها از مقادیر واقعی بیشتر انتخاب شوند آنگاه سیستم برای دستیابی به نقاطی از دیسکها تلاش خواهد نمود که اصلاً وجود فیزیکی ندارد . در این حالت خطا رخ خواهد داد . مشکل دیگر زمانی رخ می دهد که نوع هارد در بایاس نمی باشد و در آن تعداد سکتورها در ترک با مقدار فیزیکی هارد متفاوت می باشد . در آن زمان باید از ردیفهای فوق (TYPE) آن ردیف را انتخاب نماییم که اولاً کوچکتر از مقدار فیزیکی باشد و ثانیاً نزدیکترین مقدار به مقدار واقعی نیز باشد . اگر این پارامتر اشتباه انتخاب شود فضای تلف شده هر ترک افزایش می یابد . این کنترلر بطور فیزیکی دارای 34 یا 36 سکتور در هر ترک می باشد که در کمتر بایاسی تعریف شده است ، بنابراین با هدر رفتن فضای زیاد از دیسک ، پول زیاد را نیز برای هاردهای گران ESDI پرداخت کرده ایم و این معقول به نظر نمی رسد . زیرا در اقلب بایاسها از 26 سکتور در هر ترک استفاده شده است که با 34 و یا 36 فاصله زیادی دارد.
یکی دیگر از عوامل موثر در بالا رفتن سرعت انتقال اطلاعات در این کنترلر ، وجود یک محل نگهداری داده های موقت بنام بافر سکتور می باشد . این بافر اجازه می دهد تا داده های خام با سرعت حداکثر از صفحه مغناطیسی خوانده شود و سپس توسط مدار جدا کننده ( SEPERATOR ) ، اطلاعات از سیگنالهای کنترلی جدا شوند .
کنترلر SCSI
استاندارد SCSI ( به صورت اسکازی تلفظ می شود ) در واقع یک اینتر فیس هارد نمی باشد ، بلکه می تواند به 8 ابزار دیگر در سیستم متصل شود وآنها را کنترل نماید. از جمله هارد دیسکهای ، تیپ های موجود جهت تهیه نوار پشتوانه، CD-ROM ها و اسکنر ها می توانند جهت کنترل و انجام کار به کارتهای کنترلی اسکازی متصل شوند . بر خلاف کنترلهای دیگر ، اسکازی نه تنها در در کامپیوترهای PC یافت می شود بلکه در کامپیوترهای مبنی بر پردازنده 68000 (کامپیوترهای مکیتاش و یا آتاری ) و بزرگ یافت می شود . یک دلیل برای استفاده زیاد آن این است که شما براحتی می توانید آنرا با یک ابزاری که قابل کوپل به اینترفیسهای دیگر نیست کوپل نمایید ، و این در حالی است که در کنترلهایدیگر به این شکل نیست . هم خط باس مشخصات اسکازی وهم فرامین لازم جهت کنترلر یک ابزار توسط آن استاندارد شده است . ابزارهای اسکازی می توانند براحتی بین سیستمهای مختلف عوض و جایی شوند و فقط باید کنترلر اسکازی با گروه کامپیوتری سازگار باشد. کنترلرهای اسکازی دارای یک کابل80 یا 50 یا 40 پین جهت اتصال ابزارهای مختلف می باشد . باس آن به صورت 8 یا 16 بیتی بوده که به صورت موازی جابجا می نمایند ، مدلهای جدید اسکازی (SCSI ) دارای باس 16 بیتی بوده که اطلاعات را به صورت موازی جابجا می نماید . مدلهای جدیدتر آن به صورت 32 بیتی بوده ولی هنوز بطور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته است . کارتهای اسکازی دارای بایاس موجود در داخل خود (BUIT IN) می باشند و به استاندارد موجود در داخل خود وابسته بوده و استاندارد موجود در ROM BIOS سیستم ها که مربوط به ST506 و دیگر کنترلرها می باشد را پشتیبانی نمی نمایند . متاسفانه بایاس اسکازی در مد محافظت شده کار نمی کند و برای کار در آن به راه اندازهای نرم افزاری نیاز دارد که ممکن است در اغلب محیطهای وجود نداشته باشد و این از بزرگترین محدودیتهای این کنترلر می باشد . اگر یک درایو نیاز به مشخصات کنترلر اسکازی داشته باشد ، بطور اتومات مشخصات خود را در اختیار آن قرار میدهد . برای نصب یک هارد اسکازی با یک کنترلر اسکازی بر روی یک سیستم AT نیازی به معرفی مشخصات آن در بایاس سیستم نمی باشد زیرا این نوع درایوها به صورت با هوش عمل نموده و هنگام روشن شدن سبیستم ، خود را معرفی می نمایند و مشخصات و پارامترهای خود را در اختیار DOS ویا هر سیستم عامل دیگر قرار می دهند . ولی در هنگام نصب باید وارد ست آپ شد (ست آپ کنترلر) و نوع هارد و پارامترهای آن را برای کنترلر فوق تعریف و ذخیره نماییم .
کنترلرIDE
کنترلر جدید که به عنوان ستاره کنترلرها معروف است و تقریباً در 90% از سیستمهای نصب هستند IDE می باشد . این کنترلر از سال 1984 شروع به طراحی و ساخت شده است و آن زمانی بود که یکی از کارخانه های سازنده کامپیوتر یعنی کامپک به شرکت دیجیتال سفارش توسعه و پیشرفت کنترلر ST506 را داده بود تا کارتهای موجود در اسلات به روی خود بدنه هارد جا سازی شود ، زیرا تا این زمان کنترلرها به صورت کارت در اسلاتها بودند و کنترلر IDE بود که بر روی خود هارد قرار داشت و فقط از یک بافر یا اینتر فیس (کارت مالتی ID یا اینترفیس هارد) در اسلاتها و یا مادر بورد استفاده می کنند . کنترلر IDE توسط یک کابل 40 پین به باس سیستم وصل می شود . بعضی از PCها سیستمهای (ONBOARD) یک کانکتور بر روی مادر بورد برای اتصال کابل هارد دارند ولی در بعضی از سیستمهای دیگر از یک کارت اینترفیس و یا انتقال اطلاعات از کنترلر هارد به سیستم استفاده نماییم . ترکیب یک هارد و یک کنترلر IDE در اغلب مواردبافر جهت پارامترها و قابلیتهای یک کنترلر قوی را دارد می باشد ، او همچون اسکازی انعطاف پذیر بوده و همچون ESDI سریع عمل نموده وبا کنترلر ST506 بطور کامل سازگار بوده ، بنابراین برای تمام کامپیوترهای روزانویی و کامپیوترهای کتابی و غیره مناسب و ایده آل می باشد .
کارت گرافیک
برای ارسال اطلاعات از حافظه RAM به صفحه نمایش ، نیاز به یک واسطه ، ظروری به نظر می رسد . این واسطه باید اعداد صفر و یک را به سیگنالهای مناسب برای صفحه نمایش تبدیل نماید . علاوه بر آن اینتر فیس یا آداپتور باید یک صفحه را درون خود کامل نموده و سپس آنرا به صفحه نمایش بفرستد . تمام این کارها بعلاوه هماهنگیهای لازم بر عهده یک کارت ، بنام آداپتور ویدئو می باشد که در این فصل بطور اجمال آنرا بررسی می نماییم .
1-آداپتور صفحه نمایش
برای پشتیبانی از صفحه نمایش در کامپیوترهای IBM از یک کارت گرافیک که در اسلاتهای سیستم قرار می گیرداستفاده شده است . زمانی که IBM سیستمهای خود را تولید کرد ، دو نوع کارت به همراه آن عرضه نمود که عبارتند از : آداپتور تک رنگ (MDA) و آداپتور رنگی (C'GA) . بعد از آن زمان ، پیشرفت تکنولوژی باعث ساخت کارتهای با کیفیت بهتر و رنگی شده است . بعد از کارت MDA ، کارتهای رنگی CGA ، EGA ، PGA به سرعت وارد بازار شده که جای همدیگر را یکی بعد از دیگری گرفتند . همزمان با IBM شرکتهای دیگر از قبیل هرکرلس نیز مبادرت به ساخت کارتهای تکرنگ و رنگی نمودند که تقریباً موفق نیز بوده اند . امروزه ، با حضور کارتهای گرافیکی VGA ، SVGA ، XGA تقریباً از آداپتورهای تکرنگ و EGA استفاده نمایند .
2- حافظه مربوط به صفحه نمایش
تمام آداپتورهای گرافیک از یک حافظه بنام MEMORY-MAPPED برای ذخیره اطلاعات و سپس فرستادن آن به صفحه نمایش استفاده می نمایند ، این حافظه قسمتی از فضای آدرس سخت افزاری مربوط به کارت گرافیک و کلاً فضای آدرس مربوط به حافظه ویدئو می باشد . این حافظه می تواند از طرف پردازنده بطور مستقیم آدرس دهی شود و در آن چیزی نوشته و یا از آن خوانده شود . حافظه بورد گرافیک به صورت جدا از حافظه RAM سیستم بوده و بر روی خود آداپتور قرار می گیرد و معمولاً حافظه RAM از نوع دینامیکی می باشد.
3- نحوه کار کارت گرافیک
هر دو نوع کارت گرافیک (تکرنگی و رنگی) ، بر اساس جاروب یک اشعه از چپ به راست و بالا به پائین صفحه نمایش کار می کند . حداکثر نسبت مدولاسیون (پهنای باند) ، قدرت تفکیک افقی صفحه نمایش را تعیین می نماید . صفحه نمایش تکرنگ دارای 720 نقطه در جهت افقی و صفحه نمایشهای رنگی (CGA) دارای 640 نقطه در جهت افقی می باشند . هر کاراکتر بوسیله یک الگوی نقطه ای محدود در یک الگوی نقطه ای محدود در یک مستطیل تعریف شده است . در این مجموعه دو نوع نقطه روشن و خاموش تعریف شده است که به ترتیب به عنوان متن و زمینه تلقی می شود برای ساختن الگوی هر حرف و فرستادن آن بر روی صفحه نمایش از یک تراشه میکرو کنترلر بنام (6845) CRT و یک حافظه ROM در کنار آن استفاده می شود . این کنترلر در کارتهای مختلف بوده و مخصوصاً کارتهای جدید XGA و SVGA دارای کنترلهای مختلف از کمپانیهای متفاوت می باشند . در آداپتورهای تکرنگ و رنگی به اتفاق از این تراشه برای کنترل قسمت ویدئوی سیستم توسط IBM استفاده شده است . در سیستمهای رنگی هر حرف در یک مستطیل 14×8 قرار گرفته است هر حرف دارای 8 بایت است . این 8بایت برای تمام حروف قابل نمایش بر صفحه ، صفحه نمایش در حافظه ROM تعریف شده می باشد . آداپتورهای تکرنگ دارای مقدار K4 حافظه DRAM بوده و دارای سرعت انتقال اطلاعات MB8/1 در ثانیه می باشد . این آداپتور 256 کاراکتر مختلف را پشتیبانی می نماید و دارای یک حافظه ROM به مقدار KB8 برای تعریف فونتها و حروف می باشد در آداپتورهای تکرنگ فرکانس کار افقی KHZ18 می باشد که یکی از پارامترهای مهم در یک کارت گرافیک و یا یک صفحه نمایش می باشد . هنگام جاروب صفحه نمایش ، هر بایت در یک خط نشان داده می شود و هر بایت به 8 بیت تبدیل می شود و به صورت سریال به صفحه نمایش ارسال می شود . در کارتهای گرافیک تکرنگ ، CGA ، EGA اطلاعات به صورت دیجیتال به صفحه نمایش فرستاده می شود و این در حالیست که در آداپتورهای گرافیک VGA ، SVGA و XGA اطلاعات بصورت آنالوگ به صفحه نمایش ارسال می شود . برای پیدا کردن الگوی مربوط به حروف در حافظه ROM ، از کد اسکی آن استفاده می شود . تراشه 6845 با گرفتن کد اسکی ، آنرا در 8 ضرب کرده (زیرا به ازای هر حرف 8 بایت اطلاعات الگو وجود دارد) و آدرس مربوط به آن حرف را پیدا می کند و آنرا بر روی صفحه نمایش نشان می دهد . به عنوان مثال برای حرف A (دارای کد اسکی 42H) . آدرس 208H بدست می آید ، یعنی از این آدرس به تعداد 8 بایت مربوط به الگوی حرف A می باشد . میکروکنترلر 6845 یک تراشه پیچیده و انعطاف پذیر بوده که در داخل خود 18 رجیستر برای برنامه ریزی داخلی دارد . این رجیستر در هنگام روشن شدن سیستم توسط بایاس برنامه ریزی می شوند . اگر در زمان روشن سیستم این رجیستر به هر دلیلی برنامه ریزی به شوند و یا درست برنامه ریزی نشوند و یا اینکه آداپتوری برای برنامه ریزی نباشد ، آنگاه سیستم با زدن 8بیت +به پشت سر هم خطای فوق را گزارش می نماید.
4- آداپتور رنگی (CGA) IBM
آداپتور رنگی IBM دارای سه سیگنال خروجی برای سه استفاده مختلف می باشد که عبارتند از :
(1)پورت سیگنال ویدئو مرکب .
(2)پورت ارتباط مستقیم به یک صفحه نمایش ، برای سه سیگنال RGB .
(3)پورت مربوط به سیگنال مدولاسیون RF برای پشتیبانی تلویزیون .
این آداپتور در دو مد رنگی و تکرنگ کار می کند و می تواند دو حالت متن و گرافیک را پشتیبانی نماید . در حالت گرافیک تمام نقاط صفحه نمایش قابل آدرس دهی می باشد . در آداپتور رنگی CGA نیز از کنترلر 6845 برای کنترل صفحه نمایش استفاده شده است . این اینترفیس دارای KB16 حافظه RAM ویدئو می باشد و این در حالیست که در آداپتورهای تکرنگ فقط چهار کیلو بایت RAM ویدئو وجود دارد . همچنین شروع حافظه RAMویدئو در این آداپتور از آدرس B8000H می باشد .
مد متن
در این حالت آداپتور فوق می توانند در چهار فرمت کا ر نماید که عبارتند از :
25 خط در 40 ستون در هر خط —به صورت سیاه و سفید .
25 خط در 40 ستون در هر خط —به صورت رنگی .
25 خط در 80 ستون در هر خط — به صورت سیاه و سفید.
25 خط در 80 ستون در هر خط —بهصورت رنگی .
در این آداپتور (CGA)دو نوع قلم در سیستمهای IBM/PC می باشد .
حروف با پهنای 7 در ارتفاع 7 (در یک مستطیل 8×8)
حروف با پهنای 5 در ارتفاع 7 (در یک مستطیل8×8)
در این در هر کاراکتر شامل دو بایت می باشد که یک بایت مربوط به حرف مورد نظر و بایت دیگر مربوط به مشخصه آن می باشد(این همان چیزی است که در اداپتورهای تکرنگ نیز داشتیم ).اختلاف اصلی این مد با آداپتور تکرنگ در بایت مشخصه می باشند. در این جدول حروف B3 , G2 , R1 به ترتیب مربوط به رنگهای قرمز ، سبز و آبی می باشد. سه رنگ فوق می توانند 8حالت داشته باشد(8=23). با این 8 رنگ و با دخالت بیت شدت (I) می توان 16 رنگ مختلف را برای انتخاب به وجود آورد (جدول 2-)بنابر این رنگ متن هر کاراکتر می تواند یکی از 16 رنگ فوق را انتخاب و اختیار نماید.اما رنگ انتخابی برای زمینه از این جدول مشخص نمی شود . بیت شدت برای زمینه در رجیستر انتخاب رنگ قرار گرفته است . این رجیستر در پورتی به آدرس3D9 H قابل دسترسی می باشد . برای تمام کاراکترها فقط یک بیت شدت وجود دارد . با یک مقایسه بین اداپتور تک رنگ و حالت تکرنگ اداپتور CGAدیده می شود که هیچ تفاوتی بین ایندو مد مشاهده نمی شود فقط زمانیکه یک کاراکتر با خط زیر در اداپتور تکرنگ تعریف می شود در صفحه نمایش رنگی به رنگ آبی نمایش داده می شود در غیر این صورت نوشته های سفید (روشن )روی زمینه سیاه (خاموش ) نمایش داده خواهند شد . در مد متن هر کار ت CGAبرای فرمت 125×40به 2000بایت برای یک صفحه کامل نمایش داده خواهد شد . و در فرمت 25×80به 4000بایت حافظه نیاز مند می باشد . بنابر این در فرمت 25×80دارای 8صفحه و در فرمت 25×80دارای 4صفحه برای ذخیره اطلاعات صفحه نمایش می باشیم . یکی از رجیسترهای داخلی میکرو کنترلی 6845، شروع حافظه نمایش برای نشان دادن را در خود دارد .
مد گرافیک :
در مد متن کوچکتر جزء قابل نمایش بر روی صفحه نمایش و توانایی تغیر آن ، کاراکتر بود. هر کاراکتر خود از المانهای کوچکتری به نام نقطه تشکیل شده اند . ولی نقاط از قبل تعریف شده اند و براحتی قابل تغیر نمی باشند (چون در حافظه ROM قرار گرفته اند) و این در حال است که در مد گرافیک ، کارتهای CGA تمام نقاط صفحه نمایش قابل دسترسی و انتخاب می باشد و سه حالت آن توسط بایلس حمایت و پشتیبانی می شود که عبارتند از :
(1)تفکیک پایین و رنگی .100×160 با 16 رنگ در پیکسل وB 16000 حافظه
(2)تفکیک پایین و متوسط . 320×200 با 4 رنگ در پیکسل وB 16000 مصرفی برای یک صفحه نمایش
(3)تفکیک متوسط با حالت س یاه و سفید . 320×200 سیاه و سفید و با B 16000 مصرفی
(4)تفکیک بالا و سیاه و سفید . 200×640 و سیاه و سفید وبا B 16000 مصرفی برای یک صفحه نمایش بیشترین استفاده از این کارت در حالتهای 3 و 4 می باشد ، مخصوصاً در حالت 3 بیشترین استفاده را دارد و این کارت معروف به قدرت تفکیک 200×320 با 4 رنگ می باشد.
5- پشتیبانی بایاس از ویدئو
در نرم افزار بایاس موجود در حافظه ROM سیستم ، 16 تابع مختلف توسط وقفه H 10 تعریف شده است . برای اجرای یک تابع خاص باید رجیستر AH با مقدار فوق پر شده و سپس یک وقفه H 10 اجرا گردد . تمام کار توابع فوق توسط میکروکنترلر 6845 انجام می گیرد و با اجرای یک تابع می توان محتویات رجیستر داخل 6845 را تغیر داد . در حالت گرافیک نیز مانند حالت متن ، یک قسمت از حافظه ROM مربوط به الگوی حروف می باشد . دراین حالت مجموعه کاراکترها به دو قسمت تقسیم می شود . الگوی کاراکترهای از 0 تا 127 در آدرس OFA6EH مربوط به BIOS ROM ویدئو قرار گرفته است و از کاراکتر 128 تا 255 توسط استفاده کننده قابل تعریف می باشد . به عنوان مثال برای به دست آوردن الگوی حرف (A) ، با توجه به اینکه کد اسکی آن OHIH می باشد و به ازای هر حرف نیز B8 مصرف شده است ، باید 8×41 را با OFA6EH جمع نمائیم . با این کار ما محل شروعB8 مربوط به این حرف را پیدا خواهیم کرد .برای تعریف 128 حرف دیگر کافی است که برای هر حرف B8 به عنوان الگوی آن حرف تعریف نماییم و آنگاه شروع این جدول (جدولی که برای هر حرف 8بایت تعریف نموده ایم) را با وقفه 1FH به بایاس معرفی نماییم.
6- آداپتور رنگی EGA:
در سال 1984 آداپتور رنگی دیگری بنام EGA تولید و روانه بازار گردید . که به عنوان آداپتور رنگی استاندارد PCها پذیرفته و انتخاب شده است . در این آداپتور می توان از یک ظرف 64 رنگی ، 16 رنگ را برای یک حرف و یا نقطه انتخاب نمود . همچنین حالت فلیکر در این آداپتور بر خلاف آداپتور CGA وجود ندارد . و همچنین دارای تفکیک خوبی (350×640) نسبت به CGA و MOA می باشد. این آداپتور حروف را در اندازه مربوط به آداپتور تکرنگ (MOA) نشان می دهد . بنابراین وضوح حروف بسیار خوب بوده و بر خلاف CGA که حروف به هم چسپیده نشان داده می شوند در اینجا با فاصله خوبی خواهند بود . بر خلاف CGA که دارای KB 16 حافظه ویدئو می باشند . آداپتور EGA می تواند تا 256 کیلو بایت حافظه ویدئو داشته باشد . هر رنگ می تواند در چهار حالت ، یک پیکسل را روشن نماید که عبارتند از :
(1)حالت شدت کمrgb-
(2)شدت متوسط – RGB
(3)شدت بالا – RGBrgb
(4)خاموش – o
به عنوان مثال رنگ قرمز در چهار حالت فوق به صورت فرض می شود : o = خاموش ، r = شدت پایین ، R = شدت متوسط ، r+R = شدت بالا .
تذکر :حرف R یا r رنگ قرمز ، حرف g یا G رنگ سبز ، حرف B یا b رنگ آبی می باشد ، با 6 رنگ rbgRBG می توان 64 حالت مختلف را برای 64 رنگ به وجود آورد که از این 64 رنگ (63-0) برای ست کردن حالت EGA و تعین رنگ مربوط از سرویس رویتن وقفه 10H با توابع مختلف استفاده می شود .
7-آداپتور VGA:
بر روی کامپیوترهای AT خبری از آداپتورهای تکرنگ گرافیک و CGA و یا EGA نیست و یا بسیار کم می باشد زیرا این آداپتورها قادر به نمایش تمامی قدرت یک AT در حالت گرافیک نیستند . در سال 1987 یک آداپتور جدید به نام VGA به بازار آمده که علاوه بر داشتن قابلیتهای آداپتور قبلی ، بسیاری امکانات اضافی نیز داشت . این حالت (200×320 می باشد) . در حالت تفکیک بالا(480 ×640) ، تعداد رنگهای کمتری قابل نمایش بر روی صفحه صفحه نمایش می باشد(16 و یا 4 رنگ) ، بر خلاف چند آداپتور قبلی که خروجی آن به صورت دیجیتال بودند VGA خروجی آنالوگ دارد و در نتیجه از بسیاری جهات با آنها تفاوت می کند . خروجی ویدئو قبل از رفتن به صفحه نمایش از طریق یک تراشه تبدیل کننده به آنالوگ (DAC)به آنالوگ تبدیل می شود . این تبدیل دارای 256 رجیستر برای انتخاب رنگ می باشد ، هر کدام از این رجیسترها به عنوان یک ظرف رنگ تلقی می شوند که می توانند از مقدار صفر تا 255 را داشته باشند . هر رجیستر در DAC دارای 8بیت می باشد که بوسیله این 8بیت شماره رنگهای 0 تا 255 را در خود نگهداری می نماید و قادر به انتخاب می باشد .
از CGA تا VGC:
در آداپتور CGA کلاً چهار رنگ در اختیار بود . در این مد ابتدا باید رنگ زمینه را انتخاب نموده سپس یکی از دو ظرف چهار رنگ را برای متن انتخاب نمائیم .در آداپتور EGA از یک ظرف 16 رنگی قادر به انتخاب بودید . این رنگها (0 تا 15) شما را قادر می سازد که حروف و نقاط را با رنگهای بیشتری نشان دهید . هر یک از رنگها از یک ترکیب RGBrgb بدست می آید (64=26). برای ست کردن رنگ شماره 2 باید رجیستر مربوط به ظرف شماره 2 را خوانده و ست نماییم .
امادر مد 16 رنگی آداپتور VGA شما می توانید رنگها را دقیقاً مثل حالت EGA و با استفاده از رجیسترهای این آداپتور انتخاب نمایید . در واقع آداپتور VGA در مد 16رنگ ، از 16 رجیستر ابتدایی DACبرای انتخاب رنگ استفاده می نماید و سه بیت RGBrgb را به 18بیت برای رجیسترهای DACتبدیل می نماید . از 18بیت رجیستر مربوط به رنگ هر شش بیت مربوط به یک رنگ (R یا G یا B) می باشد . شش بیت اول شدت رنگ قرمز ، شش بیت دوم میزان شدت رنگ سبز و شش بیت سوم ، میزان شدت رنگ آبی را نشان می دهد .
مد 16رنگ VGA:
برای تعیین رنگ در این (16رنگ )در این مد به دو روش می توان عمل نمود که عبارتند از:
(1)این روش با خواندن یک رنگ از حالت EGA (0تا63) RGBrgb و گذاشتن آن در رجیستر رنگ مربوط به EGA عمل می نماید . به عبارت دیگر مقدار RGBrgb به یک رجیستر 18بیتی مربوط به ACتبدیل می شود و در آن رجیستر (رجیسترDAC )ذخیره می شود .
(2) تغییر رنگ یکی از 16رجیستر DAC به طور مستقیم و نوشتن در آن
مد 256رنگی VGA:
در این مد باید به ازای هر رنگ قرمز ، سبز ، آبی 6بیت را انتخاب نموده و در رجیستر DAC قرار دهید . و در واقع شماره رجیستر مربوط به DAC ، همان مقدار رنگی است (0تا255) که می خواهید با آن یک نقطه را رنگ نمایید .
تنها 64رجیستر DAC به طور اتومات در زمان روشن شدن سیستم برنامه ریزی می شود که در این مورد مد DAC شامل 16رجیستر می باشد .
نکاتی برای نصب یک کارت نمونه
قبل از نصب یک کارت بر روی کامپیوتر تان به نکات زیر توجه نمایید :
اگر بر روی سیستم شما کارت شبکه LAN و یا هر کارت اضافی دیگر که از وقفه رگوست (IRQg)استفاده می نماید . وجود دارد باید جامپر مربوط به آن را در حالت غیر فعال قرار دهید . اگر جامپر فوق در حالت غیر فعال نباشد ، کارت گرافیک نیز از آن استفاده نموده و چون تداخل کارتها بوجود می آید ، سیستم قفل کرده و متوقف می شود (در بعضی از کارتها این جامپر وجود نداشته و همیشه این IRQ در حالت غیر فعال می باشد ).
در بسیاری کارتها ، یک جامپر برای انتخاب حالت جاروپ صفحه نمایش وجود دارد . با آمدن صفحه نمایش های Multiscan و حالت غیر اینترلیس ، داشتن چنین جامپری دور از انتظار نبوده است . داشتن این جامپر در روی کارت گرافیکیتان ، شما را قادر می سازد که دیگر از حالت جاروب با سرعت ثابت استفاده ننماید و کارت خود را با جاروب صفحه نمایش منطبق نماید و بالعکس . برای انجام این عمل اغلب کارتها باید حداقل KB512حافظه DRAMداشته باشند . همچنین صفحه نمایش فوق باید دارای حد اقل فرکانس افقی KHz7/47باشد ، که در این وضع با مد غیر اینترلیس با تفکیک 768×1024و600×800با 16رنگ و یا 256رنگ نیز کار خواهد کرد(در این کارت نمونه ).
(3)همان طور که قبلاً گفته شده ، کارتهای VGAتوانایی نصب بر روی کامپیوترهای XTوATرا دارند بنابر این باید توسط یک جامپر حالت XT و یا AT انتخاب شود ، زیرا در حالت XT باس 8 بیتی و در حالت AT باس 16 بیتی خواهد بود . قبل از نصب ، بسته به نوع کامپیوترتان باید سویچ مربوط به این کار را در موقعیت مناسب قرار دهید . (در بعضی از کارتها این جامپر وجود نداشته و همیشه روی حالت 16 بیتی قرار دارد .)
RAMهای قابل نصب بر روی یک کارت گرافیک VGA از نوع دینامیکی بوده ، بنابراین زمان دستیابی آن باید متناسب باشد .چنین حافظه هایی معمولاً دارای زمان دستیابی 70 تا 100 نانو ثانیه می باشد .
اگر بعد از نصب کارت دچار مشکل شدید برای بر طرف سازی مشکل فوق ابتدا مراحل اولیه زیر را انجام دهید:
از درست قرار گرفتن کارت فوق در اسلات مربوط اطمینان حاصل نماءید.
از عدم برخورد کارتهای مختلف سیستم با همدیگر در اسلاتها نیز مطمئن شوید.
مطمئن شوید که صفحه نمایش شما بطور درست و کامل به خروجی کارت گرافیک وصل شده باشد.
اگر سیستم شما از نوعPC/XT هست مطمئن شوید که کارت فوق در حالت درست برای این سیستم درست شده باشد وتاریخ مربوط به بایوس آن بعد از 1982 باشد.
اگر به همراه کارت گرافیک از کارتهای دیکر همچون EMS ,LAN و کنترلرهای ESDI ,SCSI ,RLL استفاده میکنید و سیتم دچاره مشکل شده است به نکات زیر توجه نمائید:
الف: CARD EMS : مطمئنت شوید که صفحات EMS با فضای RAM (0A000 تا 0FFFF) تداخل نداشته باشد . اگر شما نمی توانید این صفحات (صفحات مربوط به کارت EMS) را از این محدوده خارج نمائید باید جامپر مربوط به حالت کشف اتومات کارت را غیر فعال نمایید.
ب:LANCARD : مطمئن شوید که برای کارت گرافیک IRQ9 غیر فعال می باشد . برای این کار جامپر مربوط را غیر فعال نمائید و اگر باز عیب برطرف نشد جامپر مربوط به حالت کشف اتومات را غیر فعال نمائید
ج: کنترلهای SCSI,ESDI,RLL: باید مربوط به حالت کشف اتومات (یک پیرکربندی پیش فرض برای کارت در نظر گرفتته می شود) را غیر فعال نمائید.
از درست نصب حافظه ها در سوکت ها و سوخته نبودن ان اطمینان حاصل نمائید.
مدارات رنگ درتلویزیون رنگی:
دراین تلویزیون کار پردازش وبدست آوردن سیگنالهای تفاضلی رنگ برعهده دو آی سی IC501،ICN01می باشداین تلویزیون قادربه دریافت ونمایش رنگ درهر سه سیستم NTSC،PAL،SECAMاست ،برای حالت PAL،SECAMآی سی IC501(KA2124)از سیگنال مرکب فرستنده سیگنالهای تفاضلی رنگ (B-Y،R-Y )راتهیه و آی سی ICN01(MS1397)ازروی این دو سیگنال ،G-Yرابدست می آورد ،ولی درحالت سکام هر دو کار فوق را آی سی ICN01انجام می دهد ،دراین قسمت مدارات رنگ برای برای هر سه سیستم را بررسی می کنیم :
الف -حالت سکام
درآی سی 101سیگنال مرکب شامل صدا ، روشنائی ،برست ،سینک و محو تهیه شده ،صدای آن توسطZ201حذف می گرددوبه پایه 39آی سی 501می رسد ،درحالت سکام این سیگنال بعداز تقویت از پایه 40خارج شده بعداز عبور از فیلتر بل (جهت تاکید و عبور اطلاعات رنگ )به پایه 27آی سیICN01فقط اطلاعات رنگ (شامل IFرنگ وبرست )وارد شده که بعد از محدودسازی از یک طرف به کلید الکترونیک وآشکار ساز برست واز طرف دیگر به مدار عبور یا قطع رنگ در داخل آی سی ICN01داده می شود .
کلید الکترونیک وظیفه جداکردن برست را برعهده دارد که برای این کار احتیاج به پالس کلیداز طبقه افقی است این پالس از پایه 38آی سی 501(اسیلاتور افقی )گرفته شده وبه پایه 30آی سی ICN01برای تحریک این قسمت داده می شود .
آشکارساز برست ،فرکانسهای برست راتوسط مدارهماهنگ خود (که فرکانس تشدید آن 328/4مگاهرتزاست )شناسایی کرده وبرست را آشکار می کند خروجی این مدار به دوقسمت داده می شود:
اولا به مدار فلیپ فلاپ جهت کنترل حالت آن ،ثانیا به مدار عبور یاقطع رنگ
نکته مهم :
اگر همه شرایط درست باشد و برست سکام صحیح آشکار شده باشد در پایه 26نسبت به شاسی بیشترین ولتاژ(حدود 9ولت )خواهیم داشت در صورتیکه ولتاژکم بود می توان با تنظیم سیم پیچ LN52ولتاژپایه 26آی سی راحداکثر کرد.
حال اگر به هر دلیلی برست آشکارنشود(دلایل آن قبلابررسی شده )ولتاژپایه 26آی سی ICN01از 9ولت کمترشده ،دراین حالت مدار قطع رنگ درداخل آی سی فعال شده جلوی عبور رنگ راگرفته ودرنتیجه تصویر سیاه وسفیدمی شود.
IFرنگ بعداز عبور از مدارات فوق به دو شاخه شده ،یک شاخه از پایه 2توسط خط تاخیر 64میکروثانیه به پایه 4 وارد می شودوبه کلید سکام می رود ولی شاخه دیگر مستقیما به کلید سکام ،از داخل آی سی داده می شود .
کلید سکام باعث می شود هر کدام از امواج IFرنگ به آشکار ساز خود رسیده و آشکار شوند،سیگنال R-Yآشکارشده از پایه 12وسیگنال B-Yاشکار شده از پایه 8خارج وبه ترتیب به پایه های 16و14آی سی داده می شوند دراین قسمت درداخل آی سی G-Yرااز روی R-YوB-Yتهیه وسیگنال تفاضلی رنگ از پایه های18،20،22آی سی خارج می شوند.درپایه 5آی سی ICN01 مدارتنظیم رنگ قرارگرفته که می توانیم با تنظیم ولتاژ این پایه بین 3/5تا1/6ولت رنگ تصویر راتنظیم کنیم این کار می تواند هم با تنظیم ولوم (VR501)وهم توسط فرمان آی سی کنترل و هم توقف فرمان آی سی کنترل انجام گیرد (توسط مدار کنترل از راه دور ).
ولتاژ تغذیه آی سی ICN01 پایه های 9 و 13 می باشند که هر دو به خط 12 ولت وصل هستند .
طریقه تعمیر در صورتی که تلویزیون در حالت سکام رنگ نداشت :
1- پایه 5 آی سی ICN01 باید حدود 5 ولت باشد (اگر نبود ولوم VR501 و پایه 3 آی سی کنترل بررسی شود ).
2- ولتاژ تغذیه 12 ولت در پایه های 9 و 13 آی سی ICN01 باشد (اگر نبود RN31 تا خط 5/16 ولت بررسی شود ).
3- ولتاژ DC پایه 6/2 آی سی N01 حدود 9 ولت باشد .
اگر ولتاژ بود و هنوز رنگ قطع بود آی سی N01 عوض شود .
اگر ولتاژ کم بود LN52 تنظیم شود .
اگر ولتاژ نبود سیگنال پایه 27 آی سی ICN01 گرفته شود (83/5 ولت).
اگر سیگنال نبود مسیر پایه 27 آی سی ICN01 تا پایه 40 آی سی 501 بررسی شود .
اگر سیگنال بود پالس کلید از افقی در پایه 30 گرفته شود .
اگر پالس کلید نبود مسیر پایه 30 آی سی ICN01 تا پایه 38 آی سی 501 بررسی شود .
اگر پالس کلید بود پالس تحریک F.F در پایه 1 گرفته شود .
اگر پالس تحریک بود LN52 تنظیم و بررسی شود ، آی سی ICN01 عوض شود.
اگر پالس تحریک نبود مسیر پایه 1 آی سی ICN01 تا طبقه افقی و عمودی بررسی شود .
دیکدور پال در تلویزیون شهاب 21 اینچ :
سیگنال مرکب در حالت پال از پایه 40 آی سی 501 از طریق فیلتر جدا کننده رنگ به پایه 5 آی سی داده می شود ، اطلاعات رنگ (امواج IF رنگ و برست پال ) در این پایه در داخل آی سی تقویت شده توسط جدا کننده برست ، سیگنال شناسائی پال از اطلاعات رنگ جدا شده به مدار AFC به اسیلاتور رنگ می رود ، نمونه نوسان اسیلاتور نیز به آن رسیده ولتاژ کنترل از AFC به اسیلاتور داده شده و باعث ثابت ماندن فرکانس اسیلاتور روی فرکانس 43/4 مگاهرتز می شود ، علاوه بران توسط پتانسیومتر VR508 می توان به صورت دلخواه نیز فرکانس اسیلاتور را تنظیم کرد .
نکته مهم :
اگر برست پال وجود داشته باشد و آشکار شود ولتاژ پایه 12 بیشتر از 8 ولت خواهد بود ولی اگر به هر دلیلی این سیگنال نباشد ولتاژ پایه 12 از 8 ولت کمتر خواهد شد در نتیجه مدار قطع رنگ باعث سیاه و سفید شده تصویر در حالت پال می شود ، با تنظیم سیم پیچ L503 می توانیم ولتاژ پایه 12 آی سی را در حداکثر تنظیم کنیم .
نوسان اسیلاتور (X555 ) که توسط دو عمل فوق (AFC,VR508 ) قابل کنترل است به پایه های 14 و 15 می رسد ، مدار فیلتری که به همراه این کریستال می باشد باعث می شود نوسان پایه 15 با پایه 14 اختلاف فاز لازم جهت اعمال به آشکار سازها را داشته باشد .
به آشکار سازهای R-Y وB-Y از یک طرف فرکانس اسیلاتور (43/4 مگا) وارد می شود از طرفی دیگر امواج IFتفاضلی رنگ (از طریق پایه های 17 و 19 آی سی 501 ) می رسد و باعث آشکار شدن B-Y و R-Y می شوند .
تعمییر دیکتور پال (درصورتی که سکام دارای رنگ است فقط رنگ پال قطع است ) :
1- ولتاژ پایه 12 بیشتر از 8 ولت باشد ( برست پال آشکار شده باشد ).
حال اگر ولتاژ این پایه کمتر از 8 ولت بود نشانه این است که برست پال آشکار نشده به این دلیل بصورت زیر عمل می کنیم :
الف -اطلاعات رنگ درپایه 5باشد1/1ولت (اگر نبود مسیر بین پایه 5تا40آی سی رابررسی می کنیم ).
ب -اگر اطلاعات رنگ بود پالس تحریک جداکننده برست را در پایه 38می گیریم (2/0ولت )اگر نبودمدار فیلتری این پایه (مقاومتها و خازنها)بررسی شود.
ج -درصورت وجود پالس تحریک از سالمی L503,VR508Lمطمئن شده انهاراتنظیم می کنیم اگر عیب برطرف نشدIC501خراب است .
2-درصورتی که ولتاژپایه 12بیشتراز8ولت بود ،سیگنالهای آشکار شده R-YوB-Yبایددرپایه های 21و22آی سی 501وجودداشته باشددر غیر اینصورت آی سی 501خراب است .
3-درصورت وجود داشتن سیگنالهای رنگ درپایه های 21و22باید این سیگنالهابه پایه های 15و17آی سی ICN01برسددرغیراینصورت باید قطعات بین پایه های فوق ومدار سوئیچ PALاز سکام بررسی شود .
دیکدورNTSCNرتلویزیون رنگی شهاب 21اینچ :
این تلویزیون قادربه دریافت و پخش NTSCبافرکانس 43/4مگاهرتز(NTSCاروپایی )میباشد ومسیر دیکدور آن با مسیر دیکدوری که برای پال توضیح داده شدهیچ تفاوتی نمی کند تنهافرق آن با دیکدور پال این است که در سیستم NTSCسیگنالهای B-YوR-Yبرای هر خط بدون هیچ گونه تغییر فازی ارسال می شود پس نیازی به خط تاخیر ندارد.
به همین دلیل توسط مدار تشخیص پال از NTSCهنگامیکه سیستم دریافتی NTSCFاشد،پایه 19آی سی 501که مسیر سیگنال تاخیری است شاسی می شود.
طریقه تعمیر در صورتی که تلویزیون در حالت NTSCVرنگ نداشت :
ولتاژ DC پایه 19 از IC501 گرفته شود:
الف -اگرصفربود:IC501خراب است بررسی وتعویض گردد.
ب -اگر ولتاژاین پایه زیادبود:مسیرIC501تاICK01Fررسی گردد.
مدارات سوئیچ سه دیکدورNTSC،PAL،SEKAM:
هنگامیکه درتلویزیونی هر سه سیستم NTSC،PAL،SEKAMوجودداشته باشد،درزمان دریافت تصویر فرستنده فقط باید یکی از سه دیکدور فعال باشند (بسته به سیگنال ارسالی )،که این کار یا توسط کلید وبه صورت دستی ویا توسط مدار الکترونیک و بصورت اتومات انجام می گیرد.
دراین قسمت مدارات سوئیچ رنگ رادرتلویزیون شهاب که بصورت الکترونیک می باشد بررسی می نمائیم .
1-طریقه تشخیص سیستم SECAMازNTSCوPAL
زمانیکه سیستم دریافتی SECAMباشد ولتاژ پایه 7آی سی 501کم می شود (7/0ولت )وزمانیکه سیستم فرستنده NTSCیاPALباشد ولتاژ این پایه زیاد می گردد(3/7ولت ).
زیاد شدن ولتاژپایه 7درحالتNTSC یاPALباعث روشن شدن ترانزیستورQS01می شود دراین حالت پایه 27آی سی ICN01از طریق دیودDS01واز مسیر امیترکلکتور ترانزیستور QS01به شاسی وصل می شود.
پایه 27 آی سی ICN01 ورودی رنگ برای حالت سکام است که اگر فرستنده NTSC یاPALباشد به صورت فوق با عث از کار افتادن دیکدور SECAM می شود (در حقیقت ورودی SECAM را شاسی می کند ) و اگر سیستم فرستنده SECAM باشد ولتاژ پایه 7 آی سی 501 کم شده ، QS01خاموش و دو ترانزیستور QS02وqs03 روشن می شوند ، این دو ترانزیستور در حالت SECAM مسیر ورود سیگنال NTSCوPAL را از آی سی 501 به آی سی ICN01 می بندند و در نتیجه دیکدورهای پال و NTSC غیر فعال شده و فقط دیکدور سکام در این حالت کار می کند و رنگ سکام قابل نمایش است .
2-طریقه تشخیص NTSCاز PAL:
دراین تلویزیون برای تشخیص NTSCازPALازاختلافی که فرکانس
های افقی وعمودی سیستم NTSCباPALدارد،برای شناسائی این دو سیستم از هم استفاده شده است :
حالت PAL حالت NTSC
15625HZ:فرکانس طبقه افقی 15750HZ:فرکانس طبقه افقی
1
40
کارآموزی در شرکت فنی مهندسی آرمان الکترونیک