گزارش کارآموزی رشته عمران شرکت پایه بتون بینالود

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع تحقیق :
طرح پایان کارآموزی

محل کارآموزی :
شرکت پایه بتون بینالود

زیرنظراستاد:
مهندس موسوی حجازی
دانشجو:
مجتبی عامری
شماره دانشجویی : 7822647

پیاده کردن نقشه

درنقشه های شهری کیفیت نقشه ازنظرشمال – جنوب – ناحیه – قطعه – برخیابان اصلی ، ویافرعی کاملاً مشخص است .
چنانچه فرض شودخیابان کشی ویاجدول بندی خیابان انجام شده باشد، برابراندازه نقشه مقدارمتراژ پیاده روتعیین میگردد. بااندازه برداری ازجدول ومیخ کوبی ، بر، زمین تعیین میگردد.
معمولاً قطعات بامیخ کوبی که قبلا انجام شده است مشخص می باشد. میخ گوشه زمین را، برابرباوضع جغرافیای زمین ازنظرشمال وجنوب پیاده می کنیم . ازمیخ مذکورریسمان کشی کرده وازگونیای بزرگ استفاده می نماییم وضلع دوم زمین رتبه دست می آوریم .
برای اینکه دقت بیشتری داشته باشیم می توان ازرابطه مثلث ( 3 و 4 و 5 ) استفغده کرده یعنی برروی دوضلع ریسمان – کار3 واحدو4 واحدراانتخاب کرده ووتررابا5 واحدکنترل می نماییم ، خصوصاً اگرواحدها، بزرگ انتخاب شوند.
مثلاً 3 – 4 – 5 مترازنبش زمین که برابربانقشه های شهری ونقشه برداری میباشدمیخ کوبیده میشود، باندازه طول زمین ( ضلع دوم ) ازمیخ نبش ، جلوآممده انتهای طول رامیخ کوبی می کنیم .
ضلع دیگرطول زمین رابامترکشی ازنقطه عرض تعیین کرده ، ازمیخ چهارم به وسیله برداشت مترطول وعرض زمین راکنترل می نماییم .
چنانچه خواسته باشیم کارهای انجام شده رادقیقاً کنترل نماییم ازگوشه های میخ کوبیده شده درزمین ، به وسیله مترفلزی چپ راست برداشته ( یعنی اقطارچهارضلعی راکنترل می نمایبم ، وقتی اقطارمساوی باشندحتماً گوشه هاقائمه 90 درجه می باشند) .
چنانچه دراراضی ( منطقه ) خیابان کشی ویاجدول – بندی نشده باشدبامیخهای برخیابان نیزمیتوان نقاط زمین ( گوشه رابرابرنقشه 2000 ) بدست آورد.
پیاده کردن نقشه بدین روش ، برای زیربناهای کم بوده ، وزمانی که زیربنازیادباشدپیاده کردن نقشه به وسیله دوربین انجام میشود.
پیاده کردن نقشه بادوربین
دراراضی پس ازعمل نقشه برداری ، ابتدامحورخیابان هامیخ کوبی شده وسپس میخ کوبی قطعات انجام می گیرد. آنگاه نقشه زمی ن هاتهیه می شود.
میخ کوبی به وسیله میخ های چوبی انجام می گیرد. معمولاً وسط میخ چوبی میخ معمولی فلزی کوبیده می شودتادقت عمل بیشتری صورت گیرد.
دوربین تئودولیت راروی سه پایه مستقرمیسازیم . دوربین راطوری ترازکرده که ازشاقول دیدگانی میخ ( m ) رارویت نماییم .
درامتدادمیخ زیردوربین ، میخ دیگری که ( بر ) زمین را، نشان میدهدوجوددارد. وسط میخ چوبی مذکوررانیزمیخ فلزی میکوبیم .
کمک نقشه بردارنوک ژالن راروی میخ ( n ) میگذارد، چنانچه ازشاقول استفاده شوددقت کاربیشترخواهدبود.
ازدوربین به نخ شاقول قراول روی کرده تاتاررتیکول برنخ شاقول منطبق شود. ابتدادوربین را( 00 ، 0 ) کرده سپس باقراول روی درمسیر، نقاط مختلف رامیخ کوبی می نماییم . تانقاط پشت تاپشت به دست آید. طول ویاعرض زمین راروی محورپیاده کردن دونبشس انتهاوابتدای بعدرامیخ کوبی می نماییم ( میخهای a و b )
دوربین راروی میخ a مستقرکرده پس ازترازکردن وشاقول نمودن به وسیله شاقول دیدگینی ، به میخ b قراول روی کرده دوربین را( 00 . 0 ) می کنیم .
دوربین راآنقدربه طرف راست چرخش داده تازاویه 90 درجه بامحورافقی بسازد. فوراً دوربین راقفل کرده ، کمک نقشه – بردار، ژالن رابه حرکت درمی آوردتابرروی تاررتیکول واقع شودوژالن رویت گردد.
بانوک ژالن زمین رانشانه گذلشته ، عمل رابه وسیله شاقول دنبال کرده تانخ شاقول درامتدادتاررتیکول واقع گردد. بلافاصله نقطه مذکوررامیخ کوبی
(میخ d ) میکنیم .
برای تعیین طول ویاعرض ساختمکان ازمیخ a متراژ نقشه راپیاده کرده میخ مجدد c که بعددوم است میکوبیم این محل گوشه دوم ساختمان می باشد.
برای تعیین ضلع سوم می توان دوربین رادرنقطه b یا c قرارداد. چنانچه دوربین درنقطه c مستقرشودبهتراست . پس ازاستقراردوربین درنقطه c وانجام ترازوشاقول کردن دوربین ، ژالن راروی نقطه a فرترداده ، دوربین راچرخش میدهیم تاژالن ویانخ شاقول ویاخودنقطه a رویت شود. ازاین نقطه دوربین راآنقدربه طرف راست چرخش داده تاروی محورافقی درجه 90 دیده شود. بلافاصله دوربین راقفل می کنیم ومیخ f رابزمین کوبیده ، ازنقطه c طول ab راکه برابراندازه زیر- بنااست ، باکوبیدن میخ e مشخص می نماییم که ضلع سوم وگوشه ساختمان ودرواقع اگرزاویه برداری رادرست انجام داده باشیم آخرین میخ خواهدبود.
برای دقت بیشتروکنترل عملیات دوربین رادرنقطه e مستقرکرده پس ازتراز وشاقول کردن دوربین به نقطه c قراول روی می نماییم ، دراین محل دوربین را( 00 ، 0 ) کرده ، دوربین راازچپ به طرف نقطه b حرکت می دهیم . جنانچه زاویه افقی دوربین 90 درجه رانشان داده ونقطه b نیزدقیقاً برروی تارتریکول منطبق شودعملیات کاملادرست وگرنه بایدعملیات مجدداً تکرارشود.
میخ های آف
بعدازتعیین میخ های اصلی گوشه های بنا، برای اینکه درموقع گودبرداری میخهاازبین نروددقیقاً درامتدادمیخهای نبش ، معمولاً 2 مترعقب ترازمیخ اصلی ، میخ کوبی می شود. معمولااین میخ هاآرماتوربوده واطراف آن بابتون محکم می شود، بطوریکه سرمیخ باندازه 5 / 1 سانتیمترازبتون بیرون باشد.
برای اینکه میخ برای عملیات بعدی مشخص باشدسرآنرابارنگ سرنج قرمزمی نمایند.
بایدتوجه داشت وسایل سنگین وماشین آلات نبایدبرمیخهای آف نزدیک شوندوهمیشه اطراف آن باچیدن بلوک – آجرویاموارددیگرمشخص میگردد.
پیاده کردن نقشه درامتدادمیخ آف
ازمیخ های آف درتمام مراحل گودبرداری – فنداسیون سازی وکرسی چینی وبالاخره دریک رجی کردن بنااستفاده میگردد.
ریسمانکشی بامیخ های آف انجام شده وپیاده کردن نقشه درکف وسیله امتدادشاقول میباشدوکاردقیقاً گونیاپیاده میگردد.
جوشکاری باقوس الکتریکی
تعریف :
جوشکاری عبارت ازاتصال وآمیختن ذرات دوقطعه فلزبیکدیگردرحالت مذاب میباشد.
درجوشکاری بابرق برای ذوب کردن محل اتصال دوقطعه ازحرارت زیادقوس الکتریکی ( حدود5000 درجه سانتیگراد) استفاده می شود.

احتیاطات ایمنی درجوشکاری بابرق :
سوختگی چشم دراثراشعه زیان اورقوس الکتریکی متداولترین آسیبی است که جوشکارباان روبرومی شود. این سوختگی دراثرنگاه کردن به قوس الکتریکی بدون استفاده ازماسک ایجادمی شود.
علامت مشخصه دردچشم دراثرجوشکاری اینست که جوشکاراحساس می کندمثل اینکه مقداری شن درچشمش پاشیده باشندونسبت به نورحساسیت داردومعمولاً پس از24 تا48 ساعت چشم معالجه می شود.
هرگزبدون استفاده ازماسک حتی جندلحظه به قوس الکتریکی نگاه نکنیدچون دردشدیدی درچشم احساس خواهیدکرد.
سوزش چشم رانمی توان بسرعت معالجه کردوبرای تخفیف موقتی ان بهتراست کمپرس آب یردروی چشم گذلشته یااینکه ازآمپولهایی استفاده کرد.
می توان باگذاشتن پوست بعضی ازمیوه هامثل خیاروسیب بروی چشم تاحدودی ازناراحتی چشکم کاست .
خطرتشعشع شعله
علاوه برموقع جوشکاری بابرق مقداری تشعشع ازقوس الکتریکی بوجودمی ایدکه باعث سوختگی دست وصورت می شود.این سوختن شبیه آفتاب زدگی است وباعث سرخ شدن پوست وسوزش ان می گردد.
برای محافظت ازاین تشعشع بایدبوسیله ماسک ودست کش ازبرخورداشعه به بدن جلوگیری کرد.
گازهای زیان آورقوس الکتریکی
درموقع جوشکاری مخصوصاص باالکترودهای پوشش داردودوگازی به وجودمی آیدکه بایدتهویه گردد.
هنگام جوشکاری فولادهایی که پوششی ازفلزات دیگرمانندروی وسرب دارندمقدارتولیداین گاززیادتروسمی ترمی باشد.
چنانچه جوشکاری درهوای ازادانجام شوداین گازهاخطرچندانی ندارندولی اگرمحل جوشکاری بسته ومحفوظ باشدحتماصبایدگازهای حاصله رابه وسیله تهویه خارج کرد.
خطرات قلم زنی وپاک کردن گرده جوش
درموقع جوشکاری باالکترودپوسته ای روی گرده جوش قرارمی گیرد. این پوسته محل جوش راازترکیب شدن باگازهای موجوددرهوامحافظت می کند.
هنگامیکه بخواهیم چندلایه ( پاس ) رویهم جوشکاری کنیم یاروی جوش راصاف یارنگ امیزی کنیم بایدپوسته جوش راکاملاً پاک کرد. هنگام قلم زدن وپاک کردن گرده جوش مخصوصاً وقتی که کار، گرم باشدبایدعینک مخصوص یاسپرمحافظ بکاربردزیرااصابت ذرات داغ فلزبچشم یاصورت ممکن است سبب خطرات غیرقابل جبران شود.
ماسک جوشکاری چشم راذربرابرقلم زنی محافظت نمی کند. بعضی ازجوشکاران که حوصله عوض کردن ماسک راباعینک ندارندبدون عینک شروع به پاک کردن گرده جوش میکنندوبایدازاین عمل شدیداً جلوگیری کرد.
وسایل جوشکاری بابرق
ماسک جوشکاری : برای حفاظت درمقابل قوس الکتریکی بایدازماسک جوشکاری استفاده کردجنس ماسک جوشکاری بایدسبک ومقاوم وغیرقابل احتراق باشد.
میخ پرچهای ماسک بایدازطرف داخل کاملاً عایق باشدتاالزاتصال بابرق گرفتگی جلوگیری شود.
ماسک دارای دریچه بایک شیشه رنگی ویک شیشه سفیدمیباشدکه جرقه های حاصله ازجوشکاری بشیشه سفیداصابت کرده واززخمی شدن شیشه رنگی جلوگیری می کندوهرچندیک مرتبه شیشه سفیدرابایدعوض کرد.
شیشه تیره ماسک ، ازلحاظ درجه تیرگی متفاوت میباشد.
ماسکهابه دوصورت دستی وکلباهی ساخته می شوندکه درموقع جوشکاری درارتقاع وبالای سرازماسک کلاهی استفاده میکنند.
شیشه رنگی بایددرماسک کاملاً جذب بوده وشکافی نداشته باشدتاباعث ناراحتی چشم شود.
لباس کار
برای جوشکاری برق علاوه برلباس کاربایدپیش بندچرمی ، دستکش وبالاپوش چرمی وپابندوکفش محفوظ به کاربرد.
گاهی پیش بندهایی که ازپنبه نسوزساخته شده است بکارمیبرند.
ابزارجوشکاری
چکش : برای تمیزکردن محل جوش ازچکش مخصوص استفاده می شود. یک سرچکش که نوک آن مانندسمبه نشان است برای خالی کردن حفره های گرده وسردیگرآن به شکل قلم است برای شکستن پوسته روی خط جوش به کارمی رود.
جوشکاری عمدتاً به سه صورت اجرامی شودکه مختصراً آنهارابیان می کنیم
الف – جوشکاری لب به لب دروضع تخت
دراین روش لبه دوقطعه فلزرادریک سطح افقی نزدیک میکنیم وبعدازمیزان کردن کامل فواصل دوقطعه ابتداخال جوش هایی می زنیم . بایددقت کردکه فواصل خال جوشهابه یک اندازه باشدتاقطعه کارپس ازگرم شدن تاب وپیچیدگی پیدانکند. استحکام خال جوشهابایدبه اندازه ای باشدکه پس ازگرم شدن کاردرمقابل نیروی پیچیدگی که بوجودمیآیدمقاومت کند.
درموقع جوشکاری قطعات فولادی بزرگ بایدازخال جوش زدن گیره وبست استفاده کردتاازتاب برداشتن آن جلوگیری شود.
قبل ازخال جوش زدن ومحکم نمودن کاربایدلبه قطعات راآماده ساخت .
1-ذرزلب برگردان : برای جوشکاری ورقهای فولادی که تا2 میلیمترضخامت دارندازاین روش استفاده می شودوبایدلبه ورق هارابه اندازه 90 درجه خم کرده وپهلوی یکدیگرقرارداده وارتفاع لبه برگردان حدود3 – 1 برابرضخامت ورق باشد.
حتی المقدورازالکترودهای باقطرکم استفاده می شود.
2-درزلب به لب ساده : لبه ورقه های فولادی تاضخامت 5 میلیمترراپهلوی یکدیگرقرارداده وپس ازخال جوش زدن وثابت نمودن جوشکاری مینمایند. زاویه الکترودنسبت بکاربین 60 تا80 درجه تغییرمیکند.
3-درزجناقی : برای جوشکاری ورق های ضخیم بایدقبلاً لبه انهارابرای جوشکاری آماده نمود. لبه ورقهای باضخامت 5 تا 10 میلیمتررابطریقه جناقی یکطرفه آماده میسازند. دردرزجناقزی گاهی یک لبه کارابدون پخ ولبه دیگرراپخ میزنند.
این نوع درزنیم جناقی گفته می شود.
برای ورق های باضخامت بیش از10 میلیمترلبه ورق راازدوطرف پخ میزنندوآنراجناقی دوطرفه می گویند.
دردرزجناقی یک طرفه همیشه بین دوورق حدود4 – 2 میلیمترفاصله وجودداردکه به جوش پرمی شود.
4-درزلاله ای : برای اینکه ازیک طرف ، کاراجوشکاری کگنیم وازطرف دیگردسترسی به پاک کردن گرده جوش نداشته باشیم وضمناً مقدارالکترودکمتری برای جوش مصرف شودازدرزلاله ای استفاده می کنیم . تهیه وآماده کردن این درزقدری مشکل ترازسایردرزهامیباشد. ولی دارای محاسنی ازقبیل کمترمصرف شدنالکترودوجلوگیری ازاتلاف وقت میباشد.
گاهی یک لبه کارراصاف ولبه دیگررابطریقه درزلاله ای دم داریکطرفه ودوطرفه میباشد.
ب – جوشکاری رویهم
هرگاه دولبه فلزرارویهم قرارداده وکنارورق راروی ورق دیگرجوشکاری کنیم جوش رارویهم گویند. وقتیکه لازم است مقاومت بیشتروآب بندی کامل ترباشدازدرز، جوشکاری لب رویهم استفاده می شود. لبه دوقطعه کاراحدود3 تا 5 برابرقطرفلزرویهم قراردادهوازدوطرف آنراجوشکاری میکنند. این طریقه بیشتردرمخزن سازی که بایدفشاربیشتری تحمل کندبکاررفته ودرصنعت کشتی سازی متداول تراست ، زیراعلاوه براستحکام درمقابل خمش احتیاجی به پخ زدن قطعات ویاماشین کاری نیست . زاویه الکترودنسبت به کاردرشکل نشان داده شده است .
حرکت دست برای جوشکاری رویهم درپاس اول ودوم فرق میکند. معمولا درپاس اول حرکت دست بدون نوسان می باشدودرپاس های بعدی بایدسعی شودکه کمی ازگرده جوش پاس قبلی ومقداری ازلبه کارباهم ذوب شود.
پ- جوشکاری سپری یاگلوئی وپیشانی
بعضی اوقات لبه های دوقطعه کاربایکدیگردریک سطح جوشکاری نشده ونسبت بهم دارای زاویه میباشندبطوریکه لبه یکی روی سطح دیگری قرارمیگیرد. این اتصال رانسبت به زاویه ای که لبه کاربایکدیگردارنداتصال سپری – گلوئی – پیشانی مینامند.
ممکن است این درزهاازیک طرف ویادوطرف جوشکاری شودکه بنامهای درزگلوئی داخلی ویادرزگلوئی خارجی معروف است .
نکاتیکه درموقع عمل جوشکاری بایستس رعایت کرد
برای ایجادیک جوش خوب وبااستحکام بایددرموقع شروع وپس ازآن نکات زیررارعایت کرد:
1-انتخاب صحیح الکترود
جنس فلزالکترودبافلزی که بایدجوشکاری شودبایدیکسان باشدوقطرالکترودمتناسب باضخامت فلزومقدارآمپرووضع جوشکاری درنظرگرفته شود. مثلاًبذای ضخامت 10 تا 12 میلیمترقطرالکترودرا25 / 3 میلیمترانتخاب می کنند. معمولاً باهرالکترودمیتوان 3 تا 4 برابرقطرآن جوشکاری کرد.
2-زاویه اکترودنسبت به کار
درحالتهای مختلف جوشکاری زاویه الکترودنسبت به کارتغییرمی کند. ضمناً نوع روپوش الکتروددرتعیین زاویه صحیح موثراست . مثلاًالکترودهای قلیایی رانسبت به کارتقریباً بایدعمودنکهداشت وازسرپاره ای که درپیشاپیسش الکترودمیدودنبایدناراحت بودزیرااین عمل خودباعث حفاظت حوضچه مذاب می شود.
3-طول قوس صحیح
اگرطول قوس درموقع کارکردن بیش ازاندازه باشدعلاوه براینکه گازهای مضرهواواردحوضچه مذاب خواهندشد، بیش ازحدجرقه به اطراف پراکنده میگرددوشکل ظاهرجوش بدنمامیشود.
بعلاوه امکان داردکه قوس قطع شود. اندازه طول قوس بستگی به نوع الکترودوحالت کاردارد.
درالکترودهای باقطرکم طول قوس نیزبایدکمترباشددرجوشکاری قایم وبالا سرطول قوس بایدکمترباشدتاکنترل ناحیه مذاب بهترانجام گیرد.
درالکترودهای قلیایی طول قوس تقریباً نصف قطرالکتروددرشرایط عادی درنظرگرفته میشود.
4-مقدارآمپر
ایجادقوس درصورتیکه بتوان ازحداکثرشدت جریان استفاده کردآسان تربوده وباعث میشودکه تمام گازهای حاصله ازحوضچه مذاب جوش خارج شود. مقدارآمپربستگی به قطرالترودوقطرپیوسته روی آن داشته وبرای الکترودهای قلیایی بیشترازالکترودهای روتیلی درنظرمیگیرند. ضمناً مقدارآمپربرای پاس های مختلف جوشکاری فرق میکند. مثلاًاگربرای پاس اول جوشکاری حدود120 آمپردرنظربگیرندبرای لایه های بعدی میتوان تابیش از220 آمپردرنظرگرفت .
معمولاًمقدارآمپربرای قطرهای مختلف الکترودروی جهبه های الکترودکارخانه سازنده پیشنهادشده است ولی بطورتجربی میتوان به ازاء هرمیلیمترازقطرالکترودبین 30 تا 35 آمپرانتخاب کرد.
چنانچه میزان آمپرکمترازحدلازم باشد، نفوذدرزجوش کافی نخواهدبودواگربیش ازحدلازم باشدمقداربرآمدگی زیادشده وبدون اینکه درهنگام جوشکاری اثری داشته باشدباعث مصرف زیادواتلاف الکترودمیگردد.
5-روشن کردن شعله
برای روشن کردن قوس الکتریکی بهتراست مانندحرکت کبریت الکترودراروی کنارلبه کشیده وروشن کرد.
قبل ازروشن کردن قوس الکتریکی بایدسرباره آخرین گرده جوش قبلی راپاک کرد. قوس الکتریکی رابایددروی حاشیه درزجوش بوجودآوردوبعداًشعله رابرروی درزجوش آورد.
6-سرعت حرکت دست
سرعت دست بستگی به نوع جوش – شدت جریان اندازه ونوع الکتروددارد. چنانچه درموقع جوشکاری سرعت دست بیش ازاندازه باشد، زمان برای ذوب وذرات فلزوذرات الکترودکه بایدبطورکامل دریکدیگرمخلوط شوندکافی نبوده ودرنتیجه نفوذجوش کم خواهدبودودرعین حال گرده جوش باریک وسطح آن ناهموارخواهدشد. چنانچه سرعت دست کمترازحدمعمول باشد، گرده جوش پهن وناحیه مذاب بزرگترازحدمعمول خواهدشدکه باعث اتلاف الکترودمیگردد.
سرعت حرکت دست درموقع جوشکاری باالکترودهای قلیایی کمترازالکترودهای روتیلی است بنابراین مقدارفلزیکه ذوب شده وروی قطعه کارمیریزدزیادترمیباشدودرنتیجه تعدادلایه های کمتری برای پرکردن درزجوش لازمست .
7-نفوذواندازه مهره جوش
برای اینکه جوش مطلوبی بدست آیدبایدسطوح موادجوشکاری بقدرکافی وعمق لازم ذوب شود.
وقتیکه قوس الکتریکی ایجادشدناحیه مذذراب تشکیل میشودوباذوب شدن الکترودوحرکت دست مهره های جوش درست خواهدشد.
ردیف مهره های جوش راگرده جوش مینامند.
اندازه مهره هاوعمق آن بستگی به مقدارنفوذجوش دارد.
گاهی دردوطرف گرده جوش خوردگی پیدامیشود. این خوردگی هابه مقدارزیادمقاومت جوش راکم میکندودراثرآمپرزیادویاعدم نوسان دست بوجودمیآید.
خوردگی درجوشکاری قایم بیشتراست وبایددقت ومواظبت زیادتری مبذول داشت .
8-تمیزکردن گرده جوش
تمیزکردن گرده جوش مخصوصاً درپاس اول جوشکاری کاملاًضروری است ودرزاویه های تندقدری مشکل است . درجوشکاری هاییکه سرعت دست بیش ازاندازه است ؛ ضخامت پوشش جوسش نازک شده وبه دوطرف گرده جوش میچسبد. دراین صورت تمیزکردن آن مشکل ترخواهداست .
امااگرسرعت جوشکاری صحیح باشدولایه پوشش جوش ضخیمترباشدازبین بردن ان آسانتراست .
ضربه زدن ملایم درروی کاربرخلاف جهت جوشکاری مفیدبوده وسبب ترک برداشتن سرباره وجداشدن آسان آن ازروی گرده جوش میشود. ولی نبایدپوشش جوش فوری ازروی درزجوش برداشته شود. فقط بایددرقسمتی که جوش مجددشروع میشود، پوشش راپاک کرد.شکل c
9-نوسان دست درموقع جوشکاری
حرکت دست به طرفین درزجوش ونوسان آن درمواقعی لازمست که احتیاج به گرده پهن باشدوبیشتردرشکافهاثی پهن ویادرجایی که بخواهیم چندین گرده برروی یکدیگرجوش بدهیم استفاده میشود.
نوسان دست دروضعهای مختلف جوشکاری فرق وبشکل های مثلث بسته -مثلث باز-نوسانی عرضی – شکل ناودانی شکل ذوزنقهای انجام میدهندودرهریک زاویه الکترودنسبت بکارفرق میکند.

عوامل موثردرمقاومت بتون
عواملی که دربالارفتن مقاومت بتون موثرندعبارتن داز:
1-مقدارسیمان : باافزایش سیمان تاحدمعینی مقاومت بتون بالامیرودوپس ازآن به اراء افزایش سیمان ازمقاومت بتون کاسته خواهدشد. همانگونه که منحنی نشان میدهدبازاء 400 کیلوگرم سیمان درمترمکعب ، بتون حداکثرمقاومت خودرابدست میآوردودربیشتراز400 کیلوگرم سیمان درمترمکعب بتون ، مجدداً مقاومت آن پایین میآیدزیرامقدارسیمان دربتون زیادشده وجای شن وماسه رااشغال نموده ازبهم چسبیدن دانه های شن وماسه که استخوان بندی راتشکیل میدهندجلوگیری مینماید.
مقدارسیمان دربتون بایدباندازه ای باشدکه دوغاب آن اطراف دانهئ های شن وماسه رااندودنماید. درشکل (( 1 )) منحنی مقاومت بتون بازاء دزصدهای مختلفی ازسیمان نمایش داده شده است . اصولاً مقدارمصرف سیمان دربتون معمولاً از150 کیلوگرم تا400 کیلوگرم درمترمکعب ماسه میباشد. دربعضی مواقع بجای نسبت وزنی ازنسبت پیمانه ای یاکیلی استفاده میکنند.یعنی بجای اینکه بگویند300 کیلوگرم درمکعب ماسه ، میگویندبتون چهارویک ، یعنی چهارپیمانه ماسه ویک پیمانه سیمان .
2-جنس مصالح سنگی : هرچقدرجنس دانه های شن وماسه موجوددربتون مرغوب باشدمیزان مقاومت بتون افزاسش خواهدیافت . لذادرانتخاب دانه هابایددقت کافی نمود.
3-تراکم : هراندازه بتون متراکمترتهیه شودمقاومت بیشتری خواهدداشت برای این منظوربهتراست ازدستگاه مرتعش کننده ( ویبراتور) استفاده شود.
4-درجه حرارت : متعادل بودن درجه حرارت محیط درمقاومت بتون موثراست زیرادرجه حرارت زیادبعلت سریع گرفتن وتبخیرآب بتون ودرجه حرارت پایین کندگیری ویخ زدگی آب بتون ازمقاومت آن بطرزموثریمیکاهد.
5-مقدارآب : آب مصرفی دربتون که باعث انجام فعل وانفعالات شیمیایی وترنمودن جداردانه های سنگی میشودبه سه صورت مورداستفاده اجزاءمتشکله بتون میگیرد.
الف – مقدارآبی که به مصرف هیدراته نمودن سیمان میرسدکه حدود20 دروزن سیمان مصرفی است .
ب – مقدارآبی که برای خیسس کردن جدارخارجی دانه های شن وماسه مصرف میشود.
ج – مقدارآبی که برای رقیق کردن یتون لازم است تابتوان بهرشکل وفرمی که نیازاست آن رادرآورد.
هرچقدرمقدارآب درقسمت ب و ج بیشترمصرف شودمقاومت بتون کم میشودحدود20 درصدوزن سیمان برای گیرش وبدست آوردن مقاومت ماگزیمم بتون آب است .
6-رطوبت هوا: رطوبت هواتاحدی باعث افزایش مقاومت بتون میشود،برای اینکه ازتبخیرسریع آب موجوددربتون جلوگیری میکندودرنتیجه به بتون فرصت داده خواهدشدتافعل وانفعالات شیمیایی خودراانجام دهد.
7-عمربتون : هرچقدرسن بتون بیشترشودمقاومتآن بالاترخواهدرفت معمولاصمقاومت لازم 28 روزپس ازریختن بتون درقالب بوجودمیآیدوتجربه نشان داده است تایکصدسال باگذشت زمان مقاومت بتون صعودی خواهدبود.
8-جنسجدارقالب : قابلیت جذب ان جدارقالب درمقاومت بتون موثراست درصورتیکه ازقالب فلزی استفاده شود،بتون مقاومت بیشتری خواهدداشت ولیاگرجنس قالب طوری باشدکه رطوبت موجوددربتون راجذب کندازمقاومت آن کاسته خواهدشد.
9-اندازه ابعادعناصربتون : هرقدراندازه ابعادعناصرتشکیل دهنده بتون کوچکترباشدمقاومت بیشتری دربتون بوجودخواهدامد(البته تاحدی متعارف ).
اکنون باتوجه بمراتب ذکرشده درفوق چنانچه ساختمانهای بتونی راباساختمانهای فلزی مقایسه نماییم باذکردلایل زیرمیتوان باهمیت ساختمانهای بتون آرمه پیبرد.
1-ازنظراقتصادی ساختمانهای بتون آرمه به مراتب مقرون به صرفه ترند.
2-درساختمانهای بتون آرمه شکل پذیری ساده تراست .
3-پیونددرساختمانهای بتونی راحت ترصورت می گیرد.
4-ساختمانهای بتونی درمقابل تاثیرات جوی ومحیطی مقاومت بیشتری دارند.
5-نماسازی درساختمانهای بتون آرمه آسان ترانجام میشود.
6-ساختمانهای بتونی درمقابل آتش سوزی که دارای اهمیت فراوان میباشدمقاومترند.
7-ساختمانهای بتونی درمقابل نشست وزمین لرزه مقاومت بیشتری دارند.
طرزاجرای قطعات بتون آرمه
هنگام ساختن قطعات بتون آرمه سه قسمت عمده موردنظراست که عبارتنداز:
1-تهیه قالب وداربست وسوارکردن آنها.
2-تهیه آرماتورهاوبستن وسوارکردن آنها.
3-ساختن بتون وحمل ان به پای کاروبتون ریزی ونمگهداری ان .
الف – قالب وداربست :
دراجرای قطعات بتون فولادی ( بتون آرمه ) برای شکل دادن به بتون ازقالب وبرای تحمل وزن قالب وبتون داخل آن ازداربست استفاده میشود.
برای ساختن قطعات کوچک بتونی بعلت سبک بودن قالب هالازم است . درصورتیکه درقطعات بزرگ چون وزن قطعات وحجم بتون ریزی زیادمیباشد، لذالازم است که داربست دقیقاً مطالعه ومحاسبه شود.
جنس قالب وداربست معمولاص ازچوب ویاازآلومینیوم است .
قالب چوبی وچوب بست
درقالب چوبی شکل جسمی که قراراست ازبتون ریخته شودازتخته تهیه میشودچون تخته اصولاً دارای خاصیت شکل پذیری میباشدلذااین حسن راداردکهخ شکل جسم بهرفرمی که باشدوطول قطعه هرچقدرباشدمیتوان چوب رابفرم مطلوب وطول لازم بدنبال هم میخ نموده وباپشت بندبهم وصل کرده وقالب رابآسانی تهیه نمود. علاوه بران قالب چوبی چون ازقالب فلزی ضخیم ترودرجه هدایت آن کمتراست لذادرفصل سردویخ بندان ونقاط سردسیربه مراتب ازقالب فلزی بهتراست . ازطرفی بجزدربعضی مواردقیمت آن ازقالب فلزی کمترمیباشد.
انواع چوب های مصرفی درقالب بندی
چوبی که برای قالب بندی مصرف میشودنبایددربرابررطوبت زیادازخودواکنش نشان دهد، بعبارت دیگردراثرجذب آب حساسیت نشان ندهدوبادنکندزیرادرغیراینصورت اگرتخته های قالب زیادجفت باشدپس ازانبساط تخته هابهم فشارواردکرده وسبب پیچیدگی یکدیگرشدهع وسطح نامنظمی ایجادخواهدشد. چنانتچه برای رفع این نقیصه فاصله تخته هاازهم زیادانتخاب شود، دوغاب سیمانم موجوددربتون ازشکافهاخارج شده بتون حاصل کرمووپوک میشودکه باعث پایین امدن مقاومت ان خواهدشد. لذادرانتخاب نوع چوب جهت قالب بندی بایدسعی کافی نمودتاازچوبهای مناسب استفاده شود.
ازمیان چوبهاانواع چوبهای نباتات صمغی ( بواسطه وجودموادصمغی ) مانند(( سرووکاج )) ازاین نظرمساعدهستندوبیشترقالبهای بتونی بااین نوع چوبهاتهیه میشوند.
چنانچه چوب بهنگام مصرف کمی رطوبت داشته باشدبرچوبهای خشک مزیت داردزیراچوب خشک آب موجوددربتون رامکیده درنتیجه بتون پوک وکرمومیشود.
درایران بیشترازچوب روسی ( چوبهای روسی ازنوع کاج است ) به ضخامت 5 / 2 تا3 سانتی متروبه پهنای 10 تا 15 تا25 سانتی متروطول 4 متراستفاده میشودوازآنجاکه پس ازمصرف کمترآج پیدامیکند، لذامیتوان چندمرتبه ( درموقع محاسبه سه مرتبه بحساب میآورند) مصرف کرد. البته لازم بیاداوری است که هربارکه قالب رابازمیکنندممکن است قسمتهایی که میخ درانهابوده شکسته شوند، دراینصورت آنرااره میکنند، درنتیجه طول آن کوتاه میشودبطوریکه حتی ممکن است تخته پنج یاشش مرتبه ولی هربارباابعادکوچکترمصرف شود.
چوبهای جنگلی ( ازاین نوع چوبهادرایران به ابعاد5 / 2 سانتی متردر5 / 2 سانمتی متردر4 متراستفاده میشود) دراثررطوبت زیادبادمیکنندوحساسیت نشان میدهندوبین انهاظاهراص (( انواع )) توسکا )) ازسایرانواع چوب درمقابل رطوبت بهترمقاومت میکند.
تعیین ضخامت تخته یاالواردرقالب وچوب بست برای تحمل وزن بتون وفولادوکارگران ووسایل بتون ریزی ازقبیل چرخ دستی وغیره وهمچنین تحمل ضربات وارده دراثرکوبیدن ویامرتعش نمودن وفشارمایع بتون برجدارقالب ساخته میشود، لذانقاط اتکاء هرچقدرازهم دورترباشندبایدضخامت تخته هابیشترشوند، بهمین دلیل ضخامت تخته هابعضی اوقات به چهارتاپنج سانتی مترمیرسد.
برای چوب بست هاازچوبهای چهارتراش که معمولاً 8 × 8 سانتی متریا10 × 10 سانتی متروچهارطرف آنهادرکارخانه تراش داده شده است ویاتخته های ضخیم ویاالواروبالاخره ازچوبهای گرد( درایران چوب گردبخصوص برای پایه هاارزانتراست ) استفاده میشود.
شرط اصلی یک قالب وچوب خوب واساسی ان است که بدون تغییرشکل قابل توجهی بتواندنیروهای وارده راتحمل کندوپس ازتغییرشکل جزیی ارتفاع ساختمان به اندازه ارتفاع نقشه درآید، زیرااگرقالب بیش ازحدمجازذکرشده تغییرشکل دهدمثلاً تیری خیزبردارداین تغییرشکل بعداً درساختمان باقی خواهدماند. برای اجتناب ازاین تغییرشکل بایدنقاط اتکاء قالب رازیادکرد. درصورتیکه بخواهنددرساختمان های بزرگ واستثنایی چوب بست رامحاسبه کنندخستگی آنراباندازه خستگی ساختمانهای موقت چوبی اختیارمیکنند.

انواع قالبهای چوبی :
قالبدیواربتونی
ساده ترین قالب هاقالبر دیواراست وآن عبارتست ازدوصفحه قایم موازی که ازتخته هایی بابعاد25 سانتی متردر4 مترتهیه میشود. متناسب باابعاددیوارتخته هاراپهیوی هم قرارداده آنگاه به پشت بندهامیخ میکنند. اگرطول دیوارزیادباشدازنظرسهولت ، فرم قالب دیوارازچندین قطعه تشکیل میشود.
پس ازساختن صفحات قایم بایدآنهارادرجای خودبوسیله داربست ثابت نگاهداشت اگردیواروسقف باهم بتون ریزی میشودذقالب دیواررابه قالب سقف نیزمتصل ساخته وبدین وسیله آنراقایم نگهمیدارد. ولی اگرقالب دیواررتنهامیباشدبایدازتمایل آن به سمت عقب وجلوونزدیک ودورشدن دوجدارنسبت بهم جلوگیری شود. برای جلوگیری ازمایل شدن قالبها، درپپشت آنهازانویاچوبهای مایل قرارمیدهند. برای اینکه فاصله دوجداربهم نزذیک نشوندبین دوجدارتکه های چوب قرارمیدهندووقتی که سطح بتون ریزی نزدیک چوبهارسیدبتدریج آنهاراازپایینت برمیدارد.
اگرارتفاع دیوارزیادباشدونتوان زانوبکاربرود، قالب دوطرف رابوسیله مفتولهایی که ازوسط دیوارمیگذردبهم متصل میکنندودرموقع برداشتن قالب انتهای مفتولهارابریده وقالب راآزادمیکنند. دراین صورت مفتولهاداخل بتون باقی میماند. دراین گونه مواردبرای قایم نگاهداشتن قالب دیوارکافیست که قالب یک جداررامثلاً بازانوقایم نگاهدارند. ممکن است برای نگهداشتن قالبهای طرفین دیواربجای مفتول ازپیچ ومهره استفاده کردوبرای اینکه پیچ ومهره پس ازبرداشتن قالبها، سوراخهای دردیواترودرمحل پیچ ومهره هاباقی میماند.
قالب ستون
اصولاً ستونهابمقطع چهارضلعی یاهشت ضلعی ویادایره ساخته میشوند.
الف – قالب ستونهای چهارضلعی : برای ساختن قالب ستونهای چهارضلعی ( مربع یامربع مستطیل ) ابتداچهارسمت قالب راباکوبیدن تخته های لازم روی پشت بندهاتهیه مینمایند، فواصل پشت بندهامختلف وتابع ضخامت تخته هاوارتفاع ستون میباشد.
پس ازاینکه تخته هاوپشت بندهاباندازه معین حاضرشدندانهارادرمحل خودقرارداده وبکمک شاقول قایم نکهمیدارند. آنگاه بایستی انهارابنحوی بهم متصل نمایندتااینکه نه ستون ازاطراف خم شودونه سطوح آن ازهم دورگردند.
برای اینکه قالب قایم بایستداگرستون جزواسکلت بنااست قسمتی ازقالب بندی تیرهارانیزنصب مینمایندتابدینوسیله ستونهادرقسمت بالا باقالب تیردرگیرشده تغییرحالت ندهد.
برای اینکه سطوح قالب ازهم دورنشوندبایدچهارسمت قالب رابهم متصل نمودکه این عمل بچندطریق انجام میشود.
A – بستن قالب ستون بامفتول : برای اینکه سطوح قالب بهم نزدیک نشوندآنهارابهم میخ میکنند، وبرای اینکه فشاذربتون سطوح قالب راازهم دورنکنددرفواصل معین مفتولهای ( 3 یا 4 یا 5 ) میلی متری رادورقالب گردانده ، انتهای آزادآنهارادورمی پیچندتاچهاربدنه رادروضعیت خودثابت نگهدارد.
البته این طریقه برای ستونهای کم اهمیت مناسب است ولی هنگامیکه فشارمایع ( بتون ) ازداخل قالب زیادباشددیگرمفتول قادربه نگهداری نیست مگراینکه دورپیچی هابهم نزدیک باشند.
B – بستن قالب ستون باپیچ ومهره : دراین طریقه یک چهارضلعی میسازندکه دوضلع آن ازچوب ودوضلع دیگرراپیچ هاتشکیل میدهند. دراین مورددوبدنه قالب دردوبدنه دیگرداخل میشودوپشت دوبدنه خارجی تراش یاپشت بندقرارداده توسط پیچ ومهره آنهارامحکم میکنند. برای اینکه بدنه های داخلی قالب براثرفشارناشی ازبتون ازمحل خودخارج نشوندتوسط قطعه چوبیکه درگوشه خارجی روی بدنه بیرونی میخ میشوندنگهداری نگهداری خواهندشد.
بستن قالب ستون باگیره . قالب ستونهارامی توان باگیره محکم نموده بدنه هارادرجای خودثابت نگاه داشت . گیره هاازنظرشکل کمانم اره بوده وقابل تنظیم به اندازه ای مختلف نیزمیباشند. ازاین نوع گیره هادردرودگری بطورقابل ملاحظه ای استفاده میشود.
نظربه اینکه هنگام بتون ریزی ستونهافشارزیادی به قالب واردمیشودلذابایدازتخته های کلفت تری مثلاً حدود( 3 یا 4 ) سانتی متری استفاده کردتادراثرفشارزیادناشی ازبتون بجدارهاتعییرشکل ندهد.
برای برداشتن ( دکفره کردن ) قالب ستونهاپس ازاینکه بتون محکم شدمثلاً بعداز( 2 یا 3 ) روزبایدبدنه هاراازهم جدانموددرحالت a مفتول هارابریده یابازمیکنند. درحالت b مهره هارابازکرده پیچ هاراازقالب خارج میکنند.
درحالت c گیره هالراشل کرده ازاطراف قتالب خارج مینمایند.
برای برداشتن قالب چون بتون درسوراخهاودرزهای قالب نفوذکرده لذابایدازدیلم استفاده نمودوقالب راازبتون ستون جدانمود.
رای اینکه سطح یاسطوح داخلی قالب قبل ازبتون ریزی صاف باشدتابتون حاصل ناهموارنشودمیتوان ازورق های نازک کاغذاستفاده کرد. وبرای اینکه درزهای بین تخته هاروی بتون اثرنگذلردمیتوان ازورق های نازک کاغذاشستفاده کرد. یعنی سطوح داخلی قالب رابوسیله کاغذپوشاند. دربعضی مواردبجای رنده کردن یاچسباندن کاغذازتخته سه لایی استفاده میکنندوسطوح داخلی قالب راروکوبی مینمایند.
برای اینکه پس ازبتون ریزی قالب به بتون نچسبدکافی است قبلاً جدارداخلی قالب راباروغن سوخته ماشین چرب نمود.
بتون ریزی ستونها: درموردستونهاییکه ارتفاع آنهازیاداست مخصوصاً وقتیکه مقطع ستونهاکوچک باشدریختن بتون ازارتفاع زیادداخل قالب باعث جداشدن دانه های درشت وریرزبتون ازیکدیگرخواهدشد. دراین صورت بایدپس ازریختن بتون بکمک چوبی ازبالا موادراحتی الامکان مجدداً باهم مخلوط نمودیاقالب رابتدریج پس ازهربتون ریزی بالابرد. مثلاً سه ضلع آنرانصب نمودوضلع را2 متربه 2 متراضصافه کرد. ولی درساختمان های مسکونی که ارتفاع طبقه حدود 3 یا 4 متراست میتوان بدون اشکال یک مرتبه بتون راریخته وبکمک جوبی آنرابالاکوبیدومخلوط نمود.
بعضی اوقات ممکن است ستون درقالب بنایی ریخته شودیعنی مثلاً ستون بتونی برحسب ضرورت درداخل دیوارآجری ضخیمی قرارگیرد، دراین صورت ازم است ابتداآهن ها( آماتورها) رادرمحل موردنظرقرارداده بعددیوارراچیده وداخل حفره ایجادشده رابتون ریزی نمود. ولی دونکته اساسی رابایدموردتوجه قرارداد: اول آنکه جدارقالب یا( حفره ایجادشده دردیوار) بایستی کاملاً راست وشاقول ساخته شود.دوم انکه درستونهای معمولی وقتیکه قالب رابازمیکننداگرقسمتی ازستون ازبتون پرنشده باشددیده میشوددرصورتیکه درموردستونهاییکه اطراف آنهاآجرچینی شده معایب کاربعداص دیده نخواهدشد، پس دراین قبیل مواردبرای جلوگیری ازاینکگونه مسایل بایدلااقل بتون روان باشدتاحفره ای دران ایجادنشود.
نکته دیگری که درموقع ساختن وسوارکردن قالب ستون بایدبان توجه شودآن است که ممکن است خرده چوب درداخل قالب ریخته شودکه دراین صورت بایدقبل ازبتون ریزی آنهاراخارج کردزیراوجودخرده چوب وخاک اره درقالب باعث کم شدن مقاومت بتون ودرنتیجه کم شدن مقاومت ستون خواهدشد. برای رفع این نقیصه وخارج کردن خرده چوبهابایددرقسمت پایین قالب سوراخی تعبیه نمودوخاک اره وخرده چوبهاراازقالب خارج کرده قبل ازبتون ریزی سوراخ مزبورراباتخته مسدودکرد.
ب – قالب ستونهای هشت ضلعی : برای تهیه پخی داشته باشددرگوشههای قالب چهارضلعی تخته هایی به مقطع مثلث میکوبند. درنتیجه شکل داخلی قالب ازچهارضلعی به هشت ضلعی تبدیل خواهدشد
ج – قالب ستونهای گرد: برای ساختن ستونهای گردبایدتخته هارابعرض کم بریده بطوریکه عرض تخته ها متناسب باقطر ستون باشد. مثلاً برای ستونی به قطر20 سانتی مترعرض تخته هااز5 تا 6 سانتی مترتجاوزنکند( عرض تخته ها معمولاً سه تاچهارسانتی متراست ) بنحویکه کثیرالاضلاع بدست آمده باتخته های مزبورانتلاف ناچیزی بادایره داشته باشد.
برای تهیه قالب ستونهای گردبایدتخته هارابرروی پشت بندهای که داخل ان شکل نیم دایره بریده شده است بکوبند. قطردایره این پشت بندهابرابرقطرستون باضافه دوبرابرضخامت تخته هاوفاصله بین پشت بندهاحدود80 تا 100 سانتی متراست .
ذدرنتیجه قالب ستونهای گردازدوقسمت تشکیل میشودکه بکمک مفتول این دوقسمت رادرجای خودثابت نگاخ میدارد.
قالب تیربتونی
تیرهای بتون آ مه بع سقف متصل است وقالب انهانیزمعمولاً باسقف ساخته میشود. قالب تیرازسه قسمت تشکیل میشودکه عبارتنداز: گونه ها، کف قالب ، داربست .
دوگونه طرفین هریک باکوبیدن چندین تخت طولی روی پست بندهاتهیه میشوند.
معمولاً گونه های طرفین قالب زودترازکف قالب برداشته میشوند. بنابراین طرزقالب بندی بایدطوری اجراء شودکه بازکردن وبرداشتن گونه هابآسودگی میسرباشد.
کف قالب روی کلاهکهای پایه هاتکیه میکندوبرای نگهداری گونه ها، اگرتیرباسقف توام باشددراینصورت گونه هاتوسط چوب بست یقف نگهداری میشودوحتی قسمتی ازقالب سقف روی گونه هاتکیه میکند. مثلاً انتهای چهارتراش های زیرقالب سقف بهروی قطعات چوب افقی که به پشت بندگونه هامیخ شده اندقرارمیگیرند. درصورتیکه تیرجداباشدگونه هارابوسیله زانوهاییکه روی کلاهک پایه تکیه میکندنگهمیدارند. بعلاوه برای اینکه فاصله گونه هانسبت بهم ثابت بمانددرفواصل معینی باکوبیدن قطعات تخته قسمت بالای قفالب این منظورراتامین میکنند.
برای ساختن (( گوه )) کافیست که فقط چوبی راازیک گوشه به گوشه دیگربطوراریب اره کنیددراین صورت ازهرقطعه چوب دو(( گوه )) حاصل میشود.
قالب سقف بتونی
قالب سقف معمولاً ازمیخ شدن تخته هابرروی چهارتراشهایاالوارهاتشکیل میشود، دربیشترمواردمیتوان آخرین تکیه گاه چهارتراشهارابرروی پشت بندگونه تیرهاقراردادآنگاه درزیرچهارتراشهای ذکرشده خرپاهایی بفواصل معین ومنظم نصب نمود.
قالب بندی پقف های بتون آرمه ممکن است بدون دخالت تیرهاباشدویااینکه بهمراه تیرهای بتونی یکجاساخته وبتون ریزی شود. درصورتیکه باتیرهاتواماً ساخته شوند، ممکن است تیرزیرسقف درکنارآن واقع شود( تیرکناری ) دراین حالت سقف انتهاازیک طرف تیرادامه پیداخواهعدکرد. چنانچه تیردروسط قرارگیرد( تیرمیانی ) دراین حالت سقف ازدوطرف تیرادامه خواهدداشت .
حالت اول : چنانچه سقف بدون تیروبه تنهایی ساخته شودمطابق شکل (( a – 9 )) قالب بندبیی میشود.
درشمع بندها وگوه کوبی وبادبندکردن پایه هاوهوچنین سایرکارهای چوبی میتوان ازمیخ های دوسربه نام (( اسکوب )) استفاده کرد. دوسراین میخهاتیزبوده وبراحتی درچوب هاباوارد آوردن ضربه بانهافرومیروند. فاصله دوسرتیزمیخ هاازده سانتی مترتاچهل سانتی مترمیباشدواگردوعددازاین نوع میخ هارابصورت چپ وراست یا( ضربدری (( × )) ) روی کاربکوبنداستقامت آن بیش ازدوبرابرخواهدشد.
حالت دوم : چنانچه سقف ازیک جهت تیرادامه پیداکندکفراژبندی میشوددراین وضعیت تیر(( پوتر)) درکنارقرارگرفته وسقف تنهاازیک سمت تیرادامه پیدامیکند. فرم قالب بندی تیروسقف بایدبصورتی باشدکه تخته های سقف بتوانندازپشت بندهایاچهارتراشهای بغل تیرجهت تکیه گاه استفاده نمایند. درقالب بندی تیروسقف طرز قرارگرفتن چهارتراشها، شمع ها
، زانوها،تخته های عرضی وبخصوص نحوه وصله کردن پایه هابایدبسیارموردتوجه قرارگیرد.
حالتا سوم : نحوه کفراژبندی تیرمیانی توان باادامه سقف ازدوجهت دراین حالت تیربایدبصورتی قالبب بندر شودکه تخته های سقف بتوانندازدوطرف روی پسشت بندهای گونه های تیرقرارگیرند.
نقشی که چهارتراش ها، تخته های بادبند، دستک هاوگوه هاایفامیکنندبسیارقابل توجه است .
(( گوه ها)) برای تنظیم ارتفاع پایه هابکارمیروندوباواردآوردن ضربه به قسمت عقب گوه هامیتوان ارتفاع قالب رابدلخواه تنظیم نمود. برای ثابت نگاهداشتن گوه هاوجلوگیری ازلغزش آنهامیتوان پس ازتنظیم توسط کوبیدن میخ یامالیدن گج تندگیر( تیز) آنهارادرجای خودتثبیت نمود.
ازآنجاکه سطح اتکاء گوه هاکم میباشدواحتمال فرورفتن ونشست آنهادرزمین میرودلذابرای جلوگیری ازاین عمل لازم است که زیرگوه های پایه های تیریاسقف تخته هایی بطول چهارمتروعرض بیش ازبیست سانتی متروضخامت حداقل چهارسانتی مترقرارداده شودتاسطح اتکاء زیادگردد.
قالب فونداسیون وشناژ
فونداسیون وشناژ معمولاً روی زمین وزیرستونهایادیوارهای ساختمان ساخته میشوند. شناژهاممکن است روی دیوارها ومحل نعل درگاهها نیزساخته سشوند.
نحوه قالب بندی فونداسیونهاوشناژهاروی زمین مشابه یکدیگرندبااین تفاوت که فونداسیونهادارای طول وعرضی تقریباً محدودمیباشنددرحالیکه شنماژهاباعرض محدودولی طولی نامشخص میباشندکه ممکن است برحسب نیازدرتمام طول دیوارساخته شوند.
الف – فونداسیونها: فونداسیونهاکه نیروی وارده ازطرف ستون ودرمتیجه ساختمان راتحمل کرده وبه زمین منتقل مینمایندممکن است بشکلهای مختلفی ساخته شوندکه عبارتندازفونداسیون های مکعب یامکعب مستطیل که ساده ترین فونداسیون میباشد.
نوع دیگرفونداسیون فرم پله ای آن میباشدکه جهت صرفه جویی آنهارابصورت پله ای میسازندبنحویکه ازارتفاعی معین ازکف فونداسیون طول آنراکوچک میکنندودرصورت ادامه درارتفاع دیگری مجدداً طول راکاهش میدهند. باینصورت هم درقالب بندی وهم درمصرف بتون صرفه جویی مینمایند.
وبالاخره یکی ازانواع فونداسونهافونداسیبنیست که سطوح جانبی آن بجزقسمت پایین قالب که مجاورزمین است وبشکل مربع مستطیل میباشدذوزنقه شکل ساخته میشودازآنجاکه نیروی وارده ازسوی ستون تحت زاویه 45 درجه ئاردفونداسیون میشودلذاابعادقسمت فوقانی فونداسیبون میتواندتقریباً باابعادستون مساوی باشد.
هدف ازساختن این نوع فونداسیونهاصرفه جویی درمصرف بتون است تنهااکالی که داردزمانی است که بایدصرف ساختن قالب آن میشودتازوایاوسطوح مربوطه دقیق وصاف ساخته شود. لازم بتذکراست که به فونداسیونهااصطلاحاً(( سومل )) هم میگویند.
ب – شناژها: همانگونه که قبلاً اشاره شدشناژهابیشترروی زمین وزیردیوارهای ساختمان ساخته میشوندتادونقش اساسی خودراایفاء نمایند.
اولاً اینکه نیروهای وارده ازسوی دیوارهاراتحمل کرده سپس منتقل نمایند.
ثانیاً اینکه بایستن فونداسیون هابیکدیگروایجادکلافی درزیرساختمان ازنشست های موضعی ساختمان که بسیارخطرناکندجلوگیری نمایندوباعث شوندکه پی های زیرساختمان یکپارچه عمل نمایند.
مشابه شناژهای زیردیوارهادربعضی مواردروی دیوارهای ساختمان قبل ازانجام پوشش سقف شناژبندی مینمایندتازیرسری محکم ومطمینی برای تیرهای سقف باشد.
قالب پله بتونی
قالب پله های بتونی ویاقسمتهای دیگری ازساختمان که درسطح افقی یاقایم واقع نشده اندبایدبادقت بیشتری ساخنه شوند. بعنوان مثال درموردقالب پله بایدآنراطوری ساخت که اولاً مختصات افقی درپله ازمبدامشخص باشد. ثانیاص رتفاع چوب بست آن طبق نقشه انجام گیرد.
برای ساختن قالب پله بتونی ابتداقالب لازم طبق مشخصلات نقشه ساخته میشودوپس ازاستوارنمودن قالب مزبورتوسط چوب بست بایستی آرماتورهای لازم راکه طبق دستورالعمل تهیه شده است داخل قالب قرارداده شود. قالب مزبورهمراه چوب بست آن پس ازبتون ریزی تازمانیکه بتون پله کاملاً محکم نشده است بایددرمحل خودباقی بماند. بتون ریزی پله های بتونی بایدبادقت زیادریخته شودتاپس ازبازکردن قالب کرمونباشدزیراضخامت بتون پله هامعمولاً زیادنیست . پس ازبازکردن قالب پلع بتونی میتوان آنرابامصالح موردنظرروکاری نمودیابااستفاده ازسنگ ، پله هاراسنگ کاری کرد.
پایه وچوب بست
تیرعمودی که ممکن است ازچهارتراش باشدیاتیرهای گرد. درقسمت فوقانی تیریک قطعه چهارتراش میخ شده است که برای استحکام بیشتر، آنراتوسط دوقطعه تخته بنام زانودوگوه درجهت خلاف یکدیگرقرارمیدهند، چنانچه گوه هارادرجهت یکدیگرضربه بزنندارتفاع شمع زیادمیشودوهرگاه ازیکدیگردورنمایندشمع پایین خواهرآمد.
بایدبخاطرداشت که زیرگوه ها راحتماً تخته هایی قراردادکه براثرفشارزیادواردازسوی تیروسقف به شمع باعث نشست پایه نشودوتقسیم باربطورمساوی صورت بگیرد.
قالب تیرهابوسیله کلاهک روی پایه هاتکیه میکند. بعبارت دیگرچهارتراش روی شمع زیرقالب تیریادال قرارمیگیرد. چنانچه عرض تیرزیادباشددراین صورت بوسیله دوپایه ( شمع ) نگهداری میشود. زمانیکه بتون تیریادال بقدرکافی محکم شدبایستی قالب بازشود. برای برداشتن قالب ابتدابایدشمع هاازمحل خودخارج شووند، بنابراین قبل ازاقدام بهرکاری بایستی ابتداگوه هارااززیرپایه خارج کردسپس پایه رابرداشته آنگاه بکمکم دیلم قالب تیریاسقف راازبتون جدانمایند.
لازم بیادآوری است که درساختمانهای بزرگ بتونی که حجم کارزیاداست استفاده گوه کافی نیست بلکه برای عمل پایین آوردن پایه ( شمع ) بایدازجهبه ماسه استفاده کرد.
جک شنی : جک شنی یاجعبه ماسه ساخته شده است ازاستوانه ای که داخل آن ازماسه ریزخشک پرزشده ودارای دریچه ای است که درمواردلزوم بازودرسایرمواردبسته میباشد. درقسمت فوقانی ماسه درداخل استوانه صفحه ای تکیه میکند. وقتیکه بخواهندبااین طریق قالب رابردارنددریچه استوانه رابازکرده ماسه هادراثرفشارپایه به آرامی خارج شده درنتیجه پایه پایین میآید، شمای یک جک شنی رانشان میدهد.
دربعضی مواردبجای جک شنی ( جعبه ماسه ) که درحکم یکنوع جک جامانده است ازجک مایع استفاده میشودوآن برای زیرپایه های چوب بست های بزرگ میباشد.
درپل های بزرگ طریقه دیگری برای برداشتن پایه معمول است بدین ترتیب که ردیف پایه هاراروی چندین چهارتراش قرارمیدهند.

نحوه تنظیم قالب وچوب بست
قالب دیوارهاوستونهابایدکاملاً درجای خودثابت باشندواین امربخصوص درپی هابطوردقیقی انجام میشود. باین ترتیب که بادوربین نقشه برداری مراکزستونهاعلامت گذاری شده ودراطراف این مراکز خطوط فرعی که فاصله آنهاازهم باندازه ضخامت ستون است مشخص میشود، آنگاه ریسمانس بین علامتهاکسیده بنحوی که کلیه قالب هادرداخل ریسمانهاقرارگیرند.
وقتی که تون ریزی طبقه زیرتمام شددرست درمحل ستونهای طبقه بالا قسمتی ازستونهاراباندازه مثلاً 10 تا 15 سانتی متربتون ریزی میکنندودقیقاً کنترل مینمایندکه درمحل خودودربالای ستون طبقه زیرباشد. بعدقالب ستون بطبقه بعدی رادراطراف قسمت ذکرشده قرارمیدهند.
درموقع سوارکردن قالب تیروسقف بایدسعی شودکه سطوح قالب درارتفاعی که نقشه برای اآنهامشخص کرده قرارگیرند. باوجوداین مراعات این نکات برای تمام پایه های چوبی درموقع ساختن وسوارکردن دشواراست لذا پس ازاینکه ساختن قالب باتمام رسیدبایدقبل ازبتون ریزی سطح قالبهاوارتفاع انهاراتنظیم نمود. برای تنظیم قالب میتوان ترازیابی کزدوارتفاع نقاط مختلف راقرائت نمود. درصورتیکه سطح قالب کوچک باشدمیتوان ارتفاع چندنقطه راتعیین کردوبعدریسمانی بین این نقاط بست وهرجایی که چوب بست پایین ترازریسمان باشدباکوبیدن گوه های چوبی زیرآن قسمت چوب بست رابالا آورد.
پس ازاینکه عمل تنظیم نیزتمام شدبایدقبل ازفولادگذاری سطح قالب راجارونموده وخاک اره وخرده چوب هاراخارج کرد. برای خارج کردن این موادازداخل قالب همانطورکه قبلاً اسششاره شددرپایین قالب ستون سوراخی کوچک تعبیه میکنندوبادست موادراخارج کرده وسپس آنرامسدود میکنند.
طرزبازکردن چوب بست وقالب
قالب راهنگامی بایدبازکردوازبتون جدانمودکه تیرهاوسقفهای بتونی بتوانندوزن خودراتحمل کنندووجودقالب دیگرلازم نباشد.
بعضی ازقسمتهای قالب راکه فقط برای شکل دادن به بتون لازم هستندوباری جزدرموقع بتونریزی تحمل نمیکنندمثل ( چهارطرف ستون هاویاگونه های تیرها) میتوان به مجردمحکم شدن بتون یعنی حتی پس ازچندساعت آنهارابرداشت ولی جنانچه آنهاراقبل ازاینکه بتون کاملاً محکم شودبازکننددراثربرخوردکوچکترین جسمی گوشه های بتون خواهدریخت . ازاین جهت قالب ستونهارامعمولاً 2 یا 3 روزبحال خودباقی میگذارند. درموردقسمت زیرتیرها( کف قالب تیر ) وسقف هابایدتوجه داشت که چجون بارزیادی روی آنهاقراردارد، سعی شودکه حداقل 10 روزتادوهفته پس ازبتون ریزی درصورتیکه درشرایط معمولی باشدمیتوان قالب رابازکرد. درصورتیکه ازجنس سیمان مطمین نباشدویادرفصل سرماویخبندان ازمحکم شدن آن کاملاً اطمینان نداشته باشندپس ازبرداشتن قالب گونه هامیتوانت باچکش استحکام بتون راآزمایش کرد. درصورتیکه بتون محکم شده باشدضربات چکش صذدادار خواهدبود.
البته آزمایش ضربه چکش وشنیدن صداهمیشه کافی نخواهدبودودرمواردمشکوک آزمایش مخصوص برای تعیین مقاومت بتون لازم است .
1- تهیه آرماتورهاوبستن وسوارکردن آنها
قبل ازشروع بحث درباره طرزتهیه آرماتورهای مختلف قطعات بتون آرمه ابتداانواع میل گردهایاداوری میشود. آرماتورهایا( میل گرد) باقطرهای مختلف ساخته شده است که کوچکترین قطران 6 میلی متروبزرگترین آن 40 میلی مترمیباشد. آرکماتورهای 6 و8 میلی متری بصورت کلاف میباشندولی ازنمره 10 تا 40 میلیمتری بصورت شاخه های 12 متری هستندکه برای سهولت درحمل آنهاازوسط خم شده اند،، اصولاً آرماتورهاازنظرساختمان س طح جانبی بردونوعند:
نوع اول آرماتورهاساده که سطح جانبی آنهاصاف است وهیچگونه فرورفتگی یابرجستگی ندارند.
نوع دوم آرماتورهاییکه سطح جانبی آجداردارندوبنام آرماتورهای آجداریاحرارتی معروفند.
علت داشتن عاج برروی سطح آرماتورب ای درگیری واستحکام بیشتربابتون میباشدزیراسطح بیشتری ازفولادبابتون درتماس خواهدبود.
برای آرماتورگذاری درقطعات بتونی میله های فولادی رابایدباندازه های لازم بریده وطبق مشخصات داده شده درجدول مربوطه خم کرده وبان فرم لازم راداد.
اهن تاقطر25 میلیمتررامیتوان باانبردست خم کردولی برای خم کردن آهنهای قطورتراز25 میلی متربوسیله انبردست مشکل وگاه غیرممکن است . دراین قبیل مواردبایدبااستفاده ازماشینهای خم کن آنهارابشکل مطلوب خم نموده وفرم لازم رابه آن داد.
آهن هاراحتی الامکان نبایددرحرارت خم کردچون اگرحرارت مناسب نباشدخواص آن تغییرنموده ، شکننده میشود. برای خم کردن آهن ها ابتداآنهارابنحوی که درفهرست مربوطه معین شده بکمک قیچی یا انبرآهن بری قطع کرده وسپس طبق نقشه ومشخصات داده شده اهنهاراخم میکنندودرمحلی که نقشه مشخص کرده است قرارمیدهند.
هنگام خم کردن آرماتورهاوشکل دادن به انهادوانتهای آرماتوررابصورت قوس نیمدایره خم نتموده که اصطلاحاً به ان (( جنگک )) یا (( قلاب )) مینامند.
اندازه قوس چنگک بایدحدود5 / 2 تا 4 برابرضخامت میل گردباشد. برگسظت سرمیل گردبعدازقوس که بصورت مستقیم میباشد وبه موازات میله آرماتورقرارمیکیردبایددرحد10 سانتی مترباشد. هنگام جاسازی آرماتورهای سقف برای محکم بودن سقف سرآرماتورهاراباندازه چهل برابرضخامت آرماتورمربوطه داخل پایه روی دیوارقرارمیدهند. چنگک های سرآرماتوربرای درگیری بیشتراهنهابابتون میباشد.
2-خاموت
برای بستن وسوارکردن آرماتورهای تهیه شده بهمدیگروکاهش دادن طول آرماتورهانیزحفط فاصله بین آنها، آهن هایی به ضخامت تقریباً شش میلی متربشکل مربع یا مربع مستطیل خم نموده به اطراف آرماتورهاحلقه مینمایندکه اصطلاحتً به آن خاموت میگویند.
فاصله خاموت هابطورتقریب حدود 20 سانتی متراست ، دوسرخاموت هارابطورنیمدایره خم میکنندوپس ازجادادن باطراف آرماتورهاقلابهای سرخاموت هارابرروی هم قرارداده محل اتصال انهاراتوسط سیمهای نازکی بضخامت یک تادومیلی متربهم میبندند.
همچنین محل تماس آرماتورهاراباخاموت ها بوسیله سیمهای مزبئربصورت چپ وراست یا ( ضربدری ) باانبردست محکم بسته به نحئیکه محل خاموت هابراثرتکمانهای ناشی ازجابجاکردن شبکه تغییرنکند. این عمل درچهارگوشه خاموتهائدرسرتاسرطول آرماتورهاتاجاییکه نقشه مشخص نموده است ادامه پیدامیکند.
درستون های گردبرای بستن خاموتهامیتوان به دوطریق عمل کرد.طریقه نخست آنکه خاموتهارابه فاصله بیست سانتی متری بدورآرماتورهای ستون به بندند. طریقه دوم انکه خاموت رابصورت ماپیچ ازپایین ستون بدوئرفولادهای طولی بسته تابالای ستون ادامه دهند.
درصورتیکه بجای آهن معمولی ( میل گردهای معمولی ) فولادمخصوصی دربتون بکاربرده شود
، بایدبعضی مسایل بخصوصی پیوستگی انهارامحاسبه کردوچنانچه پیوستگی بحدکافی نباشد، باجوش دادن قطعات اضافی ( تقویتیس ) یا بوسیله ای دیگرپیوستگی لازم راتامین نمود.
درتعیین آهن برای قطعات بتون آرمه بخصوص بایدسعینمودکه تعدادقطرهای مختلف آرماتوردربتون ودرنتیجه درساختمان زادنسشود. برای اینکه میلعه هاراطبق نقشه خم کنندبایدفهرست ونقشه آهن بندی رادراختیارآهنگریا آرماتوربندقراردادواین فهرست بایدتمام مختصات میله هاوطرز خم کردن ومحل آنهارابخوبلی نسان دهد. معمولاً فهرست شامل چندین ستون است که هرکدام مشخص کننده قسمتی ازمشخصات آرماتورمیباشند.
ازانجاکه درروی نقشه های اجرایی شکل تیرووضع آرماتورونمرات مربوطه رامنعکس مینمایندلذابسهولت میتوان محل سوارکردن وبستن آرماتورهاراپیداکرده به یکدیگرمتصل نمود.
آرماتوربندباداشتن نقشه ابتدابرای هرنمره ،آهن رابطول مند ج درنقشه ( فهرست ) بریده وبعدباگچ فواصلی راکه دروی نقشه برای قسمتهای مختلف ذکرشده درروی آهن علامتگذلری میکند. پس ازآنکه تمام آهنهای یک دسته بریده وعلامتگذاری شد، آنگاه بکمک آچارومیزکارمخصوص ، میل گردهارافرم میدهند.
ابزارکارجهت خم کردن وبستن آرماتورها
برای اینکه آرماتوربندبتواندکارخودراسریع وبراحتی ودقیق انجام دهدیک سری لبزارکارلازم داردکه عبارتن از::
میزکارکه اسکلت آن ازپروفیل های آهنی تشکیل شده وسطح روی میزازتخته ها ی ضخیم پوشیده شده است . طول میزکاردرحدودشش متروعرض ان حدود یک مترمیباشدتابتوان میل گردهای به طول شش مترراروی ان جاداد. صفحه میخ دارکه عبارتست ازیک ورق ضخیم آهنی مربع یامربع مستطیل شکل که برروی آن میله های فولادی نسبتاً قطوری باارتفتع حدود چهارسانتی مترثابت شده اند.
آچار(( f )) که تشکل شده است ازمیل گردنسبتاً ضخیمی که دسته ای مستقیم بودخ ودرقسمت سرآن دومیل گردکوتاه بافاصله ازیکدیگربه دسته جوش شده است .
طول دسته آچارمیتواندازنیم مترتایک مترساخته شود. طرزکاربا آچار(( f )) بدینصورت است که ابتدامیل گردرادرفاصله میخ های روی صفحه قرارداده آنگاه توسط سرآچارمیل گردراگرفته بصورتیکه میل گردبین دوشاخه آچارقرارگیرد، دراین حالت بهرشکلی که بخواهندمیتوانندآرکاتورراخم نمایند.
دربعضی مواردلازم است که آرماتورراتحت زاویه 45 درجه خم نماینددراین حالت میخ سوم راطوری روی صفحه ثابت میکنندکه درامتداددومیخ دیگرقرارگیردبنحویکه امتدادسه میخ باخط افق تشکیل زاویه 45 درجه رابدهد.
برای ساختن سایرزوایابه ترتیسبی که رای زاویه 45 درجه عمل شداقدام میکنندبااین تفاوت که میخ سوم نسبت به امنتدادمیخ محور( دوم ) ومیخ اول باخط افق زاویه موردنظر راتشکیل دهد.
ممکن است برای خم کردن لآهن ( آرماتور) ازدستگاههای مخصوص میل گردخم کن استفاده شود.
طرزتهیه آهن ما رپیچ
برای تهیه اهن مارپیچ ، آهن رادوراستوانه چوبی که حول محوری دوران میکندکمی پیچند. چون میل گردهادارای خاصیت ارتجاعی کمی میباشندوپس ازپیچیدن بدور استوانه مقداری بازمیشوندلذابرای رفع این نقیصه وبدست آوردن محیط وردنیازبرای مارپیچ ، قطراتوانه چوبی رامختصری کوچکترازقطرمارپیچ لازم اختیارمیکنند.
طول شاخه های میل گردباقطربالاتراز8 میلی مترمعمولاً 12 متراست ولی میل گردهای باقطر 8 میلی متروکمتربصورت کلاف بدست مصرف کننده میرسد.
برای استفاده ازاهنهای کلاف که قطر آنهاشش وهشت میلی متر میباشدبایدابتداانهاراراست نمودآنگاه مورداستفاده قرارداد. برای اینکارانتهای کلاف رابه میخ ثابتی بسته وکلاف رابازمیکنند. پس از بازکردن طول معینی ازکلاف ، انتهای آنرابه اهرمی که میتواندحول نقطه ای دوران کندمیبندندواهرم رامیگردانندتامیله راست شسود.
طرزآرماتورگذاری ستونها، تیرهاوسقف های بتونی
آرماتورگذاری یا آهن بندی قطعات بتونی بستگی به کوچک یابزرگ بودن قطعه بتون آرمه دارد. چنانتچه قطعه موردنظرکوچک باشدنظیرتیرهای کوچک ویاستونها، میتوان فولادهارادرخارج ازقالب قطعه بتونی سوارنموده آنگاه بداخل قالب حمل نمود. ولی چنانچه قطعه بتون آرمه بزرگ باشدونتوان درخارج ازقالب آرماتورهارابسته بداخل قالب حمل نماینددراینصورت بایستی درداخل قالب آرماتوربندی راانجام داد. درحالت نخست برای بستن آرماتورهاازمیزکارمخصوصی استفاده میکنندتاعمل آرماتورهاراتسریع نماید.
طرز کاربدینصورت میباشدکه ابتداآهنهای بالالی تیرراروی چهارتراشهای عرضی فوقانی قرارداده بعدمجموعه رابصورت قبلاً بیان شدبامفتولهای نازک میبندند.
مفتولهای نازک مزبوربایدازفلزی نرم باشدتابسهولت وبادست بتوان آنراگره زد، لذابرای تامین این منظورازآلیاژهای بخصوص ویافولادنرم استفاده میشود.
درحالت دوم یعنی هنگامیکه حجم کازیاداست نظیرتیرهایی باابعادبزرگ چنانچه آرماتورهارابصورت حالت نخست به بندندبعلت سنگینی ووسعت طول وعرض مجموعه حمل آن تاپای قالب وقراردادن آن درداخل قالب بسیاردشوارخواهدبود. لذادزرچنین مواردی آرماتوربندی رادرداخل قالب انجام داده وبدینصورت عمل میکنندکه ابتداآهن های طولی تیرراازداخل تنگهایا (( خاموتها)) عبورداده درجای خم شده بایدطوری باشدکه باعث مزاحمت زاددرموقع ساختن وبستن آنهانشوند.
پس ازقراردان آهنهای تیرها، آنگاه آهنهای سقف رابه آنهااضافه نموده وتوسط مفتول نازک بهم میبندند. وقتی آرماتورهارادرداخل قالب قرارمیدهندبایدتوجه داشته باشندکه هنگام بتون ریزی دانه های شن وماسه بتوانندزیرآهنهاراپرنمایندبنابراین بین آهن های تیروقالب بایدکه محاسبات ونقشه تعیین کرده است رعایت شود.
محل آرماتورهانبایدازنقطه ایکه نقشه برای آنهاتعیین کرده است بیش ازنصف قطرشان وبطورکلی بیش ازشش میلی مترفاصله داشته باشند. چون بسهولت میتوان دریافت که اگردرتیری بارتفاع 20 سانتی مترآرماتورهایش باندئازه دوسانتی متربالاترازمحل واقعی خنودقرارگیرندمقاومت تیرباندازه ده درصدکم خواهدشد. برای تامین فاصله لازم بین آرمماترهاوکف قالب میتوان باقراردادن قطعات درشت شن یاقطعات نسبتاً کوچک بتون درزیراهنهافاصله مزبوررارعایت کرد.
بعضی اوقات برای سهولت درکارتنهادرموقع بتون ریزی مجموعه آرماتورهاراکنمی تکان داده تابتون بتواندزیرمیله هاراپرکندولی دراین طریقه چون معلوم نیست که آرماتورهاپس ازحرکات مزبورمجدداً درجای خودقراربگیرد( اگرتکان هاشدیدباشدفاصله آرماتورهاازقالب زادخواهدشدواگرکم باشدفاصله آهنهاناچیزبوده ومیله ها بحدکافی ازبتون پوشیده نخواهدشد) لذا بهترآنست که بطریفه اول عمل شودازقطعات شن ویابتون استفاده گردد.
طرزساختن بتون
برای تهیه بتون نسبت شن وماسه واندازه سیمان وحتی مقدار آبیکه مصرف میشودقبلاً مطالعه ومعلوم شده باشد. بتون بایستی حتی الامکان باماشین تهیه شود، زیراماشین بتون ساز( بتونیر) ، شن وماسه وسیمان رابخوبی مخلوط میکند. درصورتیکه ماشین بتون ساز( بتونیر) دردسترس نباشدومقدارحجم بتون مصرفی هم کم باشدمیتوان بدون ماشین وبابیل بتون راتهیه نمود.
A : ساختن بتون بادست
هنگام تهیه بتون بادست بایدمقدارسیمان راکمی زیادترانتخاب نمودمثلاً ( 25 کیلوگرم ویا10 کیل سیمان درهرمترمکعب بتون ) زیرادرتهیه بتون بادست امکان اینکه تمام دانه های شن و.ماسه باسیمان آغشته نشوندبساراست .
درتهیه بتون بادست بایدابتداسطحی تمیزومسطح آماده نمودوآنراباتخته یاورق اهن ویاآجرویاقشری ازبتون فرش کرده بطوریکه موادخارجی ازقبیل خاک ، شاخ وبرگ گیاهان ویاهرعامل دیگرخارجی بابتون مخلوط نشوندزیراباعث کم شدن مقاومکت بتون خواهدشد. پس ازاماده نمودن سطح موردنطرآنگاه شن وماسه راپیمانه نموده روی هم میریزندوسیمان لازم رابدانه هااضافه میکنند.
مجموعه را2 یا 3 مرتبه بحالت خشک بابیل زیروروکرده تاکاملاص دانه هاباسیمان مخلوط شوند. آنگاه بتدریج باآبپاش آب لازم رااضافه وباردیگر2 یا 3 مرتبه آنراباهم مخلوط وزیرورو مینمایند. پسازاینکه بتون خوب مخلوط شدودوردانه هاکاملاً به دوقاب سیمان آغشته شدمیتوان آنرابمحل مصرف حمل کرده و.درون قالب بریزند.
B :ساختن بتون باماشین ( بتونیر)
درصورتیکه مقداربتون لازم قابل توجه بوده وکارموردنردارای اهمیت باشد، حتماًبایدازماشین بتون سازاستفاده کرد، نحره کاربدینصورت میباشدکه شن وماسه لازم راپیمانه نموده توسط چرخ دستی یاوسایلب دیگرداخل ماشین بتون سازمیریزندسپس سیمان به مقداررمعین به آن اضافه کرده ماشین راروشن میکنندتابراثردوران مخزن دانه ها یشن وماسه وپودرسیمان درحالیکه خشک هستندکاملاً مخلوط شوند، سپس ازمنبع آبی که درقسمت بالای ماشین قرارداردبه مقدارلازم آب واردمحفه نموده مجدداً ماشینرابه مدت تقریباً دودقیقه روشن میکنندتادوغاب حاصله کاملاً دوردانه هاراآغشته کرده ومخلوط یکنواخت شود. پس ازاماده شدن بتون محفظه راسرازیر کرده بتون درظرف حمل کننده ختالی مینمایند.
پیمانه شن وماسه
برای کارهای بتونی ، شن وماسه لازم رابایدبمقدارمعینی باهم مخلوط کرده وسیمان موردنیازش وماسه رانیزتاحدمتعارف بانهااضافه کرد، لذابرای این منظورازوسایلی استفاده میکنندکه ساده ترین وراحت ترین آنهاپیمتانه های چوبی است که ابعاد معینی دارندودراندازه های مختلف ساخته میشوند. بعضی ازآنهاابعادی برابربا25 × 100 × 100 انتی متردارندکه چهارپیمانه آن برابربایک مترمکعب میشود.
گاهی پیمانه چوبی ممکن است دارای ابعادی برابر با50 × 50 × 50 سانتی مترباشدکه دراین صورت هرهشت پیمانه جمعاً یک مترمکعب خواهدشد.
سیلوها
درکارگاههای بزرگ معمولاً شن وماسه رابه طورجداگانه درجای معینی بطوریکه نزدیک به ماشین بتون سازباشدانبارمیکنند. چنانتچه محل کارگاه بزرگ بوده ومقدارشن وماسه خیلی زیادباشدانهاراروی زمین انبارمیکنندولی اگرمحل کارگاه کوچک باشدازسیلوهای موقتی چوبی باندازه مصرف روزانه برای انباشتن شن وماسه استفاده می کنند
شن وماسه
بایددرنظرداشت که قبل ازمصرف شن وماسه ، بایدآنهاراکاملاً شست تا گردو خاک وسایرموادخارجی داخل آنهاازبین برود. هرچقدرشن وماسه مصرفی دربتون ازموادخارجی تمیزترباشدمقاومت بتون حاصل بیشترخواهدبود.
ماسه ممکن است ازنوع شکسته باشدکه احتیاجی به شستن نداردودرغیراینصورت اززمینهای ماسه ای استفاده میکنندکه معمولاً دارای آوردن درصدخاک مخلوط باماسه ، مقداری ازآن راداخل ظرف مدرجی میریزندوبان آب اضافه می نمایندوسپس ظرف رابشدت تکان میدهندتابخوبی خاک همراه وباماسه درآب مخلوط شود، آنگاه ظرف رابیحرکت نگهمیدارندتاماسه براثرسنگینی ته نسین شودوگل ولای آن درقسمت فوقانی ماسه قرارگیردبدینصورت درصدخاک موجوددرداخل ماسه بدست میاید.
اینگونه ماسه هارابایددرآب روان شستشودادتاخاک وگل ان جداشودوماسه مرغوب بدست آید. این نوع ماسه رااصطلاحاً ماسه شسته میگویند.
نوع دیگرماشسه همانطورکه قبلاذکرشدماسه ازسنگ شکسته میباشدوآن بدین صورت بدست میآیدکه سنگهارادرکارخانه توسط ماشین های مخصوص سنگ خردکنی بقطرهای موردلزوم خردمیکنندوچون عاری ازموادی نظر خاک وگل وشاخ وبرگ گیاهان میباشداحتیاجی به شستن ندارد. قطردانه های ماسه برای ساختن بتون معمولاًاز5 تا 6 میلی مترتجاوزنمیکند.
شن مورداستفاده برای ساختن بتون رااصطلاحاً شن بادامی می گویند. شنهاراقبل ازاستفاده بایدازغربال های بزرگ ( سرند) عبورداد. قطرسوراخهای قربالها مهمولاً ازسه سانتی مترنجاوزنمی کندولذااندازه بزرگترین دانه های شن درهمین حدود هواهدبود. شن راقبل ازمصرف دربتون سازی بایدشستشودادوانگاه باماسه مخلوط نمود.
مقدارشن وماسه ای که دربتون استفاده می شوددرحدود 70 تا 75 درصدوزن بتون راتشکیل میدهد.
آب مصرفی دربتون بایدباندازه معین باشد، زیرااگرزیادآب بهبتون اضافه کنیدباعث روانی بتون شده واضافی آن دردرون بتون ایجادخلل وفرج نموده که پس ازخودگیری سیمان سوراخهایی درداخل بتون بجای میماندکه سب کم شدن مقاومت بتون خواهدشد.
مقدارآب مصرفی دربتون به لیترمحاسبه میشودومیزان آن معمولاً حدود39 لیتردرهرکیسه سیمان میباشد. چنانچه ماسه وشن آبداروخیس ( تر) باشندمقداراآب لازم کمترخواهدشدتاجاییکه ممکن است بتون اصلاً احتیاج به آب نداشته باشد. اگرشن وماسه بلافاصله بعدازشستن مورداستفاده قرارگیردبعلت خیس وآبداربودن دانه هامقدارآب مصرفی بحداقل میرسد.
حمل بتون
حمل بتون تاپای کاربستگی به روانی وووسایل باربری آن دارد. ساده ترین وابتدایی ترین وسیله حمل بتون به ارتفاعات توسط (( ناو)) ودرروی زمین با چرخ دستی فرغان انجام میگیرد. درصورتیکه مقداربتون زیادباشدبایستی ازوسایل مکانیکی استفاده نمو.د.
باین منظوردرس طح افقی ازریل وواگنت ودرارتفاعات مخصوصاً درساختمانهای مسکونی ازبالابرهای موقتی بااسکلت چوبی استفاده مینمایند.
وقتیکه مقداربتون خیکی زیادومصرف آن درارتفاعات مختلف وبرای سطح بزرگی ازکارباشدجهت توزیع بتون ازناودانهااستفاده میشود. بدین ترتیب که ابتدابتون رابوسیله بالارونده به مرتفع ترین نقطه رسانیده سپس آنراداخل ظرف بزرگی میریزندبطوریکه بتدریج ازظرف مزبورداخل ناودان شده وازانتهای این ناودان داخل ناودان دیگری گردیده وازناودان دوم به سوم وغیره واردمیشود.
انتهای ناودانهامیتوالنندحول نقطه ای دوران کنندوبدین وسیله میتوان بتون را درفضای وسیعی توزیع نمود. شیب ناودانهاتاحدی بستگی به روانی بتون داردلذاهرچقدربتون روان ترباشدبهمان میزان بایدشیب ناودان کمترباشدوبالعکس هراندازه بتون غلیظ ترساخته شده باشدجهت حرکت درناودان بایدشیب آن رابیشترنمود.
ولی بهرحال برای اینکه بتون درناودان حرکت کندبایدمقدارآب کافی باشد. جنس ناودان بایدسخت باشدتادرمقابل اصطکاک وسایش دانه های شن وماسه دوام بیاورد.
بابلاخره یکی دیگرازوسایل باربری به ارتفاعات ودرروی زمین تلمبه هاهستند. باتلمبه های مخصوص بتون رسانی میتوان بتون رابارتفاع 40 تا 50 مترویافاصله افقی تا200 مترحمل نمود.
ریختن بتون درقالب
بتون ریزی بایدحتی الامکان دردرجه حرارت معمولی انجام شودولی گاهی برحسب ضرورت ناچارمیشوندکه دردماهای بالا یاپایین بتون ریزی نمایند.
الف – بتون ریزی دردرجه حرارت معمولی : پس ازاینکه آرماتورهادرقالب ودرمحل خودقرارگرفته وساختمان لاماده برای بتون ریزی شد، ابتدابایدقبل ازبتون ریزی درون قالبها، برروی قالبهای چوبی آب پاشیدتابحدکافی مرطوب شده نتوانندآب بتون رابخودجذب کنندیااینکه قبل ازآرماتورگذلری جدارداخلی قالبهاراتوسط روغن سوخته ماشین یاغیره چرب نموده سپس بتون رادرقالب ریخت .
بتون بایدفوراً پس ازتهیه شدن مصرف شودوچنانتچه بین تهیه وزمان مصرف بتون بیش ازمدت شروع گرفتن سیمان یعنی بیش ازدوساعت بطول انجامدبایدبتون رابدورریخت وازمصرف ان خودداری نمود. برای بتون ریزی ستونهابایددقت کردکه بتون راازارتتفاع زیادبداخل قالب نریزندزیرادراینصورت ذرات ریزودرشت ( شن وماسه ) ازهم جدامیشوندیعنی دانه های ریزدروسط ودانه های درشت به اطراف قالب میروندوبتون پوک وکرمومیشود. درصورت اجبارباین کاتربایدبتون ریخته شده درداخل قالب راباچوب یاتخماق بهم بزنند. برای بتون ریزی تیرهاوسقف هابهتراست بتون رابه مقدارکم وبتدریج درقالب سقف ریخت . برای این منظوربتون راباواگنت حمل کرده آنراروی سقف ریخته بابیل داخل قالب تیرمیریزندودرصورتیکه بتون نسبتاً روان باشدباچوب ویاتخماقف کوچکی بطرف زوایاومابین میله های فولادی رانده وباکوبیدن بتون آنراروان ترمینمایند.
برای تنظیم سطح بتون سقف هاازشمشه ودلیل میتواننداستفاده نمایند.
دلیل ,: ازکوبیدن شمشه برروی قطعات تخته بطوریکه ضخامت مجموع باندازه ضخامت سقف یعنی بین ( 8 – 10 – 12 – 16 ) سانتی مترشودساخته میشود.
طرزکارباینصورت میباشدکه دودلیل رادرطرفین بفاصله 2 تا 3 مترازیکدیگرقرارداده وبین آن دوبتون ریخته وباتخماق لآن را میکوبندتاروان شده تمام فضای قالب مخصوصاً زیرآهنهاراپرنماید. بعدبرای تنظیم نمودن سطح بتون شمشه معمولی رادونفربرروی دلیل هاحرکت میدهند. وباتکان دادن شمشه ، مازادبتون رابطرف جلوهدایت کرده ودرفضاهای خالی قالب میریزند. درصورتیکه درنقطه ای بتون بحدکافی نباشدبا کمک بیل مقدارلازم راضافه مینماید.
ویبره کردن بتون
درموقع بتئن ریزی بهتراست بتون داخل قالب رابکوبندویاقالب راباچکشهای چوبی ویاپلاستیکی اززیروازبغلهای قالب ضربه بزنندتابوسیله ارتعاش ، اصطکاک بین دانه هاکمترشده بتون روان ترگرددوفضاهای خالی بین بتون وقالب ، فولادهاوقالب ، بتون وفولادهاوبالاخره شن وماسه نیزپرشود. درصورتیکه غلظت بتون زیادباشدکه گاه این وضع اجباراَ بوجودمیایدبایدانراباتخماق کوبیده وبالالخره اگربتون خشک وکم آب باشدبایدآنرامرتعش نموده وباواردساختن ارتعاشات زیادباعث شدکه ذرات بتون که وزنشان مختلف وحرکتشان متفاوت است رویهم لغزیده فضای خالی بین خودراپرکنند.
باارتعاش دادن به بتون ذرات ریزآب که فضای بین ذرات بتون مانده است بطرف بالالرانده شده ودرنتیجه بتون روان ترگشته فضای قالب وفاصله بین آهنهابخوبی اشغال میشود.
درزانبساط
درساختمانهای بزرگ بتونی یافلزی برای اینکه قطعات بزرگ میباشندودراثرتغییرات درجه حرارت درآنهاانقباض وانبساط قابل ملاحظه ای صورت میگیردوچنانتچه پیش بینی های لازم نشودباعث خسارات زیادخواهدشد، لذا برای این منظوروبازی کردن آهن وبتون ، درزانبساط ایجادمیکنند.
درزانبساط عبارت است ازشکافی بعرض تقریبی 2 تا 4 سانتی مترکه درقسمت های مختلف ساختمانهای بزرگ فلزی یابتونی جهت حرکات اهن وبتون دراثرتحریکات درجه حرارت ایجادمیکنند.
چنانچه درزانبساط درساختمان پیش بینی نشودبراثرازدیادیاکاهش طول قطعات بتونی یافلزی باعث ایجادشکاف وترک هایبی درساختمان خواهدشد. بایددقت کردکه درتمام مراحل کارهای ساختمانی مصالح ساختمانی نظیربتون وخرده آجروسایرمصالح بداخل درز انبساط ریخته نشود. درپایان کارهای ساختمانی شکاف مزبوریا( درزانبساط ) رابه وسیله ورق های برنجی یامسی ازداخل وخارج می پوشانند. برای حفظ زیبایی ظاهرساختمان ورق های مسی رامی توان بفرم مطلوب دراوردتاعلاوه برجنبه زیبایی ازاتلاف حرارت ازداخل ساختمان بخارج وبالعکس جلوگیری نماید.

1

0