گزارش کارآموزی در ثبت اسناد و املاک

موضوع تحقیق:
اداره ثبت اسناد و املاک
فهرست مطالب
* فصل اول: 2
رسالت یا هدف حقوق ثبت 2
تعریف و انواع سند 3
* فصل دوم: انواع شیوه های ثبت املاک 4
* فصل سوم: تصرفات 7
* فصل چهارم: عملیات اجرایی ثبت عمومی 9
* فصل پنجم: آگهی ها 11
* فصل ششم: اعتراضات 17
* فصل هفتم: دفاتر 21
* فصل هشتم: تفکیک و افراز 29
* فصل نهم: هیاتهای نظارت و شورایعالی ثبت 30
* فصل دهم: ابطال و اصلاح سند مالکیت 35
* فصل یازدهم: مواد147 و 148 قانون ثبت 48
* فصل دوازدهم: مواد 140 و 133 52
فصل سیزدهم: موقوفات و اراضی شهری 58
دانشگاه

گزارش کارآموزی :
ثبت اسناد و املاک
استاد راهنما:
جناب آقای
تهیه کننده :
رشته:حسابداری
شماره دانشجویی:
بهار

مقدمه
مرکز آموزش و پژوهش سازمان ثبت اسناد و املاک به عنوان یک مرکز ستادی که اخیرا" با تغییر اختار سازمانی به صـــــــورت یک مجموعه مستقل فعالیت دارد، می کوشد در راستای توسعه و تجهیز و بهسازی نیروی انسانی به عنوان یکی از وظایف مدیریت منـــابع انسانی،سازمان ثبت اسناد و املاک را در تحقق هدف و رســــــالت خودخود اری نمایند.مسلما" ه سازمانی در راستای تحقق هـــــدف یا اهداف خود و به منظور پاسخگویی مناسب به مردم، نیازمند دانایی است و بر اساس این گفتار معروف که دانستن توانستن است جز از مسیر اموزش و تجربه حاصل نمی شود،بنابراین مرکز آمـــوزش و پژوهش با بهره گیر از تجارب و مهارتها و اندوخته های استادان و صاحبان سخن می کوشد که کارکنان سازمان را به دانش ثبت آگاه و مجهز سازد تا اینان بدانند و بتوانند.

حقــوق ثبت در راستای انجام وظایف و ماموریتهای خود دو رسالت یا هدف عمده و اساسی را دنبـــال می نماید که عبارتند از:

به عبارتی: رسالت یا هدف حقوق ثبت عبارتست از: تثبیت مالکیت مالکین یا اشخاص ئ اعتبار بخشیدن به معاملات،قرارها و اقرارها(حقوق ارتفاقی)تنظیم روابط حقوقی و اجتماعی(ازدواج و طلاق) به منظور جلوگیری از اختلافات و تنازعات و طرح دعاوی یا تسهیل رسیدگی به دعاوی در مراجع قضائی.
2- تعریف و انواع سند:
سند نوشته ای است که در مقام دعــــوی یا دفاع قابل استناد باشد و بطور کلی بر دو نـــوع است. 1- سند رسمی 2- سند عادی
– سند رسمی: اسنـادی که در ادارات ثبت اسناد و املاک یا دفاتر اسناد رسمی یا نزد مامــوران رسمی دولت در حـدود صلاحیت و وظایـف آنها و مطابق قانون و مقررات تهیه شده است سنــد رسمی است بنـابراین اسناد زمانی رسمی تلـقی می شوند که حـداقل سه شرط اسـاسی ذیل را داشته باشند.
به موجب ماده70 قانون ثبت، سنـد رسمی معتبر است و انکار و تردید در آن تاثیری ندارد و تمام محتویات از قبیل شمــاره ، تاریخ ، امضاء ، نوشته های داخـلی و بطور کلی مجموعه سند رسمی معتبر و قابـــل استـناد است مگـر اینکه مجعولیت آن توسط مراجع قانونی اثبـات شود.
– سند عادی: در حقوق ثبـــــت تعریف آشکاری از سند عادی در دست نیست اما می توان گفت کلیه نوشته ها، اسناد و مدارکی که در مراجع رسمی تهیه نشود از قبیل قولنامه ها، قراردادهای شخصی بین طرفین یک معامله و به طور کلی نوشته و مدرکی که شـکل رسمی نداشته باشد از نوع سند عادی است.

1- ثبت به روش عادی 2- ثبت روش عمومی
ثبت عادی:
ثبت عادی به موچب قانون مصوب از سال1302 ه. ش. یعنی ابتدای ایجاد اداره کل ثبت اسناد و املاک کشور شروعو تا زمان اجرای قانـون ثبت عمـومی اجرا شد این قانــون طی سالهای1305 و 1306 1307 اصلاح و تعدیل گردید اما به دلیل مشکلاتی که در عمل بوجود می آمد دوام چندانی نیافت با این وجود کلیه قوانـین و مقـرراتی که از سال1302 تا پایان سال1310 در مجموعه ثبت اسناد و املاک اجرا شده بر اساس ثبـــت عادی است و املاکی که طی این مدت زمانی، سنددار شده اند از ویژگیهای ثبت عادی برخوردارند.
ثبت عادی با دو ویژگی عمده از ثبت عمومی قابل تمایز است که عبارتند از:
1- در ثبت عادی عملکرد موردی بود یعنی مالکان به صورت انفرادی برای ثبت ملک خود به اداره ثبت مراجعه می نمودند.
2- درثبت عادی عمل اختیاری بود و مردم اجباری برای به ثبت رساندن ملک خود نداشتند لذا این حالت اختیاری بودن، اهداف حقوق ثبت را محقق نساخت.
ثبت عمومی: در تاریخ26/12/1310 قانون ثبت تغییر یافت و ثبت عمومی جایگزین ثبت عادی شد با این ویژگیها:

3- کسانیکه حق درخواست ثبت را دارند
در جریان ثبت عمومی هر فردی صلاحیت یا مجاز به درخواست ثبت نیست بلکه باید شرایطی را احراز نمایند از قبیل:
– متقاضی ثبت، باید متصــرف ملک باشد و در تحقیقات محلی مالـکیت او تایید شود یا در واقع برای اثبـات تصرف خود حداقل یکی از مـدارک زیر را در دست داشته باشد:

4- صلح محاباتی
صلح محاباتی واگذاری یک حق یا یک شیء به قیمتی پایین تر از ارزش واقعی آن،مثـــلا" بخشش یک ساختمان به یک شاخه نبات. در صلــح محاباتی با حق فسخ، شخص بخشنده می تواند در مهلـــــتی که تعییـــن شده آنچه بخشیده را پس بگیرد اما اگر مــوعود بگــذرد نمی تواند این عمل را انجام دهد.

یکی از آثار و دلایل مالـکیت، تصــرف مالک در ملک خـــود اســت یعنی مالک به نحویاز انحاء از ملـک خود استــفاده کند که بتــواند هر نوع مــداخله ای در آن انجــــام دهـــد، این اختـــیار و استــفاده و مــــداخله را تصــرف می نامیم. بنابراین متــصرف بودن یکی از حالاتی است که بر اســاس آن شخـص، صـــلاحیــت درخــواست ثـبــت دارد. تصرف دارای انواع مختلفی است که عبارتند از:
1- تصرف بلاواسـطه: ماننــد سکونت شخص در منزل مسکونی خود.
2- تصرف با واسطه یا بالمبـاشره: مانند تصرف قیم و وکـیل و مباشر و مـــستاجر و وصی و امین و به طـــور کلی تصـــرف قائم مقام قانونی که به اذن مالک مالکــیت دارد.
3- تصرف مادی: تصـرفی که نـاشی از حالت با واسطـه باشد مانند تصرف قیم و یا وکیل بر ملک.
4- تصرف معنوی : مانند تــصرف وراث بر ملک مورث
براســاس قانــون ثبت کسی به عنوان متصــرف محسوب می شـود که یکی از انواع تصــرفات فوق را بر ملک داشته باشد.

1- نحوه تشکیل پرونده ثبتی
2- اظهارنامه
3- مندرجات اظهارنامه
4- دفتر آمار و ثبت اظهارنامه
5- تعریف ملک مجهول المالک و نحوه ثبت آن
6- ماده 142 ق ث
7- ماده 144 الحاقی ق.ث
8- شماره گذاری املاک و توزیع اظهارنامه
9- قراء و قصبات خرده مالک
10- قراء و قصبات بزرگ مالکی
11- مالکیت مشاع تصرف مفروز
12- املاک شهری و مستغلات
13- املاک مشاع و مفروز
14- ارزیابی
15- نحوه شماره گذاری قنوات
16- اموال غیر منقول در ثبت عمومی
17- اموالی که در ثبت عمومی قابل ثبت نیست
18- املاکی که ثبت آنها برای اشخاص حقیقی امکان پذیر نیست
19- ثبت چند ملک با یک اظهارنامه ماده28 آیین نامه قانون ثبت
20- ملک از قلم افتاده
21- قیمت منطقه ای

1- ماده 11 قانون ثبت : آگهی های نوبتی
یکی از ارکان مهم جریان ثبت املاک بعد از احراز تصرف مالکانه و مشخص شدن صلاحیت متقاضیان جهت درخواست ثبت، انتشار آگهی هاست. در راستای آگهی عمومی ئ انجام صحیح جریان ثبتی املاک، در ادارات ثبت دو نوع آگهی قبل از شروع به ثبت عمومی منـــــتشر می شود که عبارتند از آگهی مقرر در مواد9 و10 قانون ثبت و دو نوع آگهی هم بــــــــعد از قبول درخواست ثبت،یعنی پذیرش اظهارنامه منتشر خواهد شد که یکی آگهیهای نوبتی مـــــــذکور در ماده11 قانون ثبت و دومی، آگهی تحدید حدود است که در ماده14 قانون ثبت پیــــش بینی شده است.

آگهی تحدید حدود:
تعیین حدود عبارتست از تشخیص و تعیین ابعاد و حدود چهارگانه (شمال،شرق،جنوب و غرب) و مشخصات کامل ملک و حقوق ارتفاعی آن.
آگهی تحدید حدود در تعقیب آگهیهای نوبتی صورت می گیرد و از امــــور اساسی و فوق العاده حساس اداره ثبت است.
براساس ماده14 قانون ثبت تحدید حدود املاک واقع در هر ناحیه به ترتیب شماره پلاک مطابق با نظامنامه وزارت دادگستری بعمل می آید در این قانون آمده است تحدید حدود عمومی است و از طریق آگهی به کلیه افرادیکه اظهارنامه آنها پذیرفته شده و تقـاضانامه ثبت تحویل داده اند بر اساس نوبت تحویل اظهارنامه اعلام می شود که فلان روز بــرای تعیین حدود و حقوق ارتفاقی در محل وقوع ملک حاضر شوند.
آگهی تحدیدی نوبتی است یعنی قبل از انتشار آگـــهی تحدیدی بـــرای پلاک80 نمی توان شماره پلاک86 را آگهی کرد ابتدا باید پلاک80 بعد شــــماره های بالاتر، بنابراین متقــــاضیان ثبت و مجاورین بوسیله همین انتشار آگهی تحدیدی دعوت می شوند و دعوتنامه جداگانه لازم نیست.
شیوه عمل نماینده و نقشه بردار در عملیات تحدید حدود:
انجام عملیات تحدیدی اصولا" به عهده نماینده ثبت است و نقشـــــــه بردار نقشه ملک را از جنبه فنی ترسیم می نماید و با تــــوجه به اینکه حدود تعییـــن شده و صورتمجلس تنظیمی محور ثبت ملک در دفتـــر املاک است و از روی آن سند مالکیت صادر می گردد لذا عملیات اجـــــرایی باید با دقت و صحت کامل انجام گیرد.نماینده ثبت با احراز تصـــــــرف و با رعایت ماده71 آئین نامه قانون ثبت تعیین حدود را از یکی از زوایا که بهتــــر است زاویه شمالغربی باشد شروع و به سمت شرق تا زاویه شمالشرق ادامه دهـــد و در هر صـــورت عملیلت تعیین حدود باید در جهت عقربه های ساعت باشــــــد.شمال – شرق – جنوب غرب. نماینده یا نقشه بردار باید همجوار بودن با پلاکهای دیگر، نوع دیوار خصوصی یا اشتراکی، نوع مرزها، حد فاصل با مجـــاورین اعم از خط مستقیــــــم یا خط فرضی و غــــیره را مشـــــخص کرده و ابتدا حدود کلی ملک را با منـــدرجات اظهارنامه تطبیق و سپس به حدود اجزای داخلی آن اقدام کند.
نکات تکمیلی در مورد تحدید حدود:
ردیف
نکاتی در مورد تحدید حدود
1-
هنگام تحدید حدود نباید اضافه بر میزانی که در اظهارنامه تقاضـــــا شده تحــدید حدود شود مثلا" اگر پلاک12به ماحت200 متر تقاضای ثبت شده، نباید بیـــشتر از200 متر تحدیـــد شــــود و اگــــر متقـاضی بخشی از ملک همـــــــــجوار را خریداری نماید هنگام تعیین حدود نمی توان با هم و بصورت یکجا عمل شود.
2-
هنگام تحدید حدود، ملک باید در تملک(تصرف) شخص اد و اجاره بودن ملک دلیلی بر ثبت نمی باشد.
3-
تحدید حدود عمومی است اما تحدید حــــدود اختصاصی هم با شرایط زیر امکان پذیر است. الف)هرگاه تحدید حدود عمومی به هر دلیلی انجان نشود می توان با هزینه متقاضی تحدید حدود اختصاصی انجام داد.
ب) در اجرای ماده 147 و 148 می توان تحدید حدود اختصاصی انجام داد.

تحدید حدود بدون انتشار آگهی تحدیدی
براساس تبصره ماده15.ق.ث. هر گاه حدود املاک مجاور از لحاظ عمـــــلیات ثبتی تثبیت و معین باشد و اعتراضی هم از کسی وصول نشود و یا در صورت وجود اعتراض حکم نهائی صادرگردد،اما یک ملک که مابین املاک تحدید شده قرار دارد ولی تحدید حدود نشده،م توان بدون انتشـار آگهی به مالک اعلام شود که فلان روز در محل حضور یابد تانسبت به عملیات تعیین حدود اقدام شود.
کسانی که می توانند حدود ملک را معرفی نمایند
درهنگام عملیات تعیین حــدود اشخـــاصی باید مامـــورین را کمک و راهنمایی نمایند تا عمل تحدید به صورت درست انجام شوند این اشخاص عبارتند از:

کسانیکه بر حدود تعیین شده می توانند اعتراض کنند

حقوق ارتفاقی و مراجع تعیین کننده

1- انواع اعتراضات از لحاظ ماهیت:

2- شرایط پذیرش اعتراض بر ثبت:
مطابق ماده16 ق.ث: هر کس که نسبت به ملک مورد تقـــاضای ثبت،اعــــــتراض دارد باید از تاریخانتشار اولین آگهی نوبتی تا 90 روز اقـــــــــامه دعوی نماید. بنــــــابراین اعتراض زمانی مسموع است که کتبی و در مهـــلت 90 روز از تاریخ انتشار اولــــین آگهی نوبتـــــــــی باشد و معترض در مقــــــــابل آن رسید دریافت نماید. همچنین اگر هیات نظارت تشـــخیص دهد که در آگـــــهی نوبتی اشتباهی رخ داده است و آگهی اصلاحی منتشــر شود، این آگهی فقــــــــط یکبار انتشــار می یابد و معترض از تاریخ انتشار آگهی اصلاحی به مدت 30 روز فـــــــرصت دارد که اعتراض نماید.
تذکر: اعتراض در قالب هر برگه، داخل یا خارج از مدت و کامل یا ناقـــص باشد اداره ثبت مکلف به دریافت و اقدام مقتضی است همچنین اعتراض باید کتبـا" به اداره ثـــبتی که آگهــیهای نوبتی را منتشر نموده، تحویل گردد اما در صورتیکه معترض اعتـــــراض خود را مستقیما" به دادگاه محل تحویل دهد مخالف قانون نیســـت ولی باید رسید اعتـــراض را از دادگاه گرفته و به اداره ثبت تقدیم نماید.
3- اعتراض بر حقوق ارتفاقی:
مطابق ماده20 ق.ث. مجــاور یا غیر مجاوری که مدعی داشتن حق ارتفاقی در ملک مورد تقاضای ثبت است می توانند فــــــقط ظرف مهلت30 روز از تاریخ تنظیم صورتمجلس تحـــــــــدید حدود اعتـــــــراض خود را به اداره ثبت تحویل دهند.حق ارتفاقی در داگاه مشخص می شود و بستگی به نوع حق دارد ولی اگر اعتراض خارج مدت باشد موضــــــوع در خود اداره ثبت رســــیدگی می شود. علاوه بر مجاورین،خود متقاضی ثبت هم می تواند بر حقــوق ارتفاقی اعتراض کند و این زمانی است که متقاضی یا نماینده او هنــــگام عملیات تحدید حدود در محل حضور نداشته اند و ملک بر اساس اظهارات مــــــجاورین مطابق ماده15 ق.ث تحدید حدود شده است که این حالت در اداره ثبت رسیــــدگی می شود. در اعتراض بر حقوق ارتفاقی مجاورت شرط نیست بلکه نوع حــــــق ارتفاقی مهم است مثلا" اگر حق ارتفاقی از نوع حق مـــــجرای آب یا چاه آب باشد مجاورت شرط نیست چون نهر آب باید املاک متعــــــددی را طی کند تا به سایر اراضی برسد،لذا غیر مجاورهم می تواند بر حقوق ارتفاقی اعتراض نماید.
انواع اعتراض به طور کلی:
الف) اعتراض بر ثبت: هـــــر شخص حقیقی یا حقوقی می تواند اعتراض کند و مکان جغرافیای مانع نیست
ب)اعتراض بر حدود: فقط مجاورین و خود مالک می توانند اعتراض نمایند
ج) اعتراض بر حقوق ارتفاقی: نوع حق ارتفاقی تعیین کننده نوع اعتراض و اشخاص است و مجــــــاورت شرط نیست خود متقاضی ثبت هم می تواند اعتراض کند.

ردیف
دفاتر
1-
دفتر املاک و سایر دفاتر ثبتی
2-
ثبت ملک در دفتر املاک و مقررات آن
3-
دفتر نماینده املاک و موارد کاربرد آن
4-
پیش نویس سند مالکیت (مستخرجه)

1- دفتر املاک و سایر دفاتر ثبتی:
براســاس ماده یک اصــلاحی آ.ق.ث. مورخه24/2/54 هر اداره یا دایره ثبـــــت دارای دفاتر روبرو می باشد.
براســـاس ماده 2آ.ق.ث. کلیه دفاتر فوق باید مجلد بوده و به اســـتثناء دفتر توزیع اظهارنامه و دفتر املاک مجهول المالک تـــمامی صفحات سایر دفاتر باید در ابتدای کار توسط دادستان شهرستان محل یا نماینده او شماره و امضـــــاء شده و به مهر دادسرا ممهور گردند علاوه بر این مجموع تعداد صفحات در ابتدا و انتهای دفتر با حروف قید گردد.
از میان دفـــاتر فوق دفتر املاک از اساسی ترین و مهم ترین دفاتر از لحاظ اعتبار قانونی است و حتی بر سند مالکیت رجحــــــان دارد به نحویکه ماده22 قانون ثبت صراحت به ثبــــت ملک در دفتر املاک دارد نه بر صدور سند مالکیت.بنابراین دفتراملاک دفتری است که هـــــــر ملکی پس از اتمام عملیات مقدماتی بدون رعایت ترتــــیب شماره پلاک در آن ثبت می شود.

2- ثبت ملک در دفتر املاک و مقررات آن:
بر اساس ماده 21 قانون ثبت و ماده103 آئین نامه قانون ثبت بعد از انجام عملیات مقدماتی ثبت که شامل:

3- دفتر نماینده املاک و موارد کاربرد آن:
در قسمت دفتر املاک علاوه بر دفاتر ثبت املاک دفتر دیگری بنام دفتر نماینده املاک حفـــظ و نگهداری می شود که این دفتر هم از جمله دفاتر ضروری موضوع ماده 7 قانون ثبت و ماده 1 آئین نامه بوده و بصورت مجلد که صفحات آن به امضاءو مهر نماینده دادستانی امضــاء و مهر می شود.از دفتر نماینده املاک در موارد زیر استفاده می شود.
– به هر بخش یا قطعه ای که بر اساس ثبــــــت عمومی در جریـــان ثبت قرار می گیرد و دارای شماره های اصلی و فرعی متعدد باشد دفتر واحدی به نام دفتر نماینده املاک اختــصاص می یابد در غیـــــر این صورت به دستور بند300 مجموعه بخشنامه های ثبتی اختصاص دفتر واحدی به یک بخش که شماره های اصلی یا فرعی اندکی دارد لازم نیست و می توان از یک دفتر برای چند قطعه یا بخش که به ثـــــبت عـمومی گذاشتــه می شود، بطور مسلسل استفاده کرد، مشروط بر اینکه اولا" در پشـــت ورقه اول دفتر مزبور مهر منظم شماره های اصلی و فرعی هر قطعـه را با ذکر تعداد صفحات مربــــوط قید و ثانیا"،پس از اتمام شماره های اصلی و فرعی هر قریه به تناسب احتیاج، چند صفــحه برای ثــــبت شماره های از قلم افتاده سفید گذارده شود.
– پس از انتشار آگهی های نوبتی شمــــاره اصلی هر ملک و فرعی های مربوط به شمــــــاره اصلی که در موقع توزیع اظهارنامه تعیین شده به تــرتیب در دفتر نماینده املاک ثبت می شود.
– مشخصات ملک، تاریخ و شماره ثــــبت و صفحه دفتر املاکبعد از صدور سند مالکیـــــت در ستونهای مربوط به دفتر نماینده املاک قید و در دفتر املاک حفظ و نگهداری می شود.
– در صورت منظم نگهداشتن دفتر نماینده املاک ضرورتی به تنظیم و نگهداری دفتــــر آمار مربوط به املاک وجود ندارد.

4- پیش نویس سند مالکیت (مستخرجه)
بعد از اینکه ملک ثبت دفتـر املاک شد یک پیش نویس لازم است که آنــرا مستخرجه می گویند. قسمت فوقــانی مستخرجه سه قسمت است که شامل،مشخـــصات ملک و مالک،تاریخ ثبـــت ملک، بازداشت و ملاحــظات و در قسمت تحتانی آن شامل فع و انفـــعالاتی است که انجام شده تا اینکه ملک ثبــت دفتر املاک شود.هر گاه مالکین متعدد باشنــد برای هر یک از مالکین به نسبت میزان ســهمی که دارند مستخرجه نوشته می شود و مالکیت آنها در مستخرجه باید جداگانه مشخص باشد.

مشخصات مالک
مشخصات ملک
تاریخ ثبت ملک
بازداشت
ملاحظات
نام
نام خانوادگی
ش.ش
محل صدور
محل اقامت
تابعیت
نوع و محل ملک
مساحت ملک
اجزاء ملک
حدود ملک
حقوق ارتفاقی
شماره پلاک ملک
بهای ملک

نمونه پیش نویس:

تفکیک در عرف ثبتی عبارتست از تقسیم مال غیر منــقول به قطعات کوچکتر مثلا" قطعه زمیـــــــنی به مساحت5 هــزار مترمربع که مالک یا مالکین آن تصمــــــــیم دارند آنرا به قطعات 200 متری تقسیـــم کنند در صورت تقسیم، در عـرف ثبتی گفته می شود آن زمین به قطـــــــعات 200 متری تفکیکی شــــده است. با این توصیف از تفکیک به سه منظور استفاده می شود:
از تفکیک به سه منظور استفاده می کنیم:

2- تفکیک و نوع مالکیت آپارتمانها:

در تفکیک آپارتمان

3- تفکیک و دستورالعمل سازمان ثبت:
در رابــــطه با تفکـیک،بخشـنامه ها و دستورالعمل های متعددی صادر شده که گاه موجب سر درگم و اغلب باهم متفاوتند و لذا با اصلاح ماده154 ق.ث. به منــظور ایجاد وحدت رویه در مورد تفــکیک و افراز موارد زیر مورد نــظر قرار می گیرد:
– ادارات ثبــــــت مکلفند در موقع تفکیک اراضی محــدوده قانونی شهر و حریم آن،عمل تفــکیک و افــراز را در اجرای م154 اصلاحی قانون ثــــبت طبق نقشه ای انجان دهند که بر اســاس ماده101 قانون شهرداریها به تصویب شـهرداری رسیده باشد.
– تکــــلیف تفکیک اراضی و ساختمانهای خارج از محـدوده قانونی و حریم شهرها را آئین نامه استفــاده از اراضی و احداث بنا و تاسیسات در خــــــارج از محدوده قانونی و حریم شهرها روشن کرده است.
تفکیک عرصه بر اساس تملک اعیانی:
طبق بند380 بخشنامه های ثبـــــــتی تا اول مهر ماه1365 ، در مواردی که مــــالک اعیان،قصد خرید عرصه یا زیربنا را داشـــــته باشد و تحدید حدود اعیان هم انجام شده باشـــد تفکیک عرصه احتیاجی به جلب نظر شهـــرداری ندارد و حدود عرصه، تابع حدود اعیــان است.م154 اصلاحی قانون ثبت مصوب مـــــرداد ماه1365 دلالت بر این امــــــــر دارد و ادارات ثبت فقط در تفکیک اراضی ملــــــزم به جلب نظر شهرداریها هستند و در تفکــــیک ساختمانها باید راسا اقدام کنند.
تفکیک اعیانی:
همانطور که اجرای مفاد ماده104 مــکرر برای تعیین حدود به مالک عرصه و مجاورین اخطار می شود در موقع درخواست تفکیک اعیـــانیهای ثبت شده به منظور محفوظ ماندن حــق مالک رصه مطابق ماده مکور،باید مراتب به مشارالیه ایلاغ و اخطار شود. بدیــهی است با صدور سند مالکیت اعیانی، دیــــــگر ادعایی نسبت به اصل مالکیت مسموع نیست.
4- افراز املاک مشاع و مراحل آن:
افراز در اصطلاح قضایی و ثبتی عبارتست از جدا کردن سهم مشاع شریک یا شرکاء و یا به تعبیری دیگر افراز عبارتست از تقسیم مال غیر منقول مشاع بین شـــــرکاء به نسبت سهم آنان
براساس ماده1 قانون افراز و فروش املاک مشاع مصوب سال1357 در مورد املاک مشاعی که جریان مقدماتی ثبت آنها خاتمه یافــــــته، اعم از اینــــکه ثبت دفــــتراملاک شده یا نشده باشند،رسیــــدگی به درخواست افراز اینگونه املاک با اداره ثبتی است که ملک مورد تقــــــــاضای افراز در حوزه آن اداره واقع شده است.
تا سال1357 افراز امـــلاک مشـــاع کلا" در دادگاه انجام می شد اما با تصویب قانـون افراز در این سال وضعیت تغییـــر کرده و افـــــــراز املاکی که جریــان مقدماتی ثبت آنها پایان یافته باشد در اداره ثبت انجام می گیرد.
مراحل انجام افراز:
از آنجایی که هنگام اقدام در مورد قانون افراز و فروش املاک مشاع در واحــدهای ثبتی تصمیماتی یکسان اتخاذ نمی شود لذا تهیه دستورالعملی در خصوص ایجاد وحــدت رویه یا عندالزوم اصلاح آیین نامه قانون مذکور ضروری به نظر می رسد.
– جهت درخواست افراز لازم است که فرمهای یکسانی تهیه گردد که در آن مشخـصات ملک مورد افراز و مشخصات کامل خواهان و خوانده و نشانی آنها و چنانچه خــــــواهان اطلاعی از نانی خوانده و سایر مالکین ندارد این مورد صریحا" در فرم دادخواست افراز ذکر شود. 2- پس از تقدیم دادخواست افراز و ارجاع آن به نماینده ثبت، درخواست با پرونده ثبتی و دفتــــراملاک تطبیق داده شود، چنانچه درخواست ناقص باشد مراتب با ذکر موارد نقص به خـــــواهان اعلام شود تا نسبت به تکمیل آن اقدام نماید. 3- نماینده اقدام کنندهپس از بـــررسی دادخواست، در صورتیکه آنرا کامل تشخیص دهد،کتبا" وضعیت ملک را از متصدی دفـتر املاک استعلام می نماید.
متصدی دفتر املاک موظف است اسامی و مقدار مالکیت املاک ثـــبت شده را مطابق ثبت دفتر املاک به نماینده گزارش دهد و نسبت به املاک در جریان ثبت پس از فهرست و منگنه نمودن پرونده توسط بایگان آنرا تحویل نماینده دهد. نماینده پس از دریافت پــرونده، گزارشی از وضعیت ثبتی ملک مورد درخواست افراز را که حاوی اسامی مالکیــن و میزان مالکیت آنها و اینکه جریان ثبتی خاتمه یافته و با مجاورین اختلافی ندارد تهیه می نـماید.پساز گزارش نماینده، رییس ثبت در صورتیکه پرونده را مطابق با قانون و آیین نامه افــــراز و فروش املاک مشاع برای افراز آماده بداند،دستور ثبت گزارش را در دفتر اندیکاتــــور و دیگر اقدامات بعدی را در ذیل گزارش به نقشه بردار صادر می نماید سپس نقشـــــه بردار با قید روز و ساعت به طرفین اخطار می نماید که جهت معاینه ملک در محل حضور یابند.
5- سه رکن اساسی و مهم افراز:
دریف
سه رکن اساسی و مهم افراز
1
الف) افراز بر اساس محل تصرفات شرکاء انجام می گیرد.
2
ب) میزان سهمی که به فرد داده می شود باید متناسب با میزان مالکیت او باشد.
3
ج) ارزش موقعیت سهم مفروزی
اقسام شرکتهای تجاری :
ماده 20 قانون تجارت ایران شرکتهای تجاری را به اقسام زیر تقسیم نموده است:
1 ) شرکت سهامی؛ 2 ) شرکت با مسئولیت محدود؛ 3 ) شرکت تضامنی؛ 4 ) شرکت تعاونی تولید و مصرف.
در یک تقسیم بندی کلی شرکتهای فوق را می توان به چهار دسته زیر تقسیم کرد:
1 ) شرکت سرمایه؛ 2 ) شرکتهای شخص؛ 3 ) شرکتهای مختلط؛ 4 ) شرکتهای خاص.

1 ) فصل اول شرکتهای سرمایه :
در شرکتهای سرمایه شرکاء فقط تا میزان سرمایه ای که در شرکت گذاشته اند مسئول تعهدات شرکت هستند و چنانچه بدهی شرکت بیش از دارایی آن تجاوز کند، طلبکاران حق رجوع به شرکاء را ندارند. به عبارت دیگر در این شرکت ها سرمایه به سهام تقسیم شده است و مسئولیت هر شریک به میزان سهمی است که از سهام شرکت خریداری کرده است. روی همین اصل اعتبار شرکت همان سرمایه شرکت است؛ برای مثال، اگر سرمایه شرکت 1000 ریال فرض شود و بدهی شرکت 1500 ریال باشد، مازاد بدهی بر عهده شرکاء نمی باشد.
در این شرکت ها شخصیت شرکاء تاثیری در اعتبار شرکت ندارد. اما هر چه میزان سرمایه بیشتر باشد، اعتبار شرکت نزد مردم بیشتر خواهد بود. علاوه بر آن اصولاً شرکاء می توانند بدون موافقت سایر سهامداران و مدیران شرکت سهام خود را به دیگری منتقل کنند شرکاء این گونه شرکت ها نه تنها مسئولیتی در اداره امور شرکت ندارند، اغلب اوقات از موضوع شرکت و محل فعالیت آن نیز اطلاعی ندارند و سهام آنها در بورس براحتی قابل نقل و انتقال است.
شرکتهای سرمایه عبارتند از : شرکت های سهام (عام و خاص) و شرکت با مسئولیت محدود. عدم تاثیر شخصیت شرکاء در شرکتهای سهامی باعث شده تا قوانین بسیاری از کشورها این گونه شرکتها را به بی نام (anonyme) بنامند. شخصیت شرکاء در شرکت با مسئولیت محدود اهمیت بیشتری از شرکتهای سهامی دارد، به همین دلیل در این شرکت ها نقل و انتقال سهم الشرکه که تابع مقررات مخصوصی است. اما وجه اشتراک آنها با شرکتهای سرمایه در این است مسئولیت شرکاء نسبت به تعهدات شرکت محدود به سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند. محدود بودن مسئولیت شرکاء به اندازه سرمایه آنها در شرکت، بویژه در زمینه شرکتهای با مسئولیت محدود، مورد سوء استفاده افراد سودجو قرار می گیرد. به این صورت که این گونه افراد با تشکیل یک شرکت با مسئولیت محدود خود را از عواقب ور شکستگی و عدم توانایی پرداخت بدهی های شرکت رها می سازند.
در هر حال، چون رسیدن به هدفهای اقتصادی بدون سرمایه ممکن نیست، شرکتهای سرمایه، بویژه شرکتهای سهامی، نقش بسیار مهمی در زندگی اقتصادی کشورها دارند. در واقع از طریق این شرکتها با همکاری عده زیادی از افراد و استفاده از پس اندازهای آنان سرمایه های هنگفتی جهت فعالیتهای تجاری و اقتصادی فراهم می گردد.
فصل دوم : شرکتهای شخص
در شرکتهای شخص شخصیت و اعتبار شرکاء از اهمیت خاصی برخوردار است و شرکاء شرکت معمولاً اشخاصی هستند که به شخصیت، سرمایه و ویژگی های اخلاقی یکدیگر آشنایی کامل دارند و در بسیاری از موارد شرکاء این شرکت ها اعضای یک خانواده و یا دوستان و آشنایان نزدیک هستند. شرکاء این شرکتها، علاوه بر سرمایه ای که در شرکت گذاشته اند، از محل دارایی شخصی خود نیز مشئول تعهدات و بدهی های شرکت هستند؛ برای مثال، اگر سرمایه شرکت 1000 ریال و بدهی شرکت 1500 ریال باشد، هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه خود در شرکت یا نسبت به تمام بدهی شرکت در قبال بدهکاران شرکت مسئولیت دارند.
در شرکت های شخص نقل و انتقال سهم الشرکه که منوط به موافقت سایر شرکاء است و از این لحاظ شرکاء نمی توانند آزادانه سهم الشرکه خود را به دیگری منتقل کنند و حتی در صورت فوت یا ور شکستگی و بطور کلی خروج یکی از شرکاء شرکت ممکن است منحل شود. شرکتهای تضامنی و نسبی نمونه باربز شرکتهای شخص هستند.
فصل سوم : شرکتهای مختلط
در شرکتهای مختلط دو دسته شریک وجود دارد : دسته اول شرکایی که همانند شرکای شرکتهای سرمایه مسئولیت آنها در قبال بدهی شرکت محدود به سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند. دسته دوم شرکایی که مسئولیت نا محدود دارند (شرکای ضامن). این دسته از شرکاء از محل دارایی شخصی خود مسئول تمام بدهی هستند که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود.
این دسته از شرکتها را که شرکتهای "کار" و "سرمایه" هم نامیده اند به وسیله دو دسته اشخاص تشکیل می شود : دسته اول کسانی هستند که سرمایه داشته و قصد سرمایه گذاری تجاری دارند، اما به امور تجاری آگاه نیستند. دسته دوم کسانی هستند که سرمایه ندارند ولی به امور تجاری آگاهی کامل دارند و نمی خواهند به عنوان کارمند سرمایه داران کار کنند، بلکه می خواهند برای خودشان کار کنند. این دو دسته می توانند به توافق برسند و شرکتی مختلط تشکیل دهند. در این صورت شرکای دسته اول دارای مسئولیت محدود و شرکای دسته دوم دارای مسئولیت نا محدود می شوند و اداره شرکت هم بر عهده آنان خواهد بود.
شرکت های مختلط غیر سهامی و شرکتهای مختلط سهامی نمونه بارز این دسته از شرکتهای هستند.
فصل چهارم : شرکتهای خاص
1 . 4 : شرکتهای تعاونی . با تصویب قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب 1370، شرکتهای تعاونی دیگر تابع قانون تجارت نیستند، اما ممکناست به سبب انجام امور تجاری، تاجر تلقی شوند. شرکت تعاونی شرکتی است که اشخاص به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود اقتصادی و اجتماعی خود از طریق همیاری و کمک متقابل تشکیل می دهند. پس شرکتهای تعاونی الزاماً شرکت تجاری نیستند، بلکه تنها اگر موضوع آنها تجاری باشد، تجاری محسوب می شوند.
در این شرکت ها فعالیت اشخاص عضو (که الزاماً بایستی از اشخاص حقیقی باشند)، عمده سرمایه شرکت را تشکیل می دهد. به منظور تشویق اشخاصی که تخصص و حرفه ای دارند، اما سرمایه در اختیار ندارند، قانون تسهیلات بیشماری در نظر گرفته است که توسط دولت یا بانک ها به شرکت های تعاونی اعطاء می شود.
2 . 4 : شرکتهای دولتی . در ماده 4 قانون محاسبات عمومی کشور شرکت دولتی این گونه تعریف شده است: "شرکت دولتی واحد سازمانی مشخصی است که با اجازه قانونی به صورت شرکت ایجاد می شود و یا به حکم قانون و یا دادگاه صالح ملی شده و یا مصادره شده و به عنوان شرکت دولتی شناخته شده باشد و بیش از 50 درصد سرمایه آن متعلق به دولت باشد. هر شرکت تجارتی که از طریق سرمایه گذاری شرکتهای دولتی ایجاد شود، مادام که بیش از 50 درصد سهام آن متعلق به شرکتهای دولتی است، شرکت دولتی تلقی می شود." بند ج ماده 1 قانون استخدام کشوری مصوب 1345 نیز تعریف مشابهی از شرکت دولتی ارایه داده است.
در همه شرکت های دنیا شرکتهایی وجود دارد که مبنای تاسیس آنها نفع عمومی است. در این شرکت ها دولت گاه خود وارد شرکت می شود و در آوردن سرمایه با اشخاص خصوصی سهیم می گردد و گاه خود تنها آورنده سرمایه است و زمانی به دلیل مصادرع و ملی شدن شرکت، کنترل و مالکیت آن در اختیار دولت قرار می گیرد. شرکتهای دولتی مسائل خاص خود را دارند، به همین دلیل ماده 300 قانون تجارت مقرر می دارد: "شرکتهای دولتی تابع قوانین تاسیس و اساسنامه های خود می باشند و فقط نسبت به موضوعاتی که در قوانین و اساسنامه های آنها ذکر نشده باشد، تابع مقررات این قانون می شوند."
3 . 4 : شرکتهای خارجی . در بحث تابعیت شرکتها چگونگی تشخیص شرکتهای ایرانی را از شرکت های خارجی مورد بحث قرار دادیم. به موجب ماده 3 قانون ثبت شرکتها مصوب 1310 : "از تاریخ اجرای این قانون هر شرکت خارجی برای این که بتواند بوسیله شعبه یا نماینده به امور تجاری یا صنعتی یا مالی در ایران مبادرت نماید، باید در مملکت اصلی خود شرکت قانونی شناخته شده و در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت برسد. " پس، عدم هر یک از دو شرط یاد شده باعث می شود که از دید قانون ایران شرکت خارجی موجودیت نداشته باشد.
با وجود اصل 81 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که مقرر می دارد : "دادن امتیاز تشکیل شرکتها و موسسات در امور تجارتی و صنعتی و کشاورزی و معادن و خدمات به خارجیان مطلقان ممنوع است". در تاریخ 21/8/1376 "ماده واحد قانون اجازه ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت های خارجی" به تصویب رسیده که بر اساس آن : "شرکتهای خارجی که در کشور محل ثبت خود شرکت قانونی شناخته می شوند، مشروط به عمل متقابل از سوی کشور متبوع، می توانند در زمینه هایی که توسط دولت جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود، در چهار چوب قوانین و مقررات کشور به ثبت شعبه یا نمایندگی خود اقدام کنند". آیین نامه اجرایی قانون یاد شده در تاریخ 11/1/1378 به تصویب رسیده است و در حال حاضر لازم الاجرا است.
مهمترین تفاوتهای "شعبه" و "نمایندگی" به شرح زیر است : 1 ) بر خلاف شعبه، نماینده دارای شخصیت حقوقی مستقل است و به حساب دیگری (منوب عنه) عمل کند. 2 ) حدود وظایف و اختیارات نماینده را قرار داد نمایندگی تعیین می کند.
اسناد و مدارک مورد نیاز برای ثبت نمایندگی شرکتهای خارجی، در صورتی که شخص حقیقی نماینده شرکت خارجی باشد، به شرح زیر است : 1 ) تصویر مصدق قرار داد نمایندگی با شرکت خارجی 2 ) تصویر شناسنامه 3 ) آدرس محل سکونت نماینده و محل نمایندگی 4 ) ارائه سابقه فعالیت شخص متقاضی ثبت نمایندگی در زمینه امور پیش بینی شده در قرار داد نمایندگی 5 ) تصویر مصدق اساسنامه شرکت خارجی طرف نمایندگی و آگهی تاسیس و آخرین تغییرات ثبت شده در مراجع ذیربط 6 ) گزارش فعالیتهای شرکت خارجی طرف نمایندگی و تبیین دلایل و ضرورت اخذ نمایندگی 7 ) آخرین گزارش مالی تایید شده شرکت خارجی طرف نمایندگی 8 ) ارائه معرفی نامه وزارتخانه ذیربط (در صورتی که قرار داد با دستگاه مربوطه منعقد شده باشد) . 9 ) اظهار نامه ثبت شعبه شرکت خارجی 10 ) تصدیق ثبت شرکت خارجی 11 ) اختیار نامه نماینده یا نمایندگان عمده شرکت خارجی 12 ) کلیه اسناد شرکت که در شکور خارجی تهیه می گردد، پس از تایید مرجع ذیربط (مانند مرجع ثبت شرکتها) و تایید وزارت خارجه آن کشور بایستی به تایید سفارت یا نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در آن کشور برسد و پس از ترجمه به فارسی و تایید اداره فنی دادگستری اصل و ترجمه آن به اداره ثبت شرکتها ارائه گردد.
در صورتی که شخص حقوقی نماینده شرکت خارجی باشد و مدارک زیر مورد نیاز است
1 ) تصویر مصدق قرار داد نمایندگی با شرکت خارجی 2 ) تصویر مصدق اساسنامه شرکت متقاضی ثبت نمایندگی 3 ) روزنامه رسمی حاوی آگهی تاسیس شرکت 4 ) روزنامه رسمی حاوی آگهی آخرین تغییرات ثبت شده خصوصاً در مورد مدیران 5 ) ارائه سابقه فعالیت شخص حقوقی متقاضی ثبت نمایندگی در زمینه امور پیش بینی شده در قرار داد نمایندگی 6 ) اساسنامه شرکت خارجی طرف نمایندگی، آگهی تاسیس و آخرین تغییرات ثبت شده در مراجع ذیربط 7 ) گزارش فعالیتهای شرکت خارجی طرف نمایندگی و تبیین دلایل و ضرورت نمایندگی 8 ) آخرین گزارش مالی تایید شده شرکت خارجی طرف نمایندگی 9 ) ارائه معرفی نامه وزارتخانه ذیربط (در صورتی که قرار داد با دستگاه مربوطه منعقد شده باشد). 10 ) اظهار نامه ثبت نمایندگی شرکت خارجی 11 ) تصدیق ثبت شرکت خارجی
12 ) کلیه اسناد شرکت که در کشور خارجی تهیه می گرد، پس از تایید مرجع ذیربط (مانند مرجع ثبت شرکتها) و تایید وزارت خارجه آن کشور بایستی به تایید سفارت یا نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در آن کشور برسد و پس از ترجمه به فارسی و تایید اداره فنی دادگستری اصل و ترجمه آن به اداره ثبت شرکتها ارائه گردد.
سبرای ثبت شعبه شرکت خارجی نیز اسناد و مدارک زیر مورد نیاز است : 1 ) اساسنامه شرکت، آگهی تاسیس و آخرین تغییرات ثبت شده در مراجع مربوطه 2 ) آخرین گزارش مالی تایید شده شرکت
3 ) گزارش توجیهی حاوی اطلاعات مربوط به فعالیتهای شرکت و تبیین دلایل و ضرورت ثبت شعبه در ایران. همچنین تعیین نوع و حدود اختیارات و محل فعالیت شعبه و بر آورد نیروی انسانی ایرانی و خارجی مورد نیاز و نحوه تامین منابع وجوه ارزی و ریالی برای اداره امور شعبه. 4 ) دو برگه اظهار نامه ثبت شرکتهای خارجی 5 ) دو برگه تصدیق شرکت خارجی 6 ) اختیار نامه نماینده یا نمایندگان شرکت خارجی 7 ) ارائه تعهدنامه مبنی بر این که چنانچه مجوز فعالیت آنها از سوی مراجع ذیصلاح لغو شود، ظرف مدت معینی که توسط اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی ابلاغ می شود.
نسبت به انحلال شعبه و معرفی مدیر تصفیه اقدام نماید. 8 ) کلیه اسناد شرکت که در کشور خارجی تهیه می گردد، پس از تایید مرجع ذیربط (مانند مرجع ثبت شرکتها) و تایید وزارت خارجه آن بایستی به تایید سفارت یا نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در آن کشور برسد و پس از ترجمه به فارسی و تایید اداره فنی دادگستری اصل و ترجمه آن به اداره ثبت شرکتها ارائه گردد.
4 . 4 : شرکت های عملی . شرکتهای عملی شرکت هایی هستند که در عمل وجود دارند (به صورت ظاهر یا مخفی) اما به شکل یکی از شرکت های موضوع قانون تجارت در نیامده و به ثبت نرسیده اند. برای مثال، چند شریک ممکن است مشترکاً تجارتخانه ای را اداره کنند و عملاً برای آن معامله کنند اما آن را به شکل یکی از شرکت های موضوع قانون تجارت ثبت نکرده باشند پرسشی که مطرح می شود این است که وضعیت حقوقی این مشارکت چیست؟
ماده 220 قانون تجارت برای حفظ حقوق اشخاص ثالث چنین شرکت هایی را که در عمل وجود دارند اما به ثبت نرسیده اند شرکت تضامنی محسوب کرده است . قسمت اول ماده یاد شده در این زمینه مقرر می دارد : "هر شرکت ایرانی که فعلاً وجود داشته باشد یا در آتیه تشکیل شود و با اشتغال به امور تجارتی خود را بصورت یکی از شرکت های مذکور در این قانون در نیاورده و مطابق مقررات مربوطه به آن شرکت عمل ننماید، شرکت متقاضی محسوب شده و احکام راجع به شرکت های تضامنی در مورد آن اجراء می گردد."

1 ) شرح فصل اول – شرکت های سرمایه
1 . 1 بند اول : شرکت های سهامی
1 . 1 . 1 مبحث اول – تعریف و نحوه تشکیل شرکت سهامی
تعریف، انواع ویژگیهای مشترک شرکت های سهامی :
1 ) سرمایه شرکت به سهام تقسیم شده
2 ) مسئولیت دارندگان سهام فقط محدوده به سهام آنهاست.
3 ) کلیه عملیات شرکت بازرگانی محسوب می شود حتی اگر موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد (مثل بیمارستانها، سد سازی، پل سازی، حفر چاه، قنوات و غیره).
نکته :
به دلیل بازرگانی محسوب شدن عملیات شرکت های سهامی این گونه شرکت ها تمام تکالیف و حقوق تجار حقیقی را دارند.
2 . 1 . 1 . مبحث دوم – انواع شرکت های سهامی :
1 . 2 . 1 . 1 . قسمت اول – شرکت سهامی عام : شرکتی است که موسسین آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند (در ابتدا دو یا چند نفر بعنوان موسس سهام می فروشند بقیه مردم هم می توانند سرمایه گذاری کنند).
2 . 2 . 1 . 1 . قسمت دوم – شرکت سهامی خاص . شرکتی است که تمام سرمایه آن در موقع تاسیس منحصراً توسط موسسین تامین گردیده است.

نکات :
* منظور از "موسسین" اشخاصی هستند که در راه اندازی شرکت پیشقدم هستند (خواه آن را شخصاً انجام دهند یا توسط وکیل). آنان بعد از تشکیل شرکت عنوان "موسس" را از دست می دهند.
*موسسین نسبت به اعمال و اقداماتشان ممکن است مسئولیت مدنی (تضامنی) یا کیفری داشته باشند (مواد 23 ، 273 ، 243 ل. ا. ق . ت).
* قانوگذاری (در تبصره ماده 4 ل. ا. ق . ت) لازم دانسته که در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت سهامی عبارت "شرکت سهامی عام" یا "شرکت سهامی خاص" قید شود، اما برای عدم رعایت آن ضمانت اجرای کیفری و مدنی پیش بینی نکرده است.
1 . 1 . 2 . 1 . 1 . بخش اول – ویژگی شرکت سهامی عام
1 ) قبل از تشکیل شرکت قسمتی از سرمایه شرکت با صدور "اعلامیه پذیره نویسی" در اختیار عموم قرار می گیرد تا اشخاص با مراجعه به بانکها در خرید آن اقدام نمایند.
2 ) سرمایه شرکت از 000/000/5 ریال نباید کمتر باشد.
3 ) هیات مدیره شرکت و تعداد شرکاء کمتر از 5 نفر نخواهد بود.
4 ) شرکت سهامی عام می تواند "اوراق قرضه" منتشر نماید.
5 ) شرکت می تواند سهام خود را برای فروش در بورس اوراق بهادار و بانکها عرضه نماید.
6 ) در شرکت سهامی عام نقل و انتقال سهام منوط به موافقت مدیران یا مجامع عمومی نمی باشد.
7 ) "مبلغ اسمی" هر سهم نباید از 000/10 ریال بیشتر باد.
8 ) بازرسان شرکت باید دارای شرایط مخصوصی باشند و انتخاب آنان باید از ناحیه کمسیون ویژه صورت گیرد.
نکات :
* به موجب نظریه شماره 786/7 – 8/2/1382 اداره حقوقی قوه قضائیه با توجه به ماده 107 قانون تجارت تعداد شرکای شرکت سهامی عام حداقل باید 5 نفر باشد و ماده 3 آن قانون که حداقل شرکای شرکت سهامی را سه نفر اعلام کرده است تنها اختصاص به شرکت سهامی خاص دارد.
* پذیره نویسی عبارت است از دعوت عامه مردم به سرمایه گذاری در شرکت سهامی عام جهت تکمیل شدن سرمایه شرکت در شرف تاسیس به عبارت دیگر، پذیره نویسی عمل حقوقی است که به موجب آن شخص تعهد می کند با تامین قسمتی از سرمایه شرکت در حدود مبلغ آورده شده در شرکت سهامی عام شریک شود.
* انجام تعهد پذیره نویس تنها بوسیله پرداخت پول ممکن است.
* قبلاً با توجه به اصل 81 قانون اسای در این زمینه که آیا خارجیان حق پذیره نویسی دارند یا نه اختلاف نظر وجود داشت. تصویب نامه ضوابط پذیرش سرمایه گذاری خارجی تحت پوشش قانون جلب و حمایت سرمایه های خارجی مصوب 28/7/1378 در این خصوص تعیین تکلیف نموده است.
* "مبلغ اسمی سهم" مبلغی است که در اساسنامه برای هر سهم مشخص می شود قیمت واقعی سهم و ارزش بورسی آن بر حسب فعالیت و اعتبار شرکت و سود و زیان آن متغیر است و معمولاً ارزش آن بیشتر از ارزش اسمی سهم است.
بخش دوم :
2 . 1 . 2 . 1 . 1 – نحوه تشکیل شرکت سهامی عام
1 . مراحل تشکیل سهامی عام :
1 . 1 . مرحله پذیره نویسی.
1 . 2 . مرحله بعد از پذیره نویسی (ارائه مدارک و تقاضای ثبت شرکت).
2 ) مدارک لازم جهت ارائه به ثبت شرکتها و اخذ اجاره پذیره نویسی :
2 . 1 . دو نسخه اظهار نامه و امضای ان توسط موسسین (ماده 7).
2 . 2 . دو نسخه طرح اساسنامه (ماده 8).
2 .3 . دو نسخه طرح اعلامیه پذیره نویسی (ماده 9).
2 . 4 . گواهی بانک مبنی بر پرداخت 35% از 20% سرمایه
2 . 5 . در صورتی که تعهد موسسین "غیر نقد" باشد باید عین مدارک مالکیت در همان بانک توزیع و گواهی بانک به مرجع ثبت شرکتها ارائه شود.
2 . 6 . در صورتی که موضوع نیاز به مجوز داشته باشد اخذ مجوز از متولیان خاص
نحوه تامین سرمایه شرکت سهامی عام (ماده 6 ل. ا. ق . ت) :
3 . 1 . حداقل 20% سرمایه شرکت باید بوسیله موسسین تامین گردد.
3 . 2 . 35% نقداً در بدو تاسیس پرداخت شود.
3 . 3 . 65% تعهد پرداخت در آینده (ظرف 5 سال)
3 . 4 . 80% بوسیله عامه مردم (پذیره نویسان)
نکات :
* اداره ثبت شرکتها پس از مطالعه مدرک فوق الذکر و تطبیق مندرجات آنها با قانون، اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی را صادر خواهد نمود.
* اعلامیه پذیره نویسی باید توسط موسسین در "جراید" آگهی و در بانکی که تعهد سهام نزد آن صورت می گیرد در معرض دید علاقمندان قرار داده شود (ماده 11 . ل. ق. ت).
* در این خصوص که آیا آگهی اعلامیه پذیره نویسی تنها در یک روزنامه کفایت می کند یا باید در دو روزنامه صورت گیرد قانون حکم صریحی ندارد. به نظر می رسد منظور از واژه "جراید" در ماده 11 . ل. ا. ق. ت جنس روزنامه کثیر الانتشار باشد و لزومی ندارد که آگهی پذیره نویسی حتماً در چند روزنامه درج شود.
* ظرف مهلتی که در اعلامیه پذیره نویسی تعیین شده است علاقمندان به بانک مراجعه و ورقه تعهد سهم را امضا و مبلغی را که نقداً باید پرداخت شود تادیه و رسید دریافت خواهند کرد (ماده 12. ل. ا. ق. ت ).
* امضاء ورقه تعهد سهم به این معنی است که متعهد تمام اساسنامه را خوانده و مفاد آن را قبول دارد.
* پس از گذشتن مهلت پذیره نویسی موسسین حداکثر تا یکماه باید به تعهدات پذیره نویسان رسیدگی و با احراز صحت کلیه موارد مجمع عمومی موسس را دعوت کنند.
* مجمع عمومی موسس با احراز پذیره نویسی کلیه سهام و تایده مبالغ لازم و بررسی اساسنامه و تصویب آن اولین مدیران و بازرسان را انتخاب می کند و لازم است افراد انتخاب شده قبولی سمت خود را اعلام دارند. از این تاریخ شرکت تشکیل شده محسوب می شود.
* منظور از "تعهد غیر نقد" تعهداتی است که موضوع آن وجه نقد نباشد و خود به دو دسته تقسیم می شود : تعهد غیر پولی مادی (مانند زمین، ساختمان و ..) و تعهد غیر پولی غیر مادی (مانند حق اختراع، حق کسب و پیشه، حق تالیف)

3 ) مدارک لازم پس از اخذ اجاره پذیره نویسی :
دو نسخه اظهار نامه
1 ) دو نسخه اساسنامه
2 ) گواهی بانک جهت پرداخت 35% از سرمایه تعهد شده
3 ) دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین
4 ) دو نسخه صورتجلسه هیات مدیره
5 ) قبولی مدیران و بازرسان
نکات :
* هر گونه دعوت و اطلاعیه برای صاحبان سهام تا تشکیل مجمع عمومی سالانه باید در دو روزنامه کثیر الانشار منتشر شود. یکی از روزمامه ها بوسیله مجمع عمومی موسس و روزنامه دیگر از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین می شود.
* در صورتیکه تا 6 ماده از تاریخ تسلیم اظهار نامه به ثبت نرسد به در خواست هر یک از موسسین یا پذیره نویسان، گواهی نامه ای حاکی از عدم ثبت از ناحیه مرجع ثبت شرکتها صادر و به بانکی که تعهد سهام در آن بعمل آمده ارسال می دارد و وجوه پرداختی را مسترد دارند. در اینصورت هر گونه هزینه ای که برای تاسیس پرداخت شده باشد به عهده موسسین خواهد بود (مراجعه شود به مواد 1 تا 19 لایحه اصلاحی موادی از قانون تجارت)

1 . 2 . 2 . 1 . 1 . بخش اول – ویژگی شرکت سهامی خاص :
1 ) سرمایه شرکت سهامی خاص بوسیله خود موسسین تامین می شود و چنین شرکتی نمی تواند سهام خود را پذیره نویسی با برای فروش در بورس اوراق بهادار یا توسط بانکها عرضه نماید یا به انتشار آگهی اطلاعیه یا هر نوع اقدام تبلیغاتی برای فروش سهام خود مبادرت ورزند.
2 ) سرمایه شرکت حداقل 000/000/1 ریال می باشد.
3 ) حداقل سهامداران سه نفر می باشد.
4 ) شرکت سهامی خاص حق انتشار "اوراق قرضه" را ندارد.
5 ) در شرکت سهامی عام نقل و انتقال سهام منوط به موافقت مدیران یا مجامع عمومی نمی باشد.
نکات :
* حقوقدانان معتقدند که از مفهوم مخالف ماده 41 ل. ا. ق. چنین بر می آید که در شرکت های سهامی نقل و انتقال سهام را می توان منوط به موافقت مدیران با مجمع عمومی سهامداران کرد و این امر با ماهیت شرکتهای سهامی خاص که جنبه حرفه ی یا خانوادگی دارد، سازگار است.

بخش دوم :
2 . 2 . 2 . 1 . 1 . نحوه تشکیل شرکت سهامی خاص :
در شرکت سهامی خاص مرحله پذیره نویسی وجود ندارد و تنها کافی است مدارک زیر به ثبت شرکت ها ارائه شود :
1 ) دو نسخه اظهار نامه.
2 ) دو نسخه اساسنامه که به امضاء کلیه سهامداران رسیده باشد.
3 ) دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین و هیات مدیره
4 ) ارائه کپی شناسنامه موسسین و بازرسان و قبولی آنان
5 ) ارائه گواهی بانکی مربوط به پرداخت حداقل 35% سرمایه شرکت (چنانچه سرمایه شرکت بصورت غیر نقد باشد مقتضی است لیست اموال تهیه و توسط کار شناس شود دادگستری به ریال تقدیم گردد) که می بایستی این لیست با سایر مدارک تسلیم شود.
6 ) ذکر نام روزنامه کثیر الانتشار که هر گونه آگهی راجع به رشکت تا تشیکل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.
7 ) در صورتی که موضوع نیاز به مجوز داشته باشد ارائه مجوز الزامی است.
(رجوع شود به مواد 20 الی 23 لایحه اصلاحی قانون تجارت)

نکته :
* در این زمینه که شرکت سهامی چه وقت تشکیل می شود سه نظر وجود دارد :
1 ) نظر مشهور این است که رشکت سهامی به محض انجام کارهای موضوع ماده 17 ل. ا. ق. ت و قبل از ثبت تشکیل می شود (استناد آنان علاوه بر ماده اخیر مفهوم مخالف ماده 584 ق.ت. است) 2 ) نظر عده دیگری . به استناد ماده 6 . ل. ا. ق. ت 9 این است که شرکت سهامی زمانی تشکیل می شود که صورتجلسات مذکور در ماده 17 در ثبت شرکتها به ثبت برسد. 3 ) برخی نیز درصدد جمع قوانین در آمده اند (جمع مواد 195، 198 ، 177 ق. ت. ناظر به ماده 50 ق. ت. و ماده 2 قانون ثبت شرکت ها) و معتقدند که شرکت سهامی قبل از ثبت واجد شخصیت حقوقی است لیکن مجوز فعالیت ندارد و وجودش در مقابل اشخاص ثالث قابل استناد نیست و فقط در بین موسسین و سهامداران موجود محسوب می شود.
3 . 1 . 1 . مبحث سوم – سهام شرکت سهامی
الف ) تعریف سهم، انواع سهم و اوصاف سهم
1 ) تعریف سهم :
سرمایه هر شرکت سهامی به قطعاتی تقسیم شده است که هر یک از آنها را سهم می گویند. ورقه سهم سند قابل معامله ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد. این سرمایه شرکت سهامی را با ریال یا تومان بیان می کنیم. واحد سرمایه شرکت سهامی "سهم" است؛ برای مثال، اگر کسی در یک شرکت سهامی سرمایه گذاری کرده و مثلاً 10 سهم خریداری نموده می گوییم سرمایه او 10 سهم، البته چنین سهمی ارزش ریالی (اسمی یا واقعی) دارد.
2 ) انواع سهم (ماده 24 . ل. ا. ق. ت) :
2 . 1 . سهم با نام : آنست که نام صاحب سهم در روی ورقه قید میگردد و نقل و انتقال آن تابع مواد 40 و 41 . ل. ا. ق. ت می باشد و باید در دفتر ثبت سهام به ثبت برسد.
2 .2 . سهم بی نام : سهمی است که نام صاحب سهم در روی ورقه سهم قید نمی شود و نقل و انتقال آن تابع ماده 39 است و در حکم سند در وجه حامل است (یعنی دست هر کسی باشد مالک آن محسوب می شود؛ مگر این که ثابت شود از راه غیر قانونی، برای مثال سرقت، تحصیل شده است.)
2 . 3 . سهم ممتاز : سهمی است که صاحب آن از امتیازهایی از قبیل برخورداری از سود سالیانه بیشتر، اولویت در دریافت سود به دست آمده، تعلق رای بیشتر در مقابل هر سهم و .. برخوردار است که صاحبان سهام عادی از آن بهره مند نیستند؛ (شرح این گونه امتیازات باید در اساسنامه قید می شود).
2 . 4 . سهم عادی : غیر از سهام ممتاز که به مناسبتهایی به بعضی اشخاص داده می شود دیگر سهام عادی هستند. مبلغ اسمی در هر دو نوع سهم برابر است.
2 . 5 . سهم موسس : سهمی است که صاحب آن بدلیل ارائه خدماتی در زمان تاسیس شرکت از مزایایی مانند قسمتی از منافع شرکت یا قسمتی از دارایی اضافه بر سرمایه باقیمانده شرکت در حین تصفیه، برخوردار است. این نوع سهام تنها برای موسسین در نظر گرفته می شود (بند 7 ماده 9 . ل. ا. ق. ت).
3 ) اوصاف سهم :
3 . 1 . سهم چون از حقوق مالی است هم به صورت قهری و هم به صورت قرار دادی قابلیت نقل و انتقال دارد (مواد 24 ، 39، 40 ، 41 . ل. ا. ق. ت). انتقال سهام با نام باید در دفتر سهام شرکت به ثبت برسد.
3 . 2 . سهام جزو اوراق بهادار است، لذا در بورس قابل خرید و فروش است (بند 2 ماده 1 قانون تاسیس بورس اوراق بهادار مصوب 1345). البته با توجه به ماده 21 . ل. ا. ق. ت. این مکان فقط در مورد سهام شرکتهای سهامی عام وجود دارد.
3 . 3 . سهام شرکت مال منقول است.
3 . 4 . به دلیلی شخصیت حقوقی مستقل شرکت تجاری، سهام شرکت های سهامی در قبال بدهی شرکت قابل توقیف نیست.
نکات :
* در صورت عدم رعایت تشریفات مذکور در ماده 40 . ل. ا. ق. ت (ثبت انتقال سهام با نام در دفتر ثبت سهام شرکت) عمل حقوقی انتقال سهام در برابر شرکت و اشخاص ثالث قابل استناد نیست، لیکن بین طرفین، معتبر است و خریدار می تواند الزام فروشنده را جهت انجام ترتیبات ثبت از دادگاه بخواهد.
* تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده صدور ورقه سهم یا گواهینامه موقت سهم ممنوع است.
* مادام که تمامی مبلغ اسمی هر سهم پرداخت نشده صدور ورقه سهم بی نام یا گواهینامه موقت بی نام ممنوع است. به تعهد کننده این گونه سهام گواهینامه موقت با نام داده خواهد شد.
ب ) مدارک لازم جهت مطالبه تمام یا قسمتی از مبلغ پرداخت نشده سهام شرکتهای سهامی (موضوع مواد 35 و 36 لایحه اصلاحی از قانون تجارت).
1- آگهیکه باید در روزنامه کثیر الانتشاری که آگهی های مربوط به شریک در آن منتشر می شود درج گردد و در آن ضمن اطلاع به صاحبان فعلی سهام مهلت معقول و مناسبی برای پرداخت مبلغ مورد مطالبه معین شده باشد.
2- برگ اخطار: پس از انقضاء مهالت الذکر از طرف شریک بوسیله پست سفارشی به صاحب سهم اخطار می شود که اگر ظرف مهلت یکماه تمام مبلغ مورد مطالعه پرداخت نشود سهام وی از طریق بورس (در صورت پذیرفته شدن در بورس)و یا از طریق مزایده بفروش خواهد رسید و پس از کسر هزینه ها مابقی به وی پرداخت می شود.
3- آگهی فروش سهم (مزایده) با قید مشخصات سهام مورد مزایده که یک نوبت در روزنامه کثیر الانتشاری که آگهی های شریک در آن نشر می گردد درج شده باشد.
4- قبض پست سفارشی که نشان دهد یک نسخه از آگهی مزایده سهام برای صاحب سهم ارسال شده است.
ج- تبدیل سهام
1- تبدیل سهام بی نام به با نام و چگونگی آن
مراتب سه نوبت هر یک به فاصله پنج روز در روزنامه کثیر الانتشار شریک درج و بعد از گذشت حداقل شش ماه از انتشار اولین آگهی، سهام بی نام ابطال و بجای آن سهام با نام صادر خواهد شد (ماده 44 .ل.ق.ت)
2- تبدیل سهام با نام و بی نام و چگونگی آن
مراتب یک نوبت در روزنامه کثیر الانتشار شرکت درج و بعد از گذشت حداقل دو ماه سهام با نام ابطال و سهام بی نام صادر خواهد شد (ماه 47 .ا.ق.ت)
4-1-1- مبحث چهارم – اوراق قرضه
الف ) تعریف ورقه قرضه
ورقه قرضه ورقه قابل معامله ای است که معرف مبلغی وام با بهره معین است و تمامی آن یا اجراء آن در موعد یا مواعد معینی باید مسترد گردد. برای ورقه قرضه ممکن است علاوه بر بهره "حقوق دیگری" نیز شناخته شده باشد. این اوراق به صورت اسناد وام یکنواخت هستند که مبلغ وام در آن اسناد، یکسان است و به آن بهره تعلق می گیرد و برای آن مدت زمان خاصی مشخص می شود.
اوراق مذکور معمولاً به صورت اسناد در وجه حامل صادر می شوند، از این رو قابلیت عرضه در بازار سهام و اوراق بهادار را دارند.
نکات:
به موجب نظریه های متعدد شورای نگهبان، بویژه نظریه مورخ 17/ 5/1363 شورای نگهبان و اصل 49 قانون اساسی معاملات ربوی ممنوع و حتی به موجب ماده 959 قانون مجازات اسلامی جرم است. تعلق بهره به وام (قرض) موجب روبی شدن وام می شود. به همین دلیل در سال 1370 ماده 653 قانون مدنی که موضوع آن قرض با بهره بود نسخ شد. با توجه به این امر در حال حاضر صدور اوراق قرضه توسط اشخاص خصوصی عملاً غیر ممکن شده است. شایان ذکر است که شورای نکهبان در نظریه مورخ 31/6/1366 دریافت بهره از دولت ها و موسسات و شرکت ها و اشخاص خارجی که، برحسب مبانی عقیدتی خود، دریافت آن را ممنوع نمی دانند را مجاز دانسته است. پس، به نظر می رسد فروش اوراق قرضه به اشخاص یاد شده مجاز باشد.
* در این زمینه که منظور از عبارت "حقوق دیگر) در ماده 52 ل.ا.ق.ت چیست اختلاف نظر وجود دارد: عده ای معتقدند این حقوق حق تبدیل یا تعویض ورقه قرضه با سهم است اما عده ای دیگر معتقدند که منظور از آن حقوقی مانند تضمین خاص برای باز پرداخت طلب ناشی از اوراق قرضه . مانند ضمانت، وثیقه و … ) است.
* دارندگان اوراق قرضه هیچ گونه دخالتی در امور شرکت نداشته و فقط بستانکار شرکت محصوب می شوند.
ب ) شرایط لازم برای انتشار اوراق قرضه :
انتشار اوراق قرضه ممکن نیست مگر این که شرایط زیر وجود داشته باشد :
1 ) اجازه انتشار اوراق قرضه باید در اساسنامه قید شده باشد و الّا باید بتصویب مجمع عمومی فوق العاده برسد.
2 ) کلیه قیمت سهام پرداخت شده باشد.
3 ) دو سال از تاریخ ثبت شرکت گذشته باشد.
4 ) دو تراز نامه شرکت به تصویب مجمع عمومی رسیده باشد.
تصمیم به انتشار اوراق قرضه باید به ضمیمه طرح اعلامیه انتشار اوراق قرضه به مرجع ثبت شرکتها اعلام شود. این اعلامیه از طرف اداره ثبت برای اطلاع هموم در روزنامه های دیگر انتشار و رسمی درج شود. اوراق قرضه باید با امضای دارندگان امضای مجاز شرکت برسد.
ج ) انواع اوراق قرضه :
1 ) اوراق قرضه عادی یا ساده : اوراقی است که مبلغ اسمی آن معلوم و متساوی و مدت آن و بهره آن نیز معلوم می باشد. اشخاص این اوراق را خریداری و در موقع معین به شرکت مراجعه و اصل و فرع آن را دریافت می دارند.
2 ) اوراق قرضه قابل تعویض با سهم : اوراقی است که بنا به پیشنهاد هیات مدیره و گزارش خاص بازرسان و توصیب مجمع فوق العاده قابل تعویض با سهم می باشند. به این طریق که دارندگان اوراق قرضه می توانند به شرکت مراجعه و سهام با نام دریافت نمایند. روشن است که این امر مستلزم افزایش سرمایه شرکت اقلّاً برابر با مبلغ قرضه است.
3 ) اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم : اوراق قرضه ممکن است قابل تبدیل به سهام شرکت باشد. در این صورت مجمع عمومی فوق العاده ای که اجازه انتشار اوراق قرضه را می دهد، شرایط و مهلتی که طی آن دارندگان اینگونه اوراق خواهند توانست اوراق خود را به سهام تبدیل کنند تعیین و اجازه افزایش سرمایه را به هیات مدیره خواهد داد.
دو قسم اخیر اوراق قرضه را "اوراق قرضه مرکب" هم می نامند (در مقابل اوراق قرضه عادی یا ساده).
وظایف مجمع عمومی موسس به شرح زیر است :
– رسیدگی به گزارش موسسین و تصویب آن همچنین احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم.
– تصویب طرح اساسنامه شرکت و اصلاح آن.
– انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت.
– تعیین روزنامه کثیر النتشار

وظایف مجمع عمومی عادی :
1 ) انتخاب یا تجدید هیات مدیره
2 ) انتخاب بازرس یا بازرسان شرکت (ناظر به عملیات هیات مدیره می باشند)
3 ) تصویب تراز نامه (برای تعیین نفع و ضرر شرکت) که بدون قرائت گزارش بازرس یا بازرسان اخذ تصمیم راجع به تصویب تراز نامه معتبر نخواهد بود.
3 ) مجمع عمومی فوق العاده :
هر گاه مورد فوق العاده ای برای شرکت پیش آید (برای مثال، شرکت بخواهد مدت خود را تمدید یا سرمایه را زیاد کند و یا تصمیم به انحلال بگیرد) مجمع عمومی فوق العاده تشکیل می شود (ماده 83 . ل. ا. ق. ت)
وظایف مجمع عمومی فوق العاده :
1 ) تغییر در مواد اساسنامه
2 ) تغییر در سرمایه شرکت
3 ) انحلال شرکت قبل از موعد
* اختیار مجمع عمومی فوق العاده در تغییر اساسنامه شرکت مطلق نیست؛ برای مثال، نمی تواند تابعیت شرکت را تغییر دهد یا اساسنامه را به نحوی تغییر دهد که بر تعهدات سهامداران افزوده شود و یا آنان را از حقوق شناخته شده محروم کند (ماده 94 . ل. ا. ق. ت).
* مجمع عمومی فوق العاده در صورتی می تواند سرمایه شرکت را کاهش یا افزایش دهد که این امر موجب افزایش تعهدات مالی تمام یا بعضی از سهامداران نشود.
4 ) وجود اشتراک مجامع عمومی :
1 ) شرکت کنندگان در مجامع عمومی همواره اشخاص ثابتی هستند (یعنی صاحبان سهام) ، فقط دستور جلسه مجامع است که موجب تفکیک آنهاست.
2 ) برای تشکیل تمام مجامع عمومی آگهی لازم است (در روزنامه کثیر الانتشار شرکت) البته اگر در مجمعی کلیه صاحبان سهام حضور داشته باشند نیازی به انتشار آگهی در جراید نخواهد بود.
3 ) جلسات مجامع عمومی بوسیله یک رئیس، دو ناظر و یک منشی اداره می شود.
4 ) صورتجلسه مجامع عمومی بوسیله شخص منشی تهیه شده و به امضاء هیات رئیسه می رسد.
5 ) دعوت کنندگان مجامع عمومی به ترتیب عبارتند از : مدیران شرکت و بازرسان و اگر آنان هم به وظیفه خود عمل نکردند سهامدارانی که حداقل یک پنجم سرمایه شرکت را داشته باشند می توانند این کار را انجام دهند و اگر هیچکدام از افراد فوق الذکر نباشند هر صاحب سهم و ذینفعی می تواند از طریق ثبت شرکتها به آن مبادرت نماید.

28