گزارش پایان عملیات اکتشاف خاکهای صنعتی ریوش

مقدمه :
مواد معدنی به عنوان مواد اولیه صنعتی در نیل به اهداف صنعتی و اقتصادی هر کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است صنعت منهای مواد اولیه خام قابل تصور نبوده و چنانچه رشد صنعتی مد نظر باشد در ابتدای امر تولید مواد معدنی به عنوان قدم اول یک ضرورت محسوب می شود خودکفایی صنعت یا به عبارتی استقلال صنعتی در سایه تولید مواد اولیه خام ممکن می گردد و صنعت وابسته از نظر تکنولوژی و یا مواد اولیه مصرفی صنعتی ضربه پذیر و غیر مطمئن است نگرش با اهمیت کشورهای صنعتی پیشرفته به منابع معدنی و طبیعی هر نقطه از جهان نمونه نقش تعیین کننده اینگونه مواد در پیشرفت اقتصادی می باشد. صرف هزینه های هنگفت جهت اکتشاف منابع طبیعی و معدنی در هر گوشه از جهان می تواند روشنگر اهمیت مواد مصرفی باشد.
اکتشاف مواد معدنی به دلیل تخصصی بودن این رشته و صرف وقت و هزینه های زیاد نیازمند کارشناسان باتجربه است و چنانچه این مهم مدنظر نباشد علیرغم صرف هزینه های زیاد نتیجه ای حاصل نخواهد شد وجود مسئولین فنی پیش نویس شده در قانون معادن به عنوان راهنما در بخش اکتشاف و استخراج مواد معدنی تایید بر این ضرورت است و چنانچه به درستی اجرا شود در کاهش زمان و هزینه نقش بسزایی ایفا خواهد نمود مهمترین وظیفه مسئولین فنی معادن حفظ نگهداری و استفاده صحیح از مواد معدنی است استفاده غیرعلمی از منابع معدنی می تواند به محو آثار معدنی منجر شده و علاوه بر از دست دادن قسمت اعظم مواد معدنی هزینه های اکتشاف صرف شده بی نتیجه می ماند.
موقعیت جغرافیایی محدوده اکتشاف :
این محدوده در فاصله 95 کیلومتری جنوب شرقی تایباد قرار دارد و جهت دسترسی به ماده معدنی در مسیر جاده آسفالته تایباد به سنگان حرکت می نمائیم و پس از عبور از کرات و طی 80 کیلومتر به سنگان خواف می رسیم. ماده معدنی به صورت پلاسر در دشت و دامنه تپه های محدوده در فاصله 15 کیلومتری شمال سنگان قرار دارد.
کروکی زیر راههای دسترسی به ماده معدنی را نشان می دهد.

نزدیکترین آبادی به محل محدوده اکتشافی سنگان می باشد که از نظر تامین نیروی انسانی نیز بسیار مناسب می باشد همچنین محدوده تحت نظارت پاسگاه نیروی انتظامی سنگان می باشد.

موقعیت مورفولوژیکی و آب و هوایی :
محدوده اکتشافی در ناحیه نیمه کوهستانی قرار گرفته که تا حدودی دارای تپه های نسبتاً بلند و از طرفی نیز مشرف به دشت منطقه سنگان می باشد حداکثر ارتفاع از سطح آبهای آزاد 1600 متر و حداقل آن 1000 متر می باشد این محدوده دارای رودخانه دائمی نمی باشد و دارای آبراهه های فراوان می باشد. پوشش گیاهی بوته زار آب و هوای منطقه در زمستان سرد و خشک و تابستان گرم می باشد. ریزشهای جوی و بارندگی منحصر به زمستان و بهار است با توجه به آب و هوای منطقه تعداد روزهای کاری در سال از 290 روز تجاوز نمی کند.
مختصات و مشخصات محدوده به صورت چهار ضلعی EFGH مساحت کلی 5 کیلومتر مربع که مختصات آن به شرح زیر می باشد:
– طول جغرافیایی بین 30, 24, 60 تا 30, 25, 60
– عرض جغرافیایی 00, 23, 34 تا 30, 25, 34
طرز تشکیل :
کانسار آهن سنگان : این کانسار در 290 کیلومتری جنوب شرق مشهد و در 18 کیلومتری روستای سنگان واقع شده است. کانی سازی از نوع اسکارن می باشد, سنگهای کربناته و آتشفشانی میزبان سنگ آهن هستند و در شمال منطقه آمفیبول گرانیت با سن انوسن واقع شده است. دایک ها و سیل های اسیدی در منطقه فراوانند. منشا محلولهای آهن دار به سنگهای آذرین نسبت داده می شود که دایک ها و سیل آن در سطح رخنمون دارند, سه توده مهم آهن دار به نام های دردوی, کوه طالب و نول خروس در منطقه کشف شده است مگنتیت, کانی اصلی ذخیره را تشکیل می دهد. عیار متوسط آهن 63% و میزان گوگرد و فسفر بسیار کم است.
اسکارن های آهن دار: اسکارنهای آهن دار تاکنون در زون فرورانش حاشیه قاره ها و جزایر قوسی وریفت های حاشیه قاره ها کشف شده اند. اسکارن های آهن زون فرورانش جزایر قوسی از نوع کلسیک اند و علاوه بر آهن حاوی کبالت و نیکل نیز هستند. اسکارن های آهن زون فرورانش حاشیه قاره ها از نوع منیزیم دار هستند.
اسکارن های آهن جزایر قوسی: اسکارن های جزایر قوسی از نوع کلسیک اند. محلولهای ماگمایی غنی از آهن که از ماگمای گابرویی ـ دیوریتی منشا گرفته اند ضمن نفوذ در سنگهای آهکی منجر به تشکیل اسکارن آهن نوع کلسیک اند. در این گروه زون اندواسکارن گسترده و وسیع است. زون اندواسکارن حاوی پیریت, آلبیت اسکاپولیت و پیروکسن است . کانی های مهم اگزواسکارن عبارتند از گارنت نوع اندرادیت, گروسلاریت غنی از آهن, پیروکسن از سری هدنبرگیت ـ دیوپسید که حاوی 20 الی 80% هدنبرگیت است. التراسیون کالک سیلیکات های اولیه موجب تشکیل اکتینولیت, کلریت, کلسیت و کوارتز شده است. ذخیره آهن در زون گارنت پیروکسن و بخشی از آن در اندواسکارن متمرکز شده و عرض ذخیره مابین چند صد متر تا چند کیلومتر متغیر است. کانیهای اصلی ذخیره از نوع مگنتیت و بندرت هماتیت می باشد, میزان ذخیره آهن به طور متوسط حدود 1 میلیون تن است.
زمین شناسی منطقه :
فرسایش در دوره کواترنری توده اصلی سنگ آهن در منطقه کوه طالب باعث بوجود آمدن دشت وسیعی در جنوب غرب این ناحیه گردیده است که تقریباً 50 درصد رسوبات ناحیه از سنگ آهن تشکیل گردیده است خود توده اصلی به صورت اسکارن در بین آهکهای با سن پالئوزوئیک بوجود آمده است.
خصوصیات فیزیکی شیمیایی آهن:
ترکیب شیمیایی: نتایج حاصل از تجزیه های شیمیایی نشان داده است که به همراه آهن ناخالصیهایی ممکن است یافت شود. نیکل تا 6% ـ کبالیت تا 8% ـ کربن تا 5/2% ـ اکسید سیلسیم تا 5/1% ـ فسفر تا 1% ـ و عناصر دیگر مانند مس, گوگرد, منگنز و آهن ولکانیکی دیده می شود.
سیستم کریستالین: کوبیک ایزومتریک ـ کریستال کلاسه هگزا اکتائدریک ـ ساختمان داخلی کوبیک مرکز هسته دار فرم کریستال آن تقریباً اکتائدریک و دودکاندریک است.
اگرگات: دانه ای بسیار ریز که کمتر شکل مشخصی دارند, پولی متراکم
رنگ: اوپاک,خاکستری فولادی, در سطح تازه و صیقلی شده سفید فلزی, جلای فلزی, خاکه سیاه فلزی سختی 4 تا 5, وزن مخصوص 88/7, دارای خاصیت مغناطیسی قوی
می باشد و در هوای آزاد زنگ می زند در مقابل فوتوک ذوب نمی گردد و در اسید نیتریک حل می شود.
مختصری راجع به شرایط کانسار:
کانسار آهن مورد نظر اکثراً مگنتیت و بندرت هماتیت مشاهده می شود که ماده معدنی مذکور دارای عیار بالا و با درصد گوگرد کم مشاهده می شود. شکل ذخیره به صورت پلاسر و واریزه از ارتفاعات معدن سنگ آهن سنگان و تجمع در دشت پایین دست معدن می باشد که در وسعتی حدود 10 کیلومتر مربع متمرکز شده است.
عمق ذخیره تا حدود 4 متر متغیر است. سایز بندی ماده معدنی ازد انه ریز تا حدد (100) کیلوگرم مشاهده می شود. حدود 3 میلیون تن ذخیره احتمالی ماده معدنی می باشد.
کانسارهای سایر نقاط ایران
معدن یا منطقه اکتشافی
ذخیره
عیار متوسط آهن (درصد)
عیار متوسط فسفر (درصد)
عیارمتوسط گوگرد(درصد)
چغارت
216
41/57
4/0
08/0
سه چاهون
6/117
53/40
09/0
05/0
چادرملو
9/398
02/51
95/0
11/0
زرند
6/200
45
08/0
18/1
چاه گز
194
55
8/0-32/0
18/0-13/0
میشدوان
20
58/40
43/0
04/0

حجم عملیات اکتشافی مورد نیاز:
1- احداث جاده دسترسی به ماده معدنی که به شکل پلاسر وسعت زیادی را در برگرفته به صورت تیغه زنی تسطیح و بغل بری به طول 5 کیلومتر
2- تهیه نقشه توپوگرافی ـ زمین شناسی 25000: 1 از کل محدوده اکتشافی جهت مشخص نمودن واحدهای سنگی, سن آنها و گسلهای موجود در منطقه تفکیک, شیب و امتداد لایه ها و گسلها, محل نمونه ها و گسترش زون کانه سازی ضمناً نقشه در حاشیه دارای راهنمای کامل و برش زمین شناسی می باشد.
3- حفر ترانشه سراسری و ردیابی به حجم 500 متر مکعب جهت مشخص نمودن ابعاد ماده معدنی و انجام نمونه گیری سیستماتیک در امتداد آنها با توجه به نوع ماده معدنی.
4- حفر حداقل 100 چاهک به عمق متوسط 5 متر جهت مشخص نمودن عمق و ابعاد ماده معدنی به حجم 500 مترمکعب یا 500 متر طولی.
5- نمونه برداری جهت انجام آنالیزهای شیمیایی و مینرالوژیکی و مشخص کردن وزن مخصوص و عیار سنگ آهن (20 نمونه).
6- تهیه نقشه ژئوشیمی به مقیاس 10000/1 براساس آنالیز نمونه های برداشته شده از ترانشه و چاهکها.
7- تهیه نقشه توپوگرافی ـ زمین شناسی به مقیاس 5000: 1 از محل رخنمونهای ماده معدنی و قسمتهایی که حجم عملیاتی بر روی آنها صورت گرفته و مشخص کردن محل و موقعیت دقیق چاهکها و ترانشه ها بر روی آن
8- حمل 300 تن ماده معدنی جهت تست کاربردی و بازاریابی پس از اخذ مجوز از سازمان مربوطه.
9- تخمین ذخیره قطعی و تهیه گزارش نهایی اکتشاف
10- انجام مطالعات فنی و اقتصادی مقدماتی بر روی کانسار.

هزینه های عملیات اکتشاف
1- احداث جاده به طول 5 کیلومتر در داخل محدوده 000/00/50 ریال
2- تهیه نقشه توپوگرافی زمین شناسی 25000/1 000/000/2 ریال
3- حفر ترانشه سراسری و ردیابی 500 مترمکعب 000/000/20 ریال
4- حفر حداقل 100 چاهک به عمق متوسط 5 متر 000/000/30 ریال
5- نمونه برداری و آزمایش کامل 20 نمونه 000/000/20 ریال
6- تهیه نقشه توپوگرافی به مقیاس 5000/1 000/000/10 ریال
7- تهیه نقشه ژئوشیمی به مقیاس 10000/1 000/000/10 ریال
8- حمل 300 تن ماده معدنی 000/000/45 ریال
9- تهیه گزارش نهایی 000/000/3 ریال
10- متفرقه و غیرقابل پیش بینی 000/000/19
جمع کل 000/500/209 ریال

توجیهات علمی فنی اقتصادی :
با توجه به محرومیت منطقه و خشکسالی های اخیر با راه اندازی محدوده مذکور می توان گامی مهم در راستای توسعه منطقه برداشت همچنین با توجه به نزدیک بودن به محور آسفالته تایباد به سنگان و وجود بازار مصرف در هر دو منطقه از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه می باشد.
لذا با راه اندازی محدوده مذکور و ایجاد واحد فرآوری و سنگ شکن با توجه به وجود برق منطقه در کنار محدوده می توان ایجاد اشتغال نمود و گامی موثر در جلوگیری از مهاجرت افراد بومی به شهرها نمود .

با تشکر

طرح اکتشاف سنگ آهن پلاسر

1