به نام خداوند جان و خرد
چشم انداز و الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
ویرایش دوم –تیرماه 1387
گزارش تصویری
امکانات و محدودیتهای توسعه و عمران
کلانشهر مشهد
فرآیند تهیه سند چشم انداز و الگوی عمومی توسعه مشهد مقدس
جایگاه و نقش کلانشهر مشهد در فرآیند توسعه ملی و محور شرقی ایران
ویژگی های چشم انداز
(اهداف خرد)
حوزه های برنامه ریزی
مسائل راهبردی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
چشم انداز توسعه و عمران کلانشهر مشهد
اهداف کلان توسعه و عمران کلانشهر مشهد
راهبردهای توسعه و عمران کلانشهر مشهد
سیاستهای توسعه و عمران کلانشهر مشهد
الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
توانهای درونی
(نقاط قوت)
امکانات و محدودیتهای بیرونی
امکانات و محدودیتهای درونی
امکانات و محدودیتهای محیط پیراشهری : ناحیه، مجموعه شهری
امکانات و محدودیتهای محیط فراشهری : کشور، منطقه شرقی، منطقه خراسان و استان
امکانات و محدودیتهای توسعه و عمران
کلانشهر مشهد
محدودیتهای درونی
(نقاط ضعف)
فرصتها
تهدیدها
اجتماعی، تاریخی و فرهنگی
جمعیت
اقتصاد و فعالیت
جغرافیای طبیعی و محیط زیست
ساختار فضایی و کالبدی
کاربری اراضی و نظام توزیع خدمات
شبکه حمل و نقل
مدیریت شهری
تاسیسات و تجهیزات زیربنایی
زیارت و گردشگری
مالکیت
فرصتها
تهدیدها
اجتماعی، تاریخی و فرهنگی
جمعیت
اقتصاد و فعالیت
جغرافیای طبیعی و محیط زیست
ساختار فضایی و کالبدی
کاربری اراضی و نظام توزیع خدمات
شبکه حمل و نقل
مدیریت شهری
تاسیسات و تجهیزات زیربنایی
زیارت و گردشگری
مالکیت
جایگاه کلانشهر مشهد
نقش کلانشهر مشهد
جایگاه و نقش کلانشهرمشهد در فرآیند توسعه ملی و محورشرقی ایران
در طرح کالبدی ملی ایران
در محورشرقی، سرزمین ایران و کلانشهر مشهد از منظر سیاست جغرافیایی (ژئوپولتیک)
عوامل پیوند دهنده حوزه های ژئوپولتیک با محور شرقی ایران و کلانشهر مشهد
مسئله اول: توسعه خودرو و بی برنامه کالبدی شهر و وجود سکونتگاههای غیررسمی گسترده. این امر به افزایش شکاف اجتماعی – اقتصادی، قطبی شدن شهر و گسترش تبعیضهای فضایی دامن زده است.
مسائل راهبردی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
مسئله دوم: عقب ماندگی ساختار اقتصادی کلانشهر مشهد از اقتصاد نوین به ویژه اقتصاد دانش محور و وابستگی شدید به اقتصاد خدماتی سنتی و روشن نبودن جایگاه اقتصادی آن در اقتصاد ملی.
مسئله سوم: فشار ناشی از توسعه بر محیط زیست به ویژه وجود بحران جدی کمبود آب.
مسئله چهارم: وجود نابرابریها و جدایی گزینی های گسترده اجتماعی – اقتصادی و فضایی – کالبدی.
مسئله هفتم: سهم ناچیز سرانه حمل و نقل عمومی، ناکارامدی شبکه معابر شهری و عدم هماهنگی توسعه با ظرفیتهای شبکه و حمل و نقل عمومی به ویژه شبکه قطار شهری.
مسئله هشتم: توزیع نامتعادل تراکم ها و سرانه ها به ویژه تراکم ناخالص شهری.
مسئله نهم: عدم انطباق برنامه های توسعه شهری با ویژگی مذهبی – زیارتی مشهد مقدس.
مسئله دهم: نبود نظام مدیریت واحد شهری و به ویژه روشن نبودن جایگاه نهاد آستان قدس رضوی در طرحهای توسعه شهری.
مسئله ششم: کمبود فضاهای باز عمومی با کارکردهای فراغتی، تفریحی، هنری، ورزشی و غیره.
مسئله پنجم: کمبود زیرساختهای توسعه اقتصادی و خدمات برتر به ویژه خدمات زیارتی و گردشگری در مقیاس ملی و فراملی.
جمعیت،مساحت و تراکم ناخالص شهری کلانشهر مشهد در دوره (1385-1270)
مسئله اول: توسعه خودرو و بی برنامه کالبدی شهر و وجود سکونتگاههای غیررسمی گسترده.
این امر به افزایش شکاف اجتماعی – اقتصادی، قطبی شدن شهر و گسترش تبعیضهای فضایی دامن زده ست.
میزان رشد سالانه جمعیت و مساحت کلانشهر مشهد در دوره (1310-1270)
مسئله دوم: عقب ماندگی ساختار اقتصادی کلانشهر مشهد از اقتصاد نوین به ویژه اقتصاد دانش محور و وابستگی شدید به اقتصاد خدماتی سنتی و روشن نبودن جایگاه اقتصادی آن در اقتصاد ملی.
درصد آلودگی هوای شهر مشهد به تفکیک نوع منبع و ترکیب آلاینده در سال 1385
مسئله سوم: فشار ناشی از توسعه بر محیط زیست به ویژه وجود بحران جدی کمبود آب.
فاکتورهای آلوده کننده و میزان آن در منابع آلاینده سیار در شهر مشهد در سال1385 (درصد)
امتیاز مناطق 12گانه کلانشهر مشهد بر اساس شاخص های اجتماعی – اقتصادی و فضایی – کالبدی
مسئله چهارم: وجود نابرابریها و جدایی گزینی های گسترده اجتماعی – اقتصادی و فضایی – کالبدی.
امتیاز مناطق 12گانه کلانشهر مشهد بر اساس شاخص های اجتماعی – اقتصادی و فضایی – کالبدی
رتبه بندی نهایی مناطق دوازده گانه کلانشهر مشهد براساس شاخص های
اجتماعی ـ اقتصادی و فضایی ـ کالبدی
رتبه بندی مناطق دوازده گانه کلانشهر مشهد براساس شاخص های
اجتماعی ـ اقتصادی و فضایی ـ کالبدی
مسئله پنجم: کمبود زیرساختهای توسعه اقتصادی و خدمات برتر به ویژه خدمات زیارتی و گردشگری در مقیاس ملی و فراملی.
مسئله ششم: کمبود فضاهای باز عمومی با کارکردهای فراغتی، تفریحی، هنری، ورزشی و غیره.
تعداد تصادفات درون شهری مشهد در سال 1383: 37310 تصادف
تعداد تصادفات درون شهری مشهد در سال 1385: 37296 تصادف
تعداد کشته های ناشی از تصادفات درون شهری مشهد در سال 1383: 468 نفر
تعداد مجروح شدگان ناشی از تصادفات شهر مشهد در سال 1383: 13410 نفر
خسارت ناشی از تصادفات شهر مشهد در سال 1383: 350 میلیارد ریال
مصرف بنزین در سال 1384: 100،000 لیتر در ساعت معادل 876 میلیون لیتر در سال
میزان آلودگی ناشی از تردد خودروها در سال 1384: 36 تن گاز منواکسیدکربن در ساعت
منابع آلاینده هوا: -در سال 1384، 76درصد منابع آلودگی هوای مشهد مقدس ناشی از آلاینده های سیار بوده است.
– بیشترین آلودگی هوای مشهد ناشی از پروازهای هوایی است
مسئله هفتم: سهم ناچیز سرانه حمل و نقل عمومی، ناکارامدی شبکه معابر شهری و عدم هماهنگی توسعه با ظرفیتهای شبکه و حمل و نقل عمومی به ویژه شبکه قطار شهری.
آمار تصادفات درون شهری کلانشهر مشهد در سال 1385
شبکه قطار شهری موجود، مصوب و در حال مطالعه
مسئله هشتم: توزیع نامتعادل تراکم ها و سرانه ها به ویژه تراکم ناخالص شهری.
مسئله نهم: عدم انطباق برنامه های توسعه شهری با ویژگی مذهبی – زیارتی مشهد مقدس.
مسئله دهم: نبود نظام مدیریت واحد شهری و به ویژه روشن نبودن جایگاه نهاد آستان قدس رضوی در طرحهای توسعه شهری.
مشهد مقدس کلانشهری است :
با هویت منحصر به فرد مذهبی-زیارتی و فرهنگی در مقیاس ملی و جهانی
چشم انداز توسعه و عمران کلانشهر مشهد
پیشتاز توسعه پایدار شهری در سطح ملی با رویکرد جهانی و با اتکا به اقتصاد دانش محور، صنایع پیشرفته و خدمات برتر به ویژه خدمات زیارتی، گردشگری فرهنگی و گردشگری طبیعی
دارای فضاهای شهری با هویت، فعال، سرزنده، ایمن و خاطره انگیز برای تمام شهروندان، زائران، گردشگران و مسافران
یک کلانشهر مهم فرهنگی و مذهبی-زیارتی با نقشی هویت بخش، وحدت بخش و تعادل بخش در سطح جهان اسلام، ایران اسلامی و منطقه شرق کشور
یک کانون مهم ارائه خدمات برتر زیارتی، گردشگری، فراغتی، بازرگانی، اطلاعات و ارتباطات، فنآوری، آموزش عالی، پزشکی تخصصی و… در مقیاس منطقهای و فرامنطقهای، ملی و فراملی
پیشتاز در توسعه بر مبنای اقتصاد نوین، توسعه صنایع پیشرفته و با تکنولوژی نوین ((hi-tech، فنآوری اطلاعات و ارتباطات ( ICT،IT ) در منطقه شرق ایران و حوزههای ژئوپولیتیک همجوار (آسیای مرکزی، فلات ایران، دریای خزر و …) با یک بازار متنوع و متعادل سراسری کار و سرمایه و جاذبه های فراوان برای جذب سرمایه های ملی و فراملی.
دارای زیرساختهای اساسی، مناسب و ایمن به ویژه شبکه حمل و نقل پیشرفته و کارآ با تاکید بر حمل و نقل عمومی و حرکت پیاده
دارای ساختار کالبدی-فضایی متوازن، متعادل و متناسب با هویت مذهبی شهر با مراکز، کانونها و محورهای شهری فعال و سرزنده
برخوردار از محیط زیست سالم و محیط امن اجتماعی
دارای بستر مناسب فضایی برای زندگی اجتماعی شهروندان به منظور جلب مشارکت شهروندان و توسعه مردمسالاری، ایجاد زمینه های همگرایی قومی، مذهبی، ملی و بین المللی
دارای تسهیلات مناسب فراغتی برای شهروندان، زائران و گردشگران
دارای مسکن مناسب، با کیفیت و ایمن برای همه خانوارها به ویژه اقشار کم توان و کم درآمد شهر
برخوردار از مدیریت شهری یکپارچه و هماهنگ و مجهز به روشها و ابزارهای نوین به منظور هدایت و کنترل توسعه همه جانبه و پایدار شهر
ویژگی های چشم انداز
( اهداف خرد)
اعتلای هویت منحصر به فرد مذهبی- زیارتی، تاریخی و فرهنگی مشهد مقدس در مقیاس ملی و جهانی
پیشتاز توسعه پایدار شهری در سطح ملی و با رویکرد جهانی
بهبود، ارتقا و اعتلای کیفیت محیط شهری
حفاظت پایدار از سلامت و ایمنی شهروندان و زائران
اهداف کلان توسعه و عمران کلانشهر مشهد
هدف کلان اول
راهبرد اول
راهبرد دوم
سیاست 1-1-1
سیاست 1-1-2
سیاست 1-1-3
سیاست 1-1-4
سیاست 1-2-1
سیاست 1-2-2
سیاست ۱- ۱- ۱: بهسازی، نوسازی و بازسازی بافتهای مرکزی شهر و پیرامون حرم امام رضا و اعتلای کیفیات فضاهای شهری و عرصه های عمومی این محدوده متناسب با شان بارگاه قدس رضوی
سیاست ۱- ۱- ۲: بهسازی کالبدی حوزه فضایی مرتبط با حرم امام رضا (ع) و استفاده از الگوها و نمادهای معماری ایرانی-اسلامی و اعتلای فضاهای ویژه زیارت با رویکرد جهانی و هویت بومی
سیاست ۱- ۱- ۳: توسعه و تسهیل ارتباطات فرهنگی و اجتماعی کلانشهر مشهد با کشورهای منطقه از طریق ایجاد و توسعه مراکز مطالعات اسلام شناسی، خراسان شناسی، فردوسی شناسی و فرهنگ و هنردینی
سیاست ۱- ۱- ۴: گسترش عرصه های عمومی به منظور تعامل انبوه زائران و تقویت فرهنگ ملی و وحدت اقوام ایرانی
سیاست ۱- ۲- ۱: ایجاد سازوکار مناسب برای همکاری هدفمند و مستمر نهاد آستان قدس رضوی و مدیریت شهری در جهت تحقق اهداف چشم انداز توسعه و عمران مشهد مقدس
سیاست ۱- ۲- ۲: ایجاد مدیریت ویژه حوزه مرکزی شهر هماهنگ با سایر حوزه های برنامه ریزی در چارچوب اهداف چشم انداز و الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
راهبرد ۱- ۱: هماهنگی برنامه های توسعه با هویت مذهبی – زیارتی، تاریخی و فرهنگی مشهد مقدس و بارگاه مقدس رضوی
راهبرد ۱- ۲: هماهنگی ساختار و عملکرد مدیریت شهری با هویت مذهبی – زیارتی، تاریخی و فرهنگی مشهد مقدس و نقش راهبردی آن در فرآیند توسعه ملی
اعتلای هویت منحصر به فرد
مذهبی- زیارتی، تاریخی و فرهنگی مشهد مقدس در مقیاس ملی و جهانی
هدف کلان دوم
راهبرد اول
راهبرد دوم
راهبرد چهارم
راهبرد سوم
راهبرد پنجم
راهبرد ششم
سیاست 2-1-1
سیاست 2-1-2
سیاست 2-1-3
سیاست 2-1-4
سیاست 2-2-1
سیاست 2-2-2
سیاست 2-2-3
سیاست 2-2-4
سیاست 2-2-5
سیاست 2-2-6
سیاست 2-2-7
سیاست 2-3-1
سیاست 2-3-2
سیاست 2-3-3
سیاست 2-3-4
سیاست 2-3-5
سیاست 2-3-6
سیاست 2-4-1
سیاست 2-4-2
سیاست 2-5-1
سیاست 2-5-2
سیاست 2-5-3
سیاست 2-5-4
سیاست 2-6-1
سیاست 2-6-2
سیاست 2-6-3
سیاست 2-6-4
سیاست 2-6-5
سیاست 2-6-6
سیاست ۲- ۱- ۱: تثبیت و ارتقای نقش پراهمیت فرامنطقه ای و ملی کلانشهر مشهد در تولید ناخالص داخلی و ارزش افزوده ملی به ویژه در بخش خدمات و تجارت داخلی با هدف مشارکت فعال در فرآیند توسعه پایدار اقتصاد ملی
سیاست ۲- ۱- ۲: تقویت زیرساختهای ارتباطی، تسهیل روابط و مبادلات برون مرزی و خدمات ترانزیت کالا و مسافر و انرژی در جهت استفاده از موقعیت ویژه ژئوپولتیک کلانشهر مشهد به عنوان یکی از پایانه های ملی و مرکز صادرات و واردات کالاهای آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، هند، چین و روسیه به مرکز ایران، ترکیه، اروپای مرکزی و بالعکس
سیاست ۲- ۱- ۳: تعیین جایگاه کلانشهر مشهد در طرح های توسعه ملی به عنوان یکی از مراکز تولید اقتصاد دانش محور، صنایع پیشرفته(hi-tech) و فناوری اطلاعات و ارتباطات
IT) وICT ) کشور
سیاست ۲- ۱- ۴: سرمایه گذاری سنگین در زیرساختها و خدمات اساسی و ظرفیت سازی فضایی برای ایفای نقش ملی و فراملی و جبران عقب ماندگی تاریخی از فرآیند توسعه ملی و جهانی با حمایتهای ویژه دولت، مشارکت فعال آستان قدس رضوی و سرمایه گذاری بخش خصوصی
سیاست ۲- ۲- ۱: ایجاد یک بازار کار و سرمایه منسجم و نظام یافته برای پاسخگویی به بازار عرضه و تقاضای کار و مصرف جمعیت ساکن و زائر کلانشهر مشهد از طریق سرمایه گذاریهای هدفمند، با هماهنگی و مشارکت بخش خصوصی، عمومی و نهاد آستان قدس رضوی
سیاست ۲- ۲- ۲: ایجاد بسترهای مناسب اجتماعی -اقتصادی و فضایی -کالبدی برای رشد اقتصاد محلی به ویژه تجارتهای کوچک و صنایع دستی در جهت تقویت تنوع اقتصادی شهر
سیاست ۲- ۲- ۳: ایجاد بورسهای بزرگ طلا، جواهر، ادویه، خشکبار و زعفران
سیاست ۲- ۲- ۴: توسعه زیرساختهای مناسب برای ارائه خدمات برتر ویژه زیارت و گردشگری کلانشهر مشهد در مقیاس ملی و فراملی براساس ایجاد ارتباط و همپیوندی بین جاذبه های زیارتی -با محوریت حرم امام رضا (ع)-، جاذبه های گردشگری فرهنگی – با محوریت مجموعه تاریخی توس و آرامگاه فردوسی – و جاذبه های طبیعی – با محوریت ارتفاعات جنوب مشهد و منطقه طرقبه و شاندیز
سیاست ۲- ۲- ۵: تقویت زیرساخت های توسعه اقتصادی با رویکرد جهانی و فناوری برتر به ویژه توسعه بخش خدمات با هدف ارائه خدمات برتر تجاری، مالی، دانشگاهی، پزشکی، تحقیقاتی پیشرفته، … در مقیاس ملی و فراملی
سیاست ۲- ۲- ۶: حمایت موثر از گروههای نوآور، مراکز نوآوری، واحدهای تحقیق و توسعه(R&D) ، موسسات خدمات مشاورهای دانش محور، واحدهای ویژه کارآفرینی، سرمایه گذاری در صنایع پیشرفته(hi-tech) و تشویق استفاده از روشهای نوین و برتر در تمام بخشهای اقتصادی با هدف توسعه اقتصاد دانش محور و افزایش بهره وری و اشتغال زایی
سیاست ۲- ۲- ۷: حمایت موثر از سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنایع پاک و سبز و
ظرفیت سازی فضایی برای گسترش این نوع صنایع در محدوده و حریم شهر
سیاست ۲- ۳- ۱: مقابله هدفمند با گسترش بی رویه کالبدشهر و مهار و کنترل توسعه در
محدوده مصوب کلانشهر مشهد بر اساس رویکرد ” شهر فشرده “
سیاست ۲- ۳- ۲: ظرفیت سازی برای تامین مسکن مناسب، با کیفیت و ایمن برای همه خانوارها به ویژه اقشار کم توان و کم درآمد
سیاست ۲- ۳- ۳: باز توزیع جمعیت، فعالیت، سرمایه، زیرساختها و خدمات شهری در سطح کلانشهر مشهد با هدف تحقق عدالت اجتماعی و تعادل بخشی فضایی
سیاست ۲- ۳- ۴: کاهش بیکاری از طریق ایجاد فرصتهای جدید اشتغال و ارتقای سطح مهارتهای حرفه ای و تخصصی و حمایت موثر از سرمایه گذاری بخشهای خصوصی و تعاونی برای
ایجاد اشتغال مولد
سیاست ۲- ۳- ۵: توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی و نظم بخشی آنها در چارچوب طرح توسعه و عمران کلانشهر مشهد و طرح های ویژه ساماندهی مناطق اسکان غیررسمی
سیاست ۲- ۳- ۶: الویت بندی مراحل توسعه بر اساس توجه اصلی به پهنه های مستعد توسعه، مناطق محروم و عقب مانده از فرآیند توسعه و مناطقی که ظرفیت بازتولید توسعه در آنها وجود دارد
سیاست ۲- ۴- ۱: بهبود سطح زندگی شهروندان در مقیاس شاخص های ملی و بین المللی از طریق سرمایه گذاری پایدار در آموزش و بهداشت، توسعه مهارت های فنی و حرفه ای، توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی، ارتقای توانمندیهای شهروندان و ایجاد فرصتهای برابر واقعی برای آنها با همکاری آستان قدس رضوی، مدیریت شهری و سایر نهادها و گروه های ذینفع دولتی و غیردولتی
سیاست ۲- ۴- ۲: کاهش محرومیت های متمرکز اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و فضایی از طریق تخصیص منابع و سرمایه گذاری پایدار در مناطق محروم و توسعه نیافته به عنوان الویت اول
برنامه های توسعه و عمران مشهد مقدس
سیاست ۲- ۵- ۱: هماهنگی فرآیند توسعه با ظرفیت های موجود و آینده شبکه حمل و نقل شهری و فراشهری به ویژه شبکه قطار شهری و ایجاد هماهنگی میان جهات توسعه فضایی -کالبدی با ظرفیت توسعه انواع شبکه حمل و نقل عمومی شهری
سیاست ۲- ۵- ۲: ایجاد ارتباط و همپیوندی پایدار میان حوزه های شهری و کانونهای فعالیتی
رده شهری و فراشهری از طریق گسترش، تقویت و تجهیز انواع شبکه های حمل و نقل عمومی ریلی و
غیر ریلی روان، ایمن و سریع در سطح کلانشهر مشهد
سیاست ۲- ۵- ۳: ایجاد ارتباط و همپیوندی مناسب و سازگار بین شبکه حمل و نقل برون شهری و درون شهری با هدف تعادل فضایی و سهولت دسترسی برای عموم مردم کلانشهر مشهد و سایر کانونهای جمعیتی مجموعه شهری مشهد
سیاست ۲- ۵- ۴: توسعه و تجهیز شبکه پیاده راهها و مسیرهای دوچرخه در کلانشهر مشهد
سیاست ۲- ۶- ۱: سیاست گذاری مدیریت شهری در چارچوب اهداف چشم انداز و الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد و مجموعه شهری آن
سیاست ۲- ۶- ۲: اصلاح نگرشها، روشها، قوانین و مقررات و ساختارهای سازمانی و مدیریتی در جهت تحقق اهداف چشم انداز توسعه و عمران کلانشهر مشهد و مجموعه شهری آن
سیاست ۲- ۶- ۳: توسعه منابع انسانی، مالی، سخت افزاری و نرم افزاری براساس نگرش توسعه پایدار شهری و در چارچوب اهداف، راهبردها و سیاستهای الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد و مجموعه شهری آن
سیاست ۲- ۶- ۴: بسترسازی برای جلب مشارکت فعال شهروندان و ایجاد هماهنگی میان بخشهای دولتی، عمومی و خصوصی و تشکلهای مردمی در فرآیند توسعه و عمران شهر
سیاست ۲- ۶- ۵: ایجاد سازوکار مناسب برای مشارکت هدفمند و پایدار نهاد آستان قدس رضوی در فرآیند توسعه و عمران مشهد مقدس و تقویت هماهنگی فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این نهاد با سایر دستگاههای بخشی، میان بخشی و مدیریت شهری
سیاست ۲- ۶- ۶: تدوین الگوی فضایی مدیریت توسعه شهر بر اساس ناحیه بندی و منطقه بندی مناسب و کارآمد با هدف استفاده بهینه از امکانات و منابع موجود و گسترش
عدالت اجتماعی و تعادل فضایی
راهبرد ۲- ۱: تثبیت و ارتقای نقش و کارکرد منطقه ای، ملی و فراملی کلانشهر مشهد در فرآیند توسعه ملی
راهبرد ۲- ۲: دستیابی به اقتصادی قوی، متنوع و پر رونق با محوریت بخش خدمات به ویژه خدمات زیارت و گردشگری
راهبرد ۲- ۳: گسترش عدالت اجتماعی و تعادل فضایی
راهبرد ۲- ۴: اعتلای شاخص های توسعه انسانی
راهبرد2-5: توسعه و تامین حمل و نقل پایدار شهری و فراشهری
راهبرد ۲- ۶: ایجاد و تقویت مدیریت توسعه یکپارچه و هماهنگ مشهد مقدس و مجموعه شهری مشهد
پیشتاز توسعه پایدار شهری در
سطح ملی و با رویکرد جهانی
هدف کلان سوم
راهبرد اول
راهبرد دوم
راهبرد سوم
سیاست 3-1-1
سیاست 3-1-2
سیاست 3-1-3
سیاست 3-2-1
سیاست 3-2-2
سیاست 3-2-3
سیاست 3-2-4
سیاست 3-2-5
سیاست 3-2-6
سیاست 3-3-1
سیاست 3-3-2
سیاست 3-3-3
سیاست 3-3-4
سیاست ۳- ۱- ۱: اولویت بندی توسعه فضایی و ظرفیت سازی کالبدی در چارچوب سازمان کالبدی یکپارچه و هماهنگ برای شهر با محوریت حرم امام رضا (ع)
سیاست ۳- ۱- ۲: تنظیم ساختار فضایی کلانشهر مشهد به منظور تحقق "شهر فشرده"
۳- ۱- ۳: هماهنگی و تناسب توسعه (طرف عرضه) با نیازهای شهروندان و زائران و نیروهای فعال بازار (طرف تقاضا)
سیاست ۳- ۲- ۱: پیش بینی فضاهای شهری در قالب کانونها و محورهای فعالیتی موجود و قابل ارتقا به صورت شبکه ای منسجم در سطح شهر و اتخاذ راهکارهایی به منظور حداکثر بهره برداری از مسیرها و فضاهای موجود در این قالب
سیاست ۳- ۲- ۲: ارتقا و بهسازی بافتها و فضاهای شهری فرسوده و فاقد فعالیت به ویژه بافتهای شهری پیرامون و مرتبط با حرم امام رضا (ع)
سیاست ۳- ۲- ۳: شناسایی فضاهای ناامن و بی دفاع شهری و اقدام
در جهت ایمن سازی خودکفای این فضاها در چارچوب شبکه منسجم فضاهای شهری
سیاست ۳- ۲- ۴: ایجاد تنوع و اختلاط فعالیتی مناسب در فضاهای شهری و پیشگیری از توسعه فضاهای تک عملکردی
سیاست ۳- ۲- ۵: تنظیم و رعایت حداکثر و حداقل تراکم کالبدی، فعالیتی و جمعیتی در حوزه های شهری متناسب با چشم انداز فعالیتی آنها به منظور توزیع متناسب فضاهای باز و عرصه های عمومی و پیشگیری از توسعه فضاهای فاقد فعالیت و فضاهای بی دفاع در شهر
سیاست ۳- ۲- ۶: تنظیم توسعه فضاهای شهری با توجه به آثار با ارزش تاریخی و فرهنگی موجود در شهر به ویژه حوزه پیرامون حرم
سیاست ۳- ۳- ۱: حفاظت فعال و بهره برداری پایدار از بستر و منابع ارزشمند طبیعی واقع در
حریم کلانشهر مشهد
سیاست ۳- ۳- ۲: حفاظت فعال از آثار با ارزش تاریخی و فرهنگی و تنظیم توسعه کالبدی و فعالیتی با توجه به این آثار
سیاست ۳- ۳- ۳: ایجاد شبکه فضاهای سبز و باز شهری از طریق استفاده مناسب از شبکه مسیلها و کال های موجود و حفاظت از باغات و اراضی کشاورزی موجود در شهر
سیاست ۳- ۳- ۴: بازتولید اراضی قابل توسعه در فضاهای موجود و فرسوده شهری با
هدف تحقق "شهر فشرده"
راهبرد ۳- ۱ : نظم بخشی فضایی شهر بر اساس ساختاری منسجم، خوانا و انسان محور
راهبرد ۳- ۲: ارتقای فضاهای شهری به فضاهای باهویت، فعال، سرزنده و خاطره انگیز
راهبرد ۳- ۳: حفاظت فعال و بهره برداری پایدار از میراث تاریخی و فرهنگی و منابع طبیعی شهر و پیرامون آن
بهبود، ارتقا و اعتلای کیفیت
محیط شهری
هدف کلان چهارم
راهبرد اول
راهبرد دوم
سیاست 4-1-1
سیاست 4-1-2
سیاست 4-1-3
سیاست 4-2-1
سیاست 4-2-2
سیاست 4-2-3
سیاست 4-2-4
سیاست 4-2-5
سیاست ۴- ۱- ۱: پیشگیری از تولید و گسترش انواع آلودگیهای محیطی (آلودگی هوا، آلودگی صوتی، آلودگی بصری و …) ناشی از توسعه نامناسب فعالیتی و گسترش شبکه حمل و نقل متکی بر خودروهای شخصی
سیاست ۴- ۱- ۲: تدوین ضوابط و مقررات زیست محیطی کنترلی برای توسعه صنایع در محدوده و حریم کلانشهر مشهد
سیاست ۴- ۱- ۳: تکمیل، بهسازی و نوسازی زیرساختهای جمع آوری و دفع پسماندهای شهری (فاضلاب و زباله)
سیاست ۴- ۲- ۱: تهیه ”طرح جامع مدیریت یکپارچه بحران“ توسط مدیریت شهری و با هماهنگی نهادها و سازمان های دولتی و غیردولتی مسئول و ذیربط و سازمان پدافند غیرعامل
سیاست ۴- ۲- ۲: انتخاب و توزیع بهینه مکان استقرار فعالیتهای مهم و توزیع کانونهای تمرکز جمعیت با توجه به حوزه های تاثیرپذیر از مخاطرات طبیعی و زیانهای ناشی از توسعه شهری
سیاست ۴- ۲- ۳: پیشگیری خطرات طبیعی براساس اصل ”تعدیل واقعه طبیعی“ از طریق
سرمایه گذاری در محیط طبیعی و مدیریت حوضه آبخیز کلانشهر مشهد
سیاست ۴- ۲- ۴: اجرای برنامه های اصلاح وضعیت کالبدی و فضایی در شهر بر طبق ضوابط
ایمن سازی و کاهش عوامل آسیب رسان در محیط شهری
سیاست ۴- ۲- ۵: اطلاع رسانی و افزایش آمادگی جامعه در برابر سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه از طریق افزایش آگاهی و شناخت علمی از محیط طبیعی شهر، اجرای برنامه های آگاه سازی عمومی، اجرای برنامه های آزمایشی و تدوین نظام ”پیش بینی و هشداردهی“
راهبرد ۴- ۱: پیشگیری از تولید و گسترش انواع آلودگی ها
راهبرد ۴- ۲: حفاظت پایدار از ایمنی شهروندان و زائران
حفاظت پایدار از سلامت و ایمنی شهروندان و زائران
موضوعات اصلی و محوری این الگو:
تفکیک شهر به حوزه های برنامه ای
بهسازی و تکمیل شبکه حمل و نقل شهری
طراحی ساختار فعالیتی شهر مرکب از مراکز و محورهای فعالیتی
طراحی شبکه فضاهای سبز و باز شهری
الگوی عمومی توسعه کلانشهر مشهد
تفکیک شهر به حوزه های برنامه ای بر اساس:
همگنی و هم پیوندی اقتصادی و اجتماعی
همگنی و هم پیوندی کالبدی و فضایی
همسانی ویژگی ها، مسائل و مشکلات
هماهنگی و تقسیم کار فضایی در مدیریت توسعه و عمران شهر
الگوی عمومی توسعه کلانشهر مشهد
بهسازی و تکمیل شبکه حمل و نقل شهری به صورت:
تکمیل کنارگذرهای شهری و حذف عبور و مرور فراشهری از معابر شریانی شهری
تکمیل شبکه معابر به صورت حلقه های سلسله مراتبی
افزایش ظرفیت و سهم شبکه حمل و نقل عمومی به ویژه وسایل نقلیه
با حداقل آلودگی
تکمیل پایانه های زمینی بین شهری مرتبط با معابر کنارگذر
الگوی عمومی توسعه کلانشهر مشهد
طراحی ساختار فعالیتی شهر مرکب از مراکز و محورهای فعالیتی به منظور:
نظم بخشی و تکمیل شبکه فعالیتی به صورت سلسله مراتبی
سنجش انطباق مناسب شبکه فعالیتی بر شبکه حمل و نقل شهری
نظم بخشی راسته ها و کانونهای فعالیتی با توجه به سطوح کارکردی آنها
و تعیین مراکز حوزه ها
الگوی عمومی توسعه کلانشهر مشهد
.
طراحی شبکه فضاهای سبز و باز شهری بر مبنای:
حفاظت از باغات و مزارع درشت دانه و اتخاذ تدابیری برای تغییر کاربری آنها
استفاده از کال های موجود در جایگاه پیاده راه های سبز
الگوی عمومی توسعه کلانشهر مشهد
حوزه مرکزی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
حضور حرم امام رضا (ع) به عنوان عنصر اصلی و محوری توسعه شهر در این حوزه موجب شده تا:
نقش گرهی در ساختار شبکه معابر شهری داشته باشد.
کارکردهای مرکز شهری را در خود جای دهد.
بیشترین امکانات گردشگری فرهنگی و تاریخی، راسته های خرده فروشی
در این حوزه مستقر باشند.
بیشترین تعداد هتل ها و خدمات پذیرایی در این محدوده جا دارند.
تمرکز و توسعه کارکردهای مرتبط با گردشگری و عدم توجه به پایداری حوزه های سکونتی موجب شده تا در این حوزه:
بافت های مسکونی با فرسودگی شدید و تخلیه ساکنان دائم روبرو باشند و بیشترین مساحت بافت های فرسوده شهر در این حوزه متمرکز شود.
تمرکز توسعه در لبه ها فرسوگی
بافت های پشتی را تشدید نموده است.
حوزه مرکزی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
با توجه به حضور حرم امام رضا (ع) در این حوزه کارکرد پایه آن بدون شک گردشگری مذهبی-فرهنگی خواهد بود، لیکن اختلاط نامناسب فعالیتی اعم از امکانات و خدمات گردشگری و کارکردهای مرکز شهری در این حوزه موجب شده تا:
فضا کیفیت مناسب برای توسعه گردشگری مرتبط با امکانات پایه حوزه برای این فعالیت را نداشته باشد.
فرسودگی بافت های شهری، انبوهی،
جمعیت فشردگی فضایی و عملکردی،
تعدد فضاهای فاقد نظارت اجتماعی و …
موجب شده تا آسیب پذیری این محدوده
در مقابل مخاطرات زیاد باشد.
حوزه مرکزی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
به این ترتیب نقش و جایگاه قابل پیش بینی برای این حوزه در چارچوب الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد عبارت است از:
زیارت و گردشگری با محوریت حرم امام رضا (ع) و عناصر تاریخی و فرهنگی موجود
توسعه فعالیت های مرکز شهری همخوان با فعالیت پایه حوزه و توسعه فضاهای عمومی رده شهری
توزیع کننده اصلی حرکت در شبکه های مختلف حمل و نقل شهری
.
.
.
حوزه مرکزی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
پیوند این حوزه با دیگر مناطق شهری بسیار ضعیف است.
در ساختار فعالیتی حوزه دوگانگی مشاهده می شود:
تراکم هتل ها و رستوران ها در حاشیه جنوبی و غربی حوزه که مرتبط با حوزه مرکزی است، پس از حوزه مرکزی بالاترین است.
حاشیه شمالی و شمال شرقی حوزه قوی ترین ارتباط را با سکونتگاه های
غیررسمی دارد و مرجع خدماتی این سکونتگاه ها محسوب می شود.
حوزه میانی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
ساختار کالبدی-فضایی حوزه دچار دوگانگی است:
اراضی بایر و زراعی درشت دانه در ترکیب با قطعات مسکونی ریزدانه، فشرده و فرسوده
حضور فعالیتهای ناهمخوان موجب افت کیفیات فضایی در حوزه و محدودیت توسعه در آن شده است مانند:
ایستگاه مرکزی قطار بین شهری و عبور خط اصلی این قطار از میان حوزه
پایانه اتوبوس های بین شهری
تمرکز میادین بار شهر مشهد و خدمات دروازه ای
سیلو، گمرک و مخازن سوخت
حوزه میانی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
بیش از نیمی از اراضی این حوزه متعلق به آستان قدس رضوی است که موجب شده تا:
اراضی درشت دانه با محدودیت توسعه در حوزه روبرو گردند.
تعامل مدیریت شهری با این نهاد برای توسعه حوزه را ضروری سازد.
همچنین به دلیل:
تعدد فضاهای بدون فعالیت و فاقد نظارت اجتماعی
انبوهی جمعیت و تداخل زائران در بافت های مسکونی
فرسودگی کالبدی و کیفیت نازل بناها
این حوزه از نظر ایمنی و امنیت کالبدی و اجتماعی بسیار آسیب پذیر است
حوزه میانی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
به این ترتیب نقش و جایگاه قابل پیش بینی برای این حوزه در چارچوب الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد عبارت است از:
تجهیز فضا برای سکونت به عنوان کارکرد پایه حوزه
ارتقای نقش و کارکرد حوزه در چارچوب طرح توسعه و عمران شهر
تقویت فضایی پهنه های مرتبط با حوزه مرکزی برای جلب کار و سرمایه متمرکز در این حوزه
حوزه میانی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
.
.
.
در توسعه فعالیت های رده شهری و فرافکنی حوزه مرکزی، حوزه میانی غربی اولین پذیرای این گونه فعالیت ها بوده است.
این حوزه در ساختار فضایی شهر جایگاه خاصی دارد:
از یک سو واسط میان پهنه مرکزی و پهنه غربی شهر است.
از سوی دیگر از امکان دسترسی پذیری آسان با دیگر حوزه های شهری برخوردار است و
محور وکیل آباد-احمدآباد در این حوزه بسیار قوی است.
این حوزه پیوند دهنده ساختار فضایی-کالبدی مبتنی بر
اشکال متفاوت در شهر مشهد است.
حوزه میانی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
دانه بندی پلاکها، ترکیبی از پلاکهای ریزدانه و بسیار درشت دانه است:
تعدادی از پلاکهای درشت دانه نظیر پادگان و کارخانه قند آبکوه، با تغییر کاربری فرصتهای توسعه درونی حوزه محسوب می شوند.
اراضی درشت دانه تحت مدیریت آستان قدس رضوی محدوده های ورود ممنوع گسترده و لبه های فضایی قوی در حوزه ایجاد کرده اند.
این حوزه به لحاظ هویتی نقش مهمی در شهر مشهد دارد:
محلات با سابقه و با کیفیات مناسب سکونتی
در این حوزه وجود دارند.
پارک کوهسنگی به عنوان یک گره گاه
مهم فضایی و فعالیتی در منظر ذهنی
شهروندان و زائران در این حوزه واقع است.
وجود کالها و مسیلها در این حوزه،
فرصت مناسب توسعه شبکه
پیاده راهی این حوزه است.
حوزه میانی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
نقش و ماموریت این حوزه از دیدگاه الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد عبارت است از:
تجهیز فضا برای استقرار اختلاط فعالیتی بر پایه سکونت در ترکیب با:
راسته های خرید-گردشی
فعالیت های فرهنگی و آموزشی رده شهری و فراشهری
پیش بینی ساختار کالبدی ویژه با توجه به نقش و جایگاه آن در ساختار کالبدی- فضایی شهر
ظرفیت سازی برای آزاد کردن اراضی درشت دانه -با فعالیت های ناسازگار یا فاقد ارتباط با حوزه پیرامونی- به منظور ارتقای کیفیات فضایی و افزایش ایمنی و امنیت اجتماعی در حوزه
.
.
.
.
.
حوزه میانی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
این حوزه یکی از اصلی ترین دروازه های ورودی به کلانشهر مشهد از طریق زمینی و هوایی است.
این حوزه کمترین سهم از کل جمعیت شهر را در خود جای داده و مناطق مسکونی آن بسیار کوچک هستند.
عبور معابر شریانی درجه یک شهری از حاشیه و میان این حوزه:
از یک سو ارتباط آن را با دیگر پهنه های شهری تسهیل می کند.
از سوی دیگر گسستگی فضایی درون این حوزه و میان آن
با سایر پهنه های شهری ایجاد می نماید.
این حوزه در کنار حوزه جنوب غربی یکی از پهنه های ارتباط
شهر با پهنه فراغتی ارتفاعات جنوبی شهر است.
حوزه جنوبی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
این حوزه را می توان به عنوان محل تمرکز درشت دانه ترین اراضی و کارکردهای شهری تلقی نمود. عمده ترین فعالیت های بزرگ مقیاس حاضر در حوزه عبارت اند از:
فرودگاه
پارک جنگلی طرق
ناسازگاری فعالیتی میان فرودگاه و پهنه های مسکونی حاضر در این حوزه مهم ترین معضل آن محسوب می شود.
مالکیت آستان قدس رضوی بر تمامی اراضی
این حوزه تعامل میان مدیریت شهری
با این نهاد را ضروری می سازد.
حوزه جنوبی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
برنامه توسعه این حوزه در چارچوب الگوی توسعه و عمران کلانشهر مشهد بر پایه موارد زیر تنظیم می گردد:
نقش پذیری در قالب گردشگری طبیعی و تقویت محورهای گردشگری منتهی به ارتفاعات جنوب شهر و حفاظت از پهنه های طبیعی موجود در حوزه
پیش بینی یکی از مراکز کار و فعالیت مقیاس شهر و فراشهر در ترکیب با پارک جنگلی طرق به منظور:
تقویت نقش و جایگاه حوزه در شهر
ایجاد واسط فضایی میان فرودگاه و شهر
ارتقای جایگاه پارک جنگلی طرق در ساختار شبکه فضاهای سبز و باز شهر
امکان سازی برای تنظیم توسعه فعالیتی متناسب با نقش دروازه ای حوزه
ارتقای کیفیت سکونت در پهنه های مسکونی به واسطه تکمیل بسترهای زیرساختی
.
.
.
.
.
.
.
حوزه جنوبی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
اصلی ترین محدوده توسعه شهر طی 20 ساله اخیر است.
از نظر موقعیت نسبت به شهر:
یکی از حلقه های واسط میان شهر و ارتفاعات جنوب است.
محل اصلی ارتباط شهر با حوزه گردشگری طبیعی طرقبه و شاندیز است.
به دلیل شکل بستر از یک سو به شهر
و از سوی دیگر به ارتفاعات جنوب مسلط است.
حوزه جنوبی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
بسیاری از کارکردهای درشت دانه رده شهری و فراشهری در این حوزه واقع هستند.
محلات مسکونی با کیفیات مناسب فضایی و خدماتی در این حوزه شکل گرفته اند.
و این حوزه نمونه خوبی از پهنه های شهری با کارکرد مختلط در شهر مشهد ارائه می کند.
به واسطه عبور محور شریانی اصلی شهر ارتباط مناسبی با
سایر پهنه های شهری دارد.
حوزه جنوبی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
عناصر فضایی و فعالیتی متعددی نیز محدودیت توسعه در حوزه محسوب می شوند:
زندان وکیل آباد و اداره اطلاعات در عمق محلات مسکونی
کال چهل بازه و اراضی بایر پیرامون آن
اراضی بایر و بدون فعالیت توزیع شده در میان پلاک های مسکونی
حوزه جنوبی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
نقش و جایگاه این حوزه در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد به این صورت ترسیم می شود:
تثبیت کارکرد مسکونی و ارتقای کیفیت سکونت
پیش بینی یکی از مراکز کار و فعالیت مقیاس شهری و فراشهری به منظور استقرار:
مراکز کار و فعالیت نوآور متناسب با کارکرد کلانشهر مشهد
مراکز خدمات فراغتی نوین کلانشهری
مراکز هنری رده شهری و فراشهری
مراکز آموزش عالی رده برتر
در ترکیب با نمایشگاه بین المللی
شکل دهی محور سبز و باز و پیاده اصلی شهری در ترکیب با فعالیت های همخوان بر بستر کال چهل بازه
.
.
.
.
.
.
.
.
حوزه جنوبی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
دروازه ورودی به مشهد از جبهه شمالی است و محور مشهد-قوچان از دل آن عبور می کند.
جاده مشهد-قوچان محور اصلی توسعه فعالیت های صنعتی در پیرامون کلانشهر مشهد است و امتداد این گونه فعالیت ها را به درون حوزه شمالی غربی هدایت کرده است.
عبور این جاده که جاده ترانزیت آسیایی محسوب می شود از درون حوزه
آن را به دو بخش مجزا تفکیک می کند.
حوزه شمالی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
حوزه شمالی غربی جدیدترین محدوده توسعه شهری است.
کارکردهای اصلی آن تلفیقی از سکونت و صنایع است.
اراضی بایر و فاقد فعالیت در این حوزه نیز بسیار گسترده اند.
توسعه سکونتگاه های غیر رسمی در حوزه شمالی مشهد و در خارج محدوده طرح جامع مشهد، در این حوزه نیز اتفاق افتاده و پهنه های مسکونی به دو گونه اصلی قابل تفکیک هستند:
پهنه های مسکونی شمال محور جاده قوچان در قالب سکونتگاه های غیررسمی
پهنه های مسکونی جنوب محور جاده قوچان که در چارچوب
برنامه ای طرح جامع توسعه یافته اند.
حوزه شمالی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
نقش و جایگاه پیش بینی شده برای این حوزه در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد عبارت است از:
بسترسازی برای توسعه فعالیتی با اختلاط مناسب از سکونت و صنعت
تغییر کارکرد پهنه های صنعتی:
به صنایع پاک و سبز متکی به فن آوری های نوین
توسعه شهرک تحقیقاتی صنعتی
پیش بینی یک مرکز آموزش عالی با گرایش صنعتی
توسعه زیرساخت ها و اجرای طرح های بهسازی به منظور ارتقای کیفیت سکونت در حوزه.
حوزه شمالی غربی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
از نظر موقعیت نسبت به شهر:
این حوزه به عنوان رابط شهر با پس کرانه های طبیعی و اراضی زراعی متمرکز در پهنه شمال شرقی شهر محسوب می شود.
جاده سد کارده و کلات به عنوان تفرجگاه های پیراشهری از این حوزه عبور می کند.
دسترسی آسان به مراکز کار و فعالیت به دلیل پیوستگی بافت
به شهر از این حوزه امکان پذیر است.
حوزه شمالی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
محل اصلی توسعه سکونتگاه های غیررسمی است.
پهنه های مسکونی از کمترین امکانات خدماتی- تاسیسات و تجهیزات شهری برخوردار است.
خدمات دهی بخش خصوصی در این حوزه مشاهده نمی شود.
بعلت وجود گسترده اراضی بایر و کشاورزی در این حوزه و همچنین فضاهای بدون نظارت و ناامن میزان جرم وجنایت بالاست.
حوزه شمالی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد
شبکه معابر به صورت محورهای منفصل ارتباط حوزه مسکونی را با شهر برقرار می کنند.
ساخت وسازها در این حوزه بصورت غیراستاندارد و فاقد استحکام است.
از نظر مالکیت اراضی :
بخش وسیعی از اراضی سکونتگاه های غیررسمی را اراضی آستان قدس رضوی و اراضی وقفی تشکیل می دهد.
وضعیت نیمه رسمی و بلا تکلیف مالکیت از نظر شهرداری وجود دارد.
نقش و جایگاه پیش بینی شده برای این حوزه در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد عبارت است از:
ارتقای حوزه های سکونتی و سکونتگاه های غیررسمی بر پایه نگرش توانمندسازی
تعیین نقش و جایگاه برای اراضی فاقد فعالیت در چارچوب ساختار عمومی کاربری اراضی شهری و ارتقای نقش پذیری آن در سطح شهر
تقویت پیوند حوزه با سایر حوزه ها به وسیله تکمیل حلقه ها و شبکه های معابر شهری و ارتقای کیفیات فضایی محورهای فعالیتی منتهی به حوزه
تقویت نقش حوزه به عنوان رابط فضایی شهر با حوزه های طبیعی و تفرجگاهی پیراشهری
تقویت نقش حوزه به عنوان یک پهنه فراغتی رده شهری با تقویت نقش منطقه گردشگری سپاد و فضاهای باز سبز
حوزه شمالی شرقی
نقش و جایگاه حوزه های برنامه ریزی در الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر مشهد