چربی سوز در بدنسازی
این سوالی است که برای اکثر بدنسازان خصوصا در دوران تفکیک پیش می آید بارها دیده شده که بدنسازی به دلیل رعایت نکردن اصول صحیح تمرین و تغذیه در دوران کات یا همان تفکیک با کاهش حجم و افت عضلانی مواجه شده و زحمات چند ساله اش را طی دو ماه از دست داده و دچار افت عضلانی در این دوره می شوند در این مبحث قدری کلی در ارتباط با چربی سوزی و تخصصی تر در مورد کات کردن عضلات توضیح می دهم .همان طور که قبلا توضیح دادم ابتدا باید نحوه سوخت رسانی عضله و تفاوت آنها را در ورزشهای هوازی طولانی و تمرینات قدرتی کوتاه مدت بدانیم .
سریعترین و در دسترس ترین سوخت ذخیره شده در ماهیچه ها فسفاژن است که در تمرینات قدرتی و غیر هوازی به مصرف می رسد و تا حداکثر حدود 10 ثانیه به اتمام می رسد بعد از آن عضلات از ذخائر گلیکوژنشان استفاده می کنند که بر اثر سوخت ناقص گلیکوژن و به دور از اکسیژن اسید لاکتیک تولید می شود که با بالا رفتن درصد اسید لاکتیک خون از حد مشخص درد عضلانی حادث می شود و کارائی فرد به شدت پائین می آید که این حدود 1 تا 2 دقیقه بستگی به توانائی و تحمل افراد طول می کشد با اتمام ذخائر گلیگوژن در عضلات بدن به سراغ ذخائر کبد می رود . ( گلیکوژن از سنتز گلوکز – قند خون – تو لید و در کبد و عضلات ذخیره می شود ) در صورتی که بدنتان کاملا از ذخائر گلیکوژن تخلیه شود بعد از آن به سراغ ذخائر لیپید ها ( چربی ) و شکستن آنها به گلیسرول و تولید انرژی می شود که این حالت در تمرینات بدنسازی به ندرت اتفاق می افتد با توجه به بارگیری های کربو هید راتی که در رژیم غذائیشان وجود دارد . ( منابع کربو هیدرات – سیب زمینی – برنج . نان- بعد از گوارش به قند تبدیل می شود)
نکته مهم اینکه در تمرینات هوازی و طولانی مدت 99 در صد انرژی از منابع چربی تامین میشود و در تمرینات شدید – قدرتی و کوتاه مدت بدن از ذخائر گلیکوژن استفاده می کند .
بنابراین تنها راه کاهش چربی بدن دویدن – دوچرخه و تمرینات مشابه با شدت کم و مدت زمان زیاد می باشد یک تست ساده برای میزان شدت تمرین صحبت کردن است باید تقریبا طبیعی و بدون قطع شدن صدا برای تنفس بتوانید صحبت کنید نکته دیگر در شدت تمرین میزان ضربان قلب است که نباید از 70 – 85 % درصد ماکزیمم مجاز تجاوز کند برای به دست آوردن این حد ماکزیمم سن خود را از عدد 220 کم کنید . یک مورد مهم دیگر اینکه در حین تمرینات هوازی نباید دچارسوزش عضلانی شوید زیرا به این معنی است که بدن به سراغ ذخائر گلیکوژن رفته و به عبارت دیگر تمرین از دایره هوازی به سیستم غیر هوازی پیش می رود و باید شدت آنرا کم کنید اما مدت زمان بهینه چقدر است نیم ساعت تا حداکثر 40 دقیقه (4 روز در هفته ) مناسب است دلیل مشخص کردن حد بالا هم این است که دویدن های طولانی واستقامتی موجب شکستن پروتئین و تجزیه بافتهای عضلانی می شود . اما بهترین زمان چه موقع است پاسخ این است که هر قدر که بدن بیشتر از ذخائر گلیکوژن تخلیه شده باشد سریعتر به سمت مصرف چربی های ذخیره شده می رود و صبحها قبل از صبحانه یا بعد از تمرینات با وزنه بدن در این حالت قرار دارد . اما رژیم ما چه گونه باشد تا با حفظ و حتی ساخت عضله کمترین میزان ذخیره چربی را در بدن داشته باشیم و مقدار مازاد آنرا بسوزانیم برای چربی سوزی باید در بالانس منفی کالری باشید و برای عضله سازی باید در بالانس مثبت کالری و نیتروژن ! (پروتئین )
یک اصل مهم در رژیم غذائی این است که برای کاری که می خواهید انجام دهید غذا بخورید نه کاری که انجام داده اید . به عبارت دیگر بعضی ورزشکاران این اشتباه را مرتکب می شوند که چون نیم ساعت دویده ام (مثلا ساعت 10 صبح ) پس در وعده ناهار می توانیم غذای بیشتری بخورم و بعد از آن هم دو ساعت می خوابند ! وعده صبحانه بیشتر پرو تئین خصوصا اگر کار شما پشت میز نشستن تا ظهر است وعده قبل از خواب نیم روز حداکثر 200 کالری باید باشد و وعده قبل از تمرین حدود 1000 کالری ( هنگام خواب 20درصد کمتر کالری می سوزانیم و هنگام تمرین حدود 700 تا 800 کالری نیاز داریم ) اما هنگام رژیم و مصرف کم کربو هیدرات بدن متابولیسم ( سوخت وساز ) و هورمونهای چربی سوز را در وضعیت پائینی قرار می دهد بدنسازان حرفه ای کربو هیدرات ها را به صورت دوره ای مصرف می کنند به دو دلیل 1- هر چند وقت یک بار با خوردن خوراکیهای ازاد کننده انسولین از قبیل – مربا – شیرینی – بدن را به این اشتباه بیندازید که دوران رژیم پایان گرفته است .
2- یک یا دور روز در هفته ( معمولا اخر هفته و تعطیلات ) مصرف کربو هیدرات خود را دو برابر می کنندو در بقیه ایام هفته از یک رژیم کم کربو هیدرات پیروی می کنند و بدین شکل سطح انرژی خود را افزایش می دهند تا بتوانند به سختی تمرین کنند و بدن از ذخائر گلیکوژن کاملا تهی نشود .در چند سطر بالا کلیاتی در مورد مصرف کالری در صبح و قبل از تمرین توضیح دادم 5 وعده غذائی برای بدنسازان حداقل مطلق است و و بهتر است تا 7 و 8 وعده هم برسد . مصرف کربو هیدرات دیر هضم ( نان جو -نان گندم حبوبات و برنج قهوه ای) قبل از تمرین توصیه می شود تا سطح گلوکز خون به سرعت بالا نرود و فرآیند چربی سوزی در حین تمرین را به حداکثر برسانیم اما بعد از تمرین کربو هیدراتهای سریع الهضم به بالا بردن سطح انسولین خون کمک می کند و بدن را در حالت آنابولیک قرار می دهد . ( بعد از تمرین بدن در یک حالت کاتابولیکی شدید قرار دارد و باید سریع ذخائر گلیکوژن عضلات احیا شود ) – من از 10 گرم گلو تامین محلول در اب میوه کربو هیدراتی شیرین ( معمولا اب انگور سیاه ) به همراه خرما بلافاصله بعد از تمرین استفاده می کنم . نان های شیرینی- کلوچه – سیب زمینی و برنج سفید را بعد از تمرین استفاده کنید و نگران افزایش چربی بدن نباشید . زیرا این مواد مغذی بیشتر به فرآیند ریکاوری افزایش سطح انسولین و ذخیره انرژی و حفظ عضلات کمک می کند .وقتی که در دوران کات هستید حتی بیشتر از دوران حجم باید پروتئین مصرف کنید . بدن می تواند تقریبا نیمی از پروتئین مازاد بر نیازش را برای انرژی مصرف کند . بر خلاف تصور عموم تمرین شکم به تنهائی موجب کاهش چربی ها نمی شود زیرا هنگامی که بدن شروع به سوزاندن چربی می کند به شکل منظم و از همه جای بدن و بدون تمرکز بر یک قسمت خاص انجام می دهد و تمرینات شکم فقط عضلات شکم را تقویت می کند و شکل مناسبی به آن می دهد و منتهای آن همین است عضلات شکم را باید دو یا سه بار تمرین داد و من خودم اعتقادی به ستهای طولانی و تکرار های زیاد دراز نشست ندارم ستهای 25 تکراری اما آرام و کنترل شده که در بخش منفی حرکت کمر تا نزدیک تخته پائین بیاید ولی با آن تماس پیدا نکند . برای تقویت وتوسعه بخش بالائی عضلات شکم تخته شیبدار مناسب است و بالا کشیدن پاها در حالت آویزان بهترین حرکت برای تقویت عضلات پائین شکم است .چند نکته دیگر اینکه کمبود ویتامین C چربی سوزی را کند می کند و چای سبز یک آنتی اکسیدان عالی و چربی سوز طبیعی به شمار می رود همچنین خوردن یک فنجان قهوه غلیظ قبل دویدن به سوختن بهتر چربی ها کمک می کند .دیگر چیزی نیاز ندارید جز قدری هم مکمل صبر و اراده که آن را هم در هیج کجا به جز وجود خودتان نمی توانید پیدا کنید این موارد را رعایت کنید تا شکمی صاف و 8 خط و تفکیک شده داشته باشید
در طـول چـنـد سـال اخیر، در برنامه های تلویزیونی شاهد قربـانـیـانی بـودیم که به دلیل مکمل های سوزاننده چربی
"ادروفین" به این روز افتاده بودند. البته مصرف ادروفین تنها گوشه ای از حوادثی است که دریـن زمینه اتفاق می افتد.رازهـای پـنـهان و عمـیـقی در مـقوله بدن سازی و تناسب انـدام وجـود دارد کـه بـرای سـالهای بسیار دراز در مورد آن حرفی به میان نیامده است.بــرای از بین بردن اثر مواد شیمیایی، بدن سازها و افرادی کـه بــه ورزش های تناسب اندام مشغول هستند یکسریورزش هـا و حـرکـات پیـشـرفـتـه را به کار می گیرند و تصور می کنند که میتوانند با اتکا به آنها به بهترین نتیجه ممکن دسـت پیدا کنند. اما متلاسفانه بسیاری از این روش ها و حـرکات بـه ســـلامت فرد آسیب وارد می سازد و در برخی موارد مرگ را به همراه دارد. وقت آن رسیده که برخی از آن موارد را برایتان روشن کنیم.
شماره 10: نبود حرکات کششی
چرا خطرناک است: هیچ شکی وجود ندارد که انجام حرکات کششی قبل و بعد از حرکات اصلی بسیار مهم می باشد و عدم انجام آنها صدمات جبران ناپذیری از قبیل پارگی بافت ماهیچه ای را به دنبال دارد. با توجه به تمام این موارد باز هم بدنسازهایی هستند که نسبت به انجام این حرکات کوتاهی می کنند. فوایدی که می توانید در طول انجام حرکات کششی بدست آورید بی شمار هستند: از آسیب دیدگی جلوگیری میکنند، میزان تحرک شما را افزایش دهند، قابلیت اجرا و وضع اندام شما را بهبود می بخشند، میزان فشار وارده را کاهش می دهند، بدن را نرم و انعطاف پذیر می سازند.ر عوض چه کنیم: حرکات کششی را قبل و بعد از تمرینات اصلی به مدت 10 دقیقه انجام دهید. همچنین در حین حرکات خود، زمانی که وزنه های سنگین بلند می کنید، این حرکات پیشنهاد می شود.
شماره 9 :کم غذا خوردن
چرا خطرناک است: بسیاری از ورزشکاران تصور می کنند که اگر با شکم خالی به تمرین مشغول شوند چربی بیشتری می سوزانند. توضیح علمی این مطلب آن است که بدن به طور معمول از چربی های باقی مانده به عنوان سوخت استفاده می کند بنابراین غذا نخوردن به منزله نبود سوخت کافی می باشد. حقیقت در این جاست که بدن از کربوهیدرات ها به عنوان مهمترین منبع انرژی در طول تمرینات استفاده می کند. بنابراین نه تنها این کار شما را می تواند از اجرای کامل تمرینات عقب بیندازند بلکه تاثیرات جانبی بی شماری از قبیل: کاهش فشار خون، سر گیجه و حتی بی هوشی را نیز به همراه دارد.در عوض چه کنیم: در حدود 30 تا 60 دقیقه پیش از شروع تمرینات ورزشی یک وعده غذای سبک و قابل هضم که دارای کربون های مرکب باشد از قبیل: میوه، سبزیجات، نان جو، برنج و یا ماکارونی میل کنید.
شماره 8 :گرفتن فرم نادرست
چرا خطرناک است: گرفتن فرم نادرست به عناوین مختلفی به سلامت شما آسیب می رساند. یکی از نمونه های آن سریع انجام دادن حرکت ها می باشد: زمانی که در حال انجام حرکات پرس سینه هستید، اگر حرکت را به سرعت و با بی توجهی انجام دهید، بیشترین آسیب را به زردپی و رباط های خود وارد می آورید چراکه در این حرکت بیشترین فشار بر روی همین دو نقطه ای که ذکر شد می افتد. اشتباه شایع دیگر این است که ورزشکاران در حین بلند کردن وزنه های سنگین معمولا بیشترین فشار را بر روی قسمت پایینی کمر خود وارد می اورند که این امر به نوبه خود می تواند صدمات جبران ناپذیری را به بدن وارد سازد. در عوض چه کنید: بهترین راه برای اطمینان از اینکه حرکات را به درستی انجام میدهید این است که از یک مربی تقاضا کنید تا شما را در حین انجام حرکات مشاهده کرده و اگر در نحوه اجرای شما مشکلی دید، گوشزد نماید. اگر شما از نحوه انجام دادن چندین تمرین متفاوت مطمئن نیستید؛ گرفتن یک مربی خصوصی برای چند جلسه ضروری می باشد.
شماره 7 :تمرین بیش از حد
چرا خطرناک است: بیشتر ورزشکاران حرفه ای معمولا بدن خود را متحمل ورزش های سخت می کنند و "روزهای استراحت" را هم به کلی فراموش می کنند. این کار موجب کوفتگی عمومی در بدن، کج خلقی، افسردگی، پریشانی، استرس، کاهش اشتها، کم شدن وزن، حالت تهوع و دل آشوبی می شود. با وجود تمام این مشکلات ورزشکاران همچنین از آسیب دیدگی ها دائمی ماهیچه و مفاصل، افزایش خطر آسیب دیدگی، کند شدن عکس العمل ها، عدم وجود هماهنگی، افزایش آسیب پذیری، و بروز بیماری های عفونی و موارد عدیده دیگری نیز رنج خواهند برد. در عوض چه کار کنیم: به حرف "بدن" خود گوش دهید. پس از اتمام یکسری ورزش، شما باید در خود احساس انرژی و توان بیشتری کنید. اگر احساس خستگی و کوفتگی به شما دست داد، باید برنامه روتین خود را مجددا از نو ارزیابی کنید. باید بین هر بار ورزش کردن مدت زمان معینی استراحت کنید تا عضلات شما فرصت مناسب برای بازسازی را پیدا کنند. میزان استراحت بین افراد مختلف متفاوت است بنابراین توجه خود را بر روی سیگنال هایی که بدنتان می فرستد، متمرکز کنید.
شماره 6 :مصرف زیاد پروتیین
چرا خطرناک است: در فصول استراحت معمولا بدن سازها به ازای هر نیم کیلو وزن بدن خود در حدود 1.25 تا 1.5 گرم پروتیین در هر روز مصرف می کنند. پیش از شروع مسابقات بسیاری از آنها میزان مصرف پروتیین روزانه خود را در حدود 1.75 تا 2 گرم افزایش می دهند. اما غافل از این هستند که مصرف بیش از اندازه پروتیین تاثیرات جانبی بیشماری را به همراه دارد. ابتدا میزان هوموسیستین را در بدن افزایش میدهد (یکی از فراورده های جانبی پروتیین) و به طور مجزا ریسک ابتلا به بیماری های قلبی را نیز زیاد می کند. علاوه بر این وجود پروتیین بیش از اندازه در بدن موجب وارد شدن آسیب های جبران ناپذیری به کلیه ها شده و ریسک ابتلا به پوکی استخوان را نیز افزایش می دهد.
در عوض چه کنیم: متخصصین تغذیه بر این باورند که هیچ کس حتی افراد پرورش اندام کار حق ندارند روزانه بیش از 1.7 گرم پروتیین مصرف کنند. به خاطر داشته باشید که این عدد حداکثر میزان مصرف، در مواردی که شما به شدت تمرین می کنید می باشد. اگر تمرینات شما متعادل و آرام هستند میزان مصرف پروتیین شما باید رقمی نزدیک به 0.8 تا 1.0 گرم به ازای هر نیم کیلو از وزن بدن باشد.
شماره 5 :کم آبی
چرا خطرناک است؟ بیشتر بدن سازها برای اینکه بتوانند پیش از شروع مسابقات خود را به وزن مورد نظر برسانند از تعرق و از دست دادن آب بدن کمک می گیرند. آنها از تکنیک ها دیوانه کننده ای نظیر دوچرخه در سونا و یا مصرف مواد ادرار آور استفاده میکنند که حتی انواع گیاهی آن نیز بسیار مضر می باشند. حتی بسیاری از پرورش اندام کارها برای از دست دادن آب به بالاترین میزان ممکن و برآمده کردن ماهیچه ها به بیشترین مقدار پیش از اینکه بر روی صحنه حاضر شوند یک لیوان شراب می خورند.کم آبی به دلایل بسیار زیادی خطرناک می باشد. اول اینکه باعث انقباض بیش از اندازه عضلات می شود (بسیاری از پرورش اندام کارها که بیش از اندازه آب بدن خود را تخلیه کرد می کنند زمانی که یک فیگور خاص را به خود می گیرند در همان حال باقی مانده اند و توانایی آزاد کردن عضلات را پیدا نکرده به همین دلیل آنها را با برانکارد از صحنه به بیرون می برند.) این کار بر روی اندام های داخلی نیز تاثیرات مخربی می گذارد. اولین عضوی که مورد اسیب قرار می گیرد، کلیه است. در این حالت گنجایش ذهنی شما نیز کاهش پیدا می کند. در عوض چه کنیم: پیش از شروع تمرینات خود چیزی در حدود 60 گرم آب بنوشید و هر 15 تا 30 دقیقه در حین تمرینات نیز 3 تا 6 گرم آب بنوشید. زمانی که تمریناتتان تمام شد به ازای هر نیم کیلیویی که از وزن بدنتان کم شده، باید 2 فنجان آب بنوشید.
شماره 4 :استفاده از محرک های خطرناک
چرا خطرناک است: ریسک استفاده از ادروفین شامل تپش قلب، حملات قلبی و سکته می باشد که رسانه های گروهی همواره به این موارد اشاره دارند. حتی وزارت بهداشت و داروی آمریکا به تازگی لیست جدیدی از تاثیرات ویرانگر ادروفین تهیه نموده است. به علاوه امروزه در بازارها محرک های بسیاری زیادی وجود دارند. حتی چربی سوزهایی که فاقد ادروفین هستند حاوی ترکیباتی می باشند که مضرات آن دست کمی از ادروفین ندارد. به عنوان مثال یک ترکیب رایج در مکمل های چربی سوز "ماهانگ" می باشد که از گیاهی گرفته می شود که ادروفین مستقیما از آن بدست می آید. بسیاری از دونده ها، پرورش اندام کارها و سایر ورزشکاران از این مکمل ها برای " ارتقای" وضعیت خود استفاده می کنند، بدون اینکه کوچکترین توجهی به تاثیرات جانبی و خطرات آن داشته باشند.
در عوض چه کنیم: اگر شما مصر هستید که از مکمل ها استفاده کنید باید پیش از هر چیز لیست مواد تشکیل دهنده انرا با دقت بخوانبد تا خبری از ادروفین، افدرا و ماهانگ و نارنج تند در آن نباشد. اگر نسبت به یک ترکیب خاص اطلاع کافی نداشتید باید حتما از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید. شما همچنین می توانید به جای استفاده از این نوع مکمل ها پیش از شروع ورزش خود از قرص های کافئین استفاده کنید؛ هر چه باشد آنها خطر کمتری نسبت به نمونه های مشابه خود دارند.
شماره 3 : بلند کردن وزنه های بسیار سنگین
چرا خطرناک است: بسیاری از ورزشکاران تلاش می کنند که به تدریج میزان وزنه هایی را که بلند می کنند افزایش دهند. این کار ضد تولیدی می باشد چرا که به شما اجازه نمی دهد تا کنترل تمام و کمال در حرکت داشته باشید و باعث می شود تا شما از گرفتن بهترین نتیجه ناکام بمانید و همچنین این امکان وجود دارد که زردپی و رباط بدن آسیب ببیند.
در عوض چه کنید: شما باید وزنی را بلند کنید که کنترل کامل به آن داشته و توانایی این را داشته باشید که تا اتمام حرکت وزنه ها را بدون رها کردن در دست خود نگه دارید. اگر شما از کنترل کامل وزنه ناتوان هستید و از آغاز تا پایان حرکت در دست شما در حال تاب خوردن هستند و هیچ گاه نمی توانید به فرم دلخواه دست پیدا کنید، باید میزان وزن انها را کمتر کنید.
شماره 2 : اضافه کردن آرام بخش به محرک ها
چرا خطرناک است: با در نظر گرفتن تپش قلب و عصبانیتی که با مصرف محرک ها به افراد دست می دهد بسیاری از ورزشکاران پس از اتمام تمرینات خود برای "آرام شدن" از آرام بخش ها استفاده می کنند. یک نوع رایج از این دارو " کاوا کاوا" نام دارد. این ماده گیاهی می باشد ، مسکن بوده، ماهیچه ها را آرام می کند، ادرار آور است و به عنوان داروی خوبی در مقابل عصبانیت و بی خوابی به شمار می رود. اما متاسفانه به کبد آسیب می رساند و در برخی موارد عملکرد آنرا به طور کلی مختل می کند. چند نمونه مرگ نیز در این زمینه گزارش شده است. تعداد دیگری از ورزشکاران برای آرامش پیدا کردن ماریجوانا می کشند. در مدت زمان طولانی بالا بردن ضربان قلب و فشار خون و سپس پایین آوردن یکمرتبه آن بسیار خطرناک است و حتی موجب ایجاد حملات قلبی نیز می شود. در عوض چه کنیم: اگر احساس می کنید که برای آرام کردن بدن خود پس از مصرف محرک ها نیاز به آرام بخش دارید باید بگوییم که پیش از هر چیز اصلا نباید از محرک ها استفاده کنید. در هر حال باید از استفاده این دو مورد در کنار هم به شدت پرهیز کنید.