" پرورش کرم ابریشم "
پروانه کرم ابریشم
گونه اهلی کرم ابریشم که پرورش آن از آغاز تا امروز متداول بوده است تقریباً در 4600سال پیش به طور اتفاقی توسط ملکه چین در هنگام قدم زدن در جنگلی با پیداکردن پیله ای از روی درخت توت و تنیدن تارهای آن دور انگشت خود کشف کرد. راندمان یک جعبه تخم نوغان که 20000عدد تخم دارد حدود 20 الی 25 کیلو پیله است که تا 40کیلوگرم قابل افزایش است. برای پرورش هر جعبه تخم نوغان حدود 40 مترمربع فضا لازم است. به طور متوسط هر 30کیلو پیله تر 5/4 کیلو ابریشم خام می دهد که اگر در صنعت فرش بکار رود حدود 2 مترمربع با آن فرش بافته می شود.
مجموعاً از زمانی که تخم ها باز شده تا وقتیکه شفیره می شوند وبه داخل پیله می رود 45 روز طول می کشد.
در چرخه زندگی کرم ابریشم 4 مرحله وجود دارد:
الف ) تخم
ب ) لارو
ج ) شفیره
د ) پروانه
الف ) تخم کرم ابریشم بیضی شکل بوده و اندازه آن در نژادهای مختلف متفاوت است. رشته های آن از جنس کتین بوده ودارای منافذی جهت تنفس است.
تفریخ تخم نوغان :
ایجادشرایط لازم برای رشد جنین تخم نوغان و خروج لارو از آن را تفریخ می نامند. رطوبت مناسب برای تمام مراحل تفریخ ثابت و معادل 75 تا 80 درصد است. دمای لازم برای تفریخ در طول دوره متفاوت بوده و از 15 تا 25 درجه سانتیگراد متفاوت است. اطاق تفریخ بجز در مرحله تاریکی دادن ، روزانه تا 16 ساعت در روشنایی کامل می باشد.
ب ) لارو: بخش اعظم ودر عین حال پیچیده ترین دوران زندگی کرم ابریشم دوران لاروی می باشد. مدت لاروی تا زمان تبدیل شدن آن به شفیره 25 الی 30 روز می باشد. مراحل لاروی کرم ابریشم ومدت هر یک به شرح زیر است:
سن اول خواب اول سن دوم خواب دوم سن سوم خواب سوم سن چهارم خواب چهارم سن پنجم
4 روز 5/3 روز 5/4 روز 6 روز 8 روز
24 ساعت به طول می انجامد وپوست اندازی می کند
ج ) شفیره : تبدیل شدن لارو به شفیره با شروع یک مرحله پوست اندازی همراه می باشد . ولی لارو از زیر پوست جدید خارج نمی شودبلکه به جسم زردی به نام پوپال تبدیل می شود. مرحله شفیرگی در حقیقت مرحله از بین رفتن شکل لاروی و ظهور حشره کامل است. کرم ابریشم در مرحله شفیرگی تغذیه نمی کند. مرحله تنیدن پیله 3 تا 4 روز به طول می انجامد.
د ) پروانه کرم ابریشم : چنانچه پوپال را نکشند وبه رویش خود ادامه دهد ، پس از 3 هفته تبدیل به یک پروانه بالغ می شود. پروانه کرم ابریشم قدرت پرواز ندارد و در همان روز اول تخم گذاری می کند. هر پروانه ماده 400 تا 600 تخم می ریزد.
طرز تهیه ابریشم :
جهت تهیه تارهای ابریشم بایستی رشته حیات پیله را قبل از کامل شدن مرحله شفیرگی قطع کرد و به اصطلاح آن راخفه نمود تا از تبدیل آن به پروانه جلوگیری شود. روشهای مختلفی جهت قطع این رشته حیاتی اعمال می شودکه عبارتنداز : آفتاب ، بخار آب جوش ، هوای گرم و روشهای شیمیایی.
وزن پیله، ابریشم است و طول تار آن در بعضی از پیله ها 500 متر و برخی دیگر حتی به 1200 متر هم می رسد. درشرایط مناسب 11 کیلوگرم پیله تازه در حدود 1 کیلوگرم ابریشم خام می دهد و به همین میزان ابریشم وازده حاصل می شود. تارهای ابریشم قدرت ارتجاعی بالایی دارند وتا 20% خاصیت کششی دارند. قدرت تار ابریشم نیز زیاد است وبرابر قدرت یک سیم آهنی باهمان ضخامت است.
8. برس
9. قفس ملکه
10. بچه گیر
ادامه حشرات و اهمیت آنها -پروانه کرم ابریشم
پروانه کرم ابریشم
یکی از حشرات بسیار سودمند پروانه کرم ابریشم است که در صنعت نوغانداری درامدهای کلانی را نصیب جامعه می کند.این صنعت در ایران جای خود را پیدا کرده است و اهمیت این حشره به درستی شناخته شده است.۸۰هزار خانوار کشاورز در استانهای گیلان، گلستان، مازندران، خراسان، آذربایجان شرقی، اصفهان و فارس در کنار کار کشاورزی به پرورش کرم ابریشم اشتغال دارند که ازاین تعداد ۴۰هزار خانوار آن در گیلان زندگی می کنند.نوغانداران کشور هر سال حدود سه هزارو ۵۰۰تن پیله تر تولید می کنند که در کارگاههای سنتی به نخ خالص ابریشم تبدیل می شود و به مصرف بافت فرشهای ابریشمی می رسد.کرم ابریشم پس از حدود ۴۵تا ۶۰روز نگهداری و تغذیه با برگ درخت توت به دور خود پیله می تند. پیله تر قبل از آنکه کرم داخل آن به پروانه تبدیل شود در کارگاهها و کارخانه های پیله خشک کنی، خشک و سپس نخ کشی می شود. پرورش کرم ابریشم از نقطه نظر بازگشت سرمایه گذاری نسبتا سریع است. این فعالیت می تواند به عنوان منبع درآمد ارزی کشور از طریق تولید مواد خام, نخ ابریشم قالی, تولید پارچه ابریشمی و سایر فعالیت های مربوط به صنعت ابریشم قرارگیرد. با توجه به توسعه این بخش تولیدی, فرصت زیادی برای توسعه صنایع دستی فراهم می شود که توسعه این بخش صنعت به نوبه خود کمک فراوانی به جامعه روستایی خواهد نمود و باعث بکارگیری نیروهای مازاد بخش کشاورزی و زنان روستایی را فراهم خواهد ساخت.
برای تهیه الیاف ابریشم, کرم ابریشم را در مکانهایی به نام تلنبار نگهداری کرده و با برگ توت تغذیه می کنند. کرم ابریشم پس از طی مراحل لاروی اقدام به تنیدن پیله به دور خود می کند. پس از تکمیل پیله تنی به فاصله یک تا دو روز اقدام به خشک کردن پیله ها به یکی از سه روش زیر عمل می کنند: الف) روش گرمای خشک بوسیله حرارت مستقیم آفتاب داغ ب) روش گرمای مرطوب با بخار آب ج) روش مرکب با استفاده از دو روش فوق به صورت توام مواد مورد نیاز نوغان (کرم ابریشم) و برگ درخت توت می باشد.
در پى گسترش الیاف و ابریشم هاى مصنوعى و به انزوا کشیده شدن صنعت ابریشم، انستیتو ملى علوم کشاورزى زیستى (NIAS) واقع در تسوکوبا به فکر پرورش کرم هاى ابریشم تراریختى (تغییریافته ژنتیکى) افتاد که بتوانند به جاى ابریشم پروتئین تولید کنند. شرکت صنایع توراى (Toray) که در زمینه تولید الیاف، فرآورده هاى دارویى و تجهیزات پزشکى فعالیت دارد در ناحیه اهیم (Ehime) دست به ایجاد کارخانه اى موسوم به "کارخانه حشرات" زده است که محصول آن پروتئینى به نام اینترفرون است که معمولاً در درمان عفونت هاى ویروسى سگ ها و گربه ها مورد استفاده قرار مى گیرد.
کرم هاى ابریشم پس از دریافت نوعى ویروس تغییریافته ژنتیکى به قفسه هاى خاصى انتقال پیدا مى کنند و آن قدر در آنجا نگهدارى مى شوند تا ویروس هاى موجود در بدن آنها رشد کند.
ژاپن در راس کشورهاى پرورش دهنده کرم هاى ابریشم قرار دارد. براساس گزارش هاى ارائه شده بیش از هزار گونه کرم ابریشم در جهان وجود دارد که ژاپن قادر به پرورش و تولید بیش از ۶۰۰ نوع از آنها است. فعالیت تحقیقاتی ذکر شده بالا نیز توسط سازمان فرآورده هاى دارویى حیوانات که در ژاپن مستقر است صورت میگیرد.