نیمرخ حالات خلقی -POMS
معرفی آزمون
نیمرخ حالات خلقی 65 گزینه دارد و در سال 1981 بهوسیله مکنیر، لور و دراپلمن برای مقاصد روانسنجی از بیماران غیربستری طراحی شد. هدف اصلی طراحان آن، ایجاد ابزاری برای بررسی حالتهای زودگذر حاصل از روانکاوی و دارودرمانی بود. البته پس از مدتی بسیاری از محققان این آزمون را بر روی سایر افراد )بیماران بستری و افراد سالم( نیز اجرا کردند؛ اما به سرعت در حوزه روانشناسی ورزش مورد استفاده قرار گرفت. این آزمون از طریق دستورالعملی اجرا میشود که از آزمودنی میخواهد تا احساس فعلی، هفته گذشته یا ماه گذشته )شامل احساس کنونی( خود را ذکر کند. استفاده روزافزون این سیاهه در روانشناسی ورزشی، برای سنجش خلق ورزشکاران پس از تمرینات شدید یا اردوهای درازمدت، دامنه استفاده از آن را وسیعتر کرده است.
مفاهیم و خرده مقیاسها
این آزمون شش حالت روانی را بررسی میکند که عبارتاند از:
1- تنش: احساس سفتی و کوفتگی در گروهی مشخص از عضلات، در نتیجه نگرانی و ناکامی شدید است.
2- افسردگی: حالتی روانی است که با احساس غمگینی، تنهایی، ناامیدی، ضعف عزتنفس و سرزنش خود مشخص است.
3- خشم: عصبی شدن یا رفتار کردن به طور پرخاشگرانه است.
4- سرزندگی: اصطلاحی است برای بیان سرزندگی ذهنی و بدنی، شاد و پرانرژی بودن.
5- خستگی: خستگی نشانه داشتن حس فرسوده بودن، خوابآلودگی، کوفتگی و خستگی است.
6- سردرگمی: اختلال هوشیاری است که با جهتگیری مختلف نسبت به زمان، مکان یا شخص تظاهر میکند.
امتیازدهی
این سیاهه از نوع لیکرت است و در مقابل هر کدام از 65 سوال آزمون پنج گزینه به این شرح وجود دارد: بههیچوجه، کمی، متوسط ،تقریباً آزاد و خیلی زیاد. به هر گزینه به ترتیب از صفر تا چهار نمره تعلق میگیرد. گزینه اول )به هیچوجه( نشانگر فقدان آن حالت از خلق است. در گزینههای بعدی به ترتیب بر شدت وجود آن حالت افزوده میگردد. هر یک از سوالات آزمون مربوط به یکی از شش حالت خلقی است. با جمع نمرات این سوالات، نمره فرد در آن حالت بدست میآید و سرانجام برای هر یک از شش حالت خلقی ،شش نمره حاصل میشود.
اعتبار و پایایی
واعظ موسوی) 1379( اعتبار همزمان با ارجاع شش زیرمقیاس POMS به سایر مقیاسهای شخصیت بدست آورد. نتایج هر زیرمقیاس در جهت پیشبینیشده قرار داشت. همچنین دامنه ضریب پایایی بین 697/0 تا 870/0 بدست آمد.
نیمرخ حالات خلقی -POMS
Profile of Mood State
نسخه فارسی
لطفاً به فهرستی از کلمات که بیان کننده احساس شما طی هفته گذشته و از جمله امروز است، پاسخ دهید. پاسخ شما از بین اعداد زیر انتخاب شود و هر کدام از اعداد بیانگر این عبارات هستند:
عبارات
به هیچ وجه
کمی
متوسط
تقریباً زیاد
خیلی زیاد
عبارات
به هیچ وجه
کمی
متوسط
تقریباً زیاد
خیلی زیاد
1- دوستانه
0
1
2
3
4
19- پرانرژی
0
1
2
3
4
2- پرتنش
20- هراسناک
3- خشمناک
21- ناامید
4- زهوار دررفته
22- آرام
5- ناشاد
23- نالایق
6- باذکاوت
24- کینه توز
7- سرزنده
25- دل سوز
8- در ابهام
26- ناآرام
9- متاسف برای گذشته
27- بی قرار
10- متزلزل
28- ناتوان در تمرکز
11- بی حوصله
29- خسته
12- کج خلق
30- مفید
13- ملاحظه کار
31- آزرده
14- غمگین
32- بی جرات
15- فعال
33- پرتنفر
16- جوشی
34- عصبی
17- بدخلق
35- بی کس
18- افسرده
36- بدبخت
37- گیج
38- بشاش
39- زخم زبان زدن
40- از پا درآمده
41- مضطرب
42- آماده برای دعوا
43- خوش ذات
44- دل تنگ
45- بیچاره
46- تنبل
47- سرکش
48- درمانده
49- کسل
50- سردرگم
51- هوشیار
52- فریب خورده
53- آتشی
54- کارآمد
55- خوش بین
56- پرنیرو
57- بداخلاق
58- بی ارزش
59- فراموش کار
60- آسوده خیال
61- وحشت زده
62- مقصر
63- نیرومند
64- نامطمئن
65- بی حال
منبع:
یاوری، نرجس؛ نارمنجی، فرزانه؛ آزمون های روان شناسی در علوم ورزش و تمرین، تهران، بامداد کتاب، 1394