پرسشنامه استاندارد رضایت شغلی اسمیت، کندال و هالین

نام و نام خانوادگی: سن: تحصیلات:
سابقه ی کار:….سال …..ماه وضعیت تاهل:
پرسشنامه شاخص توصیف شغلی یا پرسشنامه رضایت شغلی (JDI)
به نام خدا
با سلام و سپاس از این که وقت گرانبهای خود را در اختیار ما قرار دادید خواهشمند است با تکمیل این پرسشنامه، ما را در انجام پژوهش یاری نمایید.
جملات زیر در رابطه با ماهیت کار شماست. این جملات را به دقت بخوانید و در برابر هر یک از آنها که به بهترین وجه احساستان را نسبت به ماهیت کار توصیف می کند در ستون "بله" علامت × بگذارید. اگر توصیف نمی کند در ستون "نه" علامت × بگذارید و اگر در مورد آن تردید دارید علامت × را در ستون نمی دانم بگذارید.
ماهیت کار
بله
نه
نمی دانم
1- مجذوب کننده است

2- تکراری و عادی است

3- رضایتبخش است

4- یکنواخت و ملال آور است

5- خوب و مناسب است

6- خلاقه است

7- مورد احترام است

8- دقیق و حساس است

9- خوشایند و دلپذیر است

10- مفید و سودمند است

11- خسته کننده است

12- بهداشتی و سالم است

13- تلاش برانگیز است

14- باید در حال ایستاده و سرپایی انجام شود

15- ناامید کننده و ناکام کننده است

16- ساده و آسان است

17- زیاد و بی پایان است

18- طوری است که اتمام و نتیجه آن احساس می شود

سرپرستم
بله
نه
نمی دانم
1- به طور معمول با من مشورت می کند

2- آدمی است که راضی کردن آن دشوار است

3- رفتاری غیرمودبانه دارد

4- کار خوب را تحسین و تمجید می کند

5- آداب معاشرت را رعایت می کند

6- آدم با نفوذی است

7- در جریان آخرین تحولات علمی، فنی و اجرایی مربوط به کار خود قرار دارد

8- به اندازه کافی سرپرستی نمی کند

9- زود از کوره در می رود

10- مرا از طرز انجام کارم آگاه می کند

11- سبب رنجش و آزردگی خاطر می شود

12- یک دنده و لجباز است

13- در کار خود، آگاه و خبره است

14- آدم بدی است

15- باهوش است

16- به من آزادی عمل می دهد

17- آدم تنبلی است

18- فردی است که به هنگام نیاز می توانم به او مراجعه کنم

همکارانم
بله
نه
نمی دانم
1- برانگیزنده و تحرک بخش اند

2- کسل کننده و ملال آورند

3- در انجام کارها کند هستند

4- بلند همت اند

5- کند ذهن اند

6- احساس مسئولیت و وظیفه شناسی می کنند

7- در انجام کارها سریع اند

8- با هوش اند

9- به آسانی دشمن تراشی می کنند.

10- پر حرف اند

11- زیرک و دانا هستند

12-تنبل اند

13- کج خلق و بد عنق اند

14- اسرار مردم را فاش می کنند

15- فعال و پرتلاش اند

16- علایق و سرگرمی های محدودی دارند

17- وفادارند

18- دیرآشنا و دیرجوش اند

حقوق ماهیانه ام
بله
نه
نمی دانم
1- برای تامین مخارج معمولی زندگی کافی است

2- سهم منصفانه ای از منافع سازمان است

3- مخارج زندگی ام را به سختی تامین می کند

4- بد است

5- مخارج زندگی مرفهی را تامین می کند

6- بی اطمینان و نامشخص است

7- از اندازه استحقاق من کمتر است

8- درآمدی بالا است

9- درآمدی پایین است

در کارم
بله
نه
نمی دانم
1- فرصت خوبی برای ترقی و پیشرفت وجود دارد

2- فرصت ترقی و پیشرفت تا اندازه ای محدود است

3- ترفیع بر حسب لیاقت و شایستگی داده می شود

4- ترقی و پیشرفت غیرممکن است

5- احتمال ترفیع خوب است

6- مقررات مربوط به ترفیعات غیرمنصفانه است

7- به ندرت ترفیع داده می شود

8- ترفیع به طور منظم داده می شود

9- احتمال ترفیع به نسبت خوب است

آزمون رضایت شغلی شاخص توصیف کننده شغل (JDI)
Job Descriptive Index

بی تردید یکی از رایج ترین ابزارهای اندازه گیری رضایت شغلی، شاخص توصیف کننده شغل (JDI) است. این مقیاس که توسط اسمیت، کندال و هالین ساخته شده در بیش از 400 تحقیق به کار گرفته شده است. (JDI) برای تعیین رضایت از پنج جنبه شغلی، نفس کار، همکاران، سرپرست، دستمزد و فرصت های ترفیع به کار میرود. ماهیت مقیاس(JDI) بر پایه این اعتقاد است که رضایت شغلی در مقایسه با ادراک فرد از شغلهای جایگزینی که در دسترس وی قرار دارد، مورد قضاوت قرار میگیرد (اسمیت و همکاران، 1989).
در مقیاس (JDI) برای هر یک از حوزههای رضایت، فهرست کوتاهی از عبارتها و صفتها ارائه شده که از مقیاسهای قبلی رضایت شغلی، پیشینه تحلیلهای عاملی، مصاحبهها و تجربههای شخصی استخراج شده است. (هومن، 1381). نتایج بسیاری از تحقیقها نشان میدهد که تعداد دقیق سطوح تا حدی متفاوت است، اما آنچه فصل مشترک همه آنها را تشکیل میدهد، ظاهر شدن ثابت 5 سطح است (اسمیت و همکاران، 1989). پرسشنامه حاوی 72 سوال بسته پاسخ میباشد که در مقابل هر یک سه گزینه، بله، نه، نمیدانم، وجود دارد که از پاسخگو خواسته شده، عبارت را به دقت مطالعه کرده، سپس نوع موافقت خود را با هریک از عبارات با علامت ضربدر مشخص نماید. پرسشنامهی مذکور پنج سطح از رضایت شغلی را اندازه میگیرد که شامل، ماهیت کار (18 سوال)، سرپرست (18 سوال)، همکاران (18 سوال)، دستمزد (9 سوال) و ترفیع (9 سوال) است. در ضمن بخش اول پرسشنامه شامل مشخصات فردی جامعه آماری مانند، وضعیت تاهل، آخرین مدرک تحصیلی، سابقه، سنوات شغلی و سن میباشد.
طریقه نمره گذاری پرسش نامه رضایت شغلی ( JDI):
یکی از ویژگیهای روش شناختی مقیاس(JDI) استفاده از سه نمره برای هر یک از پاسخهاست. این مقیاس به جای آنکه به گونه معمول امتیاز 1، 2 و 3 را مانند دیگر مقیاسهای سه امتیازی در نظر بگیرد، به پاسخ (آری و نه) با توجه به پاسخ، نمرهی سه یا صفر و به پاسخ (نمیدانم) یک نمره میدهد. بدیهی است که پاسخ (نمیدانم) بیشتر از آنکه شاخص رضایت شغلی باشد، شاخص نارضایتی است (هومن، 1381). نحوه امتیازبندی (نمرهگذاری) در جدول زیر بیان شده است:

نحوه امتیازبندی پرسش نامه رضایت شغلی(JDI)
طریقه نمره گذاری

جنبه های رضایت شغلی
نمره ی 3 برای جواب بله و نمره ی صفر برای جواب نه
برای سوال هایی با شماره های زیر
نمره ی 3 برای جواب نه و نمره ی صفر برای جواب بله برای سوال هایی با شماره های زیر
ماهیت کار
13،18،16،12 ،10 ،9، 8، 7، 6، 5، 3، 1
17، 15، 14، 11، 4، 2
عامل سرپرست
18، 16، 15، 13، 10، 7، 6، 5، 4، 1
17، 14، 12، 11، 9، 8، 3، 2
عامل همکاران
17، 15، 11، 8، 7، 6، 4، 1
18، 16، 14، 13، 12، 10، 9، 5، 3، 2
عامل حقوق
8، 5، 2، 1
9، 7، 6، 4، 3
عامل ترفیعات
9، 8، 5، 3، 1
7، 6، 4، 2

و جواب (نمیدانم) برای تمام سوالها یک نمره دارد. در پایان برای محاسبهی نمرهی هر کدام از جنبهها، تعداد جوابهای (بله و نه) که سه امتیازی هستند را در سه و تعداد جوابهای نمیدانم را در یک ضرب و نمرههای بدست آمده را با هم جمع میکنیم و برای محاسبهی نمرهی کل، نمرههای تمام جنبهها را با هم جمع میکنیم.
روایی و پایایی پرسش نامه رضایت شغلی(JDI):
این آزمون در سال 1369 برای اولین بار توسط ارشدی با راهنمایی شکرکن در شرکت مناطق جنوب اجرا شد که ضریب پایایی قسمتهای مختلف این آزمون با استفاده از روش تنصیف محاسبه شده است. که ضرایب پایایی بخش های مختلف آزمون بین 73/0 تا 85/0 بوده است. مقدار کل همبستگی 61/0 و با آزمون کوئین و شپارد 66/0 بدست آمده است. طبق تحقیقات ارشدی و شکرکن (1379) دامنه ضریب روایی بخش های مختلف بین 24/0 تا 71/0 بوده است (هیکل، 1388).
در سال 1371، بار دیگر توسط گروه مطالعات و پژوهش اداره برنامهریزی نیروی انسانی شرکت نفت اهواز با راهنمایی شکرکن، اعتبار و پایایی آن مورد سنجش قرار گرفت که دامنه ی ضرایب پایایی مربوط به کل آزمون و بخشهای گوناگون آن بین 74/0 و 94/0 بوده است. کلیهی این ضرایب در سطح آماری 05/0 معنیدار بودند. دامنهی اعتبار مربوط به کل آزمون و بخشهای گوناگون آن بین 61/0 تا 71/0 بود که کلیهی ضرایب در سطح آماری 05/0 معنیدار بودند. (هیکل، 1388).
این پرسشنامه در تحقیقات متعدد مورد بررسی قرار گرفته و ضرایب پایایی و اعتبار این تحقیقات بیانگر مناسب بودن پایایی و اعتبار این پرسشنامه میباشد که در جدول زیر به برخی از آن ها اشاره می شود.

ضرایب پایایی و اعتبار پرسش نامه رضایت شغلی در تحقیقات دیگر
نام پژوهشگر
غنی و شکرکن (1373) با 326 تعداد نمونه
علیزاده باویه (1383) با 288 تعداد نمونه
مقدم (1382) با 235 تعداد نمونه
شاخص های آماری

پنج جنبه ی(JDI)
ضرایب پایایی و اعتبار
ضرایب پایایی و اعتبار
ضرایب پایایی و اعتبار

آلفای کرونباخ
تنصیف
اعتبار (سازه)
آلفای کرونباخ
تنصیف
اعتبار (سازه)
آلفای کرونباخ
تنصیف
کل رضایت شغلی
–
85/0
46/0
93/0
79/0
70/0
81/0
76/0
کار
–
79/0
42/0
87/0
73/0
59/0
51/0
27/0
سرپرست
–
88/0
59/0
90/0
83/0
81/0
60/0
62/0
حقوق
–
65/0
48/0
81/0
76/0
72/0
68/0
76/0
ترفیعات
–
76/0
54/0
88/0
84/0
81/0
49/0
42/0
همکاران
–
89/0
46/0
60/0
66/0
40/0
73/0
71/0

*******************************************
منبع:
رضایی، کوثر؛ سودانی، منصور و عطاری، یوسفعلی(1392). اثربخشی نظریه یادگیری اجتماعی کرامبولتز بر افزایش رضایت از سرپرستی و همکاران معلمان زن. اندیشههای نوین تربیتی، دوره 9، شماره 4، صص. 145-162.
*******************************************