به نام خداوند بخشنده ی مهربان
درس : زیست
موضوع : درس پنجم
تهیه کننده :
به پیامی که از محیط به جاندار می رسد محرک می گویند مثل : نور صوت گرما و فشار و…
به اندام هایی که اثر محرک خاصی را دریافت و به پیام عصبی تبدیل می کنند ، اندام های حسی میگویند.
هر محرکی در هر جایی از بدن احسـاس نمیشـود؛ بلکه فقط در محله های خاص احساس می شود مثلا : نور با چشم، صوت با گوش و گرما و سرما با پوست احساس فقط در حس می شوند.
لایه های چشم به تدریج از بیرون به داخل عبارتند از: صلبیه – مشیمیه – و شبکیه و بخش هایی به نام قرنیه – مردمک – عنبیه – عدسی – مایع زلالیه – مایع زجاجیه – رگ های خونی در داخل چشم هستند.
مرکز شنوایی در قسمت گیجگاهی قشر مخ قرار دارد.
اجسام به 2 دلیل دیده می شوند:
1-یا منیر هستند
2-یا می توانند نوراجسام منیر را به ما بازتاب دهند.
مرکز حس بینایی در قسمت پیش سری مخ قرار دارد.
صدا یا صوت به صورت امواجی در اطراف ما پراکنده اند.
گیرنده های مخروطی سه نوع اند که هر کدام به یکی از رنگهای اصلی (قرمز، آبی و سبز) حساسیت
دارنـد. بـا تحریـک یک یـا چند مورد از ایـن یاخته هـا، رنگهای مختلف اجسـام را می بینیـم. گیرنده های
استوان های دید سیاه و سفید دارند و تعدادشان بیشتر است.
گوش ما دارای سـه بخش اسـت که مهمترین آنها گوش داخلی اسـت.
در گوش داخلی یاخته هـای گیرنـده وجـود دارنـد و پیام هـای صوتی را بـه پیام عصبی تبدیـل می کننـد. گیرنده های صوتی یاخته هـای مـژه داری انـد کـه در بخـش حلزونـی گوش داخلی قـرار دارند و بـا انرژی صـوت مژه های آنها تحریک میشوند و پیام عصبی تولید می کنند.
گوش خارجی شامل: لاله ی گوش و مجرای شنوایی است.
گوش میانی شامل: استخوان های گوش است .
گوش داخلی شامل: مجاری نیم دایره و حلزون است.
همیشـه مقداری از مولکولهای مواد بودار به حالت گاز در اطراف این مواد وجود دارند.
وقتـی ایـن مولکول هـا وارد بینی مـا می شـوند، روی گیرنده های بویایی قـرار میگیرند. ایـن گیرنده ها پیام عصبی تولید میکنند و به قشـر مخ می فرسـتند. به این ترتیب بوی مواد را تشـخیص میدهیم
مرکز حس بویایی در جلوی نیمکره های مخ است.
تنـوع گیرنده هایـی که در بافت پوشـش بینی قرار دارند، زیاد اسـت و باعث می شـود بوهای مختلف را احساس و از هم تشخیص دهیم
برای احساس مزه ی یک ماده حتما باید آن ماده در بزاق دهان حل شود یا دمای مناسبی داشته باشد.
روی زبان و دیواره ی دهان یاخته های گیرنده ی چشایی قرار دارند.
مواد غذایی بعد از حل شدن در بزاق روی این گیرنده ها قرار می گیرند و پیام عصبی ایجاد می کنند پیام به قشر مخ فرستاده و مزه تشخیص داده می شود.
در پوست یاخته های گیرنده ی متفاوتی هست که اثر محرک های مختلف را به پیام های عصبی تبدیل می کنند و بر قشر مخ می فرستند گیرنده های پوست شامل گرما سرما لمس فشار و درد می شوند که با کمک آنها تغیرات محیط را احساس می کنیم.
پیام های حرکتـی از طرف دسـتگاه عصبـی مرکـزی برای ماهیچه ها فرسـتاده می شـود تا با انقباض آنها حرکت اتفاق بیفتد.
ماهیچه ها و استخوان بندی بدن مجموعا دستگاه حرکتی بدن را میسازند.
استخوان بندی: به مجموعه استخوان ها غضروف ها واتصالات آنها در بدن استخوان بندی می گویند
بیشـتر اسـتخوان های مـا ابتـدا از غضـروف سـاخته شـدهاند. ایـن بخش های غضروفی در هنگام رشد بـا جذب مـواد معدنی مثل کلسـیم وفسـفر، سخت و به اسـتخوان تبدیل میشوند.
فواید استخوان در بدن:
از اندام های مهم مثل قلب مغز و شش ها محافظت می کنند.
به بدن ما شکل و فرم می دهند.
در حرکت بدن به ماهیچه ها کمک می کند و همچنین ذخیره ی مواد معدنی و تولید یاخته های خونی را انجام می دهند.
استخوان و غضروف جزو بافت پیوندی بدن هستند.
فوابید غضروف در بدن: در نوک بینی، لاله ی گوش و محل اتصال استخوان ها غضروف وجود دارد. غضروف نرم و قابل انعطاف است و مانع اصطکاک استخوان ها در مفاصل میشود.
مفصل چیست؟محل اتصال استخوان ها به یکدیگر را مفصل می گویند.
انواع مفصل ها:
1- نیمه متحرک
2- گوی و کاسه ای
3- لولایی
4- ثابت
ارادی
غیر ارادی
متصل به استخوان ها
بافت ماهیچه ای قلب
اسـتخوانبندی بهتنهایـی قادر به حرکت نیسـت. اتصـال و همکاری بین ماهیچهها و اسـتخوانهای اندام، باعث حرکت میشوند. ماهیچهها استخوانها را تکیه گاه خود قرار میدهند و با انقباض و انبساط باعث حرکت آنها میشوند.
یاخته های ماهیچه ای دراز و نازک اند و در طول در کنار هم قرار گرفته اند. بافت پیوندی، یاخته های ماهیچه ای را به هم متصل می کند و دستجات ماهیچه ای بزرگ و بزرگتری می سازد که مجموعه ی آنها ماهیچه را تشکیل می دهند.
وقتی همه ی یاخته ها با هم منقبض می شوند ماهیچه کوتاه تر و ضخیم می شود و چون زردپی آن به استخوان متصل است باعث حرکت آن می شود.
عکس مربوط به صفحه ی 44
بافت پیوندی بین رشته ها و روی ماهیچه ها تا دو سر آن ادامه می یابند و طناب سفیدرنگی به نام زردپی (تاندون) را می سازند که معمولا به استخوان متصل می شود
کتاب تکمیلی
گیرنده های مکانیکی در پوست چیست؟
فشار، لرزش، نرمی و زبری اجسام را با این گیرنده ها تشخیص می دهیم. به خاطر همین است که افراد نابینا ازنوک انگشتهایشان برای خواندن خط بریل استفاده می کنند.
نورون حسی
نخاع
پیام حرکتی
ماهیچه های دست
پیام حسی
جمع شدن دست
درد
درد راچگونه احساس می کنیم ؟
وقتی که گیرنده های درد تحریک می شوند حسی از درد را در ما به وجود می آورند . این گیرنده ها نه تنها در پوست بلکه در استخوان ها مفاصل و اکثر اندام های داخلی بدن نیز یافت می شود.
رشد طولی استخوان ها بدن از دوران جنینی آغاز و تا پایان دوره ی بلوغ ادامه پیدا می کند.
در انتهای استخوان های بلند یک صفحه ی رشد قرار دارد. در سنین رشد ، جنس صفحه ی رشد از غضروف است. تکثیر سلول های صفحه ی رشد مقدمات افزایش طول استخوان را فراهم می آورد بافت غضروفی به مرور زمان و با جذب مواد معدنی به استخوان تبدیل شده و به این ترتیب استخوان رشد طولی کرده و بلند تر می شود.
در پایان دوره ی بلوغ صفحات رشد کاملا استخوانی شده و فعالیت آنها متوقف می شود. به این فرایند بسته شدن صفحه ی رشد گفته می شود.
چه عواملی در میزان رشد قدی یک فرد تاثیر دارد؟
عوامل ژنتیکی ، ترشح هرمون ها بخصوص هورمون های رشد ، عوامل محیطی وتغذیه د فعالیت صفحه ی رشد استخوان ها و در نهایت تعیین میزان رشد قدی هر فرد نقش دارند.
علت رشد طولی استخوان های دراز چیست؟
صفحه ی رشد انتهای استخوان های دراز باعث افزایش رشد طولی آن می شود.
نوع حرکت
مدت زمان انجام حرکت
شدت انجام حرکت
راه رفتن معمولی در خانه
کم
تاثیر بر افزایش قدرت و حجم عضلات
کم
ناچیز
بازی فوتبال
زیاد
طولانی
باعث افزایش حجم عضلات می شود.
عضلات بدن ما در طول روز و هنگام کار روزمره نشست و برخاست و یا راه رفتن عادی منقبض و منبسط می شوند اما هیچ کدام از این فعالیت ها ورزش محسوب نشده و قدرت عضلات ما را تغییر نمی دهند.
مطالعات نشان می دهد که انجام حرکات ورزشی و انقباضی برای حداقل سه روز در هفته و حدود 6 الی 8 هفته باعث افزایش قدرت عضلات می شود. در صورت ادامه این برنامه پس از آن حجم عضلات هم زیاد میشود.
در نوک انگشتان تعداد گیرنده های لامسه بیشتر از مناطق دیگر است.
چرا افرادی که مبتلا به سرطان خون هستند به پیوند مغز استخوان نیاز پیدا می کنند؟
زیرا باید سلول هایی که یاخته های خونی را تولید می کنند را با شیمی درمانی برای درمان سرطان خون از بین برد و برای تولید یاخته های جدید باید پیوند مغز استخوان صورت بگیرد.
چرا شکستگی و صدمات استخوانی در کودکان ونوجوانان نسبت به بزرگسالان می تواند پر خطر باشد؟
منطقه ای در ر استخوان به نام صفحه ی استخوان است که اگر شکستگی های استخوانی به این صفحه راه پیدا کند این پدیده می تواند باعث اختلال رشد در این صفحه بشود که عوارض به جامانده آن کوتاهی یا بد شکلی رشد استخوان خواهد بود
پایان
ممنون که من رو تا اینجا همراهی کردید