کنترل مایع
تامین میزان کافی مایع غیرخوراکی جهت حفظ حجم کافی مایع داخل عروقی ، فشارپرشدگی بطن چپ، برونده قلبی، فشارخون سیستمیک و اکسیژن رسانی به بافت می باشد.
شرایط مشکل ساز کنترل مایع :
– مسایل مربوط به جراحی(خونریزی، تبخیر،دفع به فضای سوم)
– وضعیت حجم مایع قبل از عمل
– وضعیت بیماری زمینه ای
– اثر داروهای بیهوشی بر عملکردهای فیزیولوژیک طبیعی
هدف
مزیت کنترل مایع :
– کاهش عوارض و مرگ ومیر حین و پس از عمل
– تامین پرفیوژن اعضای حیاتی
اهمیت اکسیژن رسانی و انعقاد و تعادل الکترولیت و اسیدوباز در کنترل مایع
قضاوت بالینی سنگ بنای کنترل ایده ال مایع می باشد
علل شایع کاهش حجم قبل از عمل:
– آماده سازی روده ها
– استفراغ
– تعریق
– خونریزی
– سوختگی
– مصرف ناکافی مایع
– توزیع مجدد حجم داخل عروقی بدون دفع خارجی در بیماران سپسیس ، سندرم دیسترس تنفسی بالغین، آسیت، افیوژن پلور، ناهنجاری های روده ای به علت افزایش نفوذپذیری مویرگی
ارزیابی قبل از عمل
شرح حال بیمار
فشارخون سیستمیک
ضربان قلب
برونده ادراری
هماتوکریت
نیتروژن اوره خون
الکترولیت ها
گازهای خونی شریانی و PH
فشارورید مرکزی
تخمین حجم مایع داخل عروقی
معاینه فیزیکی و سنجش های آزمایشگاهی
سنجش های آزمایشگاهی:
– هماتوکریت سریال
– آنالیزگازهای خونی شریانی
– کمبود باز
– وزن مخصوص ادرار
– سدیم سرم
-نسبت کراتینین سرم به BUN
نشانه های کاهش IVF :
– تورگور پوستی
– میزان مرطوب بودن غشاهای مخاطی
– ضربان نبض های محیطی
– ضربان قلب در حال استراحت
– فشارخون سیستمیک
– برونده ادراری
داروهای القای داخل وریدی
داروهای مسدودکننده عصبی عضلانی
داروهای هوشبر استنشاقی
بیحسی ناحیه ای
وضعیت حجم داخل عروقی و تکنیک بیهوشی
جایگزینی کمبود مایع قبلی
جایگزینی از دست رفتن طبیعی مایع (نیازهای نگهدارنده)
جایگزینی از دست رفتن مایع از زخم جراحی (فضای سوم و خونریزی)
مایع درمانی حوالی عمل
متناسب با ناشتا بودن
استفاده از نرمال سالین یا کریستالوئیدهای ایزوتونیک
تخمین نیاز نگهدارنده مایع(maintenance ):
کمبودهای قبلی مایع
دفع واضح : استفراغ، اسهال، خونریزی قبل از عمل
ازدست رفتن مخفیانه: آسیت ، بافت های عفونی
ازدست رفتن نامحسوس : تب، تعریق، هیپرونتیلاسیون
مایع بکار برده باید مشابه مایع از دست رفته باشد
بالاترین سدیم در صفرا، پتاسیم در اسهال ، کلرید در مایع معده ، بیکربنات در پانکراس
از دست رفتن غیر طبیعی مایع
محتویات الکترولیتی مایعات بدن
در بالغین ناشتا به علت ادامه تشکیل ادرار ، ترشحات معده روده ای و دفع نامحسوس از پوست و ناحیه تنفسی مورد نیاز می باشد
محاسبه و جایگزینی مایع توسط کریستالوئیدها
نیاز نگهدارنده
خونریزی
سایر موارد :
– شیفت مایع یا از دست رفتن آن از محل جراحی
– تبخیر در زخم های وسیع
– از ریه ها در تهویه مکانیکی
3. توزیع مجدد داخلی مایعات
از دست رفتن مایع جراحی
از دست رفتن تبخیری مایع حاصل از عمل جراحی و توزیع مجدد
محلول حاوی الکترولیت ایزوتونیک به میزان 2ml/kg/hr جهت جایگزینی از دست رفتن نامحسوس
محلول حاوی الکترولیت ایزوتونیک جهت جایگزینی از دست رفتن از راه فضای سوم
– ترومای حداقل جراحی 2-4ml/kg/hr
– ترومای متوسط جراحی 4-6ml/kg/hr
– ترومای شدید جراحی 6-8ml/kg/hr
جایگزینی یک ml از خونریزی با 3ml محلول کریستالوئید
مونیتور علایم حیاتی و حفظ برونده ادراری درحد 0.5 ml/kg/hr
راهنمای جایگزینی درمان با کریستالوئید جهت نگهداری مایع حین عمل
ملاحظات کیفی :
– دو دسته مایعات داخل وریدی : کریستالوئید – کلوئید
– محلول اصلی کریستالوئیدها گلوکز یا نمک است
– انواع کریستالوئیدها شامل : ایزوتون ،هیپوتون، هیپرتون
– مزیت کریستالوئیدها شامل : بی خطر بودن، غیرسمی و بدون واکنش و ارزان بودن
– توانایی محدود محلول های ایزوتون و هیپوتون در باقی ماندن داخل رگ و ایجاد ادم در صورت مصرف زیاد
مایع درمانی حوالی عمل
مطلوب بودن محلول های ایزوتونیک حین عمل جراحی
پرمصرف ترین محلول ها:نرمال سالین ، رینگرلاکتات ، پلاسمالیت
انتخاب یک محلول بر اساس تاثیر روی نسبت سدیم به کلر و تعادل اسید-باز است
محلول نمکی زیاد ←اسیدوز متابولیک
رینگرلاکتات زیاد ←آلکالوز متابولیک
الکترولیتهای اصلی درانتخاب محلولها: Na,K,Cl
احتیاط در مصرف رینگرلاکتات و پلاسمالیت در بیماران هیپرکالمیک
ممنوعیت رینگرلاکتات در حضور محصولات خونی سیتراته
عدم مصرف سرم قندی در غیاب بیماری قندی به علت ایجاد هیپراسمولاریتی هیپرگلیسمیک ،دیورز اسموتیک، اسیدوز مغزی
ادامه انفوزیون محلول های TPN طی بیهوشی و جراحی
جایگزینی با محلول حاوی دکستروز همراه با مونیتورینگ قند بیمار
محلول های کریستالوئید
ترکیب محلول های کریستالوئید
اکثراً مولکولهای بزرگ محلول در نمک ایزوتون
مولکولهای بزرگ محلول می توانند درگلوکز ایزوتونیک، سالین هیپرتونیک یا محلول های فیزیولوزیک ایزوتونیک محلول باشند
توانایی بیشتر ماندن در فضای داخل عروقی
انواع کاربردی: آلبومین، هیدروکسی اتیل استارچ،دکستران
کلوئید
آلبومین : محلول 25-5% ، عدم وجود خطر انتقال ,HIV هپاتیت B, C ، 90% تا 2 ساعت در رگ می ماند
هیدروکسی اتیل استارچ: انواع با وزن مولکولی بالا در سالین و با وزن مولکولی بالا در الکترولیت های متعادل، نیمه عمر 90% ذرات 17 روز
دکستران: نوع 70 جهت اتساع حجم و نوع 40 جهت بهبود جریان خون در میکروسیرکولیشن
جنبه های ایمنی
اختلالات انعقادی : خونریزی ، کاهش فاکتور 8 و فون ویلبراند ،اختلال عملکرد پلاکت و طولانی شدن PTT
ملاحظات انتقال خون